Taste3 2008
Jennifer 8. Lee: The hunt for General Tso
Jennifer 8.Lee'nin General Tso Avı
Filmed:
Readability: 4.4
1,520,028 views
Muhabir Jennifer 8.Lee kendi avı hakkında aşina olduğu Çin-Amerikan yemekleri kökeni hakkında konuşuyor.Bu iki kültürün yeni mutfağının oluşturmak için gizli noktaları kombine ederek keşfetti
Jennifer 8. Lee - Reporter
The possessor of the best byline in the New York Times, Jennifer 8. Lee reports on culture and city life. Her latest book is The Fortune Cookie Chronicles. Full bio
The possessor of the best byline in the New York Times, Jennifer 8. Lee reports on culture and city life. Her latest book is The Fortune Cookie Chronicles. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
There are more Chinese restaurants in this country
0
0
3000
Bu ülke de çok fazla Çin restoranı var.
00:19
than McDonald's, Burger King, Kentucky Fried Chicken and Wendy's, combined --
1
3000
4000
McDonald'dan,Burger King,Kentucky Fried Chicken ve Wendy'nin birleşmesine --
00:23
40,000, actually.
2
7000
1000
Yaklaşık 40,000
00:24
Chinese restaurants have played an important role in American history,
3
8000
3000
Amerika'nın tarihinde Çin restoranları önemli rol oynar.
00:27
as a matter of fact.
4
11000
1000
Nitekim
00:28
The Cuban missile crisis was resolved
5
12000
2000
Küba'nın füze krizi çözüldü.
00:30
in a Chinese restaurant
6
14000
1000
bir Çin restoranında
00:31
called Yenching Palace in Washington, D.C.,
7
15000
2000
Washington, D.C. içinde Yenching Sarayı olarak adlandırılan
00:33
which unfortunately is closed now,
8
17000
2000
Bu saray ne yazık ki şu an kapalı.
00:35
and about to be turned into Walgreen's.
9
19000
2000
ve Walgreens'e çevrilmesi hakkında
00:37
And the house that John Wilkes Booth
10
21000
1000
o evi John Wilkes Booth
00:38
planned the assassination of Abraham Lincoln
11
22000
2000
Abraham Lincoln'e suikast planlanmış
00:40
is actually also now a Chinese restaurant
12
24000
3000
Gerçekten şimdi bir çin lokantası
00:43
called Wok 'n Roll, on H Street in Washington.
13
27000
3000
Washington'da H Caddesi üzerinde Wok 'n Roll, diye anılır.
00:46
(Laughter)
14
30000
2000
---
00:50
And it's not completely gratuitous,
15
34000
1000
tam olarak nedensiz değil,
00:51
because wok and roll --
16
35000
1000
çünkü Wok and roll --
00:52
Chinese food and Japanese foods,
17
36000
2000
Çin ve Japon yemekleri,
00:54
so it kind of works out.
18
38000
1000
bu nedenle bu türü keşfeder.
00:55
And Americans love their Chinese food so much
19
39000
3000
Ve Amerikalılar onların Çin yemeklerini çok fazla sevdi.
00:58
they've actually brought it into space.
20
42000
1000
aslında uzaya onlar getirdiler.
00:59
NASA, for example, serves thermal-stabilized sweet-and-sour pork
21
43000
4000
örnek olarak NASA termal stabilize edilmiş ekşi ve tatlı domuz şeklinde servis verir
01:03
on its shuttle menu for its astronauts.
22
47000
2000
onun kendi servis menüsünde astronotlar için
01:06
So, let me present the question to you:
23
50000
3000
Bu yüzden bana soru sorabilirsiniz :
01:09
If our benchmark for Americanness is apple pie,
24
53000
2000
Eğer bizim benchmarkımız Amerikalılar için elmalı turta ise ,
01:11
you should ask yourself,
25
55000
1000
sizin kendinize sormanız gerekir,
01:12
how often do you eat apple pie,
26
56000
1000
ne sıklıkla elmalı turta yiyorsunuz .
01:13
versus how often do you eat Chinese food. Right?
27
57000
3000
buna karşı ne sıklıkla Çin yemekleri yiyorsunuz.Doğru mu ?
01:16
(Laughter)
28
60000
4000
---
01:21
And if you think about it,
29
65000
1000
ve bunu düşünmek bile,
01:22
a lot of the foods that you think of
30
66000
3000
aklınıza çok fazla yiyecek türü
01:25
or we think of or Americans think of as Chinese food
31
69000
3000
ya da biz Amerikalıla'rın Çin yemeklerini düşündüğü gibi düşünürüz.
01:28
are barely recognizable to Chinese,
32
72000
2000
ancak Çince tanınabilir
01:30
for example: beef with broccoli, egg rolls, General Tso's Chicken,
33
74000
4000
örneğin: brokoli, yumurta rulo, General Tso's Tavuk eti,
01:34
fortune cookies, chop suey, the take-out boxes.
34
78000
3000
şans kurabiyelerini chop suey paketlerinden çıkarın.
01:37
For example, I took a whole bunch of fortune cookies back to China,
35
81000
4000
Örneğin ,ben Çin'den geri döndüğümde bir sürü şans kurabiyesi aldım.
01:41
gave them to Chinese to see how they would react.
36
85000
1000
Çinlilerin nasıl tepki vereceğini görmek için onlara verdim.
01:42
What is this?
37
86000
2000
Bu nedir ?
01:44
Should I try it?
38
88000
2000
Bunu denemem gerekir mi ?
01:46
Try it!
39
90000
2000
Dene !
01:51
What is it called?
40
95000
2000
Ne çağrıştırır ?
01:53
Fortune cookie.
41
97000
3000
Şans kurabiyesi .
01:58
There's a piece of paper inside!
42
102000
2000
İçinde bir tane kağıt parçası var!
02:00
(Laughter)
43
104000
3000
---
02:05
What is this?
44
109000
2000
Bu nedir ?
02:07
You've won a prize!
45
111000
3000
Sen bir ödül kazandın !
02:12
What is this?
46
116000
3000
Bu nedir ?
02:15
It's a fortune!
47
119000
3000
Bu bir şans!
02:18
Tasty!
48
122000
2000
Lezzetli !
02:22
So, where are they from?
49
126000
1000
yani onlar nereden gelmektedir ?
02:23
The short answer is, actually, they're from Japan.
50
127000
2000
kısa cevap olarak ; genellikle Japonya'dan gelmektedir.
02:25
And in Kyoto, outside,
51
129000
2000
ve Kyoto da; dışında,
02:27
there are still small family-run bakeries
52
131000
2000
küçük aile işletmesi fırınlar hala var.
02:29
that make fortune cookies,
53
133000
2000
burda şans kurabiyeleri yapılır.
02:31
as they did over 100 years ago,
54
135000
2000
onların 100 yıl önce yaptığı gibi,
02:33
30 years before fortune cookies were introduced in the United States.
55
137000
4000
30 yıl önce şans kurabiyeleri Amerika Birleşik Devletletleri'ne sunuldu.
02:37
If you see them side by side,
56
141000
2000
Eğer siz onları yan yana görmek isterseniz,
02:39
there's yellow and brown.
57
143000
2000
sarı ve kahverengi var.
02:41
Theirs are actually flavored with miso and sesame paste,
58
145000
2000
Aslında onlara miso ve susam dökülerek çeşitlendirilir,
02:43
so they're not as sweet as our version.
59
147000
2000
bu nedenle bizim sürüm kadar tatlı değil.
02:45
So, how did they get to the United States?
60
149000
2000
peki onlar nasıl Amerika Birleşik Devletlerine geldi ?
02:47
Well, the short answer is, the Japanese immigrants came over,
61
151000
3000
Peki,kısa cevap,Japon göçmenler geldi,
02:50
and a bunch of the bakers introduced them --
62
154000
2000
ve bir grup fırıncılar onları tanıttı --
02:52
including at least one in Los Angeles,
63
156000
2000
Los Angeles'ta en az bir tane içerir,
02:54
and one here in San Francisco
64
158000
2000
ve San Francisco 'da da bir tane
02:56
called Benkyo-do, which is on the corner of Sutter and Buchanan.
65
160000
2000
Benkyo-do denilen ve Sutter ve Bunchanan'ın köşesinde olduğu
02:58
They back then, actually,
66
162000
2000
Aslında onlar sonra geri döndü
03:00
made fortune cookies using very much the similar kind of irons
67
164000
4000
Çok sert gibi görünen şans kurabiyeleri yaptılar
03:04
that we saw back in Kyoto.
68
168000
1000
Biz Kyoto'ya döndüğümüzde gördük.
03:05
So, the interesting question is,
69
169000
2000
yani ilginç bir soru ,
03:07
how do you go from fortune cookies being something that is Japanese
70
171000
3000
Siz gittiğinizde Japonca nasıl şans kurabiyesi isteyeceksiniz
03:10
to being something that is Chinese?
71
174000
2000
Çince olması için ?
03:12
Well, the short answer is,
72
176000
1000
Peki,kısa bir cevap.
03:13
we locked up all the Japanese during World War II,
73
177000
2000
Biz tüm kilitleri 2.Dünya savaşı sırasında,
03:15
including those that made fortune cookies,
74
179000
2000
Bu şans kurabiyelerini yapanlar dahil olmak üzere,
03:17
so that's the time when the Chinese moved in,
75
181000
1000
Böylece Çin hareket zamanı:
03:18
kind of saw a market opportunity and took over.
76
182000
3000
bu tür bir pazar fırsatı gördü ve devraldı.
03:21
(Laughter)
77
185000
2000
---
03:23
So, fortune cookies:
78
187000
1000
Bu yüzden ,şans kurabiyeleri:
03:24
invented by the Japanese,
79
188000
1000
Japonlar tarafından bulunan,
03:25
popularized by the Chinese,
80
189000
1000
Çin tarafından yaygınlaştırılan,
03:26
but ultimately consumed by Americans.
81
190000
2000
Fakat sonuç olarak Amerika'lılar tarafından tüketilen
03:28
They are more American than anything else.
82
192000
2000
Onlar herşeyden daha Amerikalı.
03:30
Another one of my favorite dishes:
83
194000
2000
Benim favori yemeklerimden bir dğeri :
03:32
General Tso's Chicken --
84
196000
1000
Amiral Tso's tavuğu--
03:33
which, by the way, in the US Naval Academy
85
197000
1000
bu arada ABD Deniz Akademisi
03:34
is called Admiral Tso's Chicken.
86
198000
1000
Amiral Tso's tavuğu der.
03:37
I love this dish.
87
201000
1000
Ben bu yemeği seviyorum.
03:39
The original name in my book was actually called
88
203000
1000
Aslında kitabımda orjinal adı söylendi.
03:40
The Long March of General Tso,
89
204000
2000
General Tso ve Uzun Mart,
03:42
and he has marched very far indeed,
90
206000
1000
ve o gerçketen çok uzak yerden uygun adım yürüdü,
03:43
because he is sweet, he is fried, and he is chicken --
91
207000
3000
çünkü o tatlı,kızartılmış ve o bir tavuk.
03:46
all things that Americans love.
92
210000
2000
Bütün bunları Amerika'lılar seviyor.
03:48
(Laughter)
93
212000
2000
---
03:50
He has marched so far, actually,
94
214000
1000
Aslında şimdiye kadar uygun adım yürüdü,
03:51
that the chef who originally invented the dish
95
215000
3000
Şef orjinal yemeğini buldu.
03:54
doesn't recognize it; he's kind of horrified.
96
218000
2000
tanınmadığı için bi tür dehşete kapıldılar.
04:07
He's in Taiwan right now.
97
231000
2000
o şimd Taiwan 'da.
04:09
He's retired, deaf and plays a lot of Mahjong.
98
233000
2000
O emekli, sağır ve çok fazla Çin dominosu oynuyor.
04:11
So, he -- after this I showed him,
99
235000
2000
yani, ona bundan sonrasını ben gösterdim.
04:13
he got up,
100
237000
1000
o ayağa kalktı,
04:14
and he's like, "Mominqimiao,"
101
238000
2000
ve o hoşlandı, 'Mominqimiao'
04:16
which means, "This is all nonsense,"
102
240000
1000
' Bu tamamiyle saçmalıktır' anlamına gelir.
04:17
and goes back to play his Mahjong game during the afternoon.
103
241000
2000
ve geri gider öğleden sonra Çin dominosu oynamak için,
04:20
So, another dish. One of my favorites. Beef with broccoli.
104
244000
4000
bu nedenle diğer yemek. Benim favori yemeğimdir. Brokolili biftek.
04:24
Broccoli is not a Chinese vegetable;
105
248000
4000
Brokoli Çin sebzesi degildir.
04:28
in fact, it is originally an Italian vegetable.
106
252000
3000
özünde bir İtalyan sebzesidir.
04:31
It was introduced into the United States in the 1800s,
107
255000
2000
1800'lerin Amerika Birleşik Devletlerine girmiştir.
04:33
but became popularized in the 1920s and the 1930s.
108
257000
3000
ama 1920'lerde ve 1930'larda popüler oldu.
04:36
In fact, the Chinese had their own version of broccoli,
109
260000
2000
aslında,Çinde brokolinin kendi sürümü vardı.
04:38
which is called Chinese broccoli,
110
262000
1000
Çin brokolisi diye tanılır.
04:39
but right now, what -- they've now discovered American broccoli,
111
263000
4000
ama şuan Amerikan brokolisini keşfettim,
04:43
and are importing it as a, sort of, exotic delicacy.
112
267000
3000
ve egzotik incelik gibi olanını ithal ediyoruz.
04:46
I guarantee you, General Tso never saw a stalk of broccoli in his life --
113
270000
4000
Ben garanti verebilirim size, General Tso hayatında bir sap brokoliyi bile görmemiştir.
04:50
and indeed, that actually was a picture of General Tso.
114
274000
3000
ve gerçekten, General Tso bir resimdir.
04:53
I went to his home town.
115
277000
1000
Ben onun kasabasına gittim..
04:54
This is a billboard that says:
116
278000
1000
Bunun bir pano olduğunu söylüyorlar :
04:55
"Welcome to the birthplace of General Tso."
117
279000
2000
'General Tso'nun doğduğu yere hoşgeldiniz'.
04:57
And I went looking for chicken.
118
281000
1000
Ve ben tavuk bakmaya gittim.
04:58
Finally found a cow --
119
282000
1000
Sonunda bir inek bulundu.
04:59
and did find chicken.
120
283000
1000
ve bir tavuk bulundu.
05:03
Believe it or not,
121
287000
1000
İnanın ya da inanmayın,
05:04
these guys were actually crossing the road.
122
288000
2000
aslında bu adamlar yol geçiyorlar.
05:06
And --
123
290000
1000
ve..
05:07
(Laughter)
124
291000
3000
---
05:10
-- I actually found a whole bunch of General Tso's relatives
125
294000
3000
Aslında ben General Tso's akrablarından bir sürü buldum.
05:13
who are still in the little town.
126
297000
1000
hala küçük bir kasaba.
05:14
This guy is now five generations removed from the General;
127
298000
2000
Bu adam 5 nesildir Generalin yanından uzaklaştırıldı.
05:16
this guy is about seven.
128
300000
2000
bu adam yaklaşık yedi.
05:18
Showed them all the pictures of General Tso Chicken that I showed you,
129
302000
3000
General Tso'nun tavuklarının bütün resimlerini gösterdi onlara ben de size gösterdim
05:21
and they're like, we don't know this dish.
130
305000
2000
ve onlar gibisin, biz bilmiyoruz bu yemeği.
05:23
And then they're like, is this Chinese food?
131
307000
1000
ve onlarda şöyle diyorlar, bu bir Çin yiyeceği midir?
05:24
Because it doesn't look like Chinese food to them.
132
308000
2000
Çünkü onlar Çin yiyeceği gibi gözükmüyor.
05:27
But they weren't kind of surprised
133
311000
2000
Fakat süpriz bir tür değildi.
05:29
I traveled around the world
134
313000
1000
Ben dünyanın her bir tarafına seyahat etim.
05:30
to visit them,
135
314000
1000
onları ziyaret ettim,
05:32
because in their eyes he is, after all,
136
316000
2000
çünkü onların gözünde herşeyden sonra,
05:34
a famous Qing dynasty military hero.
137
318000
1000
ünlü bir Qing hanedanının askeri kahramanı.
05:35
He played an important role in the Taiping rebellion,
138
319000
2000
O Taiping ayaklanmasında önemli bir rol oynar,
05:37
which was a war started by a guy
139
321000
2000
savaş bir adam tarafından başlatıldı.
05:39
who thought he was the son of God
140
323000
1000
o Tanrının oğlu olarak düşünüldü.
05:40
and the baby brother of Jesus Christ.
141
324000
1000
ve İsa Mesih'in kardeşi.
05:41
And caused the war that killed 20 million people --
142
325000
3000
ve 20 milyon kişinin ölümüne sebep olan
05:44
still the deadliest civil war in the world to this day.
143
328000
4000
hala bugün dünyanın en ölümcül iç savaşı.
05:49
So, you know, I realized when I was there,
144
333000
2000
Bildiğiniz gibi, ben oradayken farkettim,
05:51
General Tso is kind of a lot like Colonel Sanders in America,
145
335000
3000
General Tso Albay Sanders gibi Amerik'da bir çok tür,
05:54
in that he's known for chicken and not war.
146
338000
2000
tavuklarıyla tanınır,savşla değil.
05:56
But in China, this guy's actually known
147
340000
2000
Fakat Çin'de bu adam tanınır.
05:58
for war and not chicken.
148
342000
2000
tavuklarıyla değil, savaşla..
06:00
But the granddaddy
149
344000
1000
Ama büyükbabaları
06:01
of all the Chinese-American dishes
150
345000
2000
tüm Çin-Amerikan yemekleri
06:03
we probably ought to talk about
151
347000
1000
hakkında konuşmamız gerekir.
06:04
is chop suey,
152
348000
2000
chop suey,
06:07
which was introduced
153
351000
1000
tanıtıldı.
06:08
around the turn of the 20th century.
154
352000
1000
20.yy sırasında
06:09
And according to New York Times,
155
353000
2000
ve New York Times gazaetesine göre ,
06:11
in 1904, there was an outbreak of Chinese restaurants all over town,
156
355000
3000
1904 yılında kasabanın her yerine Çin restoranları yayıldı.
06:14
and "the city has gone 'chop suey' mad."
157
358000
3000
ve Şehirde çok fazla 'Chop suey'çılgınca ilgi gördü.
06:17
So it took about 30 years
158
361000
2000
Bu yüzden yaklaşık 30 yıl sürdü
06:19
before the Americans realized that,
159
363000
2000
bunu önce Amerikalılar buldu,
06:21
whoa, chop suey is actually not known in China.
160
365000
3000
aslında chop suey Çin'de bilinmiyordu.
06:24
And as this article points out,
161
368000
1000
ve bu yazının işaret ettiğine göre,
06:25
"The average native of any city in China
162
369000
3000
Çin de herhangi bir şehrin otalamasında
06:28
knows nothing of chop suey."
163
372000
2000
chop suey hiçbir şekilde bilinmez.
06:30
You know, back then it was a way to show
164
374000
2000
siz bilirsiniz, bir yol gösterildi.
06:32
that you were sophisticated and cosmopolitan:
165
376000
1000
sofistike ve kosmopolitan olduğunu:
06:33
if you were a guy and you wanted to impress a girl,
166
377000
2000
eğer sen bir adam olsaydın ve sen isteseydin bir kızı etkilemeyi,
06:35
you could take her out on a chop suey date.
167
379000
2000
sen onu chop suey tarihinde alabilirdin.
06:37
I like to say
168
381000
1000
Ben söylemek istiyorum.
06:38
chop suey's the biggest culinary joke
169
382000
2000
chop suey çokbüyük bir mutfak muzipidir.
06:40
that one culture has ever played on another,
170
384000
2000
bir kültür başka herhangi birşey üzerinde oynamış olduğu,
06:42
because chop suey,
171
386000
1000
Çünkü chop suey,
06:43
if you translate into Chinese,
172
387000
1000
Eğer çince çevirirsek ,
06:44
means tsap sui, which, if you translate back,
173
388000
1000
tsap sui geri çevirmek demektir,
06:45
means "odds and ends."
174
389000
1000
''ıvır zıvır'' anlamına gelir.
06:46
So, these people are going around China asking for chop suey,
175
390000
4000
yani Çin etrafında chop suey soran bu insanlar,
06:50
which is sort of like a Japanese guy
176
394000
2000
bir Japon adam gibi sıralamasını
06:52
coming here and saying,
177
396000
1000
buraya söyleyerek geliyor,
06:53
I understand you have a very popular dish in your country
178
397000
2000
Ben sizin ülkenizde çok popüler bir yemek olduğunu anlıyorum.
06:55
called "leftovers," and it is particularly --
179
399000
3000
ve özellikle"yemek artıkları" adı verilen
06:58
(Laughter)
180
402000
2000
---
07:00
-- right?
181
404000
1000
-- Değil mi?
07:02
And not only that:
182
406000
3000
Ve sadece bunu :
07:05
this dish is particularly popular
183
409000
2000
bu yemeğin özellikle popüler olması
07:07
after that holiday you call Thanksgiving.
184
411000
2000
Şükran denilen tatil sonrası
07:09
(Laughter)
185
413000
1000
(Gülüşmeler)
07:10
So, why -- why and where --
186
414000
2000
Öyleyse,neden ?,neden ve nerede ?
07:12
did chop suey come from?
187
416000
1000
chop suey nereden geliyor ?
07:13
Let's go back to mid-1800s
188
417000
3000
1800'lerin ortalarına geri dönelim.
07:16
when the Chinese first came to America.
189
420000
2000
Çinli'ler Amerika'ya ilk geldiği zaman.
07:18
Now back then, the Americans
190
422000
2000
Şimdi geriye, Amerikalılar
07:20
were not clamoring to eat Chinese food.
191
424000
1000
Çin yemeği yemek için yaygara koparıyordu.
07:21
In fact, they saw this people who landed at their shores as alien.
192
425000
6000
Hatta,onlar yabancı olarak kıyılarına inen bu insanları gördü.
07:27
These people weren't eating dogs --
193
431000
1000
Bu insanlar köpek yemiyordu.
07:28
they were eating cats --
194
432000
1000
onlar kedi yiyordu.
07:29
and they weren't eating cats -- they were eating rats.
195
433000
1000
ve kedi değil onlar sıçan yiyorlardı.
07:30
In fact, The New York Times, my esteemed employer,
196
434000
3000
Hatta,benim değerli işverenim New York Times,
07:33
in 1883 ran an article that asked,
197
437000
1000
1883 yılında bir makale istedi.
07:34
"Do Chinese eat rats?"
198
438000
2000
''Çinliler sıçan yiyorlar mı?''
07:36
And not the most PC question to be asked today,
199
440000
6000
Ve bugün en fazla sorulan bilgisayar sorusu değil,
07:42
but if you kind of look at the popular imagery of the time,
200
446000
2000
Fakat zamanın popüler görüntü türleri
07:44
not so outlandish.
201
448000
1000
o kadar tuhaf değil.
07:45
This is actually a real advertisement for rat poison
202
449000
4000
Bu aslında fare zehiri için gerçek bir reklamdır.
07:49
from the late 1800s,
203
453000
2000
1800'lerin sonlarından itibaren,
07:51
and if you see, under the word "Clears" -- very small --
204
455000
3000
Ve eğer ''clears'' kelimesi altında ufacık görürseniz
07:54
it says, "They must go,"
205
458000
1000
O, "Onlar gitmeli" diyor,
07:55
which refers not only to the rats,
206
459000
1000
Bu, sadece sıçanlar anlamına gelir.
07:56
but to the Chinese in their midst,
207
460000
2000
ama onların ortasında Çince,
07:58
because the way that the food was perceived
208
462000
3000
biçimi nedeniyle besin algılanan
08:01
was that these people who ate foods different from us
209
465000
4000
bu insanların yedikleri besinler bizden farklı
08:05
must be different from us.
210
469000
1000
bizden farklı olmalıdır.
08:06
And another way that you saw, sort of, this sort of,
211
470000
2000
Ve başka bir yol olduğunu gördüm,bu tür
08:08
this antipathy towards the Chinese
212
472000
1000
Çinlilere yönelik bir antipati
08:09
is through documents like this.
213
473000
1000
Bu gibi belgeler geçer.
08:10
This is actually in the Library of Congress;
214
474000
2000
Bu Kongre Kütüphanesi'nde aslında;
08:12
it is a pamphlet published by Samuel Gompers,
215
476000
2000
Samuel Gompers tarafından yayınlanan kitapçığı,
08:14
hero of our American labor movement,
216
478000
3000
bizim Amerikan işçi hareketinin kahramanı
08:17
and it's called, "Some Reason for Chinese Exclusion:
217
481000
2000
Ve Çinlilerin bazı dışalanma nedenleri kitapçığın adıdır.
08:19
Meat versus Rice: American Manhood against Asiatic Coolieism:
218
483000
4000
Ete karşılık pirinç :Amerikan erkeklerine karşı Asya köleleri :
08:23
Which shall survive?
219
487000
1000
Hangisi devam eder?
08:24
And it basically made the argument
220
488000
2000
Ve temel olarak bağımsız değişkeni yaptı.
08:27
that Chinese men who ate rice
221
491000
1000
pilav yiyen çinli erkeklerin
08:28
would necessarily bring down the standard of living
222
492000
2000
mutlaka yaşam standardını getirecektir.
08:30
for American men who ate meat.
223
494000
2000
Amerikalı erkekler için kim et yerse
08:32
And as a matter of fact, then,
224
496000
2000
Ve aslında, o zaman bir konu olarak,
08:34
this is one of the reasons
225
498000
1000
bu nedenlerden biridir.
08:35
why we must exclude them from this country
226
499000
2000
Neden biz onları bu ülkeden dışlıyoruz?
08:37
So, with sentiments like these,
227
501000
2000
Bu yüzden, bu gibi duygular ile,
08:39
the Chinese Exclusion Act was sort of passed between 1882 and 1902,
228
503000
6000
Çin Dışlama Kanunu, 1882 ve 1902 arasında geçen bir tür oldu,
08:45
the only time in American history
229
509000
2000
sadece Amerikan tarihin zinamanı
08:47
when a group was specifically excluded
230
511000
3000
bir grupözellikle dışlandı.
08:50
for its national origin or ethnicity.
231
514000
2000
onların ulusal köken ya da etnik kökeni için
08:52
So, in a way, because the Chinese were attacked,
232
516000
3000
Çin saldırıya uğradı
08:55
chop suey was created as a defense mechanism.
233
519000
2000
ve Chop Suey bir savunma mekanizması olarak oluşturuldu.
08:58
Now, who came up with the idea of chop suey?
234
522000
2000
Şimdi,Chop suey fikrini kim öne sürdü ?
09:00
There's a lot of different mysteries, a lot of different legends,
235
524000
2000
Bir sürü farklı gizemleri,farklı efsaneleri var.
09:02
but of the ones that I've found that I thought was most interesting
236
526000
3000
Ama ben en ilginç olanını buldum.
09:05
is this article from 1904.
237
529000
1000
bu yazı 1904 ten.
09:06
A Chinese guy named Lem Sen
238
530000
2000
Lem Sen adında çinli bir adam
09:08
shows up in Chinatown, New York City, and says,
239
532000
2000
Çin kasabasında, New York şehrinde gösterir ve der ki,
09:10
I want you guys all to stop making chop suey,
240
534000
2000
Ben siz erkeklerin chop suey yapmasını durdurmak istiyorum,
09:12
because I am the original creator and sole proprietor
241
536000
2000
çünkü ben orjinal yaratıcısı ve tek sahibiyim.
09:14
of the dish known as chop suey.
242
538000
2000
chop suey olarak bilinen yemeğin .
09:16
And the way that he tells it,
243
540000
1000
ve şu şekilde söyler ,
09:17
there was a guy,
244
541000
2000
bir adam vardı,
09:19
there was a famous Chinese diplomat that showed up,
245
543000
3000
Ünlü bir diplomat ortaya çıktı.
09:22
and he was told to make a dish that looked very popular
246
546000
2000
ve o çok popüler görünen bir yemek yapmak için anlatıldı.
09:24
and could, quote, "pass" as Chinese.
247
548000
2000
Çince olarak alıntı ''pass''olabilir.
09:26
And as he said --
248
550000
1000
ve dediği gibi
09:27
we would never print this today --
249
551000
2000
bunu bugün asla yazdıramayız
09:29
but basically, the American man has become very rich.
250
553000
4000
ama esas olarak, Amerikalı adam çok zengin oldu.
09:33
Lem Sen, who's this guy:
251
557000
1000
Lem Sen ,bu adam kimdir?
09:34
I would have made this money, too,
252
558000
1000
Bende bu şekilde para kazanmak isterim,
09:35
but I've spent all this time looking for the American man
253
559000
2000
ama tüm bu zamanımı Amerika'lı adam aramakla geçirdim.
09:37
who stole my recipe.
254
561000
1000
Kim benim yemek tarfimi çaldı?
09:38
Now I've come and found him,
255
562000
1000
Şimdi ben geldim ve onu buldum,
09:39
and I want my recipe back
256
563000
2000
ve tarifimi geri istiyorum.
09:41
and I want everyone to stop making chop suey,
257
565000
2000
ve ben herkesin chop suey yapmasını durdurmak istiyorum
09:43
or pay me for the right to do the same.
258
567000
1000
ya da aynısını yapmak için bana ödeme yapma hakkı,
09:44
So it was an early exercise
259
568000
2000
Bu nedenle erken bir egzersiz oldu.
09:46
of intellectual property rights.
260
570000
2000
Fikri mülkiyet haklarını
09:48
So the thing is,
261
572000
1000
yani düşüncelerini,
09:49
this kind of idea of Chinese-American food
262
573000
3000
Çin Amerikan gıdalarının bu tür yiyecekleri
09:52
doesn't exist only in America.
263
576000
3000
sadece Amerika'ya ait değildir.
09:55
In fact, if you think about it,
264
579000
1000
Aslında, bunun hakkında düşünüyorsanız,
09:56
Chinese food is the most pervasive food on the planet,
265
580000
2000
Çin gıdaları, dünyanın en yaygın gıdasıdır.
09:58
served on all seven continents, even Antarctica,
266
582000
3000
yedi kıtada hatta Antartika'da bile hizmet vermektedir.
10:01
because Monday night is Chinese food night at McMurdo Station,
267
585000
3000
Çünkü Pazartesi gecesi, McMurdo İstasyonu Çin yemek gecesidir,
10:04
which is the main scientific station in Antarctica.
268
588000
3000
Antartika'da ana bilim istasyonu bulunmaktadır.
10:07
So, you see different varieties of Chinese food.
269
591000
2000
Yani, Çin gıdaların farklı çeşitleri bakın.
10:09
For example, there is French Chinese food,
270
593000
2000
Örneğin, Fransız Çin yemekleri bulunmaktadır.
10:11
where they serve salt and pepper frog legs.
271
595000
3000
Burada kurbağa bacaklarına tuz serperek servis ederler.
10:14
There is Italian Chinese food,
272
598000
1000
Italyan Çin yemekleri vardır,
10:15
where they don't have fortune cookies,
273
599000
3000
Şans kurabiyeleri yoktur,
10:18
so they serve fried gelato.
274
602000
1000
böylece kızarmış gelato hizmet vermektedir.
10:19
My downstairs neighbor, Alessandra,
275
603000
1000
Benim alt komşum,Alessandra
10:20
was completely shocked when I told her,
276
604000
2000
ona söyledim resmen şok oldu.
10:22
"Dude, fried gelato is not Chinese."
277
606000
2000
''Dostum,kızarmış gelato Çin'in değildir.''
10:24
She's like, "It's not?
278
608000
1000
Öyle değil gibi
10:25
But they serve it in all the Chinese restaurants in Italy."
279
609000
2000
Ancak İtalya'da tüm Çin restoranları içinde hizmet vermektedir.
10:27
(Laughter)
280
611000
5000
(Gülüşmeler)
10:32
And even the Brits have their own version.
281
616000
2000
Ve hatta İngilizlerin kendi sürümü var.
10:34
This is a dish called crispy shredded beef,
282
618000
2000
Bu yemeğe doğranmış dana gevrek adı verilir.
10:36
which has a lot of crisp, a lot of shred, and not a lot of beef.
283
620000
3000
Gevrek ,dana eti olmayan bir sürü şey vardır.
10:40
There is West Indian Chinese food,
284
624000
2000
Batı Hint Çin yemekleri vardır.
10:42
there's Jamaican Chinese food,
285
626000
1000
Orada Jamaika çin yemekleri vardır.
10:43
there is Middle Eastern Chinese food,
286
627000
1000
Orta Doğu Çin yemekleri, bulunmaktadır.
10:44
there's Mauritian Chinese food.
287
628000
2000
Mauritius Çin yemekleri var.
10:46
This is a dish called Magic Bowl
288
630000
1000
Bu Magic Bowl adlı bir yemektir.
10:47
that I discovered.
289
631000
1000
benim keşfettiğim
10:48
There's Indian Chinese food,
290
632000
1000
Hint Çin yemekleri var
10:49
Korean Chinese food,
291
633000
2000
Koreliler'in Çin yemekleri,
10:51
Japanese Chinese food,
292
635000
1000
Japonlar'ın Çin yemekleri
10:52
where they take the bao, the little buns,
293
636000
2000
Onlar küçük çörekler için malzemeyi nerden alıyorlar
10:54
and they make them into pizza versions,
294
638000
1000
ve onlar yaptıkları pizza sürümleri içine,
10:55
and they take --
295
639000
1000
ve aldıkları
10:57
and they -- like, totally randomly
296
641000
1000
ve onlar gibi tamamen rastgele
10:58
they'll take Chinese noodle dishes,
297
642000
3000
Onlar Çin erişte yemekleri alacaklar
11:01
and they'll just Ramen-ize them.
298
645000
1000
ve onlardansadece Ramen-ize alacaklar
11:02
This is, like, this is something
299
646000
1000
Bunun gibi birşeydir
11:03
that in the Chinese version has no soup.
300
647000
2000
Burada Çin versiyonu çorba yoktur.
11:05
So, there's Peruvian Chinese food,
301
649000
2000
Yani orada Peru'nun çin yemekleri vardır.
11:07
which should not be mixed with Mexican Chinese food,
302
651000
2000
Bu, Meksika Çin yemekleri ile karıştırılmamalıdır
11:09
where they basically take things
303
653000
1000
aslında onlar burada fikir alırlar
11:10
and make it look like fajitas.
304
654000
2000
ve fajita gibi görünmesi
11:12
And then -- one thing:
305
656000
1000
ve diğer bir şey :
11:13
they have things like risotto chop suey.
306
657000
1000
Onlarında chop suey gibi risotto yapma düşünceleri var.
11:14
My personal favorite
307
658000
1000
Benim favorim
11:15
of all the restaurants I've encountered around the world
308
659000
4000
Dünya'da karşılaştığım bütün restoranların
11:19
was this one in Brazil, called "Kung Food."
309
663000
2000
Birincisi Brezilyadaki ''Kung Food''adı verilendi
11:21
(Laughter)
310
665000
4000
---
11:25
So, let's take a step back,
311
669000
1000
Bu yüzden,geri bir adım atalım
11:26
and kind of, understand
312
670000
2000
ve türünü anlayalım
11:28
what is to be appreciated in America.
313
672000
3000
Amerika'da neler takdir edilmelidir?
11:31
McDonald's has, sort of,
314
675000
3000
Mc Donald'ın çeşitleri
11:34
garnered a lot of attention, a lot of respect,
315
678000
2000
çok fazla ilgi gördü
11:36
for basically standardizing
316
680000
3000
temel olarak standartlaştırılması için
11:39
the menu, décor and dining experience
317
683000
3000
menüsü, dekoru ve yemek deneyimi
11:42
in post-World War II America.
318
686000
1000
İkinci Dünya Savaşı sonrasında Amerika'da
11:43
But you know what?
319
687000
1000
Ama siz ne olduğunu biliyor musunuz ?
11:44
They actually did so
320
688000
1000
Onlar aslında çok şey yaptı
11:45
through a centralized headquarters
321
689000
1000
merkezi bir karargah ile
11:46
out of Illinois, right?
322
690000
1000
IIIinıois dışında ,doğru mu?
11:47
Chinese restaurants
323
691000
1000
Çin restoranları
11:48
have done largely the same thing, I would argue,
324
692000
3000
büyük ölçüde aynı şeyi yaptığımızı idda edeceklerinde iddalıyım
11:51
with the menu and the décor --
325
695000
1000
menüsü ve dekorasyonu ile
11:52
even the restaurant name --
326
696000
1000
hatta restoran ismi
11:53
but without a centralized headquarters.
327
697000
1000
ancak merkezi bir karargah olmadan
11:54
So, this actually became very clear to me
328
698000
3000
Yani, bu gerçekten bana göre çok açık oldu.
11:57
with the March 30, 2005 Powerball drawing,
329
701000
4000
30 Mart 2005 Elektrobilim çizim ile
12:01
where, you know, they expected,
330
705000
1000
Onların ne beklediğini bilirsinzi
12:02
based on the number of ticket sales they had,
331
706000
2000
sattıkları bilet sayısına bağlı
12:04
to have three or four second-place winners --
332
708000
2000
üç dört tane ikincilik kazanan var
12:06
those are the people who match five or six Powerball numbers.
333
710000
2000
Bunlar beş ya da altı Elektrobilim numaraları ile eşleşen insanlardır
12:08
Instead, they had 110,
334
712000
1000
Bunun yerine, 110 oldu
12:09
and they were completely shocked.
335
713000
2000
ve onlar resmen şok oldu
12:11
They looked all across the country, and discovered
336
715000
2000
Tüm ülke genelinde baktılar ve keşfettiler
12:13
it couldn't necessarily be fraud,
337
717000
1000
mutlaka, dolandırıcılık olamazdı
12:14
because it happened, you know,
338
718000
1000
bunun olduğunu biliyosrunuz
12:15
in different states, across different computer systems.
339
719000
2000
Farklı devletler içinde,farklı bilgisayar sistemleri üzerinden
12:17
So whatever it was,
340
721000
1000
yani ne olursa olsun öyleydi
12:18
it caused people to sort of behave
341
722000
1000
insanların çeşitli davranışlarına neden olmuştur
12:19
in a mass synchronized way.
342
723000
2000
bir kitle halinde senkronize edilir.
12:21
So, like, OK, maybe it had to do with the patterns
343
725000
2000
belki de bu yüzden kalıpları ile yapmak zorunda
12:23
on the little pieces of paper --
344
727000
2000
küçük kağıt parçaları üzerinde
12:25
you know, like, it was a diamond,
345
729000
1000
pırlanta olduğunu sizin gibi biliyorum
12:26
or, you know, diagonal.
346
730000
1000
ya da köşegen olduğunu bilirisiniz
12:27
It wasn't that.
347
731000
1000
değildi
12:28
It wasn't that, so they're like,
348
732000
1000
Bu onlar gibi değildi.
12:29
OK, let's look at television,
349
733000
2000
Tamam, televizyona bakalım
12:31
so they looked at an episode of "Lost."
350
735000
1000
böylece unuttunuz bir bölüme baktık.
12:32
Now, I don't have a TV,
351
736000
1000
Şimdi ,televizyon yok
12:33
which makes me a freak, but very productive, and --
352
737000
2000
Bu çok verimli ama beni çılgına döndürür
12:35
(Laughter)
353
739000
4000
---
12:39
-- and this episode of "Lost," I understand,
354
743000
2000
ve bu bölümde unuttunuzu anlıyorum
12:41
where the overweight guy has a lucky number
355
745000
1000
Şanslı numara beyaz adamın üzerindeydi.
12:42
which was not a lucky number,
356
746000
1000
Şanslı numara beyaz adamın üzerindeydi
12:43
which was how long they'd been on the island,
357
747000
1000
Onlar nekadar uzun süredir adada olsa da
12:44
but they looked,
358
748000
1000
ama, görünüyordu
12:45
and the numbers did not match.
359
749000
1000
ve sayıları eşleşmedi.
12:46
So they looked at "The Young and The Restless,"
360
750000
1000
bu yüzden acemi ve karasız baktık
12:47
and it wasn't that, either.
361
751000
1000
ve her ikisi de değildi
12:48
So, it wasn't until the first guy shows up the next day,
362
752000
5000
İlk adam gibi değildi ,ertesi gün gösteir
12:53
and they ask him,
363
757000
1000
Ona sordular :
12:54
"Where did you get your number from?"
364
758000
1000
''Numaranızı nereden aldınız ?''
12:55
He's like, "Oh, I got it from a fortune cookie."
365
759000
1000
''Ah,bir şans kurabiyesinden aldım .''
12:56
This actually is a slip that one of the winners had,
366
760000
2000
Kazananlardan biri var ki o aslında bir yanlışlıktı
12:58
because the Tennessee lottery security officials
367
762000
3000
Çünkü Tennessee piyango güvenlik görevlileri
13:01
were like, oh, no -- like, this can't be true.
368
765000
2000
ah ,hayır ona benziyordu bu doğru olamaz
13:03
But it was true,
369
767000
2000
Fakat doğruydu
13:05
and basically, of those 110 people,
370
769000
3000
ve temel olarak, bu 110 kişi
13:08
and 104 of them or so
371
772000
1000
Ve bunların 104 tanesine
13:09
had gotten their number from the fortune cookie.
372
773000
2000
şans kuarabiyelerinden kazanılmış olan bu sayı
13:11
(Laughter)
373
775000
2000
---
13:13
Yeah. So, I went and started looking.
374
777000
3000
Evet. Ben gittim ve aramaya başladılar
13:16
I went across the country,
375
780000
1000
Ben ülkenin öbür tarafına gittim
13:17
looking for these restaurants
376
781000
1000
bu restoranlara bakmak için
13:18
where these people had gotten their fortune cookies from.
377
782000
2000
bu insanlar kendi kazandıkları şans kurabiyeleri
13:21
You know, there are a bunch of them,
378
785000
1000
Bunlardan bir sürü olduğunu biliyorsunuz
13:22
including Lee's China in Omaha --
379
786000
3000
Lee dahil olmak üzere Omaha'daki Çin
13:25
which is actually run by Koreans, but that's another point --
380
789000
2000
Bu aslında Kore'liler tarafından yönetilen fakat başka bir nokta
13:27
and a bunch of them named China Buffet.
381
791000
3000
Ve onlar Çin'e bir sürü büfe atadı.
13:30
So, what's interesting is that their stories were similar,
382
794000
3000
Yani,ilginç olan hikayelerinin benzer olması
13:33
but they were different.
383
797000
1000
ama onlar farklıydı
13:34
It was lunch, it was take-out,
384
798000
1000
Öğle yemeği oldu
13:35
it was sit-down, it was buffet,
385
799000
2000
o büfede oturdular
13:37
it was three weeks ago, it was three months ago.
386
801000
2000
üç hafta önceydi, üç ay önceydi.
13:39
But at some point,
387
803000
1000
Ama bazı noktalarda,
13:40
all these people had a very similar experience
388
804000
2000
all these people had a very similar experience
13:42
that converged at a fortune cookie and at a Chinese restaurant,
389
806000
3000
Bu şans kurabiyelerini bir Çin restoranında birleştirdi
13:45
and all these Chinese restaurants
390
809000
2000
ve tüm bu Çin lokantalarına
13:47
were serving fortune cookies,
391
811000
1000
Şans kurabiyeleri servis edildi.
13:48
which, of course we know
392
812000
1000
Bunu tabi ki biliyoruz
13:49
aren't even Chinese to begin with.
393
813000
1000
Hatta Çin ile başlamayan
13:50
So it's kind of part of the phenomenon
394
814000
2000
Yani bu fenomenin bir tür parçasıdır.
13:52
I called spontaneous self-organization, right,
395
816000
3000
Ben spontane kendi organizasyonu olarak adlandırılan
13:55
where, like in ant colonies,
396
819000
2000
Burada, karınca kolonileri gibi
13:57
where little decisions made by -- on the micro-level
397
821000
3000
Burası tarafından alınan küçük kararlar mikro düzeyde
14:00
actually have a big impact on the macro-level.
398
824000
2000
aslında makro seviyesi üzerinde büyük bir etkisi var.
14:02
So, a good sort of contrast
399
826000
3000
Bu yüzden, aksine iyi bir sıralama
14:05
is Chicken McNuggets.
400
829000
1000
McNuggets tavuk konumundadır.
14:06
McDonald's actually spent 10 years
401
830000
1000
McDonald's aslında 10 yıl harcadı
14:07
coming out with a chicken-like product.
402
831000
3000
tavuk gibi ürünleri ile geliyor.
14:10
They did chicken pot pie,
403
834000
1000
Tavuklu kiş yaptılar
14:11
they did fried chicken,
404
835000
1000
Kızarmış tavuk yaptılar
14:12
and then they finally introduced Chicken McNuggets.
405
836000
2000
ve en son tavuk McNuggets'ı ürettiler.
14:14
And the great innovation of Chicken McNuggets
406
838000
2000
Ve Tavuk McNuggets büyük yenilik
14:16
was not nuggetfying them,
407
840000
2000
kızartılmış nugget değildi
14:18
because that's kind of an easy concept,
408
842000
1000
Çünkü kolay bir tür konseptinin olduğunu
14:19
but the trick behind Chicken McNuggets was,
409
843000
2000
ancak Tavuk McNuggets ardında hile oldu
14:21
they were able to remove the chicken from the bone
410
845000
2000
tavuğun kemiğini çıkarmayı başardılar
14:23
in a cost-effective manner,
411
847000
1000
düşük maliyetli bir şekilde,
14:24
which is why it took so long
412
848000
2000
bu kadar uzun sürmesinin nedeni
14:26
for other people to copy them.
413
850000
1000
Diğer insanlar bunları kopyalamak için
14:27
It took 10 years,
414
851000
1000
Bu, 10 yıl aldı
14:28
and then within a couple of months,
415
852000
1000
ve sonra birkaç ay içinde
14:29
it was such a hit
416
853000
1000
hit oldu.
14:30
they just introduced it and rolled it across
417
854000
1000
onlar sadece rendeledi ve rulo haline getirdi
14:31
the entire system of McDonald's in the country.
418
855000
2000
McDonald's'ın's ülkedeki tüm sistemi
14:33
In contrast,
419
857000
1000
Buna karşılık,
14:34
we have General Tso's Chicken,
420
858000
1000
General Tso'nun tavuğu var
14:35
which actually started in New York City in the early 1970s,
421
859000
3000
Bu aslında 1970'li yılların başında New York'ta başladı
14:38
as I was also starting in the university in New York City in the early 1970s, so ...
422
862000
5000
Ben de bu yüzden, 1970'li yılların başında New York'ta üniversite başlamadan itibaren,Yani..
14:43
And this logo!
423
867000
1000
Ve bu logo!
14:44
So me, General Tso's Chicken and this logo
424
868000
1000
Bu yüzden bana General Tso'nun tavuğu ve bu logoyu
14:45
are all karmacally related.
425
869000
1000
Bütün bunlar evrenle ilişkilidir.
14:46
But that dish also took about 10 years
426
870000
3000
Ama bu yemek de yaklaşık 10 yıl sürdü
14:49
to spread across America
427
873000
1000
Amerika üzerinde yayılmaya
14:50
from a random restaurant in New York City.
428
874000
2000
New York'ta rastgele bir restorandan
14:52
Someone's like,
429
876000
1000
Birisi gibi
14:53
oh, God -- it's sweet, it's fried, it's chicken:
430
877000
1000
Aman Tanrım tatlı,kızarmış tavuk
14:54
Americans will love this.
431
878000
2000
Amerikalılar bu sevecekler.
14:56
So, what I like to say, you know, this being sort of Bay Area, Silicon Valley --
432
880000
4000
Yani, söylemek istediğim şey, bilirsiniz bu tür varlıklar körfez bölgesi Silikon Vadisinde
15:00
is that we think of McDonald's
433
884000
1000
Biz Mc Donald's gibi düşünüyoruz.
15:01
as sort of the Microsoft of the dining experiences.
434
885000
3000
Microsof'tun yemek deneyimleri sıralaması gibi.
15:04
We can think of Chinese restaurants perhaps as Linux:
435
888000
3000
Biz belki de Linux gibi Çin restoranının aklınıza gelebilecek
15:07
sort of an open source thing, right,
436
891000
2000
açık kaynaklı bir tür,değil mi?
15:09
where ideas from one person can be
437
893000
3000
Burada fikirleri bir kişiden alınabilir
15:12
copied and propagated across the entire system,
438
896000
3000
kopyalanır ve tüm sistem boyunca yayılır;
15:15
that there can be specialized versions of Chinese food,
439
899000
4000
Çin yemek özel versiyonlar olabileceğini
15:19
you know, depending on the region.
440
903000
1000
biliyorsunuz,bölgeye bağlı olarak
15:20
For example, you know,
441
904000
2000
Örneğin,Biliyorsunuz
15:22
in New Orleans we have Cajun Chinese food,
442
906000
2000
New Orleans'da bizim, Kajun Çin yemeklerinden var
15:24
where they serve Sichuan alligator and sweet and sour crawfish, right?
443
908000
4000
Sichuan timsah ve tatlı ve ekşi Istakozu nerede servis ettiklerini
15:28
And in Philadelphia,
444
912000
1000
Ve Philadelphia bölgesindeki
15:29
you have Philadelphia cheesesteak roll,
445
913000
2000
Philadelphia'da peynirli biftek rulosu bulabilrsiniz
15:31
which looks like an egg roll on the outside,
446
915000
1000
Bu, dışarıdan bir yumurta rulosu gibi görünüyor
15:32
but a cheesesteak on the inside.
447
916000
1000
ama içinde bir peynirli biftek.
15:33
I was really surprised to discover that,
448
917000
2000
Onu keşfettiğimde gerçekten şaşırmıştım.
15:35
not only in Philadelphia, but also in Atlanta,
449
919000
3000
sadece Philadelphia'da değil, aynı zamanda Atlanta'da var.
15:38
because what had happened
450
922000
1000
Çünkü ne olmuştu
15:39
was that a Chinese family had moved
451
923000
1000
Çinli bir ailenin taşınmış olmasıydı
15:40
from Atlanta to -- sorry, from Philadelphia to Atlanta,
452
924000
4000
Atlanta'dan özür dilerim, Atlanta Philadelphia'dan
15:44
and brought that with them.
453
928000
1000
ve onlarla birlikte getirdiğini
15:46
So, the thing is,
454
930000
1000
Yani,bu düşünce
15:47
our historical lore,
455
931000
1000
Bizim tarihsel ilimimiz
15:48
because of the way we like narratives,
456
932000
1000
biçimi nedeniyle bizim anlattıkları gibi
15:49
are full of vast characters
457
933000
2000
engin karakterler dolu
15:51
such as, you know, Howard Schultz of Starbucks
458
935000
2000
Starbucks yüzünden Howard schultz'u bilirsiniz.
15:53
and Ray Kroc with McDonald's
459
937000
2000
McDonald's lı Ray kroc
15:55
and Asa Chandler with Coca-Cola.
460
939000
3000
ve Coca Cola'dan Asa Chandler.
15:58
But, you know,
461
942000
1000
Ama bilirisiniz,
15:59
it's very easy to overlook the smaller characters -- oops --
462
943000
3000
daha küçük karakterleri göz ardı etmek çok kolay -Maalesef.
16:02
for example, like Lem Sen,
463
946000
1000
Örneğin ,Lem Sen gibi.
16:03
who introduced chop suey,
464
947000
2000
chop suey'i kim tanıttı?
16:05
Chef Peng,
465
949000
1000
Şef peng.
16:06
who introduced General Tso Chicken,
466
950000
1000
General Tso'nun tavuklarını kim tanıttı?
16:07
and all the Japanese bakers
467
951000
2000
ve tüm Japon fırıncılar...
16:09
who introduced fortune cookies.
468
953000
2000
Şans kurabiyelerini kim tanıttı ?
16:11
So, the point of my presentation is
469
955000
2000
Böyelece sunumumu noktalarken,
16:13
to make you think twice,
470
957000
2000
İki kez düşünüyorum
16:15
that those whose names are forgotten in history
471
959000
2000
Tarihte unutulmuş olan bu isimleri
16:17
can often have had as much,
472
961000
1000
olduğu kadar sıklıkla,
16:18
if not more, impact on what we eat today.
473
962000
3000
çok fazla olmasa bile,bugün yediklerimizin etkisiyle
16:21
So. Thank you very much.
474
965000
1000
Çok teşekkür ederim.
ABOUT THE SPEAKER
Jennifer 8. Lee - ReporterThe possessor of the best byline in the New York Times, Jennifer 8. Lee reports on culture and city life. Her latest book is The Fortune Cookie Chronicles.
Why you should listen
Jennifer 8. Lee is a reporter for the New York Times, starting with the paper as a tech writer for the Circuits section. She's now a metropolitan reporter for the paper, turning in sparkling and intricately reported stories of city life. NPR called her a "conceptual scoop" artist -- finding and getting details on new lifestyle trends that we all want to talk about.
Her fascination with American Chinese food led her to research and write The Fortune Cookie Chronicles, in which she solves some of the enduring mysteries around this indigenous cuisine, including such questions as: "Who is General Tso and why are we eating his chicken?" and "Why do Jews eat Chinese food on Christmas?"
Jennifer 8. Lee | Speaker | TED.com