TED2016
Michael Murphy: Architecture that's built to heal
Michael Murphy: Những công trình được xây để chữa lành viết thương
Filmed:
Readability: 4.5
1,563,845 views
Kiến trúc không chỉ là sự sắp xếp khéo léo của những viên gạch. Trong bài phát biểu hùng hồn này, Michael Murphy cho thấy cách ông và nhóm của ông nhìn xa hơn bản vẽ khi họ đang thiết kế. Xem xét các yếu tố từ thông gió tới ánh sáng, cách tiếp cận toàn diện của cung cấp cho cộng đồng những công trình đẹp. Ông đưa chúng ta vào một chuyến du lịch của các dự án ở các nước như Rwanda và Haiti, và cho thấy một động thái, một kế hoạch đầy tham vọng cho Đài tưởng niêm Hòa bình và Công lý, mà ông hy vọng sẽ chữa lành trái tim ở Nam Mỹ.
Michael Murphy - Designer
As co-founder and CEO of MASS Design Group, Michael Murphy envisions and creates community-centric structures with healing built into their core. Full bio
As co-founder and CEO of MASS Design Group, Michael Murphy envisions and creates community-centric structures with healing built into their core. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Every weekend for as long
as I can remember,
as I can remember,
0
1995
2901
Mỗi cuối tuần trong ký ức của tôi,
00:17
my father would get up on a Saturday,
1
5746
2207
cha tôi thức dậy vào ngày thứ Bảy,
00:20
put on a worn sweatshirt
2
8597
1846
mặc một cái áo sờn
00:23
and he'd scrape away
3
11163
1155
và ông sẽ cạo sạch
00:24
at the squeaky old wheel
of a house that we lived in.
of a house that we lived in.
4
12342
2823
bánh xe cũ với âm thanh chát tai
của ngôi nhà mà chúng tôi sống.
của ngôi nhà mà chúng tôi sống.
00:27
I wouldn't even call it restoration;
5
15681
1788
Tôi thậm chí không gọi nó
là sự khôi phục;
là sự khôi phục;
00:29
it was a ritual, catharsis.
6
17493
1935
đó là một nghi lễ, là sự phấn chấn.
00:31
He would spend all year
scraping paint with this old heat gun
scraping paint with this old heat gun
7
19906
3360
Ông dành nhiều năm cho việc cạo sơn
bằng súng nhiệt cũ
bằng súng nhiệt cũ
00:35
and a spackle knife,
8
23290
1244
và con dao sáng loáng,
00:36
and then he would repaint
where he scraped,
where he scraped,
9
24558
2077
và sau đó ông sơn lại
những chỗ ông đã cạo,
những chỗ ông đã cạo,
00:38
only to begin again the following year.
10
26659
2369
chỉ để bắt đầu lại vào năm sau.
00:41
Scraping and re-scraping,
painting and repainting:
painting and repainting:
11
29052
3066
Cạo rồi cạo lại,
sơn rồi sơn lại;
sơn rồi sơn lại;
00:44
the work of an old house
is never meant to be done.
is never meant to be done.
12
32688
2944
công việc tu sửa căn nhà cũ
không có dự định hoàn thành.
không có dự định hoàn thành.
00:49
The day my father turned 52,
I got a phone call.
I got a phone call.
13
37589
3332
Ngày cha tôi bước sang tuổi 52,
tôi nhận được một cú điện thoại.
tôi nhận được một cú điện thoại.
00:52
My mother was on the line
14
40945
1422
của mẹ tôi,
00:54
to tell me that doctors had found
a lump in his stomach --
a lump in his stomach --
15
42391
3738
cho tôi biết rằng các bác sĩ đã tìm thấy
một khối u trong dạ dày của ông,
một khối u trong dạ dày của ông,
00:58
terminal cancer, she told me,
16
46153
2019
ung thư giai đoạn cuối,
01:00
and he had been given
only three weeks to live.
only three weeks to live.
17
48196
2594
và ông chỉ còn sống được 3 tuần.
01:04
I immediately moved home
to Poughkeepsie, New York,
to Poughkeepsie, New York,
18
52269
3521
Tôi ngay lập tức chuyển đến
Poughkeepsie, New York,
Poughkeepsie, New York,
01:07
to sit with my father on death watch,
19
55814
2408
để ở bên cha tôi những ngày cuối,
01:10
not knowing what the next days
would bring us.
would bring us.
20
58246
2392
không biết được những gì
sẽ xảy ra tiếp theo.
sẽ xảy ra tiếp theo.
01:13
To keep myself distracted,
21
61529
1367
Để giữ cho mình phân tâm,
01:14
I rolled up my sleeves,
22
62920
1754
tôi xắn tay áo
01:16
and I went about finishing
what he could now no longer complete --
what he could now no longer complete --
23
64698
3905
và bắt đầu hoàn thiện
những gì ông không thể hoàn thành --
những gì ông không thể hoàn thành --
01:20
the restoration of our old home.
24
68627
2392
khôi phục lại ngôi nhà cũ của chúng tôi.
01:23
When that looming three-week deadline came
25
71666
3041
Thời hạn ba tuần dần đến
01:26
and then went,
26
74731
1158
và khi nó đến,
01:27
he was still alive.
27
75913
1631
ông ấy vẫn sống.
01:29
And at three months,
28
77904
1482
Ba tháng sau,
01:31
he joined me.
29
79410
1166
ông tham gia cùng tôi
01:32
We gutted and repainted the interior.
30
80901
2675
Chúng tôi thay thế và sơn lại nội thất.
01:35
At six months, the old windows
were refinished,
were refinished,
31
83600
3294
Sau sáu tháng, các cửa sổ cũ
đã được đánh bóng,
đã được đánh bóng,
01:38
and at 18 months,
32
86918
1295
và trong 18 tháng,
01:40
the rotted porch was finally replaced.
33
88237
2649
mái hiên mục nát
cuối cùng đã được thay thế.
cuối cùng đã được thay thế.
01:43
And there was my father,
34
91575
1828
Và cha tôi,
01:45
standing with me outside,
admiring a day's work,
admiring a day's work,
35
93427
3253
đứng cùng tôi bên ngoài,
ngưỡng mộ công việc đã hoàn thành,
ngưỡng mộ công việc đã hoàn thành,
01:48
hair on his head, fully in remission,
36
96704
2553
tóc trên đầu ông , đã rụng hết,
01:51
when he turned to me and he said,
37
99727
2234
ông quay sang tôi và nói
01:53
"You know, Michael,
38
101985
1157
"Con biết không, Michael,
01:55
this house saved my life."
39
103166
1949
ngôi nhà này đã cứu sống bố. "
01:58
So the following year, I decided
to go to architecture school.
to go to architecture school.
40
106967
4393
Vì vậy, tôi quyết định đi học kiến trúc
năm sau đó.
năm sau đó.
02:04
(Laughter)
41
112167
1150
(Cười)
02:05
But there, I learned
something different about buildings.
something different about buildings.
42
113929
3120
Nhưng ở đó, tôi đã học được
một điều khác về các công trình.
một điều khác về các công trình.
02:09
Recognition seemed to come
43
117073
1631
Sự công nhận dường như đến
02:10
to those who prioritized
novel and sculptural forms,
novel and sculptural forms,
44
118728
3551
với những người thích các hình khối
mang tính lãng mạng và điêu khắc,
mang tính lãng mạng và điêu khắc,
02:14
like ribbons, or ...
45
122303
2472
như ruy băng, hay...
02:17
pickles?
46
125514
1159
dưa muối?
02:18
(Laughter)
47
126697
2309
(Cười)
02:22
And I think this
is supposed to be a snail.
is supposed to be a snail.
48
130866
2491
Và tôi nghĩ đây là hình một chú ốc sên.
02:26
Something about this bothered me.
49
134530
1734
Một thứ gì đó đã làm tôi khó chịu.
02:28
Why was it that the best architects,
the greatest architecture --
the greatest architecture --
50
136971
3943
Tại sao các kiến trúc sư giỏi nhất,
kiến trúc vĩ đại nhất --
kiến trúc vĩ đại nhất --
02:32
all beautiful and visionary
and innovative --
and innovative --
51
140938
2602
tất cả đều đẹp và có tầm nhìn
và đầy sáng tạo
và đầy sáng tạo
02:36
is also so rare,
52
144078
2171
thì rất hiếm,
02:38
and seems to serve so very few?
53
146273
2447
và lại phục vụ cho rất ít người?
02:41
And more to the point:
54
149715
1497
Và hơn thế nữa:
02:43
With all of this creative talent,
what more could we do?
what more could we do?
55
151236
3455
Với tất cả những tài năng sáng tạo này,
ta có thể làm gì hơn?
ta có thể làm gì hơn?
02:48
Just as I was about to start
my final exams,
my final exams,
56
156556
2309
Khi tôi sắp bắt đầu
kỳ thi cuối cùng của mình,
kỳ thi cuối cùng của mình,
02:50
I decided to take a break
from an all-nighter
from an all-nighter
57
158889
2700
tôi quyết định
tạm tách khỏi cuộc sống cú đêm
tạm tách khỏi cuộc sống cú đêm
02:54
and go to a lecture by Dr. Paul Farmer,
58
162018
2912
để đến nghe bài giảng
của Tiến sĩ Paul Farmer,
của Tiến sĩ Paul Farmer,
02:57
a leading health activist
for the global poor.
for the global poor.
59
165514
2996
một nhà hoạt động y tế hàng đầu
cho người nghèo trên toàn thế giới.
cho người nghèo trên toàn thế giới.
03:00
I was surprised to hear a doctor
talking about architecture.
talking about architecture.
60
168534
3782
Tôi ngạc nhiên khi nghe
một bác sĩ nói về kiến trúc.
một bác sĩ nói về kiến trúc.
03:04
Buildings are making
people sicker, he said,
people sicker, he said,
61
172340
2482
Ông nói, các công trình làm
con người bệnh nặng hơn,
con người bệnh nặng hơn,
03:06
and for the poorest in the world,
62
174846
1793
và với những người nghèo nhất
trên thế giới,
trên thế giới,
03:08
this is causing epidemic-level problems.
63
176663
2896
điều này gây ra
các vấn đề cấp dịch bệnh.
các vấn đề cấp dịch bệnh.
03:11
In this hospital in South Africa,
64
179918
1635
Trong một bệnh viện ở Nam Phi,
03:13
patients that came in
with, say, a broken leg,
with, say, a broken leg,
65
181577
2184
giả sử, một bệnh nhân gãy chân đến,
03:15
to wait in this unventilated hallway,
66
183785
2596
chờ đợi trong hành lang không thông gió,
03:18
walked out with a multidrug-resistant
strand of tuberculosis.
strand of tuberculosis.
67
186405
4527
bước ra với căn bệnh lao kháng thuốc.
03:23
Simple designs for infection control
had not been thought about,
had not been thought about,
68
191294
3624
Các thiết kế để kiểm soát nhiễm trùng
đã không được nghĩ đến,
đã không được nghĩ đến,
03:26
and people had died because of it.
69
194942
2518
và có người đã chết vì nó.
03:30
"Where are the architects?" Paul said.
70
198014
3150
"Những kiến trúc sư đâu?" Paul nói.
03:33
If hospitals are making people sicker,
71
201692
2001
Nếu bệnh viện đang làm
con người bệnh nặng hơn,
con người bệnh nặng hơn,
03:35
where are the architects and designers
72
203717
1904
thì các kiến trúc sư và nhà thiết kế
03:37
to help us build and design
hospitals that allow us to heal?
hospitals that allow us to heal?
73
205645
4610
có thể giúp chúng tôi
có nơi chữa bệnh ở đâu?
có nơi chữa bệnh ở đâu?
03:44
That following summer,
74
212486
1640
Mùa hè năm sau,
03:46
I was in the back of a Land Rover
with a few classmates,
with a few classmates,
75
214150
2802
tôi đang trong một chiếc Land Rover
với một vài bạn cùng lớp,
với một vài bạn cùng lớp,
03:48
bumping over the mountainous
hillside of Rwanda.
hillside of Rwanda.
76
216976
3481
rong ruổi trên sườn đồi Rwanda.
03:52
For the next year, I'd be living in Butaro
in this old guesthouse,
in this old guesthouse,
77
220964
3969
Năm tiếp theo, tôi sống
tại một nhà khách cũ ở Butaro,
tại một nhà khách cũ ở Butaro,
03:56
which was a jail after the genocide.
78
224957
3197
nơi từng là một nhà tù
sau cuộc diệt chủng.
sau cuộc diệt chủng.
04:00
I was there to design and build
a new type of hospital
a new type of hospital
79
228967
3921
Tôi ở đó thiết kế xây dựng
một bệnh viện mới
một bệnh viện mới
04:04
with Dr. Farmer and his team.
80
232912
2194
với Tiến sĩ Farmer và đội của ông.
04:07
If hallways are making patients sicker,
81
235965
2134
Nếu hành lang đang làm cho
bệnh nhân bị bệnh nặng hơn,
bệnh nhân bị bệnh nặng hơn,
04:10
what if we could design a hospital
that flips the hallways on the outside,
that flips the hallways on the outside,
82
238123
3754
liệu chúng ta có thể thiết kế
các hành lang bên ngoài
các hành lang bên ngoài
04:13
and makes people walk in the exterior?
83
241901
2318
và để mọi người đi ở bên ngoài?
04:16
If mechanical systems rarely work,
84
244243
2369
Nếu hệ thống cơ khí hiếm khi làm việc,
04:18
what if we could design a hospital
that could breathe
that could breathe
85
246636
2583
liệu ta có thể thiết kế
một bệnh viện có thể thở
một bệnh viện có thể thở
04:21
through natural ventilation,
86
249243
1876
qua hệ thống thông gió tự nhiên,
04:23
and meanwhile reduce
its environmental footprint?
its environmental footprint?
87
251143
3142
và cùng lúc giảm ô nhiễm môi trường?
04:26
And what about the patients' experience?
88
254309
2556
Và những trải nghiệm của bệnh nhân
thì sao?
thì sao?
04:28
Evidence shows
that a simple view of nature
that a simple view of nature
89
256889
2316
Bằng chứng chỉ ra,
một góc nhìn ra thiên nhiên
một góc nhìn ra thiên nhiên
04:31
can radically improve health outcomes,
90
259229
2159
hoàn toàn có thể cải thiện sức khỏe.
04:33
So why couldn't we design a hospital
91
261752
2062
Vậy tại sao chúng ta không thể
thiết kế một bệnh viện
thiết kế một bệnh viện
04:35
where every patient
had a window with a view?
had a window with a view?
92
263838
2713
mà mỗi bệnh nhân có thể
nhìn khung cảnh bên ngoài qua cửa sổ?
nhìn khung cảnh bên ngoài qua cửa sổ?
04:38
Simple, site-specific designs
can make a hospital that heals.
can make a hospital that heals.
93
266575
5412
Đơn giản là, thiết kế này có thể
khiến bệnh viện chữa lành được vết thương.
khiến bệnh viện chữa lành được vết thương.
04:44
Designing it is one thing;
94
272764
1783
Thiết kế là một chuyện;
04:46
getting it built, we learned,
is quite another.
is quite another.
95
274571
2226
xây dựng được nó
lại là việc hoàn toàn khác.
lại là việc hoàn toàn khác.
04:49
We worked with Bruce Nizeye,
96
277619
2684
Chúng tôi làm việc với Bruce Nizeye,
04:52
a brilliant engineer,
97
280327
1513
một kỹ sư xuất sắc,
04:53
and he thought about
construction differently
construction differently
98
281864
2124
và anh ấy có suy nghĩ khác
về việc xây dựng
về việc xây dựng
04:56
than I had been taught in school.
99
284012
1856
so với cái tôi đã được dạy ở trường.
04:58
When we had to excavate
this enormous hilltop
this enormous hilltop
100
286458
2324
Khi chúng tôi khởi công
trên đỉnh đồi lớn này,
trên đỉnh đồi lớn này,
05:00
and a bulldozer was expensive
and hard to get to site,
and hard to get to site,
101
288806
2935
thuê xe ủi đất rất đắt
và khó khăn để đến mặt bằng,
và khó khăn để đến mặt bằng,
05:03
Bruce suggested doing it by hand,
102
291765
2520
Bruce đề nghị làm việc đó bằng tay,
05:06
using a method in Rwanda called "Ubudehe,"
103
294309
3674
dụng một phương pháp
ở Rwanda gọi là "Ubudehe",
ở Rwanda gọi là "Ubudehe",
05:10
which means "community works
for the community."
for the community."
104
298007
2549
có nghĩa là "công trình công cộng
cho cộng đồng."
cho cộng đồng."
05:13
Hundreds of people came
with shovels and hoes,
with shovels and hoes,
105
301082
3324
Hàng trăm người đến
với xẻng và cuốc,
với xẻng và cuốc,
05:17
and we excavated that hill
106
305008
1787
và chúng tôi đã khai quật đồi
05:18
in half the time and half
the cost of that bulldozer.
the cost of that bulldozer.
107
306819
3609
trong một nửa thời gian và một nửa
chi phí sử dụng máy ủi đó.
chi phí sử dụng máy ủi đó.
05:23
Instead of importing furniture,
Bruce started a guild,
Bruce started a guild,
108
311328
2940
Thay vì nhập khẩu đồ nội thất,
Bruce lập một nhóm,
Bruce lập một nhóm,
05:26
and he brought in
master carpenters to train others
master carpenters to train others
109
314292
2407
và ông đưa về thợ mộc
để dạy những người khác
để dạy những người khác
05:28
in how to make furniture by hand.
110
316723
1754
cách làm đồ nội thất thủ công.
05:30
And on this job site,
111
318501
1570
Và ngay trên công trường,
05:32
15 years after the Rwandan genocide,
112
320095
3489
15 năm sau nạn diệt chủng ở Rwanda,
05:36
Bruce insisted that we bring on
labor from all backgrounds,
labor from all backgrounds,
113
324326
3605
Bruce kiên quyết chúng tôi
có những người lao động từ mọi nền tảng,
có những người lao động từ mọi nền tảng,
05:39
and that half of them be women.
114
327955
1912
và rằng một nửa trong số họ là phụ nữ.
05:42
Bruce was using
the process of building to heal,
the process of building to heal,
115
330302
2645
Bruce đã sử dụng
việc xây dựng để hàn gắn,
việc xây dựng để hàn gắn,
05:44
not just for those who were sick,
116
332971
1985
không chỉ đối với những người bị ốm,
05:46
but for the entire community as a whole.
117
334980
2698
mà cho toàn thể cộng đồng nói chung.
05:51
We call this the locally fabricated
way of building, or "lo-fab,"
way of building, or "lo-fab,"
118
339086
4855
Chúng tôi gọi đó là chế tạo địa phương
hay "lo-fab",
hay "lo-fab",
05:55
and it has four pillars:
119
343965
2356
nó có bốn yếu tố:
05:58
hire locally,
120
346984
1174
thuê tại địa phương
06:00
source regionally,
121
348182
1435
nguồn cung trong khu vực,
06:02
train where you can
122
350111
1420
đào tạo ở nơi bạn có thể,
06:03
and most importantly,
123
351555
1564
và quan trọng nhất,
06:05
think about every design decision
as an opportunity
as an opportunity
124
353143
3562
suy nghĩ mỗi quyết định thiết kế
như là một cơ hội
như là một cơ hội
06:08
to invest in the dignity
of the places where you serve.
of the places where you serve.
125
356729
3916
đầu tư vào giá trị
ở nơi mà bạn phục vụ.
ở nơi mà bạn phục vụ.
06:13
Think of it like the local food movement,
126
361219
2830
Nghĩ về nó như phong trào thực phẩm địa phương,
06:16
but for architecture.
127
364073
1355
nhưng đối với kiến trúc.
06:17
And we're convinced
that this way of building
that this way of building
128
365741
2203
Và chúng tôi tin chắc
cách xây dựng này
cách xây dựng này
06:19
can be replicated across the world,
129
367968
1938
có thể được nhân rộng trên khắp thế giới,
06:21
and change the way we talk about
and evaluate architecture.
and evaluate architecture.
130
369930
4547
Thay đổi cách nói
đánh giá kiến trúc
đánh giá kiến trúc
06:27
Using the lo-fab way of building,
131
375405
1802
Sử dụng cách xây dựng lo-fab
06:29
even aesthetic decisions
can be designed to impact people's lives.
can be designed to impact people's lives.
132
377231
3796
thậm chí quyết định thẩm mỹ
có thể thiết kế để tác động đến cuộc sống của người dân
có thể thiết kế để tác động đến cuộc sống của người dân
06:33
In Butaro, we chose to use
a local volcanic stone
a local volcanic stone
133
381762
2702
Ở Butaro, chúng tôi dùng
một hòn đá núi lửa
một hòn đá núi lửa
06:36
found in abundance within the area,
134
384488
2028
tìm thấy trong trong khu vực,
06:38
but often considered
a nuisance by farmers,
a nuisance by farmers,
135
386540
2037
được coi là phiền phức bởi nông dân
06:40
and piled on the side of the road.
136
388601
1729
chất đống trên lề đường.
06:42
We worked with these masons
to cut these stones
to cut these stones
137
390671
2484
Chúng tôi đã làm việc với các thợ xây
để cắt những viên đá
để cắt những viên đá
06:45
and form them into the walls
of the hospital.
of the hospital.
138
393179
3191
và xếp chúng thành những bức tường
của bệnh viện
của bệnh viện
06:48
And when they began on this corner
139
396394
2197
Và khi họ bắt đầu vào góc này
06:50
and wrapped around the entire hospital,
140
398615
3088
được bao bọc xung quanh toàn bộ bệnh viện,
06:54
they were so good at putting
these stones together,
these stones together,
141
402283
2522
họ đã rất giỏi trong việc ghép
những viên đá với nhau,
những viên đá với nhau,
06:56
they asked us if they could take down
the original wall and rebuild it.
the original wall and rebuild it.
142
404829
3612
họ yêu cầu chúng tôi
phá tường gốc và xây lại
phá tường gốc và xây lại
07:00
And you see what is possible.
143
408465
2288
Và bạn có thể thấy
07:03
It's beautiful.
144
411467
1233
Nó thật đẹp.
07:05
And the beauty, to me,
145
413794
1879
Và vẻ đẹp, với tôi,
07:07
comes from the fact that I know
that hands cut these stones,
that hands cut these stones,
146
415697
3218
xuất phát từ thực tế rằng
những bàn tay cắt đá
những bàn tay cắt đá
07:11
and they formed them into this thick wall,
147
419435
2985
và họ thành xây chúng thành bức tường này,
07:14
made only in this place
with rocks from this soil.
with rocks from this soil.
148
422444
3990
chỉ được thực hiện ở nơi này
với đá từ đất
với đá từ đất
07:20
When you go outside today
and you look at your built world,
and you look at your built world,
149
428107
4101
Khi bạn đi ra ngoài
và nhìn những tòa nhà trong thế giới của bạn
và nhìn những tòa nhà trong thế giới của bạn
07:24
ask not only:
150
432973
1181
đừng chỉ băn khoăn
07:26
"What is the environmental footprint?" --
an important question --
an important question --
151
434178
3226
"Dấu ấn môi trường là gì?"
một câu hỏi quan trọng,
một câu hỏi quan trọng,
07:29
but what if we also asked,
152
437428
1274
nhưng chúng ta có thể hỏi
07:30
"What is the human handprint
of those who made it?"
of those who made it?"
153
438726
3656
"Dấu ấn của con người
mà làm ra nó là gì ? "
mà làm ra nó là gì ? "
07:35
We started a new practice
based around these questions,
based around these questions,
154
443427
3644
Chúng tôi bắt đầu một thử nghiệm mới
dựa trên những câu hỏi đó
dựa trên những câu hỏi đó
07:39
and we tested it around the world.
155
447095
2549
và thử nó trên khắp thế giới.
07:42
Like in Haiti,
156
450467
1151
Giống như ở Haiti,
07:43
where we asked if a new hospital
could help end the epidemic of cholera.
could help end the epidemic of cholera.
157
451642
4599
nơi chúng tôi giúp hỏi rằng liệu
một bệnh viện mới có thể chấm dứt dịch tả?
một bệnh viện mới có thể chấm dứt dịch tả?
07:48
In this 100-bed hospital,
158
456755
1639
Trong bệnh viện 100 giường này,
07:50
we designed a simple strategy
159
458418
1675
chúng tôi thiết kế một chiến lược đơn giản
07:52
to clean contaminated medical waste
before it enters the water table,
before it enters the water table,
160
460117
4460
làm sạch chất thải y tế ô nhiễm
trước khi nó được thải ra nguồn nước
trước khi nó được thải ra nguồn nước
07:56
and our partners at Les Centres GHESKIO
161
464601
2008
và các đối tác tại Trung tâm Les GHESKIO
07:58
are already saving lives because of it.
162
466633
2530
đã được cứu sống nhiều mạng người vì nó.
08:01
Or Malawi:
163
469187
1195
Hoặc ở Malawi:
08:02
we asked if a birthing center
could radically reduce
could radically reduce
164
470406
3229
chúng tôi hỏi liệu một trung tâm sinh nở
có thể làm giảm đáng kể
có thể làm giảm đáng kể
08:05
maternal and infant mortality.
165
473659
1900
tỉ lệ tử vong ở mẹ và trẻ sơ sinh.
08:07
Malawi has one of the highest rates
of maternal and infant death
of maternal and infant death
166
475892
3253
tỷ lệ tử vong đó ở Malawi rất cao
08:11
in the world.
167
479169
1217
trên thế giới.
08:12
Using a simple strategy
to be replicated nationally,
to be replicated nationally,
168
480410
3323
Dùng 1 chiến lược
được nhân rộng trên toàn quốc
được nhân rộng trên toàn quốc
08:15
we designed a birthing center
169
483757
2220
chúng tôi thiết kế một trung tâm sinh nở
08:18
that would attract women
and their attendants
and their attendants
170
486001
2308
có thể thu hút phụ nữ
và gia đình họ
và gia đình họ
08:20
to come to the hospital earlier
and therefore have safer births.
and therefore have safer births.
171
488333
3833
đến bệnh viện sớm hơn
sinh an toàn hơn.
sinh an toàn hơn.
08:24
Or in the Congo, where we asked
172
492569
1674
Hoặc ở Congo
08:26
if an educational center
could also be used
could also be used
173
494267
2248
trung tâm giáo dục
liệu có thể được sử dụng
liệu có thể được sử dụng
08:28
to protect endangered wildlife.
174
496539
2182
để bảo vệ động vật hoang dã
08:30
Poaching for ivory and bushmeat
175
498745
1585
bị săn trộm để lấy ngà và thịt
08:32
is leading to global epidemic,
disease transfer and war.
disease transfer and war.
176
500354
3547
dẫn đến dịch bệnh toàn cầu,
và chiến tranh.
và chiến tranh.
08:35
In one of the hardest-to-reach
places in the world,
places in the world,
177
503925
3222
một trong những nơi khó với tới
nhất trên thế giới,
nhất trên thế giới,
08:39
we used the mud and the dirt
and the wood around us
and the wood around us
178
507171
2926
chúng tôi sử dụng bùn,đất
và gỗ
và gỗ
08:42
to construct a center
179
510121
1664
để xây dựng một trung tâm
08:43
that would show us ways to protect
and conserve our rich biodiversity.
and conserve our rich biodiversity.
180
511809
4748
dạy ta bảo tồn đa dạng sinh học
08:49
Even here in the US,
181
517526
1605
Ngay cả ở Mỹ,
08:51
we were asked to rethink
182
519155
1263
chúng tôi đặt vấn đề lại
08:52
the largest university for the deaf
and hard of hearing in the world.
and hard of hearing in the world.
183
520442
4062
cho trường đại học lớn nhất
cho người khiếm thính.
cho người khiếm thính.
08:56
The deaf community, through sign language,
184
524844
2256
Cộng đồng khiếm thính
thông qua ngôn ngữ ký hiệu
thông qua ngôn ngữ ký hiệu
08:59
shows us the power
of visual communication.
of visual communication.
185
527124
2410
cho thấy sức mạnh
truyền thông
truyền thông
09:01
We designed a campus
that would awaken the ways
that would awaken the ways
186
529558
2252
Chúng tôi thiết kế khuôn viên
đại học đánh thức
đại học đánh thức
09:03
in which we as humans all communicate,
187
531834
2049
cách chúng ta giao tiếp,
09:05
both verbally and nonverbally.
188
533907
1919
bằng lời nói và không lời.
09:09
And even in Poughkeepsie, my hometown,
189
537729
2534
Và ngay cả ở Poughkeepsie,
quê hương của tôi,
quê hương của tôi,
09:12
we thought about old
industrial infrastructure.
industrial infrastructure.
190
540986
2840
chúng tôi nghĩ về
cơ sở hạ tầng công nghiệp cũ.
cơ sở hạ tầng công nghiệp cũ.
09:16
We wondered:
191
544196
1277
Chúng tôi tự hỏi:
09:17
Could we use arts and culture
and design to revitalize this city
and design to revitalize this city
192
545497
4563
có thể sử dụng nghệ thuật,văn hóa
và thiết kế để hồi sinh thành phố này
và thiết kế để hồi sinh thành phố này
09:22
and other Rust Belt cities
across our nation,
across our nation,
193
550084
2622
và các thành phố khác Rust Belt
trên đất nước chúng ta,
trên đất nước chúng ta,
09:24
and turn them into centers
for innovation and growth?
for innovation and growth?
194
552730
2964
và biến chúng thành các trung tâm
cho sự đổi mới và tăng trưởng
cho sự đổi mới và tăng trưởng
09:28
In each of these projects,
we asked a simple question:
we asked a simple question:
195
556121
3429
Trong mỗi dự án,
chúng tôi hỏi một câu hỏi đơn giản:
chúng tôi hỏi một câu hỏi đơn giản:
09:32
What more can architecture do?
196
560045
2179
kiến trúc có thể làm gì hơn?
09:34
And by asking that question,
197
562681
1925
Và bằng cách hỏi câu hỏi đó,
09:36
we were forced to consider
how we could create jobs,
how we could create jobs,
198
564630
3742
chúng tôi buộc phải xem xét
chúng ta làm gì để tạo công ăn việc làm,
chúng ta làm gì để tạo công ăn việc làm,
09:40
how we could source regionally
199
568396
2411
làm thế nào chúng ta có thể
dùng nguồn lực khu vực
dùng nguồn lực khu vực
09:42
and how we could invest
in the dignity of the communities
in the dignity of the communities
200
570831
3226
và làm thế nào chúng ta có thể đầu tư
trong giá trị của cộng đồng
trong giá trị của cộng đồng
09:46
in which we serve.
201
574081
1231
khi chúng tôi phục vụ.
09:47
I have learned
202
575959
1247
tôi đã học
09:49
that architecture can be
a transformative engine for change.
a transformative engine for change.
203
577943
4555
kiến trúc có thể là
động lực để thay đổi.
động lực để thay đổi.
09:57
About a year ago, I read an article
204
585117
2673
Khoảng một năm trước, tôi đọc một bài báo
10:00
about a tireless and intrepid
civil rights leader
civil rights leader
205
588567
4144
Về một nhà lãnh đạo nhân quyền
không mệt mỏi và dũng cảm
không mệt mỏi và dũng cảm
10:05
named Bryan Stevenson.
206
593328
1306
tên là Bryan Stevenson.
10:08
(Applause)
207
596423
3997
(Vỗ tay)
10:14
And Bryan had a bold architectural vision.
208
602249
3184
Và Bryan đã có
một tầm nhìn xa về kiến trúc
một tầm nhìn xa về kiến trúc
10:17
He and his team had been documenting
209
605983
2589
Ông và nhóm của ông đã ghi phóng sự
10:20
the over 4,000 lynchings
of African Americans
of African Americans
210
608596
3644
hơn 4000 trường hợp
treo cổ người mỹ gốc phi
treo cổ người mỹ gốc phi
10:24
that have happened in the American South.
211
612264
2260
đã xảy ra ở Nam Mỹ.
10:26
And they had a plan to mark every county
where these lynchings occurred,
where these lynchings occurred,
212
614889
4810
Và họ có kế hoạch để đánh dấu tất cả các
quận những nơi vụ treo cổ xảy ra,
quận những nơi vụ treo cổ xảy ra,
10:31
and build a national memorial
to the victims of lynching
to the victims of lynching
213
619723
3389
và xây dựng một đài tưởng niệm quốc gia
cho các nạn nhân bị treo cổ
cho các nạn nhân bị treo cổ
10:35
in Montgomery, Alabama.
214
623136
1690
ở Montgomery, Alabama.
10:37
Countries like Germany and South Africa
215
625879
3097
Những nước như Đức và Nam Phi
10:41
and, of course, Rwanda,
216
629880
1169
và, tất nhiên, Rwanda,
10:43
have found it necessary to build memorials
217
631073
3072
thấy cần thiết phải
xây dựng đài tưởng niệm
xây dựng đài tưởng niệm
10:46
to reflect on the atrocities
of their past,
of their past,
218
634169
2839
để phản ánh về sự tàn bạo
của quá khứ
của quá khứ
10:49
in order to heal their national psyche.
219
637032
2988
để chữa lành vết thương
của quốc gia của họ.
của quốc gia của họ.
10:52
We have yet to do this
in the United States.
in the United States.
220
640044
3168
Chúng tôi vẫn chưa làm được điều này
ở Mỹ.
ở Mỹ.
10:56
So I sent a cold email
to info@equaljusticeintiative.org:
to info@equaljusticeintiative.org:
221
644679
6635
Vì vậy, tôi đã gửi một email:
đến info@equaljusticeintiative.org
đến info@equaljusticeintiative.org
11:03
"Dear Bryan," it said,
222
651338
1949
"Gửi Bryan"
11:06
"I think your building project
223
654102
1636
Tôi nghĩ rằng dự án của bạn
11:07
is maybe the most important
project we could do in America
project we could do in America
224
655762
2955
có lẽ là dự án quan trọng nhất,
chúng tôi có thể làm ở Mỹ
chúng tôi có thể làm ở Mỹ
11:10
and could change the way
we think about racial injustice.
we think about racial injustice.
225
658741
2990
và có thể thay đổi cách
chúng ta nghĩ về sự phân biệt chủng tộc
chúng ta nghĩ về sự phân biệt chủng tộc
11:14
By any chance,
226
662640
1984
Nhân tiện,
11:16
do you know who will design it?"
227
664648
1921
Bạn có biết ai sẽ thiết kế nó? "
11:18
(Laughter)
228
666593
1629
(Cười)
11:20
Surprisingly, shockingly,
229
668784
1727
Đáng ngạc nhiên và sửng sốt
11:23
Bryan got right back to me,
230
671547
1314
Bryan liên lạc lại với tôi,
11:24
and invited me down to meet
with his team and talk to them.
with his team and talk to them.
231
672885
3208
và mời tôi gặp mặt
với đội của ông và nói chuyện
với đội của ông và nói chuyện
11:28
Needless to say,
I canceled all my meetings
I canceled all my meetings
232
676763
2052
Không cần nói ra,
Tôi hủy bỏ tất cả các cuộc họp của tôi
Tôi hủy bỏ tất cả các cuộc họp của tôi
11:30
and I jumped on a plane
to Montgomery, Alabama.
to Montgomery, Alabama.
233
678839
2340
và lên một chuyến máy bay đến
Montgomery, Alabama
Montgomery, Alabama
11:33
When I got there,
234
681203
1158
Khi tôi tới đó,
11:34
Bryan and his team picked me up,
and we walked around the city.
and we walked around the city.
235
682797
3484
Bryan và nhóm của ông đón tôi,
và chúng tôi đi vòng quanh thành phố.
và chúng tôi đi vòng quanh thành phố.
11:38
And they took the time to point out
236
686305
2327
Và họ đã dành thời gian để chỉ ra
11:40
the many markers that have
been placed all over the city
been placed all over the city
237
688656
3021
rất nhiều nhiều công trình trên
toàn thành phố đã được đánh dấu
toàn thành phố đã được đánh dấu
11:43
to the history of the Confederacy,
238
691701
2444
với lịch sử của Liên Bang,
11:46
and the very few that mark
the history of slavery.
the history of slavery.
239
694169
4227
và có rất ít còn dấu hiệu
lịch sử của chế độ nô lệ
lịch sử của chế độ nô lệ
11:50
And then he walked me to a hill.
240
698420
1827
Và sau đó ông dẫn tôi đến một ngọn đồi
11:52
It overlooked the whole city.
241
700828
1502
Có thể nhìn toàn thành phố.
11:54
He pointed out the river
and the train tracks
and the train tracks
242
702934
2230
Ông chỉ ra sông
và đường ray xe lửa
và đường ray xe lửa
11:57
where the largest domestic
slave-trading port in America
slave-trading port in America
243
705188
2695
nơi từng là cảng kinh doanh nô lệ
lớn nhất ở Mỹ
lớn nhất ở Mỹ
11:59
had once prospered.
244
707907
1184
đã từng thịnh vượng.
12:01
And then to the Capitol rotunda,
245
709115
1618
Và sau đó đến nhà tròn Capitol ,
12:02
where George Wallace
had stood on its steps
had stood on its steps
246
710757
2072
nơi George Wallace
đã đứng trên bậc thềm
đã đứng trên bậc thềm
12:04
and proclaimed, "Segregation forever."
247
712853
2884
và tuyên bố
"Phân biệt chủng tộc mãi mãi"
"Phân biệt chủng tộc mãi mãi"
12:08
And then to the very hill below us.
248
716205
1851
Và sau đó đến ngọn đồi bên dưới
12:10
He said, "Here we will build
a new memorial
a new memorial
249
718080
3317
Ông nói: "Ở đây chúng ta sẽ xây dựng
một đài tưởng niệm mới
một đài tưởng niệm mới
12:13
that will change the identity
of this city and of this nation."
of this city and of this nation."
250
721421
4442
điều đó sẽ thay đổi bản sắc
của thành phố và của quốc gia này ".
của thành phố và của quốc gia này ".
12:18
Our two teams have worked
together over the last year
together over the last year
251
726855
3454
Đội của chúng tôi đã làm việc
cùng nhau trong năm qua
cùng nhau trong năm qua
12:22
to design this memorial.
252
730333
1642
để thiết kế đài tưởng niệm này.
12:27
The memorial will take us on a journey
253
735184
2867
Các đài tưởng niệm sẽ đưa
chúng ta vào một cuộc hành trình
chúng ta vào một cuộc hành trình
12:30
through a classical,
almost familiar building type,
almost familiar building type,
254
738836
3074
thông qua một hình thức cổ điển
gần giống loại hình công trình
gần giống loại hình công trình
12:33
like the Parthenon
or the colonnade at the Vatican.
or the colonnade at the Vatican.
255
741934
4125
như đền Parthenon
hoặc các hàng cột ở Vatican.
hoặc các hàng cột ở Vatican.
12:38
But as we enter,
256
746994
1327
Nhưng khi chúng ta bước vào,
12:40
the ground drops below us
and our perception shifts,
and our perception shifts,
257
748345
3961
mặt đất trũng xuống dưới chân
và thay đổi nhận thức của chúng tôi,
và thay đổi nhận thức của chúng tôi,
12:44
where we realize that these columns
evoke the lynchings,
evoke the lynchings,
258
752330
4094
nơi mà chúng tôi nhận ra những chiếc cột
gợi lên hình ảnh người bị treo cổ,
gợi lên hình ảnh người bị treo cổ,
12:48
which happened in the public square.
259
756448
2031
những gì xảy ra tại
quảng trường công cộng.
quảng trường công cộng.
12:51
And as we continue,
260
759005
1316
Và khi chúng ta tiếp tục,
12:52
we begin to understand the vast number
261
760345
3095
chúng ta bắt đầu thấy được số lượng lớn
12:55
of those who have yet to be put to rest.
262
763464
2993
của những người vẫn chưa được yên nghỉ.
12:58
Their names will be engraved
on the markers that hang above us.
on the markers that hang above us.
263
766481
4705
Tên của họ sẽ được khắc
trên các dấu tích treo trên chúng ta.
trên các dấu tích treo trên chúng ta.
13:04
And just outside will be a field
of identical columns.
of identical columns.
264
772202
4069
Và ngay bên ngoài sẽ là một cánh đồng
của những chiếc cột danh tính
của những chiếc cột danh tính
13:08
But these are temporary columns,
waiting in purgatory,
waiting in purgatory,
265
776973
3799
Nhưng đây là những cột tạm thời,
chờ trong hỏa ngục
chờ trong hỏa ngục
13:12
to be placed in the very counties
where these lynchings occurred.
where these lynchings occurred.
266
780796
3823
để được đặt tại các quận
nơi những vụ treo cổ xảy ra.
nơi những vụ treo cổ xảy ra.
13:18
Over the next few years,
267
786124
2372
Trong vài năm tới,
13:20
this site will bear witness,
268
788520
1986
nơi này sẽ là nhân chứng,
13:23
as each of these markers is claimed
269
791060
2238
như một trong các dấu mốc được tạo
13:25
and visibly placed in those counties.
270
793322
2259
và hiện diện rõ ràng ở những quận đó.
13:28
Our nation will begin to heal
from over a century of silence.
from over a century of silence.
271
796258
5168
Đất nước chúng ta sẽ bắt đầu được
chữa lành từ hơn một thế kỷ của sự im lặng
chữa lành từ hơn một thế kỷ của sự im lặng
13:35
When we think about
how it should be built,
how it should be built,
272
803799
2053
Khi chúng ta nghĩ về
nó nên xây dựng thế nào
nó nên xây dựng thế nào
13:37
we were reminded of Ubudehe,
273
805876
2800
chúng tôi nhớ đến Ubudehe,
13:40
the building process
we learned about in Rwanda.
we learned about in Rwanda.
274
808700
2368
quá trình xây dựng
chúng tôi đã học được ở Rwanda
chúng tôi đã học được ở Rwanda
13:43
We wondered if we could fill
those very columns
those very columns
275
811562
2544
Chúng tôi tự hỏi nếu
chúng ta có thể lấp đầy các cột
chúng ta có thể lấp đầy các cột
13:46
with the soil from the sites
of where these killings occurred.
of where these killings occurred.
276
814130
3899
với đất từ các địa điểm
nơi những vụ giết người xảy ra.
nơi những vụ giết người xảy ra.
13:51
Brian and his team have begun
collecting that soil
collecting that soil
277
819218
3164
Brian và nhóm của ông đã bắt đầu
thu thập đất
thu thập đất
13:54
and preserving it in individual jars
278
822940
2784
và giữ gìn nó trong lọ cá nhân
13:57
with family members, community
leaders and descendants.
leaders and descendants.
279
825748
3459
với các thành viên trong gia đình
cộng đồng, lãnh đạo và con cháu
cộng đồng, lãnh đạo và con cháu
14:01
The act of collecting soil itself
280
829890
3102
Bản thân hành động thu thập đất
14:06
has lead to a type of spiritual healing.
281
834148
2670
là một giải pháp chữa bệnh tinh thần.
14:09
It's an act of restorative justice.
282
837545
2487
Như một hành động phục hồi công lý
14:12
As one EJI team member noted
283
840844
2554
Một thành viên trong nhóm EJI ghi chú
14:15
in the collection of the soil
from where Will McBride was lynched,
from where Will McBride was lynched,
284
843422
4052
trong bộ sưu tập đất
từ nơi Will McBride bị hành hình,
từ nơi Will McBride bị hành hình,
14:20
"If Will McBride left one drop of sweat,
285
848231
3133
"Nếu Will McBride đổ một giọt mồ hôi,
14:23
one drop of blood,
286
851388
1355
một giọt máu,
14:25
one hair follicle --
287
853173
1403
một sợi tóc
14:26
I pray that I dug it up,
288
854964
1621
Tôi cầu nguyện tôi đào nó lên,
14:28
and that his whole body
would be at peace."
would be at peace."
289
856609
2975
và toàn bộ cơ thể của ông
sẽ được yên nghỉ. "
sẽ được yên nghỉ. "
14:34
We plan to break ground
on this memorial later this year,
on this memorial later this year,
290
862683
3261
Chúng tôi có kế hoạch phá mặt bằng
trên đài tưởng niệm cuối năm nay
trên đài tưởng niệm cuối năm nay
14:37
and it will be a place to finally speak
of the unspeakable acts
of the unspeakable acts
291
865968
4445
và nó sẽ là nơi cuối cùng để lên tiếng
của các hành động
của các hành động
14:42
that have scarred this nation.
292
870437
1855
đã tạo nên viết sẹo cho quốc gia này.
14:46
(Applause)
293
874380
5861
(Vỗ tay)
14:57
When my father told me
that day that this house --
that day that this house --
294
885245
3437
Khi cha tôi nói với tôi
rằng ngôi nhà này
rằng ngôi nhà này
15:00
our house --
295
888706
1155
nhà của chúng tôi
15:01
had saved his life,
296
889885
1205
đã cứu sống ông
15:03
what I didn't know
297
891970
1312
Điều tôi không biết
15:05
was that he was referring
to a much deeper relationship
to a much deeper relationship
298
893306
3252
là ông đã được đề cập
đến một mối quan hệ sâu sắc hơn nhiều
đến một mối quan hệ sâu sắc hơn nhiều
15:08
between architecture and ourselves.
299
896582
2440
giữa kiến trúc và bản thân chúng ta
15:11
Buildings are not simply
expressive sculptures.
expressive sculptures.
300
899649
3346
Các công trình không đơn giản là
tác phẩm điêu khắc biểu cảm.
tác phẩm điêu khắc biểu cảm.
15:15
They make visible our personal
and our collective aspirations
and our collective aspirations
301
903019
4098
Chúng làm hiện hữu bản thân
và nguyện vọng của chúng ta
và nguyện vọng của chúng ta
15:19
as a society.
302
907141
1157
như là một xã hội.
15:21
Great architecture can give us hope.
303
909177
3240
Kiến trúc vĩ đại có thể
cho chúng ta hy vọng.
cho chúng ta hy vọng.
15:25
Great architecture can heal.
304
913162
2374
Kiến trúc vĩ đại có thể
chữa lành vết thương.
chữa lành vết thương.
15:28
Thank you very much.
305
916478
1217
Cảm ơn rất nhiều.
15:29
(Applause)
306
917719
7271
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Michael Murphy - DesignerAs co-founder and CEO of MASS Design Group, Michael Murphy envisions and creates community-centric structures with healing built into their core.
Why you should listen
Michael Murphy is the executive director of MASS Design Group. He spearheads MASS' research and design programs and has helped expand the firm into ten countries and three continents.
Murphy led the design and construction of MASS's first project, the Butaro Hospital in Rwanda, which opened in 2011. The award-winning hospital established the MASS blueprint: immersive study of each location for its challenges and advantages, design of buildings that will improve the well-being of patients and communities, low-impact and environmentally sensitive construction that enriches the community, and evaluation of each design’s impact in improving lives.
Michael Murphy | Speaker | TED.com