TEDNYC
Lux Narayan: What I learned from 2,000 obituaries
Lux Narayan: Điều tôi học được từ 2000 bản tin buồn
Filmed:
Readability: 4.4
1,705,669 views
Lux Narayan bắt đầu ngày mới với món trứng chưng và câu hỏi "Ai qua đời hôm nay?" Tại sao? Bằng việc phân tích 2,000 bản tin buồn trên tờ New York Times trong khoảng thời gian 20 tháng, Narayan đã chắt lọc trong những bản tin rất ngắn, thành quả cả đời họ. Tại đây anh ấy chia sẽ về những điều mà dấn ấn bất tử của những cuộc đời đó có thể dạy ta cách sống một cuộc đời thật ý nghĩa.
Lux Narayan - Entrepreneur
Lux Narayan is a perpetual learner of various things -- from origami and molecular gastronomy to stand-up and improv comedy. Full bio
Lux Narayan is a perpetual learner of various things -- from origami and molecular gastronomy to stand-up and improv comedy. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Joseph Keller hay chạy bộ
quanh khuôn viên trường Stanford,
quanh khuôn viên trường Stanford,
00:12
Joseph Keller used to jog
around the Stanford campus,
around the Stanford campus,
0
879
4072
00:16
and he was struck by all the women
jogging there as well.
jogging there as well.
1
4975
4717
Và ông ấy cũng bị ấn tượng bởi
những cô gái chạy bộ ở đó.
những cô gái chạy bộ ở đó.
00:21
Why did their ponytails swing
from side to side like that?
from side to side like that?
2
9716
3589
Tại sao mái tóc đuôi ngựa của họ
lại hất sang hai bên như vậy?
lại hất sang hai bên như vậy?
00:25
Being a mathematician,
he set out to understand why.
he set out to understand why.
3
13867
3138
Là một nhà toán học,
ông bắt đầu tìm hiểu lí do.
ông bắt đầu tìm hiểu lí do.
00:29
(Laughter)
4
17029
1151
(Tiếng cười)
00:30
Professor Keller was curious
about many things:
about many things:
5
18204
2306
Giáo sư Keller tò mò về rất nhiều thứ:
00:32
why teapots dribble
6
20534
1967
Tại sao tách trà lại nhỏ giọt
00:34
or how earthworms wriggle.
7
22525
1830
Hay giun đất ngọ nguậy như thế nào.
00:36
Until a few months ago,
I hadn't heard of Joseph Keller.
I hadn't heard of Joseph Keller.
8
24847
3048
Cho đến vài tháng trước, tôi không còn
nghe tin về ông ấy nữa.
nghe tin về ông ấy nữa.
00:40
I read about him in the New York Times,
9
28581
2852
Tôi đọc được tin về ông ấy
trên tờ New York Times,
trên tờ New York Times,
00:43
in the obituaries.
10
31457
1432
Trong mục tin buồn.
00:44
The Times had half a page
of editorial dedicated to him,
of editorial dedicated to him,
11
32913
3772
Tờ Times dành nửa trang báo tri ân ông,
00:48
which you can imagine is premium space
for a newspaper of their stature.
for a newspaper of their stature.
12
36709
3922
Bạn có thể hình dung với tờ Times danh giá
đó là một phần dung lượng đặc biệt.
đó là một phần dung lượng đặc biệt.
00:53
I read the obituaries almost every day.
13
41368
2342
Tôi gần như đọc mục tin buồn hằng ngày.
00:56
My wife understandably thinks
I'm rather morbid
I'm rather morbid
14
44690
3022
Thật dễ hiểu khi vợ tôi nghĩ rằng
tôi hơi bất thường
tôi hơi bất thường
00:59
to begin my day with scrambled eggs
and a "Let's see who died today."
and a "Let's see who died today."
15
47736
4400
Khi bắt đầu một ngày với món trứng chưng
và việc 'Xem ai qua đời hôm nay nào."
và việc 'Xem ai qua đời hôm nay nào."
01:04
(Laughter)
16
52160
1150
(Tiếng cười)
01:06
But if you think about it,
17
54025
1292
Nhưng nếu nghĩ về điều đó,
01:07
the front page of the newspaper
is usually bad news,
is usually bad news,
18
55341
3413
Trang nhất các báo thường là tin xấu,
01:10
and cues man's failures.
19
58778
1975
Và chỉ ra thất bại của con người.
01:12
An instance where bad news
cues accomplishment
cues accomplishment
20
60777
2666
Một nơi mà tin xấu lại chỉ ra thành quả
01:15
is at the end of the paper,
in the obituaries.
in the obituaries.
21
63467
3235
Là trang cuối của tờ báo,
trong mục tin buồn.
trong mục tin buồn.
01:19
In my day job,
22
67405
1364
Công việc của tôi,
01:20
I run a company that focuses
on future insights
on future insights
23
68793
2476
Tôi điều hành một công ty
về tìm hiểu tương lai
về tìm hiểu tương lai
01:23
that marketers can derive
from past data --
from past data --
24
71293
2420
Mà các marketer có thể lọc
từ dữ liệu trước đây
từ dữ liệu trước đây
01:25
a kind of rearview-mirror analysis.
25
73737
2944
Một dạng phân tích dữ liệu trong quá khứ.
01:29
And we began to think:
26
77092
1155
Và ta bắt đầu nghĩ:
01:30
What if we held a rearview mirror
to obituaries from the New York Times?
to obituaries from the New York Times?
27
78271
5118
Nếu ta nhìn lại
những cáo phó trên tờ New York Times?
những cáo phó trên tờ New York Times?
Có phải bài học là làm thế nào để
cáo phó của bạn được đăng lên báo
cáo phó của bạn được đăng lên báo
01:36
Were there lessons on how you could get
your obituary featured --
your obituary featured --
28
84514
3468
01:40
even if you aren't around to enjoy it?
29
88006
1977
Kể cả khi bạn không còn sống để thấy nó?
01:42
(Laughter)
30
90007
1484
(Tiếng cười)
01:43
Would this go better with scrambled eggs?
31
91515
2628
Việc đó có tuyệt hơn
khi dùng với trứng chưng không?
khi dùng với trứng chưng không?
01:46
(Laughter)
32
94167
1150
(Tiếng cười)
01:48
And so, we looked at the data.
33
96163
2998
Và rồi, chúng tôi xem qua dữ liệu.
01:51
2,000 editorial, non-paid obituaries
34
99869
4494
2000 cáo phó
của người nổi tiếng
của người nổi tiếng
01:56
over a 20-month period
between 2015 and 2016.
between 2015 and 2016.
35
104387
3642
Trong vòng 20 tháng giữa năm 2015 và 2016.
02:00
What did these 2,000 deaths --
rather, lives -- teach us?
rather, lives -- teach us?
36
108053
4824
2000 cái chết, hay đúng hơn,
2000 cuộc đời này dạy chúng ta điều gì?
2000 cuộc đời này dạy chúng ta điều gì?
02:04
Well, first we looked at words.
37
112901
2033
Hãy nhìn vào câu chữ.
02:06
This here is an obituary headline.
38
114958
1761
Đây là tiêu đề của một bản tin buồn.
02:08
This one is of the amazing Lee Kuan Yew.
39
116743
2296
Đây là ngài Lý Quang Diệu tuyệt vời.
02:11
If you remove the beginning and the end,
40
119063
2522
Nếu bạn bỏ phần đầu và phần cuồi đi,
02:13
you're left with a beautifully
worded descriptor
worded descriptor
41
121609
3334
Bạn sẽ có lời đề tựa tuyệt đẹp
02:16
that tries to, in just a few words,
capture an achievement or a lifetime.
capture an achievement or a lifetime.
42
124967
4675
Mà chỉ trong vài con chữ, đúc kết được
một thành quả hay cả cuộc đời họ.
một thành quả hay cả cuộc đời họ.
02:21
Just looking at these is fascinating.
43
129666
2161
Chỉ đọc những lời tựa này đã thấy thú vị.
02:24
Here are a few famous ones,
people who died in the last two years.
people who died in the last two years.
44
132301
3295
Đây là một vài người nổi tiếng,
qua đời trong vòng hai năm qua.
qua đời trong vòng hai năm qua.
02:27
Try and guess who they are.
45
135620
1319
Cố đoán xem họ là ai nhé.
02:28
[An Artist who Defied Genre]
46
136963
1440
Nghệ sĩ thách thức mọi loại
02:30
That's Prince.
47
138427
1185
Đó là Prince.
02:32
[Titan of Boxing and the 20th Century]
48
140497
1837
Người khổng lồ của Boxing thế kỉ 20
02:34
Oh, yes.
49
142358
1160
Đúng rồi.
02:35
[Muhammad Ali]
50
143542
1224
Muhammad Ali
02:36
[Groundbreaking Architect]
51
144790
1546
Vị kiến trúc sư có nhiều đột phá
02:38
Zaha Hadid.
52
146360
1251
Zaha Hadid.
02:40
So we took these descriptors
53
148843
1748
Chúng ta đọc những lời đề tựa này
02:42
and did what's called
natural language processing,
natural language processing,
54
150615
2524
Và thực hiện quá trình
xử lí ngôn ngữ tự nhiên,
xử lí ngôn ngữ tự nhiên,
02:45
where you feed these into a program,
55
153163
1771
Khi bạn đưa chúng vào một bộ máy,
02:46
it throws out the superfluous words --
56
154958
1865
Và ném ra những từ ngữ thừa thãi
02:48
"the," "and," -- the kind of words
you can mime easily in "Charades," --
you can mime easily in "Charades," --
57
156847
4223
Kiểu ngôn ngữ bạn có thể dễ dàng bỏ đi
trong trò chơi "Đố chữ"
trong trò chơi "Đố chữ"
02:53
and leaves you with the most
significant words.
significant words.
58
161094
2193
Để lại cho bạn những từ ngữ
quan trọng nhất.
quan trọng nhất.
Và tôi không chỉ làm vậy với 4 đề tựa,
02:55
And we did it not just for these four,
59
163311
1821
02:57
but for all 2,000 descriptors.
60
165156
2519
Mà với cả 2000 lời đề tựa.
02:59
And this is what it looks like.
61
167699
1743
Và chúng trông như thế này.
03:03
Film, theatre, music, dance
and of course, art, are huge.
and of course, art, are huge.
62
171004
4827
Phim, kịch, âm nhạc, khiêu vũ
và kể cả hội họa rất nhiều
và kể cả hội họa rất nhiều
03:08
Over 40 percent.
63
176485
1946
Hơn 40%.
03:10
You have to wonder
why in so many societies
why in so many societies
64
178455
2528
Bạn sẽ phải thắc mắc
tại sao ở rất nhiều xã hội
tại sao ở rất nhiều xã hội
03:13
we insist that our kids pursue
engineering or medicine or business or law
engineering or medicine or business or law
65
181007
4435
Chúng ta cứ muốn con cái mình theo nghề
kỹ sư hay y dược hay kinh doanh hay luật
kỹ sư hay y dược hay kinh doanh hay luật
03:17
to be construed as successful.
66
185466
1587
Để được coi là thành công.
03:19
And while we're talking profession,
67
187871
1693
Và khi chúng ta nói đến sự nghiệp,
03:21
let's look at age --
68
189588
1151
Hãy nhìn vào độ tuổi
03:22
the average age at which
they achieved things.
they achieved things.
69
190763
2510
Độ tuổi trung bình họ đạt được thành tích.
03:25
That number is 37.
70
193297
1846
Con số đó là 37.
03:28
What that means is,
you've got to wait 37 years ...
you've got to wait 37 years ...
71
196274
3656
Điều đó có nghĩa là bạn phải chờ 37 năm...
03:31
before your first significant achievement
that you're remembered for --
that you're remembered for --
72
199954
3395
Trước khi đạt được thành tựu đầu tiên
để mọi người nhớ đến bạn
để mọi người nhớ đến bạn
03:35
on average --
73
203373
1151
Trung bình là vậy
03:36
44 years later, when you
die at the age of 81 --
die at the age of 81 --
74
204548
2478
44 năm sau khi bạn qua đời ở tuổi 81
03:39
on average.
75
207050
1168
Trên trung bình.
03:40
(Laughter)
76
208242
1001
(cười)
03:41
Talk about having to be patient.
77
209267
1684
Hẳn là phải rất kiên nhẫn.
03:42
(Laughter)
78
210975
1057
(cười)
03:44
Of course, it varies by profession.
79
212056
2089
Tất nhiên,
nó thay đổi theo nghề nghiệp.
nó thay đổi theo nghề nghiệp.
03:46
If you're a sports star,
80
214566
1193
Nếu bạn là VĐV thể thao,
03:47
you'll probably hit
your stride in your 20s.
your stride in your 20s.
81
215783
2127
Bạn có thể sẽ vụt sáng ở độ tuổi 20.
03:49
And if you're in your 40s like me,
82
217934
2645
Và nếu bạn ở độ tuổi 40 như tôi,
03:52
you can join the fun world of politics.
83
220603
1991
Bạn có thể vào thế giới chính trị thú vị.
03:54
(Laughter)
84
222618
1056
(cười)
03:55
Politicians do their first and sometimes
only commendable act in their mid-40s.
only commendable act in their mid-40s.
85
223698
3915
Chính trị gia có bước đi đáng ca ngợi
đầu tiên và đôi khi duy nhất ở độ tuổi 40.
đầu tiên và đôi khi duy nhất ở độ tuổi 40.
03:59
(Laughter)
86
227637
1257
(cười)
04:00
If you're wondering what "others" are,
87
228918
1937
Nếu bạn đang thắc mắc "Thứ khác" là gì,
04:02
here are some examples.
88
230879
1476
Đây là một vài ví dụ.
04:04
Isn't it fascinating, the things people do
89
232821
2116
Thật là kì diệu nhỉ, những điều họ làm
04:06
and the things they're remembered for?
90
234961
1882
Và những điều họ được nhớ đến?
04:08
(Laughter)
91
236867
1752
(cười)
04:12
Our curiosity was in overdrive,
92
240136
1844
Chúng tôi đã cực kì tò mò
04:14
and we desired to analyze
more than just a descriptor.
more than just a descriptor.
93
242004
3788
Và chúng tôi muốn phân tích nhiều hơn
chỉ một cái đề tựa.
chỉ một cái đề tựa.
04:18
So, we ingested the entire
first paragraph of all 2,000 obituaries,
first paragraph of all 2,000 obituaries,
94
246998
4946
Chúng tôi đã phân tích khổ đầu tiên
của toàn bộ 2000 bản tin buồn,
của toàn bộ 2000 bản tin buồn,
04:23
but we did this separately
for two groups of people:
for two groups of people:
95
251968
2774
Và chúng tôi phân tích tách biệt
dựa trên hai nhóm người:
dựa trên hai nhóm người:
04:26
people that are famous
and people that are not famous.
and people that are not famous.
96
254766
2777
Người nổi tiếng và người không nổi tiếng.
04:29
Famous people -- Prince,
Ali, Zaha Hadid --
Ali, Zaha Hadid --
97
257567
2689
Người nổi tiếng - Prince, Ali, Zaha Hadid
04:32
people who are not famous
are people like Jocelyn Cooper,
are people like Jocelyn Cooper,
98
260280
4235
Người không nổi tiếng như Jocelyn Cooper,
04:36
Reverend Curry
99
264539
1154
Reverend Curry
04:37
or Lorna Kelly.
100
265717
1169
Hay Lorna Kelly.
04:38
I'm willing to bet you haven't heard
of most of their names.
of most of their names.
101
266910
3188
Tôi sẵn sàng cá rằng bạn chưa từng nghe
hầu hết những cái tên ấy.
hầu hết những cái tên ấy.
04:42
Amazing people, fantastic achievements,
but they're not famous.
but they're not famous.
102
270122
3812
Những con người kì diệu, thành tựu
tuyệt vời nhưng họ không nổi tiếng.
tuyệt vời nhưng họ không nổi tiếng.
04:46
So what if we analyze
these two groups separately --
these two groups separately --
103
274720
2788
Sẽ ra sao nếu chúng tôi
phân tích hai nhóm này tách biệt?
phân tích hai nhóm này tách biệt?
04:49
the famous and the non-famous?
104
277532
1525
Những người nổi và không nổi?
04:51
What might that tell us?
105
279081
1419
Ta sẽ biết được điều gì?
04:52
Take a look.
106
280524
1240
Cùng xem nào.
04:56
Two things leap out at me.
107
284556
1469
Hai thứ nổi trội với tôi.
04:58
First:
108
286569
1170
Đầu tiên:
05:00
"John."
109
288106
1198
"John."
05:01
(Laughter)
110
289328
1300
(cười)
05:03
Anyone here named John
should thank your parents --
should thank your parents --
111
291914
3388
Những ai ở đây tên John
nên cảm ơn bố mẹ mình
nên cảm ơn bố mẹ mình
05:07
(Laughter)
112
295326
1329
(cười)
05:08
and remind your kids to cut out
your obituary when you're gone.
your obituary when you're gone.
113
296679
3082
Và nhắc con bạn
cắt bản tin buồn của bạn ra khi bạn mất
cắt bản tin buồn của bạn ra khi bạn mất
05:13
And second:
114
301061
1356
Và thứ hai:
05:15
"help."
115
303849
1154
"Giúp đỡ."
05:18
We uncovered, many lessons
from lives well-led,
from lives well-led,
116
306524
3465
Chúng tôi đã tìm ra, nhiều bài học
từ những cuộc đời ý nghĩa
từ những cuộc đời ý nghĩa
05:22
and what those people immortalized
in print could teach us.
in print could teach us.
117
310013
2836
Và điều mà những người bất tử này
có thể dạy chúng ta.
có thể dạy chúng ta.
05:24
The exercise was a fascinating testament
to the kaleidoscope that is life,
to the kaleidoscope that is life,
118
312873
4738
Việc này là một minh chứng tuyệt vời
cho lăng kính vạn hoa của cuộc đời,
cho lăng kính vạn hoa của cuộc đời,
05:29
and even more fascinating
119
317635
2715
Và còn thú vị hơn
05:32
was the fact that the overwhelming
majority of obituaries
majority of obituaries
120
320374
3068
Là sự thật bao trùm
lên hầu hết các bản tin buồn
lên hầu hết các bản tin buồn
05:35
featured people famous and non-famous,
121
323466
2998
Có những người nổi tiếng
và không nổi tiếng,
và không nổi tiếng,
05:38
who did seemingly extraordinary things.
122
326488
2433
Những người đã làm nên những điều kì diệu.
05:41
They made a positive dent
in the fabric of life.
in the fabric of life.
123
329574
3110
Họ đã để lại tiếng thơm
trong lịch sử nhân loại
trong lịch sử nhân loại
05:44
They helped.
124
332708
1237
Họ đã giúp đỡ.
05:46
So ask yourselves as you go
back to your daily lives:
back to your daily lives:
125
334772
2591
Hãy thử hỏi bản thân mình
trong cuộc sống hằng ngày:
trong cuộc sống hằng ngày:
05:49
How am I using my talents to help society?
126
337387
2920
Mình đã giúp xã hội như thế nào
với khả năng của mình?
với khả năng của mình?
05:52
Because the most powerful lesson here is,
127
340331
2973
Vì bài học mạnh mẽ nhất ở đây là,
05:55
if more people lived their lives
trying to be famous in death,
trying to be famous in death,
128
343328
4336
Nếu mọi người sống cố gắng
để lại tiếng thơm sau khi chết
để lại tiếng thơm sau khi chết
05:59
the world would be a much better place.
129
347688
2605
Thì thế giới sẽ trở nên tốt đẹp hơn nhiều.
06:03
Thank you.
130
351062
1169
Cảm ơn.
06:04
(Applause)
131
352255
2848
(vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Lux Narayan - EntrepreneurLux Narayan is a perpetual learner of various things -- from origami and molecular gastronomy to stand-up and improv comedy.
Why you should listen
Lakshmanan aka Lux Narayan mans the helm of Unmetric, a social media intelligence company that helps digital marketers, social media analysts, and content creators harness social signals to track and analyze competitive content and campaigns, and to create better content and campaigns of their own.
Prior to founding Unmetric, Narayan was a co-founder at Vembu Technologies, an online data backup company. He also helped found and volunteered at ShareMyCake, a non-profit started by his wife that focuses on encouraging children to use their birthdays to channel monetary support towards a cause of their choosing.
As Unmetric's CEO, he leads a team of 70 people distributed across the company's operations in Chennai and New York City.
Outside of work, he is a perpetual learner of various things -- from origami and molecular gastronomy to stand-up and improv comedy. He enjoys reading obituaries and other non-fiction and watching documentaries with bad ratings. Narayan makes time every year for trekking in the Himalayas or scuba diving in tropical waters, and once he learns to fly, he hopes to spend more time off land than on it.
Lux Narayan | Speaker | TED.com