TEDGlobal 2005
Jimmy Wales: The birth of Wikipedia
Jimmy Wales o narodzinach Wikipedii
Filmed:
Readability: 4.2
1,381,290 views
Jimmy Wales opowiada o tym jak zebrał „bandę przypadkowych ochotników”, dał im narzędzia do współpracy i stworzył Wikipedię, internetową encyklopedię, która sama się organizuje, sama się poprawia i nigdy nie zostanie ukończona.
Jimmy Wales - Founder of Wikipedia
With a vision for a free online encyclopedia, Wales assembled legions of volunteer contributors, gave them tools for collaborating, and created the self-organizing, self-correcting, ever-expanding, multilingual encyclopedia of the future. Full bio
With a vision for a free online encyclopedia, Wales assembled legions of volunteer contributors, gave them tools for collaborating, and created the self-organizing, self-correcting, ever-expanding, multilingual encyclopedia of the future. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
In 1962, Charles Van Doren, who was later a senior editor of Britannica,
0
0
4000
W 1962 roku Charles Van Doren, późniejszy redaktor naczelny Britanniki,
00:29
said the ideal encyclopedia should be radical -- it should stop being safe.
1
4000
4000
powiedział, że idealna encyklopedia powinna być radykalna: nie powinna być ostrożna.
00:33
But if you know anything about the history of Britannica since 1962,
2
8000
3000
Ale jeśli wiecie cokolwiek o historii Britanniki od 1962,
00:36
it was anything but radical:
3
11000
2000
na pewno nie można jej nazwać radykalną:
00:38
still a very completely safe, stodgy type of encyclopedia.
4
13000
5000
dalej jest bardzo ostrożną, konwencjonalną i nudną encyklopedią.
00:43
Wikipedia, on the other hand, begins with a very radical idea,
5
18000
5000
Wikipedia, z drugiej strony, zaczęła się od bardzo radykalnego pomysłu:
00:48
and that's for all of us to imagine a world
6
23000
2000
spróbujcie sobie wyobrazić świat,
00:50
in which every single person on the planet
7
25000
2000
w którym każda osoba na Ziemi
00:52
is given free access to the sum of all human knowledge.
8
27000
3000
ma wolny dostęp do sumy całej ludzkiej wiedzy.
00:55
And that's what we're doing. So Wikipedia --
9
30000
2000
Do tego właśnie dążymy. Więc Wikipedia...
00:58
you just saw the little demonstration of it --
10
33000
2000
właśnie widzieliście krótką prezentację...
01:00
it's a freely licensed encyclopedia. It's written by thousands of volunteers
11
35000
4000
to encyklopedia na wolnej licencji. Tworzą ją tysiące ochotników
01:04
all over the world in many, many languages.
12
39000
2000
z całego świata, w bardzo wielu językach.
01:06
It's written using Wiki software --
13
41000
2000
Jest pisana przy użyciu oprogramowania Wiki,
01:08
which is the type of software he just demonstrated
14
43000
3000
czyli oprogramowania, którego demonstrację przed chwilą widzieliście.
01:11
-- so anyone can quickly edit and save,
15
46000
2000
Każdy może szybko coś zmienić i zapisać to,
01:13
and it goes live on the Internet immediately.
16
48000
3000
a tekst będzie natychmiast dostępny w Internecie.
01:16
And everything about Wikipedia is managed by virtually an all-volunteer staff.
17
51000
5000
Wszystko w Wikipedii jest zarządzane przez zespół całkowicie ochotniczy.
01:21
So when Yochai is talking about new methods of organization,
18
56000
4000
Kiedy Yochai opowiadał o nowych metodach organizacji,
01:25
he's exactly describing Wikipedia. And what I'm going to do today
19
60000
4000
podał dokładnie opis działania Wikipedii. Natomiast ja zamierzam dzisiaj
01:29
is tell you a little bit more about how it really works on the inside.
20
64000
4000
opowiedzieć wam trochę obszerniej, jak to działa od środka.
01:33
So Wikipedia's owned by the Wikimedia Foundation, which I founded,
21
68000
5000
Właścicielem Wikipedii jest Fundacja Wikimedia, którą założyłem.
01:38
a nonprofit organization. And our goal, the core aim of the Wikimedia Foundation,
22
73000
5000
Jest to organizacja non-profit. Naszym głównym celem w Fundacji Wikimedia
01:43
is to get a free encyclopedia to every single person on the planet.
23
78000
3000
jest udostępnianie wolnej encyklopedii wszystkim ludziom na świecie.
01:46
And so if you think about what that means,
24
81000
2000
Zastanówmy się, co to naprawdę oznacza.
01:48
it means a lot more than just building a cool website.
25
83000
3000
To o wiele więcej, niż tylko zrobienie fajnej witryny www.
01:51
We're really interested in all the issues of the digital divide, poverty worldwide,
26
86000
4000
Naprawdę interesują nas kwestie wykluczenia cyfrowego, biedy na świecie,
01:55
empowering people everywhere to have the information that they need
27
90000
4000
udostępnianie ludziom z całego świata informacji, których potrzebują,
01:59
to make good decisions.
28
94000
1000
aby podejmować dobre decyzje.
02:00
And so we're going to have to do a lot of work that goes beyond just the Internet.
29
95000
4000
I przez to musimy wykonać masę pracy, która wykracza poza sam Internet.
02:04
And so that's a big part of why we've chosen the free licensing model,
30
99000
4000
Dlatego właśnie wybraliśmy model wolnego licencjonowania,
02:08
because that empowers local entrepreneurs --
31
103000
2000
bo umożliwia on lokalnym przedsiębiorcom
02:10
or anyone who wants to, can take our content
32
105000
2000
oraz wszystkim innym chętnym
02:12
and do anything they like with it -- you can copy it, redistribute it
33
107000
4000
dowolne wykorzystanie naszych materiałów: kopiowanie, rozpowszechnianie.
02:16
and you can do it commercially or non-commercially.
34
111000
2000
I można to robić komercyjnie lub niekomercyjnie.
02:18
So there's a lot of opportunities that are going to arise around Wikipedia
35
113000
4000
Na całym świecie pojawi się więc dużo możliwości wykorzystania Wikipedii.
02:22
all over the world.
36
117000
2000
Na całym świecie pojawi się więc dużo możliwości wykorzystania Wikipedii.
02:24
We're funded by donations from the public,
37
119000
2000
Jesteśmy finansowani z darowizn,
02:26
and one of the more interesting things about that
38
121000
3000
a jedną z najciekawszych rzeczy jest to,
02:29
is how little money it actually takes to run Wikipedia.
39
124000
3000
jak mało pieniędzy faktycznie kosztuje działanie Wikipedii.
02:32
So Yochai showed you the graph of what the cost of a printing press was.
40
127000
5000
Tak więc Yochai pokazał wam wykres kosztu drukowania prasy.
02:37
And I'm going to tell you what the cost of Wikipedia is,
41
132000
4000
A ja pokażę Wam koszt Wikipedii,
02:41
but first I'll show you how big it is.
42
136000
2000
ale najpierw opiszę jej wielkość.
02:43
So we've got over 600,000 articles in English.
43
138000
4000
Mamy ponad 600 tysięcy artykułów po angielsku.
02:47
We've got two million total articles across many, many different languages.
44
142000
4000
Mamy łącznie dwa miliony artykułów w wielu różnych językach.
02:51
The biggest languages are German, Japanese, French --
45
146000
3000
Najwięcej po niemiecku, japońsku i francusku.
02:54
all the Western European languages are quite big.
46
149000
4000
Wszystkie wersje w językach zachodnioeuropejskich są dość duże.
02:58
But only around one-third of all of our traffic to our web
47
153000
3000
Ale tylko jedna trzecia połączeń z naszą witryną
03:01
clusters to the English Wikipedia,
48
156000
2000
jest skierowana do angielskiej Wikipedii,
03:03
which is surprising to a lot of people.
49
158000
2000
co dla wielu jest zaskakujące.
03:05
A lot of people think in a very English-centric way on the Internet,
50
160000
4000
Wiele osób w Internecie myśli w sposób bardzo anglocentryczny,
03:09
but for us, we're truly global. We're in many, many languages.
51
164000
3000
ale my jesteśmy naprawdę globalni, dostępni w bardzo wielu językach.
03:13
How popular we've gotten to be -- we're a top 50 website
52
168000
3000
Zdobyliśmy popularność: należymy do 50 czołowych witryn,
03:16
and we're more popular than the New York Times.
53
171000
2000
jesteśmy bardziej popularni niż New York Times.
03:18
So this is where we get to Yochai's discussion.
54
173000
4000
I tu dochodzimy do prelekcji Yochai'ego.
03:23
This shows the growth of Wikipedia -- we're the blue line there --
55
178000
3000
Tu widać rozwój Wikipedii – to ta niebieska linia,
03:26
and then this is the New York Times over there.
56
181000
3000
a tam jest New York Times.
03:29
And what's interesting about this is the New York Times website is a huge,
57
184000
3000
Interesujące jest to, że witryna New York Timesa
03:32
enormous corporate operation with -- I have no idea how many hundreds of employees.
58
187000
4000
to ogromne przedsięwzięcie korporacyjne, zatrudniające jakieś setki pracowników.
03:36
We have exactly one employee,
59
191000
3000
My mamy dokładnie jednego pracownika.
03:39
and that employee is our lead software developer.
60
194000
3000
Jest nim nasz główny inżynier oprogramowania.
03:42
And he's only been our employee since January 2005,
61
197000
3000
Jest on naszym pracownikiem dopiero od stycznia 2005 roku,
03:45
all the other growth before that.
62
200000
2000
choć dużo stworzyliśmy wcześniej.
03:47
So the servers are managed by a rag-tag band of volunteers;
63
202000
3000
Tak więc serwerami zarządza zbieranina ochotników,
03:50
all the editing is done by volunteers.
64
205000
2000
zasoby redagują wolontariusze.
03:52
And the way that we're organized
65
207000
2000
A nasza struktura organizacyjna
03:54
is not like any traditional organization you can imagine.
66
209000
3000
nie przypomina żadnej tradycyjnej organizacji, jaką można sobie wyobrazić.
03:57
People are always asking, "Well, who's in charge of this?"
67
212000
2000
Ludzie ciągle pytają: „Dobrze, a kto tym kieruje?”
03:59
or "Who does that?" And the answer is: anybody who wants to pitch in.
68
214000
5000
albo „Kto zajmuje się tym a tym?”. Odpowiadam: ktokolwiek, kto ma ochotę.
04:04
It's a very unusual and chaotic thing.
69
219000
3000
To bardzo niezwykłe i chaotyczne zjawisko.
04:07
We've got over 90 servers now in three locations.
70
222000
3000
Mamy teraz ponad 90 serwerów w trzech lokalizacjach,
04:10
These are managed by volunteer system administrators who are online.
71
225000
4000
zarządzanych przez administratorów-wolontariuszy, pracujących przez Internet.
04:14
I can go online any time of the day or night
72
229000
3000
Mogę połączyć się o dowolnej porze dnia lub nocy
04:17
and see eight to 10 people waiting for me
73
232000
4000
i zobaczę, że osiem do dziesięciu osób czeka,
04:21
to ask a question or something, anything about the servers.
74
236000
4000
może odpowiedzieć na moje pytania czy uwagi dotyczące serwerów.
04:25
You could never afford to do this in a company.
75
240000
2000
Żadnej firmy nie stać na coś takiego.
04:27
You could never afford to have a standby crew of people
76
242000
4000
Nikt nie może pozwolić sobie na utrzymywanie w pogotowiu zespołu
04:31
24 hours a day and do what we're doing at Wikipedia.
77
246000
4000
przez 24 godziny na dobę, ani na to, co mamy w Wikipedii.
04:35
So we're doing around 1.4 billion page views monthly,
78
250000
3000
Mamy około 1,4 miliarda wyświetleń stron miesięcznie,
04:38
so it's really gotten to be a huge thing.
79
253000
3000
co znaczy, że urośliśmy do naprawdę wielkich rozmiarów.
04:41
And everything is managed by the volunteers.
80
256000
2000
I wszystkim zajmują się wolontariusze.
04:43
And the total monthly cost for our bandwidth is about 5,000 dollars.
81
258000
5000
Nasz całkowity miesięczny koszt połączeń internetowych to około 5000 dolarów.
04:48
And that's essentially our main cost.
82
263000
2000
I to w praktyce główny koszt naszej działalności.
04:50
We could actually do without the employee. We actually --
83
265000
3000
Moglibyśmy poradzić sobie bez tego pracownika. Prawdę mówiąc...
04:53
we hired Brian because he was working part-time for two years
84
268000
3000
Zatrudniliśmy Briana, bo pracował przez 2 lata na niepełny etat,
04:56
and full-time at Wikipedia,
85
271000
2000
plus pełny etat w Wikipedii,
04:58
so we actually hired him so he could get a life and go to the movies sometimes.
86
273000
4000
więc zatrudniliśmy go, żeby miał coś z życia i mógł czasem pójść do kina.
05:03
So the big question when you've got this really chaotic organization is,
87
278000
3000
O obliczu tak chaotycznej organizacji, trzeba zapytać:
05:06
why isn't it all rubbish? Why is the website as good as it is?
88
281000
4000
dlaczego to nie są same śmieci? Dlaczego ta witryna jest tak dobra?
05:10
First of all, how good is it? Well, it's pretty good. It isn't perfect,
89
285000
3000
A jak dobra jest ta witryna? Całkiem niezła. Nie jest doskonała,
05:13
but it's much, much better than you would expect,
90
288000
3000
ale dużo lepsza, niż moglibyście się spodziewać,
05:16
given our completely chaotic model.
91
291000
2000
zważywszy na nasze chaotyczne rozwiązanie.
05:18
So when you saw him make a ridiculous edit to the page about me,
92
293000
3000
Widząc, jak wprowadza niedorzeczne zmiany na stronie o mnie,
05:21
you think, oh, this is obviously just going to degenerate into rubbish.
93
296000
4000
pomyśleliście sobie: to wszystko na pewno zmieni się w kupę śmieci.
05:25
But when we've seen quality tests -- and there haven't been enough of these yet
94
300000
4000
Ale gdy zobaczyliśmy testy jakości – nie było ich jeszcze odpowiednio dużo,
05:29
and I'm really encouraging people to do more,
95
304000
2000
naprawdę zachęcam, żeby zrobić ich więcej –
05:31
comparing Wikipedia to traditional things -- we win hands down.
96
306000
4000
porównujące Wikipedię z tradycyjnymi źródłami: wyraźnie wygrywamy.
05:35
So a German magazine compared German Wikipedia,
97
310000
3000
Niemiecki magazyn porównał niemiecką Wikipedię,
05:38
which is really much, much smaller than English,
98
313000
3000
która jest dużo, dużo mniejsza niż angielska,
05:41
to Microsoft Encarta and to Brockhaus Multimedia,
99
316000
4000
z Microsoft Encarta i z Brockhaus Multimedia.
05:45
and we won across the board.
100
320000
2000
Wygraliśmy zdecydowanie.
05:47
They hired experts to come and look at articles and compare the quality,
101
322000
3000
Jakość artykułów porównywali eksperci,
05:50
and we were very pleased with that result.
102
325000
3000
wynik sprawił nam dużą przyjemność.
05:53
So a lot of people have heard about the Wikipedia Bush-Kerry controversy.
103
328000
4000
Dużo osób słyszało o konflikcie Bush-Kerry w Wikipedii.
05:57
The media has covered this somewhat extensively.
104
332000
4000
Media donosiły o tym dość obszernie.
06:01
It started out with an article in Red Herring.
105
336000
3000
Zaczęło się od artykułu w Red Herring.
06:04
The reporters called me up and they -- I mean, I have to say
106
339000
3000
Dziennikarze skontaktowali się ze mną...
06:07
they spelled my name right, but they really wanted to say,
107
342000
5000
Przyznam, że podali moje nazwisko poprawnie, ale naprawdę chcieli stwierdzić,
06:12
the Bush-Kerry election is so contentious,
108
347000
2000
że wybory Bush-Kerry wzbudzają takie emocje,
06:14
it's tearing apart the Wikipedia community. And so they quote me as saying,
109
349000
4000
że rozsadza to społeczność Wikipedii. A więc podali, że powiedziałem:
06:18
"They're the most contentious in the history of Wikipedia."
110
353000
3000
„To najbardziej zażarty konflikt w historii Wikipedii”.
06:21
What I actually said is, they're not contentious at all.
111
356000
2000
A ja powiedziałem: „nie ma żadnego konfliktu".
06:23
So it's a slight misquote. (Laughter) The articles were edited quite heavily.
112
358000
6000
Czyli nieco przekręcili moje słowa. Artykuły dość intensywnie modyfikowano.
06:29
And it is true that we did have to lock the articles on a couple of occasions.
113
364000
3000
To prawda, że kilka musieliśmy je zablokować.
06:32
Time magazine recently reported that
114
367000
3000
Magazyn Time napisał ostatnio:
06:35
"Extreme action sometimes has to be taken,
115
370000
3000
„Środki nadzwyczajne są czasem konieczne,
06:38
and Wales locked the entries on Kerry and Bush for most of 2004."
116
373000
5000
więc Wales blokował artykuły o Kerry'm i Bushu przez większą część 2004”.
06:43
This came after I told the reporter that we had to lock it for --
117
378000
4000
A wcześniej powiedziałem dziennikarzowi, że musieliśmy blokować je...
06:47
occasionally a little bit here and there.
118
382000
2000
sporadycznie i zawsze na krótko.
06:49
So the truth in general is that the kinds of controversies
119
384000
3000
A więc tak naprawdę spory,
06:52
that you would probably think we have within the Wikipedia community
120
387000
4000
jakich prawdopodobnie spodziewacie się w społeczności Wikipedii,
06:56
are not really controversies at all.
121
391000
2000
zazwyczaj nie są faktycznie sporami.
06:58
Articles on controversial topics are edited a lot,
122
393000
3000
Artykuły dotyczące kontrowersyjnych tematów są intensywnie edytowane,
07:01
but they don't cause much controversy within the community.
123
396000
3000
ale nie wywołują dużych sporów w społeczności.
07:04
And the reason for this is that most people understand the need for neutrality.
124
399000
5000
Powodem tego jest to, że większość ludzi rozumie potrzebę neutralności.
07:11
The real struggle is not between the right and the left --
125
406000
4000
Prawdziwa walka nie toczy się między prawicą i lewicą,
07:15
that's where most people assume --
126
410000
2000
jak spodziewa się większość ludzi,
07:17
but it's between the party of the thoughtful and the party of the jerks.
127
412000
3000
ale między partią poważnych i partią głupków.
07:20
And no side of the political spectrum has a monopoly on either of those qualities.
128
415000
4000
I żadna część spektrum politycznego nie ma monopolu na którąś z tych cech.
07:24
The actual truth about the specific Bush-Kerry incident
129
419000
4000
Fakty dotyczące wspomnianego incydentu Bush-Kerry są takie,
07:28
is that the Bush-Kerry articles
130
423000
2000
że artykuły dotyczące Busha i Kerry'ego
07:30
were locked less than one percent of the time in 2004,
131
425000
3000
były zablokowane przez mniej niż jeden procent 2004 roku.
07:33
and it wasn't because they were contentious;
132
428000
2000
I to nie dlatego, że powodowały spory,
07:35
it was just because there was routine vandalism --
133
430000
3000
ale po prostu z powodu nagminnego wandalizmu,
07:38
which happens sometimes even on stage, people --
134
433000
4000
który zdarza się czasem nawet na scenie: różni ludzie,
07:42
sometimes even reporters have reported to me that they vandalize Wikipedia
135
437000
3000
czasem nawet dziennikarze mówili mi, że dokonali wandalizmu w Wikipedii
07:45
and were amazed that it was fixed so quickly.
136
440000
3000
i byli zaskoczeni tym, jak szybko zostało to naprawione.
07:48
And I said -- you know, I always say, please don't do that; that's not a good thing.
137
443000
4000
A ja zawsze odpowiadam: proszę tego nie robić, tak nie należy.
07:52
So how do we do this?
138
447000
2000
Jak to robimy?
07:54
How do we manage the quality control?
139
449000
2000
Jak zarządzamy kontrolą jakości?
07:56
How does it work?
140
451000
3000
Jak to działa?
07:59
So there's a few elements,
141
454000
3000
Jest tu kilka elementów:
08:02
mostly social policies and some elements of the software.
142
457000
3000
głównie zasady społeczne i trochę elementów w oprogramowaniu.
08:05
So the biggest and the most important thing is our neutral point-of-view policy.
143
460000
4000
Największym i najważniejszym elementem jest polityka neutralnego punktu widzenia.
08:09
This is something that I set down from the very beginning,
144
464000
3000
To jest coś, co ustanowiłem na samym początku
08:12
as a core principle of the community that's completely not debatable.
145
467000
4000
jako podstawową i nie podlegającą dyskusji zasadę społeczności.
08:16
It's a social concept of cooperation,
146
471000
3000
To jest społecznościowa koncepcja współpracy,
08:19
so we don't talk a lot about truth and objectivity.
147
474000
4000
a więc nie wspominamy tu często o prawdzie i obiektywności.
08:23
The reason for this is if we say we're only going to write the "truth" about some topic,
148
478000
4000
Powodem jest to, że jeśli powiemy, że będziemy pisać tylko prawdę na jakiś temat,
08:27
that doesn't do us a damn bit of good of figuring out what to write,
149
482000
3000
to ani trochę nie pomoże nam ustalić, co mamy pisać,
08:30
because I don't agree with you about what's the truth.
150
485000
2000
ponieważ nie zgadzamy się na temat prawdy.
08:32
But we have this jargon term of neutrality,
151
487000
3000
Ale mamy ten żargonowy termin „neutralność”,
08:35
which has its own long history within the community,
152
490000
2000
który sam ma długą historię w społeczności.
08:37
which basically says, any time there's a controversial issue,
153
492000
4000
Najprościej rzecz biorąc oznacza to, że zawsze gdy temat budzi spory,
08:41
Wikipedia itself should not take a stand on the issue.
154
496000
3000
Wikipedia nie zajmuje stanowiska w tej sprawie.
08:44
We should merely report on what reputable parties have said about it.
155
499000
3000
Powinniśmy ograniczyć się do tego, co twierdzą uznane źródła.
08:47
So this neutrality policy is really important for us,
156
502000
3000
Ta polityka neutralności jest dla nas naprawdę ważna,
08:50
because it empowers a community that is very diverse
157
505000
4000
ponieważ umożliwia bardzo zróżnicowanej społeczności
08:54
to come together and actually get some work done.
158
509000
2000
wspólne działanie i owocną pracę.
08:56
So we have very diverse contributors in terms of political, religious,
159
511000
3000
Nasi autorzy są bardzo zróżnicowani politycznie, religijnie, kulturowo.
08:59
cultural backgrounds.
160
514000
2000
Nasi autorzy są bardzo zróżnicowani politycznie, religijnie, kulturowo.
09:01
By having this firm neutrality policy,
161
516000
2000
Dzięki stanowczej polityce neutralności,
09:03
which is non-negotiable from the beginning,
162
518000
2000
od samego początku nie podlegającej dyskusji,
09:05
we ensure that people can work together
163
520000
2000
zapewniamy ludziom możliwość współpracy.
09:07
and that the entries don't become simply a war
164
522000
2000
i to, że artykuły nie staną się wojną,
09:09
back and forth between the left and the right.
165
524000
3000
cyklem ataków z lewej i z prawej strony.
09:12
If you engage in that type of behavior,
166
527000
2000
Jeśli będziecie się tak zachowywać,
09:14
you'll be asked to leave the community.
167
529000
2000
zostaniecie poproszeni o opuszczenie społeczności.
09:17
So real-time peer review.
168
532000
2000
Mamy więc recenzowanie w czasie rzeczywistym.
09:19
Every single change on the site goes to the recent changes page.
169
534000
3000
Każda zmiana w witrynie trafia na stronę „Ostatnie zmiany”.
09:22
So as soon as he made his change, it went to the recent changes page.
170
537000
3000
Zmiany [Chrisa] trafiły na stronę „Ostatnie zmiany”.
09:25
That recent changes page was also fed into IRC channel,
171
540000
4000
Zawartość strony „Ostatnie zmiany” trafia również na kanał IRC,
09:29
which is an Internet chat channel
172
544000
2000
czyli kanał rozmów internetowych
09:31
that people are monitoring with various software tools.
173
546000
2000
monitorowany przez ludzi przy użyciu różnych programów.
09:35
And people can get RSS feeds --
174
550000
2000
Można też korzystać z kanałów RSS
09:37
they can get e-mail notifications of changes.
175
552000
3000
albo dostawać e-maile z powiadomieniami o zmianach,
09:40
And then users can set up their own personal watch list.
176
555000
2000
można założyć własne listy monitorowanych stron.
09:42
So my page is on quite a few volunteers' watch lists,
177
557000
3000
Moja strona jest na listach monitorowania sporej liczby użytkowników,
09:45
because it is sometimes vandalized.
178
560000
2000
ponieważ czasem pada ofiarą wandalizmu.
09:49
And therefore, what happens is someone will notice the change very quickly,
179
564000
4000
Dlatego takie zmiany zawsze ktoś szybko zauważy,
09:53
and then they'll just simply revert the change.
180
568000
4000
cofnie i przywróci poprzednią wersję strony.
09:57
There's a new pages feed, for example,
181
572000
2000
Jest kanał z informacjami o nowych stronach.
09:59
so you can go to a certain page of Wikipedia
182
574000
2000
Można wejść na określoną stronę Wikipedii
10:01
and see every new page as it's created.
183
576000
2000
i zobaczyć wszystkie nowo utworzone strony.
10:03
This is really important, because a lot of new pages that get created
184
578000
2000
To bardzo ważne, ponieważ nowe strony
10:05
are just garbage that have to be deleted, you know, ASDFASDF.
185
580000
3000
to często śmieci, które trzeba skasować, typu: ASDFASDF.
10:08
But also that's some of the most interesting and fun things at Wikipedia,
186
583000
3000
Ale niektóre z nowych artykułów to najciekawsze, najfajniejsze rzeczy w Wikipedii.
10:11
some of the new articles.
187
586000
2000
Ale niektóre z nowych artykułów to najciekawsze, najfajniejsze rzeczy w Wikipedii.
10:13
People will start an article on some interesting topic,
188
588000
2000
Ktoś pisze artykuł o interesującym temacie,
10:15
other people will find that intriguing
189
590000
2000
zaciekawi to innych, którzy się przyłączą, dzięki czemu będzie dużo lepszy.
10:17
and jump in and help and make it much better.
190
592000
2000
zaciekawi to innych, którzy się przyłączą, dzięki czemu będzie dużo lepszy.
10:19
So we do have edits by anonymous users,
191
594000
2000
Edycja bywa anonimowa,
10:21
which is one of the most controversial and intriguing things about Wikipedia.
192
596000
4000
co jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych i intrygujących aspektów Wikipedii.
10:25
So Chris was able to do his change -- he didn't have to log in or anything;
193
600000
4000
Żeby wprowadzić zmiany, Chris nie musiał się wcale logować,
10:29
he just went on the website and made a change.
194
604000
3000
po prostu wszedł na stronę i wprowadził zmianę.
10:32
But it turns out that only about 18 percent of all the edits to the website
195
607000
3000
Ale okazuje się, że tylko około 18 procent edycji w witrynie
10:35
are done by anonymous users.
196
610000
2000
przeprowadzają anonimowi użytkownicy.
10:37
And that's a really important thing to understand,
197
612000
2000
Koniecznie należy pamiętać,
10:39
is that the vast majority of the edits that go on on the website
198
614000
3000
że zdecydowaną większość edycji w witrynie
10:42
are from a very close-knit community of maybe 600 to 1,000 people
199
617000
4000
wykonuje blisko związana społeczność ok. 600-1000 osób,
10:46
who are in constant communication.
200
621000
2000
które nieustannie porozumiewają się ze sobą.
10:48
And we have over 40 IRC channels, 40 mailing lists.
201
623000
2000
Mamy również ponad 40 kanałów IRC, 40 list dyskusyjnych.
10:50
All these people know each other. They communicate; we have offline meetings.
202
625000
4000
Ci ludzie się znają, komunikują się. Mamy spotkania w świecie fizycznym.
10:54
These are the people who are doing the bulk of the site,
203
629000
2000
To oni wykonują większość pracy w witrynie.
10:56
and they are, in a sense, semi-professionals at what they're doing,
204
631000
5000
I w pewnym sensie robią to jak półprofesjonaliści.
11:01
that the standards we set for ourselves are equal to or higher than
205
636000
4000
Standardy, które ustanawiamy dla siebie, są takie same lub wyższe
11:05
professional standards of quality.
206
640000
2000
niż profesjonalne standardy jakości.
11:07
We don't always meet those standards,
207
642000
2000
Nie zawsze spełniamy te standardy,
11:09
but that's what we're striving for.
208
644000
2000
ale do tego dążymy.
11:11
And so that tight community is who really cares for the site,
209
646000
3000
Tak więc to właśnie ta zwarta społeczność naprawdę dba o witrynę,
11:14
and these are some of the smartest people I've ever met.
210
649000
2000
a to jedni z najinteligentniejszych ludzi, jakich spotkałem.
11:16
Of course, it's my job to say that, but it's actually true.
211
651000
2000
Stanowisko każe mi to mówić, ale to fakt.
11:18
The type of people who were drawn to writing an encyclopedia for fun
212
653000
4000
Ludzie, których przyciągnął pomysł pisania dla zabawy encyklopedii,
11:22
tend to be pretty smart people. (Laughter)
213
657000
2000
są zwykle bardzo inteligentni.
11:25
The tools and the software: there's lots of tools that allow us --
214
660000
2000
Narzędzia i oprogramowanie: wiele narzędzi
11:27
allow us, meaning the community -- to self-monitor and to monitor all the work.
215
662000
4000
umożliwia naszej społeczności monitorowanie siebie i całej pracy.
11:31
This is an example of a page history on "flat earth,"
216
666000
2000
To jest przykład historii edycji strony o płaskiej Ziemi,
11:33
and you can see some changes that were made.
217
668000
3000
gdzie widzimy wprowadzone zmiany.
11:36
What's nice about this page is you can immediately take a look at this
218
671000
3000
Najlepsze na tej stronie jest to, że wystarczy rzucić okiem
11:39
and see, oh OK, I understand now.
219
674000
2000
i wszystko wiadomo: OK, teraz rozumiem.
11:41
When somebody goes and looks at -- they see that someone,
220
676000
3000
Gdy ktoś tu wejdzie i spojrzy, widzi, że ktoś
11:44
an anonymous IP number, made an edit to my page --
221
679000
2000
z anonimowego adresu IP edytował moją stronę.
11:46
that sounds suspicious -- who is this person? Somebody looks at it --
222
681000
3000
To wygląda podejrzanie: kto to był? Ktoś spojrzy na to,
11:49
they can immediately see highlighted in red all of the changes that took place,
223
684000
4000
natychmiast widzi wyróżnione na czerwono wszystkie zmiany,
11:53
to see, OK, well, these words have changed, things like this.
224
688000
4000
widzi, które słowa zostały zmienione i tak dalej.
11:57
So that's one tool that we can use to very quickly monitor the history of a page.
225
692000
5000
To narzędzie umożliwia bardzo szybkie monitorowanie historii strony.
12:02
Another thing that we do within the community
226
697000
3000
Kolejna rzecz dotycząca naszej społeczności
12:05
is we leave everything very open-ended.
227
700000
3000
to nienarzucanie niczego, elastyczność.
12:08
Most of the social rules and the methods of work
228
703000
4000
Większość reguł społecznych i metod pracy
12:12
are left completely open-ended in the software.
229
707000
2000
nie jest wcale narzucana przez oprogramowanie.
12:14
All of that stuff is just on Wiki pages.
230
709000
2000
Są tylko zapisane na stronach Wiki.
12:16
And so there's nothing in the software that enforces the rules.
231
711000
3000
Więc oprogramowanie wcale nie wymusza stosowania tych reguł.
12:19
The example I've got up here is a Votes For Deletion page.
232
714000
3000
Pokażę przykład: to jest strona głosowania nad usunięciem.
12:23
So, I mentioned earlier, people type ASDFASDF --
233
718000
3000
Jak wspomniałem wcześniej, ludzie wpisują ASDFASDF –
12:26
it needs to be deleted. Cases like that, the administrators just delete it.
234
721000
3000
trzeba to usunąć. W takich przypadkach administratorzy po prostu to kasują.
12:29
There's no reason to have a big argument about it.
235
724000
2000
Tu nie ma powodów do poważnych dyskusji.
12:31
But you can imagine there's a lot of other areas where the question is,
236
726000
4000
Ale pewnie domyślacie się, że często pojawiają się pytania o dany artykuł:
12:35
is this notable enough to go in an encyclopedia?
237
730000
2000
Czy to nie za mało istotne dla encyklopedii?
12:37
Is the information verifiable? Is it a hoax? Is it true? Is it what?
238
732000
4000
Czy te informacje można zweryfikować? Czy to oszustwo? Czy to prawda? Co to jest?
12:41
So we needed a social method for figuring out the answer to this.
239
736000
3000
Społeczność musi mieć możliwość znajdowania odpowiedzi na takie pytania.
12:44
And so the method that arose organically within the community
240
739000
3000
Metodą, która w sposób organiczny rozwinęła się w społeczności,
12:47
is the Votes For Deletion page.
241
742000
2000
jest strona głosowania nad usunięciem.
12:49
And in the particular example we have here, it's a film,
242
744000
2000
Mamy tu konkretny przykład: to film
12:51
"Twisted Issues," and the first person says,
243
746000
2000
„Twisted Issues”, pierwsza osoba twierdzi:
12:53
"Now this is supposedly a film. It fails the Google test miserably."
244
748000
4000
„To ponoć film. W teście Google wypada fatalnie.”
12:57
The Google test is, you look in Google and see if it's there,
245
752000
3000
Test Google to sprawdzenie, czy hasło pojawia się w Google,
13:00
because if something's not even in Google, it probably doesn't exist at all.
246
755000
4000
bo jeśli czegoś nie ma nawet w Google, prawdopodobnie wcale nie istnieje.
13:04
It's not a perfect rule, but it's a nice starting point for quick research.
247
759000
4000
To nie jest doskonała zasada, ale dobry początek szybkiego zbadania tematu.
13:09
So somebody says, "Delete it, please. Delete it -- it's not notable."
248
764000
3000
A więc ktoś mówi: „Skasujcie to, bo nie ma znaczenia.”
13:12
And then somebody says, "Wait, wait, wait, wait, I found it.
249
767000
2000
Potem ktoś dodaje: „Czekajcie, znalazłam to.
13:14
I found it in a book, 'Film Threat Video Guide:
250
769000
2000
Znalazłam w książce: „Przewodnik po groźnych filmach:
13:16
the 20 Underground Films You Must See.'"
251
771000
2000
20 filmów niezależnych, które trzeba zobaczyć”.
13:18
Oh, OK. So the next persons says, "Clean it up."
252
773000
2000
OK. A następna osoba mówi: „Poprawcie to”.
13:20
Somebody says, "I've found it on IMDB. Keep, keep, keep."
253
775000
4000
Jeszcze kto inny mówi: „Znalazłem to w IMDB. Trzeba zostawić”.
13:24
And what's interesting about this is that the software is --
254
779000
3000
A interesujące jest to, że oprogramowanie...
13:27
these votes are just -- they're just text typed into a page.
255
782000
3000
Te głosy to tylko tekst wpisywany na stronie.
13:30
This is not really a vote so much as it is a dialogue.
256
785000
5000
Tak naprawdę to nie głosowanie, ale bardziej dialog.
13:35
Now it is true that at the end of the day
257
790000
2000
To prawda, że ostatecznie administrator może to przejrzeć i stwierdzić:
13:37
an administrator can go through here and take a look at this and say,
258
792000
3000
To prawda, że ostatecznie administrator może to przejrzeć i stwierdzić:
13:40
OK, 18 deletes, two keeps: we'll delete it.
259
795000
3000
OK, 18 za usunięciem, dwa za zostawieniem, usuniemy to.
13:43
But in other cases, this could be 18 deletes and two keeps, and we would keep it,
260
798000
5000
Ale czasem jest 18 za usunięciem i 2 za zostawieniem, ale zostawimy to,
13:48
because if those last two keeps say, "Wait a minute, wait a minute.
261
803000
2000
bo te 2 głosy mówią: „Zaczekajcie.
13:50
Nobody else saw this but I found it in a book,
262
805000
2000
Nikt na to nie trafił, ale ja znalazłam to w książce
13:52
and I found a link to a page that describes it, and I'm going to clean it up tomorrow,
263
807000
4000
i znalazłam link do strony z informacjami i poprawię to jutro,
13:56
so please don't delete it," then it would survive.
264
811000
3000
więc proszę nie usuwać” – wtedy artykuł przetrwa.
13:59
And it also matters who the people are who are voting.
265
814000
2000
Liczy się też, kim są głosujący.
14:01
Like I say, it's a tight knit community.
266
816000
2000
Jak mówiłem, to blisko związana społeczność.
14:03
Down here at the bottom, "Keep, real movie," Rick Kay.
267
818000
2000
Tutaj na dole: „Zostawić, to prawdziwy film”, Rick Kay.
14:05
Rick Kay is a very famous Wikipedian
268
820000
3000
Rick Kay to bardzo znany Wikipedysta,
14:08
who does an enormous amount of work with vandalism, hoaxes
269
823000
3000
który robi bardzo dużo w dziedzinie wandalizmu, oszustw
14:11
and votes for deletion.
270
826000
2000
i głosowań nad usunięciem.
14:13
His voice carries a lot of weight within the community
271
828000
3000
Jego głos ma dużą wagę w społeczności,
14:16
because he knows what he's doing.
272
831000
2000
ponieważ on wie, co robi.
14:18
So how's all this governed?
273
833000
2000
A więc: jak to wszystko jest zarządzane?
14:20
People really want to know about, OK, administrators, things like that.
274
835000
4000
Ludzie chcą się dowiedzieć o administratorach i tak dalej.
14:24
So the Wikipedia governance model, the governance of the community,
275
839000
4000
Model zarządzania Wikipedią, zarządzania społecznościowego,
14:28
is a very confusing, but a workable mix of consensus --
276
843000
4000
to bardzo zagmatwana, ale sprawna mieszanka konsensusu, co znaczy,
14:32
meaning we try not to vote on the content of articles,
277
847000
2000
że raczej nie głosujemy nad zawartością artykułów,
14:34
because the majority view is not necessarily neutral.
278
849000
4000
ponieważ poglądy większości niekoniecznie są neutralne.
14:38
Some amount of democracy, all of the administrators --
279
853000
2000
Trochę demokracji: wszyscy administratorzy
14:40
these are the people who have the ability to delete pages,
280
855000
3000
to osoby, które mają możliwość usuwania stron,
14:43
that doesn't mean that they have the right to delete pages;
281
858000
2000
co nie znaczy, że mają prawo usuwać strony,
14:45
they still have to follow all the rules -- but they're elected;
282
860000
3000
zawsze muszą przestrzegać zasad,
14:48
they're elected by the community. Sometimes people --
283
863000
2000
wybiera ich społeczność.
14:50
random trolls on the Internet -- like to accuse me of handpicking the administrators
284
865000
4000
Czasami trolle internetowe oskarżają mnie, że sam dobieram administratorów,
14:54
to bias the content of the encyclopedia.
285
869000
2000
żeby stronniczo wpływać na treść encyklopedii.
14:56
I always laugh at this, because I have no idea how they're elected, actually.
286
871000
4000
Śmieję się z tego, bo sam nie mam pojęcia, jak się ich wybiera.
15:00
There's a certain amount of aristocracy.
287
875000
2000
Jest trochę arystokratyzmu.
15:02
And so you've got a hint of that when I mentioned, like,
288
877000
3000
Wspomniałem o tym już wcześniej, mówiąc, że na przykład
15:05
Rick Kay's voice would carry a lot more weight than someone we don't know.
289
880000
3000
głos Ricka Kay'a ma dużo większą wagę niż głos kogoś, kogo nie znamy.
15:08
I give this talk sometimes with Angela, who was just re-elected
290
883000
4000
Czasem robię tę prelekcję z Angelą, która została ponownie wybrana
15:12
to the Board from the community -- to the Board of the Foundation,
291
887000
3000
do Zarządu Fundacji jako przedstawicielka społeczności.
15:15
with more than twice the votes of the person who didn't make it.
292
890000
4000
Dostała ponad dwa razy więcej głosów niż osoba, która przegrała.
15:19
And I always embarrass her because I say, well, Angela, for example,
293
894000
4000
I zawsze ją peszę, mówiąc: na przykład taka Angela
15:23
could get away with doing absolutely anything within Wikipedia,
294
898000
3000
mogłaby zrobić w Wikipedii absolutnie wszystko i uszłoby to jej płazem,
15:26
because she's so admired and so powerful.
295
901000
2000
ponieważ jest tak podziwiana i wpływowa.
15:28
But the irony is, of course, that Angela can do this because she's the one person
296
903000
4000
Ale ironiczne jest to, że Angela ma taką możliwość, bo jest jedyną osobą,
15:32
who you know would never, ever, ever break any rules of Wikipedia.
297
907000
3000
która absolutnie nigdy nie złamałaby żadnej zasady Wikipedii.
15:35
And I also like to say she's the only person
298
910000
3000
I chętnie dodaję, że jest też jedyną osobą,
15:38
who actually knows all the rules of Wikipedia, so ...
299
913000
3000
która faktycznie zna wszystkie reguły Wikipedii.
15:41
And then there's monarchy and that's my role on the community, so ...
300
916000
4000
Jest jeszcze element monarchiczny, czyli moja rola w społeczności.
15:46
I was describing this in Berlin once and the next day in the newspaper
301
921000
5000
Opowiedziałem kiedyś o tym w Berlinie i następnego dnia w gazecie
15:51
the headline said, "I am the Queen of England."
302
926000
3000
był nagłówek „Jestem Królową Anglii”.
15:54
And that's not exactly what I said (Laughter), but --
303
929000
3000
To niedokładnie to, co powiedziałem, ale...
15:59
the point is my role in the community --
304
934000
2000
Rzecz w tym, że moja rola w społeczności...
16:01
within the free software world
305
936000
3000
W świecie wolnego oprogramowania istnieje dawna tradycja...
16:04
there's been a longstanding tradition of the "benevolent dictator" model.
306
939000
5000
...modelu życzliwego dyktatora.
16:09
So if you look at most of the major free software projects,
307
944000
3000
Większością najważniejszych projektów wolnego oprogramowania
16:12
they have one single person in charge
308
947000
2000
kieruje jedna osoba,
16:14
who everyone agrees is the benevolent dictator.
309
949000
3000
którą wszyscy zgadzają się uznać za życzliwego dyktatora.
16:17
Well, I don't like the term "benevolent dictator,"
310
952000
3000
Ja nie lubię terminu „życzliwy dyktator”
16:20
and I don't think that it's my job or my role in the world of ideas
311
955000
3000
i nie sądzę, że moje zadanie czy moja rola w świecie idei
16:23
to be the dictator of the future of all human knowledge compiled by the world.
312
958000
5000
to bycie dyktatorem przyszłości całej ludzkiej wiedzy zbieranej wszędzie na świecie.
16:28
It just isn't appropriate.
313
963000
2000
To nie jest właściwe.
16:30
But there is a need still for a certain amount of monarchy,
314
965000
3000
Ale mimo to potrzeba trochę monarchii.
16:33
a certain amount of -- sometimes we have to make a decision,
315
968000
3000
Czasem musimy podjąć decyzję
16:36
and we don't want to get bogged down too heavily
316
971000
3000
i nie chcemy utknąć za głęboko w sformalizowanym procesie decyzyjnym.
16:39
in formal decision-making processes.
317
974000
2000
i nie chcemy utknąć za głęboko w sformalizowanym procesie decyzyjnym.
16:41
So as an example of why this has been --
318
976000
4000
A jako przykład tego, dlaczego to jest,
16:45
or how this can be important:
319
980000
2000
lub czasem bywa ważne:
16:47
we recently had a situation where a neo-Nazi website discovered Wikipedia,
320
982000
3000
ostatnio mieliśmy sytuację, gdzie neonazistowska witryna odkryła Wikipedię.
16:50
and they said, "Oh, well, this is horrible, this Jewish conspiracy of a website
321
985000
5000
Stwierdzili: „To straszne, to witryna żydowskiego spisku,
16:55
and we're going to get certain articles deleted that we don't like.
322
990000
3000
usuniemy artykuły, które nam nie odpowiadają.
16:58
And we see they have a voting process, so we're going to send --
323
993000
2000
A jak widać, mają tam proces głosowania,
17:00
we have 40,000 members and we're going to send them over
324
995000
4000
mamy 40 000 członków, więc wyślemy ich tam,
17:04
and they're all going to vote and get these pages deleted."
325
999000
2000
żeby głosowali za usunięciem tych stron”.
17:06
Well, they managed to get 18 people to show up.
326
1001000
3000
Udało im się zmobilizować 18 osób.
17:09
That's neo-Nazi math for you.
327
1004000
2000
Tu macie przykład neonazistowskiej matematyki.
17:11
They always think they've got 40,000 members when they've got 18.
328
1006000
3000
Zawsze wydaje im się, że mają 40 000 członków, podczas gdy mają 18.
17:14
But they managed to get 18 people to come and vote in a fairly absurd way
329
1009000
5000
Ale udało im się zmobilizować 18 osób do zupełnie absurdalnego głosowania
17:19
to delete a perfectly valid article.
330
1014000
2000
za usunięciem w pełni poprawnego artykułu.
17:21
Of course, the vote ended up being about 85 to 18,
331
1016000
3000
Oczywiście głosowanie skończyło się wynikiem jakieś 85 do 18,
17:24
so there was no real danger to our democratic processes.
332
1019000
3000
więc nie było prawdziwego zagrożenia dla naszych demokratycznych procedur.
17:27
On the other hand, people said, "But what are we going to do?
333
1022000
3000
Z drugiej strony ludzie stwierdzili: „Ale co zrobimy?
17:30
I mean, this could happen and what if some group gets really seriously organized
334
1025000
4000
Co jeśli to się powtórzy, jakaś lepiej zorganizowana grupa...
17:34
and comes in and wants to vote?"
335
1029000
2000
włączy się do głosowania?”
17:36
Then I said, "Well fuck it, we'll just change the rules."
336
1031000
3000
Na to ja odpowiedziałem: „Pieprzyć to, po prostu zmienimy zasady”.
17:39
That's my job in the community: to say we won't allow our openness
337
1034000
5000
To moja rola w społeczności: stwierdzić, że nie pozwolimy, aby nasza otwartość
17:44
and freedom to undermine the quality of the content.
338
1039000
3000
i wolność osłabiły jakość treści.
17:47
And so as long as people trust me in my role,
339
1042000
3000
I jak długo ludzie ufają mi w mojej roli,
17:50
then that's a valid place for me.
340
1045000
2000
jest to dla mnie właściwe miejsce.
17:52
Of course, because of the free licensing, if I do a bad job,
341
1047000
4000
Oczywiście, z powodu wolnej licencji, jeśli ja będę źle pracować,
17:56
the volunteers are more than happy to take and leave --
342
1051000
2000
ochotnicy mogą odejść, kiedy tylko im się podoba.
17:58
I can't tell anyone what to do.
343
1053000
2000
Nie mogę nikomu nic nakazać.
18:00
So the final point here is that to understand how Wikipedia works,
344
1055000
4000
A więc ostatni punkt to: żeby zrozumieć jak działa Wikipedia,
18:04
it's important to understand that our Wiki model is the way we work,
345
1059000
4000
trzeba zrozumieć, że nasz model Wiki to nasz sposób pracy,
18:08
but we are not fanatical web anarchists. In fact,
346
1063000
4000
ale nie jesteśmy fanatycznymi anarchistami webowymi.
18:12
we're very flexible about the social methodology,
347
1067000
3000
Jesteśmy bardzo elastyczni w zakresie metod społecznościowych,
18:15
because it's ultimately the passion of the community is for the quality of the work,
348
1070000
4000
bo ostatecznie pasja społeczności jest skierowana na jakość dzieła,
18:19
not necessarily for the process that we use to generate it.
349
1074000
4000
a niekoniecznie na proces służący jego tworzeniu.
18:23
Thank you.
350
1078000
2000
Dziękuję.
18:25
(Applause)
351
1080000
3000
(Brawa)
18:28
Ben Saunders: Yeah, hi, Ben Saunders.
352
1083000
2000
Ben Saunders: Tak, cześć, Ben Saunders.
18:30
Jimmy, you mentioned impartiality being a key to Wikipedia's success.
353
1085000
4000
Jimmy, wspomniałeś o bezstronności jako kluczu do sukcesu Wikipedii.
18:34
It strikes me that much of the textbooks
354
1089000
4000
Uderza mnie, że wiele podręczników
18:38
that are used to educate our children are inherently biased.
355
1093000
3000
z których uczą się dzieci cechuje wyraźna stronniczość.
18:41
Have you found Wikipedia being used by teachers,
356
1096000
4000
Czy słyszałeś o wykorzystywaniu Wikipedii przez nauczycieli
18:45
and how do you see Wikipedia changing education?
357
1100000
2000
i jak wg ciebie Wikipedia zmienia edukację?
18:47
Jimmy Wales: Yeah, so, a lot of teachers are beginning to use Wikipedia.
358
1102000
5000
Jimmy Wales: Tak, wielu nauczycieli zaczyna wykorzystywać Wikipedię.
18:52
There's a media storyline about Wikipedia, which I think is false.
359
1107000
4000
W mediach tworzą pewien obraz Wikipedii, który uważam za fałszywy.
18:56
It builds on the storyline of bloggers versus newspapers.
360
1111000
3000
Wyrasta on z historii o opozycji blogerów i gazet.
18:59
And the storyline is, there's this crazy thing, Wikipedia,
361
1114000
4000
Ten obraz przedstawia Wikipedię jako wariactwo,
19:03
but academics hate it and teachers hate it. And that turns out to not be true.
362
1118000
6000
którego nienawidzą naukowcy i nauczyciele. A okazuje się, że to nieprawda.
19:09
The last time I got an e-mail from a journalist saying,
363
1124000
2000
Na ostatni e-mail od dziennikarza pytającego:
19:11
"Why do academics hate Wikipedia?"
364
1126000
2000
„Dlaczego naukowcy nienawidzą Wikipedii?”,
19:13
I sent it from my Harvard email address,
365
1128000
2000
odpowiedziałem z adresu na Harvardzie,
19:15
because I was recently appointed a fellow there.
366
1130000
2000
bo ostatnio zostałem tam pracownikiem naukowym.
19:17
And I said, "Well, they don't all hate it." (Laughter)
367
1132000
3000
I napisałem: „Na pewno nie każdy jej nienawidzi”.
19:20
But I think there's going to be huge impacts.
368
1135000
3000
Ale sądzę, że jej oddziaływanie będzie duże.
19:23
And we actually have a project
369
1138000
2000
Prawdę mówiąc, mamy projekt,
19:25
that I'm personally really excited about,
370
1140000
2000
którym jestem osobiście naprawdę podekscytowany:
19:27
which is the Wiki books project,
371
1142000
2000
to projekt Wikibooks,
19:29
which is an effort to create textbooks in all the languages.
372
1144000
2000
czyli próba stworzenia podręczników we wszystkich językach.
19:31
And that's a much bigger project;
373
1146000
2000
I jest to dużo większy projekt.
19:33
it's going to take 20 years or so to come to fruition.
374
1148000
4000
Jego realizacja zajmie jakieś 20 lat.
19:37
But part of that is to fulfill our mission
375
1152000
2000
Ale częścią tego jest wypełnianie naszej misji
19:39
of giving an encyclopedia to every single person on the planet.
376
1154000
3000
udostępnienia encyklopedii wszystkim ludziom na świecie.
19:42
We don't mean we're going to spam them with AOL-style CDs.
377
1157000
3000
Nie zamierzamy nikogo spamować dyskami CD w stylu AOL.
19:45
We mean we're going to give them a tool that they can use.
378
1160000
3000
Chcemy dać im narzędzie, którego mogą używać.
19:48
And for a lot of people in the world,
379
1163000
2000
A w wiele osób na świecie
19:50
if I give you an encyclopedia that's written at a university level,
380
1165000
2000
nie ma żadnego pożytku z encyklopedii napisanej na poziomie uniwersyteckim,
19:52
it doesn't do you any good
381
1167000
2000
nie ma żadnego pożytku z encyklopedii napisanej na poziomie uniwersyteckim,
19:54
without a whole host of literacy materials
382
1169000
2000
bez masy literatury koniecznej,
19:56
to build you up to the point where you can actually use it.
383
1171000
2000
by osiągnąć poziom, na którym można z niej korzystać.
19:58
And so the Wiki books project is an effort to do that.
384
1173000
3000
Tak więc projekt Wikibooks ma taki cel.
20:01
And I think that we're going to really see a huge --
385
1176000
2000
I myślę, że zobaczymy wielką....
20:03
it may not even come from us;
386
1178000
1000
Może nawet nie będzie to nasze dzieło,
20:04
there's all kinds of innovation going on.
387
1179000
2000
pojawia się teraz tyle innowacji.
20:06
But freely licensed textbooks are the next big thing in education.
388
1181000
4000
Ale podręczniki na wolnej licencji to następna rewolucja w edukacji.
ABOUT THE SPEAKER
Jimmy Wales - Founder of WikipediaWith a vision for a free online encyclopedia, Wales assembled legions of volunteer contributors, gave them tools for collaborating, and created the self-organizing, self-correcting, ever-expanding, multilingual encyclopedia of the future.
Why you should listen
Jimmy Wales went from betting on interest rates and foreign-currency fluctuations (as an option trader) to betting on the willingness of people to share their knowledge. That's how Wikipedia, imagined in 2001, became one of the most-referenced, most-used repositories of knowledge on the planet, with more than four and a half million articles in English (compared with the Britannica's 80,000) and millions in dozens of other languages, all freely available.
The "wiki" in the name refers to software that allows anyone with Internet access to add, delete or edit entries. This has led to controversies about the reliability of the information, prompting the Wikimedia Foundation to set tighter rules for editors, while still keeping Wikipedia open-source. One thing is certain: Wikipedia will never be finished. In the meantime Wales has started working on Wikiasari, a wiki-style search engine.
Jimmy Wales | Speaker | TED.com