TEDMED 2017
Dan Knights: How we study the microbes living in your gut
دان نایتز: چۆن توێژینەوە لەسەر ئەو میکرۆبانە دەکەین کە لە کۆئەندامی هەرستدا دەژین
Filmed:
Readability: 4.9
1,441,842 views
نزیکەی سەد تریلیۆن میکرۆب لەڕیخۆڵەتدا دەژین، کە لە نەخۆشی دەتپارێزن و یارمەتی کرداری هەرس دەدەن و سیستمی بەرگری لەشت ڕێکدەخەن. لەگەڵ ئەوەی لەشمان خۆی لەگەڵ ژیان لە کۆمەڵگەی مۆدێرندا گونجاندووە، لە دەستدانی هەندێک لە میکرۆبە ئاساییەکانمان دەستی پێکردووە و لەهەمان کاتدا نەخۆشی پەیوەست بە لە دەستدانی هەمەجۆری لە ڕیخۆڵەماندا لە هەڵکشاندایە لە وڵاتە پێگەیشتووەکان. زیندەوەرزان (دان نایتز) هەندێک دۆزینەوەی سەرنجڕاکێش دەربارەی جیاوازی ژینگەی میکرۆب لە خەڵکی ووڵاتە دواکەوتووەکان بەراورد بە ولایەتە یەکگرتووەکان ئاشکرادەکات و کاریگەریان لەسەر تەندروستیمان دەخاتەڕوو. زیاتر دەربارەی جیهانی ئەو میکرۆبانەی لەناو تۆدا دەژین و ئەو کارانەی ئەنجامیان دەدرێت بەردەست خستنی کەرەستەی بنیادنانەوە و جێگیرکردنەوەیان بزانە.
Dan Knights - Computational microbiologist
Dan Knights develops computational methods for doing precision medicine with gut bacterial communities, or microbiomes, and he applies those methods to study human disease. Full bio
Dan Knights develops computational methods for doing precision medicine with gut bacterial communities, or microbiomes, and he applies those methods to study human disease. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
If I asked you to name a microbe
that's living in your gut,
that's living in your gut,
0
787
5514
ئەگەر پرسیارت لێ بکەم ناوی میکرۆبێک بڵێت
کە لە ڕێخۆڵەتدا دەژیت،
کە لە ڕێخۆڵەتدا دەژیت،
00:18
many of you would probably say E. coli.
1
6325
3351
زۆربەتان لەوانەیە بڵێن ئیکۆلای.
00:21
A lot of people say this.
It's the best-known of the gut microbes.
It's the best-known of the gut microbes.
2
9700
3765
زۆربەی خەڵک ئەم وەڵامە دەدەن.
باشترین میکرۆبی ناسراوی ڕیخۆڵەیە
باشترین میکرۆبی ناسراوی ڕیخۆڵەیە
00:25
But it turns out that E. coli
is outnumbered in your gut
is outnumbered in your gut
3
13489
4505
بەڵام ژمارەی هەندێ جۆری بەکتریا لە ڕیخەڵەت
زیاترە لە ژمارەی ئیکۆلای
زیاترە لە ژمارەی ئیکۆلای
00:30
about a thousand to one
4
18018
2093
نزیکەی یەک لە هەزار
00:32
by other species, many of which
you probably haven't heard of.
you probably haven't heard of.
5
20135
2991
تۆ لەوانەیە ناوی زۆربەیانت نەبیستبێت.
00:35
These are Bacteroides;
Prevotella is another example.
Prevotella is another example.
6
23150
4581
ئەمانە ڕەگەزی بەکتریان؛
بەکتریایی پریڤۆتێلا نموونەیەکی ترە
بەکتریایی پریڤۆتێلا نموونەیەکی ترە
00:39
Those are the two that dominate
the modern human gut.
the modern human gut.
7
27755
3468
ئەوانە ئەو دووانەن کە ڕیخۆڵەی
مرۆڤی مۆدێرنیان داگیرکردووە.
مرۆڤی مۆدێرنیان داگیرکردووە.
00:43
There are about a hundred trillion
microbes living inside you.
microbes living inside you.
8
31247
4849
بەنزیکەی سەد تریلیۆن میکرۆب لە لەشدا دەژی.
00:49
We call this your microbiome,
9
37090
3271
ئێمە پێی دەڵێین ژینگەی میکرۆبی لەشت
00:52
so it's like a little world
living inside you --
living inside you --
10
40385
2244
وەک جیهانێکی بچوک وایە
لە لەشتدا دەژی --
لە لەشتدا دەژی --
00:54
actually more like a universe.
11
42653
1874
لە ڕاستیدا زیاتر لە گەردوونێک دەچێت.
00:56
A hundred trillion means
if you took a blade of grass
if you took a blade of grass
12
44896
3454
سەد تریلیۆن مانای وایە
ئەگەر چڵە گیایەکت وەرگرتبێت
ئەگەر چڵە گیایەکت وەرگرتبێت
01:00
and planted it for every microbe
living in your gut,
living in your gut,
13
48374
3125
و چاندبێتت بۆ هەر میکرۆبێک
کە لەڕیخۆڵەتدا دەژی،
کە لەڕیخۆڵەتدا دەژی،
01:03
that could fill a million football fields.
14
51523
2354
ئەوە دەتوانێت یەک ملیۆن
یاریگای تۆپێن پڕ بکاتەوە.
یاریگای تۆپێن پڕ بکاتەوە.
01:05
So it's incredibly complex.
15
53901
1746
بۆیە بێ ئەندازە ئاڵۆزە.
01:07
But interestingly,
16
55671
1816
بەڵام شتێکی سەیرە،
01:09
as our bodies have been adapting
to life in modern society,
to life in modern society,
17
57511
4433
لە کاتێکدا لەشمان خۆی گونجاندووە
لەگەڵ ژیان لە کۆمەڵگەی مۆدێرندا،
لەگەڵ ژیان لە کۆمەڵگەی مۆدێرندا،
01:13
we're losing some of our normal microbes,
18
61968
4104
ئێمە هەندێک لە میکرۆبە ئاساییەکانی لەشمان
لە دەست دەدەین،
لە دەست دەدەین،
01:18
and at the same time,
19
66096
2925
لە هەمان کاتدا،
چەند نەخۆشییەکی کەمی
پەیوەست بە کۆئەندامی هەرسەوە
پەیوەست بە کۆئەندامی هەرسەوە
01:21
there are quite a few diseases
related to the gut
related to the gut
20
69045
3355
01:24
that are skyrocketing
in developed nations all around the world.
in developed nations all around the world.
21
72424
5429
لە ووڵاتە گەشەسەندووەکان لە
سەرانسەری جیهان لە هەڵکشاندایە.
سەرانسەری جیهان لە هەڵکشاندایە.
01:29
And many of you probably know
someone who suffers from obesity,
someone who suffers from obesity,
22
77877
4659
هەروەها زۆربەتان لەوانەیە بزانن
کە کەسێک توش بە قەڵەوی دەبێت،
کە کەسێک توش بە قەڵەوی دەبێت،
01:34
diabetes, Crohn's disease
or ulcerative colitis,
or ulcerative colitis,
23
82560
3961
شەکرە، قورحەی کۆڵۆن،
هەوکردنی درێژخایەنی ڕیخۆڵە،
هەوکردنی درێژخایەنی ڕیخۆڵە،
01:38
allergies and asthma.
24
86545
1895
حەساسیەت و ڕەبۆ.
01:40
Every one of these diseases
25
88464
1365
هەریەکە لەم نەخۆشیانە
01:41
and many others related to metabolism
and autoimmunity
and autoimmunity
26
89853
4247
و زۆر نەخۆشی تر پەیوەست بە زیندەچالاکی
و سیستەمی بەرگری لەش
و سیستەمی بەرگری لەش
01:46
are linked to a loss
of healthy diversity in the gut.
of healthy diversity in the gut.
27
94124
5119
پەیوەندییان بە لە دەستدانی هەمەجۆری
دروستی ڕیخۆڵەوە هەیە.
دروستی ڕیخۆڵەوە هەیە.
01:52
My lab got our first indication of this
28
100081
2191
لە تاقیگەکەماندا یەکەم حاڵەتی لەم
جۆرەمان دەست نیشان کرد
جۆرەمان دەست نیشان کرد
01:54
when actually we were studying
non-human primates.
non-human primates.
29
102296
3770
کاتێک لێکۆڵینەوەمان لەسەر
جۆرەکانی ئاژەڵی مەیمون دەکرد.
جۆرەکانی ئاژەڵی مەیمون دەکرد.
دەمانویست بزانین چی بەسەر
ژینگەی میکرۆبی نێو مەیمونەکان هاتووە
ژینگەی میکرۆبی نێو مەیمونەکان هاتووە
01:58
We wanted to find out what happens
to a monkey's microbiome
to a monkey's microbiome
30
106090
5131
کاتێک ئەوان لە دارستانەوە
بۆ باخچەی ئاژەڵان دەگوازرێنەوە.
بۆ باخچەی ئاژەڵان دەگوازرێنەوە.
02:03
when they move from the jungle to a zoo.
31
111245
4039
ژینگەی میکرۆبەکانیان دەگۆڕێت؟
ئەوان مشەخۆری تازە هەڵدەگرن؟
ئەوان مشەخۆری تازە هەڵدەگرن؟
02:08
Does their microbiome change?
Do they pick up new bugs?
Do they pick up new bugs?
32
116166
2572
02:10
Do they lose some?
Does it get better or worse?
Does it get better or worse?
33
118762
2741
ئەوان بڕێک لە دەست دەدەن؟
میکرۆبی باش یان خراپ وەردەگرن؟
میکرۆبی باش یان خراپ وەردەگرن؟
02:13
We tracked two different
species in the jungle,
species in the jungle,
34
121527
3514
لە دارستاندا چاودێری دوو جۆری
جیاوازمان کرد،
جیاوازمان کرد،
02:17
one in Vietnam, one in Costa Rica,
35
125065
3610
یەکێک لە ڤێتنام، یەکێک لە کۆستاریکا
لە ڕێگەی پاشەڕۆکانیانەوە خوێندنەوەی
ترشە ناوکییەکانمان بۆ ئەنجام دان
ترشە ناوکییەکانمان بۆ ئەنجام دان
02:20
and then we sequenced
the DNA from their stool.
the DNA from their stool.
36
128699
2881
02:23
This is how we study the microbiome
in my research lab.
in my research lab.
37
131604
3541
لە تاقیگە بەم شێوەیە لێکۆڵینەوە لەسەر
ژینگەی میکرۆب دەکەین
ژینگەی میکرۆب دەکەین
لە ترشە ناوەکیەکانی، ئەو
ئاژەڵانەی کە لە جەنگەڵ دەژین،
ئاژەڵانەی کە لە جەنگەڵ دەژین،
02:27
And what we found in the DNA
is that in the wild,
is that in the wild,
38
135169
4112
ئەم دوو جۆر مەیمونە کۆمەڵە میکرۆبی
تەواو جیاوازیان هەبوو.
تەواو جیاوازیان هەبوو.
02:31
these two species had
totally different sets of microbes.
totally different sets of microbes.
39
139305
3961
02:35
It was like a fingerprint for the species.
40
143290
2612
کە بۆ ئەم جۆرە مەیمونانە
وەکو پەنجەمۆر وایە.
وەکو پەنجەمۆر وایە.
02:37
But in the zoo, they had lost
most of that diversity
most of that diversity
41
145926
5165
بەڵام لە باخچەی ئاژەڵاندا، بڕێکی زۆر
لەم هەمەجۆرییان لە دەستداوە.
لەم هەمەجۆرییان لە دەستداوە.
و کۆمەڵەی میکرۆبی دیکەیان هەڵگرتووە.
02:43
and had acquired
some other set of microbes.
some other set of microbes.
42
151115
2531
بۆیە زۆر جێی تێڕامان بوو.
02:46
So this was very curious.
43
154379
3348
ئێمە ئەم دوو جۆر لە ژینگەی
میکرۆبەمان دەستکەوت
میکرۆبەمان دەستکەوت
02:49
We've got these two different microbiomes.
44
157751
2009
02:51
In the wild, picture a lush
tropical rainforest
tropical rainforest
45
159784
4158
لە ژیانی کێویدا، داراستانە سەوزەکانی
هێڵی کەمەرەیی بهێنە بەرچاو،
هێڵی کەمەرەیی بهێنە بەرچاو،
02:55
living the guts of these monkeys.
46
163966
2469
لە کۆئەندامی هەرسی مەیمونەکاندا دەژین.
ئەوە ئەم شیێوە هەمەچەشنییە
کە ئێمە باسی دەکەین.
کە ئێمە باسی دەکەین.
02:58
That's the kind of diversity
that we're talking about.
that we're talking about.
47
166459
2540
کە دواتر لە باخچەی ئاژەڵاندا،
هەمەچشنییەکەیان لە دەست داوە.
هەمەچشنییەکەیان لە دەست داوە.
03:01
Then in the zoo, they've lost diversity.
48
169023
2626
03:04
Picture a rainforest
that's been burned to the ground
that's been burned to the ground
49
172298
3572
وێنای دارستانێک بکە
کە سوتێنراوەو تەختی زەوی کراوە.
کە سوتێنراوەو تەختی زەوی کراوە.
03:07
and taken over by a few invasive species.
50
175894
2340
چەند جۆرێکی کەم لە
میکرۆبی زیان بەخشی تێدا ماوە.
میکرۆبی زیان بەخشی تێدا ماوە.
زیاتر لە ژینگەی میکرۆبی
مەیمونێکی دەستبەسەر دەچێت.
مەیمونێکی دەستبەسەر دەچێت.
03:11
That's more like the microbiome
in a captive primate.
in a captive primate.
51
179105
3801
لەهەمان کاتدا،
03:15
Now, in the meantime,
52
183955
1237
زۆربەی ئاژەڵەکان تەندروستییان
باش نییە لە باخچەی ئاژەڵاندا
باش نییە لە باخچەی ئاژەڵاندا
03:17
many of the animals in the zoo
are not doing so well.
are not doing so well.
53
185216
2627
03:19
They have issues with obesity,
54
187867
2906
کێشەی زیادبوونی کێشیان هەیە،
لاوازی جەستەی،
03:22
wasting,
55
190797
1336
هەوکردنی گەدەو ڕیخۆڵە، سکچوون،
کۆبونەوەی غازات
کۆبونەوەی غازات
03:24
gastroenteritis, diarrhea, bloating,
56
192157
3049
هەندێکیان زۆر بەزحمەت
ژیان بەسەر دەبەن.
ژیان بەسەر دەبەن.
03:27
and some of them were barely
holding onto their lives.
holding onto their lives.
57
195230
2809
03:31
Now, of course, we were
very interested to find out
very interested to find out
58
199073
3588
ئێستا، بەدڵنیاییەوە، ئێمە
زۆر پەرۆش بووین بۆئەوەی بزانین
زۆر پەرۆش بووین بۆئەوەی بزانین
03:34
what are these so-called invasive species
that are taking over in the zoo.
that are taking over in the zoo.
59
202685
4354
ئەم میکرۆبە زیان بەخشانە چین
که باخچەی ئاژەڵانیان داگیرکردووە.
که باخچەی ئاژەڵانیان داگیرکردووە.
بۆیە گەڕاینەوە بۆ ترشەناوکییەکان،
و ترشەناوکییەکان پێیان گوتین:
و ترشەناوکییەکان پێیان گوتین:
03:39
So we went back to the DNA,
and what the DNA told us
and what the DNA told us
60
207899
2889
03:42
is that every monkey in the zoo
61
210812
4503
کە هەر مەیمونێک لە باخچەی ئاژەڵاندا
ڕیخۆڵەی لە لایەن بەکتەرۆید و
میکرۆبی پریڤۆتێلا داگیرکراوە،
میکرۆبی پریڤۆتێلا داگیرکراوە،
03:47
had become dominated
by Bacteroides and Prevotella,
by Bacteroides and Prevotella,
62
215339
5168
هەمان ئەو میکرۆبانەی کە ئێمە هەموومان
لە گەدەماندا وەکو مرۆڤی مۆدێرن هەمانە .
لە گەدەماندا وەکو مرۆڤی مۆدێرن هەمانە .
03:52
the same microbes that we all have
in our guts as modern humans.
in our guts as modern humans.
63
220531
4381
ویستمان ڕێگەیەک بدۆزینەوە بۆ
نیشاندانی ئەمە
نیشاندانی ئەمە
03:59
We wanted to find a way to visualize this,
64
227050
2893
04:01
and we used some tools
from multivariate ecology
from multivariate ecology
65
229967
3940
و هەندێک ئامێرمان بەکارهێنا لە جۆرە
جیاوازەکانی تاقیگەی ژینگەزانی
جیاوازەکانی تاقیگەی ژینگەزانی
بۆ دانانی ژینگە میکرۆبییەکان لەسەر
تەوەرەیەک کە لێکۆڵینەوەمان لەسەریان دەکرد.
تەوەرەیەک کە لێکۆڵینەوەمان لەسەریان دەکرد.
04:05
to put all of the microbiomes
we were studying onto an axis.
we were studying onto an axis.
66
233931
4412
هەروەها ئەوەی کە دەیبینیت لێرە
نەخشەی دوورییە
نەخشەی دوورییە
04:10
And what you're seeing here
is a distance plot
is a distance plot
67
238367
4070
04:14
where every point
is a different animal's microbiome.
is a different animal's microbiome.
68
242461
4905
کە تیایدا هەرخاڵێک ژینگەی میکرۆبی
جیاوازی ئاژەڵێکە.
جیاوازی ئاژەڵێکە.
04:19
So every point represents
a whole zoo of microbes.
a whole zoo of microbes.
69
247390
2793
هەر خاڵێک گشت میکرۆبەکانی
باخچەیەکی ئاژەڵان نیشان دەدات.
باخچەیەکی ئاژەڵان نیشان دەدات.
هەروەها ژمارەیەکی زۆر لە میکرۆبەکان
کە هاوبەشن لەم ژینگە میکرۆبییەکانەدا.
کە هاوبەشن لەم ژینگە میکرۆبییەکانەدا.
04:23
And the microbiomes
that have a lot of microbes in common
that have a lot of microbes in common
70
251207
3856
04:27
are close to each other.
71
255087
1413
لەیەکەوە نزیکن.
کامەیان زۆر جیاوازە
ئەوە لێیانەوە دوورە
ئەوە لێیانەوە دوورە
04:28
The ones that are very different
are farther apart.
are farther apart.
72
256524
2448
ئەمە نیشانمان دەدات
04:30
So this is showing you
73
258996
1517
کە دوو گروپە مەیمونە کێوییەکان
لەسەرەوەی لەلای چەپن.
لەسەرەوەی لەلای چەپن.
04:32
that the two groups of wild monkeys
are over on the left.
are over on the left.
74
260537
5698
04:38
The top left are these
highly endangered monkeys
highly endangered monkeys
75
266259
3772
بەشی سەری سەرەوە لای چەپ ئەم
مەیمونانەن کە خەریکە لە ناو دەچن..
مەیمونانەن کە خەریکە لە ناو دەچن..
04:42
called the red-shanked douc in Vietnam.
76
270055
2973
کە ناسراون بە میمونە ڕان-سورەکان لە ڤێتنام
هەروەها لە بەشی خوارەوەی لای چەپ
مەیموونەکانی کۆستاریکان.
مەیموونەکانی کۆستاریکان.
04:45
And at the bottom left
are monkeys from Costa Rica.
are monkeys from Costa Rica.
77
273052
3631
بۆ ئەوەی بتوانین جیاوازی ژینگەی
میکرۆبەکان لە سروشتدا ببینیت ؟.
میکرۆبەکان لە سروشتدا ببینیت ؟.
04:49
So you can see that they have
totally different microbiomes in the wild.
totally different microbiomes in the wild.
78
277481
3444
پاشان مەمیمونە هاوشێوەکانی
باخچەی ئاژەڵان لێک نزیکن،
باخچەی ئاژەڵان لێک نزیکن،
04:52
And then the same two species
of monkey in the zoo are converging,
of monkey in the zoo are converging,
79
280949
5397
لەبەر ئەوەی ژینگەی
میکرۆبەکانیان دەگۆڕێت
میکرۆبەکانیان دەگۆڕێت
04:58
so their microbiomes change
80
286370
1882
و بەتەواوی دەبنە هاوشێوەی یەک
05:00
and they become
much more similar to each other,
much more similar to each other,
81
288276
3220
05:03
even though these are zoos
on different continents,
on different continents,
82
291520
2673
هەرچەندە ئەم باخچەی
ئاژەڵانە لە کیشوەری جیاوازن،
ئاژەڵانە لە کیشوەری جیاوازن،
05:06
different geographical regions,
and they're eating different diets.
and they're eating different diets.
83
294217
3342
ناوچەی جیوگرافی جیاواز هەروەها
خواردنی جیاوازیش دەخۆن.
خواردنی جیاوازیش دەخۆن.
ئێستا، ئێمە لێکۆڵینەوەمان لەسەر چەند
جۆرێکی تری جیاوازی مەیمونەکان کرد
جۆرێکی تری جیاوازی مەیمونەکان کرد
05:09
Now, we did study
some other species of primate.
some other species of primate.
84
297583
3161
05:12
What species of primate
do you think is even more divergent
do you think is even more divergent
85
300768
5739
چ جۆرێکی گواندارێک
زۆر لە گواندارە کێوی و دیل کراوەکان
زۆر لە گواندارە کێوی و دیل کراوەکان
لە جۆری باوی ژینگەی
میکرۆبەکان زۆر جیاوازە؟
میکرۆبەکان زۆر جیاوازە؟
05:18
from the wild primates
than the captive primates?
than the captive primates?
86
306531
3666
مرۆڤی مۆدێرن.
05:24
Modern humans.
87
312665
1429
ئەوانە ئەو مرۆڤانەن کە
لە ووڵاتە دواکەوتووەکاندا دەژین.
لە ووڵاتە دواکەوتووەکاندا دەژین.
05:27
These are humans
living in developing nations.
living in developing nations.
88
315049
3483
05:30
So they were more different
from the wild primates
from the wild primates
89
318556
3143
بۆیە ئەو میکرۆبانە لە مەیمونە
کێوییەکاندا زۆر جیاواز بوون
کێوییەکاندا زۆر جیاواز بوون
بە بەراورد بە ئەوانەی
لە باخچەی ئاژەڵاندان
لە باخچەی ئاژەڵاندان
05:33
than those in the zoo.
90
321723
1921
هەروەها دوواین گروپ کە لێکۆڵینەوەمان
لە سەری کرد، ئەوەی لە لای ڕاستدایە،
لە سەری کرد، ئەوەی لە لای ڕاستدایە،
05:35
And the final group that we studied,
all the way on the right,
all the way on the right,
91
323668
5381
05:41
is people living in the USA.
92
329073
1944
ئەو خەڵکانەن کە لە وڵایەتە
یەکگرتووەکانی ئەمریکا دەژین.
یەکگرتووەکانی ئەمریکا دەژین.
و کاتێک ئەم وێنەیەم بینی
05:44
And when I saw this figure,
93
332033
2848
مووەکانی پشتە ملم گرژبوون
05:46
the hairs raised up
on the back of my neck,
on the back of my neck,
94
334905
3101
چونکە یەک ڕێگە بۆ تێروانین
لەمە، "ئۆو" جێی بایەخە
لەمە، "ئۆو" جێی بایەخە
05:50
because one way to think about it is,
"Oh, that's interesting,
"Oh, that's interesting,
95
338030
3087
مەیمونی قەفەز خەریکە
وەک ئەمریکییەکانیان لێبێت".
وەک ئەمریکییەکانیان لێبێت".
05:53
captive monkeys are sort of on their way
to becoming like Americans."
to becoming like Americans."
96
341141
3944
( پێکەنین)
05:57
(Laughter)
97
345109
1087
05:58
But the other way to think about it
98
346220
2396
بەڵام ڕێگەیەکی تر بۆتێگەیشتن لەمە
ئەوەیە کە ئەمریکییەکان
لە مەیمونی گەشەسەندوی نێو قەفەز دەچن.
لە مەیمونی گەشەسەندوی نێو قەفەز دەچن.
06:00
is that Americans
are like super-captive monkeys.
are like super-captive monkeys.
99
348640
3349
من سەیری ئەم
وێنەیەم لەسەر شاشەی کۆمپیوتەرەکەم دەکرد
وێنەیەم لەسەر شاشەی کۆمپیوتەرەکەم دەکرد
06:04
And I was actually looking
at this figure on my computer screen
at this figure on my computer screen
100
352671
4698
کاتێک هەواڵەکەم پێگەیشت
کەوا چوار لە مەیمونە ڕان سورەکان
کەوا چوار لە مەیمونە ڕان سورەکان
06:09
when I got the news
that four of the red-shanked doucs
that four of the red-shanked doucs
101
357393
4928
لە باخچەی ئاژەڵاندا بەهۆی کێشەی
پەیوەندیدار بە کۆئەندامی هەرسەوە مردوون.
پەیوەندیدار بە کۆئەندامی هەرسەوە مردوون.
06:14
had died in the zoo of gut-related issues.
102
362345
3104
06:17
So for some of these animals,
103
365473
1968
بۆیە بۆ هەندێک لەم ئاژەڵانە
بوونی میکرۆبی سودبەخش
کە لە ناو لەشییاندا بژی
کە لە ناو لەشییاندا بژی
06:19
having the right microbes
living inside them
living inside them
104
367465
2698
لەوانەیە هۆکاری مانەوەیان بێت.
06:22
may be a matter of survival.
105
370187
1970
ئێستا، لەم چیرۆکەدا سەرنجمان
بۆ دۆخی مرۆڤ دەچێت.
بۆ دۆخی مرۆڤ دەچێت.
06:24
Now this brings us
to the human part of the story.
to the human part of the story.
106
372181
3507
بە ئاشکرا، ژینگەی میکرۆب لە
ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
06:27
Obviously, the microbiomes in the USA
107
375712
3215
وەک ئەوەی کە لە باخچەی ئاژەڵاندا دووبارە
دەبێتەوە، نابێتە هۆی مردنی پێش وەختە،
دەبێتەوە، نابێتە هۆی مردنی پێش وەختە،
06:30
aren't causing premature death
as frequently as in the zoo,
as frequently as in the zoo,
108
378951
5501
بەڵکو ئێمە مەترسی گەورەی
قەڵەوی، شکرە و ژمارەیەک
قەڵەوی، شکرە و ژمارەیەک
06:36
but we have major risk
of obesity, diabetes,
of obesity, diabetes,
109
384476
4374
06:40
a number of these other diseases.
110
388874
1897
نەخۆشی ترمان هەیە.
06:43
And this applies not just to people
who have been living in the USA
who have been living in the USA
111
391133
4420
ئەمە تەنها بۆ ئەم خەڵکانەی کە
بۆ چەند پشتێک لە ئەمریکا ژیاون
بۆ چەند پشتێک لە ئەمریکا ژیاون
06:47
for many generations,
112
395577
1984
ڕاست نییە،
بەڵکو بۆ گروپی پانەبەرانیش،
06:49
but also to immigrants and refugees,
113
397585
2436
06:52
who, for most immigrant
and refugee groups,
and refugee groups,
114
400045
3682
زۆربەی گروپی
پەنابەرەکان
پەنابەرەکان
بە زیندەچالاکی تەندروستەوە
کە دەگەنە ئەمریکا ڕاستە،
کە دەگەنە ئەمریکا ڕاستە،
06:55
arrive in the USA metabolically healthy,
115
403751
3101
پاشان لە چەند
ساڵێکی کەمدا،
ساڵێکی کەمدا،
06:58
and then within a few years,
116
406876
1380
ئەوانیش ڕووبەڕووی مەترسی تووشبوون
بە شەکرە و قەڵەوبوون دەبنەوە
بە شەکرە و قەڵەوبوون دەبنەوە
07:00
they become just as high-risk
for obesity and diabetes
for obesity and diabetes
117
408280
3358
وەکو ئەمریکییەکانی تر.
07:03
as other Americans.
118
411662
2081
07:05
And we discussed
this issue with two groups
this issue with two groups
119
413767
3698
هەروەها ئێمە گفتوگۆمان لەسەر
ئەم کێشەیە لەگەڵ دوو گروپ کرد
ئەم کێشەیە لەگەڵ دوو گروپ کرد
کە لە باشوری ڕۆژئاوای ئاسیاوە
بۆ ئەمریکا هاتبوون:
بۆ ئەمریکا هاتبوون:
07:09
that have been coming to the USA
from Southeast Asia:
from Southeast Asia:
120
417489
2547
همۆنگییەکان، کە لە ناوەڕاستی ۱۹۷۰
هاتبوون
هاتبوون
07:12
the Hmong, who started coming
in the mid-1970s
in the mid-1970s
121
420060
4194
وەکو پەنابەری جەنگی ڤێتنام
و جەنگی نهێنی ئەمریکا لە لەۆس:
و جەنگی نهێنی ئەمریکا لە لەۆس:
07:16
as refugees from the Vietnam War
and the US secret war in Laos;
and the US secret war in Laos;
122
424278
5500
07:21
and the Karen, who have been coming
more recently as refugees from Myanmar.
more recently as refugees from Myanmar.
123
429802
4912
هەروەها کەیرینییەکان کە زۆر دواتر
وەکو پەنابەری مایەنمار بۆ ئەمریکا هاتبوون.
وەکو پەنابەری مایەنمار بۆ ئەمریکا هاتبوون.
لەبەرئەوە ئێمە چەند
ساڵێکی کەم کارمان کرد
ساڵێکی کەم کارمان کرد
07:26
So we've been working for a few years
124
434738
1778
لەگەڵ ئەم کۆمەڵگە
نێوخۆییانە و پزیشکەکان
نێوخۆییانە و پزیشکەکان
07:28
with these local
communities and clinicians
communities and clinicians
125
436540
2541
07:31
to study what happens
to the Hmong and Karen microbiomes
to the Hmong and Karen microbiomes
126
439105
5417
بۆ لێکۆڵینەوە لە گۆڕانکاریەکانی ژینگەی
میکرۆبیی همۆنگییەکان و کەیرینەکاندا
میکرۆبیی همۆنگییەکان و کەیرینەکاندا
کاتێک لە کەمپی پەنابەران و
گوندەکانی تایلاندەوە دەهاتنە ئەمریکا.
گوندەکانی تایلاندەوە دەهاتنە ئەمریکا.
07:36
when people move from refugee camps
and villages in Thailand to the USA.
and villages in Thailand to the USA.
127
444546
6996
بۆمان دەرکەوت
07:44
And what we found
128
452314
1564
کە کاتێک خەڵکانێک
لەم گروپانە بۆ ئەمریکا دێن،
لەم گروپانە بۆ ئەمریکا دێن،
07:45
is that when people
come to the USA from these groups,
come to the USA from these groups,
129
453902
5711
بەشێکی گەوری ژینگەی میکرۆبییان
لە دەست دەدەن،
لە دەست دەدەن،
07:51
they lose a large fraction
of their microbiome,
of their microbiome,
130
459637
3396
دەگاتە نزیکەی ۲۰ لە سەد
07:56
somewhere around 20 percent,
131
464343
1777
هەروەها ئەوانەی کە ها توون بۆ ئەمریکا
و توشی قەڵەوی بوون
و توشی قەڵەوی بوون
07:58
and those who come to the USA
and become obese
and become obese
132
466144
4269
08:02
lose about a third of their microbes.
133
470437
1953
سێ بەشی میکرۆبەکانیان لە دەست دەدەن
08:06
So we know that moving to the USA
134
474905
1952
بۆیە ئێمە دەزانین کە هاتن بۆ ئەمریکا
08:08
is sufficient to cause
a dramatic change in your microbiome,
a dramatic change in your microbiome,
135
476881
3993
بەسە تا ببێتە هۆی گۆڕانکارییەکی گەورە
لە ژینگەی میکرۆبیی لەشتدا
لە ژینگەی میکرۆبیی لەشتدا
08:12
probably not for the better.
136
480898
1769
لەوانەیە بۆ باشتر نەبێت.
08:15
Are these microbes
actually causing the obesity,
actually causing the obesity,
137
483571
4858
ئایا ئەم میکرۆبانە بەڕاستی
دەبنە هۆی قەڵەوی
دەبنە هۆی قەڵەوی
یان قەڵەوییەکە دەبێتە هۆی
گۆڕانکاری لە میکرۆبەکاندا؟
گۆڕانکاری لە میکرۆبەکاندا؟
08:20
or is the obesity causing
a change in the microbes?
a change in the microbes?
138
488453
3460
ئەمە شتێکە
کە ئێمە بەدواداچوونی بۆ دەکەین
کە ئێمە بەدواداچوونی بۆ دەکەین
08:23
This is something
that we're following up on,
that we're following up on,
139
491937
2143
هەروەها ئێمە لە تاقیگە بەڵگەکەمان هەیە
لەگەڵ بەڵگەی
لەگەڵ بەڵگەی
08:26
and the evidence we have now in my lab
140
494104
3642
ژماریەک بەڵگەی تاقیگەکان لە
سەرانسەری جیهاندا لێکدراوە
سەرانسەری جیهاندا لێکدراوە
08:29
combined with evidence
from a number of labs around the world
from a number of labs around the world
141
497770
3110
کە پێمان دەڵێت گۆڕانی دیاریکراو
لە ژینگەی میکرۆبیدا
لە ژینگەی میکرۆبیدا
08:32
tells us that certain changes
in the microbiome
in the microbiome
142
500904
3072
دەبێتە هۆی قەڵەوی،
08:36
do lead to obesity,
143
504000
2509
هەروەها ژماریەک لە نەخۆشی تری مۆدێرن،
جۆرێک لە نەخۆشی ڕۆژئاوایی.
جۆرێک لە نەخۆشی ڕۆژئاوایی.
08:38
and a number of other modern,
kind of Westernized diseases.
kind of Westernized diseases.
144
506533
3451
08:43
The good news is that
your microbiome can actually change.
your microbiome can actually change.
145
511353
5309
هەواڵە خۆشەکە ئەوەیە ژینگەی میکرۆبی
لەشت لەڕاستیدا دەتوانێت بگۆڕێت
لەشت لەڕاستیدا دەتوانێت بگۆڕێت
بە پێچەوانەی بۆماوەی لەشت
08:48
Unlike your own genome,
146
516686
2523
شتێکی زیندووە و هەناسەدەدات،
08:51
it's a living, breathing thing,
147
519233
2349
هەروەها توێژینەوەی بەرفراوان
لە ئیستادا ئەنجام دەدرێت
لە ئیستادا ئەنجام دەدرێت
08:53
and there's a broad front
of research happening right now
of research happening right now
148
521606
3531
بۆ باشتر تێگەیشتن لەوەی
کە چۆن ژینگەی میکرۆبی لەشمان بگێڕینەوە
کە چۆن ژینگەی میکرۆبی لەشمان بگێڕینەوە
08:57
to better understand
how we can restore our microbiomes
how we can restore our microbiomes
149
525161
3794
09:00
when something goes wrong,
150
528979
1603
کاتێک شتێک بەهەڵە تێدەپڕێت،
بە پارێزی،
09:02
using diet,
151
530606
1627
09:04
using live microbes.
152
532257
2658
بەکارهێنانی میکرۆبی زیندوو.
لەڕاستیدا، یەکێک لە هەنگاوەکانی داهاتوومان
09:06
And in fact, one of the next steps for us
153
534939
2800
کۆکردنەوە و پاراستنی میکرۆبی بە سودی
خەڵکانی تەندروستە لە سەرانسەری جیهاندا
خەڵکانی تەندروستە لە سەرانسەری جیهاندا
09:09
is collecting and preserving microbes
from healthy people around the world
from healthy people around the world
154
537763
4588
بۆ ئەوەی بیانپارێزین
وەکو سەرمایەی کەلتوری ئەو خەڵکانە
وەکو سەرمایەی کەلتوری ئەو خەڵکانە
09:14
so that they can be kept
as cultural assets for those groups
as cultural assets for those groups
155
542375
5555
بۆ پاراستنی ئەوان کاتێک
کە خۆیان لە کۆمەڵگەی مۆدێرندا دەگونجێنن.
کە خۆیان لە کۆمەڵگەی مۆدێرندا دەگونجێنن.
09:19
to potentially protect them
as they adapt to modern society,
as they adapt to modern society,
156
547954
4841
هەروەها بۆ پاراستنی نەوەکانی داهاتوو
09:24
and to protect future generations
157
552819
2454
کە ئێستا لەگەڵ هەر نەوەیەکدا لەگەڵ
زیادبوونی مەترسی ئەم نەخۆشییانە لەسەریان
زیادبوونی مەترسی ئەم نەخۆشییانە لەسەریان
09:27
who are currently growing up
to have increased risk of these diseases
to have increased risk of these diseases
158
555297
4199
09:31
with every generation.
159
559520
1488
گەورە دەبن.
من بەهیوای داهاتوویەکم
09:33
I'm looking forward to a future
160
561714
2602
کە تێیدا ئامێرمان بۆ بنیادنەنەوە
و پڕکردنەوەی ژینگە میکرۆبییەکانمان هەبێت،
و پڕکردنەوەی ژینگە میکرۆبییەکانمان هەبێت،
09:36
where we have the tools that we need
to restore and replenish our microbiomes,
to restore and replenish our microbiomes,
161
564340
6722
لەو جیهانەدا مەیمونەکان
ژیانێکی ئاسودەتر و تەندروستر دەژین و
ژیانێکی ئاسودەتر و تەندروستر دەژین و
09:43
and in that world, the monkeys
will live happier and healthier lives,
will live happier and healthier lives,
162
571562
5269
09:48
and so will we.
163
576855
1421
هەروەها ئیمەش.
( چەپڵە)
09:51
(Applause)
164
579831
3676
ABOUT THE SPEAKER
Dan Knights - Computational microbiologistDan Knights develops computational methods for doing precision medicine with gut bacterial communities, or microbiomes, and he applies those methods to study human disease.
Why you should listen
Trillions of bacteria live in our guts, protecting us from infection and aiding our digestion, yet these communities are so complex that we need advanced computational methods to study them. In his multidisciplinary research lab, Dan Knights combines expertise in data mining and biology to learn about how modern lifestyles and medical practices are affecting our microbiomes and leading to increases in modern diseases.
Knights received his PhD in computer science from the University of Colorado, followed by a post-doctoral fellowship at Harvard Medical School. He has co-authored more than 70 highly cited articles in top multidisciplinary journals. In 2015 he was named a McKnight Land-Grant Professor by the University of Minnesota. His lab is building a next-generation informatics pipeline for microbiome-targeted drug discovery, linking nutrition and microbial activity to clinical outcomes.
Dan Knights | Speaker | TED.com