TED2010
George Whitesides: Toward a science of simplicity
George Whitesides: Teoria prostoty
Filmed:
Readability: 3.5
691,339 views
Prostota: Rozpoznajemy, kiedy na nią natrafiamy -- ale czym tak naprawdę jest? W swym zabawnym wykładzie filozoficznym George Whitesides poszukuje odpowiedzi na to pytanie.
George Whitesides - Chemist
In his legendary career in chemistry, George Whitesides has been a pioneer in microfabrication and nanoscale self-assembly. Now, he's fabbing a diagnostic lab on a chip. Full bio
In his legendary career in chemistry, George Whitesides has been a pioneer in microfabrication and nanoscale self-assembly. Now, he's fabbing a diagnostic lab on a chip. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
Most of the talks
0
3000
2000
Większość przemówień
00:20
that you've heard in the last several fabulous days
1
5000
3000
w ostatnich wspaniałych dniach
00:23
have been from people who have the characteristic
2
8000
2000
wygłosili ludzie
00:25
that they have thought about something,
3
10000
2000
którzy rozmyślają nad czymś,
00:27
they are experts, they know what's going on.
4
12000
3000
są ekspertami, wiedzą o co chodzi.
00:31
All of you know about the topic
5
16000
2000
Wszyscy znacie temat
00:33
that I'm supposed to talk about.
6
18000
2000
który dziś poruszę.
00:35
That is, you know what simplicity is,
7
20000
2000
Wiecie czym jest prostota,
00:37
you know what complexity is.
8
22000
2000
wiecie czym jest złożoność.
00:39
The trouble is, I don't.
9
24000
2000
Problem w tym, że ja nie wiem.
00:41
And what I'm going to do is share with you
10
26000
2000
Zamierzam podzielić się z wami
00:43
my ignorance on this subject.
11
28000
2000
swoją niewiedzą w tym temacie.
00:46
I want you to read this,
12
31000
2000
Chciałbym żebyście to przeczytali,
00:48
because we're going to come back to it in a moment.
13
33000
3000
ponieważ za chwilę do tego wrócimy.
00:53
The quote is from
14
38000
2000
Cytat pochodzi ze
00:55
the fabled Potter Stewart
15
40000
2000
sławnej opinii Pottera Stewarta
00:59
opinion on pornography.
16
44000
3000
na temat pornografii.
01:02
And let me just read it,
17
47000
2000
Pozwólcie, że przytoczę
01:04
the important details here:
18
49000
2000
najistotniejsze szczegóły.
01:06
"Shorthand description, ['hardcore pornography'];
19
51000
3000
"Krótki opis ostrej pornografii:
01:09
and perhaps I could never succeed in intelligibly defining it.
20
54000
3000
pewnie nigdy jej nie zdefiniuję
01:12
But I know it when I see it."
21
57000
2000
ale rozpoznam ją gdy zobaczę."
01:14
I'm going to come back to that in a moment.
22
59000
3000
Wrócę do tego za chwilę.
01:17
So, what is simplicity?
23
62000
2000
Czym jest prostota?
01:19
It's good to start with some examples.
24
64000
2000
Lepiej zacząć od kilku przykładów.
01:22
A coffee cup -- we don't think about coffee cups,
25
67000
3000
Nigdy nie rozmyślamy o kubkach do kawy,
01:25
but it's much more interesting than one might think --
26
70000
2000
ale są bardzo interesujące.
01:27
a coffee cup is a device,
27
72000
3000
Kubek jest przyrządem,
01:30
which has a container and a handle.
28
75000
3000
zbiornikiem z uchwytem.
01:33
The handle enables you to hold it
29
78000
3000
Dzięki uchwytowi możemy go trzymać,
01:36
when the container is filled with hot liquid.
30
81000
3000
gdy jest wypełniony gorącym płynem.
01:39
Why is that important?
31
84000
2000
Dlaczego to ważne?
01:41
Well, it enables you to drink coffee.
32
86000
2000
Cóż, możemy się napić kawy.
01:43
But also, by the way, the coffee is hot,
33
88000
2000
Poza tym, że możemy się napić
01:45
the liquid is sterile;
34
90000
2000
kawa pozostaje sterylna.
01:47
you're not likely to get cholera that way.
35
92000
2000
Nie zarazisz się cholerą.
01:49
So the coffee cup, or the cup with a handle,
36
94000
3000
Kubek do kawy z uchem lub bez
01:52
is one of the tools used by society
37
97000
3000
jest narzędziem używanym przez ludzi
01:55
to maintain public health.
38
100000
2000
do utrzymania zdrowia.
01:57
Scissors are your clothes,
39
102000
2000
Nożyce są twoimi ubraniami.
01:59
glasses enable you to see things
40
104000
2000
Okulary pozwalają widzieć
02:01
and keep you from being eaten by cheetahs
41
106000
2000
i chronią przed pożarciem przez gepardy
02:03
or run down by automobiles,
42
108000
2000
lub wpadnięciem pod samochód.
02:05
and books are, after all, your education.
43
110000
3000
Książki to przecież nasze wykształcenie.
02:08
But there's another class of simple things,
44
113000
2000
Jest też inna kategoria prostych przedmiotów,
02:10
which are also very important.
45
115000
2000
równie ważna.
02:12
Simple in function,
46
117000
2000
Prostych w obsłudze
02:14
but not at all simple in how they're constructed.
47
119000
3000
lecz skomplikowanych w konstrukcji.
02:17
And the two here are just examples.
48
122000
3000
A oto dwa przykłady.
02:20
One is the cellphone, which we use every day.
49
125000
3000
Telefon komórkowy. Używamy go codziennie.
02:23
And it rests on a complexity,
50
128000
2000
Ma złożoną budowę
02:25
which has some characteristics
51
130000
2000
co nadaje mu cechy odmienne
02:27
very different from those that my friend
52
132000
2000
od omawianych przez mojego kolegę
02:29
Benoit Mandelbrot discussed,
53
134000
2000
Benoit Mandelbrota,
02:31
but are very interesting.
54
136000
2000
bardzo zresztą interesujących.
02:33
And the other, of course, is a birth control pill,
55
138000
3000
Druga rzecz to pigułka antykoncepcyjna,
02:36
which, in a very simple way,
56
141000
2000
która w bardzo prosty sposób
02:38
fundamentally changed the structure of society
57
143000
2000
całkowicie zmieniła strukturę społeczeństwa
02:40
by changing the role of women in it
58
145000
3000
zmieniając w nim rolę kobiet
02:43
by providing to them
59
148000
2000
przez stworzenie im
02:45
the opportunity to make reproductive choices.
60
150000
2000
możliwości wyboru w kwestii rozmnażania.
02:50
So, there are two ways of thinking about this word, I think.
61
155000
3000
Możemy rozumieć prostotę dwojako.
02:53
And here I've corrupted
62
158000
2000
Właśnie przeinaczyłem
02:55
the Potter Stewart quotation
63
160000
3000
cytat z Pottera Stewarta
02:58
by saying that we can think about something --
64
163000
2000
mówiąc, że możemy myśleć o czymś
03:00
which spans all the way from scissors
65
165000
2000
od nożyczek
03:02
to the cell phone,
66
167000
2000
przez telefon komórkowy
03:04
Internet and birth control pills --
67
169000
2000
aż po internet i pigułki antykoncepcyjne
03:06
by saying that they're simple,
68
171000
3000
mówiąc, że są proste
03:09
the functions are simple,
69
174000
2000
pełnią proste funkcje --
03:11
and we recognize what that simplicity is
70
176000
2000
i rozumiemy czym jest ta prostota
03:13
when we see it.
71
178000
2000
kiedy ją widzimy.
03:15
Or there may be another way of doing it,
72
180000
3000
Ale można też inaczej -
03:19
which is to think about the problem in terms of what --
73
184000
3000
można pomyśleć o tym w kontekście,
03:22
if you associate with moral philosophers --
74
187000
3000
jeśli kojarzycie filozofów moralnych,
03:25
is called the teapot problem.
75
190000
3000
problemu dzbanka na herbatę.
03:29
The teapot problem I'll pose this way.
76
194000
3000
Wyjaśnię o co chodzi.
03:32
Suppose you see a teapot,
77
197000
2000
Załóżmy, że widzicie dzbanek,
03:34
and the teapot is
78
199000
3000
który jest
03:37
filled with hot water.
79
202000
2000
wypełniony gorącą wodą.
03:39
And you then ask the question:
80
204000
2000
Następnie pytacie:
03:41
Why is the water hot?
81
206000
2000
Dlaczego woda jest gorąca?
03:43
And that's a simple question.
82
208000
2000
To jest proste pytanie.
03:45
It's like, what is simplicity?
83
210000
2000
To jak: Czym jest prostota?
03:47
One answer would be:
84
212000
2000
Możemy odpowiedzieć:
03:49
because the kinetic energy of the water molecules is high
85
214000
2000
Energia kinetyczna cząsteczek wody jest duża
03:51
and they bounce against things rapidly --
86
216000
2000
i gwałtownie uderzają o powierzchnię.
03:53
that's a kind of physical science argument.
87
218000
3000
To naukowy argument, fizyczny.
03:56
A second argument would be:
88
221000
2000
Możemy też powiedzieć:
03:58
because it was sitting on a stove with the flame on --
89
223000
3000
Woda stała na piecu nad płomieniem.
04:01
that's an historical argument.
90
226000
2000
To argument historyczny.
04:03
A third is that I wanted hot water
91
228000
2000
I na koniec: chciałem gorącą wodę
04:05
for tea --
92
230000
2000
na herbatę.
04:07
that's an intentional argument.
93
232000
2000
To argument woli.
04:09
And, since this is coming from a moral philosopher,
94
234000
2000
Z punktu widzenia filozofa moralnego,
04:11
the fourth would be that it's part of God's plan for the universe.
95
236000
3000
możemy mówić o Bożym planie.
04:14
All of these are possibilities.
96
239000
2000
Wszystkie odpowiedzi to możliwości.
04:16
The point is that you get into trouble
97
241000
3000
Chodzi o to, że można wpaść w tarapaty
04:19
when you ask a single question
98
244000
2000
zadając pytanie
04:21
with a single box for an answer,
99
246000
2000
i oczekując konkretnej odpowiedzi,
04:23
in which that single question actually is many questions
100
248000
3000
gdyż pojedyncze pytanie to naprawdę
04:26
with quite different meanings,
101
251000
2000
wiele pytań o różnych znaczeniach,
04:28
but with the same words.
102
253000
3000
ubranych w te same słowa.
04:31
Asking, "What is simplicity?" I think falls in that category.
103
256000
3000
Pytanie o istotę prostoty należy do tej kategorii.
04:35
What is the state of science?
104
260000
2000
Co na to nauka?
04:37
And, interestingly, complexity
105
262000
2000
Co ciekawe złożoność
04:39
is very highly evolved.
106
264000
2000
jest bardzo rozwinięta.
04:41
We have a lot of interesting information
107
266000
2000
Mamy wiele interesujących informacji
04:43
about what complexity is.
108
268000
2000
na temat złożoności.
04:45
Simplicity, for reasons
109
270000
2000
Z pewnych powodów
04:47
that are a little bit obscure,
110
272000
2000
prawie w ogóle
04:49
is almost not pursued,
111
274000
2000
nie pracuje się nad prostotą,
04:51
at least in the academic world.
112
276000
2000
przynajmniej nie naukowo.
04:53
We academics -- I am an academic --
113
278000
2000
My, akademicy -- jestem jednym z nich --
04:55
we love complexity.
114
280000
2000
kochamy złożoność.
04:57
You can write papers about complexity,
115
282000
2000
Piszemy prace naukowe o złożoności.
04:59
and the nice thing about complexity is
116
284000
2000
Plusem złożoności jest
05:01
it's fundamentally intractable in many ways,
117
286000
2000
trudność rozpracowania
05:03
so you're not responsible for outcomes. (Laughter)
118
288000
3000
więc nie ponosi się odpowiedzialności za rezultaty.
05:06
Simplicity -- all of you really would like
119
291000
3000
Prostota -- wszystko czego można by chcieć
05:09
your Waring Blender in the morning
120
294000
2000
to blender Philipsa o poranku
05:11
to make whatever a Waring Blender does,
121
296000
2000
by zrobić cokolwiek, co robi blender Philipsa,
05:13
but not explode or play Beethoven.
122
298000
3000
oprócz wybuchnięcia lub grania Beethovena.
05:16
You're not interested in the limits of these things.
123
301000
3000
Nie interesują nas ograniczenia.
05:19
So what one is interested in
124
304000
2000
Więc obiekt zainteresowań
05:21
has a lot to do with the rewards of the system.
125
306000
3000
zależy od nagród w danym systemie.
05:24
And there's a lot of rewards in thinking
126
309000
2000
Nagradza się myślenie
05:26
about complexity and emergence,
127
311000
2000
o złożoności i procesie powstawania,
05:28
not so much in thinking about simplicity.
128
313000
3000
ale nie myślenie o prostocie.
05:31
One of the things I want to do
129
316000
2000
Chciałbym teraz
05:33
is to help you with a very important task --
130
318000
3000
pomóc wam w ważnej rzeczy
05:36
which you may not know that you have very often --
131
321000
3000
o której możecie nie mieć pojęcia,
05:39
which is to understand
132
324000
2000
a jest nią zrozumienie
05:41
how to sit next to a physicist at a dinner party
133
326000
3000
jak siedzieć na kolacji obok naukowca
05:44
and have a conversation. (Laughter)
134
329000
2000
i prowadzić z nim rozmowę.
05:46
And the words that I would like you to focus on
135
331000
3000
Chcę, żebyście skupili się na
05:49
are complexity and emergence,
136
334000
2000
złożoności i procesie powstawania
05:51
because these will enable you to start the conversation
137
336000
3000
to one pozwolą wam rozpocząć rozmowę
05:54
and then daydream about other things.
138
339000
2000
a później śnić na jawie o innych rzeczach.
05:56
(Laughter)
139
341000
3000
(Śmiech)
05:59
All right, what is complexity in this view of things,
140
344000
3000
OK, czym jest złożoność w tym kontekście?
06:02
and what is emergence?
141
347000
2000
Czym jest proces powstawania?
06:04
We have, actually, a pretty good working definition of complexity.
142
349000
3000
Istnieje dość dobra definicja złożoności.
06:07
It is a system, like traffic,
143
352000
2000
Jest to system, jak ruch uliczny,
06:09
which has components.
144
354000
2000
składający się z elementów
06:11
The components interact with one another.
145
356000
2000
oddziałujących ze sobą.
06:13
These are cars and drivers. They dissipate energy.
146
358000
3000
To samochody i kierowcy trwoniący energię.
06:16
It turns out that, whenever you have that system,
147
361000
2000
Okazuje się, że kiedy już ma się taki system,
06:18
weird stuff happens,
148
363000
2000
dzieją się dziwne rzeczy,
06:20
and you in Los Angeles
149
365000
2000
a wy w Los Angeles
06:22
probably know this better than anyone.
150
367000
3000
prawdopodobnie wiecie o tym najlepiej.
06:25
Here's another example,
151
370000
2000
A oto kolejny przykład,
06:27
which I put up because
152
372000
2000
który przytaczam, ponieważ
06:29
it's an example of really important current science.
153
374000
3000
jest to przykład bardzo ważnej obecnie nauki.
06:32
You can't possibly read that. It's not intended that you read it,
154
377000
3000
Z założenia tego nie odczytacie.
06:35
but that's a tiny part
155
380000
2000
Ale jest to malutki fragment
06:37
of the chemical reactions going on
156
382000
2000
reakcji chemicznych zachodzących
06:39
in each of your cells at any given moment.
157
384000
3000
przez cały czas w każdej z waszych komórek.
06:42
And it's like the traffic that you see.
158
387000
3000
Trochę jak ruch uliczny, który widzicie.
06:45
The amazing thing about the cell is that
159
390000
2000
Niesamowitą rzeczą w komórkach jest to,
06:47
it actually does maintain a fairly stable
160
392000
2000
że całkiem dobrze współpracują
06:49
working relationship with other cells,
161
394000
3000
z innymi komórkami.
06:52
but we don't know why.
162
397000
2000
Ale nie wiemy dlaczego.
06:54
Anyone who tells you that we understand life,
163
399000
2000
Omijajcie każdego, kto powie wam,
06:56
walk away.
164
401000
2000
że rozumie życie.
06:59
And let me reduce this to the simplest level.
165
404000
3000
Pozwólcie mi to sprowadzić do najprostszej formy.
07:02
We've heard from Bill Gates recently.
166
407000
2000
Słyszeliśmy ostatnio o Billu Gatesie.
07:04
All of us, to some extent, study
167
409000
2000
Wszyscy, do pewnego stopnia,
07:06
this thing called a Bill Gates.
168
411000
2000
znają Billa Gatesa.
07:08
Terrific. You learn everything you can about that.
169
413000
2000
Świetnie. Dowiadujecie się o nim wszystkiego.
07:10
And then there's another kind of thing that you might study,
170
415000
3000
Jest jeszcze jedna rzecz
07:13
and you study that hard.
171
418000
2000
nad którą możecie tak ciężko pracować.
07:15
That's a Bono, this is a Bono.
172
420000
2000
To Bono.
07:17
But then, if you know everything you can know about those two things,
173
422000
3000
Kiedy już wiecie wszystko o obydwu
07:20
and you put them together,
174
425000
2000
i zestawicie ich razem,
07:22
what can you say about this combination?
175
427000
2000
co możecie powiedzieć o tej kombinacji?
07:24
The answer is, not a lot.
176
429000
2000
Odpowiedź brzmi: niewiele.
07:26
And that's complexity.
177
431000
2000
I to jest właśnie złożoność.
07:28
Now, imagine building that up to a city, or to a society,
178
433000
3000
Teraz rozszerzmy to na miasto lub społeczeństwo
07:31
and you've got, obviously, an interesting problem.
179
436000
3000
i pojawia się dość ciekawy problem.
07:34
All right, so let me give you an example
180
439000
3000
Pozwólcie, że podam przykład
07:37
of simplicity
181
442000
2000
prostoty
07:39
of a particular kind.
182
444000
2000
szczególnego rodzaju.
07:41
And I want to introduce a word
183
446000
2000
A następnie wprowadzę nowe słówko,
07:43
that I think is very useful,
184
448000
2000
które uważam za bardzo przydatne,
07:45
which is stacking.
185
450000
2000
a jest nim "układanie".
07:47
And I'm going to use stacking for a kind of simplicity
186
452000
3000
Użyję układania jako przykładu prostoty
07:50
that has the characteristic
187
455000
2000
posiadającego cechę
07:52
that it is so simple
188
457000
2000
prostoty
07:54
and so reliable
189
459000
2000
i niezawodności,
07:56
that I can build things with it.
190
461000
2000
że mogę stworzyć wiele rzeczy układając.
07:58
Or I'm going to use simple to mean
191
463000
2000
Będę mówił prosty mając na myśli
08:00
reliable, predictable, repeatable.
192
465000
3000
niezawodny, przewidywalny, powtarzalny.
08:05
And I'm going to use as an example the Internet,
193
470000
2000
Zamierzam użyć internetu jako przykładu,
08:07
because it's a particularly good example
194
472000
2000
szczególnie dobrego przykładu
08:09
of stacked simplicity.
195
474000
3000
uporządkowanej prostoty.
08:12
We call it a complex system, which it is,
196
477000
2000
Nazywamy go złożonym systemem, którym jest.
08:14
but it's also something else.
197
479000
3000
Ale nie tylko.
08:17
The Internet starts with mathematics,
198
482000
3000
U podstaw internetu leży matematyka.
08:20
it starts with binary.
199
485000
2000
Zaczyna się od kodu binarnego.
08:22
And if you look at the list of things on the bottom,
200
487000
3000
Popatrzcie na listę u dołu,
08:25
we are familiar with the Arabic numbers
201
490000
2000
jesteśmy przyzwyczajeni do cyfr arabskich
08:27
one to 10 and so on.
202
492000
2000
od 1 do 10, itd.
08:29
In binary, one is 0001,
203
494000
3000
W systemie dwójkowym jedynka to 0001
08:32
seven is 0111.
204
497000
3000
siódemka - 0111.
08:35
The question is: Why is binary
205
500000
2000
Pytanie brzmi: Dlaczego system binarny
08:37
simpler than Arabic?
206
502000
2000
jest prostszy od arabskiego?
08:39
And the answer is, simply,
207
504000
2000
Odpowiedź jest prosta.
08:41
that if I hold up three fingers, you can count that easily,
208
506000
3000
Jeśli pokażę trzy łatwo je policzyć
08:44
but if I hold up this,
209
509000
2000
ale jeżeli pokażę tak
08:46
it's sort of hard to say that I just did seven.
210
511000
2000
to już trudniej zauważyć, że jest ich 7.
08:48
The virtue of binary is that it's the simplest possible way
211
513000
3000
To najprostszy możliwy sposób
08:51
of representing numbers.
212
516000
2000
reprezentacji liczb.
08:53
Anything else is more complicated.
213
518000
2000
Wszystkie inne są skomplikowane.
08:55
You can catch errors with it,
214
520000
2000
Dzięki temu możemy odnaleźć błędy,
08:57
it's unambiguous in its reading,
215
522000
2000
a zapis jest jednoznaczny.
08:59
there are lots of good things about binary.
216
524000
2000
Jest wiele zalet systemu dwójkowego.
09:01
So it is very, very simple
217
526000
2000
Jest bardzo, ale to bardzo prosty
09:03
once you learn how to read it.
218
528000
2000
jak już się umie go czytać.
09:05
Now, if you like to represent
219
530000
2000
Jeśli chcemy reprezentacji
09:07
this zero and one of binary,
220
532000
2000
zera i jedynki, systemu binarnego
09:09
you need a device.
221
534000
2000
potrzebujemy do tego urządzenia.
09:11
And think of things in your life
222
536000
2000
Pomyślcie o przedmiotach binarnych
09:13
that are binary,
223
538000
2000
używanych na co dzień.
09:15
one of them is light switches.
224
540000
2000
Jednymi z nich są przełączniki światła.
09:17
They can be on and off. That's binary.
225
542000
2000
Mogą być włączone lub wyłączone.
09:19
Now wall switches, we all know, fail.
226
544000
3000
Wiemy, że włączniki ścienne się psują.
09:23
But our friends who are condensed matter physicists
227
548000
2000
Ale fizykom fazy skondensowanej
09:25
managed to come up, some 50 years ago,
228
550000
3000
udało się wynaleźć jakieś 50 lat temu
09:28
with a very nice device, shown under that bell jar,
229
553000
3000
bardzo fajne urządzenie, pokazane pod kloszem
09:31
which is a transistor.
230
556000
2000
czyli tranzystor.
09:33
A transistor is nothing more than a wall switch.
231
558000
2000
Tranzystor to przełącznik ścienny.
09:35
It turns things on and off,
232
560000
2000
Włącza się nim i wyłącza rzeczy
09:37
but it does so without moving parts
233
562000
2000
i nie ma żadnych ruchomych części
09:39
and it doesn't fail, basically, for a very long period of time.
234
564000
3000
więc działa bezawaryjnie przez długi czas.
09:42
So the second layer of simplicity
235
567000
3000
Więc drugą warstwą prostoty
09:45
was the transistor in the Internet.
236
570000
3000
były tranzystor i internet.
09:48
So, since the transistor is so simple,
237
573000
3000
Skoro tranzystor jest tak prosty
09:51
you can put lots of them together.
238
576000
2000
można połączyć większą ich liczbę,
09:53
And you put lots of them together and you come with
239
578000
2000
i tak otrzymujemy
09:55
something called integrated circuits.
240
580000
2000
układy scalone.
09:57
And a current integrated circuit
241
582000
2000
Obecnie układ scalony
09:59
might have in each one of these chips
242
584000
2000
może zawierać w każdym z tych chipów
10:01
something like a billion transistors,
243
586000
2000
około miliarda tranzystorów,
10:03
all of which have to work perfectly every time.
244
588000
3000
każdy perfekcyjnie działający.
10:06
So that's the next layer of simplicity,
245
591000
3000
Jest to kolejny etap prostoty
10:09
and, in fact, integrated circuits
246
594000
2000
w rzeczywistości układy scalone
10:11
are really simple in the sense that they,
247
596000
2000
są bardzo proste w tym sensie,
10:13
in general, work really well.
248
598000
2000
że naprawdę dobrze działają.
10:15
With integrated circuits, you can build cellphones.
249
600000
3000
Można z nich zbudować telefony komórkowe.
10:18
You all are accustomed to having your cellphones work
250
603000
3000
Przywykliśmy, że komórki pracują
10:21
the large majority of the time.
251
606000
2000
przez większość czasu.
10:23
In Boston ... Boston is a little bit like Namibia
252
608000
2000
W Bostonie, który nieco przypomina Namibię
10:25
in its cell phone coverage, (Laughter)
253
610000
2000
pod względem zasięgu
10:27
so that we're not accustomed to that all the time,
254
612000
2000
nie jesteśmy do tego przyzwyczajeni
10:29
but some of the time.
255
614000
3000
ale czasem mamy zasięg.
10:32
But, in fact, if you have cell phones,
256
617000
2000
Jeśli macie telefony komórkowe,
10:34
you can now go to this nice lady
257
619000
2000
możecie udać się do tej miłej pani,
10:36
who's somewhere like Namibia,
258
621000
2000
która jest gdzieś w Namibii,
10:38
and who is extremely happy with the fact
259
623000
2000
i która niezmiernie się cieszy,
10:40
that although she does not have
260
625000
2000
że pomimo tego że nie ma
10:42
an master's degree in
261
627000
2000
magistra
10:44
electrical engineering from MIT,
262
629000
2000
z inżynierii elektrycznej z M.I.T.
10:46
she's nonetheless able to hack her cell phone
263
631000
2000
jest w stanie posłużyć się
10:48
to get power in some funny way.
264
633000
3000
swoim telefonem.
10:51
And from that comes the Internet.
265
636000
2000
I tu wkracza internet.
10:53
And this is a map of bitflows across the continent.
266
638000
3000
To mapa przesyłu danych na kontynencie.
10:56
The two blobs that are light in the middle there
267
641000
3000
Te dwie świecące plamki na środku
10:59
are the United States and Europe.
268
644000
2000
to USA i Europa.
11:01
And then back to simplicity again.
269
646000
3000
Znowu wracamy do prostoty.
11:04
So here we have what I think is one of the great ideas,
270
649000
3000
Więc mamy tu
11:07
which is Google.
271
652000
2000
Google,
11:09
Which, in this simple portal
272
654000
2000
który w swej prostej formie
11:11
makes the claim
273
656000
2000
rości sobie prawo
11:13
that it makes accessible
274
658000
2000
do zapewniania dostępu
11:15
all of the world's information.
275
660000
2000
do wszystkich światowych informacji.
11:17
But the point is that
276
662000
2000
Głównie chodzi o to,
11:19
that extraordinary simple idea
277
664000
3000
że niesamowicie prosty pomysł
11:22
rests on layers of simplicity
278
667000
3000
spoczywa na warstwach prostoty
11:25
each compounded into a complexity
279
670000
2000
a każda z nich współtworzy coś złożonego
11:27
that is itself simple,
280
672000
2000
co jest proste samo w sobie
11:29
in the sense that it is completely reliable.
281
674000
3000
w tym sensie, że zupełnie niezawodne.
11:33
All right, let me then finish off
282
678000
2000
Pozwólcie mi zakończyć
11:35
with four general statements,
283
680000
3000
czterema stwierdzeniami,
11:39
an example and two aphorisms.
284
684000
3000
jednym przykładem i dwoma aforyzmami.
11:42
The characteristics, which I think
285
687000
2000
Moim zdaniem użyteczne
11:44
are useful to think about for simple things:
286
689000
3000
cechy prostych rzeczy to:
11:47
First, they are predictable.
287
692000
3000
Po pierwsze, są przewidywalne.
11:51
Their behavior is predictable.
288
696000
2000
Ich działanie jest przewidywalne.
11:53
Now, one of the nice characteristics
289
698000
2000
A teraz jedna z lepszych cech
11:55
of simple things
290
700000
2000
rzeczy prostych.
11:57
is you know what it's going to do, in general.
291
702000
2000
Wiemy jak zadziałają.
11:59
So simplicity and predictability
292
704000
2000
Więc prostota i przewidywalność
12:01
are characteristics of simple things.
293
706000
3000
to cechy rzeczy prostych.
12:04
The second is, and this is a real world statement,
294
709000
3000
Po drugie, z życia wzięte,
12:07
they're cheap.
295
712000
2000
są tanie.
12:09
If you have things that are cheap enough,
296
714000
2000
Ludzie znajdą zastosowanie
12:11
people will find uses for them,
297
716000
2000
dla tanich rzeczy
12:13
even if they seem very primitive.
298
718000
2000
nawet jeśli wydają się prymitywne.
12:15
So, for example, stones.
299
720000
2000
Na przykład, kamienie.
12:17
You can build cathedrals out of stones,
300
722000
3000
Z kamieni można zbudować katedry,
12:20
you just have to know what it does.
301
725000
2000
musimy tylko wiedzieć jak.
12:22
You carve them in blocks and then you
302
727000
2000
Kształtujemy je w bloki, a następnie
12:24
pile them on top of one another,
303
729000
2000
układamy jeden na drugim,
12:26
and they support weight.
304
731000
2000
a one podtrzymują ciężar.
12:28
So there has to be function, the function has to be predictable
305
733000
3000
Potrzebujemy więc przewidywalnego zastosowania
12:31
and the cost has to be low.
306
736000
2000
a koszt musi być niski.
12:33
What that means is
307
738000
2000
Oznacza to,
12:35
that you have to have a high performance
308
740000
2000
że trzeba mieć dużą wydajność
12:37
or value for cost.
309
742000
3000
lub stosunek wartości do ceny
12:41
And then I would propose
310
746000
2000
A następnie zaproponowałbym,
12:43
as this last component
311
748000
2000
jako ostatni element
12:45
that they serve, or have the potential to serve,
312
750000
3000
fakt że służą lub mogą służyć
12:48
as building blocks.
313
753000
2000
jako bloki budowlane.
12:50
That is, you can stack them.
314
755000
2000
Możemy je gromadzić.
12:52
And stack can mean this way, or it can mean this way,
315
757000
3000
"Gromadzić" może znaczyć to lub tamto
12:55
or it can mean in some arbitrary n-dimensional space.
316
760000
3000
albo jakąś dowolną n-wymiarową przestrzeń.
12:58
But if you have something that has a function,
317
763000
2000
Jeżeli coś pełni określoną funkcję
13:00
and it's really cheap,
318
765000
2000
i jest naprawdę tanie
13:02
people will find new ways of putting it together
319
767000
2000
ludzie znajdą nowe sposoby stworzenia z tego
13:04
to make new things.
320
769000
2000
jeszcze innych, nowych rzeczy.
13:06
Cheap, functional, reliable things
321
771000
3000
Tanie, funkcjonalne i niezawodne przedmioty
13:09
unleash the creativity of people
322
774000
2000
uwalniają ludzką kreatywność,
13:11
who then build stuff that you could not imagine.
323
776000
3000
powstają z nich niewyobrażalne rzeczy.
13:14
There's no way of predicting the Internet
324
779000
3000
Nie można było przewidzieć internetu
13:17
based on the first transistor.
325
782000
2000
patrząc na pierwszy tranzystor.
13:19
It just is not possible.
326
784000
2000
To po prostu niemożliwe.
13:21
So these are the components.
327
786000
3000
A więc są to składniki.
13:24
Now, the example
328
789000
2000
A teraz przykład,
13:26
is something that I want to give you
329
791000
2000
który chcę pokazać
13:28
from the work that we ourselves do.
330
793000
3000
zaczerpnięty z naszej pracy.
13:31
We are very interested in
331
796000
3000
Bardzo nam zależy na
13:34
delivering health care in the developing world,
332
799000
3000
zapewnieniu opieki zdrowotnej w trzecim świecie.
13:37
and one of the things that we wish to do in this particular business
333
802000
3000
Jedną z rzeczy, które chcemy zrobić
13:40
is to find a way of doing medical diagnosis
334
805000
3000
jest znalezienie diagnostyki medycznej
13:43
at as close to zero cost
335
808000
2000
o koszcie tak bliskim zeru
13:45
as we can manage.
336
810000
2000
jak tylko to możliwe.
13:47
So, how does one do that?
337
812000
2000
Więc jak to zrobić?
13:49
This is a world in which there's no electricity,
338
814000
2000
Oto świat bez elektryczności,
13:51
there's no money, there's no medical competence.
339
816000
3000
bez pieniędzy, bez wiedzy medycznej.
13:54
And I don't want to spend your time in going through the details,
340
819000
3000
Szkoda czasu na zagłębianie się w szczegóły,
13:57
but in the lower right-hand corner,
341
822000
2000
ale w prawym dolnym rogu
13:59
you see an example of the kind of thing that we have.
342
824000
3000
macie przykład pewnego przedmiotu.
14:02
It's a little paper chip.
343
827000
2000
To mały papierowy chip.
14:04
It has a few things printed on it
344
829000
2000
Nadrukowano na nim kilka rzeczy
14:06
using the same technology
345
831000
2000
przy użyciu tej samej technologii
14:08
that you use for making comic books,
346
833000
2000
której używa się do produkcji komiksów
14:10
which was the inspiration for this particular idea.
347
835000
3000
co było inspiracją dla tego pomysłu.
14:13
And you put a drop, in this case, of urine at the bottom.
348
838000
3000
Na dole nanosimy kroplę, w tym przypadku moczu.
14:16
It wicks its way up into these little branches.
349
841000
3000
Mocz dostaje się do małych rozgałęzień.
14:19
You know, no power required.
350
844000
2000
Wiadomo - nie wymaga to energii.
14:21
It turns colors. In this particular case,
351
846000
2000
Zmienia kolory. W tym przypadku,
14:23
you're reading kidney function.
352
848000
3000
badamy funkcjonowanie nerek.
14:26
And, since the health care worker
353
851000
3000
Z uwagi na to, że pracownik służby zdrowia
14:29
of much of this part of the world
354
854000
2000
w tej części świata
14:31
is an 18 year-old with an AK-47,
355
856000
3000
to 18-latek z uzbrojony w AK-47,
14:34
who happens to be out of work and is willing
356
859000
2000
bezrobotny i chętny
14:36
to go around and do this sort of thing,
357
861000
2000
do chodzenia i wykonywania tego typu pracy
14:38
he can take a picture of it with his cellphone,
358
863000
2000
może zrobić zdjęcie telefonem komórkowym
14:40
send the picture back to where there is a doctor,
359
865000
2000
i przesłać je do doktora
14:42
and the doctor can look at it.
360
867000
2000
który na nie rzuci okiem.
14:44
So what you've done is to take a technology,
361
869000
3000
Więc polega to na użyciu
14:47
which is available everywhere,
362
872000
2000
powszechnie dostępnej technologii
14:49
make a device, which is extremely cheap,
363
874000
3000
żeby zbudować niezwykle tanie urządzenie
14:52
and make it in such a fashion
364
877000
2000
i zrobić to w taki sposób
14:54
that it is very, very reliable.
365
879000
2000
by było bardzo, ale to bardzo niezawodne.
14:56
If we can pull this off,
366
881000
2000
Jeśli to nam się uda
14:58
if we can build more function,
367
883000
2000
jeśli wymyślimy nowe funkcje
15:00
it will be stackable.
368
885000
2000
będzie można na tym budować.
15:02
That is to say, if we can make the basic technology
369
887000
3000
Tzn. jeśli stworzymy podstawową
15:05
of one or two things work,
370
890000
2000
działającą technologię
15:07
it will be applicable to a very, very
371
892000
2000
będzie można ją zastosować w wielu
15:09
large variety of human conditions,
372
894000
2000
okolicznościach
15:11
and hence, extendable in both
373
896000
2000
i stąd rozszerzać ją
15:13
vertical and horizontal directions.
374
898000
3000
zarówno pionowo i poziomo.
15:16
Part of my interest in this, I have to say,
375
901000
2000
Po części interesuje mnie to,
15:18
is that I would like to -- how do I put this politely? --
376
903000
3000
chciałbym, nie wiem jak to grzecznie ująć,
15:21
change the way, or maybe eviscerate,
377
906000
2000
zmienić lub może wytrzebić
15:23
the capital structure of the U.S. health care system,
378
908000
3000
kapitalizm z systemu opieki zdrowotnej USA,
15:26
which I think is fundamentally broken.
379
911000
3000
który jest według mnie kompletnie niesprawny.
15:29
So, let me close --
380
914000
2000
Pozwólcie mi zakończyć --
15:31
(Applause)
381
916000
3000
(Oklaski)
15:34
Let me close with my two aphorisms.
382
919000
2000
-- dwoma aforyzmami.
15:36
One of them is from Mr. Einstein,
383
921000
2000
Jeden Pana Einsteina.
15:38
and he says, "Everything should be made
384
923000
2000
Einstein powiedział: "Wszystko trzeba robić
15:40
as simple as possible, but not simpler."
385
925000
3000
tak prosto, jak tylko się da, ale nie prościej".
15:43
And I think that's a very good way of thinking about the problem.
386
928000
3000
To dobry sposób myślenia o tym problemie.
15:46
If you take too much out
387
931000
2000
Jeżeli usuniemy z czegoś prostego zbyt wiele
15:48
of something that's simple, you lose function.
388
933000
2000
utracimy funkcjonalność.
15:50
You have to have low cost,
389
935000
2000
Koszty muszą być niskie,
15:52
but you also have to have a function.
390
937000
2000
ale musi istnieć funkcja.
15:54
So you can't make it too simple.
391
939000
2000
Więc nie możemy zrobić czegoś zbyt prostego.
15:56
And the second is a design issue,
392
941000
2000
Po drugie, istnieje kwestia designu,
15:58
and it's not directly relevant, but it's a nice statement.
393
943000
3000
która nie odnosi się bezpośrednio do problemu, ale ładnie brzmi.
16:01
This is by de Saint-Exupery.
394
946000
3000
A to powiedział de Saint-Exupery:
16:04
And he says, "You know you've achieved perfection in design,
395
949000
3000
"Perfekcję osiąga się wtedy,
16:07
not when you have nothing more to add,
396
952000
3000
gdy nie można już nic odjąć,
16:10
but when you have nothing more to take away."
397
955000
2000
a nie gdy nie można nic dodać".
16:12
And that certainly is going in the right direction.
398
957000
3000
To zdecydowanie dobry kierunek.
16:16
So, what I think one can begin to do
399
961000
3000
Więc co każdy mógłby zacząć robić
16:19
with this kind of
400
964000
3000
z pojmowaną
16:22
cut at the word simplicity,
401
967000
2000
w ten sposób prostotą
16:24
which doesn't cover Brancusi,
402
969000
2000
która nie dotyczy Rancuzzi'ego,
16:26
it doesn't answer the question of
403
971000
2000
nie odpowiada na pytanie dlaczego
16:28
why Mondrian is better or worse
404
973000
3000
Mondrian jest lepszy czy gorszy
16:31
or simpler or less simpler than Van Gogh,
405
976000
2000
lub prostszy czy trudniejszy od Van Gogha,
16:33
and certainly doesn't address the question
406
978000
2000
a już na pewno na to
16:35
of whether Mozart is simpler than Bach.
407
980000
3000
czy Mozart jest prostszy od Bacha
16:38
But it does make a point --
408
983000
2000
ale ma sens --
16:40
which is one which, in a sense,
409
985000
2000
w pewien sposób
16:42
differentiates the real world of people who make things,
410
987000
3000
oddziela prawdziwy świat ludzi tworzących rzeczy
16:45
and the world of people who think about things,
411
990000
3000
od ludzi myślących o rzeczach.
16:48
which is, there is an intellectual merit
412
993000
3000
Pewną intelektualną wartość ma pytanie:
16:51
to asking: How do we make things
413
996000
2000
Jak robić rzeczy
16:53
as simple as we can,
414
998000
2000
najprostsze jak się da,
16:55
as cheap as we can, as functional as we can
415
1000000
3000
najtańsze, najbardziej funkcjonalne jak się da
16:58
and as freely interconnectable as we can?
416
1003000
3000
by łatwo można tworzyć z nich różne kombinacje?
17:01
If we make that kind of simplicity in our technology
417
1006000
3000
Jeśli w ten sposób uprościmy naszą technologię
17:04
and then give it to you guys,
418
1009000
2000
i przekażemy ją ludziom.
17:06
you can go off and do all kinds of fabulous things with it.
419
1011000
3000
będzie można zrobić z tym niezwykłe rzeczy.
17:09
Thank you very much.
420
1014000
2000
Dziękuję bardzo.
17:11
(Applause)
421
1016000
9000
(Oklaski)
17:20
Chris Anderson: Quick question.
422
1025000
2000
Chris Anderson: krótkie pytanie.
17:22
So can you picture
423
1027000
3000
Czy możesz sobie wyobrazić,
17:25
that a science of simplicity
424
1030000
2000
że nauka prostoty
17:27
might get to the point where
425
1032000
2000
może mieć zastosowanie
17:29
you could look out at various systems --
426
1034000
2000
jeśli popatrzymy na różne systemy
17:31
say a financial system or a legal system, health system -- and say,
427
1036000
3000
np. finansowy lub prawny, zdrowotny i, powiedzmy,
17:34
"That has got to the point of danger
428
1039000
2000
które znalazły się w sytuacji zagrożenia
17:36
or dysfunctionality for the following reasons,
429
1041000
2000
lub z różnych przyczyn nie działają?
17:38
and this is how we might simplify it"?
430
1043000
2000
Czy można je w ten sposób uprościć?
17:40
George Whitesides: Yes, I think you could. Because if you look
431
1045000
2000
GW: Uważam że można. Jeśli przyjrzymy się
17:42
at the components from which the system is made
432
1047000
2000
elementom składowym systemu
17:44
and examine their fragility, or their stability,
433
1049000
3000
zbadamy ich słabości lub stabilność
17:47
you can probably build a kind of risk assessment based on that basis.
434
1052000
3000
będziemy mogli stworzyć ocenę ryzyka.
17:50
CA: Have you started to do that?
435
1055000
2000
CA: Zacząłeś już to robić?
17:52
I mean, with the health system, you got a sort of
436
1057000
2000
W przypadku systemu ochrony zdrowia znalazłeś
17:54
radical solution on the cost side,
437
1059000
2000
nieco radykalne rozwiązanie, jeżeli chodzi o koszty.
17:56
but in terms of the system itself?
438
1061000
2000
A w przypadku samego systemu?
17:58
GW: Well, no.
439
1063000
2000
GW: A więc, nie.
18:00
How do I put that simply? No.
440
1065000
2000
Jakby to ująć najprościej, nie.
18:02
CA: That was a simple, powerful answer. GW: Yes.
441
1067000
3000
CA: To była prosta, znacząca odpowiedź. GW: Tak.
18:05
CA: So, in terms of
442
1070000
2000
CA: Więc w kategorii
18:07
that diagnostic technology that you've got,
443
1072000
2000
twojej technologii diagnostycznej,
18:09
where is that, and when do you see that
444
1074000
2000
gdzie i kiedy, twoim zdaniem,
18:11
maybe getting rolled out to scale.
445
1076000
2000
ta technologia będzie mogła się rozwinąć.
18:13
GW: That's coming out soon. I mean, the systems work,
446
1078000
3000
GW: Już niedługo, to znaczy, system działa,
18:16
and we have to find out how to manufacture them and do things of this kind,
447
1081000
2000
musimy odkryć w jaki sposób wytwarzać te i podobne produkty,
18:18
but the basic technology works.
448
1083000
2000
ale podstawowa technologia już działa.
18:20
CA: You've got a company set up to ...
449
1085000
2000
CA: Masz firmę nastawioną na --
18:22
GW: A foundation, a foundation. Not-for-profit.
450
1087000
3000
GW: Fundację, mam fundację. Non-profit.
18:25
CA: All right. Well, thank you so much for your talk. Thank you. (Applause)
451
1090000
3000
CA: Serdecznie dziękuję za przemówienie.
ABOUT THE SPEAKER
George Whitesides - ChemistIn his legendary career in chemistry, George Whitesides has been a pioneer in microfabrication and nanoscale self-assembly. Now, he's fabbing a diagnostic lab on a chip.
Why you should listen
Someday Harvard chemistry professor George Whitesides will take the time to look back on the 950 scientific articles he's coauthored, the dozen companies he's co-founded or the 50-plus patents on which he's named. (He works in four main areas: biochemistry, materials science, catalysis and physical organic chemistry.) In the meantime, he's trying to invent a future where medical diagnosis can be done by anyone for little or no cost. He's co-founded a nonprofit called Diagnostics for All that aims to provide dirt-cheap diagnostic devices, to provide healthcare in a world where cost is everything.
Among his solutions is a low-cost "lab-on-a-chip," made of paper and carpet tape. The paper wicks bodily fluids -- urine, for example -- and turns color to provide diagnostic information, such as how much glucose or protein is present. His goal is to distribute these simple paper diagnostic systems to developing countries, where people with basic training can administer tests and send results to distant doctors via cameraphone.
George Whitesides | Speaker | TED.com