TEDxSMU
José Bowen: Beethoven the businessman
Filmed:
Readability: 3.4
170,406 views
The revolution that made music more marketable, more personal and easier to pirate began ... at the dawn of the nineteenth-century. At TEDxSMU, José Bowen outlines how new printing technology and an improved piano gave rise to the first music industry and influenced a generation of composers.
(Filmed at TEDxSMU.)
José Bowen - Professor of music
José Bowen is an accomplished musician and teacher who explores how technology has shaped the history of music. Full bio
José Bowen is an accomplished musician and teacher who explores how technology has shaped the history of music. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:34
This was the first title
I thought of for this talk,
I thought of for this talk,
0
1598
3452
Bu konuşma için ilk başlığım aslında
00:38
"Beethoven as Bill Gates."
1
5074
1464
''Bill Gates olarak Beethoven''dı.
00:39
Does that make sense?
2
6562
1150
Mantıklı mı?
00:42
Maybe not. OK, so think about that.
3
9086
2018
Belki değil. Tamam şimdi bir düşünün.
00:44
Being an educator,
I am going to tell you the story,
I am going to tell you the story,
4
11128
3847
Size bir eğitmen olarak
hikâyeyi anlatacağım.
hikâyeyi anlatacağım.
00:47
and then you'll figure it out
for yourselves.
for yourselves.
5
14999
2282
Daha sonra çıkarımları siz yaparsınız.
00:51
So the second thought I had
was that I would tell the story
was that I would tell the story
6
18265
4505
Aklıma gelen ikinci düşünce
size müzik dağıtımı tarihini
size müzik dağıtımı tarihini
00:55
of the history of music delivery,
literally from the beginning,
literally from the beginning,
7
22794
4126
baştan sona anlatmaktı,
kelimenin tam anlamıyla en başından.
kelimenin tam anlamıyla en başından.
00:59
from pounding rocks to pounding rock.
8
26944
2154
Taşları birbirine vurmaktan
rock müziğe kadar.
rock müziğe kadar.
01:02
The good news about this is
the first 10,000 years just sailed by.
the first 10,000 years just sailed by.
9
29658
4846
İyi haber ilk 10.000 yıl
hemen hemen aynıydı.
hemen hemen aynıydı.
01:08
So for 10,000 years,
if you want to make music,
if you want to make music,
10
35167
4089
Yani 10.000 yıl boyunca,
eğer müzik yapmak isterseniz
eğer müzik yapmak isterseniz
01:12
you literally pick up rocks, later
instruments, those sorts of things.
instruments, those sorts of things.
11
39280
4625
önce elinize gerçekten bir taş almanız
gerekirdi, sonra enstrüman gibi şeyler.
gerekirdi, sonra enstrüman gibi şeyler.
01:16
And this goes on for a very long time.
12
43929
2238
Bu uzunca bir süre böyle gitti.
01:19
Gradually in the West, mostly
we start to get a performing class,
we start to get a performing class,
13
46191
3674
Kademeli olarak, Batı'da
müzik üreten bir sınıf oluştu.
müzik üreten bir sınıf oluştu.
01:22
people who were experts,
who were really good at pounding rocks.
who were really good at pounding rocks.
14
49889
3220
İşinde uzman olan, taşları
birbirine vurmakta iyi olan insanlar
birbirine vurmakta iyi olan insanlar
01:26
So, by the 18th century,
we're still basically doing this.
we're still basically doing this.
15
53818
3129
18. yüzyıla kadar aşağı yukarı
buna benzer şeyler yapıyorduk.
buna benzer şeyler yapıyorduk.
01:29
We have a class of experts, professionals,
16
56971
2807
Profesyoneller ve uzmanlardan
oluşan bir sınıf.
oluşan bir sınıf.
01:32
who play very expensive instruments,
for the most part,
for the most part,
17
59802
2679
Bu sınıf çoğunlukla kilise orgu gibi
01:35
things like the organ,
complicated instruments,
complicated instruments,
18
62505
2234
pahalı ve karmaşık enstrümanlar çalarlardı
01:37
and if you wanted to hear music
in the 18th century,
in the 18th century,
19
64763
2724
ve eğer 18. yüzyılda müzik
dinlemek isteseydiniz,
dinlemek isteseydiniz,
01:40
it was live.
20
67511
1175
müzik canlı yapılırdı.
01:41
You had to go to a concert.
21
68710
1996
Bir konsere gitmek zorundaydınız.
01:43
You had to go to church,
you had to go to a civic event,
you had to go to a civic event,
22
70730
2667
Kiliseye veya toplumsal
bir etkinliğe katılmalıydınız.
bir etkinliğe katılmalıydınız.
01:46
you had to go hear somebody
making music live.
making music live.
23
73421
2620
Canlı müzik yapan birinin
yanında olmanız gerekirdi.
yanında olmanız gerekirdi.
01:49
So, music always involved
social interaction.
social interaction.
24
76065
2352
Müzik her zaman bir
sosyal etkileşim içeriyordu.
sosyal etkileşim içeriyordu.
01:51
There were no headphones you could put on,
25
78441
2024
Takabileceğiniz bir kulaklık yoktu.
01:53
there was no iPhone,
there was no record player.
there was no record player.
26
80489
2310
iPhone veya ses kayıt cihazı da yoktu.
01:55
If you wanted to hear music,
you had to get out of the house.
you had to get out of the house.
27
82823
3283
Müzik dinlemek istiyorsanız
evinizden dışarı çıkmanız gerekiyordu.
evinizden dışarı çıkmanız gerekiyordu.
01:59
There's really, basically,
no music in your house.
no music in your house.
28
86130
3095
Evinizde gerçekten hiç müzik yoktu.
02:02
This goes on through the 18th century
from the beginning,
from the beginning,
29
89733
2754
Bu 18. yüzyıl boyunca hep böyle oldu.
02:05
and then we have ...
30
92511
1162
Ve sonra...
02:07
our first disruption.
31
94427
1304
ilk kırılma gerçekleşti.
02:09
These two things actually happened
together, these two disruptions.
together, these two disruptions.
32
96488
3333
Bu iki şey, iki kırılma
aslında beraber oldu.
aslında beraber oldu.
02:12
We get the piano, right?
33
99845
1839
Piyanomuz var, değil mi?
02:15
The piano was a new technology
34
102188
2721
Piyano tam anlamıyla 18. yüzyılda
02:17
that really starts to happen
in the 18th century,
in the 18th century,
35
104933
3107
kendini bulmuş yeni bir teknolojiydi.
02:21
and then it becomes something
that you could mass-produce cheaply.
that you could mass-produce cheaply.
36
108064
3426
Sonraları ucuza seri üretebileceğiniz
bir şey hâline geldi.
bir şey hâline geldi.
02:24
So you can now have an instrument
that's not too expensive,
that's not too expensive,
37
111822
2937
Yani artık enstrüman sahibi
olabilirdiniz.
olabilirdiniz.
02:27
that everyone can have one,
38
114783
1375
Ucuz ve herkesin sahip olabileceği,
02:29
that you can have at home.
39
116182
1540
evde bulunabilecek bir tane.
02:30
So this allows for a kind of disruption,
40
117746
2291
Bu bir kırılmaya sebebiyet verdi
02:33
but it wouldn't have happened
if the second disruption hadn't happened
if the second disruption hadn't happened
41
120061
3374
fakat eğer ikinci kırılma da
aynı zamanda olmasaydı bu olmazdı.
aynı zamanda olmasaydı bu olmazdı.
02:36
at the same time,
42
123459
1151
İkinci kırılma,
02:37
which is that somebody figured out
how to do cheap music printing.
how to do cheap music printing.
43
124634
3221
ucuz bir şekilde müziği
kağıda aktarma yolunun bulunmasıydı.
kağıda aktarma yolunun bulunmasıydı.
02:40
Remember Gutenberg
and the other kind of printing?
and the other kind of printing?
44
127879
2539
Gutenberg'i ve matbaayı hatırladınız mı?
02:43
Music is a little more complicated.
45
130442
1713
Müzik biraz daha karmaşıktır.
02:45
It took a little longer to figure out:
46
132179
1858
Müziği dağıtmanın
ucuz yolunu nasıl bulurum
ucuz yolunu nasıl bulurum
02:47
How do I create a cheap way
to distribute sheet music?
to distribute sheet music?
47
134061
2577
sorusunu cevaplamak dolayısıyla
biraz daha zaman aldı.
biraz daha zaman aldı.
02:50
In London, at the time
of the American Revolution,
of the American Revolution,
48
137021
2548
Londra'da Amerikan Devrimi sırasında
02:52
there are 12 music shops.
49
139593
1319
12 müzik dükkanı vardı.
02:54
By 1800, there are 30.
50
141575
2950
Sayıları 1800 itibarıyla 30
02:57
By 1820, there are 150.
51
144946
2400
1820 itibarıyla ise 150 oldu.
03:02
So the internet wasn't
the first time this happened,
the first time this happened,
52
149040
3685
Yani internet bunun
olduğu ilk yer değildi.
olduğu ilk yer değildi.
03:05
because think about what happens
when, all of a sudden,
when, all of a sudden,
53
152749
2829
Çünkü eğer olanları düşünürseniz insanlar,
03:08
you go from "If I want to hear music,
54
155602
2388
"Eğer müzik dinlemek istiyorsam
03:11
I've got to go hear Bach,
I've got to go hear Mozart."
I've got to go hear Mozart."
55
158014
2650
gidip Bach dinlemeliyim,
gidip Mozart dinlemeliyim."
gidip Mozart dinlemeliyim."
03:13
That meant you had
to actually go hear Mozart.
to actually go hear Mozart.
56
160688
2804
dediklerinde gerçekten
gidip dinlemelilerdi.
gidip dinlemelilerdi.
03:17
You didn't by a CD of Mozart,
you didn't download Mozart.
you didn't download Mozart.
57
164182
3731
Bir Mozart CD'si alamazdınız
veya gidip Mozart indiremezdiniz.
veya gidip Mozart indiremezdiniz.
03:20
You couldn't even buy Mozart sheet music,
at least not easily or cheaply.
at least not easily or cheaply.
58
167937
3493
Mozart'ın nota kağıdını bile satın
alamazdınız en azından ucuz veya kolayca.
alamazdınız en azından ucuz veya kolayca.
03:24
But if you wanted to hear Mozart or Bach,
59
171454
2061
Mozart veya Bach dinlemek istiyorsanız
03:26
you had to go to Germany and go hear them.
60
173539
2186
bunun için Almanya'ya gitmeliydiniz.
03:29
But that's not true for Beethoven.
61
176701
1658
Bu Beethoven için doğru değildi.
03:31
And Beethoven figures out that,
in fact, there's a new market.
in fact, there's a new market.
62
178383
3666
Beethoven fark etti ki aslında
ortada bir pazar vardı.
ortada bir pazar vardı.
03:35
Beethoven is an entrepreneur,
63
182073
2061
Beethoven bir girişimciydi,
03:37
not unlike our other friend, Bill Gates.
64
184158
1935
Bill Gates'in aksine,
03:39
He's an entrepreneur that figures out,
65
186117
1911
o şunu fark etti,
03:41
"Hey, I don't have
to actually go to London.
to actually go to London.
66
188052
2791
"Hey, gerçekten Londra'ya
gitmeme gerek yok.
gitmeme gerek yok.
03:43
I can actually just sell sheet music.
67
190867
2317
Aslında sadece
nota kağıtlarını satabilirim.
nota kağıtlarını satabilirim.
03:46
And it can be printed
and mass-distributed,
and mass-distributed,
68
193208
2321
Onlar basılıp kitlesel olarak dağıtılıyor
03:48
and I will be famous everywhere,
and everybody else will play my music."
and everybody else will play my music."
69
195553
3424
ve bu sayede her yerde ünlü olurum,
her yerde benim müziğim çalar."
her yerde benim müziğim çalar."
03:52
So that changes the experience
of music for everybody.
of music for everybody.
70
199001
2820
Bu herkes için müzik
deneyimini değiştirdi.
deneyimini değiştirdi.
03:54
It changes the variety, it
changes the global pyramid,
changes the global pyramid,
71
201845
2625
Bu çeşitliliği değiştirdi,
küresel piramidi değiştirdi.
küresel piramidi değiştirdi.
03:57
it changes all sorts of things.
72
204494
1505
Bu hemen her şeyi değiştirdi.
03:59
It creates a new class of musicians,
of composers and performers --
of composers and performers --
73
206478
3981
Yeni bir müzisyen ve bestekâr
sınıfı ortaya koydu-
sınıfı ortaya koydu-
04:03
there's a division of labor.
74
210483
1384
İş dağılımı oluştu.
04:04
If you hire Bach to play for your wedding,
75
211891
2687
Eğer düğününüzde çalması
için Bach'ı kiralarsanız,
için Bach'ı kiralarsanız,
04:07
guess who shows up?
76
214602
1291
tahmin edin kim gelir?
04:09
Bach!
77
216758
1155
Bach!
04:10
(Laughter)
78
217937
1024
(Gülüşler)
04:11
That's what he does for a living, right?
79
218985
1944
Hayatta yaptığı şey bu, değil mi?
04:13
He has no way to expand his business.
80
220953
2622
İşini büyütmek için yapabileceği
hiçbir şey yok.
hiçbir şey yok.
04:16
But Beethoven does.
81
223599
1827
Beethoven'ın ise var.
04:18
Then this happens again.
82
225450
1464
Sonra bu tekrar oldu.
04:19
It happens 100 years later, so
you're starting to see a theme.
you're starting to see a theme.
83
226938
2929
100 yıl sonra, bir konsept
fark etmeye başlıyorsunuz.
fark etmeye başlıyorsunuz.
04:22
By the turn of the century,
84
229891
1306
Yüzyılın sonunda,
04:24
it's an interesting time
for music delivery;
for music delivery;
85
231221
2060
müzik dağıtımı için ilginç bir zaman
04:26
100 years later, we get the record
player, the gramophone, the player piano.
player, the gramophone, the player piano.
86
233305
3629
100 yıl sonra, ses kayıt cihazımız,
gramofon ve piano çalıcımız vardı.
gramofon ve piano çalıcımız vardı.
04:29
Now you could buy
Rachmaninoff sheet music,
Rachmaninoff sheet music,
87
236958
2249
Artık Rachmaninoff'un nota
kağıtlarını alabilirdiniz.
kağıtlarını alabilirdiniz.
04:32
but if you wanted to hear Rachmaninoff,
88
239231
1957
Ama eğer Rachmaninoff
duymak istiyorsanız
duymak istiyorsanız
04:34
you had to actually go
to the concert hall.
to the concert hall.
89
241212
2500
gerçekten bir konser salonuna
gitmeniz gerekirdi.
gitmeniz gerekirdi.
04:36
Not anymore.
90
243736
1190
Artık değil.
04:37
Now you can buy a record of Rachmaninoff,
91
244950
1981
Artık bir Rachmaninoff kaydı
04:39
or you can buy a player piano
92
246955
1437
veya bir piyano çalıcı alabilirsiniz
04:41
and a roll that fits into another kind
of recording device.
of recording device.
93
248416
2852
ya da başka türlü bir
kayıt cihazı alabilirsiniz.
kayıt cihazı alabilirsiniz.
04:44
And later, the radio.
94
251292
1337
Ve sonra radyo.
04:45
So think about this:
95
252653
1255
Şimdi şunu bir düşünün:
04:46
you're a band in Texas;
you're Doc Ross in Texas,
you're Doc Ross in Texas,
96
253932
4267
Texas'ta bir grupsunuz;
Texas'ın "Doc Ross"ı sizsiniz
Texas'ın "Doc Ross"ı sizsiniz
04:51
and you've got the Texas big band
market, you've got it nailed.
market, you've got it nailed.
97
258223
3601
ve Teksas müzik pazarında
çok iş yapıyorsunuz. Bu işi kıvırdınız.
çok iş yapıyorsunuz. Bu işi kıvırdınız.
04:54
And all of a sudden,
there's this new thing called "radio."
there's this new thing called "radio."
98
261848
2983
Bir anda radyo diye yeni bir şey geliyor
04:57
And now everybody can hear Count Basie
and Duke Ellington and Benny Goodman.
and Duke Ellington and Benny Goodman.
99
264855
3923
ve bir anda herkes Count Basie, Duke
Ellington ve Benny Goodman'ı duyabiliyor.
Ellington ve Benny Goodman'ı duyabiliyor.
05:01
Man, the competition just sucks now.
100
268802
2414
Adamım rekabet çok kötü bir şey.
05:04
All of a sudden, the competition
has gone global,
has gone global,
101
271240
3151
Bir anda, rekabet küresel ölçeğe ulaştı.
05:07
just like it does a hundred years later,
102
274415
2300
Aynı 100 yıl sonra olduğu gibi,
05:09
with the iPod, the internet
and digital files and Garage Band,
and digital files and Garage Band,
103
276739
3847
iPod, internet ve dijital
dosyalar ve Garage Band
dosyalar ve Garage Band
05:13
that do all of these things
all over again.
all over again.
104
280610
3015
ile bütün bunlar tekrar oluyor.
05:17
So now, maybe we can talk
about these two guys.
about these two guys.
105
284585
2646
Şimdi belki bu iki insan
hakkında konuşabiliriz.
hakkında konuşabiliriz.
05:21
First of all, both of these guys
are entrepreneurs.
are entrepreneurs.
106
288686
3041
Her şeyden önce, ikisi de girişimciydi.
05:25
But second of all, both of these guys
are software designers.
are software designers.
107
292612
2979
Fakat ikinci olarak, bu iki insan da
yazılım tasarımcısıydı.
yazılım tasarımcısıydı.
05:29
That's what Beethoven does.
108
296154
1961
Tam olarak Beethoven'ın yaptığı şey buydu.
05:31
He writes software that runs
on that piece of hardware over there.
on that piece of hardware over there.
109
298139
3655
O köşedeki bir donanımda
çalışan bir yazılım yazıyor.
çalışan bir yazılım yazıyor.
05:34
(Laughter)
110
301818
1033
(Gülmeler)
05:35
That's a piece of hardware.
111
302875
1298
Bu bir donanımdır.
05:37
That's a device that you can use
if you have my piece of paper.
if you have my piece of paper.
112
304197
3002
O eğer benim kağıdımdan varsa
kullanabileceğiniz bir alettir.
kullanabileceğiniz bir alettir.
05:40
If you have sheet music,
does it sound good?
does it sound good?
113
307223
2070
Nota kağıdınız varsa,
sesi iyi geliyor mu?
sesi iyi geliyor mu?
05:42
No, it's a piece of paper.
114
309317
1244
Hayır, sadece bir kağıt.
05:44
It's like those floppy disks;
they weren't very useful.
they weren't very useful.
115
311258
3407
O bir zamanlarki disketler gibi
çok kullanışlı değildi.
çok kullanışlı değildi.
Sanırım onları bardak altlığı
olarak kullanabilirdiniz.
olarak kullanabilirdiniz.
05:47
You can use them as coasters, I guess.
116
314689
2037
05:49
But they're not very useful on their own.
117
316750
1973
Kendi başlarına pek kullanışlı değiller.
05:51
So both Beethoven and Bill Gates
are software designers.
are software designers.
118
318747
3205
Şimdi Bill Gates ve Beethoven,
ikisi de yazılım tasarımcıları.
ikisi de yazılım tasarımcıları.
05:54
What's interesting is that
they also both live at a time
they also both live at a time
119
321976
3004
İlginç olan ikisinin de donanımların
05:58
where the hardware
is changing very quickly.
is changing very quickly.
120
325004
2893
çok hızlı değiştiği dönemlerde
yaşamış olmalarıdır.
yaşamış olmalarıdır.
06:01
Those of you who are
old enough to remember,
old enough to remember,
121
328558
2097
Bunu hatırlayacak kadar yaşı olanlar için
06:03
go back to the '90s, go
back to Windows whatever,
back to Windows whatever,
122
330679
3687
90'lara geri dönün, o zamanlar
Windows kaç varsa artık
Windows kaç varsa artık
06:07
and remember your joy
and your love of Bill Gates,
and your love of Bill Gates,
123
334390
2985
ve Bill Gates'e olan sevginizi hatırlayın.
06:10
as every time a new
software package came out,
software package came out,
124
337399
4268
Ne zaman yeni bir yazılım paketi çıksa
06:14
you had to get a new computer.
125
341691
1433
yeni bir bilgisayar alman gerekirdi.
06:17
So, guess what?
126
344492
1160
O hâlde ahmin edin,
06:18
When Beethoven started writing music,
he had this instrument up on top,
he had this instrument up on top,
127
345676
3411
Beethoven müzik yazmaya başladığında
kendi enstrümanında
kendi enstrümanında
06:22
with five octaves.
128
349111
1685
beş oktav vardı.
06:23
This one's bigger, it's got more pedals,
129
350820
2537
Bu daha büyük, daha fazla pedalı var.
Daha sesli, daha çok şey yapabiliyor.
06:26
it's louder, it can do more stuff.
130
353381
1665
06:28
When Beethoven starts off,
he doesn't have a piano that can do this.
he doesn't have a piano that can do this.
131
355070
3890
Beethoven başladığında bunları
yapabilen bir piyanosu yoktu.
yapabilen bir piyanosu yoktu.
06:31
He actually just cannot do this.
132
358984
1554
O böyle şeyler yapamazdı.
06:33
He can't go -- (Musical chords)
133
360562
2354
Mesela o... (Notalara basıyor)
06:35
Can't do that.
134
362940
1658
bunları yapamazdı.
06:37
So in 1803, a French piano maker --
135
364622
3416
1803'te bir Fransız piyano yapımcısı--
06:41
alright, think about how smart this is:
136
368062
2329
tamam, bunun ne kadar
zekice olduğunu bir düşünün.
zekice olduğunu bir düşünün.
06:43
If you're a piano maker,
137
370415
2314
Eğer bir piyano yapımcısıysanız
06:45
into whose hands
do you want to get that piano?
do you want to get that piano?
138
372753
3721
bu piyanonun kimin ellerinde
olmasını istersiniz?
olmasını istersiniz?
06:50
Composers.
139
377272
1309
Besteciler.
06:51
Artists who will use the technology
140
378605
1699
Teknolojiyi kullanacak
06:53
and make everybody else
have to adopt your technology.
have to adopt your technology.
141
380328
2628
ve herkese bu teknolojiyi
benimsetecek sanatçılar.
benimsetecek sanatçılar.
06:55
It's like sending Bill Gates
your fastest, latest computer,
your fastest, latest computer,
142
382980
3617
Bu Bill Gates'e ürettiğin son model
en hızlı bilgisayarı göndermek gibi
en hızlı bilgisayarı göndermek gibi
06:59
because you know he'll use up
all the memory.
all the memory.
143
386621
2145
çünkü o hafızayı dolduracak.
07:01
(Laughter)
144
388790
1038
(Gülüşmeler)
07:02
So in 1803, Érard sends
Beethoven a new piano.
Beethoven a new piano.
145
389852
4074
İşte, 1803'te Érard, Beethoven'a
yeni bir piyano gönderir.
yeni bir piyano gönderir.
07:06
And it has more notes.
146
393950
2186
Daha fazla notası vardır
07:09
And it can do that.
147
396160
1837
ve o bunu yapabilir.
07:11
So the first thing Beethoven does is,
he writes a piece that can do that.
he writes a piece that can do that.
148
398021
3567
Beethoven'ın yaptığı ilk iş,
bunu yapabilen bir parça yazmaktır.
bunu yapabilen bir parça yazmaktır.
07:14
If you've got a German or a Viennese piano
149
401612
2828
Eğer Alman veya Viyana yapımı
bir piyanonuz varsa
bir piyanonuz varsa
07:17
or a British piano,
150
404464
1363
veya Britanya yapımı bir tane,
07:19
it can't do that.
151
406490
1181
o bunu yapamaz.
07:21
So what do you do?
152
408735
1644
Ne yapabilirsiniz?
07:23
You've gone to the music store.
153
410403
2994
Müzik mağazasına gittiniz,
07:26
And you've bought the latest
Beethoven piano sonata,
Beethoven piano sonata,
154
413901
2897
Beethoven'ın son çıkan piyano
sonatını satın aldınız
sonatını satın aldınız
07:29
and you take it home,
and you've got a five-octave piano
and you've got a five-octave piano
155
416822
2668
ve eve gittiniz,
geçen yılın son teknolojisi
geçen yılın son teknolojisi
07:32
that was the brand-spanking-new,
latest technology last year.
latest technology last year.
156
419514
2921
gıcır gıcır bir beş oktav piyanonuz var.
07:35
You start playing that new Beethoven
piano sonata, and what happens?
piano sonata, and what happens?
157
422459
3483
Beethoven'ın yeni piyano sonatını
çalmaya başladınız, ama o da ne?
çalmaya başladınız, ama o da ne?
07:38
Not enough notes!
158
425966
1669
Yeterince nota yok!
07:40
You run out of room.
159
427659
1549
Şimdi ne olacak?
07:43
So, in fact, Beethoven has
the same relationship with his audience
the same relationship with his audience
160
430183
4015
Böylece aslında Beethoven'ın
kendi kitlesiyle sahip olduğu ilişki,
kendi kitlesiyle sahip olduğu ilişki,
07:47
that Bill Gates does.
161
434222
1151
Bill Gates'inki ile aynı.
07:48
He's a software producer,
162
435397
1952
Bir yazılım üreticisi
07:50
and he has to deal with the hardware.
163
437373
2384
ve donanımla baş etmek zorunda.
07:53
And what's interesting about this
164
440255
2164
Bununla ilgili ilginç olan şey ise
07:55
is that Beethoven was actually
smarter than Bill Gates.
smarter than Bill Gates.
165
442443
2838
aslında Beethoven'ın
Bill Gates'ten daha zeki olması.
Bill Gates'ten daha zeki olması.
07:58
So when Beethoven gets
his new Érard piano,
his new Érard piano,
166
445885
2317
Beethoven yeni
Érard piyanosunu aldığı zaman,
Érard piyanosunu aldığı zaman,
08:01
he's writing his third piano concerto,
167
448226
2144
üçüncü piyano konçertosunu yazıyordu,
08:03
he goes and he gives a concert,
and he and uses all those extra notes.
and he and uses all those extra notes.
168
450394
3487
gidip bir konser verir
ve tüm bu fazladan notaları kullanır.
ve tüm bu fazladan notaları kullanır.
08:07
But what does he do when he goes
and gives the concert?
and gives the concert?
169
454452
2596
Ama bu konseri vermeye giderken
ne yapması gerekir?
ne yapması gerekir?
08:10
He has to take the piano with him,
170
457072
1647
Piyanoyu yanında götürmelidir
08:11
because it's the only piano
he has in Vienna
he has in Vienna
171
458743
2096
çünkü bu Viyana'daki fazladan notalara
08:13
that has those extra notes.
172
460863
1315
sahip tek piyanodur.
08:15
So he plays the concerto
on the piano. It's great.
on the piano. It's great.
173
462202
2361
Böylece konçertosunu çalar.
Her şey mükemmel.
Her şey mükemmel.
08:17
But he realizes, "Oh, wait. Not everybody
has one of these latest things.
has one of these latest things.
174
464587
3575
Ama sonra bakıyor ki bu son model
şeylerden herkeste yok.
şeylerden herkeste yok.
08:21
So he publishes piano sonatas --
175
468186
2219
Böylece piyano sonatlarını yayınlar-
08:24
He waits; he delays:
176
471024
1163
Bekler, oyalanır,
08:25
for the next 10 years, he still
publishes piano sonatas
publishes piano sonatas
177
472211
3170
gelecek 10 yıl boyunca piyano sonatı
yayınlamaya devam eder,
yayınlamaya devam eder,
08:28
that don't use the extra notes.
178
475405
1650
ekstra notaları kullanmadan.
08:30
He actually waits, because --
179
477079
1406
Gerçekten bekliyordur, çünkü-
08:31
This idea of Beethoven?
180
478509
1487
Aklındaki şey neydi?
08:33
Everything you know
about Beethoven -- basically wrong.
about Beethoven -- basically wrong.
181
480020
2935
Beethoven hakkında bildiğiniz
her şey -- esasen yanlış.
her şey -- esasen yanlış.
08:35
Beethoven was a very clever entrepreneur.
182
482979
2374
Beethoven zeki bir girişimciydi.
08:38
So the music he wrote
for the popular market --
for the popular market --
183
485377
2211
Popüler piyasa için yazdığı müzik --
08:40
not the pieces he was going to play
himself, but the piano sonatas --
himself, but the piano sonatas --
184
487612
3267
kendi çalacağı parçalar değil,
ama piyano sonatları --
ama piyano sonatları --
08:43
he limits himself to the amount of keys
185
490903
2515
kendini, Güney İtalya'nın
herhangi bir yerindeki
herhangi bir yerindeki
08:46
that you have at home
in some part of Southern Italy,
in some part of Southern Italy,
186
493442
4000
evinizde bulunan geçen yılın
08:50
where you have last year's piano.
187
497466
1838
piyanosunun tuş sayısıyla sınırlar.
08:53
So what are the effects of these
disruptions in music technology?
disruptions in music technology?
188
500355
5307
Yani müzik teknolojisindeki
bu kırılmaların etkileri neler?
bu kırılmaların etkileri neler?
08:58
How do composers, how do people respond?
189
505686
2196
Besteciler, insanlar nasıl tepki verdi?
09:00
We've had three of these things,
and they really all worked the same way.
and they really all worked the same way.
190
507906
3430
Bunlardan üç tane vardı
ve hepsi de aynı yönde çalıştı.
ve hepsi de aynı yönde çalıştı.
09:04
We started off with printing
and the piano.
and the piano.
191
511360
2073
Baskı ve piyano ile başladık.
09:06
The very first thing that happens
is: it redefines the product.
is: it redefines the product.
192
513457
3318
Gerçekleşen ilk şey şu:
Ürün yeniden tanımlanıyor.
Ürün yeniden tanımlanıyor.
09:10
So the product becomes sheet music,
193
517923
2527
Ürün, nota kağıdı olur,
09:13
becomes a piece of paper
that you can then take home.
that you can then take home.
194
520474
2769
evinize götürebileceğiniz bir parça kağıt.
09:16
In the 20th century, it becomes a record,
195
523267
2448
20. yüzyılda ürün bir ses kaydına dönüşür,
09:18
something that you then take home.
196
525739
1710
evinize götürebileceğiniz bir şey.
09:20
In the 21st century,
it becomes a digital file.
it becomes a digital file.
197
527473
2245
21. yüzyılda, bir dijital dosyaya dönüşür.
09:22
The nature of the product changes.
198
529742
1851
Ürünün doğası değişir.
09:25
Second, there's a division of labor.
199
532306
1746
İkinci olarak, burada iş bölümü var.
09:27
If you want to listen to Bach,
you've got to go listen to Bach;
you've got to go listen to Bach;
200
534076
3824
Eğer Bach dinlemek istiyorsanız
Bach'ı dinlemeye gitmeniz gerek,
Bach'ı dinlemeye gitmeniz gerek,
09:30
there's no other way to do this.
201
537924
1758
bunu yapmanın tek yolu bu.
09:32
In the 19th century, we've got performers,
and we've got composers,
and we've got composers,
202
539706
4637
19. yüzyılda, performans sanatçılarımız
ve bestecilerimiz var,
ve bestecilerimiz var,
09:37
people who do different things.
203
544367
1495
farklı şeyleri üstlenen insanlar.
09:38
We have listeners who can now
manipulate music like you just saw.
manipulate music like you just saw.
204
545886
3353
Dinleyicilerimiz var, şu an gördüğünüz
gibi müziği değiştirebilenler.
gibi müziği değiştirebilenler.
09:43
It changes expectations of quality.
205
550076
1667
Bu kalite beklentisini değiştiriyor.
09:44
Once everybody's heard
Count Basie and Benny Goodman,
Count Basie and Benny Goodman,
206
551767
2978
Count Basie ve Benny Goodman'ı
dinledikten sonra,
dinledikten sonra,
09:47
maybe you're not quite so happy
with your local band as much anymore.
with your local band as much anymore.
207
554769
3620
belki artık yerel müzik grubunuzdan
o kadar da memnun değilsiniz.
o kadar da memnun değilsiniz.
09:51
You've now heard ... -- "I want to go
listen to Benny Goodman some more."
listen to Benny Goodman some more."
208
558413
3487
Diyorsunuz ki "Biraz daha Benny
Goodman dinlemeye gitmek istiyorum."
Goodman dinlemeye gitmek istiyorum."
09:54
You have now a global market.
209
561924
1628
Artık küresel bir pazarınız var.
09:56
You can hear things
that you didn't use to hear.
that you didn't use to hear.
210
563576
2410
Duymuyor olduğunuz şeyleri duyabilirsiniz.
10:00
Every time this happens,
we take away some social interaction.
we take away some social interaction.
211
567150
3470
Bu her olduğunda, sosyal etkileşimi
biraz daha uzaklaştırıyoruz.
biraz daha uzaklaştırıyoruz.
10:04
With Beethoven, you can now
play Beethoven at home.
play Beethoven at home.
212
571133
2716
Artık evde Beethoven çalabilirsiniz.
10:06
You can't play Mozart at home.
213
573873
2288
Evde Mozart çalamazsınız.
10:09
But with Beethoven, you can buy
the sheet music, you can go home,
the sheet music, you can go home,
214
576185
3094
Ama Beethoven'ın nota kağıtlarını
satın alıp, eve gidip
satın alıp, eve gidip
10:12
you can close the door and play the piano.
215
579303
2038
kapıyı kapatır ve piyano çalarsınız.
10:14
And only you are there.
216
581365
1159
Sadece siz varsınız.
10:15
Now you have headphones
that do the same thing.
that do the same thing.
217
582548
2218
Artık aynı şeyi yapabilen
kulaklıklarınız var.
kulaklıklarınız var.
10:17
With each of these disruptions,
218
584790
1497
Bu kırılmaların her biriyle
10:19
it changes the amount
of social interaction.
of social interaction.
219
586311
2083
sosyal etkileşim miktarı değişiyor.
10:21
It's a new personalized
experience each time.
experience each time.
220
588418
3348
Her seferinde kişiselleşen
yeni bir deneyim.
yeni bir deneyim.
10:24
I can play Beethoven the way I want to.
221
591790
1888
İstediğim şekilde Beethoven çalabilirim.
10:26
I can play it faster,
I can play it slower.
I can play it slower.
222
593702
2079
Daha hızlı veya daha yavaş çalabilirim.
10:28
I can actually personalize
the experience now.
the experience now.
223
595805
2407
Şimdi gerçekten deneyimi
kişiselleştirebilirim.
kişiselleştirebilirim.
10:31
There's more consumer choice,
the marketplace gets bigger.
the marketplace gets bigger.
224
598236
2762
Tüketici için daha fazla seçenek
oldukça, pazar genişliyor.
oldukça, pazar genişliyor.
10:34
The number of titles on sale
in those music stores goes up.
in those music stores goes up.
225
601022
3698
Müzik mağazalarındaki
başlıkların sayısı artıyor.
başlıkların sayısı artıyor.
10:38
But there's also less choice,
226
605577
1410
Ama aynı zamanda daha az seçenek var
10:40
because in a global pyramid,
you can't always tell what you want.
you can't always tell what you want.
227
607011
3127
çünkü küresel piramitte
ne istediğini her zaman söyleyemezsin
ne istediğini her zaman söyleyemezsin
10:43
There's so much choice out there.
How do you pick?
How do you pick?
228
610162
2382
Çok seçenek var.
Nasıl seçiyorsunuz?
Nasıl seçiyorsunuz?
10:45
And so marketing starts to come in,
229
612568
1690
Böylece işin içine pazarlama girer,
10:47
and "Who is the flavor of the month?"
230
614282
1791
"Bu ayın öne çıkan ismi kim?"
10:49
There's one more thing
that's not on the list:
that's not on the list:
231
616097
2652
Listede olmayan bir şey daha var:
10:51
piracy.
232
618773
1392
korsanlık.
10:53
One of Haydn and Chopin's biggest worries
233
620678
3314
Haydn ve Chopin'in en büyük
endişelerinden biri
endişelerinden biri
10:57
is that people were going
to write fake Chopin
to write fake Chopin
234
624016
2677
insanların sahte Chopin yazıp,
11:00
and put "Chopin" on it.
235
627534
1296
"Chopin" adıyla satacak olmasıydı.
11:01
Do you think Chopin would have been
comforted by the fact,
comforted by the fact,
236
628854
2763
Şöyle düşünürken Chopin
rahat olabilir miydi dersiniz:
rahat olabilir miydi dersiniz:
11:04
"Hey, 20 percent of the people
who buy fake Chopin
who buy fake Chopin
237
631641
2377
"Sahte Chopin alan insanların %20'sinin
11:07
are more likely to go buy real Chopin"?
238
634042
2081
gerçek Chopin alma olasılıkları nedir?"
11:09
I mean -- I don't know.
239
636147
1488
Yani -- Bilmiyorum.
11:10
(Laughter)
240
637659
1610
(Gülüşler)
11:12
But Chopin, another clever entrepreneur --
you know what he does?
you know what he does?
241
639293
3091
Ama Chopin, bir başka dahi girişimci --
Ne yaptı biliyor musunuz?
Ne yaptı biliyor musunuz?
11:15
He publishes his music in Italy,
France, Germany and England
France, Germany and England
242
642408
2860
Müziğini İtalya, Fransa,
Almanya ve İngiltere'de
Almanya ve İngiltere'de
11:18
on the same day,
243
645292
1160
aynı günde yayınladı
11:19
because there's no
international copyright,
international copyright,
244
646476
2022
çünkü uluslararası telif hakkı yoktu.
11:21
so he's got to have everything
published on the same day.
published on the same day.
245
648522
2708
Her şeyi aynı günde yayınlamak zorundaydı.
11:24
And he puts differences in every country.
246
651254
1980
Her ülke için, bazı farklılıklar koydu.
11:26
So if you're playing Chopin,
247
653258
1446
Yani eğer Chopin çalıyorsanız,
11:27
the additions from different countries
are different on purpose,
are different on purpose,
248
654728
3043
farklı ülkelerdeki eklemeler
kasten farklıdır
kasten farklıdır
11:30
because he wanted to be able
to track who was a pirate.
to track who was a pirate.
249
657795
3106
çünkü Chopin korsanın
izini sürmek istemişti.
izini sürmek istemişti.
11:33
So, this wasn't something
that Sony thought of.
that Sony thought of.
250
660925
2625
Bu, Sony'nin düşündüğü bir şey değil.
11:36
So, the question is ...
251
663574
1885
Soru şu ki...
11:39
This new technology,
252
666165
2360
Bu yeni teknoloji, insanlar için
11:41
it makes more choice for more people,
it makes it more global,
it makes it more global,
253
668549
2920
daha fazla seçenek demek
ve işi daha küresel yapıyor
ve işi daha küresel yapıyor
11:44
but it also allows more piracy.
254
671493
2617
ama aynı zamanda daha
fazla korsanlığa yol açıyor.
fazla korsanlığa yol açıyor.
11:47
It also allows for people
to have a marketing filter.
to have a marketing filter.
255
674134
4273
İnsanlar için bir pazar süzgeci
edinmeye yol açıyor.
edinmeye yol açıyor.
11:51
They have some way to interact
that's not always direct.
that's not always direct.
256
678431
4225
Etkileştikleri bir yol var
ve bu her zaman doğrudan değil.
ve bu her zaman doğrudan değil.
11:55
So the next time somebody says, you know,
257
682680
2767
Tamam, gelecek sefer biri şöyle dediğinde
11:58
"Nothing like the internet ever happened."
258
685471
2198
"İnternet gibi bir şey
hiçbir zaman olmadı."
hiçbir zaman olmadı."
12:01
Well, it's true, but these kinds
of disruptions in music technology
of disruptions in music technology
259
688202
4439
Pekala bu doğru, fakat müzik
teknolojisindeki bu tarz kırılmalar
teknolojisindeki bu tarz kırılmalar
12:05
have happened before.
260
692665
1598
daha önce oldu.
12:07
And the model for these disruptions
is the same as we see
is the same as we see
261
694287
2970
Bu kırılmaların modeli
diğer işletme çeşitlerinde
diğer işletme çeşitlerinde
12:10
in other kinds of businesses.
262
697281
1450
gördüğümüz modelle aynı.
12:11
It changes the nature of the product.
263
698755
2450
Ürünün doğası değiştiriliyor.
12:14
So if you're in book publishing,
264
701229
2302
Eğer kitap yayıncılığı işindeyseniz
12:16
you thought you were in book publishing
because of these things called books.
because of these things called books.
265
703555
4068
kitap yayını işinde olduğunuzu düşündünüz
çünkü bu şeylerin adı kitaptı.
çünkü bu şeylerin adı kitaptı.
12:20
Well, you can still sell
novels without books.
novels without books.
266
707647
2327
Pekala kitaplar olmadan
hâlâ roman satabilirsiniz.
hâlâ roman satabilirsiniz.
12:22
You can still be in the music business
267
709998
1930
Müzik kaydı işinde olmasanız bile
12:24
even though you're not
in the record business.
in the record business.
268
711952
2283
hâlâ müzik işinde olmaya
devam edebilirsiniz.
devam edebilirsiniz.
12:27
You were selling records
only because that was the technology
only because that was the technology
269
714259
2896
Kayıt satıyordunuz çünkü size miras kalan
12:30
that you inherited.
270
717179
1572
teknoloji müzik kaydı satmaktı.
12:31
Newspaper business: dead.
271
718775
1893
Gazete işi: ölü.
12:33
But journalism isn't dead.
272
720692
1605
Ama gazetecilik ölmedi.
12:35
And finally, schools.
273
722321
1748
Ve son olarak okullar.
12:37
School is the next big horizon,
274
724779
1949
Okul bir sonraki büyük ufuk,
12:39
because what were we in the business of?
275
726752
1926
çünkü ne işindeydik?
12:41
Schools used to be like buying
gas or buying food;
gas or buying food;
276
728702
3293
Okullar benzin veya yiyecek almak gibiydi;
12:45
they had to have local entry
points all over the place.
points all over the place.
277
732019
3278
yerel giriş noktaları her yerde olmalıydı.
12:48
But now, with the internet, we have
a different distribution system.
a different distribution system.
278
735321
3447
Ama şimdi, internetle birlikte,
farklı bir dağıtım sistemimiz var.
farklı bir dağıtım sistemimiz var.
12:51
And so schools have got to think
about what we're selling.
about what we're selling.
279
738792
3599
Bu yüzden okullar ne sattığımız
hakkında düşünmek zorundaydı.
hakkında düşünmek zorundaydı.
12:55
But I think that the face-to-face
interaction is not going to go away.
interaction is not going to go away.
280
742415
4066
Ama fikrimce bu yüz yüze etkileşim
çok uzaklaşmayacak.
çok uzaklaşmayacak.
12:59
There's still something of value
here, as we've demonstrated today,
here, as we've demonstrated today,
281
746505
3170
Bugün burada gösterdiğimiz gibi,
hâlâ burada bir değer var.
hâlâ burada bir değer var.
13:02
because we're at this thing called TED,
282
749699
1877
Çünkü burada bu TED denilen şeyde,
13:04
where we still want to get
to know each other.
to know each other.
283
751600
2148
birbirimizi tanımak istediğimiz yerdeyiz.
13:06
Thank you very much.
284
753772
1156
Çok teşekkürler.
13:07
(Applause)
285
754952
1861
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
José Bowen - Professor of musicJosé Bowen is an accomplished musician and teacher who explores how technology has shaped the history of music.
Why you should listen
In his over thirty-year career in music, José Bowen has appeared internationally with artists like Stan Getz, Dizzy Gillespie, and Bobby McFerrin, written over one hundred scholarly articles, and composed a Pulitzer Prize nominated symphony. He began teaching at Stanford University in 1982 before moving on to University of Southampton, Georgetown University, Miami University, and Southern Methodist University -- where he now resides as Dean of the Meadows School of the Arts, and Algur H. Meadows Chair and Professor of Music.
José Bowen | Speaker | TED.com