TED2013
Alastair Parvin: Architecture for the people by the people
Alastair Parvin: İnsanlar eliyle insanlar için mimari
Filmed:
Readability: 4.3
1,585,117 views
Mimar Alastair Parvin basit ama bir o kadar da kışkırtıcı bir fikir sunuyor: Zenginler için bina üreten mimarların yerine sıradan vatandaşlar kendi binalarını tasarlayıp inşa edebilseler ne olurdu? Bu görüş, herkesin istediği yere kendi evini inşa edebilmesi anlamına gelen açık kaynaklı inşa teçhizatı WikiHouse'un çekirdeğini teşkil ediyor.
Alastair Parvin - Designer
Alastair Parvin believes in making architecture accessible to 100 percent of the population. Full bio
Alastair Parvin believes in making architecture accessible to 100 percent of the population. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
When we use the word "architect" or "designer,"
0
884
3169
"Mimar" ya da "tasarımcı" kelimesini kullandığımızda,
00:16
what we usually mean is a professional,
1
4053
2799
genelde kastettiğimiz, kendilerine bu iş için ücret ödenen
00:18
someone who gets paid,
2
6852
2472
profesyonel kişilerdir.
00:21
and we tend to assume that it's those professionals
3
9324
2923
İklim değişimi, kentleşme ve sosyal eşitsizlik gibi
00:24
who are going to be the ones to help us solve
4
12247
1981
büyük, sistemle ilgili tasarım problemleriyle karşılaştığımızda
00:26
the really big, systemic design challenges that we face
5
14228
2560
bunları çözmemize yardım edecek olanların
00:28
like climate change, urbanization and social inequality.
6
16788
3845
bu profesyoneller olduğuna inanmaya meyilliyizdir.
00:32
That's our kind of working presumption.
7
20633
3084
Bu bize özgü temel bir varsayımdır.
00:35
And I think it's wrong, actually.
8
23717
3007
Ve aslına bakarsanız, ben bunun doğru olmadığını düşünüyorum.
00:38
In 2008, I was just about to graduate from architecture school
9
26724
3248
2008 yılında artık seneler sonra mimarlık fakültesinden
00:41
after several years, and go out and get a job,
10
29972
2673
mezun olup tam iş aramaya başlayacakken
00:44
and this happened.
11
32645
2925
olanlar oldu.
00:47
The economy ran out of jobs.
12
35570
2250
Piyasada iş kalmadı.
00:49
And a couple of things struck me about this.
13
37820
2455
Bu durum birkaç konuda gözümü açtı.
00:52
One, don't listen to career advisers.
14
40275
3730
Birincisi, mesleki danışmanları dinlemeyin.
00:56
And two, actually this is a fascinating paradox for architecture,
15
44005
4656
İkincisi de; aslında bu durum mimarlık açısından inanılmaz bir ikilemdi,
01:00
which is that, as a society, we've never needed design thinking more,
16
48661
4270
yani toplum olarak tasarım düşüncesine daha önce hiç bu kadar ihtiyaç duymamıştık
01:04
and yet architecture was literally becoming unemployed.
17
52931
3958
ve buna rağmen mimarlık sektörü gitgide işsiz kalıyordu.
01:08
It strikes me that we talk very deeply about design,
18
56889
3551
Tasarım hakkında çok kapsamlı konuştuğumuz hâlde,
01:12
but actually there's an economics behind architecture
19
60440
2116
aslında mimarlığın arka planında hiç bahsetmediğimiz
01:14
that we don't talk about, and I think we need to.
20
62556
2468
ve bence bahsetmemiz gereken bir ekonominin oluşu beni şaşırtır.
01:17
And a good place to start is your own paycheck.
21
65024
3631
Mesela maaş çekiniz başlamak için iyi bir yer.
01:20
So, as a bottom-of-the-rung architecture graduate,
22
68655
2442
Yani, merdivenin en alt basamağındaki bir mimarlık mezunu olarak
01:23
I might expect to earn about 24,000 pounds.
23
71097
2976
takriben 24.000 pound kazanmayı umabilirim.
01:26
That's about 36,000, 37,000 dollars.
24
74073
3616
Bu da yaklaşık olarak 36.000-37.000 dolar eder.
01:29
Now in terms of the whole world's population,
25
77689
1705
Şimdi, bütün dünya nüfusu göz önüne alındığında,
01:31
that already puts me in the top 1.95 richest people,
26
79394
4882
bu beni yüzde 1,95'lik en zengin insanların arasına koyar.
01:36
which raises the question of, who is it I'm working for?
27
84276
3760
Bu da kimin için çalıştığım sorusunu akla getirir.
01:40
The uncomfortable fact is that
28
88036
2711
Aslında bugün mimari dediğimiz hemen hemen her şeyin
01:42
actually almost everything that we call architecture today
29
90747
2884
dünyanın yüzde birlik en zengin insanları için
01:45
is actually the business of designing
30
93631
2292
tasarım üretme işi olduğu
01:47
for about the richest one percent of the world's population,
31
95923
2925
rahatsız edici bir gerçek olarak ortada.
01:50
and it always has been.
32
98848
2229
Bu her zaman da böyle olmuştur.
01:53
The reason why we forgot that
33
101077
1747
Bunu unutma sebebimiz,
01:54
is because the times in history when architecture
34
102824
2103
tarihte mimarlığın toplumu dönüştürmek için
01:56
did the most to transform society were those times
35
104927
2925
en tesirli olduğu dönemler aslında,
01:59
when, actually, the one percent would build
36
107852
2657
çok çeşitli sebeplerle, yüzde birin
02:02
on behalf of the 99 percent, for various different reasons,
37
110509
3035
yüzde 99 için gayret sarf ettiği dönemlerdi.
02:05
whether that was through philanthropy in the 19th century,
38
113544
2615
Bu, ister 19. yüzyılda hayırseverlik,
02:08
communism in the early 20th,
39
116159
2270
20. yüzyılın başında komünizm
02:10
the welfare state, and most recently, of course,
40
118429
3038
veya refah devleti yoluyla olsun, isterse de yakınlarda olduğu gibi
02:13
through this inflated real estate bubble.
41
121467
3616
şişkin emlak balonu yoluyla olsun.
02:17
And all of those booms, in their own various ways,
42
125083
3308
Tüm bu piyasa canlanmaları, kendilerine özgü şekilde
02:20
have now kicked the bucket,
43
128391
1919
artık geçersiz hâle geldi ve
02:22
and we're back in this situation
44
130310
2286
dünyadaki en akıllı tasarımcıların ve mimarların
02:24
where the smartest designers and architects in the world
45
132596
4916
gerçekten sadece nüfusun yüzde biri için çalışabildiği
02:29
are only really able to work for one percent of the population.
46
137512
3780
hâlihazırdaki vaziyete geri döndük.
02:33
Now it's not just that that's bad for democracy,
47
141292
2110
Şimdi bu sadece demokrasi için kötü değil,
02:35
though I think it probably is,
48
143402
1839
ki muhtemelen demokrasi için de kötü,
02:37
it's actually not a very clever business strategy, actually.
49
145241
3096
aynı zamanda aslında hiç de zekice bir çalışma stratejisi değil.
02:40
I think the challenge facing the next generation of architects
50
148337
2859
Bence yeni nesil mimarların karşılaşacağı zorluk,
02:43
is, how are we going to turn our client
51
151196
2042
müşterilerimizi yüzde birden
02:45
from the one percent to the 100 percent?
52
153238
3621
yüzde yüze nasıl çevireceğimizi bulmaktır.
02:48
And I want to offer three slightly counterintuitive ideas
53
156859
3574
Nasıl yapılacağı ile alakalı biraz sıradışı
02:52
for how it might be done.
54
160433
1842
üç fikir sunmak istiyorum.
02:54
The first is, I think we need to question this idea
55
162275
3382
Birincisi; bence mimarinin bina yapmaktan ibaret olduğu
02:57
that architecture is about making buildings.
56
165657
2291
fikrini sorgulamalıyız.
02:59
Actually, a building is about the most expensive solution
57
167948
2744
Aslında bina inşa etmek hemen hemen her sıkıntıya
03:02
you can think of to almost any given problem.
58
170692
3016
getirebileceğiniz en masraflı çözümdür.
03:05
And fundamentally, design should be much, much more interested
59
173708
2528
Esasen tasarım sıkıntıları gidermekle ve yeni koşullar yaratmakla
03:08
in solving problems and creating new conditions.
60
176236
2732
çok daha fazla ilgili olmalıdır.
03:10
So here's a story.
61
178968
1522
Size bir hikâye:
03:12
The office was working with a school,
62
180490
1598
Ofis, bir okulla çalışıyordu ve
03:14
and they had an old Victorian school building.
63
182088
2426
okulun eski Viktoryen tarzda bir binası vardı.
03:16
And they said to the architects, "Look,
64
184514
2731
Mimarlara: "Bakın, koridorlarımız tam bir kâbus,
03:19
our corridors are an absolute nightmare.
65
187245
1953
Çok küçükler. Ders aralarında çok sıkışık oluyor.
03:21
They're far too small. They get congested between classes.
66
189198
2366
Kabadayılık yapılıyor. Çocukları kontrol edemiyoruz.
03:23
There's bullying. We can't control them.
67
191564
2383
Sizden yapmanızı istediğimiz,
03:25
So what we want you to do is re-plan our entire building,
68
193947
2842
tüm binayı yeniden planlamanız.
03:28
and we know it's going to cost several million pounds,
69
196789
2190
Milyonlarca pounda mal olacağını biliyoruz ama
03:30
but we're reconciled to the fact."
70
198979
1911
buna kendimizi hazırladık" dediler.
03:32
And the team thought about this, and they went away,
71
200890
2706
Takım bunun hakkında düşünüp gitti ve
03:35
and they said, "Actually, don't do that.
72
203596
2017
şöyle söyledi: "Aslında böyle yapmayalım.
03:37
Instead, get rid of the school bell.
73
205613
2780
Onun yerine okul zilinden bir kurtulun.
03:40
And instead of having one school bell that goes off once,
74
208393
2829
Bir kere çalan tek bir okul zili yerine
03:43
have several smaller school bells that go off
75
211222
2258
küçük bir sürü okul ziliniz olsun,
03:45
in different places and different times,
76
213480
2248
farklı yerlerde ve farklı zamanlarda çalıp
03:47
distribute the traffic through the corridors."
77
215728
2248
yoğunluğu koridorlara dağıtsın."
03:49
It solves the same problem,
78
217976
1417
Bu da aynı sorunu çözer ama
03:51
but instead of spending several million pounds,
79
219393
2808
milyonlarca pound harcamak yerine,
03:54
you spend several hundred pounds.
80
222201
2143
yüzlerce pound harcamış olursunuz.
03:56
Now, it looks like you're doing yourself out of a job,
81
224344
2800
Şimdi, kendinizi işin dışına çekiyormuşsunuz gibi gözükebilir,
03:59
but you're not. You're actually making yourself more useful.
82
227144
2561
ama öyle değil. Aslında kendinizi daha işe yarar hâle getiriyorsunuz.
04:01
Architects are actually really, really good
83
229705
1473
Mimarlar aslında bu şekilde faydalı, stratejik
04:03
at this kind of resourceful, strategic thinking.
84
231178
2342
düşünme hususunda gerçekten iyidirler.
04:05
And the problem is that, like a lot of design professions,
85
233520
1962
Sorun şu ki, tasarımla alakalı diğer birçok meslekte
04:07
we got fixated on the idea of providing
86
235482
2183
olduğu gibi biz de sadece belli türde tüketici ürünü
04:09
a particular kind of consumer product,
87
237665
2281
sağlama fikrine takılmış durumdayız.
04:11
and I don't think that needs to be the case anymore.
88
239946
2470
Bence artık böyle olmaması gerekiyor.
04:14
The second idea worth questioning is this 20th-century thing
89
242416
4201
Sorgulamaya değer ikinci bir fikir de 20. yüzyılda ortaya çıkan,
04:18
that mass architecture is about big --
90
246617
3261
kitle mimarisinin büyük binalardan ve büyük sermayelerden
04:21
big buildings and big finance.
91
249878
2594
ibaret olduğu fikri.
04:24
Actually, we've got ourselves locked into this
92
252472
2089
Aslında biz kendimiz, şehirler oluşturabilecek tek teşebbüsün
04:26
Industrial Era mindset which says that
93
254561
2407
tüm mahalleleri tek, yekpare projelerle
04:28
the only people who can make cities are large organizations
94
256968
3486
ele alarak bizim adımıza inşa eden ve tabii ki
04:32
or corporations who build on our behalf,
95
260454
2518
şeklin de sermayeyi takip ettiği
04:34
procuring whole neighborhoods
96
262972
1808
bir düzenle büyük şirketler veya kurumlar
04:36
in single, monolithic projects, and of course,
97
264780
3433
olduğunu telkin eden Sanayi Devri
04:40
form follows finance.
98
268213
2219
zihniyetinde takılıp kalmışız.
04:42
So what you end up with are single, monolithic neighborhoods
99
270432
3024
En nihayetinde elimizde kalan, tek kalıptan çıkan
04:45
based on this kind of one-size-fits-all model.
100
273456
3688
tekdüze, yekpare mahalleler.
04:49
And a lot of people can't even afford them.
101
277144
2513
Birçok insan bunları bile karşılayamıyor.
04:51
But what if, actually, it's possible now for cities
102
279657
2967
Peki şehirleri inşa etmek artık sadece çoğa
04:54
to be made not just by the few with a lot
103
282624
2770
sahip azınlık tarafından değil de, aynı zamanda
04:57
but also by the many with a bit?
104
285394
3188
aza sahip çoğunluk tarafından da mümkün olsa?
05:00
And when they do, they bring with them
105
288582
1294
Hem böyle bir şey olsa, aza sahip çoğunluk
05:01
a completely different set of values about the place that they want to live.
106
289876
3339
beraberinde yaşamak istedikleri yerle alakalı tamamen farklı değerleri de getirecektir.
05:05
And it raises really interesting questions about,
107
293215
2104
Bu da hayli ilginç soruları beraberinde getiriyor:
05:07
how will we plan cities? How will finance development?
108
295319
3283
Şehirleri nasıl planlayacağız? Gelişime nasıl finansman sağlayacağız?
05:10
How will we sell design services?
109
298602
1661
Tasarım hizmetlerini nasıl satacağız?
05:12
What would it mean for democratic societies
110
300263
2240
Demokratik toplumlar için vatandaşlarına inşa etme hakkı tanımaları
05:14
to offer their citizens a right to build?
111
302503
2400
ne manaya gelir?
05:16
And in a way it should be kind of obvious, right,
112
304903
2280
Aslında 21. yüzyılda belki de şehirlerin vatandaşlar tarafından geliştirilebileceği fikri
05:19
that in the 21st century, maybe cities can be developed by citizens.
113
307183
5469
gayet bariz bir şekilde ortada olmalı, doğru değil mi?
05:24
And thirdly, we need to remember that,
114
312652
3164
Üçüncü olarak; unutmamalıyız ki
05:27
from a strictly economic point of view,
115
315816
2351
katı bir iktisadi pencereden bakıldığında
05:30
design shares a category with sex and care of the elderly --
116
318167
4846
tasarım, cinsellik ve yaşlılara bakım ile aynı kategoriyi paylaşıyor.
05:35
mostly it's done by amateurs.
117
323013
2596
Yani hepsi de çoğunlukla amatörler tarafından icra ediliyor.
05:37
And that's a good thing.
118
325609
1886
Bu da iyi bir şey.
05:39
Most of the work takes place outside of the monetary economy
119
327495
3470
İşin çoğu, parasal iktisadın dışında yer alan,
05:42
in what's called the social economy or the core economy,
120
330965
2060
işi kendileri için yapan insanları kapsayan
05:45
which is people doing it for themselves.
121
333025
2392
sosyal iktisat veya çekirdek iktisat denen yerde gerçekleşir.
05:47
And the problem is that, up until now,
122
335417
3248
Sorun şu ki, şimdiye kadar
05:50
it was the monetary economy which had
123
338665
1802
tüm altyapıya ve araç-gerece sahip olan
05:52
all the infrastructure and all the tools.
124
340467
2158
parasal iktisattı.
05:54
So the challenge we face is, how are we going
125
342625
1823
Yani, karşımızdaki zorluk mimarinin sosyal iktisadı için
05:56
to build the tools, the infrastructure and the institutions
126
344448
3234
araç-gereci, altyapıyı ve kurumları
05:59
for architecture's social economy?
127
347682
1740
nasıl inşa edeceğiz?
06:01
And that began with open-source software.
128
349422
2732
Bu da açık kaynaklı yazılımlarla başladı.
06:04
And over the last few years, it's been moving
129
352154
2368
Birkaç yıldır da, açık kaynaklı donanımla
06:06
into the physical world with open-source hardware,
130
354522
2495
fiziksel dünyaya da adım atıyor.
06:09
which are freely shared blueprints
131
357017
1530
Açık kaynaklı donanımlar, herkesin indirip kendi kendine
06:10
that anyone can download and make for themselves.
132
358547
4046
yapabileceği bedava paylaşılan planlardan oluşuyor.
06:14
And that's where 3D printing gets really, really interesting.
133
362593
3241
Bu noktada üç boyutlu baskı hayli ilginçleşiyor,
06:17
Right? When suddenly you had a 3D printer
134
365834
3536
değil mi? Birdenbire açık kaynaklı ve
06:21
that was open-source, the parts for which
135
369370
1554
parçalarının başka bir üç boyutlu yazıcıda yapılabildiği
06:22
could be made on another 3D printer.
136
370924
2281
bir üç boyutlu yazıcınızın olması.
06:25
Or the same idea here, which is for a CNC machine,
137
373205
3061
Ya da aynı fikirden yola çıkarak CNC makinesini düşündüğümüzde,
06:28
which is like a large printer that can cut sheets of plywood.
138
376266
4496
bu da kontrplakları kesebilen daha büyük bir yazıcı gibidir.
06:32
What these technologies are doing is radically
139
380762
2814
Bu teknolojiler radikal bir biçimde
06:35
lowering the thresholds of time and cost and skill.
140
383576
3081
zaman, maliyet ve kabiliyet eşiğini düşürüyorlar.
06:38
They're challenging the idea that
141
386657
1582
Bir şeyin fiyatının karşılanabilir düzeyde olması için
06:40
if you want something to be affordable it's got to be one-size-fits-all.
142
388239
3826
tek kalıptan çıkması gerektiği fikrine karşı meydan okuyorlar.
06:44
And they're distributing massively
143
392065
2333
Bir yandan da hayli karmaşık üretim kabiliyetlerini
06:46
really complex manufacturing capabilities.
144
394398
2887
fazlasıyla yayıyorlar.
06:49
We're moving into this future where the factory is everywhere,
145
397285
4131
Fabrikanın her yerde olduğu bir geleceğe doğru yol alıyoruz.
06:53
and increasingly that means
146
401416
1195
Bu giderek de tasarım ekibinin
06:54
that the design team is everyone.
147
402611
3287
herkes olduğu anlamına geliyor.
06:57
That really is an industrial revolution.
148
405898
2526
Bu tam bir sanayi devrimidir.
07:00
And when we think that the major ideological conflicts
149
408424
3216
Miras olarak aldığımız belli başlı ideolojik çatışmaların
07:03
that we inherited were all based around this question
150
411640
2018
tamamının aslında üretim kanallarına kimin hâkim olacağı
07:05
of who should control the means of production,
151
413658
1912
sorusu etrafında cereyan ettiğini düşünürsek,
07:07
and these technologies are coming back with a solution:
152
415570
2727
bu teknolojiler bir çözümle geliyor:
07:10
actually, maybe no one. All of us.
153
418297
3989
Aslında, belki de hiç kimse. Hepimiz.
07:14
And we were fascinated by
154
422286
2169
Bunun mimari için ne anlama gelebileceği
07:16
what that might mean for architecture.
155
424455
2607
fikri bizi büyülüyor.
07:19
So about a year and a half ago,
156
427062
2522
Yaklaşık bir buçuk yıl önce,
07:21
we started working on a project called WikiHouse,
157
429584
1896
WikiHouse diye bir proje üzerinde çalışmaya başladık.
07:23
and WikiHouse is an open-source construction system.
158
431480
3274
WikiHouse açık kaynaklı bir inşa sistemi.
07:26
And the idea is to make it possible for anyone
159
434754
2798
Fikir aslında herkesin internete ulaşarak,
07:29
to go online, access a freely shared library
160
437552
2384
indirebilecekleri ve uyarlayabilecekleri, bedava paylaşılan bir üç boyutlu
07:31
of 3D models which they can download and adapt in,
161
439936
4461
modeller kütüphanesine erişmelerini mümkün kılmaktan ibaret.
07:36
at the moment, SketchUp, because it's free, and it's easy to use,
162
444397
3391
Şu anda bedava ve kullanımı çok kolay olduğundan SketchUp'da düzenleyebiliyorsunuz.
07:39
and almost at the click of a switch
163
447788
2559
Hemen hemen bir tıkla
07:42
they can generate a set of cutting files
164
450347
2484
kesim dosyaları üretebiliyorlar.
07:44
which allow them, in effect,
165
452831
2041
Neticede bir evin parçalarını
07:46
to print out the parts from a house using a CNC machine
166
454872
3188
CNC makinesi kullanarak kontrplak gibi standart bir tabaka materyalden
07:50
and a standard sheet material like plywood.
167
458060
3211
çıkarmalarına imkân tanıyor.
07:53
And the parts are all numbered,
168
461271
3120
Parçaların tamamı numaralı,
07:56
and basically what you end up with is a really big IKEA kit.
169
464391
4177
en nihayetinde elinizde kalan hayli büyük bir IKEA teçhizatı.
08:00
(Laughter)
170
468568
2271
(Kahkaha)
08:02
And it goes together without any bolts.
171
470839
2266
Ve hiç civatası olmadan gidiyor.
08:05
It uses wedge and peg connections.
172
473105
2190
Takoz ve tahta çivi gibi bağlantılar kullanılıyor.
08:07
And even the mallets to make it
173
475295
2144
Hatta kullanacağınız tokmak bile
08:09
can be provided on the cutting sheets as well.
174
477439
2480
kesilen levhalardan sağlanabiliyor.
08:11
And a team of about two or three people,
175
479919
2537
İki veya üç kişilik bir ekip
08:14
working together, can build this.
176
482456
2039
birlikte çalışarak bunu inşa edebilir.
08:16
They don't need any traditional construction skills.
177
484495
2480
Geleneksel inşa kabiliyetlerine ihtiyaç duymazlar.
08:18
They don't need a huge array of power tools or anything like that,
178
486975
3151
Elektrikli alet veya buna benzer şeyler hiç lazım değil.
08:22
and they can build a small house of about this size
179
490126
2513
Bu boyutlarda bir evi yaklaşık olarak bir günde
08:24
in about a day.
180
492639
4764
inşa edebiliyorlar.
08:29
(Applause)
181
497403
7277
(Alkış)
08:36
And what you end up with is just the basic chassis of a house
182
504706
2995
En nihayetinde elde ettiğiniz bir evin ana gövdesi.
08:39
onto which you can then apply systems like windows
183
507701
2459
Bunun üzerine daha sonra fiyat ve mevcut olma durumuna göre
08:42
and cladding and insulation and services
184
510160
2058
pencere, giydirme, yalıtım ve diğer
08:44
based on what's cheap and what's available.
185
512218
3049
hizmetleri uygulayabilirsiniz.
08:47
Of course, the house is never finished.
186
515267
2185
Tabii ki ev asla tam olarak bitmez.
08:49
We're shifting our heads here, so the house is not a finished product.
187
517452
2881
Burada kafalarımızı değiştiriyoruz, yani ev bitmiş bir ürün değil.
08:52
With the CNC machine, you can make new parts for it
188
520333
2757
Kullanırken bir yandan da CNC makinasıyla yeni parçalar üretebilir ve
08:55
over its life or even use it to make the house next door.
189
523090
3857
hatta yanına bir ev daha dikebilirsiniz.
08:58
So we can begin to see the seed of a completely open-source,
190
526947
3438
Yani tamamen açık kaynaklı, vatandaş güdümünde
09:02
citizen-led urban development model, potentially.
191
530385
4275
potansiyel bir kentsel gelişim modelinin tohumlarını görmeye başlayabiliriz.
09:06
And we and others have built a few prototypes around the world now,
192
534660
3550
Biz ve diğer arkadaşlar şimdi dünyanın her yerinde prototipler üretiyoruz.
09:10
and some really interesting lessons here.
193
538210
2121
Buradan hayli dikkat çekici dersler çıkıyor.
09:12
One of them is that it's always incredibly sociable.
194
540331
2327
Bunlardan biri işlerin hep bir sosyalleşme çerçevesi içinde cereyan etmesi.
09:14
People get confused between construction work and having fun.
195
542658
4698
İnsanlar inşaat işleri ile eğlenmek arasında bocalıyorlar.
09:19
But the principles of openness go right down
196
547356
2659
Ama açıklık prensibi sıradan
09:22
into the really mundane, physical details.
197
550015
2806
fiziksel detaylara dahi tesir ediyor.
09:24
Like, never designing a piece that can't be lifted up.
198
552821
3003
Mesela; asla kaldırılamayan bir parça tasarlamamak gibi.
09:27
Or, when you're designing a piece,
199
555824
1299
Ya da bir parçayı tasarlarken,
09:29
make sure you either can't put it in the wrong way round,
200
557123
2880
onu ya yanlış yere koyamayacağınızdan emin oluyorsunuz
09:32
or, if you do, it doesn't matter, because it's symmetrical.
201
560003
2953
ya da eğer koymuşsanız, hiç önemi yok, çünkü tasarım tamamen simetrik.
09:34
Probably the principal which runs deepest with us
202
562956
4042
Muhtemelen en çok faydalandığımız prensip
09:38
is the principal set out by Linus Torvalds,
203
566998
2955
açık kaynak fikrinin öncüsü Linus Torvalds
09:41
the open-source pioneer,
204
569953
2725
tarafından ortaya konan
09:44
which was that idea of, "Be lazy like a fox."
205
572678
3289
"Tilki gibi tembel ol" fikridir.
09:47
Don't reinvent the wheel every time.
206
575967
1709
Her seferinde tekerleği yeniden icat etmeye hiç lüzum yok.
09:49
Take what already works, and adapt it for your own needs.
207
577676
3793
Zaten mevcut olan şeyleri al ve kendi ihtiyaçlarına göre bunları uydur.
09:53
Contrary to almost everything that you might get taught
208
581469
2583
Mimarlık fakültesinde size öğretilen hemen hemen her şeyin aksine
09:56
at an architecture school, copying is good.
209
584052
4097
kopyalama mefhumu iyi bir şeydir.
10:00
Which is appropriate, because actually,
210
588149
2001
Bu da normaldir, çünkü aslında
10:02
this approach is not innovative.
211
590150
1780
bu yaklaşım yenilikçi değildir.
10:03
It's actually how we built buildings
212
591930
1609
Aslında bu yaklaşım zaten
10:05
for hundreds of years before the Industrial Revolution
213
593539
2496
Sanayi Devrimi'nden önce asırlarca bu çeşit imece usüllerinde
10:08
in these sorts of community barn-raisings.
214
596035
2427
bina inşa etme metodumuzdu.
10:10
The only difference between traditional
215
598462
2144
Geleneksel bölgesel mimari ile
10:12
vernacular architecture and open-source architecture
216
600606
2408
açık kaynaklı mimari arasındaki tek fark
10:15
might be a web connection,
217
603014
2120
belki bir ağ bağlantısı olabilir.
10:17
but it's a really, really big difference.
218
605134
2812
Ancak bu gerçekten çok büyük bir fark.
10:19
We shared the whole of WikiHouse
219
607946
1431
Creative Commons lisansı altında
10:21
under a Creative Commons license,
220
609377
1842
WikiHouse'un tamamını paylaştık.
10:23
and now what's just beginning to happen
221
611219
1422
Artık dünyanın her tarafından insanlar
10:24
is that groups around the world are beginning to take it
222
612641
1982
ekip hâlinde bunu alıyor, kullanıyor, hackliyor
10:26
and use it and hack it and tinker with it, and it's amazing.
223
614623
2739
ve üstüne kafa yoruyor. Bu olağanüstü bir şey.
10:29
There's a cool group over in Christchurch in New Zealand
224
617362
2965
Yeni Zellanda'da Christchurch'de harika bir grup var.
10:32
looking at post-earthquake development housing,
225
620327
3135
Deprem sonrası barınak geliştirmeyi inceliyorlar.
10:35
and thanks to the TED city Prize,
226
623462
3248
TED şehir Ödülü sayesinde
10:38
we're working with an awesome group in one of Rio's favelas
227
626710
2739
Rio'nun favelalarından birinde muhteşem bir grupla birlikte
10:41
to set up a kind of community factory
228
629449
2489
bir çeşit halk fabrikası ve küçük bir üniversite
10:43
and micro-university.
229
631938
1914
kurmaya çalışıyoruz.
10:45
These are very, very small beginnings,
230
633852
1864
Bunlar çok küçük başlangıçlar.
10:47
and actually there's more people in the last week
231
635716
2875
Aslında geçen hafta temas kurup
10:50
who have got in touch and they're not even on this map.
232
638591
2183
bu haritada bile olmayan daha fazla insan var.
10:52
I hope next time you see it, you won't even be able to see the map.
233
640774
3740
İnşallah bir dahaki sefere bunu gördüğünüzde haritayı seçemeyeceksiniz.
10:56
We're aware that WikiHouse is a very, very small answer,
234
644514
4449
WikiHouse'un küçük bir cevap olduğunun farkındayız.
11:00
but it's a small answer to a really, really big question,
235
648963
3572
Ancak bu hayli büyük bir soruya küçük bir cevap.
11:04
which is that globally, right now, the fastest-growing cities
236
652535
3776
Dünya çapında şimdi en hızlı büyüyen şehirlerin
11:08
are not skyscraper cities.
237
656311
2231
gökdelen şehirler olmadığına dair bir cevap.
11:10
They're self-made cities in one form or another.
238
658542
4096
En büyük şehirler o veya bu şekilde kendi kendine oluşmuş şehirler.
11:14
If we're talking about the 21st-century city,
239
662638
3624
21. yüzyıl şehrinden bahsediyorsak,
11:18
these are the guys who are going to be making it.
240
666262
2624
onu inşa edecek arkadaşlar işte bunlar.
11:20
You know, like it or not, welcome to the world's biggest design team.
241
668886
4482
Biliyorsunuz, isteseniz de, istemeseniz de dünyanın en büyük tasarım ekibine merhaba deyin.
11:25
So if we're serious about problems
242
673368
2126
Yani, eğer iklim değişimi, kentleşme ve sağlık gibi
11:27
like climate change, urbanization and health,
243
675494
4154
sıkıntılar konusunda ciddiysek,
11:31
actually, our existing development models aren't going to do it.
244
679648
3898
hâlihazırdaki gelişim modellerimiz aslında çözüm sunmayacaktır.
11:35
As I think Robert Neuwirth said, there isn't a bank
245
683546
2088
Zannediyorum Robert Neuwirth'in dediği gibi,
11:37
or a corporation or a government or an NGO
246
685634
2777
vatandaşlara sadece tüketici muamelesi yaparsak
11:40
who's going to be able to do it
247
688411
1386
bunu halledebilecek ne banka, ne şirket,
11:41
if we treat citizens only as consumers.
248
689797
3649
ne hükümet, ne de STK mevcut değil.
11:45
How extraordinary would it be, though, if collectively
249
693446
3781
Aslında eğer sadece beraber üzerinde çalıştığımız
11:49
we were to develop solutions not just to the problem
250
697227
2273
yapıyla ilgili sorunlara çözüm geliştirmekle kalmayıp,
11:51
of structure that we've been working on,
251
699500
2414
güneş enerjisiyle çalışan klima, şebekeden bağımsız enerji
11:53
but to infrastructure problems like solar-powered air conditioning,
252
701914
4720
ve sıhhi tesisat gibi altyapı problemlerine de
11:58
off-grid energy, off-grid sanitation --
253
706634
2816
çözümler geliştirsek,
12:01
low-cost, open-source, high-performance solutions
254
709450
3929
yani herkesin çok kolay sahip olabileceği, düşük maliyetli,
12:05
that anyone can very, very easily make,
255
713379
1940
açık kaynaklı, yüksek performanslı çözümler,
12:07
and to put them all into a commons
256
715319
1901
bunları da herkesin sahip olup erişebileceği bir ortamda paylaşsak
12:09
where they're owned by everyone and they're accessible by everyone?
257
717220
4348
ne kadar da sıradışı olurdu.
12:13
A kind of Wikipedia for stuff?
258
721568
4170
Farklı amaçlar için oluşturulmuş Wikipedia (Vikipedi) gibi.
12:17
And once something's in the commons,
259
725738
2041
Ortak kullanıma bir kez girdi mi
12:19
it will always be there.
260
727779
1356
artık hep orada kalır.
12:21
How much would that change the rules?
261
729135
3528
Bu durum kuralları ne kadar değiştirir?
12:24
And I think the technology's on our side.
262
732663
3436
Bence teknoloji de bizden yana.
12:28
If design's great project in the 20th century
263
736099
3660
20. yüzyılda tasarımın büyük projesi
12:31
was the democratization of consumption --
264
739759
3761
tüketimin demokratikleşmesiyse,
12:35
that was Henry Ford, Levittown, Coca-Cola, IKEA —
265
743520
6426
burada Henry Ford'dan, Levittown'dan, Coca-Cola ve IKEA'dan bahsediyorum,
12:41
I think design's great project in the 21st century
266
749946
3622
bence tasarımın 21. yüzyıldaki büyük projesi de
12:45
is the democratization of production.
267
753568
2872
üretimin demokratikleşmesidir.
12:48
And when it comes to architecture in cities,
268
756440
2680
Mevzu şehirlerdeki mimariye geldiğinde
12:51
that really matters.
269
759120
2072
bu hayli önem arz eder.
12:53
Thank you very much.
270
761192
1754
Çok teşekkür ederim.
12:54
(Applause)
271
762946
5124
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Alastair Parvin - DesignerAlastair Parvin believes in making architecture accessible to 100 percent of the population.
Why you should listen
"As a society we’ve never needed design thinking more,” says Alastair Parvin, but most people -- particularly those in cities of growing density and poverty -- can’t afford it. Parvin, who was trained in architecture but chooses to make a career looking for ideas beyond its conventional framework, wants to change that.
He is one of a team behind WikiHouse, an open-source construction set that allows anyone to freely share model files for structures, which can then be downloaded, "printed" via CNC cutting machine and easily assembled. Parvin calls WikiHouse a very early experiment, the seed of what he sees as design’s great project in the 21st century: the democratization of production.
Alastair Parvin | Speaker | TED.com