TED2014
Bill and Melinda Gates: Why giving away our wealth has been the most satisfying thing we've done
Bill i Melinda Gates: Dlaczego oddanie majątku sprawiło nam wielką satysfakcję
Filmed:
Readability: 3.7
4,391,792 views
W 1993 roku Bill i Melinda Gates - wtedy zaręczeni - spacerowali po plaży w Zanzibarze i podjęli odważną decyzję dotyczącą tego, w jaki sposób upewnią się, że ich bogactwo pochodzące z Microsoft zostanie oddane społeczeństwu. W rozmowie z Chrisem Andersonem para opowiada o swojej pracy w Fundacji Billa i Melindy Gates, jak również o swoim małżeństwie, dzieciach, porażkach oraz satysfakcji z oddania większości swojego bogactwa.
Melinda Gates - Philanthropist
Melinda French Gates is co-chair of the Bill & Melinda Gates Foundation, where she puts into practice the idea that every life has equal value. Full bioBill Gates - Philanthropist
A passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation. Full bio
Melinda French Gates is co-chair of the Bill & Melinda Gates Foundation, where she puts into practice the idea that every life has equal value. Full bioBill Gates - Philanthropist
A passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Chris Anderson: So, this is an
interview with a difference.
interview with a difference.
0
1340
3607
Chris Anderson: Dzisiejszy wywiad
różni się od innych.
różni się od innych.
00:17
On the basis that a picture
is worth a thousand words,
is worth a thousand words,
1
4947
4068
Ponieważ obraz mówi
więcej niż tysiąc słów,
więcej niż tysiąc słów,
00:21
what I did was, I asked Bill and Melinda
2
9015
2896
poprosiłem Billa i Melindę,
00:24
to dig out from their archive
3
11911
2207
żeby wykopali ze swojego archiwum
00:26
some images that would help explain
4
14118
2098
zdjęcia, które pokazałyby,
00:28
some of what they've done,
5
16216
1436
czego dokonali
00:29
and do a few things that way.
6
17652
2597
w ten właśnie sposób.
00:32
So, we're going to start here.
7
20249
3731
Zacznijmy od zdjęć.
00:36
Melinda, when and where was this,
8
23980
2203
Melindo, powiedz, kiedy i gdzie to było?
00:38
and who is that handsome man next to you?
9
26183
2034
Kim jest ten przystojniak obok ciebie?
00:40
Melinda Gates: With those big glasses, huh?
10
28217
2009
Melinda Gates: W dużych okularach?
00:42
This is in Africa, our very first trip,
11
30226
2039
To jest w Afryce,
pierwsza wspólna wyprawa.
pierwsza wspólna wyprawa.
00:44
the first time either of us had ever been to Africa,
12
32265
1905
Oboje byliśmy tam pierwszy raz
00:46
in the fall of 1993.
13
34170
1610
jesienią 1993 roku.
00:47
We were already engaged to be married.
14
35780
1988
Byliśmy już wtedy zaręczeni.
Pobraliśmy się parę miesięcy później,
00:49
We married a few months later,
15
37768
1706
00:51
and this was the trip where we really went to see
16
39474
2217
a w czasie podróży zależało nam,
00:53
the animals and to see the savanna.
17
41691
1892
żeby zobaczyć zwierzęta i sawannę.
00:55
It was incredible. Bill had never taken that much time
18
43583
1988
Było niesamowicie.
Bill nigdy wcześniej
nie wziął tak długiego urlopu.
nie wziął tak długiego urlopu.
00:57
off from work.
19
45571
1412
00:59
But what really touched us, actually, were the people,
20
46983
4627
Co naprawdę nas poruszyło, to ludzie
01:03
and the extreme poverty.
21
51610
2608
oraz niesamowita bieda.
01:06
We started asking ourselves questions.
22
54218
1573
Zaczęliśmy zadawać sobie pytania.
01:07
Does it have to be like this?
23
55791
1804
Czy tak musi być?
Pod koniec podróży
01:09
And at the end of the trip,
24
57595
951
01:10
we went out to Zanzibar,
25
58546
1100
pojechaliśmy do Zanzibaru.
01:11
and took some time to walk on the beach,
26
59646
1488
Spacerowaliśmy po plaży,
01:13
which is something we had done a lot
27
61134
1366
co często robiliśmy
01:14
while we were dating.
28
62500
1318
podczas pierwszych randek.
01:16
And we'd already been talking about during that time
29
63818
2973
Już wtedy rozmawialiśmy o tym,
że bogactwo pochodzące z Microsoftu
01:18
that the wealth that had come from Microsoft
30
66791
1857
01:20
would be given back to society,
31
68648
1275
trzeba oddać społeczeństwu,
01:22
but it was really on that beach walk
32
69923
1574
ale to podczas spaceru na plaży
01:23
that we started to talk about, well,
33
71497
1572
zaczęliśmy rozmawiać o tym,
01:25
what might we do and how might we go about it?
34
73069
3533
co i jak możemy zmienić.
01:28
CA: So, given that this vacation
35
76602
2732
CA: Biorąc pod uwagę,
że te wczasy przyczyniły się do powstania
01:31
led to the creation of
36
79334
2192
największej na świecie prywatnej fundacji,
01:33
the world's biggest private foundation,
37
81526
2816
był to całkiem drogi wyjazd.
01:36
it's pretty expensive as vacations go. (Laughter)
38
84342
3132
(Śmiech)
01:39
MG: I guess so. We enjoyed it.
39
87474
2468
MG: Możliwe. Nam się podobało.
01:42
CA: Which of you was the key instigator here,
40
89942
2898
CA: Kto był tutaj głównym motorem działań,
01:45
or was it symmetrical?
41
92840
2953
a może pomysł był wspólny?
01:47
Bill Gates: Well, I think we were excited
42
95793
2393
Bill Gates: Byliśmy tacy podekscytowani,
01:50
that there'd be a phase of our life
43
98186
1467
że w naszym życiu będzie okres,
01:51
where we'd get to work together
44
99653
2061
w którym będziemy pracować razem
01:53
and figure out how to give this money back.
45
101714
6611
i rozmyślać jak oddać pieniądze.
W tamtym momencie,
rozmawialiśmy o najbiedniejszych
rozmawialiśmy o najbiedniejszych
02:00
At this stage, we were talking about the poorest,
46
108325
3149
02:03
and could you have a big impact on them?
47
111474
2402
i o tym, czy można
mieć na nich duży wpływ.
mieć na nich duży wpływ.
02:06
Were there things that weren't being done?
48
113876
1925
Czy było coś jeszcze do zrobienia?
02:08
There was a lot we didn't know.
49
115801
1900
Wielu rzeczy nie wiedzieliśmy.
02:09
Our naïveté is pretty incredible,
50
117701
2088
Nasza naiwność jest niewiarygodna
02:11
when we look back on it.
51
119789
1092
z perspektywy czasu.
02:13
But we had a certain enthusiasm
52
120881
1556
Mieliśmy za to entuzjazm,
02:14
that that would be the phase,
53
122437
2997
że ten okres w życiu,
02:17
the post-Microsoft phase
54
125434
2726
okres po Microsoft,
02:20
would be our philanthropy.
55
128160
2228
będzie naszą filantropią.
02:22
MG: Which Bill always thought was going to come
56
130388
2146
MG: Bill był przekonany,
02:24
after he was 60,
57
132534
1136
że czas na to przyjdzie po 60.,
02:25
so he hasn't quite hit 60 yet,
58
133670
1662
jeszcze tyle nie ma,
02:27
so some things change along the way.
59
135332
3193
więc pewne rzeczy zmieniły się po drodze.
CA: Tak się zaczęło,
ale uległo przyspieszeniu.
ale uległo przyspieszeniu.
02:30
CA: So it started there, but it got accelerated.
60
138525
2444
02:33
So that was '93, and it was '97, really,
61
140969
2520
To działo się w 1993 roku,
a fundacja zaczęła działać w 1997 roku.
02:35
before the foundation itself started.
62
143489
1738
02:37
MA: Yeah, in '97, we read an article
63
145227
2305
MG: W 1997 roku przeczytaliśmy artykuł
02:39
about diarrheal diseases killing
so many kids around the world,
so many kids around the world,
64
147532
3414
o biegunkach zabijających
dzieci na całym świecie.
dzieci na całym świecie.
02:43
and we kept saying to ourselves,
65
150946
1614
Powtarzaliśmy sobie:
02:44
"Well that can't be.
66
152560
1240
"Tak nie może być.
W USA idzie się po prostu do apteki".
02:46
In the U.S., you just go down to the drug store."
67
153800
1754
02:47
And so we started gathering scientists
68
155554
2165
Zaczęliśmy zbierać naukowców
02:49
and started learning about population,
69
157719
2466
i uczyć się o populacji,
02:52
learning about vaccines,
70
160185
1360
poznawać szczepionki,
02:53
learning about what had worked and what had failed,
71
161545
2387
co działa, a co nie.
02:56
and that's really when we got going,
72
163932
1906
Dopiero wtedy ruszyliśmy,
02:58
was in late 1998, 1999.
73
165838
4377
było to na przełomie 1998 i 1999 roku.
03:02
CA: So, you've got a big pot of money
74
170215
2751
CA: Macie więc worek pieniędzy
03:05
and a world full of so many different issues.
75
172966
2327
i świat pełen problemów.
03:07
How on Earth do you decide what to focus on?
76
175293
4222
Jak zdecydowaliście,
na czym chcecie się skupić?
na czym chcecie się skupić?
03:11
BG: Well, we decided that we'd pick two causes,
77
179515
2545
BG: Zdecydowaliśmy wybrać dwie sprawy,
03:14
whatever the biggest inequity was globally,
78
182060
2860
największą niesprawiedliwość
w skali globalnej
w skali globalnej
i spojrzeliśmy na umierające dzieci,
03:17
and there we looked at children dying,
79
184920
2260
pozbawione odpowiedniego odżywiania
dla prawidłowego rozwoju,
dla prawidłowego rozwoju,
03:19
children not having enough nutrition to ever develop,
80
187180
2740
03:22
and countries that were really stuck,
81
189920
1499
i kraje, które się nie rozwijały
03:23
because with that level of death,
82
191419
2260
przez wysoką umieralność
03:25
and parents would have so many kids
83
193679
1968
i rodziców z mnóstwem dzieci,
co powodowało duży przyrost ludności.
03:27
that they'd get huge population growth,
84
195647
1518
03:29
and that the kids were so sick
85
197165
3126
Dzieci były tak chore,
03:32
that they really couldn't be educated
86
200291
2646
że nie mogły chodzić do szkoły
03:35
and lift themselves up.
87
202937
1872
i pomóc same sobie.
03:37
So that was our global thing,
88
204809
1108
To był nasz cel globalny,
03:38
and then in the U.S.,
89
205917
2720
natomiast w Stanach
03:40
both of us have had amazing educations,
90
208637
2774
oboje zdobyliśmy świetne wykształcenie
03:43
and we saw that as the way that the U.S.
91
211411
3049
i zobaczyliśmy, że USA
03:46
could live up to its promise of equal opportunity
92
214460
3012
może spełnić obietnicę równych szans
03:49
is by having a phenomenal education system,
93
217472
2585
przez fenomenalny system edukacji.
03:52
and the more we learned, the more we realized
94
220057
2628
W miarę nauki rosła świadomość,
03:54
we're not really fulfilling that promise.
95
222685
2428
że nie spełniamy jednak tej obietnicy.
03:57
And so we picked those two things,
96
225113
1837
Wybraliśmy więc te dwie rzeczy
03:59
and everything the foundation does
97
226950
1652
i wszystkie działania fundacji
04:00
is focused there.
98
228602
3014
skupiają się na nich.
04:03
CA: So, I asked each of you to pick an image
99
231616
2336
CA: Spytałem was o wybranie ilustracji
04:06
that you like that illustrates your work,
100
233952
2432
którą lubicie, a która
przedstawia waszą pracę.
przedstawia waszą pracę.
04:08
and Melinda, this is what you picked.
101
236384
3068
Melindo, wybrałaś tę ilustrację
04:11
What's this about?
102
239452
1467
Opowiedz nam o niej.
04:13
MG: So I, one of the things I love to do when I travel
103
240919
3031
MG: Podczas podróży uwielbiam
04:16
is to go out to the rural areas and talk to the women,
104
243950
3110
zwiedzać wsie i rozmawiać z kobietami,
czy to w Bangladeszu, Indiach,
czy krajach afrykańskich.
czy krajach afrykańskich.
04:19
whether it's Bangladesh, India,
lots of countries in Africa,
lots of countries in Africa,
105
247060
2598
04:21
and I go in as a Western woman without a name.
106
249658
2408
Idę do nich jako anonimowa
kobieta z Zachodu.
kobieta z Zachodu.
04:24
I don't tell them who I am. Pair of khakis.
107
252066
3409
Nie mówię, kim jestem. Skromne ubranie.
04:27
And I kept hearing from women,
108
255475
1504
Ciągle słyszałam od kobiet,
04:29
over and over and over, the more I traveled,
109
256979
2883
w kółko, im więcej podróżowałam,
04:32
"I want to be able to use this shot."
110
259862
2409
"Chcę móc dostać ten zastrzyk".
04:34
I would be there to talk to them
about childhood vaccines,
about childhood vaccines,
111
262271
2569
Byłam tam, by rozmawiać
o dziecięcych szczepionkach.
o dziecięcych szczepionkach.
04:37
and they would bring the conversation around to
112
264840
2400
Wciąż pytały:
04:39
"But what about the shot I get?"
113
267240
1981
"A co z moją szczepionką?",
04:41
which is an injection they were
getting called Depo-Provera,
getting called Depo-Provera,
114
269221
2452
czyli zastrzykiem zwanym Depo-Provera,
04:43
which is a contraceptive.
115
271673
1981
który jest środkiem antykoncepcyjnym.
04:45
And I would come back and
talk to global health experts,
talk to global health experts,
116
273654
2332
Po powrocie rozmawiałam
z ekspertami zdrowia
z ekspertami zdrowia
i oni mówili: "Środki antykoncepcyjne
04:48
and they'd say, "Oh no, contraceptives
117
275986
1553
04:49
are stocked in in the developing world."
118
277539
2392
są dostępne w krajach rozwijających się".
04:52
Well, you had to dig deeper into the reports,
119
279931
1990
Trzeba było sięgnąć głębiej do raportów.
04:54
and this is what the team came to me with,
120
281921
1776
Wtedy mój zespół pokazał mi to.
Ta statystyka pokazuje,
04:55
which is, to have the number one thing
121
283697
2146
04:58
that women tell you in Africa they want to use
122
285843
3138
że środka najbardziej popularnego
wśród kobiet w Afryce
wśród kobiet w Afryce
05:01
stocked out more than 200 days a year
123
288981
2617
nie ma na składzie
przez ponad 200 dni w roku.
przez ponad 200 dni w roku.
05:03
explains why women were saying to me,
124
291598
1904
To wyjaśnia, dlaczego kobiety mówiły:
05:05
"I walked 10 kilometers without
my husband knowing it,
my husband knowing it,
125
293502
3552
"Przeszłam 10 km, bez wiedzy męża,
05:09
and I got to the clinic, and there was nothing there."
126
297054
3309
dotarłam do kliniki i niczego nie mieli".
05:12
And so condoms were stocked in in Africa
127
300363
2807
Prezerwatywy dostarczano do Afryki,
05:15
because of all the AIDS work that the U.S.
128
303170
2277
bo USA i inne kraje
05:17
and others supported.
129
305447
1404
wspomagały walkę z AIDS.
05:19
But women will tell you over and over again,
130
306851
1671
Ale kobiety nadal powtarzają:
05:20
"I can't negotiate a condom with my husband.
131
308522
2610
"Nie przekonam męża,
żeby zakładał prezerwatywę,
żeby zakładał prezerwatywę,
05:23
I'm either suggesting he has AIDS or I have AIDS,
132
311132
4208
bo to sugeruje, że któreś z nas ma AIDS.
05:27
and I need that tool because then I can space
133
315340
2760
Potrzebuję tego zastrzyku,
05:30
the births of my children, and I can feed them
134
318100
2417
żeby rozplanować czasowo dzieci,
żebym mogła je nakarmić i wykształcić".
05:32
and have a chance of educating them."
135
320517
2538
05:35
CA: Melinda, you're Roman Catholic,
136
323055
2050
CA: Melindo, jesteś katoliczką.
05:37
and you've often been embroiled
137
325105
3569
Często wzbudzało kontrowersje,
05:40
in controversy over this issue,
138
328674
1954
że zajmujesz się tą sprawą
05:42
and on the abortion question,
139
330628
2249
oraz kwestią aborcji,
05:45
on both sides, really.
140
332877
1455
i to w obydwu stronnictwach.
05:46
How do you navigate that?
141
334332
1691
Jak sobie z tym radzisz?
05:48
MG: Yeah, so I think that's a really important point,
142
336023
3110
MG: Myślę, że to ważny punkt,
05:51
which is, we had backed away from contraceptives
143
339133
3083
Wycofaliśmy się
ze środków antykoncepcyjnych
ze środków antykoncepcyjnych
jako globalna społeczność.
05:54
as a global community.
144
342216
1167
05:55
We knew that 210 million women
145
343383
3294
Wiedzieliśmy, że 210 milionów kobiet
zgłosiło chęć dostępu
do środków antykoncepcyjnych,
do środków antykoncepcyjnych,
05:58
were saying they wanted access to contraceptives,
146
346677
2259
06:01
even the contraceptives we have
here in the United States,
here in the United States,
147
348936
2640
nawet do tych, jakie mamy tutaj, w USA,
06:03
and we weren't providing them
148
351576
2305
a my ich nie dostarczaliśmy
06:06
because of the political controversy in our country,
149
353881
3751
z powodu politycznej
kontrowersji w naszym kraju.
kontrowersji w naszym kraju.
Dla mnie to było po prostu przestępstwo,
06:09
and to me that was just a crime,
150
357632
2177
06:12
and I kept looking around trying to find the person
151
359809
2765
więc szukałam osoby,
06:14
that would get this back on the global stage,
152
362574
2350
która przywróciłaby to na światową scenę.
Wreszcie zrozumiałam,
że ja muszę to zrobić.
że ja muszę to zrobić.
06:17
and I finally realized I just had to do it.
153
364924
2006
06:19
And even though I'm Catholic,
154
366930
1671
Choć jestem katoliczką,
06:20
I believe in contraceptives
155
368601
1441
wierzę w antykoncepcję
06:22
just like most of the Catholic
women in the United States
women in the United States
156
370042
2296
tak samo, jak większość katoliczek w USA,
06:24
who report using contraceptives,
157
372338
1831
które stosują antykoncepcję.
06:26
and I shouldn't let that controversy
158
374169
2285
Nie mogę pozwolić, by ta kontrowersja
06:28
be the thing that holds us back.
159
376454
1815
nas powstrzymywała.
06:30
We used to have consensus in the United States
160
378269
1958
W USA panowała zgoda
co do antykoncepcji.
06:32
around contraceptives,
161
380227
1265
06:33
and so we got back to that global consensus,
162
381492
2480
Przywróciliśmy to globalne porozumienie
06:36
and actually raised 2.6 billion dollars
163
383972
2644
i zebraliśmy 2,6 miliarda dolarów
06:38
around exactly this issue for women.
164
386616
2533
dla kobiet na ten cel.
06:41
(Applause)
165
389149
5467
(Brawa)
06:49
CA: Bill, this is your graph. What's this about?
166
397249
3856
CA: Bill, co przedstawia twój wykres?
06:53
BG: Well, my graph has numbers on it.
167
401105
1985
BG: Mój wykres zawiera liczby.
06:55
(Laughter)
168
403090
2118
(Śmiech)
06:57
I really like this graph.
169
405208
1817
Lubię ten wykres.
06:59
This is the number of children
170
407025
2975
Przedstawia liczbę dzieci,
07:02
who die before the age of five every year.
171
410000
2562
które umarły przed 5 rokiem życia.
Widać tu
07:04
And what you find is really
172
412582
1823
07:06
a phenomenal success story
173
414405
1950
fenomenalny sukces,
07:08
which is not widely known,
174
416355
2154
który nie jest powszechnie znany.
07:10
that we are making incredible progress.
175
418509
2675
Robimy niesamowity postęp.
07:13
We go from 20 million
176
421184
2378
Zaczęliśmy od 20 milionów,
07:15
not long after I was born
177
423562
1704
niedługo po tym, kiedy się urodziłem,
07:17
to now we're down to about six million.
178
425266
3686
i zeszliśmy do około 6 milionów.
07:21
So this is a story
179
428952
2137
Jest to więc opowieść
07:23
largely of vaccines.
180
431089
1667
głównie o szczepionkach.
07:24
Smallpox was killing a couple million kids a year.
181
432756
3124
Ospa zabijała kilka
milionów dzieci rocznie.
milionów dzieci rocznie.
07:28
That was eradicated, so that got down to zero.
182
435880
2190
Zostało to zlikwidowane,
zeszliśmy do zera.
zeszliśmy do zera.
07:30
Measles was killing a couple million a year.
183
438070
1840
Odra zabijała kilka milionów rocznie.
07:32
That's down to a few hundred thousand.
184
439910
1703
Zredukowane do kilkuset tysięcy.
07:33
Anyway, this is a chart
185
441613
1908
Chcemy kontynuować ten trend
07:35
where you want to get that number to continue,
186
443521
4187
i będzie to możliwe
07:39
and it's going to be possible,
187
447708
1740
z użyciem nauki o nowych szczepionkach,
07:41
using the science of new vaccines,
188
449448
1676
07:43
getting the vaccines out to kids.
189
451124
1892
szczepieniem dzieci.
07:45
We can actually accelerate the progress.
190
453016
1724
Możemy przyspieszyć ten postęp.
07:46
The last decade,
191
454740
1563
Przez ostatnie 10 lat
07:48
that number has dropped faster
192
456303
1812
ta liczba malała szybciej
07:50
than ever in history,
193
458115
2278
niż kiedykolwiek w historii.
07:52
and so I just love the fact that
194
460393
2723
Ogromnie się cieszę,
że jeśli wynajdziemy nowe szczepionki,
07:55
you can say, okay, if we can invent new vaccines,
195
463116
2265
07:57
we can get them out there,
196
465381
1508
wyślemy je,
07:59
use the very latest understanding of these things,
197
466889
2485
użyjemy najnowszej wiedzy
i skutecznie je dostarczymy,
i skutecznie je dostarczymy,
08:01
and get the delivery right, that
we can perform a miracle.
we can perform a miracle.
198
469374
4611
to możemy zdziałać cuda.
08:06
CA: I mean, you do the math on this,
199
473985
1158
CA: Po podliczeniu wychodzi,
08:07
and it works out, I think, literally
200
475143
1874
że uratowano dosłownie
tysiące dzieci dziennie
tysiące dzieci dziennie
08:09
to thousands of kids' lives saved every day
201
477017
2126
08:11
compared to the prior year.
202
479143
2054
w porównaniu z rokiem wcześniejszym.
08:13
It's not reported.
203
481197
1847
O tym się nie mówi.
08:15
An airliner with 200-plus deaths
204
483044
3246
Wypadek samolotu
z 200 osobami na pokładzie
z 200 osobami na pokładzie
08:18
is a far, far bigger story than that.
205
486290
2210
wzbudza większą sensację niż to.
08:20
Does that drive you crazy?
206
488500
1549
Czy to cię nie wkurza?
08:22
BG: Yeah, because it's a silent thing going on.
207
490049
2991
BG: Tak, ponieważ to dzieje się po cichu.
08:25
It's a kid, one kid at a time.
208
493040
2670
To jedno dziecko na raz.
08:27
Ninety-eight percent of this
209
495710
1463
98% z tego nie ma związku
08:29
has nothing to do with natural disasters,
210
497173
1877
z katastrofami naturalnymi,
08:31
and yet, people's charity,
211
499050
1477
a hojność społeczna
08:32
when they see a natural disaster, are wonderful.
212
500527
1523
przy katastrofach jest wspaniała.
08:34
It's incredible how people think, okay,
213
502050
2236
To niesamowite, jak ludzie myślą:
08:36
that could be me, and the money flows.
214
504286
2776
"to mogłem być ja" i pieniądze płyną.
08:39
These causes have been a bit invisible.
215
507062
3406
Te przyczyny są trochę niewidoczne.
08:42
Now that the Millennium Development Goals
216
510468
2211
Teraz, kiedy Milenijne Cele Rozwoju
08:44
and various things are getting out there,
217
512679
1550
i inne rzeczy się pojawiają,
08:46
we are seeing some increased generosity,
218
514229
2844
zauważamy zwiększoną hojność.
08:49
so the goal is to get this well below a million,
219
517073
3271
Stawiamy za cel zmniejszenie
tej wartości na dużo poniżej miliona,
tej wartości na dużo poniżej miliona,
08:52
which should be possible in our lifetime.
220
520344
2418
co powinno być możliwe za naszego życia.
CA: Może potrzebny był ktoś,
08:54
CA: Maybe it needed someone
221
522762
1180
08:56
who is turned on by numbers and graphs
222
523942
2096
kto lubi liczby i wykresy,
08:58
rather than just the big, sad face
223
526038
2414
a nie jedynie duża, smutna twarz,
09:00
to get engaged.
224
528452
1655
żeby ich zainspirować.
W swoim liście w tym roku
09:02
I mean, you've used it in your letter this year,
225
530107
1723
09:04
you used basically this argument to say that aid,
226
531830
3451
użyłeś tego argumentu, mówiąc,
że wbrew obiegowej opinii,
09:07
contrary to the current meme
227
535281
1671
09:09
that aid is kind of worthless and broken,
228
536952
3083
że pomoc jest bezwartościowa i nie działa,
09:12
that actually it has been effective.
229
540035
1953
pomoc w istocie działa.
09:14
BG: Yeah, well people can take,
230
541988
1980
BG: Tak, można przyjąć,
09:16
there is some aid that was well-meaning
231
543968
3180
że niektóre formy pomocy,
przy najlepszych intencjach,
przy najlepszych intencjach,
09:19
and didn't go well.
232
547148
1923
nie udały się.
09:21
There's some venture capital investments
233
549071
1933
Niektóre inwestycje wysokiego ryzyka
09:23
that were well-meaning and didn't go well.
234
551004
2900
mimo dobrych intencji się nie powiodły.
09:26
You shouldn't just say, okay, because of that,
235
553904
2839
Nie należy mówić, że z tego powodu,
09:28
because we don't have a perfect record,
236
556743
3118
ponieważ nie wszystko się udaje,
09:32
this is a bad endeavor.
237
559861
1532
że samo dążenie jest złe.
Trzeba patrzeć na swój cel,
09:33
You should look at, what was your goal?
238
561393
1870
09:35
How are you trying to uplift nutrition
239
563263
2608
na to, jak próbujemy polepszyć odżywianie,
09:38
and survival and literacy
240
565871
3404
przeżywalność oraz piśmienność,
aby te kraje mogły o siebie zadbać,
09:41
so these countries can take care of themselves,
241
569275
1635
09:43
and say wow, this is going well,
242
570910
2004
i powiedzieć, że to idzie dobrze
09:45
and be smarter.
243
572914
1272
i zmądrzeć.
09:46
We can spend aid smarter.
244
574186
1840
Możemy mądrzej udzielać pomocy.
09:48
It is not all a panacea.
245
576026
3412
Nie wszystko stanowi panaceum.
09:51
We can do better than venture capital, I think,
246
579438
2932
Możemy być lepsi
niż kapitał wysokiego ryzyka,
niż kapitał wysokiego ryzyka,
09:54
including big hits like this.
247
582370
2787
włącznie z hitami takimi jak ten.
09:57
CA: Traditional wisdom is that
248
585157
2743
CA: Ludowa mądrość mówi,
10:00
it's pretty hard for married couples to work together.
249
587900
4048
że ciężko jest małżeństwu współpracować.
10:04
How have you guys managed it?
250
591948
1616
Jak wy sobie z tym radzicie?
10:05
MG: Yeah, I've had a lot of women say to me,
251
593564
1670
MG: Dużo kobiet mówiło mi,
"Chyba nie mogłabym pracować z mężem.
10:07
"I really don't think I could work with my husband.
252
595234
1859
10:09
That just wouldn't work out."
253
597093
2147
To by się nie udało".
10:11
You know, we enjoy it, and we don't --
254
599240
3589
My to lubimy.
10:15
this foundation has been a coming to for both of us
255
602829
2486
Fundacja zbliża nas oboje
10:17
in its continuous learning journey,
256
605315
2828
w ciągłej podróży poznawczej,
10:20
and we don't travel together as much
257
608143
2759
a nie podróżujemy tak dużo
wspólnie dla fundacji jak kiedyś,
10:23
for the foundation, actually, as we used to
258
610902
1928
10:25
when Bill was working at Microsoft.
259
612830
1456
gdy Bill pracował w Microsoft.
10:26
We have more trips where
we're traveling separately,
we're traveling separately,
260
614286
2223
Odbywamy więcej podróży oddzielnie,
10:28
but I always know when I come home,
261
616509
2142
lecz zawsze wiem, gdy wracam do domu,
że Bill będzie zainteresowany tym,
czego się dowiedziałam,
czego się dowiedziałam,
10:30
Bill's going to be interested in what I learned,
262
618651
2139
10:32
whether it's about women or girls
263
620790
1743
czy to o kobietach, czy dziewczynach,
10:34
or something new about the vaccine delivery chain,
264
622533
2686
lub czymś nowym,
o łańcuchu dostaw szczepionek,
o łańcuchu dostaw szczepionek,
10:37
or this person that is a great leader.
265
625219
2236
lub o kimś, że jest wspaniałym przywódcą.
10:39
He's going to listen and be really interested.
266
627455
2467
On będzie słuchał i będzie
naprawdę zainteresowany.
naprawdę zainteresowany.
10:42
And he knows when he comes home,
267
629922
1603
A on wie, że kiedy wróci do domu,
10:43
even if it's to talk about the speech he did
268
631525
1833
i będzie mówił o wygłoszonej prelekcji,
10:45
or the data or what he's learned,
269
633358
1742
o danych lub o nowych informacjach,
10:47
I'm really interested,
270
635100
1242
ja będę zainteresowana
10:48
and I think we have a really
collaborative relationship.
collaborative relationship.
271
636342
2900
i uważam, że naprawdę
dobrze współpracujemy.
dobrze współpracujemy.
10:51
But we don't every minute together, that's for sure.
272
639242
2674
Ale nie spędzamy ze sobą
każdej minuty, to pewne.
każdej minuty, to pewne.
10:54
(Laughter)
273
641916
4175
(Śmiech)
CA: Lecz teraz tak, i cieszymy się
że jesteście teraz razem.
że jesteście teraz razem.
10:58
CA: But now you are, and we're very happy that you are.
274
646091
2495
11:00
Melinda, early on, you were basically
275
648586
3586
Melindo, początkowo to głównie ty
11:04
largely running the show.
276
652172
2001
prowadziłaś to przedsięwzięcie.
11:06
Six years ago, I guess,
277
654173
1212
Sześć lat temu, chyba,
11:07
Bill came on full time, so moved from Microsoft
278
655385
2583
Bill odszedł z Microsoftu
i zaczął pracować na pełen etat.
11:10
and became full time.
279
657968
1111
11:11
That must have been hard,
280
659079
979
To musiało być trudne,
11:12
adjusting to that. No?
281
660058
2036
dostosowanie się do tego?
11:14
MG: Yeah. I think actually,
282
662094
3054
MG: Tak.
Uważam, że dla pracowników fundacji
11:17
for the foundation employees,
283
665148
1989
11:19
there was way more angst for them
284
667137
2547
przyjście Billa było
dużo bardziej niepokojące
dużo bardziej niepokojące
11:21
than there was for me about Bill coming.
285
669684
1366
niż dla mnie.
11:23
I was actually really excited.
286
671050
1206
Ja byłam podekscytowana.
11:24
I mean, Bill made this decision
287
672256
1619
Bill podjął tę decyzję
11:26
even obviously before it got announced in 2006,
288
673875
2683
oczywiście zanim została
ogłoszona w 2006 roku
ogłoszona w 2006 roku
11:28
and it was really his decision,
289
676558
1702
i to była jego decyzja.
11:30
but again, it was a beach vacation
290
678260
1886
Ale to podczas wakacji,
11:32
where we were walking on the beach
291
680146
1304
gdy chodziliśmy po plaży,
11:33
and he was starting to think of this idea.
292
681450
2264
on zaczął myśleć o tej idei.
11:35
And for me, the excitement of Bill
293
683714
2612
A dla mnie, ta radość,
11:38
putting his brain and his heart
294
686326
2709
że Bill użyje swego umysłu i serca
11:41
against these huge global problems,
295
689035
2347
dla tych wielkich, globalnych problemów,
11:43
these inequities, to me that was exciting.
296
691382
2328
tych nierówności,
dla mnie to było ekscytujące.
dla mnie to było ekscytujące.
11:45
Yes, the foundation employees had angst about that.
297
693710
3734
Tak, pracownicy fundacji
byli tym zaniepokojeni.
byli tym zaniepokojeni.
11:49
(Applause)
298
697444
1675
(Brawa)
11:51
CA: That's cool.
299
699119
2116
CA: Fajnie.
MG: Niepokój odszedł w trzy miesiące
11:53
MG: But that went away within three months,
300
701235
1684
11:55
once he was there.
301
702919
927
po jego przyjściu.
11:56
BG: Including some of the employees.
302
703846
1665
BG: Razem z częścią pracowników.
11:57
MG: That's what I said, the employees,
303
705511
1273
MG: To powiedziałam, pracownicy,
11:58
it went away for them three
months after you were there.
months after you were there.
304
706784
2122
uspokoili się po trzech miesiącach.
12:01
BG: No, I'm kidding.
MG: Oh, you mean, the employees didn't go away.
MG: Oh, you mean, the employees didn't go away.
305
708906
2320
BG: Żartowałem.
MG: Pracownicy nie odeszli.
MG: Pracownicy nie odeszli.
12:03
BG: A few of them did, but —
306
711226
1901
BG: Kilkoro tak, ale...
12:05
(Laughter)
307
713127
1833
(Śmiech)
12:07
CA: So what do you guys argue about?
308
714960
1943
CA: O co się sprzeczacie?
12:09
Sunday, 11 o'clock,
309
716903
2657
Jest niedziela, 11 rano,
nie jesteście w pracy, co się pojawia?
12:11
you're away from work,
310
719560
1421
12:13
what comes up? What's the argument?
311
720981
2513
O co się sprzeczacie?
12:15
BG: Because we built this thing
312
723494
1645
BG: Ponieważ budowaliśmy to
12:17
together from the beginning,
313
725139
3119
razem od początku,
12:20
it's this great partnership.
314
728258
1646
jest w tym wielkie partnerstwo.
12:22
I had that with Paul Allen
315
729904
1854
Było tak z Paulem Allenem
12:23
in the early days of Microsoft.
316
731758
1911
w początkach Microsoftu.
Było tak ze Stevem Ballmerem,
gdy Microsoft urósł,
gdy Microsoft urósł,
12:25
I had it with Steve Ballmer as Microsoft got bigger,
317
733669
2812
12:28
and now Melinda, and in even stronger,
318
736481
3004
a teraz z Melindą, nawet silniej
12:31
equal ways, is the partner,
319
739485
1886
w równym partnerstwie.
12:33
so we talk a lot about
320
741371
1757
Mówimy o tym,
12:35
which things should we give more to,
321
743128
2128
na co powinniśmy dać więcej,
12:37
which groups are working well?
322
745256
2544
które grupy dobrze pracują.
12:40
She's got a lot of insight.
323
747800
1253
Ona ma dużą intuicję.
12:41
She'll sit down with the employees a lot.
324
749053
1647
Siedzi dużo z pracownikami.
12:42
We'll take the different trips she described.
325
750700
2116
Odbywamy różne podróże, które nakreśliła.
12:45
So there's a lot of collaboration.
326
752816
3617
Jest więc dużo współpracy.
12:48
I can't think of anything where one of us
327
756433
1976
Nie przypominam sobie niczego,
12:50
had a super strong opinion
328
758409
3270
gdy jedno z nas miało bardzo silną opinię
12:53
about one thing or another?
329
761679
1836
na taki czy inny temat.
12:55
CA: How about you, Melinda,
though? Can you? (Laughter)
though? Can you? (Laughter)
330
763515
2802
CA: A ty, Melindo, przypominasz sobie?
(Śmiech)
12:58
You never know.
331
766317
1216
Nigdy nie wiadomo.
12:59
MG: Well, here's the thing.
332
767533
1526
MG: To jest tak.
Podchodzimy do spraw z różnych kątów
13:01
We come at things from different angles,
333
769059
1739
13:02
and I actually think that's really good.
334
770798
1932
i uważam, że to naprawdę dobre.
13:04
So Bill can look at the big data
335
772730
2008
Bill może spojrzeć na liczne dane
13:06
and say, "I want to act based
on these global statistics."
on these global statistics."
336
774738
3012
i powiedzieć: "Chcę działać
w oparciu o globalne statystyki".
w oparciu o globalne statystyki".
13:09
For me, I come at it from intuition.
337
777750
1866
Ja patrzę na to intuicyjnie.
13:11
I meet with lots of people on the ground
338
779616
1933
Spotykam osobiście wielu ludzi,
13:13
and Bill's taught me to take that
339
781549
1980
a Bill nauczył mnie, żeby to wykorzystać
13:15
and read up to the global data and see if they match,
340
783529
2623
do porównania z globalnymi danymi,
a ja chyba nauczyłam go,
13:18
and I think what I've taught him
341
786152
1089
13:19
is to take that data
342
787241
1428
jak wziąć te dane
i skonfrontować z ludźmi, żeby zrozumieć,
13:20
and meet with people on the ground to understand,
343
788669
1614
13:22
can you actually deliver that vaccine?
344
790283
2384
czy da się dostarczyć szczepionki,
13:24
Can you get a woman to accept those polio drops
345
792667
3201
czy da się przekonać kobietę
do zapuszczenia kropli przeciw polio
do zapuszczenia kropli przeciw polio
13:28
in her child's mouth?
346
795868
1330
do ust własnemu dziecku.
13:29
Because the delivery piece
347
797198
1558
Sposób podania informacji
13:30
is every bit as important as the science.
348
798756
2203
jest tak samo ważny
jak jej podstawy naukowe.
jak jej podstawy naukowe.
13:33
So I think it's been more a coming to over time
349
800959
2522
Uważam, że z czasem
nasze punkty widzenia się zbliżają
nasze punkty widzenia się zbliżają
13:35
towards each other's point of view,
350
803481
1295
13:36
and quite frankly, the work is better because of it.
351
804776
3270
i, szczerze, praca
jest lepsza z tego powodu.
jest lepsza z tego powodu.
13:40
CA: So, in vaccines and polio and so forth,
352
808046
2273
CA: Więc ze szczepionkami, polio,
13:42
you've had some amazing successes.
353
810319
3799
odnieśliście niesamowity sukces.
13:46
What about failure, though?
354
814118
1232
A co z porażkami?
13:47
Can you talk about a failure
355
815350
1691
Czy możecie powiedzieć o porażce
13:49
and maybe what you've learned from it?
356
817041
2096
i o tym, czego się z niej nauczyliście?
BG: Na szczęście możemy
pozwolić sobie na kilka porażek,
pozwolić sobie na kilka porażek,
13:51
BG: Yeah. Fortunately, we can afford a few failures,
357
819137
2568
13:53
because we've certainly had them.
358
821705
2137
bo z pewnością je mieliśmy.
13:56
We do a lot of drug work or vaccine work
359
823842
4374
Pracujemy dużo z lekami i szczepionkami,
14:00
that you know you're going to have different failures.
360
828216
3276
przy których będą różne niepowodzenia.
Duży rozgłos zdobyło szukanie
14:03
Like, we put out, one that got a lot of publicity
361
831492
2227
14:05
was asking for a better condom.
362
833719
1301
pomysłu na lepszą prezerwatywę.
14:07
Well, we got hundreds of ideas.
363
835020
1494
Mamy setki pomysłów.
14:08
Maybe a few of those will work out.
364
836514
3194
Może część z nich będzie dobra.
14:11
We were very naïve, certainly I was, about a drug
365
839708
3379
Byliśmy bardzo naiwni,
a z pewnością ja, co do leku
a z pewnością ja, co do leku
14:15
for a disease in India, visceral leishmaniasis,
366
843087
2616
na chorobę w Indiach, czarną gorączkę,
myślałem, że kiedy będę miał ten lek,
14:17
that I thought, once I got this drug,
367
845703
1651
14:19
we can just go wipe out the disease.
368
847354
1356
będziemy mogli wyeliminować chorobę.
14:20
Well, turns out it took an injection
369
848710
2580
Okazało się, że potrzeba zastrzyku
14:23
every day for 10 days.
370
851290
1636
codziennie przez 10 dni.
Uzyskanie go zajęło trzy lata,
dłużej niż oczekiwaliśmy
dłużej niż oczekiwaliśmy
14:25
It took three more years to get it than we expected,
371
852926
2387
14:27
and then there was no way
372
855313
1458
i nie było sposobu
14:28
it was going to get out there.
373
856771
2368
na zdobycie go w Indiach.
14:31
Fortunately, we found out
374
859139
1219
Odkryliśmy, na szczęście,
14:32
that if you go kill the sand flies,
375
860358
3162
że wybicie much piaskowych,
14:35
you probably can have success there,
376
863520
2122
prawdopodobnie spowoduje
osiągnięcie sukcesu,
osiągnięcie sukcesu,
14:37
but we spent five years,
377
865642
1855
lecz poświęciliśmy pięć lat,
można powiedzieć
zmarnowaliśmy pięć lat
zmarnowaliśmy pięć lat
14:39
you could say wasted five years,
378
867497
1378
14:41
and about 60 million,
379
868875
2007
i około 60 milionów
14:43
on a path that turned out to have
380
870882
1340
na coś, co dało
14:44
very modest benefit when we got there.
381
872222
4165
bardzo niewielką korzyść.
14:48
CA: You're spending, like, a billion dollars a year
382
876387
3444
CA: Wydajecie około
miliarda dolarów rocznie
miliarda dolarów rocznie
14:52
in education, I think, something like that.
383
879831
1935
na edukację, chyba mniej więcej tyle.
14:53
Is anything, the story of what's gone right there
384
881766
4024
Opowieść o tym, co się udało
14:57
is quite a long and complex one.
385
885790
2456
jest dość długa i skomplikowana.
15:00
Are there any failures that you can talk about?
386
888246
3922
Czy są porażki, o których
możecie opowiedzieć?
możecie opowiedzieć?
15:04
MG: Well, I would say a huge lesson for us
387
892168
1790
MG: Dużą lekcją dla nas
z wczesnej pracy jest to, że myśleliśmy
15:06
out of the early work is we thought
388
893958
1248
15:07
that these small schools were the answer,
389
895206
2533
że małe szkoły są rozwiązaniem.
Małe szkoły zdecydowanie pomagają.
15:09
and small schools definitely help.
390
897739
1470
15:11
They bring down the dropout rate.
391
899209
1524
Mniej osób rzuca szkołę.
15:12
They have less violence and crime in those schools.
392
900733
2600
W tych szkołach jest mniej
przemocy i przestępstw.
przemocy i przestępstw.
15:15
But the thing that we learned from that work,
393
903333
2146
Lecz dowiedzieliśmy się też,
15:17
and what turned out to be the fundamental key,
394
905479
2534
i to okazało się kluczowe,
15:20
is a great teacher in front of the classroom.
395
908013
2064
że najważniejszy
jest wspaniały nauczyciel.
jest wspaniały nauczyciel.
15:22
If you don't have an effective teacher
396
910077
1607
Jeśli nie masz skutecznego nauczyciela
15:23
in the front of the classroom,
397
911684
1066
w klasie,
15:24
I don't care how big or small the building is,
398
912750
2156
to bez względu na wielkość budynku
15:27
you're not going to change the trajectory
399
914906
1654
nie zmienisz trajektorii tego,
15:28
of whether that student will be ready for college.
400
916560
1953
czy dany student będzie
gotowy na uczelnię.
gotowy na uczelnię.
15:30
(Applause)
401
918513
4595
(Brawa)
15:35
CA: So Melinda, this is you and
402
923108
2310
CA: Melindo, to jesteś ty
15:37
your eldest daughter, Jenn.
403
925418
3554
i twoja najstarsza córka, Jenn.
Zdjęcie zrobiono 3-4 tygodnie temu,
15:41
And just taken about three weeks ago, I think,
404
928972
1899
15:43
three or four weeks ago. Where was this?
405
930871
1584
Gdzie to było?
15:44
MG: So we went to Tanzania.
406
932455
1756
MG: Pojechaliśmy do Tanzanii.
15:46
Jenn's been to Tanzania.
407
934211
842
Jenn była w Tanzanii.
15:47
All our kids have been to Africa quite a bit, actually.
408
935053
2703
Wszystkie nasze dzieci
były trochę w Afryce.
były trochę w Afryce.
15:49
And we did something very different,
409
937756
2215
Zrobiłyśmy coś zupełnie innego,
15:52
which is, we decided to go spend
410
939971
1827
zdecydowałyśmy się spędzić
15:53
two nights and three days with a family.
411
941798
2419
dwie noce i trzy dni z rodziną.
15:56
Anna and Sanare are the parents.
412
944217
3101
Anna i Senare są rodzicami.
15:59
They invited us to come and stay in their boma.
413
947318
3034
Zaprosili nas do zamieszkania w ich boma.
16:02
Actually, the goats had been there, I think,
414
950352
1499
Chyba wcześniej były tam kozy,
16:04
living in that particular little hut
415
951851
1399
w tej małej chatce
16:05
on their little compound before we got there.
416
953250
2671
na ich niewielkim terenie,
zanim my tam zamieszkałyśmy.
zanim my tam zamieszkałyśmy.
16:08
And we stayed with their family,
417
955921
1498
Mieszkałyśmy z ich rodziną
16:09
and we really, really learned
418
957419
1934
i naprawdę poznałyśmy
16:11
what life is like in rural Tanzania.
419
959353
1853
życie na wsi w Tanzanii.
16:13
And the difference between just going
420
961206
1614
A różnica między
16:15
and visiting for half a day
421
962820
1719
odwiedzinami przez pół dnia
16:16
or three quarters of a day
422
964539
1462
lub trzy czwarte dnia,
16:18
versus staying overnight was profound,
423
966001
2398
a zostaniem na noc, była znacząca.
16:20
and so let me just give you one explanation of that.
424
968399
3491
Przedstawię jedno wytłumaczenie.
Mieli sześcioro dzieci.
16:24
They had six children, and as I talked to Anna
425
971890
2129
Kiedy rozmawiałam z Anną w kuchni,
gotowałyśmy pięć godzin
gotowałyśmy pięć godzin
16:26
in the kitchen, we cooked for about five hours
426
974019
1775
16:27
in the cooking hut that day,
427
975794
1643
tego dnia w kuchni.
Opowiedziała mi, że zaplanowała
16:29
and as I talked to her, she had absolutely planned
428
977437
1811
16:31
and spaced with her husband
429
979248
1470
wraz ze swoim mężem
16:32
the births of their children.
430
980718
1437
narodziny wszystkich dzieci.
16:34
It was a very loving relationship.
431
982155
1655
To był związek pełen miłości.
16:36
This was a Maasai warrior and his wife,
432
983810
2303
To był wojownik Masajów i jego żona,
16:38
but they had decided to get married,
433
986113
1909
zdecydowali się pobrać,
16:40
they clearly had respect and love in the relationship.
434
988022
3335
widać było szacunek
i miłość w ich związku.
i miłość w ich związku.
16:43
Their children, their six children,
435
991357
1611
Ich sześcioro dzieci,
16:45
the two in the middle were twins, 13,
436
992968
2519
dwójka w środku to bliźnięta, 13 lat,
16:47
a boy, and a girl named Grace.
437
995487
2253
chłopiec i dziewczyna zwana Gracją.
16:49
And when we'd go out to chop wood
438
997740
1573
Rąbałyśmy drewno
16:51
and do all the things that Grace
and her mother would do,
and her mother would do,
439
999313
2435
i robiłyśmy to, co robi Gracja z matką.
16:53
Grace was not a child, she was an adolescent,
440
1001748
2592
Gracja nie była dzieckiem,
była nastolatką,
była nastolatką,
16:56
but she wasn't an adult.
441
1004340
1477
nie była jeszcze dorosła.
16:58
She was very, very shy.
442
1005817
1751
Była bardzo nieśmiała.
16:59
So she kept wanting to talk to me and Jenn.
443
1007568
1761
Chciała porozmawiać ze mną i Jenn.
17:01
We kept trying to engage her, but she was shy.
444
1009329
2835
Próbowałyśmy z nią rozmawiać,
ale była nieśmiała.
ale była nieśmiała.
17:04
And at night, though,
445
1012164
1606
17:05
when all the lights went out in rural Tanzania,
446
1013770
2807
Nocą, kiedy zgasły wszystkie
światła na tanzańskiej wsi,
światła na tanzańskiej wsi,
17:08
and there was no moon that night,
447
1016577
1504
a nie było księżyca tej nocy,
17:10
the first night, and no stars,
448
1018081
1722
ani gwiazd,
17:12
and Jenn came out of our hut
449
1019803
1826
Jenn wyszła z naszej chatki
17:13
with her REI little headlamp on,
450
1021629
2817
z małą lampką na głowie.
17:16
Grace went immediately,
451
1024446
2138
Gracja natychmiast
17:18
and got the translator,
452
1026584
1356
poszła po tłumacza,
17:20
came straight up to my Jenn and said,
453
1027940
2090
podeszła prosto do Jenn i powiedziała:
"Kiedy pojedziesz do domu,
17:22
"When you go home,
454
1030030
1233
17:23
can I have your headlamp
455
1031263
1175
czy mogę dostać twoją lampkę,
17:24
so I can study at night?"
456
1032438
1730
żebym mogła uczyć się w nocy?
17:26
CA: Oh, wow.
457
1034168
1082
CA: Coś takiego.
17:27
MG: And her dad had told me
458
1035250
1484
MA: Jej tata powiedział mi,
jak bardzo się bał,
że w przeciwieństwie do syna,
że w przeciwieństwie do syna,
17:28
how afraid he was that unlike the son,
459
1036734
2087
17:31
who had passed his secondary exams,
460
1038821
1662
który zdał już egzaminy,
17:32
because of her chores,
461
1040483
1530
z powodu obowiązków w domu
17:34
she'd not done so well
462
1042013
1438
nie poszło jej tak dobrze
i nie jeszcze nie dostała się
do szkoły rządowej.
do szkoły rządowej.
17:35
and wasn't in the government school yet.
463
1043451
1804
17:37
He said, "I don't know how I'm
going to pay for her education.
going to pay for her education.
464
1045255
2535
Powiedział: "Nie wiem,
jak zapłacę za jej szkołę.
jak zapłacę za jej szkołę.
17:39
I can't pay for private school,
465
1047790
1826
Nie stać mnie na prywatną szkołę
17:41
and she may end up on this farm like my wife."
466
1049616
2579
i ona może skończyć
na tej farmie, tak jak moja żona".
na tej farmie, tak jak moja żona".
17:44
So they know the difference
467
1052195
1129
Czyli że oni świetnie widzą różnicę,
17:45
that an education can make
468
1053324
1025
17:46
in a huge, profound way.
469
1054349
2997
jaką może zrobić edukacja.
17:49
CA: I mean, this is another pic
470
1057346
1421
CA: To jest zdjęcie
17:50
of your other two kids, Rory and Phoebe,
471
1058767
3406
waszych pozostałych dzieci, Rory i Phoebe,
17:54
along with Paul Farmer.
472
1062173
4138
obok Paula Farmera.
17:58
Bringing up three children
473
1066311
1614
Wychowywanie trójki dzieci
18:00
when you're the world's richest family
474
1067925
3002
w najbogatszej rodzinie świata
18:03
seems like a social experiment
475
1070927
2296
wydaje się społecznym eksperymentem
18:05
without much prior art.
476
1073223
3572
bez precedensu.
18:08
How have you managed it?
477
1076795
1535
Jak sobie z tym poradziliście?
18:10
What's been your approach?
478
1078330
2215
Jakie jest wasze podejście?
18:12
BG: Well, I'd say overall
479
1080545
2633
BG: Ogólnie
dzieci mają wspaniałe szkoły,
18:15
the kids get a great education,
480
1083178
1762
ale trzeba też w nich rozwinąć
18:17
but you've got to make sure
481
1084940
898
18:18
they have a sense of their own ability
482
1085838
1702
wyczucie własnych zdolności
18:19
and what they're going to go and do,
483
1087540
1989
i tego, co będą robiły.
18:21
and our philosophy has been
484
1089529
2373
Nasza filozofia polega
na jasnym stawianiu sytuacji:
18:24
to be very clear with them --
485
1091902
1222
większość pieniędzy idzie na fundację.
18:25
most of the money's going to the foundation --
486
1093124
1545
18:26
and help them find something they're excited about.
487
1094669
4341
Pomożemy im znaleźć pasję.
18:31
We want to strike a balance where they have
488
1099010
1395
Chcemy ustalić równowagę,
w której mają swobodę działania,
18:32
the freedom to do anything
489
1100405
1793
18:34
but not a lot of money showered on them
490
1102198
3340
ale nie są obsypywane pieniędzmi,
18:37
so they could go out and do nothing.
491
1105538
3129
które pozwoliłyby im nic nie robić.
18:40
And so far, they're fairly diligent,
492
1108667
2978
Jak na razie są dość pracowite,
18:43
excited to pick their own direction.
493
1111645
3208
cieszą się wyborem własnej drogi.
18:47
CA: You've obviously guarded their
privacy carefully for obvious reasons.
privacy carefully for obvious reasons.
494
1114853
5568
CA: Chroniliście ich prywatność
starannie z oczywistych powodów.
starannie z oczywistych powodów.
18:52
I'm curious why you've given me permission
495
1120421
2194
Jestem ciekaw, dlaczego pozwoliliście
18:54
to show this picture now here at TED.
496
1122615
1625
pokazać to zdjęcie tutaj na TED.
18:56
MG: Well, it's interesting.
497
1124240
1137
MG: To jest interesujące.
18:57
As they get older, they so know
498
1125377
1841
Z wiekiem coraz lepiej wiedzą,
18:59
that our family belief is about responsibility,
499
1127218
3009
że nasza rodzina wierzy
w odpowiedzialność,
w odpowiedzialność,
19:02
that we are in an unbelievable situation
500
1130227
2115
że jesteśmy w niesamowitej sytuacji
19:04
just to live in the United States
501
1132342
1618
tylko dlatego, że żyjemy w USA
19:06
and have a great education,
502
1133960
1691
i mamy wspaniałe wykształcenie.
19:07
and we have a responsibility
to give back to the world.
to give back to the world.
503
1135651
2048
Mamy obowiązek odwdzięczyć się światu.
19:09
And so as they get older
504
1137699
1053
Z wiekiem uczymy je...
19:10
and we are teaching them --
505
1138752
1020
19:11
they have been to so many
countries around the world —
countries around the world —
506
1139772
2360
Odwiedziły wiele krajów.
19:14
they're saying,
507
1142132
1132
Mówią tak:
"Chcemy, żeby ludzie wiedzieli,
19:15
we do want people to know that we believe
508
1143264
1752
że wierzymy w to co robicie, mamo i tato.
19:17
in what you're doing, Mom and Dad,
509
1145016
1501
19:18
and it is okay to show us more.
510
1146517
1961
Możecie nas częściej pokazywać".
19:20
So we have their permission to show this picture,
511
1148478
2652
Mamy więc ich pozwolenie
na pokazanie tego zdjęcia.
na pokazanie tego zdjęcia.
19:23
and I think Paul Farmer is probably going to put it
512
1151130
1715
Paul Farmer pewnie go użyje
19:25
eventually in some of his work.
513
1152845
2455
w jakiejś swojej pracy.
19:27
But they really care deeply
514
1155300
1602
Naprawdę im zależy
19:29
about the mission of the foundation, too.
515
1156902
2425
na misji fundacji.
CA: Macie dość pieniędzy,
19:31
CA: You've easily got enough money
516
1159327
1922
19:33
despite your vast contributions to the foundation
517
1161249
2591
pomimo wielkiego wkładu w fundację,
żeby każde z dzieci było miliarderem.
19:36
to make them all billionaires.
518
1163840
1634
19:37
Is that your plan for them?
519
1165474
1517
Czy taki macie dla nich plan?
19:39
BG: Nope. No. They won't have anything like that.
520
1166991
2336
BG: Nie. Nie będą tyle mieli.
19:41
They need to have a sense
521
1169327
1935
Muszą mieć poczucie,
19:43
that their own work is meaningful and important.
522
1171262
6536
że ich własna praca jest znacząca i ważna.
19:49
We read an article long, actually,
before we got married,
before we got married,
523
1177798
3472
Przeczytaliśmy artykuł,
na długo przed ślubem,
na długo przed ślubem,
19:53
where Warren Buffett talked about that,
524
1181270
2645
w którym Warren Buffett mówił o tym.
Uważamy, że to nie przyniosłoby korzyści
19:56
and we're quite convinced that it wasn't a favor
525
1183915
2249
19:58
either to society or to the kids.
526
1186164
3254
ani społeczeństwu, ani dzieciom.
20:01
CA: Well, speaking of Warren Buffett,
527
1189418
2068
CA: Jeśli mowa o Warrenie Buffecie,
20:03
something really amazing happened in 2006,
528
1191486
2664
coś niesamowitego stało się w 2006 roku,
20:06
when somehow your only real rival
529
1194150
2960
kiedy twój jedyny prawdziwy rywal
do tytułu najbogatszego człowieka w USA
20:09
for richest person in America
530
1197110
1552
20:10
suddenly turned around and agreed to give
531
1198662
1370
niespodziewanie zgodził się oddać
20:12
80 percent of his fortune
532
1200032
2593
80% swojego majątku
20:14
to your foundation.
533
1202625
1717
na rzecz waszej fundacji.
20:16
How on Earth did that happen?
534
1204342
1736
Jak to stało?
20:18
I guess there's a long version
and a short version of that.
and a short version of that.
535
1206078
1978
Pewnie jest długa i krótka wersja.
20:20
We've got time for the short version.
536
1208056
1382
Mamy czas na skróconą wersję.
20:21
BG: All right. Well, Warren was a close friend,
537
1209438
3755
BG: W porządku. Warren był
moim bliskim przyjacielem.
moim bliskim przyjacielem.
20:25
and he was going to have his wife Suzie
538
1213193
4657
Chciał, żeby to jego żona Suzie
20:30
give it all away.
539
1217850
1555
wszystko przekazała.
20:31
Tragically, she passed away before he did,
540
1219405
3441
Tragicznie, ona zmarła pierwsza,
20:35
and he's big on delegation, and
541
1222846
3598
a on lubi delegowanie...
20:38
— (Laughter) —
542
1226444
2158
(Śmiech)
20:40
he said —
543
1228602
1411
Powiedział...
CA: Dobre na Tweeta.
20:42
CA: Tweet that.
544
1230013
855
20:43
BG: If he's got somebody
who is doing something well,
who is doing something well,
545
1230868
3161
BG: Jeśli ma kogoś, kto robi coś dobrze
20:46
and is willing to do it at no charge,
546
1234029
4457
i jest skłonny zrobić to za darmo,
20:50
maybe that's okay. But we were stunned.
547
1238486
2378
wtedy czemu nie.
Lecz nam odebrało mowę.
20:53
MG: Totally stunned.
BG: We had never expected it,
BG: We had never expected it,
548
1240864
2096
MG: Kompletnie.
BG: Tego się nie spodziewaliśmy.
BG: Tego się nie spodziewaliśmy.
20:55
and it has been unbelievable.
549
1242960
1565
i było to niewiarygodne.
20:56
It's allowed us to increase our ambition
550
1244525
3140
Pozwoliło nam to
znacznie zwiększyć ambicje
znacznie zwiększyć ambicje
20:59
in what the foundation can do quite dramatically.
551
1247665
3617
co do działalności fundacji.
21:03
Half the resources we have
552
1251282
1504
Połowa naszych zasobów
21:04
come from Warren's mind-blowing generosity.
553
1252786
2884
pochodzi z oszałamiającej
hojności Warrena.
hojności Warrena.
CA: I chyba obiecałeś,
21:07
CA: And I think you've pledged that
554
1255670
884
21:08
by the time you're done,
555
1256554
1790
że w swoim czasie
21:10
more than, or 95 percent of your wealth,
556
1258344
1878
95% twojego majątku
21:12
will be given to the foundation.
557
1260222
1895
trafi do fundacji.
21:14
BG: Yes.
558
1262117
1154
BG: Tak.
21:15
CA: And since this relationship, it's amazing—
559
1263271
3749
CA: To niesamowite...
21:19
(Applause)
560
1267020
3366
(Brawa)
21:22
And recently, you and Warren
561
1270386
2637
Niedawno razem z Warrenem
21:25
have been going around trying to persuade
562
1273023
1880
próbowaliście przekonać
21:27
other billionaires and successful people
563
1274903
1976
innych miliarderów oraz ludzi sukcesu,
21:29
to pledge to give, what,
564
1276879
1523
żeby obiecali oddać
21:30
more than half of their assets for philanthropy.
565
1278402
5758
ponad połowę majątku na filantropię.
21:36
How is that going?
566
1284160
2415
Jak z tym jest?
21:38
BG: Well, we've got about 120 people
567
1286575
3172
BG: Mamy około 120 osób,
21:41
who have now taken this giving pledge.
568
1289747
2438
które złożyły taką obietnicę.
21:44
The thing that's great is that we get together
569
1292185
2606
Wspaniałe jest to, że zbieramy się
21:46
yearly and talk about, okay,
570
1294791
2109
co roku i rozmawiamy,
kto kogo zatrudnia, ile płaci.
21:49
do you hire staff, what do you give to them?
571
1296900
1965
Nie próbujemy tego ujednolicać.
21:51
We're not trying to homogenize it.
572
1298865
1227
21:52
I mean, the beauty of philanthropy
573
1300092
1048
PIękno filantropii
21:53
is this mind-blowing diversity.
574
1301140
2007
polega na niesamowitej różnorodności.
21:55
People give to some things.
575
1303147
1163
Ludzie dają na coś,
21:56
We look and go, "Wow."
576
1304310
2679
co w nas budzi zdumienie.
21:59
But that's great.
577
1306989
1108
Ale to jest świetne.
22:00
That's the role of philanthropy
578
1308097
1129
Rolą filantropii
22:01
is to pick different approaches,
579
1309226
2487
jest wybierać różne rozwiązania,
nawet w pojedynczej
przestrzeni jak edukacja.
przestrzeni jak edukacja.
22:03
including even in one space, like education.
580
1311713
1992
22:05
We need more experimentation.
581
1313705
2371
Potrzebujemy więcej eksperymentowania.
22:08
But it's been wonderful, meeting those people,
582
1316076
2904
Jest to wspaniałe, spotykanie tych ludzi,
22:11
sharing their journey to philanthropy,
583
1318980
2232
dzielenie się ich drogą do filantropii,
jak oni angażują swoje dzieci,
22:13
how they involve their kids,
584
1321212
1104
22:14
where they're doing it differently,
585
1322316
1834
co robią inaczej.
22:16
and it's been way more successful than we expected.
586
1324150
2706
To dużo większy sukces, niż oczekiwaliśmy.
22:19
Now it looks like it'll just keep growing in size
587
1326856
2695
Wygląda na to, że będzie to dalej rosnąć
22:21
in the years ahead.
588
1329551
2563
w kolejnych latach.
22:24
MG: And having people see that other people
589
1332114
3512
MG: Pokazywanie publicznie,
że inni dokonują zmian dzięki filantropii.
22:27
are making change with philanthropy,
590
1335626
1704
22:29
I mean, these are people who have
591
1337330
2336
Są to ludzie, którzy stworzyli
22:31
created their own businesses,
592
1339666
1045
własne biznesy,
22:32
put their own ingenuity behind incredible ideas.
593
1340711
2648
użyli własnej pomysłowości
do niesamowitych idei.
do niesamowitych idei.
22:35
If they put their ideas and their brain
594
1343359
2226
Jeśli użyją swoich pomysłów i umysłów
22:37
behind philanthropy, they can change the world.
595
1345585
2533
do filantropii, to mogą zmienić świat.
22:40
And they start to see others doing it, and saying,
596
1348118
2291
Inni to zobaczą i powiedzą:
22:42
"Wow, I want to do that with my own money."
597
1350409
2040
"Też chcę to robić ze swoimi pieniędzmi".
22:44
To me, that's the piece that's incredible.
598
1352449
2044
Dla mnie ta część jest niesamowita.
22:46
CA: It seems to me, it's actually really hard
599
1354493
2918
CA: Chyba niektórym ludziom
naprawdę trudno jest wymyślić,
22:49
for some people to figure out
600
1357411
1246
22:50
even how to remotely spend that much money
601
1358657
2683
nawet w przybliżeniu,
na co wydać tyle pieniędzy.
22:53
on something else.
602
1361340
2173
22:55
There are probably some billionaires in the room
603
1363513
2093
Na sali są prawdopodobnie miliarderzy
22:57
and certainly some successful people.
604
1365606
2109
a z pewnością ludzie sukcesu.
22:59
I'm curious, can you make the pitch?
605
1367715
2060
Możecie ich przekonać?
Jak ich przekonacie?
23:01
What's the pitch?
606
1369775
1234
BG: To najbardziej
satysfakcjonująca rzecz,
satysfakcjonująca rzecz,
23:03
BG: Well, it's the most fulfilling thing
607
1371009
1381
23:04
we've ever done,
608
1372390
1482
jaką kiedykolwiek zrobiliśmy.
23:06
and you can't take it with you,
609
1373872
2970
Nie można tego zabrać ze sobą
23:09
and if it's not good for your kids,
610
1376842
3182
a skoro nie przyniesie
korzyści waszym dzieciom,
korzyści waszym dzieciom,
zbierzmy się razem i przemyślmy,
23:12
let's get together and brainstorm
611
1380024
1289
23:13
about what we can be done.
612
1381313
2687
co da się zrobić.
23:16
The world is a far better place
613
1384000
2190
Świat jest dużo lepszym miejscem
23:18
because of the philanthropists of the past,
614
1386190
2638
dzięki filantropom z przeszłości,
23:21
and the U.S. tradition here, which is the strongest,
615
1388828
3033
a tradycji z USA,
która jest najsilniejsza,
która jest najsilniejsza,
23:24
is the envy of the world.
616
1391861
1351
zazdrości cały świat.
23:25
And part of the reason I'm so optimistic
617
1393212
1918
Mój optymizm
wynika częściowo z tego,
że moim zdaniem
że moim zdaniem
23:27
is because I do think philanthropy
618
1395130
1944
23:29
is going to grow
619
1397074
1614
filantropia będzie rosnąć
23:30
and take some of these things
620
1398688
1119
i przejmować część spraw,
23:32
government's not just good at
working on and discovering
working on and discovering
621
1399807
2899
z którymi rząd sobie nie radzi,
23:34
and shine some light in the right direction.
622
1402706
3470
i skieruje je w odpowiednim kierunku.
23:38
CA: The world's got this terrible inequality,
623
1406176
2942
CA: Na świecie panuje
straszliwa nierówność,
straszliwa nierówność,
rosnący problem nierówności,
23:41
growing inequality problem
624
1409118
1161
23:42
that seems structural.
625
1410279
1461
który wydaje się ustrojowy.
23:43
It does seem to me that if more of your peers
626
1411740
2866
Wydaje mi się, że jeśli
więcej osób takich jak wy
więcej osób takich jak wy
23:46
took the approach that you two have made,
627
1414606
2376
miałoby wasze podejście
23:49
it would make a dent
628
1416982
1592
wywarłoby to wpływ
23:50
both in that problem and certainly
629
1418574
1266
zarówno na ten problem
23:52
in the perception of that problem.
630
1419840
1600
jak i na jego postrzeganie.
23:53
Is that a fair comment?
631
1421440
1404
Zgodzisz się z tym?
BG: Właśnie.
23:55
BG: Oh yeah. If you take from the most wealthy
632
1422844
1658
Jeśli zabierzesz najbogatszym
i dasz najbiedniejszym, to jest to dobre.
i dasz najbiedniejszym, to jest to dobre.
23:56
and give to the least wealthy, it's good.
633
1424502
3332
24:00
It tries to balance out, and that's just.
634
1427834
2132
Próba zrównoważenia
i jest to sprawiedliwe.
i jest to sprawiedliwe.
24:02
MG: But you change systems.
635
1429966
1756
MG: Zmieniasz systemy.
24:03
In the U.S., we're trying to
change the education system
change the education system
636
1431722
2613
W USA staramy się zmienić edukację,
24:06
so it's just for everybody
637
1434335
2068
aby było sprawiedliwie dla wszystkich
24:08
and it works for all students.
638
1436403
1557
i działało dla wszystkich uczniów.
24:10
That, to me, really changes
639
1437960
1890
Dla mnie właśnie to
24:12
the inequality balance.
640
1439850
1157
zmienia brak równowagi.
24:13
BG: That's the most important.
641
1441007
1582
BG: To jest najważniejsze.
24:14
(Applause)
642
1442589
3548
(Brawa)
24:18
CA: Well, I really think that most people here
643
1446137
3415
CA: Chyba większość na sali
24:21
and many millions around the world
644
1449552
1745
i wiele milionów na całym świecie
24:23
are just in awe of the trajectory
645
1451297
2549
jest pod wrażeniem kierunku,
24:26
your lives have taken
646
1453846
1308
w jakim zmierza wasze życie
24:27
and the spectacular degree to which
647
1455154
3731
i spektakularnego stopnia
w jakim kształtujecie przyszłość.
24:31
you have shaped the future.
648
1458885
2115
Dziękuję za przybycie do TED,
24:33
Thank you so much for coming to TED
649
1461000
1340
24:34
and for sharing with us and for all you do.
650
1462340
1461
za rozmowę i za wszystko, co robicie.
24:36
BG: Thank you.
MG: Thank you.
MG: Thank you.
651
1463801
1936
BG: Dziękuję.
MG: Dziękuję.
MG: Dziękuję.
24:37
(Applause)
652
1465737
2787
(Brawa)
24:46
BG: Thank you.
MG: Thank you very much.
MG: Thank you very much.
653
1474515
4395
BG: Dziękuję.
MG: Dziękuję bardzo.
MG: Dziękuję bardzo.
24:51
BG: All right, good job. (Applause)
654
1478910
4171
BG: Dobra robota. (Brawa)
ABOUT THE SPEAKERS
Melinda Gates - PhilanthropistMelinda French Gates is co-chair of the Bill & Melinda Gates Foundation, where she puts into practice the idea that every life has equal value.
Why you should listen
The Bill & Melinda Gates Foundation works to help all people lead healthy, productive lives. As co-chair, Melinda French Gates helps shape and approve strategies, review results, advocate for foundation issues and set the overall direction. In developing countries, the foundation focuses on improving people's health with vaccines and other life-saving tools and giving them a chance to lift themselves out of hunger and extreme poverty. In the United States, it seeks to dramatically improve education so that all young people have the opportunity to reach their full potential. Based in Seattle, Washington, the foundation is led by CEO Jeff Raikes and co-chair William H. Gates Sr., under the direction of Bill Gates, Melinda Gates and Warren Buffett.
In recent years, Melinda French Gates has become a vocal advocate for access to contraception, advancing the idea that empowering women to decide whether and when to have children can have transformational effects on societies. In 2012, Gates spearheaded the London Summit on Family Planning, with the goal of delivering contraceptives to 120 million women in developing countries by 2020. When asked why she got involved in this issue, Gates said, "We knew that 210 million women were saying they wanted access to the contraceptives we have here in the United States and we weren't providing them because of political controversy in our country. To me, that was just a crime. I kept looking around trying to find the person to get this back on the global stage. I realized I just had to do it."
Melinda Gates | Speaker | TED.com
Bill Gates - Philanthropist
A passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation.
Why you should listen
Bill Gates is the founder and former CEO of Microsoft. A geek icon, tech visionary and business trailblazer, Gates' leadership -- fueled by his long-held dream that millions might realize their potential through great software -- made Microsoft a personal computing powerhouse and a trendsetter in the Internet dawn. Whether you're a suit, chef, quant, artist, media maven, nurse or gamer, you've probably used a Microsoft product today.
In summer of 2008, Gates left his day-to-day role with Microsoft to focus on philanthropy. Holding that all lives have equal value (no matter where they're being lived), the Bill and Melinda Gates Foundation has now donated staggering sums to HIV/AIDS programs, libraries, agriculture research and disaster relief -- and offered vital guidance and creative funding to programs in global health and education. Gates believes his tech-centric strategy for giving will prove the killer app of planet Earth's next big upgrade.
Read a collection of Bill and Melinda Gates' annual letters, where they take stock of the Gates Foundation and the world. And follow his ongoing thinking on his personal website, The Gates Notes. His new paper, "The Next Epidemic," is published by the New England Journal of Medicine.
Bill Gates | Speaker | TED.com