ABOUT THE SPEAKER
Rick Smolan - Photographer
Rick Smolan is the co-founder of the America 24/7 and Day in the Life photography series -- and a natural storyteller in many media. His latest books are America at Home and Blue Planet Run.

Why you should listen

Photographer Rick Smolan is the co-creator of the America at Home project, which captured the "emotions of home" across the United States during a week in September 2008. More than 20,000 photographers -- pros and amateurs -- sent images to a team of editors assembled by Smolan and partner Jennifer Erwitt, who turned the photos into an eye-popping book. It's become a best-seller, of course, helped along by the fact that buyers can choose their own image for the cover

Smolan has long been a force for exploring culture through photography. The Day in the Life photography series that he cofounded -- best-selling photo books that captured life in America, Australia, the Soviet Union ... -- were an '80s cultural phenomenon. (Rare was the coffee table without at least one of them.) In the 1990s his production company, Against All Odds, investigated the storytelling powers of interactive CD-ROMs with From Alice to Ocean, a narrative of a cross-Australia trek, and Passage to Vietnam, exploring that country as it opened up in the early 1990s. 24 Hours in Cyberspace took a snapshot of the booming industry in 1996, and One Digital Day in 1997 further explored our fascination with tech.

Along with collaborator Jennifer Erwitt, Smolan published the beautiful Blue Planet Run in 2007, about the drive to bring fresh drinking water to everyone on Earth. It's packed with glorious (and sometimes shocking) images and data about our planet's water. In an unprecedented move, Amazon.com offers Blue Planet Run as a free PDF download. Download the free PDF of Blue Planet Run >>

Smolan's latest work is The Obama Time Capsule, a collection of photographs and insights capturing the historical election of President Barack Obama, from the beginning of his campaign to his first 100 days in office. 

More profile about the speaker
Rick Smolan | Speaker | TED.com
EG 2007

Rick Smolan: The story of a girl

ڕیک سمۆلان چیرۆکی کچێک دەگێڕێتەوە

Filmed:
1,360,498 views

ڕیک سمۆلانی فۆتۆگرافەر چیرۆکی کچێکی لاوی ئەمێراسی دەگێڕێتەوە ،وە هەروەها فۆتۆگرافەرێکی گرنگ، وە هەروەها چیرۆکی خۆگونجاندن و گەشەسەندن
- Photographer
Rick Smolan is the co-founder of the America 24/7 and Day in the Life photography series -- and a natural storyteller in many media. His latest books are America at Home and Blue Planet Run. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
Some of you have heard the story before,
0
0
2000
هەندێکتان پێشتر ئەم چیرۆکەتان بیستووە
00:17
but, in fact, there's somebody in the audience
1
2000
2000
بەڵام لە ڕاستیدا کەسێک هەیە لە ئامادە بووان
00:19
who's never heard this story -- in front of an audience -- before,
2
4000
2000
کە قەد ئەم چیرۆکەی نەبیستووە ...لەبەردەم ئامادەبویەکدا..پێشتر
00:21
so I'm a little more nervous than I normally am telling this story.
3
6000
4000
من تۆزێک شڵەژاوم زیاتر لە کاتەکانی تر کاتێک ئەم چیرۆکە دەگێڕمەوە
00:26
I used to be a photographer for many years.
4
11000
2000
بۆ چەند ساڵێکی زۆر من وێنەگر بووم
00:28
In 1978, I was working for Time magazine,
5
13000
3000
لە ساڵی ١٩٧٨ من بۆ گۆڤاری (تایم) کارم دەکرد
00:31
and I was given a three-day assignment
6
16000
2000
وە لاوێ سێ ڕۆژ ئیشم هەبوو
00:33
to photograph Amerasian children,
7
18000
2000
بۆ وێنەگرتنی منداڵانی ئەمریکی-ئاسیایی
00:35
children who had been fathered by American GIs
8
20000
2000
ئەم منداڵانەی کە لەلایەن (GI)ی ئەمریکی بەخێو دەکران
00:37
all over Southeast Asia, and then abandoned --
9
22000
3000
لە هەموو باشوری خۆرهەڵاتی ئاسیا وە دوای
00:40
40,000 children all over Asia.
10
25000
2000
٤٠،٠٠٠ منداڵیان لە هەموو ئاسیا پشت گوێ خست
00:42
I had never heard the word Amerasian before.
11
27000
2000
من پێشتر وشەی ئەمریکی-ئاسیایم نەبینیوە
00:44
I spent a few days photographing children in different countries,
12
29000
4000
چەند ڕۆژێکم بەسەر برد لە وێنەگرتنی منداڵان لە چەندین وڵاتی جیاواز
00:48
and like a lot of photographers and a lot of journalists,
13
33000
3000
وە وەک هەموو وێنەگرێک ڕۆژنامەنوسێک
00:51
I always hope that when my pictures were published,
14
36000
2000
هەمیشە هیوام دەخواست وێنەکانم بڵاو بکرێتەوە
00:53
they might actually have an effect on a situation,
15
38000
2000
و لەوانەیە بەو کارە کاریگەریەک لەسەر دۆخەکە دروست بکات
00:55
instead of just documenting it.
16
40000
2000
لەجیاتی تەنها کۆکردنەوەی
00:57
So, I was so disturbed by what I saw,
17
42000
5000
لەبەر ئەوە ، زۆر بێزار بووم بەوەی کە بینیبووم
01:02
and I was so unhappy with the article that ran afterwards,
18
47000
4000
وە زۆر بێتاقەت بووم بەو بابەتانەی کە لە دوای ئەوەوە بڵاو کرانەوە
01:06
that I decided I would take six months off.
19
51000
2000
کە بڕیارم دا (شەش) مانگ مۆڵەت وەربگرم
01:08
I was 28 years old.
20
53000
2000
من ٢٨ ساڵ بووم
01:10
I decided I would find six children in different countries,
21
55000
3000
بڕیارم دا کا شەش منداڵ لە وڵاتی جیاوەزەوە بدۆزمەوە
01:13
and actually go spend some time with the kids,
22
58000
2000
وە هەندێ کاتیان لەگەڵ بەسەر بەرم
01:15
and try to tell their story a little bit better
23
60000
2000
وە هەوڵ بدەم چیرۆکەکانیان بەشیوەیەکی باشتر بگێڕمەوە
01:17
than I thought I had done for Time magazine.
24
62000
3000
وەل لەوەی بیرم کردبێتەوە و کردبێتم بۆ گۆڤاری ، تایم
01:20
In the course of doing the story,
25
65000
3000
مەبەستم لەم چیرۆکە
01:23
I was looking for children who hadn't been photographed before,
26
68000
5000
گەڕان بوون بەدوی ئەو مندالانەی کە پێشتر وێنە نەگیرابوون
01:28
and the Pearl Buck Foundation told me
27
73000
3000
وە دەزگای (پێڕڵ بەک) پێیان ووتم
01:31
that they worked with a lot of Americans who were
28
76000
2000
کە کاریان لەگەڵ زۆربەی ئەو ئەمریکیانە کردووە کە
01:33
donating money to help some of these kids.
29
78000
3000
پارە کۆدەکەنەوە بۆ یارمەتی دانی ئەو منداڵانە
01:36
And a man told me, who ran the Pearl Buck Foundation in Korea,
30
81000
4000
وە پیاوێک پێی وتم ئەو کەسەی کە دەزگای (پێڕڵ بەک) ی بەڕێوە دەبرد لە کۆریا
01:40
that there was a young girl, who was 11 years old, being raised by her grandmother.
31
85000
3000
کە کچێکی گەنج هەبوو، تەمەنی (١١) ساڵ بوو لەلایەن داپیرەیەوە بەخێو کرابوو
01:43
And the grandmother had never let any Westerners ever see her.
32
88000
3000
وە داپیری بەهیچ شێوەیەک نەیدەهێشت ڕپژئاواییەکان بیبینن
01:46
Every time any Westerners came to the village, she hid the girl.
33
91000
3000
هەر کاتێک ڕۆژئاواییەکان دەهاتن بۆ گوندەکە ، ئەو کچەی دەشاردەوە
01:49
And of course, I was immediately intrigued.
34
94000
2000
بەدڵنیایەوە من بەخێرایی کەوتمە داوەکەوە
01:51
I saw photographs of her, and I thought I wanted to go.
35
96000
3000
من وێنەی ئەو کچەم بینی پێم وابوو بڕۆم باشترە
01:54
And the guy just told me, "There's no way. This grandmother won't even -- you know,
36
99000
3000
پیاویک پێی وتم ، هیچ ڕێگەیەک نیە دەزانی ئەم داپیرە ناهێڵێت
01:57
there's no way she's ever going to let you meet this girl that's she's raising."
37
102000
2000
هیچ ڕیگەیەک نیە ئەو بهێڵێت ئەو کچە ببینیت کە ئەو گەورەی کردووە
01:59
I took a translator with me, and went to this village,
38
104000
3000
لەگەڵ خۆمدا وەرگێڕێکم بردوو چوین بۆ ئەو گوندە
02:02
found the grandmother, sat down with her.
39
107000
2000
کچەکەو داپیرەکەیمان بینی بەیەکەوە دانیشتبوون
02:04
And to my astonishment, she agreed to let me
40
109000
2000
بۆ من باوەڕ پێنەکراو بوو کاتێک ئەو ڕێگەی پێدام
02:06
photograph her granddaughter.
41
111000
2000
وێنەی کچەزاکەی بگرم
02:08
And I was paying for this myself, so I asked the translator
42
113000
3000
لەگەڵ خۆمدا لە گفتوگۆدا بووم،بۆیە پرسیارم لە وەرگێڕەکە کرد
02:11
if it would be OK if I stayed for the week.
43
116000
2000
کە ئاسایی دەبێت ئەگەر بۆ هەفتەیەک بمێنمەوە
02:13
I had a sleeping bag.
44
118000
2000
من کیسەی خەوم پێبوو
02:15
The family had a small shed on the side of the house,
45
120000
3000
ئەو خێزانە شوێنێکی بچوکیان هەبوو لەلایەکی خانووەکەیانەوە
02:18
so I said, "Could I sleep in my sleeping bag in the evenings?"
46
123000
3000
بۆیە وتم ،دەتوانم لەناو کیسەی خەوەکەمدا بخەوم لە شەواندا؟
02:21
And I just told the little girl, whose name was Hyun-Sook Lee,
47
126000
5000
وە ئێستا بە کچە بچووکەکەم وت کە ناوی (هیون سوک لی ) بوو
02:26
that if I ever did anything to embarrass her --
48
131000
2000
کە ئەگەر هەر شتێکم کرد کە ئەو بێزار بکات
02:28
she didn't speak a word of English, although she looked very American --
49
133000
2000
ئەو کچە یەک ووشە بە ئینگلیزی قسەی نەکرد ،لەگەڵ ئەوەشدا زۆر لە ئەمریکی ئەچوو
02:30
she could just put up her hand and say, "Stop,"
50
135000
2000
دەتوانێت دەست بەرز بکاتەوەو بڵێ بوەستە
02:32
and I would stop taking pictures.
51
137000
2000
وە من لە وێنەگرتن دوەوەستن
02:34
And then, my translator left.
52
139000
1000
دوای ئەوە وەرگێڕەکەم ڕۆیشت
02:35
So there I was, I couldn't speak a word of Korean,
53
140000
2000
شتێک هەبوو ، وە نەمدەتوانی یەک وشەی کۆری بڵێم
02:37
and this is the first night I met Hyun-Sook.
54
142000
2000
وە ئەوە یەکەم شەو بوو کە (هیون سوک)م بینی
02:39
Her mother was still alive.
55
144000
2000
هێشتا دایکی زیندوو بوو
02:41
Her mother was not raising her, her grandmother was raising her.
56
146000
2000
دیکی بەخێوی نەدەکرد،بەڵکو داپیری بەخێوی دەکرد
02:43
And what struck me immediately was
57
148000
3000
وە ئەوەی کە من وەرم نەدەگرت ئەوە بوو
02:46
how in love the two of these people were.
58
151000
4000
چۆن ئەو دوو کەسە یەکتریان خۆشدەوێت
02:50
The grandmother was incredibly fond, deeply in love with this little girl.
59
155000
3000
ئەو داپیرەیە زۆر ئەو کچە بجووکەی خۆشی دەویست و خولیای ئەو بوو
02:53
They slept on the floor at night.
60
158000
2000
شەوانە لەسەر زەوی دەخەوت
02:55
The way they heat their homes in Korea is to put bricks under the floors,
61
160000
3000
ئەو ڕێگەیەی کە کۆرتەکان ماڵیان گەرم دەکرد بەوە بوو کە خشتیان دەخستە ژێر زەویەکەوە
02:58
so the heat actually radiates from underneath the floor.
62
163000
2000
بۆیە گەرمیەکە ڕاستەوخۆ لەژێر زەویەکەوە دەهاتە سەرەوە
03:00
Hyun-Sook was 11 years old.
63
165000
2000
هیون سوک تەمەنی (١١)ساڵ بوو
03:02
I had photographed, as I said, a lot of these kids.
64
167000
2000
وەک وتم ، وێنەی زۆر ئەو منداڵانەم گرتووە
03:04
Hyun-Sook was in fact the fifth child that I found to photograph.
65
169000
4000
لە ڕاستیدا ،هیون سوک پێنجەم منداڵ کە دۆزیمەوە بۆ وێنەگرتن
03:08
And almost universally, amongst all the kids,
66
173000
2000
وە لە نزیکی هەموو جیهاندا ،زۆربەی زۆری ئەو منداڵانە
03:10
they were really psychologically damaged by
67
175000
3000
بەشێوەیەکی دەروونی ئەمانە تێکشکاوبوون لەلایەن
03:13
having been made fun of, ridiculed, picked on and been rejected.
68
178000
4000
بە گاڵتە پێکردنیان سەرزەنشت کردنیان و ڕەتکردنەوەیان
03:17
And Korea was probably the place I found
69
182000
2000
لەوانەیە کۆریا ئەو شوێنە نەبێت کە پیم زانیبێت
03:19
to be the worst for these kids.
70
184000
2000
ببێت بە خراپترین شوێن بۆ ئەم منداڵانە
03:21
And what struck me immediately in meeting Hyun-Sook
71
186000
3000
ئەوەی کە توشی سەرسوڕمانی کردم لە چاوپێکەوتنەکەی هیون سوک دا
03:24
was how confident she appeared to be,
72
189000
2000
ئەوە کە تا چەند ئەو باوەڕی بەخۆی هەبوو
03:26
how happy she seemed to be in her own skin.
73
191000
2000
تا چەند ئەو دڵی خۆش بوو لەناو پێستەکەیدا
03:28
And remember this picture,
74
193000
1000
ئەم وێنەیەتان لەبیر بێت
03:29
because I'm going to show you another picture later,
75
194000
2000
چونکە دوایی من وێنەیەکی ترتان پشان دەدەم
03:31
but you can see how much she looks like her grandmother,
76
196000
2000
بەلام ئەو دەبینن کە تا چەند ئەو کچە لە داپیری دەچێت
03:33
although she looks so Western.
77
198000
2000
لەگەڵ ئەوەی لە کەسێکی ڕۆژئاوایش ئەچێت
03:35
I decided to follow her to school.
78
200000
1000
بڕیارم دا بەدوایدا بڕۆم بۆ قوتابخانەکەی
03:36
This is the first morning I stayed with her.
79
201000
2000
ئەوە یەکەم بەیانی بوو کە لەگەڵ ئەو بووم
03:38
This is on the way to school.
80
203000
2000
ئەم لە رێگەی قوتابخانە یە
03:40
This is the morning assembly outside her school.
81
205000
4000
ئەم کۆبونەوەی بەیانیانە لەدەرەوەی قوتابخانەکەی
03:47
And I noticed that she was clowning around.
82
212000
3000
تێبینیم کرد کە لەو ناوەدا خەریکی گاڵتە کردن بوو
03:50
When the teachers would ask questions,
83
215000
2000
کاتێک مامۆستاکان پرسیاریان دەکەن
03:52
she'd be the first person to raise her hand.
84
217000
2000
ئەو کچە یەکەم کەس بوو کە دەستی بەرز دەکردەوە
03:54
Again, not at all shy or withdrawn,
85
219000
2000
دوبارە ، هیچ شەرم یان دوورەپەرێزی
03:56
or anything like the other children that I'd photographed.
86
221000
3000
یان هەر شتێکی وەک ئەو منداڵانەی کە پێشتر وێنەم گرتبوون،نەیبوو
03:59
Again, the first one to go to the blackboard to answer questions.
87
224000
2000
دوبارە، یەکەم کەس بوو کە دەچووە سەر تەختە بۆ وەڵام دانەوەی پرسیارەکان
04:01
Getting in trouble for whispering into her best friend's ears
88
226000
2000
کێشە توشبوون لە چرپاندن بە گوێی باشترین هاوڕێی
04:03
in the middle of class.
89
228000
2000
لە ناوەڕاستی وانەکاندا
04:05
And one of the other things that I said to her through the translator --
90
230000
2000
شتێکی تر کەم پێم وت لەڕێگەی وەرگێڕەکەمەوە
04:07
again, this thing about saying stop -- was to not pay attention to me.
91
232000
6000
دوبارە لەبارەی وتنی بۆستە ... ئەوە بوو کە گوێی بە من نەئەدا
04:13
And so, she really just completely ignored me most of the time.
92
238000
2000
زۆربەی کاتەکان ئەو منی پشت گوێ خسبوو
04:15
I noticed that at recess, she was the girl
93
240000
3000
تێبینیم کردبوو لە کاتی یاریەکاندا،ئەو ئەو کچە بوو
04:18
who picked the other girls to be on her team.
94
243000
3000
کە کچەکانی تری هەڵدەبژارد بۆ ئەوەی بێنە تیمەکەیەوە
04:21
It was very obvious, from the very beginning, that she was a leader.
95
246000
2000
هەر لە سەرەتاوە زۆر ڕون بوو کە ئەو کچە سەرکردە بوو
04:23
This is on the way home.
96
248000
1000
ئەمە لە ڕێگای ماڵەوەیە
04:24
And that's North Korea up along the hill.
97
249000
2000
ئەمە ڕێگای کۆریای باکورە، بەرەو گردەکە
04:26
This is up along the DMZ.
98
251000
2000
ئەمە بەرەو سەرەوەی (DMZ)
04:28
They would actually cover the windows every night, so that light couldn't be seen,
99
253000
3000
لە ڕاستیدا،ئەوان هەموو شەوێک پەنجەرەکانیان دادەپۆشن بۆ ئەوەی ڕوناکی نەبینرێت
04:31
because the South Korean government has said for years
100
256000
3000
چونکە حکومەتی کۆریای باشور بۆ چەندین ساڵ دەیانووت
04:34
that the North Koreans may invade at any time.
101
259000
2000
کا کۆریای باکور هەر کاتێک بێت داگیر بکات
04:36
So there's always this -- the closer you were to North Korea, the more terrifying it was.
102
261000
4000
لەبەر ئەوە هەموو کاتێک بەم شێوەیە بوو ... هەتا نزیکتر بێت لە کۆریای باکور
04:40
Very often at school, I'd be taking pictures,
103
265000
2000
زۆربەی کات لە قوتابخانە وێنەم دەگرت
04:42
and she would whisper into her girlfriends' ears,
104
267000
3000
وە بەگوێی هاوڕێ کچەکانیدا دەیچرپاند
04:45
and then look at me and say, "Stop."
105
270000
2000
وە دوایی تەماشای منی دەکردوو دەیوت بۆستە
04:47
And I would stand at attention, and all the girls would crack up,
106
272000
2000
وە من وەک سەرنج دانێک هەڵدەستام و هەموو کچەکان ڕادەچڵەکین
04:49
and it was sort of a little joke.
107
274000
2000
وە ئەوەش وەک یاریەک وابوو
04:51
(Laughter)
108
276000
1000
پێکەنین
04:53
The end of the week came and my translator came back,
109
278000
1000
کۆتایی هەفتە نزیک بۆوەو وەرگێڕەکەم گەڕایەوە
04:54
because I'd asked her to come back,
110
279000
2000
چونکە من داوام لێکردبوو کە بگەڕێتەوە
04:56
so I could formally thank the grandmother and Hyun-Sook.
111
281000
4000
هەتا بەڕەسمی سوپاسی داپیرەکەو هیون سوک بکەم
05:00
And in the course of the grandmother talking to the translator,
112
285000
2000
لەکاتی قسەکردنی داپیرەکە لەگەڵ وەرگێڕەکەم
05:02
the grandmother started crying.
113
287000
2000
داپیرەکە دەستی کرد بەگریان
05:04
And I said to my translator, "What's going on, why is she crying?"
114
289000
3000
من بە وەرگێڕەکەم وت ،ئەوە چی ڕوئەدات؟ بۆچی ئەوە دەگری؟
05:07
And she spoke to the grandmother for a moment,
115
292000
2000
وە وەرگێڕەکەم کەمێک قسەی لەگەڵ داپیرەکە کرد
05:09
and then she started getting tears in her eyes.
116
294000
2000
وە دوبارە ئەو دەستی کردەوە بەگریان
05:11
And I said, "OK, what did I do? What's going on?
117
296000
2000
وە منیس وتم :باشە من چیم کردووە؟ چی ڕویداوە؟
05:13
Why is everyone crying?"
118
298000
2000
بۆچی هەمووتان دەگرین
05:15
And the translator said, "The grandmother says
119
300000
2000
وە وەرگێڕەکە وتی :داپیرەکە دەڵێت
05:17
that she thinks she's dying,
120
302000
2000
کە ئەو هەست دەکات دەمرێت
05:19
and she wants to know if you would take Hyun-Sook to America with you."
121
304000
4000
وە ئەو دەیەوێت بزانێت ئەگەر تۆ هیون سوک لەگەل خۆت ببەیت بۆ ئەمریکا؟
05:23
And I said, "I'm 28 years old, and I live in hotels,
122
308000
5000
منیس وتم من ٢٨ ساڵم و لە ئوتێل دەژیم
05:28
and I'm not married."
123
313000
2000
وە خێزانم نیە
05:30
I mean I had fallen in love with this girl,
124
315000
3000
مەبەستم ،من لەگەل کچێک خۆشەویستیم هەبوو
05:33
but I -- you know, it was, like, emotionally I was about 12 years old.
125
318000
3000
بەڵام من ... دەزانی وەک ئەوە وابوو ، من تەمەنم (١٢)ساڵ بوو
05:36
If you know of photographers, the joke is
126
321000
2000
ئەگەر لەبارەی وێنەگرانەوە بزانن ،نوکتەکە ئەوەیە
05:38
it's the finest form of delayed adolescence ever invented.
127
323000
3000
ئەوە خۆشترین فۆرمە لە دواخسنتی گەنجێتیدا کە ڕوویدابێت
05:41
"Sorry, I have to go on an assignment, I'll be back" --
128
326000
2000
ببورە،دەبێت بڕۆم ئیشێک بکەم ... دەگەڕێمەوە
05:43
and then you never come back.
129
328000
2000
وە دواییش هەر نەگەڕایتەوە
05:45
So, I asked the translator why she thought she was dying.
130
330000
6000
بۆیە پرسیارم لە وەرگێڕەکە کرد کە پێی بڵێ بۆچی هەست دەکەیت دەمریت؟
05:51
Can I get her to a hospital? Could I pay to get her a doctor?
131
336000
2000
دەتوانم بتگەیەنمە نەخۆشخانە ؟دەتوانم پارەی تۆ بدەم و دکتۆرێک بهێنم؟
05:53
And she refused any help at all.
132
338000
2000
ئەو هەموو یارمەتیەکی ڕەت دەکردەوە
05:55
And so, when I got outside,
133
340000
2000
لەبەر ئەوە کاتێک چوومە دەرەوە
05:57
I actually gave the translator some money and said,
134
342000
2000
هەندێک پارەم دا بە وەرگێڕەکەو وتم
05:59
"Please go back and see if you can do something."
135
344000
2000
تکایە بگەڕێوەو بزانە شتێک ناکەیت
06:01
And I gave the grandmother my business card.
136
346000
2000
من کارتی بازرگانیم دا بە داپیرەکە
06:03
And I said, "If you're serious, I will try to find a family for her."
137
348000
3000
وتم ،ئەگەر تۆ بەڕاست قسە دەکەیت ،من خێزانێکی بۆ دەدۆزمەوە
06:06
And I immediately wrote a letter to my best friends
138
351000
2000
وە بەخێرایی نامەیەکم بۆ بۆ هاوڕێ نزیکەکانم نووسی
06:08
in Atlanta, Georgia, who had an 11-year-old son.
139
353000
3000
لا ئەتلەنتا،جۆرجیا. کە کۆڕێکی (١١)ساڵی هەبوو
06:11
And my best friend had mistakenly one day
140
356000
3000
ڕۆژێکیان بەهەڵە هاووڕێکەم
06:14
said something about wishing he had another child.
141
359000
4000
وتی کە دەیەوێت منداڵێکی تری هەبێت
06:18
So here my friends Gene and Gail had not heard from me in about a year,
142
363000
4000
ئەوەتا هاوڕێکانم (جین و گایل)بۆ ماوەی ساڵێکە هیچ شتێکیان لە منەوە نەبیستووە
06:22
and suddenly I was calling, saying "I'm in Korea,
143
367000
2000
لەناکاودا من تەلەفون دەکەم و دەڵێم .. من لە کۆریام
06:24
and I've met this extraordinary girl."
144
369000
2000
وە ئەو کچە نایابەم بینیوە
06:26
And I said, "The grandmother thinks she's sick,
145
371000
3000
وە وتم "داپیرەی باوەڕی وایە کە نەخۆشە
06:29
but I think maybe we would have to bring the grandmother over also."
146
374000
3000
بەڵام ،وابزانم لەوانەیە داپیرەکەشی بهێنن
06:33
And I said, "I'll pay for the ... " I mean, I had this whole sort of picture.
147
378000
3000
وتم ،من پارەی ... مەبەستم ، ئەو هەموو خەیاڵەم لە خەیاڵدا بوو
06:36
So anyway, I left.
148
381000
2000
هەرچۆنێک بێت من ڕۆشتم
06:38
And my friends actually said they were very interested in adopting her.
149
383000
5000
هاوڕێکانی وتیان زۆر خۆشحاڵ دەبن بە بەخێوکردنی ئەو کچە
06:43
And I said, "Look, I think I'll scare the grandmother to death,
150
388000
2000
وتم ،بزانە ، وابزانم من داپیرەکە با مردن دەترسێنم
06:45
if I actually write to her and tell her
151
390000
2000
ئەگەر بەڕاستی من بۆی بنوسم و پێی بڵێم
06:47
that you're willing to adopt her, I want to go back and talk to her."
152
392000
2000
کە ئێوە دەتانەوێت ئەو کچە بەخیو بکەن ،دەمەوێت بڕۆمەوە قسەی لەگەڵ بکەم
06:49
But I was off on assignment.
153
394000
2000
بەڵام من ئیشم نەمابوو
06:51
I figured I'd come back in a couple of weeks and talk to the grandmother.
154
396000
3000
بریارمدا ،دوای چەند هەفتەیەک دەگەڕێمەوەو قسە لەگەڵ داپیرەکە دەکەم
06:54
And on Christmas Day,
155
399000
2000
وە لە ڕۆژی سەری ساڵدا
06:56
I was in Bangkok with a group of photographers
156
401000
2000
من لەگەڵ چەند وێنەگرێکدا لە بانکۆک بووم
06:58
and got a telegram -- back in those days, you got telegrams --
157
403000
3000
تیلیگرامێکم پێ گەیشت ... لەو رۆژەدا ،تێلێگرامت پێدەگەیشت
07:01
from Time magazine saying someone in Korea had died,
158
406000
2000
لە گۆڤاری (تایم)دایان وت کەسێک لە کۆریا مردووە
07:03
and left their child in a will to me.
159
408000
3000
وە من داڵەکەی بۆ من بەجێهێستووە
07:06
Did I know anything about this?
160
411000
2000
ئایا من هیچ شتێکم دەزانی لەبارەی ئەوەوە؟
07:08
Because I hadn't told them what I was doing,
161
413000
2000
لەبەر ئەوەی ئەوەم پێ نەوتبوون کە خەریکی بووم
07:10
because I was so upset with the story they'd run.
162
415000
2000
چونکە من زۆر بێتاقەت بوون لەو چیرۆکەی کە ئەوان لێی هەڵدێن
07:12
So, I went back to Korea, and I went back to Hyun-Sook's village,
163
417000
3000
لەبەر ئەوە ،گەڕامەوە بۆ کۆریا، وە چومەوە بۆ گوندەکەی هیۆن سوک
07:15
and she was gone.
164
420000
2000
وە ئەو دیار نەمابوو
07:17
And the house that I had spent time in was empty.
165
422000
2000
ئەو خانوەی کە تیایدا مامەوە چۆڵ بوو
07:19
It was incredibly cold.
166
424000
2000
زۆر سارد بوو
07:21
No one in the village would tell me where Hyun-Sook was,
167
426000
2000
هیچ کەس لە گوندەکە پێی نەوتم کە هیون سوک لە کوێیە
07:23
because the grandmother had always hidden her from Westerners.
168
428000
3000
جونکە داپیرەی هەمیشە لە ڕۆژئاواییەکانی دەشاردەوە
07:26
And they had no idea about this request that she'd made of me.
169
431000
3000
وە هیچ زانیاریەکیان نەبوو لەسەر ئەو داوایەی ئەو بۆ منی ناردبوو
07:29
So I finally found Myung Sung,
170
434000
3000
لە کۆتاییدا (میۆنگ سۆنگ)م دۆزییەوە
07:32
her best friend that she used to play with after school every day.
171
437000
2000
هاوڕێ خۆشەویستەکەی ئەو کە هەمیشە دوای قوتابخانە یاری لەگەڵ دەکرد
07:34
And Myung Sung, under some pressure from me and the translator,
172
439000
4000
بەهۆی هەندێ کاریگەری من و وەرگێڕەکەم ، میۆنگ سۆنگ
07:38
gave us an address on the outside of Seoul.
173
443000
3000
ناونیشانێکی پێداین کە لەدەرەوەی سیئۆل بوو
07:41
And I went to that address and knocked on the door,
174
446000
3000
من چووم بۆ ئەو ناونیشانەو لە دەرگاکەمدا
07:44
and a man answered the door.
175
449000
2000
پیاویک وەڵامی دایەوە
07:46
It was not a very nice area of Seoul,
176
451000
3000
ئەوە ناوچەیەکی باش و خۆس نەبوو لە سیئۆل
07:49
as there were mud streets outside of it.
177
454000
2000
چونکە شەقامی خۆڵی لێ بوو
07:51
And I knocked on the door, and Hyun-Sook answered the door,
178
456000
3000
لە دەرگاکەم دایەوە هیون سوک وەڵامی دایەوە
07:54
and her eyes were bloodshot, and she seemed to be in shock.
179
459000
3000
وە چاوەکانی سور بووبوون وەک ئەوە وابوو کە توشی شۆک بوبێت
07:57
She didn't recognize me -- there was no recognition whatsoever.
180
462000
3000
ئەو منی نەناسییەوە ...هیچ شتێکی ناسراوی نەبوو
08:00
And this man came to the door and kind of barked something in Korean.
181
465000
2000
وە ئەو پیاوە هاتە لای دەرگاکە و قسەیەکی بە کۆری کرد
08:02
And I said to the translator, "What did he say?"
182
467000
3000
منیش بە وەرگێڕەکەم وت "ئەوە وتی چی ؟
08:05
And she said, "He wants to know who you are."
183
470000
2000
وەرگێڕەکە وتی " ئەو دەیەوێت بزانێت کە تۆ کێیت؟
08:07
And I said, "Well, tell him that I am a photographer."
184
472000
2000
وتم باشە پێی بڵێ کە من وێنەگرم
08:09
I started explaining who I was, and he interrupted.
185
474000
3000
دەستم کرد بە خۆ ناساندنی خۆم و ئەویش وەریدەگێڕا
08:12
And she said, "He says he knows who you are, what do you want?"
186
477000
3000
وەرگێڕەکە وتی ئەو دەزانێت تۆ کێیت، چیت دەوێت؟
08:15
I said, "Well, tell him that I was asked
187
480000
3000
وتم ،باشە ، پێی بڵێ کە داوام لێکراوە
08:18
by this little girl's grandmother to find a family for her."
188
483000
4000
لەلایەن داپیری ئەو کچە بچووکەوە کە خێزانێکی بۆ بدۆزمەوە
08:22
And he said, "I'm her uncle, she's fine, you can leave now."
189
487000
5000
ئەو وتی من خاڵی ئەوم ،ئەو باشە ،دەتوانیت ئێستا بڕۆیت
08:27
So I was -- you know, the door was being slammed in my face,
190
492000
4000
دەزانی ، من ویستم .... دەرگاکە بەڕوی مندا داخرا
08:31
it's incredibly cold, and I'm trying to think,
191
496000
2000
وە زۆر ساردە بیرم دەکردەوە
08:33
"What would the hero do in a movie,
192
498000
2000
کەسێکی ئازا لە فلیمدا چی دەکات؟
08:35
if I was writing this as a movie script?"
193
500000
2000
ئەگەر من ئەوە وەک دەقیکی فلیم بنوسم؟
08:37
So I said, "Listen, it's really cold, I've come a very long way,
194
502000
2000
لەبەر ئەوە وتم "گوێ بگرە ، بەڕاستی ساردە لەدەرەوە هاتووم
08:39
do you mind if I just come in for a minute? I'm freezing."
195
504000
2000
ئاسایە ئەگەر من بۆ دەقەیەک بێمە ژورەوە؟ من ڕەق دەبمەوە
08:41
So the guy kind of reluctantly let us in and we sat down on the floor.
196
506000
3000
بە دوودڵییەوە پیاوەکە ڕییداین بچینە ژورەوە لەسەر زەویەکە دانیشین
08:44
And as we started talking, I saw him yell something,
197
509000
3000
کە دەستمان کرد بەقسە کردن ،بینیم کە هاوارێکی کرد
08:47
and Hyun-Sook came and brought us some food.
198
512000
4000
وە هیون سوک هات وهەندێ خواردنی بۆ هێناین
08:51
And I had this whole mental picture of, sort of like Cinderella.
199
516000
3000
وەک ساندرێلا ، هەندێک وێنە لە خەیاڵمدا بوون
08:54
I sort of had this picture of this incredibly wonderful,
200
519000
3000
بەشێوەیەک لە شێوەکان ،وێنەیەکی جوانی دەهاتە بەرچاوم
08:57
bright, happy little child, who now appeared to be very withdrawn,
201
522000
5000
ڕووناک،منداڵێکی دلخۆش ، کە ئێستا وەک کەسێکی دوورەپەرێز دەردەکەوێت
09:02
being enslaved by this family.
202
527000
2000
بووە بەکۆیلە لەلایەن خێزانەکەیەوە
09:04
And I was really appalled, and I couldn't figure out what to do.
203
529000
3000
بەڕاستی من سەرم لیتێکچووبوو وە نەمدەزانی چیبکەم
09:07
And the more I tried talking to him, the less friendly he was getting.
204
532000
3000
وە هەتا زیاتر من هەوڵمدا قسەی لەگەڵدا بکەم ،ئەو زیاتر دەکشایەوە
09:10
So I finally decided, I said "Look," --
205
535000
2000
لەکۆتاییدا بڕیارمدا و وە وتم " تەماشاکە
09:12
this is all through the translator, because, this is all,
206
537000
2000
ئەمانە هەمووی لەڕێگەی وەرگێڕەکەمەوە،چونکە ئەمانە هەمووی
09:14
you know, I don't speak a word of Korean --
207
539000
2000
دەزانن ، من یەک وشە کۆری نازانم
09:16
and I said, "Look, I'm really glad that Hyun-Sook has a family to live with.
208
541000
3000
وتم "بزانە،من زۆر خۆشحاڵم کە هیون سوک خێزانێکی هەیە تا بژی لەگەڵی
09:19
I was very worried about her.
209
544000
2000
من زۆر خەمی ئەوم بوو
09:21
I made a promise to her grandmother, your mother, that I would find a family,
210
546000
4000
بەڵێنم دابوو ،دایکی تۆ ،کە من خێزانێک بۆ ئەو دەدۆزمەوە
09:25
and now I'm so happy that you're going to take care of her."
211
550000
2000
و ئێستا من زۆر دڵخۆشم کە تۆ ئاگات لێی دەبێت
09:27
I said, "But you know, I bought an airline ticket,
212
552000
2000
وتم "بەلام دەزانی ،بلیتێکم کڕیوە
09:29
and I'm stuck here for a week."
213
554000
1000
وە من لێرە دەمێنمەوە بۆ یەک هەفتە
09:30
And I said, "I'm staying in a hotel downtown.
214
555000
2000
وە وتم "من لە هۆتێلێکی ناو شار دەمێنمەوە
09:32
Would you like to come and have lunch tomorrow?
215
557000
2000
دەتەویت بۆ سبەی بۆ نانی نیوەڕۆ بێیت ؟
09:34
And you can practice your English." Because he told me --
216
559000
2000
وە دەتوانیت ئینگلیزیەکەت تاقی بکەیتەوە
09:36
I was trying to ask him questions about himself.
217
561000
2000
هەولمەدە پرسیاری لەبارەی خۆیەوە لێبکەم
09:38
And so I went to the hotel, and I found two older Amerasians.
218
563000
7000
لەبەر ئەوە چووم بۆ هۆتێلەکەو دوو کەسی پیری ئەمریکی-ئاسیایی م دۆزییەوە
09:45
A girl whose mother had been a prostitute,
219
570000
4000
کچێک کە دایکێکی لەشفرۆشی هەبوو
09:49
and she was a prostitute,
220
574000
2000
وە کچەکەش لەشفرۆش بوو
09:51
and a boy who'd been in and out of jail.
221
576000
2000
وە کوڕێک کە لە بەندیخانە بوو ،ئازاد بووبوو
09:53
And I said to them, "Look, there's a little girl
222
578000
2000
بەهەردوکیانم وت "تەماشاکەن کچێکی بچووکه هەیە
09:55
who has a tiny chance of getting out of here and going to America."
223
580000
4000
کە چانسێکی زۆر کەمی هەیە لێرە دەربچێت و بڕوات بۆ ئەمریکا
09:59
I said, "I don't know if it's the right decision or not,
224
584000
3000
وتم"نازنم کە ئایا ئەوە بڕیارێکی ڕاستە یان نا
10:02
but I would like you to come to lunch tomorrow
225
587000
2000
بەڵام وتم دەمەوێت بۆ سبەی ئێوە بێن بۆ نانی نیوەڕۆ
10:04
and tell the uncle what it's like to walk down the street,
226
589000
2000
و بە خاڵەکەی بڵێن کە ژیان جۆنە سەرشەقام
10:06
what people say to you, what you do for a living.
227
591000
3000
خەڵک چیت پێدەڵێن ،چی دەکەیت بۆ ئەوەی بژین
10:09
And just -- I want him to understand what happens if she stays here.
228
594000
3000
تەنها من دەمەوێت ئەوە تێبگات چی ڕوودەدات ئەگەر ئەو لێرە بهێنێتەوە
10:12
And I could be wrong, I don't know, but I wish you would come tomorrow."
229
597000
3000
لەوانەیە هەڵەبم ،نازانم ،بەڵام هیوادارم سبەینێ بێن
10:15
So, these two came to lunch, and
230
600000
3000
لە کۆتاییدا ئەو دوانە هاتن بۆ نانی نیوەڕۆ ،وە
10:18
we got thrown out of the restaurant.
231
603000
2000
لەدەرەوەی ڕێستۆرانتەکە
10:20
They were yelling at him, they were -- it got to be really ugly.
232
605000
3000
ئەوان بەسەر ئەودا هاواریان دەکرد ،ئەوان... لەوانەیە زۆر ناشرین بوبێت
10:23
And we went outside, and he was just furious.
233
608000
2000
وە ئێمە چوینە دەرەوە و ئەو زۆر توڕە بوو
10:25
And I knew I had totally blown this whole thing.
234
610000
2000
دەمزانی کە هەموو شتێکم تێک داوە
10:27
Here I was again, trying to figure out what to do.
235
612000
2000
ئەوە دیسان منم هەوڵم دەدا بزانم چیبکەم
10:29
And he started yelling at me, and I said to the translator,
236
614000
2000
ئەو دەستی کرد بەهاوار کردن بەسەر منداو بە وەرگێڕەکەم وتم
10:31
"OK, tell him to calm down, what is he saying?"
237
616000
2000
باشە، پێی بڵێ هێمن ببێتەوە ،ئەوە چی دەڵێ؟
10:33
And she said, "Well, he's saying,
238
618000
2000
وەرگێڕەکە وتی"باشە ئەو دەڵێت
10:35
'Who the hell are you to walk into my house,
239
620000
2000
تۆ کێی هەتا بێیتە ماڵی من
10:37
some rich American with your cameras around your neck,
240
622000
3000
هەندێ ئەمریکی دەوڵەمەند بەو کامێرەیەی لە ملتایە
10:40
accusing me of enslaving my niece?
241
625000
3000
بە کۆیلە کردنی خوشکەزاکەم تاوانبارم دەکەن
10:43
This is my niece, I love her, she's my sister's daughter.
242
628000
3000
ئەوە خوشکەزامە ،من ئەوم خۆشدەوێت ،ئەوە کچی خوشکمە
10:46
Who the hell are you
243
631000
3000
تۆ کێیت؟
10:49
to accuse me of something like this?'"
244
634000
2000
تا تاوانبارم بکەیت بە شتێکی لەو شێوەیە ؟
10:51
And I said, you know, "Look," I said, "You're absolutely right.
245
636000
3000
من وتم ،دەزانی "تەماشاکە ،تۆ ڕاست دەکەیت
10:54
I don't pretend to understand what's going on here."
246
639000
2000
خۆم بەو شێوەیە نیشان نادەم کە تێبگەم چی ڕوودەدات لێرە
10:56
I said, "All I know is, I've been photographing a lot of these children."
247
641000
2000
وتم "ئەوەی من دەزانم من وێنەی زۆری ئەو منداڵانەم گرتووە
10:58
I said, "I'm in love with your niece,
248
643000
4000
من خوشکەزاکەم خۆشدەوێت
11:02
I think she's an incredibly special child."
249
647000
3000
باوەڕم وایە کە ئەو منداڵێکی تایبەتە
11:05
And I said, "Look, I will fly my friends over here
250
650000
2000
وتم "تەماشاکە ،هاوڕێکانم دێن بۆ ئێرە
11:07
from the United States if you want to meet them, to see if you approve of them.
251
652000
3000
لە ئەمریکاوە ئەگەر بتوانیت بیان بینیت بۆ ئەو قبوڵیان بکەیت
11:10
I just think that -- what little I know about the situation,
252
655000
4000
من بەو شێوەیە بیردەکەمەوە ... هەر ئەوەندە لەبارەی ئەم دۆخە دەزانم
11:14
she has very little chance here of having the kind of life
253
659000
3000
ئەو کچە چانسێکی زۆر کەمی هەیە بۆ ژیانێکی باش
11:17
that you probably would like her to have."
254
662000
2000
کە تۆ بتەوێت کە ئەو هەیبێت
11:19
So, everyone told me afterwards that inviting the prospective parents over
255
664000
3000
هەموو کەسێک پێی ئەوتم لە دوی ئەوە کە بانگکردنی دایک و باوکێک بۆ ئێرە
11:22
was, again, the stupidest thing I could have possibly done,
256
667000
2000
دوبارە،بێمێشکترین شت بووە کە ئەنجامم دابێت
11:24
because who's ever good enough for your relative?
257
669000
4000
چونکە چ کەسێک بۆ خزمەکانی باش دەبێت؟
11:28
But he invited me to come to a ceremony
258
673000
2000
بەڵام ،ئەو منی بانگ کرد بۆ ئاهەنگێک
11:30
they were having that day for her grandmother.
259
675000
3000
کە ئەوان بۆ یادی داپیری کچە سازیان کردبوو
11:33
And they actually take items of clothing and photographs,
260
678000
2000
وە لە ڕاستیدا ،ئەوان وێنەکان و کەلوپەل و جلەکانییان برد
11:35
and they burn them as part of the ritual.
261
680000
3000
وە سوتانیان وەک بەشیک لە عادەت و تەقالید
11:38
And you can see how different she looks just in three months.
262
683000
2000
وە دەبینین لە ماوەی سێ مانگ ئەو کچە چۆن دەگۆڕێت
11:40
This was now, I think, February, early February.
263
685000
3000
وابزانم ئەمە ئێستا بوو.سەرەتای شوبات
11:43
And the pictures before were taken in September.
264
688000
4000
وە وێنەکانی پێستر لە مانگی ئەیلولدا گیرابوون
11:47
Well, there was an American Marine priest that I had met
265
692000
2000
قەشەیەکی مارینی ئەمریکی لەوێ بوو کە من بینیم
11:49
in the course of doing the story,
266
694000
2000
لە کاتی ئەنجامدانی ئەم چیرۆکەدا
11:51
who had 75 children living in his house.
267
696000
2000
کە (٧٥)منداڵ لە خانووەیەکدا دەژیان
11:53
He had three women helping him take care of these kids.
268
698000
2000
سێ ئافرەتی لابوو کە یارمەتیان دەدا بۆ چاودێری کردنی ئەو منداڵانە
11:55
And so I suggested to the uncle that we go down
269
700000
2000
لەبەرئەوە ،داوام لە خاڵی کرد کە بڕۆینە خوارەوە
11:57
and meet Father Keene, to find out
270
702000
2000
وە چاومان بە باوکە (کیین) بکەوێت و ،تا بۆمان دەرکەوێت کە
11:59
how the adoption process worked.
271
704000
2000
چۆن پڕۆسەی بەخێوکردنەکە بەڕێوەدەچێت
12:01
Because I wanted him to feel like
272
706000
2000
چونکە من دەمویست ئەو بەشێوەیەک هەست بکات
12:03
this was all being done very much above board.
273
708000
2000
کە ئەم بەشێوەیەکی باش بەڕێوە دەچیت
12:05
So, this is on the way down to the orphanage.
274
710000
2000
ئەم لەڕێگای هەتیوخانەکە بوو
12:08
This is Father Keene. He's just a wonderful guy.
275
713000
4000
ئەم باوکە (کیین)ه .ئەو کەسێکی زۆر باشە
12:13
He had kids from all over Korea living there,
276
718000
2000
ئەو منداڵی لە سەرانسەری کۆریاوە لابوو
12:15
and he would find families for these kids.
277
720000
2000
وە ئەو خێزانی بۆ ئەو منداڵانە دەدۆزییەوە
12:18
This is a social worker interviewing Hyun-Sook.
278
723000
3000
ئەم چالاکوانێکی کۆمەڵایەتییە چاوپێکەوتن لەگەڵ هیون سوک دەکات
12:21
Now, I had always thought she was completely
279
726000
2000
ئێستا، هەموو کات بیرم دەکردەوە کە بەڕاستی ئەو کچە
12:23
untouched by all of this, because the grandmother, to me,
280
728000
2000
بۆ من کاریگەر نابێت بەهۆی هەموو ئەمانەوە ،چونکە داپیرەکەی
12:25
appeared to be sort of the village wise woman, and the person everybody --
281
730000
4000
دەرکەوت کە ئافرەتێکی زیرەکی بووە و ئەو کەسەی کە هەمووان
12:29
throughout the day, I noticed people kept coming to visit her grandmother.
282
734000
3000
بەدرێژایی ڕۆژ ،تێبینیم کرد کە خەڵک دێت و سەردانی داپیرەی کچەکە دەکات
12:32
And I always had this mental picture that
283
737000
2000
هەمیشە ئەم خەیاڵەم لەبەرچاو بوو کە
12:34
even though they may have been one of the poorer families in the village,
284
739000
4000
لەگەڵ ئەوەی کە یەکێک بوون لە هەژارترین خێزانەکانی ئەم گوندە
12:38
they were one of the most respected families in the village.
285
743000
2000
ئەوان بەڕێزترین خێزان بوون لە گوندەکەدا
12:40
And I always felt that the grandmother had kind of demanded, and insisted,
286
745000
3000
هەمیشە وام هەست دەکرد کە داپیرەکە داواکاری هەبێت و چەختی لەسەر دەکرد
12:43
that the villagers treat Hyun-Sook with the same respect they treated her.
287
748000
6000
کە گوندنیشینەکان بەهەمان شێوەی ئەو هەڵسوکەوت دەکەن لەگەڵ هیون سوک دا
12:49
Hyun-Sook stayed at Father Keene's,
288
754000
2000
هیون سوک لەلای باوکە کیینی مایەوە
12:51
and her uncle agreed to let her stay there until the adoption went through.
289
756000
3000
و خاڵی ڕێگەی پێدا کە ئەو لەوێ بمێنێتەوە هەتا پڕۆسەی بەخیوکردنەکەی بەڕێوە دەچێت
12:54
He actually agreed to the adoption.
290
759000
3000
لەڕاستیدا ،ئەو بەبەخێوکردنەکە ڕازی بوو
12:57
And I went off on assignment and came back a week later,
291
762000
1000
لەوێ ئیشم تەواو کردوو هەفتەی دوای ئەوە گەڕامەوە
12:59
and Father Keene said, "I've got to talk to you about Hyun-Sook."
292
764000
2000
و باوکە کیینی وتی "پێویستە لەبارەی (هیون سوک)ەوە
13:01
I kind of said, "Oh God, now what?"
293
766000
2000
بەجۆریک وتم "ئەی خوایە ، ئێستا چی ؟
13:03
And he takes me into this room, and he closes the door,
294
768000
1000
منی بردە ئەو ژورەوە و دەرگاکەی داخست
13:04
and he says, "I have 75 children here in the orphanage, and it's total bedlam."
295
769000
4000
وە وتی " لێرە من (٧٥)منداڵی هەتیوم لایە و زۆر ناڕێکی هەیە
13:08
And there's clothes, and there's kids, and, you know,
296
773000
3000
جل وبەرگی لێیە ، و منداڵی لێیە و ، دەزانی
13:11
there's three adults and 75 kids -- you can imagine.
297
776000
2000
سێ گەنجی لێیە لەگەڵ (٧٥)منداڵ ،ئیتر بزانە
13:13
And he said, "The second day she was here she made up a list
298
778000
3000
ووتی "ڕۆژی دووەم کە ئەو کچە لێرە بوو لیستێکی دروست کردووە
13:16
of all of the names of the older kids and the younger kids.
299
781000
3000
بۆ هەموو منداڵە بەتەمەنەکان و منداڵە بچووکەکان
13:19
And she assigned one of the older kids to each of the younger kids.
300
784000
3000
وە ئەو کچە هەر منداڵێکی گەورەی داناوە وەک چاودێر بەسەر هەر منداڵێکی بچووکەوە
13:22
And then she set up a work detail list
301
787000
2000
دوایی لیستی زیاتری ئیش وکاری داناوە
13:24
of who cleaned the orphanage on what day."
302
789000
3000
بۆ هەر کەسێک کە هاتیوخانەکە پاک دەکاتەوە و ڕۆژەکەشی داناوە
13:27
And he said, "She's telling me that I'm messy, and I have to clean up my room."
303
792000
3000
ئەو وتی" ئەو کچە پێم دەڵێت کە من پیس و چەپەڵم و دەبێت ژورەکەی خۆم پاک بکەمەوە
13:30
And he said, "I don't know who raised her,
304
795000
2000
من نازانم کێ ئەوەی گەورە کردووە
13:32
but," he said, "she's running the orphanage,
305
797000
2000
بەڵام ، ئەو وتی "ئەو کچە هەتیوخانەکە بەڕێوە دەبات
13:34
and she's been here three days."
306
799000
2000
وە ئەو بۆ ماوەی سێ ڕۆژە لێرەیە
13:36
(Laughter)
307
801000
1000
پێکەنین
13:38
This was movie day -- that she organized -- where all the kids went to the movies.
308
803000
3000
ئەمە ڕۆژی سەیرکردنی فلیم بوو کە ئەو ڕێکیخسبوو ..کە هەموو منداڵەکان چوون بۆ تەماشاکردنی
13:41
A lot of the kids who had been adopted
309
806000
3000
زۆربەی ئەو مندالانەی کە بەخێو دەکران
13:44
actually wrote back to the other kids, telling them
310
809000
2000
بۆ مندالەکانی تریان دەنووسی و پێیان دەوتن
13:46
about what their life was like with their new families.
311
811000
3000
دەربارەی خێزانە تازەکانیان و ژیانیان لەگەڵ ئەواندا
13:49
So, it was a really big deal when the letters showed up.
312
814000
2000
ئەوە شتێکی زۆر باش بوو کاتێک نامەکانی ئەوان پشان دەدرا
13:51
This is a woman who is now working at the orphanage,
313
816000
2000
ئەمە ئافرەتێکە کە ئێستا لە هەتیوخانەکە کار دەکات
13:53
whose son had been adopted.
314
818000
2000
کە منداڵەکەی بەخێو کراوە
13:59
Gene and Gail started studying Korean
315
824000
2000
جین و گەیل دەستیان کرد بەفێربوونی زمانی کۆری
14:01
the moment they had gotten my first letter.
316
826000
2000
لەو کاتەی کە یەکەم نامەی منیان پێگەیشت
14:03
They really wanted to be able to welcome Hyun-Sook into their family.
317
828000
4000
بەراستی دەیانویست بتوانن بەخێرهاتنی هیون سوک بکەن بۆ ناو خێزانەکەیان
14:08
And one of the things Father Keene told me when I came back
318
833000
1000
یەکێک لە شتەکان کە باوکە کێنی پێی وتم لەکاتی گەڕانەوەمدا
14:09
from one of these trips -- Hyun-Sook had chosen the name Natasha,
319
834000
4000
لە یەکیک لە گەستەکانمدا ... هیون سوک ناوی (ناتاشا)ی هەڵبژاردووە
14:13
which I understood was from her watching
320
838000
2000
کە من تێگەیشتم لە تەماشاکردنی
14:15
a "Rocky and Bullwinkle" cartoon on the American Air Force station.
321
840000
5000
کارتۆنی "ڕۆکی و بئڵوینکڵ" کە لە بنکەی هێزی ئاسمانی ئەمریکی بووە
14:20
This may be one of those myth-buster things that we'll have to clear up here, in a minute.
322
845000
4000
لەوانەیە ئەمە یەکیک بێت لە جیرۆکە کۆنەکان کە پێویستە ماوەیەکی تر باسی بکەین
14:24
So, my friend Gene flew over with his son, Tim.
323
849000
2000
هاوڕێکەم ،جین لەگەڵ کوڕەکەی تیم هاتن بۆ ئێرە
14:26
Gail couldn't come.
324
851000
2000
گەیل نەیتوانیبوو بێت
14:28
And they spent a lot of time huddled over a dictionary.
325
853000
2000
زۆربەی کاتەکانیان بە تەماشاکردنی قاموسدا بەسەر برد
14:30
And this was Gene showing the uncle where Atlanta was on the map, where he lived.
326
855000
4000
ئەمە (جین)ه کە ئەتلانتاو ئەو شوێنانەی کە تێیدا دەژی پشانی خاڵی سوک دەدات
14:36
This is the uncle signing the adoption papers.
327
861000
2000
ئەمە خاڵەکەیەتی کاتێک گرێبەستی بەخێوکردنەکە ئیمزا دەکات
14:38
Now, we went out to dinner that night to celebrate.
328
863000
2000
ئەو شەوە ئێمە چوینە دەرەوە بۆ نانی ئێوارە بۆ ئاهەنگ گێڕان
14:40
The uncle went back to his family,
329
865000
2000
خاڵی سوک گەڕایەوە بۆلای خێزانەکەی
14:42
and Natasha and Tim and Gene and I went out to dinner.
330
867000
4000
وە ناتاشا وتیم و جین و من بۆ نانی ئێوارە چوینە دەرەوە
14:46
And Gene was showing Natasha how to use a knife and fork,
331
871000
4000
جین ئەوەی نیشانی ناتاشا دەدا کە چۆن چەقۆ و چەتاڵ بەکاربهێنێت
14:50
and then Natasha was returning the utensil lessons.
332
875000
4000
دوایی ناتاشا وانەکانی بەکارهێنانی ئەو کەرەستانەی دوبارە دەکردەوە
14:54
We went back to our hotel room,
333
879000
2000
ئێمە گەڕاینەوە بۆ ژورەکەمان لە ئوتێل
14:56
and Gene was showing Natasha also where Atlanta was.
334
881000
2000
و جین ئەتلانتای پشانی ناتاشا دەدا
14:58
This is the third night we were in Korea.
335
883000
2000
ئەمە شەوی سێیەمە کە لە کۆریا ماوینەتەوە
15:00
The first night we'd gotten a room for the kids right next to us.
336
885000
4000
ئەوە یەکەم شەو بوو کە ژورێکمان بۆ مندالەکان لە تەنیست ژووری خۆمانەوە دابین کردووە
15:04
Now, I'd been staying in this room for about three months --
337
889000
2000
ئێستا بۆ ماوەی سی مانگ دەبیت من لەم ژورەدا دەژیم
15:06
it was a little 15-story Korean hotel.
338
891000
4000
ئەوە (١٥)هەمین چیرۆکە لە ئوتێلەکانی کۆریادا
15:11
So, the second night, we didn't keep the kids' room,
339
896000
2000
لەبەر ئەوە شەوی دووەم ژوورمان بۆ مندالەکان نەگرت
15:13
because we went down and slept on the floor with all the kids at the orphanage.
340
898000
3000
چونکە هەموومان چوین بۆ هەتیوخانەکە و لەگەل مندالەکانی تردا خەوتین
15:16
And the third night, we came back, we'd just gone out to dinner,
341
901000
1000
لە شەوی سێیەم ،گەراینەوە . بۆ نانی ئێوارە چوینە دەرەوە
15:17
where you saw the pictures, and we got to the front desk
342
902000
2000
لە شوێنێک کە وێنەکان دەبینی و چوینە پرسگە
15:19
and the guy at the front desk said,
343
904000
2000
و ئەو پیاوەی لە پرسگە بوو ووتی
15:21
"There's no other free rooms on your floor tonight,
344
906000
2000
هیچ ژورێکی چۆڵ نییە بۆ ئەم شەو لەقاتەکەی ئێوە
15:23
so if you want to put the kids five floors below you, there's a room there."
345
908000
4000
ئەگەر دەتانەوێت منداڵەکان لە پێنج قات خوار خۆتانەوە بهێننەوە، ژوور هەیە لەوێ
15:27
And Gene and I looked at each other and said,
346
912000
2000
من و جین تەماشای یەکترمان ئەکردو وتم
15:29
"No, we don't want two 11-year-olds five floors away."
347
914000
2000
نەخێر، نامەوێت دوو مندالی (١١) ساڵ پێنج قات لە خۆمانەوە دوور بن
15:31
So, his son said, "Dad, I have a sleeping bag, I'll sleep on the floor."
348
916000
3000
کوڕەکەی ئەو وتی "باوکە کیسەی خەوم پێیە،لەسەر عەرزەکە دەخەوم
15:34
And I said, "Yeah, I have one too."
349
919000
2000
منیش وتم،منیش دانەیەکم پێیە
15:36
So, Tim and I slept on the floor,
350
921000
2000
من وتیم ،لەسەر عەرزەکە خەوتین
15:38
Natasha got one bed, Gene got the other -- kids pass out,
351
923000
2000
ناتاشا جێگایەکی دەست کەوت و منیش ئەویتریان.. منداڵەکان خەوتن
15:40
it's been very exciting for three days.
352
925000
2000
سێ ڕۆژی زۆر خۆش بوو
15:42
We're lying in bed, and Gene and I are talking about how cool we are.
353
927000
3000
لەسەر جێگاکان درێژبوین من و جین باسی باشی خۆمان ئەکرد
15:46
We said, "That was so great, we saved this little girl's life."
354
931000
3000
ووتمان،"ئەمە زۆر باش بوو ،ژیانی ئەو کچە بچووکەمان ڕزگارکرد
15:49
We were just like, you know, ah, just full of ourselves.
355
934000
4000
دەزانی، ئێمە وەک ئەوە وابوین کە لەناو خۆماندا دڵخۆش بووین
15:53
And we fall asleep -- and I've been in this room, you know,
356
938000
2000
وە خەومان لێکەوت ...دەزانی من لەو ژورە مابومەوە
15:55
for a couple of months now.
357
940000
2000
بۆ چەند مانگێک
15:57
And they always overheat the hotels in Korea terribly,
358
942000
4000
وە کۆرییەکان بەشێوەیەکی ناخۆش ئوتێلەکان گەرم دەکەن
16:01
so during the day I always left the window open.
359
946000
2000
لەبەر ئەوە لەکاتی ڕۆژدا ،پەنجەرەکانم بەکراوەیی بەجێهێشت
16:03
And then, at night, about midnight, they turn the heat off in the hotel.
360
948000
2000
وە دوایی، لە شەواندا و لە نیوەشەودا گەرمییەکەیان لە ئوتێلەکەدا دەکوژاندەوە
16:05
So at about 1 a.m., the whole room would be like 20 below zero, and I'd get up.
361
950000
4000
لەدەوروبەری کاتژمێر (١)دا.هەموو ژوورەکە بۆ (٢٠)پلەی ژێر سەدی و خەبەرم دەبۆوە
16:09
I'd been doing this every night I'd been there.
362
954000
2000
لەوەتەی من لەوێم هەموو شەوێک ئەمە دوبارە دەبویەوە
16:11
So, sure enough, it's one o'clock, room's freezing,
363
956000
3000
بەدڵنیاییەوە ئێستا کاتژمێر (١)ی شەوەو ژوورەکە خەریکە دەیبەستێت
16:14
I go to close the window, and I hear people shouting outside,
364
959000
4000
هەستام پەنجەرەکانم داخست ،و گوێم لە هاواری خەڵکە لەدەرەوە
16:18
and I thought, "Oh, the bars must have just gotten out."
365
963000
2000
و وامزانی،"ئۆه ،ئەوانەی باڕەکان دێنە دەرەوە
16:20
And I don't speak Korean, but I'm hearing these voices,
366
965000
2000
من بە کۆری قسە ناکەم، بەڵام ئەو دەنگانەم گوێ لێیە
16:22
and I'm not hearing anger, I'm hearing terror.
367
967000
4000
وە من (توڕەیی)م گوێ لێ نەبوو ،ترساندنم گوێ لێبوو
16:26
So, I open the window, and I look out,
368
971000
2000
لەبەر ئەوە ،پەنجەرەکام کردەوە و تەماشای دەرەوەم کرد
16:28
and there's flames coming up the side of our hotel,
369
973000
2000
وە پروسکە لە باشی سەرەوەی ئوتێلەکەمان بەرز دەبێتەوە
16:30
and the hotel's on fire.
370
975000
2000
ئوتێلەکە ئاگری گرتووە
16:32
So, I run over to Gene, and I wake him up,
371
977000
2000
بەرەو جین ڕام کرد خەبەرم کردەوە
16:34
and I say, "Gene, don't freak out, I think the hotel's on fire."
372
979000
3000
وتم "جین مەشڵەژێ، وابزانم ئوتێلەکە ئاگری گرتووە
16:37
And now there's smoke and flames coming by our windows -- we're on the eleventh floor.
373
982000
4000
وە ئێستا ،دوكەڵ و پیشکەی ئاگر لە پەنجەرەکانمانەوە دێتە دەرەوە ... ئێمە لە نهۆمی (١١)هەمین بوین
16:41
So, the two of us were just like, "Oh my God, oh my God."
374
986000
2000
هەردوکامن دەمانگوت، ئەی خوایە ،ئەی خوایە
16:43
So, we're trying to get Natasha up, and we can't talk to her.
375
988000
4000
ویستمان ناتاشا خەبەر بکەینەوە و نەماندەتوانی قسەی لەگەڵ بکەین
16:47
And you know what kids are like when they've been asleep for like an hour,
376
992000
2000
خۆتان دەزانن منداڵان چۆنن کاتێک بۆ کاتژمێرێک دەنون
16:49
it's like they took five Valiums -- you know, they're all over the place.
377
994000
3000
وەک ئەوە وایە کە (٥)حەبی خەویان خواردبێ...دەزانی ئەمان لە هەموو لایەک بوون
16:52
And we can't talk to her.
378
997000
2000
وە نەماندەتوانی قسەی لەگەڵ بکەین
16:54
I remember his son had the L.L. Bean bootlaces,
379
999000
2000
بیرم دێت کوڕەکە پوتی پێشبڕکێی هەبوو
16:56
and we're trying to do up his laces.
380
1001000
2000
وە هەوڵماندا بەرزی بکەینەوە
16:58
So, we try to get to the door, and we run to the door,
381
1003000
2000
وە هەوڵماندا بگەینە دەرگاکە ،بەرەو دەرگاکە ڕامان کرد
17:00
and we open the door and it's like walking into a blast furnace.
382
1005000
3000
وە دەرگاکەمان کردەوەو وەک ئەوە وابوو بەناو هیتەردا برۆین
17:03
There's people screaming, there's the sound of glass breaking,
383
1008000
2000
خەڵکی لێبوو هاواریان دەکرد و دەنگی شکانی شووشەکان دەهات
17:05
there's these weird thumps.
384
1010000
2000
ئەم دەنگا نامۆیانە هەبوو
17:07
And the whole room filled with smoke in about two seconds.
385
1012000
3000
لە ماوەی دوو چرکەدا هەموو ژوورەکە پڕ بوو لە دوكەڵ
17:10
And Gene turns around and says, "We're not going to make it."
386
1015000
2000
جین بەلای مندا ئاوڕی دایەوەو وتی "نەجاتمان نابێت
17:12
And he closes the door, and the whole room is now filled with smoke.
387
1017000
4000
وە دەرگاکەی داخست و هەموو ژورەکە پڕبوو لە دوکەڵ
17:16
We're all choking, and there's smoke pouring through the vents,
388
1021000
2000
هەنەسەمان بۆ نەدەهات دوکەڵ دەهاتە ژورەوە
17:18
under the doors. There's people screaming.
389
1023000
2000
لەژێر دەرگاکەوە ،جەڵک هاواری دەکرد
17:20
I just remember this unbelievable, just utter chaos.
390
1025000
4000
من ئەو شتە باوەڕنەکراوەم لەبیرە، دۆخێکی زۆر ئاڵۆزبوو
17:24
I remember sitting near the bed, and I was just so --
391
1029000
2000
بەبیرم دێت کەلەتەنیشت جێگەی نوستنەکەوە دانیشتبووم و من زۆر
17:26
I had two overwhelming feelings.
392
1031000
2000
دوو هەستی زیادەڕەوم هەبوو
17:28
One was absolute terror -- it's like, "Oh, please God, I just want to wake up.
393
1033000
2000
یەکەمیان هەستی ترس بوو ..لەوە دەچوو ،"خوایە تکایە، دەمەوێت لەخەو هەستم
17:30
This has got to be a nightmare, this can't be happening.
394
1035000
2000
دەبێت ئەمە مۆتەکە بێت ،نابێت ئەمە ڕووبدات
17:32
Please, I just want to wake up, it's got to be a nightmare."
395
1037000
2000
تکایە ئەمە مۆتەکەیە،دەمەوێت بەخەبەر بێم
17:34
And the other is unbelievable guilt.
396
1039000
2000
ئەوەی تریان هەستی تاوانباری
17:36
Here I've been, playing God with my friends' lives, my friends' son, with Natasha's life,
397
1041000
5000
لێرەدا یارییەکی خۆبەگەورەزانم دەکرد بەژیانی هاوڕێکانم و کوڕەکەیان و ژیانی ناتاشاش
17:41
and this what you get when you try playing God, is you hurt people.
398
1046000
3000
کاتێک دەتەوێت دەوری کەسێکی گەورە ببینیت ئەمە ڕوودەدات کە ئازاری خەڵک دەدەیت
17:44
I remember just being so frightened and terrified.
399
1049000
2000
بەبیرم دێت کە زۆر ترسم هەبوو
17:46
And Gene, who's lying on the floor, says,
400
1051000
2000
وە جین کە لەسەر عەرزکە پالکەوتبوو دەیوت
17:48
"Man, we've got to soak towels." I said, "What?"
401
1053000
2000
پێویستە خاولییەکان تەڕ بکەین،" منیش وتم ، بەچی؟
17:50
He says, "We've got to soak towels. We're going to die from the smoke."
402
1055000
2000
ئەو وتی پێویستە خاولییەکان تەڕ بکەین ،بەهۆی دوکەڵەوە دەمرین
17:52
So, we ran to the bathroom, and got towels,
403
1057000
2000
لەبەرئەوە ڕامان کرد حەمامەکە و خاولیمان هێنا
17:54
and put them over our faces, and the kids faces.
404
1059000
2000
وە پێچامان لە دەوری دەموچاوی خۆمان و منداڵەکان
17:56
Then he said, "Do you have gaffer's tape?"
405
1061000
2000
دوایی ئەو وتی تیپی ئاویش هەیە؟
17:58
I said, "What?" He said, "Do you have gaffer's tape?"
406
1063000
2000
وتم چی؟ ؛وتی،تیپی کارەبایی (ئاوی)یت هەیە؟
18:00
I said, "Yeah, somewhere in my Halliburton."
407
1065000
2000
وتم ، بەڵێ لەشوێنێکدایە لە هۆڵبورتنەکەم
18:02
He says, "We've got to stop the smoke."
408
1067000
2000
ئەو وتی پێویستە ئەو دوکەڵە بوەستێنین ،
18:04
He said, "That's all we can do, we've got to stop the smoke."
409
1069000
2000
ئەوە ئاخیر شتە کە بیکەین ،پێویستە دوکەڵەکە بوەستێنین
18:06
I mean, Gene -- thank God for Gene.
410
1071000
2000
مەبەستم ..جین ..سوپاس بۆ خوا کە جینی لێ بوو
18:08
So, we put the room service menus over the vents in the wall,
411
1073000
4000
لەبەرئەوە،چەند مینیٶیەکی ژوورەکەمان خستە ناو شوێنی هاتنی گازەکە
18:12
we put blankets at the bottom of the door,
412
1077000
2000
وە بەتانیمان خسرە ژێر دەرگاکەوە
18:14
we put the kids on the windowsill to try to get some air.
413
1079000
3000
منداڵەکانمان بردە بەردەم پەنجەرەکان بۆ هەڵمژینی هەندێ هەوای پاک
18:17
And there was a building, a new building, going up,
414
1082000
2000
بینایەکی تازەی لی بوو کە بەرزدەکرایەوە
18:19
that was being built right outside, across the street from our hotel.
415
1084000
3000
کە لەوبەری شەقامی ئوتێلەکەوە دروست دەکرا
18:22
And there, in the building were photographers
416
1087000
1000
چەندین وێنەگری لێبوو لەسەر بیناکە
18:23
waiting for people to jump.
417
1088000
2000
چاوەڕێی خۆهەڵدانی خەڵکی دەکرد
18:25
Eleven people ended up dying in the fire.
418
1090000
3000
١١ کەس بەهۆی ئاگرەکەوە مردن
18:28
Five people jumped and died, other people were killed by the smoke.
419
1093000
6000
٥ کەس خۆیان هەڵدایە خوارەوەو مردن ،هەندێکی تر بەهۆت دوکەڵەوە مردن
18:34
And there's this loud thumping on the door after about 45 minutes
420
1099000
3000
دوای (٤٥) خولەک ژاوەژاوێکی زۆر لە دەوری دەرگاکەوە هەبوو
18:37
in all this, and people were shouting in Korean.
421
1102000
2000
وە ئەمە هەمووی ڕویدا و خەڵکەکەش بە کۆری هاواریان دەکرد
18:39
And I remember, Natasha didn't want us opening the door --
422
1104000
7000
بە بیرم دێت ،ناتاشا نەیدەویست دەرگاکە بکەینەوە
18:46
sorry, I was trying not to open the door,
423
1111000
2000
ببورە، نەیدەویست دەرگاکە بکەمەوە
18:48
because we'd spent so much time barricading the room.
424
1113000
2000
چونکە کاتێکی زۆرمان لە بەربەست دروست کردنی ژوورەکە بەسەر برد
18:50
I didn't know who it was, I didn't know what they wanted,
425
1115000
2000
نازانم کێ بوو وە نازانم چیان دەویست
18:52
and Natasha could tell they were firemen trying to get us out.
426
1117000
4000
وە ناتاشا دەیوت ئەگرکوژێنەرەوەکان لەدەرەوەن و دەیانەوێت ڕزگارمانکەن
18:56
I remember a sort of a tussle at the door, trying to get the door open.
427
1121000
3000
بیرم دێت هەوڵیان دەدا بەقورسی تا دەرگاکە بکەنەوە
18:59
In any case, 12 hours later, I mean, they put us in the lobby.
428
1124000
6000
هەرچۆنێک بێت ،دوای (١٢) کاتژمێر ئێمەیان خستە هۆڵەکەوە
19:05
Gene ended up using his coat, and his fist in the coat, to break open a liquor cabinet.
429
1130000
4000
جین گیرفانی چاکەتەکەی بەکارهێنا بۆ شکاندنی بوتڵی ئاوەکە
19:09
People were lying on the floor.
430
1134000
2000
خەڵکێکی زۆر لەسەر عەرزەکە کەوتبوون
19:11
It was one of just the most horrifying nights.
431
1136000
3000
ئەوە یەکێک بوو لە شەوە ناخۆشەکانی من
19:14
And then 12 hours later, we rented a car, as we had planned to,
432
1139000
3000
وەک ئەوەی پلانم بۆ دانابوو، دوای (١٢)سەعات ئوتێلێکمان بەکرێ گرت
19:17
and drove back to Natasha's village.
433
1142000
2000
وە گەڕاینەوە بۆ گوندەکەی ناتاشا
19:19
And we kept saying, "Do you realize we were dying in a hotel fire,
434
1144000
2000
بەردەوام دەمانوت؛ خەریک بوو لە ئوتێلەکە ئاگرەکەوە بمرین
19:21
like eight hours ago?"
435
1146000
2000
لە هەشت کاتژمێری ڕابردوودا
19:23
It's so weird how life just goes on.
436
1148000
2000
ژیان زۆر سەیرانە بەڕێوە دەچێت
19:25
Natasha wanted to introduce her brother and father to all the villagers,
437
1150000
3000
ناتاشاش دەیویست باوکی و براکەی بە گوندنشینەکان بناسێنێت
19:28
and the day we showed up turned out to be a 60-year-old man's birthday.
438
1153000
4000
وە ئەو ڕۆژەی گەیشتینە ئەوێ دەرکەوت کە یادی لە دایک بوونی پیاوێکی (٦٠) ساڵ بوو
19:32
This guy's 60 years old.
439
1157000
2000
پیاوەکە تەمەنی (٦٠) ساڵ بوو
19:34
So it turned into a dual celebration, because Natasha was the first person
440
1159000
2000
بۆیە بوو بە دوو ئاهەنگ چونکە ناتاشاش یەکەم کەس بوو
19:36
from this village ever to go to the United States.
441
1161000
2000
لە گوندەکە کە بچێت بۆ ئەمریکا
19:38
So, these are the greenhouse tents.
442
1163000
2000
ئەمانە هەمووی خێمەی سەوزن
19:40
This is the elders teaching Gene their dances.
443
1165000
3000
ئەمە کۆنترین شاییە کە جین فێری دەکردن
19:43
We drank a lot of rice wine. We were both so drunk,
444
1168000
3000
هەردوکمان سەرخۆش بووین چونکە شەرابی زۆری برنجمان خواردەوە
19:46
I couldn't believe it.
445
1171000
3000
باوەڕم نەدەکرد
19:50
This is the last picture before Gene and Tim headed back.
446
1175000
4000
ئەمە کۆتایی وێنەیە پێش ئەوەی تیم و جین بگەڕێنەوە
19:54
The adoption people told us it was going to take a year for the adoption to go through.
447
1179000
5000
کارمەندانی بەخێوکردنەکە پێیان ڕاگەیاندین کە بەخێوکردنەکە ساڵێکی پێدەچێت تا تەواو دەبێت
19:59
Like, what could you do for a year?
448
1184000
2000
چی دەکەی بۆ یاک ساڵ؟
20:01
So I found out the name of every official on both the Korean and American side,
449
1186000
3000
ناوم بۆ هەموو ناوە ڕەسمییەکان بەکۆری و ئەمریکی دۆزییەوە
20:04
and I photographed them, and told them
450
1189000
2000
وە وێنەم گرتن و پێم وتن
20:06
how famous they were going to be when this book was done.
451
1191000
3000
دەزانن چەند بەنابانگ دەبن کاتێک ئەم کتێبە تاوا دەبێت
20:09
And four months later, the adoption papers came through.
452
1194000
4000
دوی(٤) مانگ بڕیاری بەخێو کردنەکە هاتەوە
20:13
This is saying goodbye to everybody at the orphanage.
453
1198000
3000
ئەمە مانای ماڵئاوایی کردنی بوو لە هەموو کەسێک لە هەتیووخانەکە
20:16
This is Father Keene with Natasha at the bus stop.
454
1201000
3000
ئەمە باوکی کیین و ناتاشان لە مەوقیفی پاسەکە
20:19
Her great aunt at the airport.
455
1204000
2000
ئەوەش پوورە باشەکەیەتی لە فڕۆکەخانە
20:21
I had a wonderful deal with Cathay Pacific airlines for many years,
456
1206000
4000
بۆ ماوەی چەند ساڵێک گرێبەستم لەگەڵ (کاتی پاسفیک) بۆ فڕۆکەوانی هەبوو
20:25
where they gave me free passes on all their airlines in return for photography.
457
1210000
4000
کە جێگام بەبەلاش وەردەگرت لە بەرامبەر وێنەگرتن دا بۆیان
20:29
It was like the ultimate perk.
458
1214000
2000
ئەوە وەک کۆتا هەوڵ وابوو
20:31
And the pilot, I actually knew -- because they used to let me sit
459
1216000
3000
لە ڕاستیدا من فڕۆکەوانەکەم دەناسی چونکە ڕێگەیان دەدام دانیشم
20:34
in the jump seat, to tell you how long ago this was.
460
1219000
2000
لە کورسییە بچووکەکە، ئەوە ماوەیەکی زۆر پێس ئێستا بوو
20:36
This is a Tri-Star, and so they let Natasha actually sit in the jump seat.
461
1221000
4000
ئەم (تری ستار)ه بۆیە ڕێگەیاندا لەسەر کورسیە بچوکەکە دابنیشێت
20:40
And the pilot, Jeff Cowley, actually went back
462
1225000
3000
فڕۆکەوانەکە ناوی جێف کۆڵی بوو گەڕایەوە
20:43
and adopted one of the other kids at the orphanage after meeting Natasha.
463
1228000
4000
وە دوای ناتاشا منداڵێکی لە هاتیوخانەکە بردوو بەخێوی کرد
20:47
This is 28 hours later in Atlanta. It's a very long flight.
464
1232000
3000
ئەمە (٢٨)کاتژمێر دواترە لە ئەتلەنتا . گەشتێکی زۆر درێژە
20:50
Just to make things even crazier,
465
1235000
2000
لەوە شێتانە تر
20:52
Gail, Natasha's new mom, was three days away
466
1237000
2000
گەیل ،دایکە تازەکەی ناتاشا سێ ڕۆژی مابوو
20:54
from giving birth to her own daughter.
467
1239000
3000
منداڵێکی کچی ببێت
20:57
So you know, if you were writing this, you'd say,
468
1242000
3000
دەزانی،ئەگەر تۆ ئەمە بنوسی لەوانەیە بڵێی
21:00
"No, we've got to write the script differently."
469
1245000
2000
نا، پێویستە ئەم بڕوانامەیە بەجیاوازی بنوسین
21:02
This is the first night showing Natasha her new cousins and uncles and aunts.
470
1247000
4000
ئەمە یەکەم چیرۆکە کا ناتاشا ئامۆزاو پوورەکان و مامەکانی دەبینێت
21:06
Gene and Gail know everyone in Atlanta --
471
1251000
2000
جین و گەیل هەموو کەسێکیان لە ئەتلانتا دەناسی
21:08
they're the most social couple imaginable.
472
1253000
2000
کۆمەڵایەتیترین کەس بوو
21:10
So, at this point, Natasha doesn't speak a word of English,
473
1255000
2000
لەم کاتەدا، ناتاشا یەک وشەش ئینگلیزی نەدەزانی
21:12
other than what little Father Keene taught her.
474
1257000
4000
زیاتر لەوەی کە باوکە کیینی فێری کردبوو
21:16
This is Kylie, her sister, who's now a doctor, on the right.
475
1261000
6000
ئەوەی لای ڕاست ، (کێڵی)ه خوشکەکەی کە ئێستا دکتۆرە
21:22
This is a deal I had with Natasha, which is that when we got to Atlanta
476
1267000
4000
ئەو ڕێکەتنەم لەگەڵ ناتاشا هەبوو کە کاتێک دەگەینە ئەتلانتا
21:26
she could take -- she could cut off my beard.
477
1271000
2000
ئەو دەتوانێت ڕیشم بتاشێت
21:28
She never liked it very much.
478
1273000
2000
ئەو بەهیچ شێوەیەک حەزی لێ نەبوو
21:31
She learned English in three months.
479
1276000
2000
لەماوەی(٣)مانگ دا ئەو ئینگلیزی فێر بوو
21:33
She entered seventh grade at her own age level.
480
1278000
4000
ئەو چووە پۆلی حەوتەم
21:37
Pledge of Allegiance for the first time.
481
1282000
2000
بۆیەکەم جار هەست کردن بەخۆشی
21:40
This is her cooking teacher.
482
1285000
2000
ئەوە ماۆستای خواردن دروستکردنەکەی
21:42
Natasha told me that a lot of the kids thought she was stuck up,
483
1287000
2000
ناتاشا پێی وتم کە زۆربەی منداڵەکان وا دەزانن من کەڕم
21:44
because they would talk to her and she wouldn't answer,
484
1289000
2000
چونکە قسەی لەگەڵ دەکەن ئەو وەڵام ناداتەوە
21:46
and they didn't realize she didn't actually speak English very well, in the beginning.
485
1291000
3000
لەسەرەتادا ئەوان نەیان دەزانی کە ئەو نازانێت بر ئینگلیزی قسە بکات
21:49
But what I noticed, again as an observer,
486
1294000
2000
دوبارە وەک وەک توێژەرەوەیەک ئەوەی تێبینیم کرد
21:51
was she was choosing who was going to be on her team,
487
1296000
4000
ئەوە بوو کە ئەوە ئەو کەسەی هەڵبژارد بۆ تیمەکەی
21:56
and seemed to be very popular very, very quickly.
488
1301000
4000
وە زۆر بەخێرایی ناوبانگی دەرکرد
22:00
Now, remember the picture,
489
1305000
2000
ئێستا ئەم وێنەیەتان لەبیر نەچێت
22:02
how much she looked like her grandmother, at the beginning?
490
1307000
2000
کە لەسەرەتادا ئەو کچە چەند لە داپیری دەچێت ؟
22:04
People were always telling Natasha how much she looks like her mother, Gail.
491
1309000
6000
هەمیشە خەڵک بە ناتاشایان دەگووت کە چەند لە دایکی گەیل دەچێت
22:10
This is a tense moment in the first football game, I think.
492
1315000
6000
وابزانم، ئەمە ماندووبوون بوو لە یاکام یاری تۆپانێدا
22:16
And Kylie -- I mean, it was almost like Kylie was her own child.
493
1321000
5000
وەک کێڵی ،مەبەستم ئەوەیە کە وەک کێڵی هەڵسوکەوتی لەگەڵ منداڵەکە دەکرد
22:25
She's being baptized.
494
1330000
2000
ئەو بە ئاو پاککرایەوە
22:27
Now, a lot of parents, when they adopt,
495
1332000
2000
ئێستا،زۆرێک لە دایک وباوکەکان کاتێک مداڵ بەخێو دەکەن
22:29
actually want to erase their children's history.
496
1334000
2000
دەیانەوێت مێژووی منداڵەکان بسڕنەوە
22:31
And Gail and Gene did the complete opposite.
497
1336000
2000
گەیل و جین بەپێچەوانەی ئەوەوە کاریان کرد
22:33
They were studying Korean; they bought Korean clothes.
498
1338000
3000
خۆیان فێری کۆری کرد، جل وبەرگی کۆریان کڕی
22:36
Gene even did a little tile work in the kitchen,
499
1341000
3000
هەتا جین هەندێ ڕووپۆش کاری لە مەتبەخەدا کرد
22:39
which was that, "Once upon a time, there was a beautiful girl
500
1344000
2000
کە ئەوە بوو "جارێک یان کچێکی جوان هەبوو
22:41
that came from hills of Korea to live happily ever after in Atlanta."
501
1346000
4000
کە لە گردەکانی کۆریاوە هات بۆ ئەوەی لا ئەتلەنتا بژی
22:45
She hates this picture -- it was her first job.
502
1350000
2000
یەکەم شتی ئەوە بوو کە ڕەقی لەم وێنەیە بوو
22:47
She bought a bright red Karmann Ghia
503
1352000
3000
ئەو (کارمان غیا) یەکی سووری ڕوونی کرد
22:50
with the money she made working at Burger King.
504
1355000
3000
بەو پارەیەی کە لەکارکردنی لە (بێرگەر کینگ) دەستی کەوتبوو
22:53
The captain of the cheerleaders.
505
1358000
2000
کاپتنەکەی کۆکردنەوەی پاڵپشتی
22:55
Beauty pageant.
506
1360000
2000
ئاهەنگی جوانیی
22:57
Used to do their Christmas card every year.
507
1362000
3000
بەکاردەهات لە کارتی ساڵانەی سەری ساڵدا
23:00
Gene's been restoring this car for a million years.
508
1365000
4000
جین ئەو ئوتومبێلە بۆ ملیۆنەها ساڵ بەکاری دەهێنێتەوە
23:06
Kodak hired Natasha to be a translator for them at the Olympics in Korea.
509
1371000
4000
کۆداک، ناتاشای دامەزراند وەک وەرگێڕ لە ئۆڵۆمپیا لە کۆریا
23:10
Her future husband, Jeff, was working for Canon cameras,
510
1375000
4000
هاوسەری داهاتووی ، جێف ، لا (کانون) بۆ کامێرا کاری دەکرد
23:14
and met Natasha at the Olympic Village.
511
1379000
4000
وە ناتاشا لە گوندی ئۆڵٶمپیا بینی
23:18
This is her first trip back to Korea, so there's her uncle.
512
1383000
3000
ئەم خاڵیەتی لە یەک گەشتی ناتاشا بۆ کۆریا
23:22
This is her half-sister.
513
1387000
2000
ئەم تاڕادەیەک خوشکەکەیەتی
23:25
She went back to the village. That's her best friend's mother.
514
1390000
3000
ئەو گەڕایەوە بۆ گوندەکەی ، ئەمە دایکی هاوڕێی خۆشەویستەکەیەتی
23:32
And I always thought that was a very Annie Hall kind of outfit.
515
1397000
4000
هەمیشە بیرم دەکردەوە کە هۆڵێکی گەورەی هەیە
23:36
It's just, you know, it was just so interesting, just to watch --
516
1401000
3000
دەزانی زۆر سەرنج ڕاکێش بوو کە تەماشای بکەی
23:39
this is her mother in the background there.
517
1404000
3000
ئەمە دایکێتی لە دواوە
23:46
This is Natasha's wedding day.
518
1411000
3000
ئەمە ڕۆژی ئاهەنگەکەی ناتاشایە
23:53
Gene is looking a little older.
519
1418000
3000
جین لە کەسێکی پیر دەردەکەوێت
24:06
This is Sydney, who's going to be three years old in a couple of days.
520
1431000
4000
ئەمە (سیدنی)ه کە لەچەند ڕۆژی داهاتوودا دەبێت بە سێ ساڵ
24:11
And there's Evan.
521
1436000
2000
ئەمە ئیڤانە
24:13
Natasha, would you just come up, for a second,
522
1438000
2000
ناتاشا تۆزێکی تر دەردەکەوێت
24:15
just maybe to say hello to everybody?
523
1440000
2000
بۆ ئەوەی سڵاو بکات لێتان
24:17
(Applause)
524
1442000
10000
چەپڵە لیدان
24:28
Natasha's actually never heard me tell the story.
525
1453000
2000
هەرگیز ناتاشا گوێی لە من نەبوووە چیرۆک بڵێم
24:30
I mean, she -- you know, we've looked at the pictures together.
526
1455000
3000
دەزانن ،بەیەکەوە تەماشای وێنەکانمان کرد
24:33
Natasha: I've seen pictures millions of times,
527
1458000
2000
ناتاشا :ئەم وێنانەم ملیۆنەها جار تەماشاکردووە
24:35
but today was the first time I'm actually seeing him give the whole presentation.
528
1460000
4000
بەڵام ،ئەمڕۆ یەکەم جارمە بەڕاستی ئەو دەبینم بابەتەکە باس بکات
24:39
I started crying.
529
1464000
2000
دەستم کرد بەگریان
24:41
Rick Smolan: I'm sure there's about 40 things she's going to tell me,
530
1466000
2000
ڕیک سمۆڵان:-من دڵنیام زیاتر لە (٤٠)بابەت هەیە کە ئەو دەیەوێت پێم بڵێت
24:43
"That wasn't what happened, that wasn't what you said."
531
1468000
2000
ئەوە ئەوەنەبوو کە ڕویدا ، ئەوە ئەوەنەبوو کە باست کرد
24:45
Natasha: Later, I'll do that later.
532
1470000
2000
ناتاشا: دواتر ،دواتر ئەوە دەکەم
24:47
(Laughter)
533
1472000
1000
پێکەنین
24:48
RS: Anyway, thank you, Mike and Richard,
534
1473000
2000
هەرچۆنێک بێت سوپاس بۆ مایک و ڕیچارد
24:50
so much for letting us tell the story.
535
1475000
2000
زۆر سوپاس بۆ ڕێگەدانت بۆ باسکردنی
24:52
Thank you all of you.
536
1477000
2000
سوپاس بۆ هەمووتان
24:54
(Applause)
537
1479000
2000
چەپڵەلێدان
Translated by Hiwa Foundation
Reviewed by Hanasa-Hiwa foundation

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Rick Smolan - Photographer
Rick Smolan is the co-founder of the America 24/7 and Day in the Life photography series -- and a natural storyteller in many media. His latest books are America at Home and Blue Planet Run.

Why you should listen

Photographer Rick Smolan is the co-creator of the America at Home project, which captured the "emotions of home" across the United States during a week in September 2008. More than 20,000 photographers -- pros and amateurs -- sent images to a team of editors assembled by Smolan and partner Jennifer Erwitt, who turned the photos into an eye-popping book. It's become a best-seller, of course, helped along by the fact that buyers can choose their own image for the cover

Smolan has long been a force for exploring culture through photography. The Day in the Life photography series that he cofounded -- best-selling photo books that captured life in America, Australia, the Soviet Union ... -- were an '80s cultural phenomenon. (Rare was the coffee table without at least one of them.) In the 1990s his production company, Against All Odds, investigated the storytelling powers of interactive CD-ROMs with From Alice to Ocean, a narrative of a cross-Australia trek, and Passage to Vietnam, exploring that country as it opened up in the early 1990s. 24 Hours in Cyberspace took a snapshot of the booming industry in 1996, and One Digital Day in 1997 further explored our fascination with tech.

Along with collaborator Jennifer Erwitt, Smolan published the beautiful Blue Planet Run in 2007, about the drive to bring fresh drinking water to everyone on Earth. It's packed with glorious (and sometimes shocking) images and data about our planet's water. In an unprecedented move, Amazon.com offers Blue Planet Run as a free PDF download. Download the free PDF of Blue Planet Run >>

Smolan's latest work is The Obama Time Capsule, a collection of photographs and insights capturing the historical election of President Barack Obama, from the beginning of his campaign to his first 100 days in office. 

More profile about the speaker
Rick Smolan | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee