TED2013
ShaoLan: Learn to read Chinese ... with ease!
ՇաոԼան: ՇաոԼան Սուեհ: Չինարենը՝ հեշտությամբ:
Filmed:
Readability: 3
4,781,742 views
Օտարերկրացու համար չինարեն խոսելը բարդ խնդիր է: Սակայն այդ լեզվի գեղեցիկ և հաճախ խրթին նշանները սովորելը կարող է այդքան էլ բարդ չլինել: ՇաոԼանը հակիրճ ներկայացնում է նշանները, դրանց հիմքում ընկած գաղափարներն ու նշանակությունը՝ պարզ ձևերից անցնելով առավել բարդ հասկացությունների: Անվանենք այն «Չայնիզի»:
ShaoLan Hsueh - Technologist, entrepreneur
ShaoLan want to help people understand China's culture and language, and to bridge the gap between East and West. Full bio
ShaoLan want to help people understand China's culture and language, and to bridge the gap between East and West. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Growing up in Taiwan
0
754
2056
Մեծանալով Թայվանում`
00:14
as the daughter of a calligrapher,
1
2810
1612
գեղագրի ընտանիքում,
00:16
one of my most treasured memories
2
4422
2368
մանկությանս տարիներից մնացած ամենավառ հիշողություններիցս մեկն
00:18
was my mother showing me the beauty, the shape
3
6790
3093
այն է, թե ինչպես էր մայրս ինձ ծանոթացնում
00:21
and the form of Chinese characters.
4
9883
2633
չինական հիերոգլիֆների գեղեցկությանը, ձևին և կառուցվածքին:
00:24
Ever since then, I was fascinated
5
12516
2507
Այն ժամանակից ի վեր
00:27
by this incredible language.
6
15023
2662
ես տարված եմ այս բացառիկ լեզվով:
00:29
But to an outsider, it seems to be
7
17685
2735
Բայց լեզվին չտիրապետողի համար այս լեզուն կարող է թվալ
00:32
as impenetrable as the Great Wall of China.
8
20420
3509
նույնքան անհաղթահարելի, որքան չինական մեծ պատն է :
00:35
Over the past few years, I've been wondering
9
23929
2375
Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում ինձ հետաքրքրել է,
00:38
if I can break down this wall,
10
26304
2052
թե արդյոք կարող եմ քանդել այդ պատը:
00:40
so anyone who wants to understand and appreciate
11
28356
2594
Ուստի ամեն ոք, ով ցանկանում է հասկանալ և գնահատել
00:42
the beauty of this sophisticated language could do so.
12
30950
3908
այս խրթին լեզվի գեղեցկությունը,կարող է փորձել իր սեփական ուժերը:
00:46
I started thinking about how a new, fast method
13
34858
4312
Ես սկսեցի փնտրել մի նոր և արագ միջոց,
00:51
of learning Chinese might be useful.
14
39170
2848
որն օգտակար կլիներ չինարեն սովորելիս:
00:54
Since the age of five, I started to learn how to draw
15
42018
3986
Հինգ տարեկան էի ,երբ սկսեցի սովորել,
00:58
every single stroke for each character
16
46004
3005
թե ինչպես է պետք
01:01
in the correct sequence.
17
49009
2544
ճիշտ հերթականությամբ պատկերել յուրաքանչյուր հիերոգլիֆի ցանկացած մասնիկ:
01:03
I learned new characters every day
18
51553
2057
Հաջորդ տասնհինգ տարիների ընթացքում ես ամեն օր մի նոր
01:05
during the course of the next 15 years.
19
53610
2727
հիերոգլիֆ էի սովորում:
01:08
Since we only have five minutes,
20
56337
2120
Քանի որ մենք ունենք ընդամենը հինգ րոպե,
01:10
it's better that we have a fast and simpler way.
21
58457
3635
ներկայացնեմ մի արագ և պարզ եղանակ:
01:14
A Chinese scholar would understand 20,000 characters.
22
62092
3525
Չին գիտնականը գիտի քսան հազար հիերոգլիֆ:
01:17
You only need 1,000 to understand the basic literacy.
23
65617
5112
Գրագետ համարվելու համար բավական է իմանալ տասը հազար հիերոգլիֆ:
01:22
The top 200 will allow you to comprehend
24
70729
4016
Երկու հարյուր ամենագործածական հիերոգլիֆների իմացությունը բավական է
01:26
40 percent of basic literature --
25
74745
2896
հիմնական գրականության քառասուն տոկոսը,
01:29
enough to read road signs, restaurant menus,
26
77641
2876
ճանապարհային նշանները, ռեստորանների ճաշացանկերը,
01:32
to understand the basic idea of the web pages
27
80517
3004
կայքերի
01:35
or the newspapers.
28
83521
1939
կամ թերթերի բուն իմաստը հասկանալու համար:
01:37
Today I'm going to start with eight
29
85460
2199
Այսօր կներկայացնեմ դրանցից ութը,
01:39
to show you how the method works.
30
87659
1892
ցույց տալու համար այս եղանակի արդյունավետությունը:
01:41
You are ready?
31
89551
1921
Պատրա՞ստ եք:
01:43
Open your mouth as wide as possible
32
91472
2683
Բացեք ձեր բերանը հնարավորինս լայն`
01:46
until it's square.
33
94155
2046
փորձելով ստանալ քառակուսու տեսք.
01:48
You get a mouth.
34
96201
2682
ստացվում է բերան:
01:50
This is a person going for a walk.
35
98883
3088
Սա զբոսնող մարդ է:
01:53
Person.
36
101971
3131
Մարդ:
01:57
If the shape of the fire is a person
37
105102
2709
Եթե համարենք, որ կրակի հիերոգլիֆը
01:59
with two arms on both sides,
38
107811
2270
ունի երկու ձեռքերը պարզած մարդու տեսք,
02:02
as if she was yelling frantically,
39
110081
2170
ով ասես խուճապահար բղավում է.
02:04
"Help! I'm on fire!" --
40
112251
3553
«Oգնեցեք, այրվում եմ»
02:07
This symbol actually is originally from the shape of the flame,
41
115804
4167
այս սիմվոլի նախնական տարբերակն ինքնին նման է կրակի,
02:11
but I like to think that way. Whichever works for you.
42
119971
3813
բայց սա իմ անհատական մոտեցումն է, ձերը գուցե տարբերվի:
02:15
This is a tree.
43
123784
2259
Սա ծառ է:
02:18
Tree.
44
126043
2098
Ծառ:
02:20
This is a mountain.
45
128141
4425
Սա լեռ է
02:24
The sun.
46
132566
2601
արև,
02:29
The moon.
47
137458
4654
լուսին: Դռան հիերոգլիֆը նման է վայրի արևմուտքում տարածված երկփեղկ դռներին:
02:34
The symbol of the door
48
142112
1975
Դռան հիերոգլիֆը
02:36
looks like a pair of saloon doors in the wild west.
49
144087
5706
նման է վայրի արևմուտքում տարածված երկփեղկ դռներին:
02:41
I call these eight characters radicals.
50
149793
3738
Սրանք ես համարում եմ ութ հիմնական հիերոգլիֆները:
02:45
They are the building blocks
51
153531
1766
Սրանք այն հիմնաքարերն են, որոնց միջոցով կարելի է նոր բառեր կազմել:
02:47
for you to create lots more characters.
52
155297
4130
որոնց միջոցով կարելի է նոր բառեր կազմել:
02:51
A person.
53
159427
1738
Մարդ:
02:53
If someone walks behind, that is "to follow."
54
161165
4268
Երբ ինչ-որ մեկը քայլում է հետևից, նշանակում է հետևել:
02:57
As the old saying goes,
55
165433
2128
Ըստ հայտնի ասացվածքի`
02:59
two is company, three is a crowd.
56
167561
3726
երկուսն ընկեր են ,երեքն արդեն ամբոխ:
03:03
If a person stretched their arms wide,
57
171287
2915
Երբ մեկը լայն տարածում է ձեռքերը,
03:06
this person is saying, "It was this big."
58
174202
4647
ապա նկատի ունի այսքան մեծ:
03:10
The person inside the mouth, the person is trapped.
59
178849
3848
Եթե մարդը բերանի մեջ է ,ուրեմն նա թակարդում է:
03:14
He's a prisoner, just like Jonah inside the whale.
60
182697
5846
Այլ կերպ ասած նա բանտարկյալ է, ինչպես Ջոնը կետի բերանում:
03:20
One tree is a tree. Two trees together, we have the woods.
61
188543
3494
Մեկ ծառը պարզապես ծառ է, երկուսը` գերաններ,
03:24
Three trees together, we create the forest.
62
192037
3556
երեքը միասին նշանակում է անտառ:
03:27
Put a plank underneath the tree, we have the foundation.
63
195593
4072
Դնենք մի գիծ ծառի տակ և կստանանք հիմք:
03:31
Put a mouth on the top of the tree, that's "idiot." (Laughter)
64
199665
4135
Բերանի սիմվոլը պատկերելով ծառի վերնամասում կստանանք հիմար
03:35
Easy to remember,
65
203800
2081
նշանը հեշտ է հիշել ,
03:37
since a talking tree is pretty idiotic.
66
205881
4942
քանի որ խոսող ծառն ինքնին հիմարություն է:
03:42
Remember fire?
67
210823
2042
Հիշում եք կրակի օրինակը:
03:44
Two fires together, I get really hot.
68
212865
2661
Երկու կրակ միասին նշամակում է շոգ:
03:47
Three fires together, that's a lot of flames.
69
215526
2859
Երեքը միասին`բոց:
03:50
Set the fire underneath the two trees, it's burning.
70
218385
4601
Երկու ծառի տակ վառվող կրակը նշանակում է այրվել:
03:54
For us, the sun is the source of prosperity.
71
222986
3092
Մեզ համար արևը բարեկեցության աղբյուր է,
03:58
Two suns together, prosperous.
72
226078
2179
երկուսը միասին` բարգավաճում,
04:00
Three together, that's sparkles.
73
228257
2358
երեքը`կայծ:
04:02
Put the sun and the moon shining together,
74
230615
2021
Շողացող արևը և լուսինը միասին
04:04
it's brightness.
75
232636
1308
խորհրդանշում է լուսավորություն:
04:05
It also means tomorrow, after a day and a night.
76
233944
4225
Դա նաև նշանակում է վաղը` մեկ օր ու գիշեր անց:
04:10
The sun is coming up above the horizon. Sunrise.
77
238169
4483
Հորիզոնից բարձրացող արևը նշանակում է արևածագ:
04:14
A door. Put a plank inside the door,
78
242652
3103
Դուռ: Դռների միջև ձող դնելով
04:17
it's a door bolt.
79
245755
2057
կստանանք սողնակ:
04:19
Put a mouth inside the door, asking questions.
80
247812
2964
Բերանի նշանը դռների արանքում նշանակում է հարցեր տալ
04:22
Knock knock. Is anyone home?
81
250776
3331
«Թըխկ- թըխկ, ո՞վ կա»:
04:26
This person is sneaking out of a door,
82
254107
2888
Դռներից դուրս եկող մարդը
04:28
escaping, evading.
83
256995
2832
նշանակում է փախուստ:
04:31
On the left, we have a woman.
84
259827
2153
Ձախ կողմում պատկերված է կին,
04:33
Two women together, they have an argument.
85
261980
2162
երկուսը միասին` վեճ,
04:36
(Laughter)
86
264142
2133
(Ծիծաղ)
04:38
Three women together, be careful, it's adultery.
87
266275
6518
երեքը միասին`զգուշացեք` ամուսնական դավաճանություն:
04:44
So we have gone through almost 30 characters.
88
272793
3509
Այսպիսով մենք ծանոթացանք մոտավորապես երեսուն հիերոգլիֆի
04:48
By using this method, the first eight radicals
89
276302
3337
կիրառելով այս մեթոդը, հիմնվելով ութ հիմնական հիերոգլիֆների վրա
04:51
will allow you to build 32.
90
279639
2001
կարող ենք կազմել ևս երեսուներկուսը,
04:53
The next group of eight characters
91
281640
1763
իսկ հաջորդ ութի միջոցով
04:55
will build an extra 32.
92
283403
2192
կկազմենք մյուս երեսուներկուսը:
04:57
So with very little effort,
93
285595
2302
Այսպիսով այսքան քիչ ջանք գործադրելով
04:59
you will be able to learn a couple hundred characters,
94
287897
2266
դուք կարող եք սովորել մի քանի հարյուր հիերոգլիֆներ`
05:02
which is the same as a Chinese eight-year-old.
95
290163
2552
այնքան որքան գիտի ութ տարեկան չինացին
05:04
So after we know the characters, we start building phrases.
96
292715
3547
Այսպիսով իմանալով հիերոգլիֆները կարող ենք կազմել արտահայտություններ:
05:08
For example, the mountain and the fire together,
97
296262
2697
Օրինակ`կրակն ու լեռը միասին կկազմեն հրե լեռ,
05:10
we have fire mountain. It's a volcano.
98
298959
2928
այսինքն` հրաբուխ:
05:13
We know Japan is the land of the rising sun.
99
301887
3320
Ինչպես հայտնի է Ճապոնիան ծագող արևի երկիրն է:
05:17
This is a sun placed with the origin,
100
305207
3418
Ուստի արևի նշանը ծագման նշանի հետ միասին կնշանակի
05:20
because Japan lies to the east of China.
101
308625
3127
Ճապոնիա, քանի որ վերջինս գտնվում է Չինաստանից արևելք:
05:23
So a sun, origin together, we build Japan.
102
311752
3890
Այսպիսով՝ արևի նշանը ծագման նշանի հետ միասին կնշանակի Ճապոնիա:
05:27
A person behind Japan, what do we get?
103
315642
2958
Մարդու նշանը Ճապոնիայի նշանի ետևում կստանանք ի՞նչ,
05:30
A Japanese person.
104
318600
3102
չինացի:
05:33
The character on the left is two mountains
105
321702
2801
Ձախ կողմում պատկերված երկու լեռները՝
05:36
stacked on top of each other.
106
324503
2107
պատկերված միմյանց վրա
05:38
In ancient China, that means in exile,
107
326610
3217
Նախկինում նշանակել են աքսոր,
05:41
because Chinese emperors, they put their political enemies
108
329827
2438
քանի որ Չին կայսրերն իրենց քաղաքական թշնամիներին
05:44
in exile beyond mountains.
109
332265
2371
աքսորում էին լեռներից այն կողմ:
05:46
Nowadays, exile has turned into getting out.
110
334636
5011
Մեր օրերում աքսորը վերաիմաստավորվել է՝ դառնալով դուրս գալ:
05:51
A mouth which tells you where to get out
111
339647
2571
Լեռան նշանը, որը պատկերում է, թե որտեղից է պետք դուրս գալ,
05:54
is an exit.
112
342218
1928
ելքն է:
05:56
This is a slide to remind me that I should stop talking
113
344146
3641
Իսկ այս սլայդն ինձ հիշեցնում է, որ ավարտեմ ելույթս
05:59
and get off of the stage. Thank you.
114
347787
1883
և լքեմ բեմը: Շնորհակալություն:
06:01
(Applause)
115
349670
3969
(Ծափահարություն)
ABOUT THE SPEAKER
ShaoLan Hsueh - Technologist, entrepreneurShaoLan want to help people understand China's culture and language, and to bridge the gap between East and West.
Why you should listen
ShaoLan is an entrepreneur, angel investor, geek, writer, traveller and dreamer. She is the founder and creator of Chineasy, which she launched after her TED Talk in Long Beach, California in 2013.
In just over three years, she has built Chineasy into one of the most popular methods of learning Chinese across the Internet with several hundred thousand fellow learners. Her first book, Chineasy, The New Way to Read Chinese, was launched in March 2014 and has been translated into 18 languages. Her next book, Chineasy Everyday, was launched in March 2016.
ShaoLan is a tech entrepreneur with extensive business experience. At the age of 22, while studying for her MBA, she wrote four best-selling books on software in Taiwan, and her books were bundled by Microsoft. She co-founded pAsia, one of the major players on Internet in Asia in 1990’s. After a second masters degree at the University of Cambridge, she began Caravel Capital in 2005 to advise young tech companies.
Chineasy represents a return for ShaoLan to her artistic upbringing and in many ways a design project. This project is the culmination of her life’s journey through the East and West. Her aim is to help people to understand China, Chinese culture, its language and to bridge the gap between East and West. Her next step is to help Chinese children to enjoy and appreciate the beauty of their own language.
ShaoLan Hsueh | Speaker | TED.com