TEDYouth 2013
Eddy Cartaya: My glacier cave discoveries
Eddy Cartaya: Jak odkrywam jaskinie lodowcowe
Filmed:
Readability: 3.3
711,731 views
Śnieżny Smok. Czysta Wyobraźnia. Zamarznięty Minotaur. Takie nazwy Eddy Cartaya i jego towarzysz wspinaczek, Brent McGregor, nadali trzem jaskiniom lodowcowym, które odkryli jako pierwsi. Podczas gdy lodowiec Sandy powoli zjeżdża po Mount Hood w Oregonie, jaskinie i tunele
w jego wnętrzu przekształcają się co roku dzięki ciepłej wodzie płynącej z góry i ciepłemu powietrzu wiejącemu z dołu. Na konferencji TEDYouth Cartaya przeprowadza nas przez magiczne przestrzenie, w których lód świeci jasnym błękitem i zielenią, a z sufitu spadają artefakty.
Eddy Cartaya - Cave Explorer
A ranger at Deschutes National Forest in Oregon, Eddy Cartaya not only solves cave crimes -- he also explores the ever-changing system of caves within Mount Hood's Sandy Glacier. Full bio
A ranger at Deschutes National Forest in Oregon, Eddy Cartaya not only solves cave crimes -- he also explores the ever-changing system of caves within Mount Hood's Sandy Glacier. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So how many of you have ever
been in a cave before?
been in a cave before?
0
839
2737
Ile z was kiedyś było w jaskini?
00:15
Okay, a few of you.
1
3576
1411
Kilka osób.
00:16
When you think of a cave, most of you think
2
4987
1632
Myśląc o jaskini
00:18
of a tunnel going through solid rock,
3
6619
2161
wyobrażacie sobie tunel w litej skale.
00:20
and in fact, that's how most caves are.
4
8780
1931
Rzeczywiście, taka jest większość jaskiń.
00:22
Around this half of the country,
5
10711
1383
W tej części kraju
większość jaskiń
zbudowana jest z wapienia.
zbudowana jest z wapienia.
00:24
most of your caves are made of limestone.
6
12094
2006
00:26
Back where I'm from, most of our
caves are made of lava rock,
caves are made of lava rock,
7
14100
2948
W moich stronach większość jaskiń
to skały wulkaniczne,
to skały wulkaniczne,
00:29
because we have a lot of volcanoes out there.
8
17048
1833
bo mamy wiele wulkanów.
00:30
But the caves I want to share
with you today are made
with you today are made
9
18881
2050
Jaskinie, które dziś wam pokażę,
00:32
completely of ice, specifically glacier ice
10
20931
3113
powstały w lodowcu,
00:36
that's formed in the side of the tallest mountain
11
24044
1998
schodzącym ze zbocza najwyższej góry
00:38
in the state of Oregon, called Mount Hood.
12
26042
3083
w stanie Oregon, Mount Hood.
00:41
Now Mount Hood's only
one hour's drive from Portland,
one hour's drive from Portland,
13
29125
3063
Mount Hood dzieli tylko
godzina drogi od Portland,
godzina drogi od Portland,
00:44
the largest city in Oregon,
14
32188
1723
największego miasta Oregonu,
00:45
where over two million people live.
15
33911
2229
zamieszkanego przez ponad 2 miliony ludzi.
00:48
Now the most exciting thing for a cave explorer
16
36140
2247
Grotołaza najbardziej ekscytuje
00:50
is to find a new cave
17
38387
1557
odkrycie nowej jaskini,
00:51
and be the first human to ever go into it.
18
39944
2213
w której nikogo dotąd nie było.
00:54
The second most exciting thing for a cave explorer
19
42157
1967
Drugą najbardziej ekscytującą rzeczą
00:56
is to be the first one to make a map of a cave.
20
44124
2431
jest stworzenie pierwszej mapy jaskini.
00:58
Now these days, with so many people hiking around,
21
46555
2208
Dziś, przy tylu turystach,
01:00
it's pretty hard to find a new cave,
22
48763
1925
trudno znaleźć nowe jaskinie.
01:02
so you can imagine how excited we were
23
50688
1530
Wyobraźcie sobie naszą radość,
01:04
to find three new caves
24
52218
1771
gdy znaleźliśmy 3 nowe jaskinie
01:05
within sight of Oregon's largest city
25
53989
2036
z widokiem na największe miasto Oregonu,
01:08
and realize that they had never been explored
26
56025
2046
nigdy nie wcześniej badane
01:10
or mapped before.
27
58071
1331
i bez map.
01:11
It was kind of like being an astronaut,
28
59402
1196
Czuliśmy się jak astronauci,
01:12
because we were getting to
see things and go places
see things and go places
29
60598
2687
mieliśmy zobaczyć rzeczy i miejsca
01:15
that no one had ever seen or gone to before.
30
63285
3284
nietknięte ludzką stopą.
01:18
So what is a glacier?
31
66569
1734
Czym jest lodowiec?
01:20
Well, those of you who have
ever seen or touched snow,
ever seen or touched snow,
32
68303
1913
Ci, którzy widzieli śnieg
lub dotykali go,
lub dotykali go,
01:22
you know that it's really light,
33
70216
1283
wiedzą, że jest lekki.
01:23
because it's just a bunch of tiny ice crystals
clumped together, and it's mostly air.
clumped together, and it's mostly air.
34
71499
3721
To garstka kryształków lodu,
głównie powietrze.
głównie powietrze.
01:27
If you squish a handful of snow to make a snowball,
35
75220
2410
Jeśli zgnieciecie garść śniegu,
żeby zrobić śnieżkę,
żeby zrobić śnieżkę,
01:29
it gets really small, hard and dense.
36
77630
2198
staje się mała, twarda i ciężka.
01:31
Well, on a mountain like Hood, where it snows
37
79828
1752
Na górze takiej jak Hood,
01:33
over 20 feet a year,
38
81580
1781
gdzie pada 7 metrów śniegu rocznie,
01:35
it crushes the air out of it
39
83361
1943
powietrze jest z niego wypychane
01:37
and gradually forms it into hard blue ice.
40
85304
3181
i stopniowo tworzy się
twardy, niebieski lód.
twardy, niebieski lód.
01:40
Now each year, more and more ice
stacks up on top of it,
stacks up on top of it,
41
88485
2960
Każdego roku przybywa coraz więcej lodu,
01:43
and eventually it gets so heavy
42
91445
1912
w końcu staje się tak ciężki,
01:45
that it starts to slide down the mountain
43
93357
1786
że zaczyna zsuwać się po zboczu
01:47
under its own weight,
44
95143
1438
pod własnym ciężarem,
01:48
forming a slow-moving river of ice.
45
96581
2298
tworząc wolno sunącą rzekę lodu.
01:50
When ice packed like that starts to move,
46
98879
2345
Kiedy tak zbity lód zaczyna się poruszać,
01:53
we call it a glacier, and we give it a name.
47
101224
2110
nazywamy go lodowcem i nadajemy mu nazwę.
01:55
The name of the glacier these caves are formed in
48
103334
1820
Lodowiec, w którym powstały te jaskinie,
01:57
is the Sandy Glacier.
49
105154
1676
nazywa się Lodowiec Sandy.
01:58
Now each year, as new snow lands on the glacier,
50
106830
3453
Co roku, gdy na lodowiec spada nowy śnieg,
02:02
it melts in the summer sun,
51
110283
1667
topi się w letnim słońcu
02:03
and it forms little rivers of water
on the flow along the ice,
on the flow along the ice,
52
111950
2859
i tworzy potoczki płynące wzdłuż lodu,
02:06
and they start to melt and bore
their way down through the glacier,
their way down through the glacier,
53
114809
2877
które topią się i wwiercają w lodowiec,
02:09
forming big networks of caves,
54
117686
1928
tworząc dużą sieć jaskiń,
02:11
sometimes going all the way down
to the underlying bedrock.
to the underlying bedrock.
55
119614
3305
czasem spływając
aż do skalnego podłoża lodowca.
aż do skalnego podłoża lodowca.
02:14
Now the crazy thing about glacier caves
56
122919
2072
Lodowcowe jaskinie mają to do siebie,
02:16
is that each year, new tunnels form.
57
124991
3107
że co roku powstają w nich nowe tunele.
02:20
Different waterfalls pop up or move around
58
128098
1993
Powstają nowe wodospady
i przesuwają się z miejsca na miejsce
wewnątrz jaskini.
wewnątrz jaskini.
02:22
from place to place inside the cave.
59
130091
2132
02:24
Warm water from the top of the ice
60
132223
1845
Ciepła woda z powierzchni lodu
02:26
is boring its way down,
61
134068
1477
przedostaje się na dół,
02:27
and warm air from below the mountain
62
135545
1940
a ciepłe powietrze od podnóża góry
02:29
actually rises up, gets into the cave,
63
137485
2441
unosi się i wpływa do jaskini,
02:31
and melts the ceilings back taller and taller.
64
139926
2543
topiąc jej sklepienie i podwyższając ją.
02:34
But the weirdest thing about glacier caves
65
142469
2127
Najdziwniejsze w jaskiniach lodowcowych
02:36
is that the entire cave is moving,
66
144596
2106
jest przesuwanie się całej jaskini.
02:38
because it's formed inside a block of ice
67
146702
1880
Powstała w bloku lodu
02:40
the size of a small city
68
148582
1691
wielkości małego miasta,
02:42
that's slowly sliding down the mountain.
69
150273
2397
który wolno zsuwa się po zboczu.
02:44
Now this is Brent McGregor,
70
152670
1827
Oto Brent McGregor,
02:46
my cave exploration partner.
71
154497
1972
mój partner w eksploracji jaskiń.
02:48
He and I have both been exploring caves a long time
72
156469
2615
Obaj wspólnie od dawna badamy jaskinie
02:51
and we've been climbing mountains a long time,
73
159084
1968
i wspinamy się w górach.
02:53
but neither one of us had ever really
explored a glacier cave before.
explored a glacier cave before.
74
161052
3080
Żaden z nas nie badał wcześniej
jaskiń lodowcowych.
jaskiń lodowcowych.
02:56
Back in 2011, Brent saw a YouTube video
75
164132
3045
W 2011 roku Brent zobaczył
wideo na YouTube
wideo na YouTube
02:59
of a couple of hikers that stumbled across
the entrance to one of these caves.
the entrance to one of these caves.
76
167177
3627
przedstawiające dwoje turystów,
którzy natknęli się na wejście do jaskini.
którzy natknęli się na wejście do jaskini.
03:02
There were no GPS coordinates for it,
77
170804
2020
Nie mieliśmy współrzędnych
geograficznych tego miejsca.
geograficznych tego miejsca.
03:04
and all we knew was that it was somewhere
78
172824
1543
Wiedzieliśmy tylko,
03:06
out on the Sandy Glacier.
79
174367
1680
że jest to gdzieś na Lodowcu Sandy.
03:08
So in July of that year, we went out on the glacier,
80
176047
2599
W lipcu 2011 roku ruszyliśmy na lodowiec
03:10
and we found a big crack in the ice.
81
178646
1978
i znaleźliśmy wielką szczelinę w lodzie.
03:12
We had to build snow and ice anchors
82
180624
2201
Musieliśmy wbić kotwy śnieżne i lodowe,
03:14
so that we could tie off ropes
and rappel down into the hole.
and rappel down into the hole.
83
182825
3192
żeby przywiązać liny
i zjechać do szczeliny.
i zjechać do szczeliny.
03:18
This is me looking into the entrance crevasse.
84
186017
2736
To ja, zaglądam w rozpadlinę wejściową.
03:20
At the end of this hole, we found a huge tunnel
85
188753
2551
Na końcu tej dziury
znaleźliśmy wielki tunel
znaleźliśmy wielki tunel
03:23
going right up the mountain
86
191304
1491
wiodący pod górę
03:24
underneath thousands of tons of glacier ice.
87
192795
2533
pod tysiącami ton lodowca.
03:27
We followed this cave back for about a half mile
88
195328
2404
Podążaliśmy jaskinią prawie kilometr,
03:29
until it came to an end,
89
197732
1639
zanim się skończyła.
03:31
and then with the help of our survey tools
90
199371
2126
Za pomocą urządzeń pomiarowych
03:33
we made a three-dimensional map of the cave
91
201497
2068
zrobiliśmy trójwymiarową mapę jaskini
03:35
on our way back out.
92
203565
1523
podczas powrotu.
03:37
So how do you map a cave?
93
205088
2058
Jak się robi mapę jaskini?
03:39
Well, cave maps aren't like trail maps or road maps
94
207146
2728
Różnią się one od map szlaków górskich
czy map drogowych,
czy map drogowych,
03:41
because they have pits and holes
going to overlapping levels.
going to overlapping levels.
95
209874
3224
bo studnie i otwory
biegną na różnych poziomach.
biegną na różnych poziomach.
03:45
To make a cave map, you have to set up
96
213098
1604
By zrobić mapę jaskini,
03:46
survey stations every few feet inside the cave,
97
214702
2895
trzeba co parę metrów
ustawić w jaskini stacje badawcze,
ustawić w jaskini stacje badawcze,
03:49
and you use a laser to measure
the distance between those stations.
the distance between those stations.
98
217597
3291
laser mierzy dystans między nimi.
03:52
Then you use a compass and an inclinometer
99
220888
2439
Później kompasem i inklinometrem mierzysz
03:55
to measure the direction the cave is headed
100
223327
1936
kierunek, w którym jaskinia biegnie,
03:57
and measure the slope of the floor and the ceilings.
101
225263
2716
oraz nachylenie podłogi i sufitów.
03:59
Now those of you taking trigonometry,
102
227979
1730
Jeśli uczyliście się trygonometrii,
04:01
that particular type of math is very useful
103
229709
2111
ten dział matematyki jest bardzo przydatny
04:03
for making maps like this
104
231820
1533
do tworzenia takich map,
04:05
because it allows you to measure
heights and distances
heights and distances
105
233353
2245
bo pozwala zmierzyć wysokości i odległości
04:07
without actually having to go there.
106
235598
1905
bez fizycznej obecności w miejscu pomiaru.
04:09
In fact, the more I mapped and studied caves,
107
237503
2379
Im więcej tworzyłem map i badałem jaskiń,
04:11
the more useful I found all that math
108
239882
2031
tym bardziej przydatna
okazywała się matematyka,
okazywała się matematyka,
04:13
that I originally hated in school to be.
109
241913
2242
której w szkole nienawidziłem.
04:16
So when you're done surveying,
110
244155
1873
Po zebraniu danych
04:18
you take all this data and
you punch it into a computer
you punch it into a computer
111
246028
2427
wprowadzasz je do komputera
04:20
and you find someone that can draw really well,
112
248455
2620
i szukasz kogoś, kto potrafi
naprawdę dobrze rysować.
naprawdę dobrze rysować.
04:23
and you have them draft up a map
113
251075
1648
Prosisz o szkic takiej mapy,
04:24
that looks something like this,
114
252723
1553
który wygląda mniej więcej tak:
04:26
and it'll show you both a
bird's-eye view of the passage
bird's-eye view of the passage
115
254276
3268
pokazuje korytarz zarówno z lotu ptaka,
04:29
as well as a profile view of the passage,
116
257544
2450
jak i z profilu.
04:31
kind of like an ant farm view.
117
259994
1720
Trochę jak ferma mrówek.
04:33
We named this cave Snow Dragon Cave
118
261714
1999
Nazwaliśmy ją Jaskinią Śnieżnego Smoka,
04:35
because it was like a big dragon
sleeping under the snow.
sleeping under the snow.
119
263713
3048
ponieważ wyglądała
jak duży smok śpiący pod śniegiem.
jak duży smok śpiący pod śniegiem.
04:38
Now later this summer, as more
snow melted off the glacier,
snow melted off the glacier,
120
266761
2512
Potem, gdy więcej śniegu
stopiło się z lodowca,
stopiło się z lodowca,
04:41
we found more caves, and we realized
they were all connected.
they were all connected.
121
269273
3667
odnaleźliśmy więcej jaskiń i odkryliśmy,
że są one połączone.
że są one połączone.
04:44
Not long after we mapped Snow Dragon,
122
272940
2159
Wkrótce po naniesieniu
na mapę Śnieżnego Smoka,
na mapę Śnieżnego Smoka,
04:47
Brent discovered this new cave not very far away.
123
275099
3020
Brent odkrył niedaleko tę nową jaskinię.
04:50
The inside of it was coated with ice,
124
278119
2139
Jej wnętrze było pokryte lodem,
04:52
so we had to wear big spikes
on our feet called crampons
on our feet called crampons
125
280258
2927
musieliśmy nakładać raki na buty,
04:55
so we could walk around without slipping.
126
283185
2304
żeby móc chodzić bez ślizgania się.
04:57
This cave was amazing.
127
285489
1861
Jaskinia była niesamowita.
04:59
The ice in the ceiling was glowing blue anad green
128
287350
2256
Lód na sklepieniu
świecił na niebiesko i zielono.
świecił na niebiesko i zielono.
05:01
because the sunlight from far above
129
289606
1738
bo światło słoneczne z góry
05:03
was shining through the ice and lighting it all up.
130
291344
2975
przebijało się i rozświetlało lód.
05:06
And we couldn't understand why this cave
131
294319
1908
Nie mogliśmy zrozumieć, czemu ta jaskinia
05:08
was so much colder than Snow Dragon
132
296227
1646
była o wiele zimniejsza
od Śnieżnego Smoka,
od Śnieżnego Smoka,
05:09
until we got to the end and we found out why.
133
297873
2909
aż dotarliśmy do jej końca
i odkryliśmy powód.
i odkryliśmy powód.
05:12
There was a huge pit or shaft called a moulin
134
300782
2918
Był tam wielki dół
zwany młynem lodowcowym,
zwany młynem lodowcowym,
05:15
going 130 feet straight up
to the surface of the glacier.
to the surface of the glacier.
135
303700
3635
który biegł 40 metrów
prosto do powierzchni lodowca.
prosto do powierzchni lodowca.
05:19
Cold air from the top of the mountain
136
307335
1811
Zimne powietrze ze szczytu góry
05:21
was flowing down this hole
and blasting through the cave,
and blasting through the cave,
137
309146
2814
wlatywało przez ten komin do środka
i przebiegało przez całą jaskinię,
i przebiegało przez całą jaskinię,
05:23
freezing everything inside of it.
138
311960
2083
zamrażając wszystko w środku.
05:26
And we were so excited about finding this new pit,
139
314043
2211
Byliśmy tak podekscytowani odkryciem,
05:28
we actually came back in January the following year
140
316254
2308
że wróciliśmy w styczniu kolejnego roku,
05:30
so we could be the first ones to explore it.
141
318562
2795
aby zbadać to miejsce jako pierwsi.
05:33
It was so cold outside,
142
321357
1425
Na zewnątrz było tak zimno,
05:34
we actually had to sleep inside the cave.
143
322782
2258
że musieliśmy spać w jaskini.
05:37
There's our camp on the left side
of this entrance room.
of this entrance room.
144
325040
3728
Po lewej stronie komnaty wejściowej
jest nasz obóz.
jest nasz obóz.
05:40
The next morning, we climbed out of the cave
145
328768
2609
Następnego ranka wyszliśmy z jaskini
05:43
and hiked all the way to the top of the glacier,
146
331377
2009
i ruszyliśmy w górę aż do szczytu,
05:45
where we finally rigged and rappelled this pit
147
333386
2228
gdzie wreszcie olinowaliśmy ten dół
i jako pierwsi spuściliśmy się na dół.
05:47
for the very first time.
148
335614
1767
05:49
Brent named this cave Pure Imagination,
149
337381
2087
Brent nazwał tę jaskinię
Czystą Wyobraźnią,
Czystą Wyobraźnią,
05:51
I think because the beautiful sights we saw in there
150
339468
2017
piękne widoki, które tam zobaczyliśmy,
05:53
were beyond what we could have ever imagined.
151
341485
2582
wykraczały poza naszą wyobraźnię.
05:56
So besides really cool ice,
what else is inside these caves?
what else is inside these caves?
152
344067
3163
Poza super lodem,
co jeszcze było wewnątrz?
co jeszcze było wewnątrz?
05:59
Well not too much lives in them
because they're so cold
because they're so cold
153
347230
2586
Niezbyt wiele życia, bo są bardzo zimne,
06:01
and the entrance is actually covered up with snow
154
349816
2010
a wejście jest zakryte śniegiem
06:03
for about eight months of the year.
155
351826
1709
przez jakieś 8 miesięcy w roku.
06:05
But there are some really cool things in there.
156
353535
1936
Ale są tam jednak fajne rzeczy.
06:07
There's weird bacteria living in the water
157
355471
2363
Jest dziwna bakteria żyjąca w wodzie,
06:09
that actually eat and digest rocks
158
357834
2264
która trawi skały,
06:12
to make their own food
159
360098
1354
aby stworzyć własny pokarm,
06:13
to live under this ice.
160
361452
1716
umożliwiający życie pod lodem.
06:15
In fact, this past summer, scientists collected
161
363168
2102
Zeszłego lata
naukowcy zebrali próbki wody i lodu,
06:17
samples of water and ice
162
365270
1830
06:19
specifically to see if things called extremophiles,
163
367100
2935
żeby sprawdzić,
czy organizmy zwane ekstremofilami,
06:22
tiny lifeforms that are evolved
to live in completely hostile conditions,
to live in completely hostile conditions,
164
370035
3839
mikroorganizmy przystosowane
do życia w ekstremalnych warunkach,
do życia w ekstremalnych warunkach,
06:25
might be living under the ice,
165
373874
1436
żyją pod tym lodem.
06:27
kind of like what they hope to find
on the polar icecaps of Mars someday.
on the polar icecaps of Mars someday.
166
375311
3678
Liczą, że kiedyś odnajdą
coś podobnego w lodzie Marsa.
coś podobnego w lodzie Marsa.
06:30
Another really cool things is that,
167
378989
1461
Po drugie kiedy nasiona i ptaki
06:32
as seeds and birds land on
the surface of the glacier and die,
the surface of the glacier and die,
168
380450
3256
lądują na powierzchni lodowca i umierają,
06:35
they get buried in the snow
169
383706
1644
zostają zasypane śniegiem.
06:37
and gradually become part of the glacier,
170
385350
1790
Z czasem stają się częścią lodowca,
06:39
sinking deeper and deeper into the ice.
171
387140
2374
wtapiając się głębiej i głębiej w lód.
06:41
As these caves form and melt
their way up into the ice,
their way up into the ice,
172
389514
3243
Gdy w lodzie formują się jaskinie,
06:44
they make these artifacts rain down from the ceiling
173
392757
2449
artefakty spadają ze sklepienia
06:47
and fall onto the cave floor,
where we end up finding them.
where we end up finding them.
174
395206
2729
na podłogę jaskini,
gdzie my je znajdujemy.
gdzie my je znajdujemy.
06:49
For example, this is a noble fir seed we found.
175
397935
3026
To nasiono jodły szlachetnej.
06:52
It's been frozen in the ice for over 100 years,
176
400961
2225
Było zahibernowane przez ponad 100 lat
06:55
and it's just now starting to sprout.
177
403186
2709
i teraz zaczyna kiełkować.
06:57
This mallard duck feather
178
405895
1695
To pióro kaczki krzyżówki,
06:59
was found over 1,800 feet
in the back of Snow Dragon Cave.
in the back of Snow Dragon Cave.
179
407590
3321
znalezione na głębokości 500 m
w głębi Śnieżnego Smoka.
w głębi Śnieżnego Smoka.
07:02
This duck died on the surface
of the glacier long, long ago,
of the glacier long, long ago,
180
410911
2958
Kaczka umarła na powierzchni lodowca
bardzo dawno temu,
bardzo dawno temu,
07:05
and its feathers have finally made it
down through over 100 feet of ice
down through over 100 feet of ice
181
413869
3455
a jej pióra przeszły przez 30 m lodu,
07:09
before falling inside the cave.
182
417324
2184
zanim spadły w głąb jaskini.
07:11
And this beautiful quartz crystal
183
419508
1532
Ten piękny kryształ kwarcowy
07:13
was also found in the back of Snow Dragon.
184
421040
2125
też pochodzi z jaskini Śnieżnego Smoka.
07:15
Even now, Brent and I find it hard to believe
185
423165
2272
Nawet teraz Brent i ja wciąż się dziwimy,
07:17
that all these discoveries were
essentially in our own backyard,
essentially in our own backyard,
186
425437
3331
że te wszystkie znaleziska
czekały na nas na naszym własnym podwórku.
07:20
hidden away, just waiting to be found.
187
428781
2700
07:23
Like I said earlier, the idea of discovering
188
431481
2273
Wydaje się, że w tym zagonionym świecie
07:25
in this busy world we live in
189
433754
1407
nowych odkryć można spodziewać się
07:27
kind of seems like something
you can only do with space travel now,
you can only do with space travel now,
190
435161
2900
tylko podczas podróży kosmicznych,
07:30
but that's not true.
191
438061
1498
ale to nieprawda.
07:31
Every year, new caves get discovered
192
439559
2278
Co roku odkrywamy nowe jaskinie,
07:33
that no one has ever been in before.
193
441837
1765
w których nikt wcześniej nie był.
07:35
So it's actually not too late for one of you
194
443602
2247
Więc nie jest za późno,
żeby ktoś z was został odkrywcą.
07:37
to become a discoverer yourself.
195
445849
1861
07:39
You just have to be willing to look
196
447710
1861
Trzeba tylko chcieć szukać
07:41
and go where people don't often go
197
449571
2636
i chodzić w mało uczęszczane miejsca,
07:44
and focus your eyes and your mind
198
452207
1978
skupiać wzrok i umysł,
07:46
to recognize the discovery when you see it,
199
454185
2217
aby rozpoznać znalezisko,
gdy na nie traficie,
gdy na nie traficie,
07:48
because it might be in your own backyard.
200
456402
2331
bo można na nie trafić
nawet na własnym podwórku.
nawet na własnym podwórku.
07:50
Thank you very much.
201
458733
1854
Bardzo dziękuję.
07:52
(Applause)
202
460587
4124
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Eddy Cartaya - Cave ExplorerA ranger at Deschutes National Forest in Oregon, Eddy Cartaya not only solves cave crimes -- he also explores the ever-changing system of caves within Mount Hood's Sandy Glacier.
Why you should listen
Much of Eddy Cartaya's life takes place in caves. A ranger at Deschutes National Forest in Oregon, in charge of law enforcement and investigations, he solves crimes that happen in caves. This can range from investigating the theft of lava formations that date back 6,000 years to tracking down a group of people who covered over ancient cave art with spray paint.
Cartaya and his climbing partner, Brent McGregor, also explore the frozen, icy caves created in the Sandy Glacier as it slowly slides down Oregon's Mount Hood. In 2011, the pair identified and explored three caves which they named Snow Dragon, Pure Imagination and Frozen Minotaur. Together, the caves create 7,000 feet of passageway through the glacier. Experts think this may be the longest glacial cave system in the United States outside of Alaska.
Eddy Cartaya | Speaker | TED.com