ABOUT THE SPEAKER
Siddhartha Roy - Environmental engineer
Siddhartha Roy is an environmental engineer and science communicator who works at the nexus of water quality, public health and environmental justice. He and his team helped uncover the Flint, Michigan Water Crisis.

Why you should listen

Perennially distracted, Siddhartha Roy has spent the last five years studying failures in drinking water infrastructure (leaky pipes), lamenting the way the water industry communicates with the American public and writing about the rise of perverse incentives in research academia. He also serves as the Student Leader of the research team that used citizen science, laboratory experiments, field sampling, investigative journalism and social media to expose the Flint Water Crisis. These efforts led to a declaration of a national public health emergency by President Barack Obama in January 2016, garnered more than $600 million in relief for Flint residents and informed a long overdue debate on "safe" water in America.

Roy is incredulous that quoting a free conference T-shirt in 2014 made him the "Future of Water." He has taken a step back and is now merely a "Rising Star of the Water Industry." He suspects Virginia Tech awarded him their 2017 Graduate Student of the Year award not for his "selfless service contributions and commitment to citizen scholarship," as they claim, but to deter him from spending long hours at cafes staring into space and get back in the laboratory instead. Roy also specializes in speaking with reporters for hours and ensuring only his cusswords get quoted, like this WIRED magazine piece. Grist.org’s Chip Giller notes that Roy "speaks with conviction, passion, and focus" but had Giller paid close attention, he would not have missed Roy’s talents as an accomplished "lead magician."

Roy grew up in India and is currently a PhD candidate in the Department of Civil and Environmental Engineering at Virginia Tech. Find out more about his work and writings here.

More profile about the speaker
Siddhartha Roy | Speaker | TED.com
TEDxVirginiaTech

Siddhartha Roy: Science in service to the public good

Siddhartha Roy: အများပြည်သူ ကောင်းကျိုးကို ဝန်ဆောင်ပေးမယ့် သိပ္ပံပညာ

Filmed:
1,061,085 views

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့ အင်ဂျင်နီယာတွေကို နည်းပညာတွေကို သင်ရာမှာ တော်ကြပေမဲ့၊ လူ့ကျင့်ဝတ်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချမှတ်နိုင်အောင် ဒါမှမဟုတ် အကျင့်စာရိတ္တကို ပျိုးထောင်ပေးရန် သိပ် အားမထုတ်ကြပါ။ ဥပမာအဖြစ်၊Michigan ဒေသ Flint မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အရေးအခင်းကို ယူကြည့်နိုင်ကြပါတယ်။ အဲဒီမှာ ရှိနေခဲ့ကြတဲ့ ပညာရှင်တွေဟာအဲဒါကို ဖြေရှင်းပေးဖို့ ဘာမှ လုပ်မပေးခဲ့ကြပါ။ Flint ရဲ့ သောက်ရေ ညစ်ညမ်းနေကြောင်းကို Siddhartha Roy ကမှ သကသေထူပြနိုင်အောင် ကူညီပေးခဲ့တာပါ။ ဒီဟော​ပြောချက်ထဲတွင် သူဟာ အများပြည်သူ အကျိုးကို သည်းပိုးပေးရမယ့် သိပ္ပံပညာရဲ့ အဖြစ်အပျက်ကို ​ပြောပြရင်း အနာဂတ်သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့ အင်ဂျင်နီယာတွေကို ပြည်သူများနဲ့ ကမ္ဘာဂြိုဟ်ကို ကာကွယ်ဖို့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်ကြရန် လှုံ့ဆော်ထားပါတယ်။
- Environmental engineer
Siddhartha Roy is an environmental engineer and science communicator who works at the nexus of water quality, public health and environmental justice. He and his team helped uncover the Flint, Michigan Water Crisis. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
Fresh out of college,
0
1196
1353
ကောလိပ်ကျောင်း ဘွဲ့ရပြီးလို့
00:14
I went to work for a consulting firm.
1
2573
2551
တိုင်ပင်ရေး ကုမ္ပဏီကို
ဝင်ပြီး အလုပ်လုပ်ခဲ့တယ်။
00:17
During orientation,
the leaders dished out advice.
2
5148
3704
လမ်းညွှန်ပေးကြတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေက
အကြံဉာဏ်တွေကို ပေးတတ်ကြတယ်။
00:21
Amongst them was one pithy counsel
I will never forget.
3
9287
3583
ကျွန်တော် ဘယ်တော့ မှမေ့နိုင်မှာ မဟုတ်တဲ့
တိုတိုတုတ်တုတ် အကြံပေးသူရှိခဲ့တယ်။
00:25
He told us, "Be easy to manage."
4
13369
3302
"စီမံခန့်ခွဲလွယ်တဲ့ သူတွေ ဖြစ်ကြပါ"
ဆိုပြီး အကြံပေးတယ်။
00:28
Considering how naïve
I really was at the time,
5
16695
3789
ကျွန်တော်ဟာ တကယ့်ကို ရိုးအခဲ့လို့
အဲဒီတုန်းက ကြားလိုက်ရတဲ့
00:32
I took his advice to heart.
6
20508
1767
အကြံပေးချက်ကို နှလုံး သွင်းခဲ့တယ်။
00:34
I told myself,
7
22299
1495
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြောလိုက်တယ်၊
00:35
"Yes, I will be the ultimate team player.
8
23818
2856
"ဟုတ်တယ်၊ အသင်းနှင့်အတူ တွဲပြီး
ကစားသူ ငါဖြစ်မယ်။
00:38
I will do everything I'm told.
9
26698
1943
ငါ့ကိုပြောတဲ့ အရာတိုင်းကို လိုက်လုပ်မယ်။
00:40
I will be easy to manage."
10
28665
1886
ငါဟာ စီမံခန့်ခွဲရတာ လွယ်သူ ဖြစ်စေရမယ်။"
00:43
It wasn't until I arrived
in graduate school
11
31658
2358
ဘွဲ့ယူမယ့် အတန်းတက်တဲ့အထိ အဲဒီလို
ဟုတ်ခဲ့ပါတယ်၊
00:46
and witnessed firsthand the criminal
actions of scientists and engineers
12
34040
4916
Flint၊ Michigan ရေအကျပ်အတည်း ကိစ္စမှာ
သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့ အင်ဂျင်နီယာတွေရဲ့
00:50
in the water crisis in Flint, Michigan
13
38980
2729
ရာဇဝတ်မှု လုပ်ရပ်တွေကို ကိုယ့်ကိုယ်တိုင်
မြင်လိုက်ရတော့၊
00:53
that I realized how dangerous
and yet surprisingly common
14
41733
4558
အဲဒီလို တွေးခေါ်မှုဟာ အန္တရာယ်များပြီး
တချိန်တည်းမှာ အံ့ဖွယ် လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်
00:58
this line of thinking really is.
15
46315
2018
တွေးခေါ်မှု ဖြစ်တာကို နားလည်လိုက်တယ်။
01:00
Make no mistake:
16
48698
1167
အမှား မခံပါနဲ့-
01:01
the Flint water crisis is one of the most
egregious environmental injustices
17
49889
4642
Flint ရေ အကျပ်အတည်းပြီး ဒီခေတ်ရဲ့
အဆိုးဝါးဆုံး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာ
01:06
of our time.
18
54555
1151
မတရားမှုကြီး တစ်ခုပါ။
01:07
For over 18 months,
19
55730
1556
၁၈ လကျော်အထိကို၊
01:09
100,000 residents,
including thousands of young children,
20
57310
4082
ကလေးငယ် သောင်းချီ အပါအဝင်
အဲဒီက ပြည်သူ ၁၀၀၀၀၀ တို့ဟာ
01:13
were exposed to contaminated
drinking water with high levels of lead.
21
61416
3883
ခဲပါဝင်မှုနှန်း မြင့်ပြီး အဆိပ်သင့်နေတဲ့
သောက်ရေကို သောက်သုံးနေခဲ့ကြရပါတယ်။
01:18
Lead is a potent neurotoxin
22
66040
1876
ခဲဟာ ပြင်းထန်တဲ့ neurotoxin ဖြစ်လို့
01:19
which causes cognitive
and developmental disabilities
23
67940
3740
သိမြင်နားလည်မှုနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုင်ရာ
မသန်စွမ်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တယ်၊
01:23
and is especially harmful
to growing fetuses and young children.
24
71704
4212
အထူးသဖြင့် ကြီးထွားဆဲ သန္ဓေသားနဲ့ ကလေးငယ်
အတွက် အန္တရာယ်များတယ်။
01:28
We've known about its dangers
since the Roman Empire.
25
76457
3401
အဲဒါ အန္တရာယ်များတာကို ကျွန်တော်တို့ဟာ
ရောမခေတ် ကတည်းက သိကြပါတယ်။
01:32
Amongst a whole host of health issues,
26
80799
2467
ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေ
မနည်းကြီး ဖြစ်စေတဲ့ အပြင်၊
01:35
12 people died by contracting
Legionnaires' disease.
27
83290
3717
Legionnaire ရောဂါ ကူးစက်မှုကြောင့်
လူ ၁၂ ဦး သေခဲ့ကြရတယ်။
01:39
Flint's water infrastructure --
28
87541
1802
Flint ရဲ့ ရေဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အအုံ-
01:41
the complex network
of underground pipes --
29
89367
3081
မြေအောက်ရှိ ရှုပ်ထွေးလှတဲ့
ရေပိုင် ကွက်ရက်ကြီးဟာ -
01:44
has been severely damaged.
30
92472
2068
အပြင်းအထန် ပျက်စီးနေခဲ့တယ်။
01:47
And while the water quality
is slowly improving
31
95116
3160
ရေရဲ့ အရည်အသွေးဟာ
တဖြည်းဖြည်းချင်း တိုးတက်လာနေပြီး
01:50
and the pipes are being replaced now,
32
98300
2051
ရေပိုက်တွေကို အခု အစားထိုးပေးနေပေမဲ့၊
01:52
more than two years later,
33
100375
1700
နှစ်နှစ်ကျော် ကြာသွားတောင်မှ၊
01:54
the water is still not safe to drink.
34
102099
2350
ရေဟာ သောက်ဖို့ ဘေးကင်းသေးပါဘူး။
01:58
So, people are still in shock.
35
106276
2885
ဒါကြောင့် လူတွေဟာ ထိတ်လန့်နေရဆဲပါ။
02:01
They ask themselves,
36
109185
1308
သူတို့ဟာ သူတို့ဘာသာသူတို့
02:02
"How could this have happened?"
37
110517
1681
"ဒါ ဘယ်လိုလုပ် ဖြစ်နိုင်ခဲ့တာလဲ"
မေးနေကြတယ်။။
02:05
The short answer is: the crisis began
when an emergency manager,
38
113083
4787
တိုတိုနဲ့ ဖြေရရင်- Michigan မြို့တော်ဝန်က
ခန့်ထားတဲ့အရေးပေါ် မန်နေဂျာ တစ်ဦးက
02:09
appointed by Michigan's governor,
39
117894
2425
အကုန်အကျ သက်သာဖို့
သူတို့ရဲ့ ရေကိုရယူတဲ့ ရင်းမြစ်ကို
02:12
decided to switch their water source
to a local river to save money.
40
120343
4458
ဒေသထဲက မြစ်ဆီကို လွှဲပြောင်းရန်
ဆုံးဖြတ်လိုက်မှုမှ အကျပ်အတည်း စခဲ့တယ်။
02:17
But it continued for so long
41
125327
1895
ဒါပေမဲ့ Michigan အစိုးရ အေဂျင်စီများမှ
02:19
because scientists and engineers
at government agencies
42
127246
3637
သိပ္ပံပညာရှင်များနှင့် အင်ဂျင်နီယာများရော
02:22
in the state of Michigan
and in the federal government
43
130907
3055
ဖက်ဒရယ်အစိုးရထဲက
အလားတူ တာဝန်ရှိသူတွေပါ
02:25
did not follow federal regulations
for treating the water right.
44
133986
3509
ရေကို သန့်စင်ရေးဆိုင်ရာ စည်းကမ်းချက်တွေကို
မလိုက်နာခဲ့ကြလို့ အကျပ်အတည်း ကြာလာခဲ့တယ်။
02:30
What was more,
45
138921
1198
ပိုပြီးဆိုးတဲ့အချက်က၊
02:32
they actively cheated on the law
and orchestrated cover-ups.
46
140143
3502
ဥပဒေကို မလိမ့်တပတ် အသုံးချခဲ့ကြပြီး
လုပ်ကြံပုံပြင်တွေကို ထုတ်လွင့်ခဲ့ကြတယ်။
သူတို့ဟာ အကူအညီတောင်းဖို့ လာကြတဲ့
ဒေသခံတွေကို လှောင်ကြရင်း
02:36
They ridiculed residents asking for help,
47
144045
2931
02:39
while publicly insisting that the brown,
smelly water coming out of the tap
48
147000
4460
ပိုက်ခေါင်းက ထွက်လာနေတဲ့ အညိုရောင်ရှိပြီး
အနံ့ရတဲ့ ရေကို သောက်မှုဟာ ဘာမှ အန္တရာယ်
02:43
was safe to drink.
49
151484
1273
မရှိဘူးလို့ ကြေညာခဲ့ကြတယ်။
02:45
The system at the local, state
and federal levels completely failed
50
153748
5665
ဒေသခံ၊ ပြည်နယ်နှင့် ဖက်ဒရယ် အဆင့်
စနစ်များဟာ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ထိခိုက်လွယ်ဆုံး
02:51
to protect our most vulnerable,
51
159437
1992
သူတွေကို ကာကွယ်ပေးရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ကြပြီး
02:53
and an entire population
was left to fend for itself.
52
161453
3657
ပြည်သူကြီး တစ်ရပ်လုံးဟာ
ကိုယ့်ကိုကိုယ်သာ အားကိုးလာခဲ့ကြရတယ်။
02:58
Now, amidst this injustice,
Flint residents were rallying together.
53
166200
4760
ပြီးတော့၊ အဲဒီလို တရားမမျှတမှု အကြားမှာ
Flint ဒေသခံများဟာ လက်တွဲချီတက်ခဲ့ကြရတယ်။
03:02
Amongst them were some
amazing women of Flint --
54
170984
3131
သူတို့အကြားတွင် Flint ရဲ့ အံ့သြဖွယ်
အမျိုးသမီးအချို့ ရှိခဲ့ကြတယ်-
မိခင်တွေ သူတို့ရဲ့ကလေးတွေ
အတွက် စိုးရိမ်ခဲ့ကြတယ်-
03:06
mothers concerned about their kids --
55
174139
2001
03:08
who came together forming
many grassroots coalitions,
56
176164
3893
သူတို့ဟာ အောက်ခြေ အဖွဲ့အစည်းတွေကို
ဖွဲ့စည်းလာကြတယ်၊
03:12
and these groups started protesting
and demanding change.
57
180081
3825
အဲဒီအုပ်စုတွေက စတင် ဆန္ဒပြလာကြကာ
အပြောင်းလဲတွေကို တောင်းဆိုလာကြတယ်။
03:16
The group also reached out
to outside scientists for help,
58
184488
3738
အဲဒီအုပ်စုဟာ ပြင်ပမှ သိပ္ပံပညာရှင်များကို
အကူအညီတွေ တောင်းခဲ့ကြတယ်၊
03:20
and a few responded.
59
188250
1536
တချို့က ပြန်​ဖြေခဲ့ကြတယ်။
03:22
Amongst them was a guy
named Miguel Del Toral,
60
190471
3488
သူတို့အကြားမှာ Miguel Del Toral
ဆိုတဲ့သူလည်း ပါခဲ့ပါတယ်၊
03:25
a water expert at the US EPA --
the Environmental Protection Agency --
61
193983
4678
အမေရိကန် ပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေး
အေဂျင်စီ-EPA မှ ရေဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူပါ-
03:30
who actually wrote this scientific memo
62
198685
2563
ဒီသိပ္ပံနည်းကျ မှတ်စုတိုကို ရေးခဲ့သူပါ
03:33
and sent it to the state of Michigan
and the federal government
63
201272
3140
Michigan နဲ့ ဖက်ဒရယ်အစိုးရထံကို
ပို့ပေးခဲ့ပြီး ဒီပြဿနာကို
03:36
to bring their attention to this problem.
64
204436
2364
သူတို့ အာရုံစူးစိုက်ပေးဖို့ တင်ပြခဲ့တယ်။
03:39
He was characterized a "rogue employee,"
65
207281
2566
သူ့ကို "ဝန်ထမ်းဆိုး" လို့ ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြကာ၊
03:41
and silenced.
66
209871
1464
အမှောင်ချခဲ့ကြတယ်။
Flint ရပ်ကွက်ပြည်သူတွေနဲ့
ပူးပေါင်းလက်တွဲလျက်၊
03:44
In collaboration with Flint residents,
67
212722
2792
Tech မှာရှိတဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့
သုတေသနအဖွဲ့က
03:47
our research team here at Tech,
68
215538
2334
ပါမောက္ခ Marc Edwards ဦးဆောင်တဲ့
ကျောင်းသားတွေနဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက၊
03:49
of students and scientists
led by professor Marc Edwards,
69
217896
3262
မြို့တဝိုက်မှာ စမ်းသပ်မှုတွေကို
ပြုလုပ်ခဲ့ကြတယ်
03:53
conducted citywide testing
70
221182
2138
03:55
to prove that Flint's water
was indeed contaminated,
71
223344
3008
Flint က ရေဟာ တကယ့်ကို
ညစ်ညမ်းနေ​တာကို သက်သေထူပြန်ဖို့ပါ၊
03:58
even toxic in some homes.
72
226376
2278
တချို့အိမ်တွေမှာ ဆိုရင်
အဆိပ်တောင် သင့်နေခဲ့တယ်။
Flint က လချီကြာ ငိုကြွေး တင်ပြလာခဲ့တာကို
ကျွန်တော်တို့က အတည်ပြုနိုင်ခဲ့တယ်၊
04:01
We substantiated what Flint
had been screaming for months,
73
229535
3139
04:04
and put it on the Internet
for the world to see.
74
232698
3148
တကမ္ဘာလုံး ကြည့်ရှုနိုင်ရန်
အဲဒါကို အင်တာနက်ပေါ် တင်ပေးလိုက်ကြတယ်။
04:07
Now, when I was getting involved,
75
235870
2978
အခုတော့၊ ဒီကိစ္စထဲ ပါဝင်ပတ်သက်ဖို့
စတင်စဉ်၊
04:10
when I said yes to this,
76
238872
1394
ဒါကို ထောက်ခံခဲ့စဉ်တုန်းက၊
04:12
I had no idea what I was getting into.
77
240290
2475
ဘာထဲကို ပါဝင်နေ​ကြောင်း
ကျွန်တော် လုံးဝ နားမလည်ခဲ့ပါ။
ဒါပေမဲ့၊ ဒီလမ်းခရီးရဲ့ စက္ကန့်တိုင်းဟာ
တကယ့်ကို ထိုက်တန်ခဲ့ပါတယ်။
04:15
But every second of this journey
has been totally worth it.
78
243457
3699
အဲဒါက ပြည်သူ့အကျိုးက လုပ်ကျွေးပေးခဲ့တဲ့
သိပ္ပံပညာ ဖြစ်ခဲ့လို့ပါ။
04:19
This was science
in service to the public.
79
247180
2765
04:21
This is what I came
to graduate school for,
80
249969
2529
ကျွန်တော် ဘွဲ့ယူဖို့ ကျောင်းတက်ခဲ့တာ
အဲဒါ့အတွက်ကိုပါ။
04:24
and this is how I would rather
spend my life.
81
252522
2773
တကယ်တော့ ကျွန်တော်ဟာ ကိုယ့်ဘဝကို
အဲဒီလိုနည်းဖြင့် သုံးရမှာပါ။
04:27
And so this coalition --
82
255880
2014
ဒီတော့ လက်ရှိ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့က-
04:29
this unlikely coalition of citizens,
pastors, journalists and scientists --
83
257918
4893
နိုင်ငံသားများ၊ သင်းအုပ်ဆရာ၊ သတင်းထောက်
သိပ္ပံပညာရှင်တို့ရဲ့ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ဟာ-
04:34
came together to uncover the truth
using science, advocacy and activism.
84
262835
4400
လက်တွဲလျက် သိပ္ပံပညာ၊ အကျိုးဆောင်မှု နှင့် တက်ကြွမှုကို
အသုံးချပြီး အမှန်တရားကို ဖေါ်ထုတ်နိုင်ခဲ့ကြတယ်။
04:39
A local pediatrician figured out
85
267685
2133
ဒေသခံ ကလေးဆရာဝန် ဆိုရင် ကလေးတွေ
04:41
that the instances of childhood
lead poisoning had indeed doubled
86
269842
4339
ခဲအဆိပ်သင့်မှု ဖြစ်ရပ်တွေ
နှစ်ဆတောင် ဆိုးလာတာကို ရှာတွေ့ခဲ့တယ်၊
04:46
in Flint during the crisis.
87
274205
1811
အကျပ်အတည်းကာလ Flint ဒေသထဲမှာပါ။
04:49
And the state of Michigan was forced
to acknowledge the problem
88
277124
3687
အဲဒါနဲ့ Michigan ပြည်နယ်က
ပြဿနာကို အသိအမှတ် ပြုလာရကာ
04:52
and take steps to correct it.
89
280835
2520
အဲဒါ ပြင်ပေးရန် ချမှတ်လာခဲ့တယ်။
04:55
This group and many others
got Flint's kids protected.
90
283379
3536
ဒီအုပ်စုနှင့်အခြားသော လူများစာတို့က
Flint ရဲ့ကလေးတွေကို ကာကွယ်နိုင်ခဲ့ကြတယ်။
05:00
A few months later,
91
288006
1170
လအနည်းငယ် ကြာလာတော့၊
05:01
President Obama came in
and declared a federal emergency,
92
289200
3469
သမ္မတ Obama ဝင်လာပြီး
ဖက်ဒရယ် အရေးပေါ် ဥပဒေကို ကြေညာလိုက်တယ်၊
05:04
and now Flint is getting
more than 600 million dollars
93
292693
3508
အခုဆို Flint ဟာ ဒေါ်လာသန်း ၆၀၀​ ကျော်
ရရှိနေပါပြီ
05:08
in healthcare, nutrition, education
94
296225
3399
ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု၊
အာဟာရ၊ ပညာရေး အတွက်ပါ၊
05:11
and overhauling
their water infrastructure.
95
299648
2318
ပြီးတော့ အဲဒီက ရေဆိုင်ရာ
အခြေခံအဆောက်အအုံကို ပြန်ထူထောင်နေတယ်။
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အစိုးရ အေဂျင်စီများမှ
သိပ္ပံပညာရှင်များနှင့်အင်ဂျင်နီယာများက
05:15
However, the arrogance and the callous
disregard for public health
96
303130
5757
05:20
shown by scientists and engineers
at these government agencies
97
308911
4428
ပြသခဲ့ကြတဲ့ ပြည်သူကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ
မာနနဲ့ စာနာစိတ်ကင်းမဲ့မှုဟာ
05:25
is beyond belief.
98
313363
1403
ယုံကြည်ဖို့ မလွယ်ပါ။
05:27
These unhealthy cultures
that are festering in these groups,
99
315719
3542
အဲဒီလို အဖွဲ့များထဲမှာ ကျက်စားနေကြတဲ့
ယုတ်ညံ့တဲ့ နာမည်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်များဟာ၊
05:31
where the focus is on meeting
regulations and checking boxes
100
319285
3945
စည်းမျဉ်းများ ပြည့်မီရေးနဲ့ အကွက်များကို
ဖြည့်ပြရေးကိုသာ အဓိက အာရုံစိုက်နေခြင်းဟာ၊
05:35
as opposed to protecting public health,
101
323254
2150
ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကို
ကာကွယ်ရေးနဲ့ ဆန့်ကျင်နေခြင်းဟာ၊
05:37
is just appalling.
102
325428
1473
စိတ်တုန်လှုပ်စရာကြီးပါပဲ။
05:39
Just consider this email
that an EPA employee wrote,
103
327596
4301
EPA ဝန်ထမ်းတစ်ဦး ရေးခဲ့တဲ့
ဒီအီးမေးလ်ကိုသာ စဉ်းစားကြည့်ကြပါ၊
05:43
where she goes,
104
331921
2222
ဖတ်ပြပါမယ်၊
05:46
"I'm not so sure Flint is a community
we want to go out on a limb for."
105
334167
4148
"Flint ဆိုတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းဟာ သွားပြီး
လေ့လာထိုက်တဲ့ နေရာလား ကျနော်မသေချာဘူး။"
05:51
The dehumanization of an entire population
could not be more obvious.
106
339990
4346
ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးကို လုံးဝစာနာမှုမရှိတဲ့
စကားလုံးတွေမှန်း ထင်ရှားနေတယ်။
05:56
Now, contrast that to the first
canon of engineering,
107
344851
4909
အဲဒီအချက်ဟာ အင်ဂျင်နီယာပညာရဲ့
ပဓာန နိယာမကြီးကို ဆန့်ကျင်နေပါတယ်၊
‘‘ပြည်သူတို့၏ ကျန်းမာရေး၊ ဘေးကင်းရေးနဲ့
ကောင်းစားမှုကို ရည်မှန်းရန်’’ဆိုတဲ့
06:01
which, in my opinion, should be
the first law of humanity:
108
349784
3261
06:05
"To hold paramount the health,
safety and welfare of the public,"
109
353069
4077
လိုက်နာရမယ့် ပထမဦးဆုံး
နိယာမကြီး ဖြစ်ရမှာပါ။
06:09
above all else.
110
357170
1670
အရာအားလုံးရဲ့ အထက်မှာ ရှိနေရမယ်။
06:10
This is the Hippocratic Oath
we've rarely acknowledged,
111
358864
3444
ကျနော်တို့ ရှားရှားပါးပါး အသိအမှတ်ပြုတဲ့
Hippocratic ကျိန်ဆိုချက်ကို
06:14
let alone embraced.
112
362332
1358
ဖေါ်ညွှန်းပေးမှုပါ။
06:16
And so when scientists and engineers,
very much like medical doctors,
113
364549
4226
ဒီတော့၊ ဆေးကုပေးကြတဲ့ ဆရာဝန်တွေနဲ့ တူကြတဲ့
သိပ္ပံပညာရှင်များနဲ့ အင်ဂျင်နီယာများက
06:20
screw up,
114
368799
1249
လက်တွဲ လုပ်ကြံကြပါက၊
06:22
people can get hurt --
115
370072
1841
ပြည်သူတွေ နစ်နာကြရမှာပါ-
06:23
even die.
116
371937
1371
သေတောင် သေနိုင်ကြပါတယ်။
06:25
If our professionals and even
students fail to get that,
117
373332
4545
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်များနဲ့
ကျောင်းသားတွေတောင် အဲဒါကို ပျက်ကွက်ကြရင်၊
06:29
society pays a huge price.
118
377901
2054
လူ့အဖွဲ့အစည်းဟာ ကြီးမားတဲ့
တန်ဖိုးကို ပေးဆပ်ရပါမယ်။
06:33
Buried deep in history lies
a character I deeply admire --
119
381652
4201
ကျွန်တော် နက်ရှိုင်းစွာ ချီးကျူးတတ်တဲ့
ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး သမိုင်းထဲမှာ ရှိပါတယ်--
06:37
an engineer named Peter Palchinsky.
120
385877
3141
Peter Palchinsky ဆိုတဲ့ အင်ဂျင်နီယာပါ။
06:41
He lived in the time of the Soviet Union.
121
389042
2897
သူဟာ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ခေတ်တုန်းက
နေထိုင်ခဲ့တာပါ။
06:44
And Palchinsky repeatedly got in trouble
for his radical honesty
122
392367
4992
Palchinskyဟာ သိပ်ကို ရိုးသားခဲ့လို့ စက်မှု
လုပ်ငန်းတွေကို ထူထောင်ရေး ဆင်ခြင်မှုမဲ့
06:49
and willingness to point out major flaws
in the Soviets' mindless pursuit
123
397383
5555
လမ်းညွှန်ချက်ရဲ့ လွဲချော်မှုကြီးတွေကို
ထောက်ပြန်ဖို့ အသင့်ရှိနေခဲ့မှုကြောင့်
06:54
of rapid industrialization.
124
402962
1933
မကြာခဏ ပြဿနာတွေ တက်ခဲ့ရပါတယ်။
06:57
Everyone was expected to follow orders
coming from the top.
125
405729
4018
လူတိုင်းဟာ အပေါ်ကနေ ချပေးလိုက်တဲ့
အမိန့်ကို လိုက်နာရမယ့် စနစ် ဖြစ်ခဲ့တယ်။
07:01
Anyone asking questions
or offering feedback was unwelcome.
126
409771
3899
မေးခွန်း မေးတတ်သူကို၊ ထင်မြင်ချက် ပေးသူကို
မနှစ်ခြိုက်ခဲ့ကြပါဘူး။
07:06
The Soviets had created the largest army
of engineers the world had ever seen,
127
414354
5278
ဆိုဗီယက်နိုင်ငံက ကမ္ဘာပေါ်တွင် များပြားတဲ့
အင်ဂျင်နီယာတွေကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်၊
07:11
and yet most of them were mere cogs
in a gigantic machine heading for doom.
128
419656
5041
အဲဒီအင်ဂျင်နီယာ အများစုတို့ဟာ ပျက်သုန်းရေး
ယန္တရားကြီးရဲ့ ခွေးသွားစိပ်နဲ့ တူခဲ့ကြတယ်။
07:17
Palchinsky, on the other hand,
implored engineers
129
425464
3042
Palchinsky ကျတော့ အင်ဂျင်နီယာတွေကို
စူးစမ်းလေ့လာခဲသူပါ၊
07:20
to look at the economic, political
and social consequences of their actions;
130
428530
5336
အင်ဂျင်နီယာတွေ လုပ်ခဲ့ကြတာရဲ့ စီးပွားရေး၊
နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေးအကျိုးဆက်တွေကို
07:25
in other words, be more public-focused.
131
433890
2989
လေ့လာခဲ့ပြီး ပြည်သူတွေကို
အာရုံစိုက်စေလိုခဲ့ပါတယ်။
07:28
His fearless voice of reason
was seen as a threat
132
436903
3799
သူရဲ့ ရဲရင့်လှတဲ့ အကျိုးအကြောင်း တင်ပြချက်
တွေဟာ နိုင်ငံရေးစနစ်အတွက်
07:32
to the political establishment,
133
440726
1817
ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်ခဲ့တယ်၊
07:34
and Joseph Stalin
had him executed in 1929.
134
442567
3770
အဲဒါနဲ့ စတာလင်ဟာ သူ့ကို
၁၉၂၉ နှစ်တွင် ကွပ်မျက်ခဲ့ပါတယ်။
07:39
Palchinsky's view on technocrats
is very different
135
447691
4162
နည်းပညာပိုင်း ပညာရှင်တွေကို Palchinsky
မြင်ခဲ့ပုံဟာ သိပ်ကို ခြားနားခဲ့တယ်၊
07:43
from one that is still very popular,
still very common --
136
451877
5350
ဒီနေ့အထိ တော်တော်များများက
လက်ခံထားကြတာနဲ့ မတူခဲ့ပါဘူး-
07:49
that of a dispassionate researcher
working in his ivory tower lab,
137
457251
5709
ဆင်စွယ်ရဲတိုက်နဲ့တူတဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းတွင်း
အလုပ်လုပ်နေကြတဲ့ ခံစားမှုမဲ့ သုတေသီတွေ
ဒါမှမဟုတ် ကိုယ့်အခန်းငယ်လေးထဲတွင် အလုပ်
လုပ်နေတဲ့ အင်ဂျင်နီယာတွေနဲ့ မတူတဲ့အမြင်ပါ။
07:54
or a nerdy engineer
working in his cubicle.
138
462984
2967
07:58
Brilliant, no doubt,
139
466518
2292
သူတို့ဟာ တော်ထက်ကြတာ မှန်ပေမဲ့၊
08:00
yet somehow cut off from the world,
140
468834
1930
ကမ္ဘာကြီးနဲ့ အဆက်ြပတ်နေခဲ့ကြတယ်၊
08:02
shows little emotion --
141
470788
2212
စိတ်ခံစားမှုဆိုလို့ နည်းနည်းလေးပါ--
08:05
kind of like Spock
from "Star Trek," you know?
142
473024
3333
"Star Trek" ထဲက Spock လိုဟာမျိုး၊
ခင်ဗျားတို့ သိကြတယ်မှုတ်လား။
08:08
This guy.
143
476947
1236
ဒီအကောင်လေး။
08:10
(Laughter)
144
478207
1597
(ရယ်သံများ)
08:11
Let's try and do the Spock salute.
145
479828
1771
အားလုံး Spock ကို
နှုတ်ဆက်လိုက်ကြရအောင်။
08:14
I don't think I'll succeed ...
146
482276
1586
ကျွန်တော် အောင်မြင်မယ် မထင်မိပါဘူး ...
ကျွန်တော်ဟာ Spock မဖြစ်နိုင်ပါ။
08:16
See, I can't be Spock.
147
484999
1641
ကျွန်တော် Spock မဖြစ်နိုင်တာ
ဘုရားသခင်ကို ကျေးဇူးတင်ရပါမယ်။
08:18
Thank goodness I can't be Spock.
148
486664
2138
08:20
(Laughter)
149
488826
1150
(ရယ်သံများ)
08:23
I was reminded of this distinction
because a recent article came out
150
491332
4757
ကျွန်တော် ဒါကို ထောက်ြပနေရတာက
မကြာသေးမီက ပေါ်လာတဲ့ ဆောင်းပါး တစ်ခုထဲမှာ
08:28
in a very reputed scientific journal,
151
496113
3226
တော်တော့ကို သိက္ခာရှိတဲ့ ဂျာနယ်ထဲမှာ၊
08:31
which kind of characterized our Flint work
as driven by "youthful idealism,"
152
499363
5323
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ Flint ကြိုးပမ်းမှုဟာဖြင့်
"လူငယ် စိတ်ကူးယဉ်ဝါဒ"ပါ၊
08:36
and "Hollywood's dramatic sensibilities."
153
504710
2679
"Hollywood ဇာတ်လမ်းတွေရဲ့ ဩဇာသက်ရောက်မှု။"
ဆိုထားလို့ပါ။
08:39
It asks scientists to protect
their research funding and institutions
154
507413
5491
အဲဒီမှာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေကို သူတို့သုတေသန
ရန်ပုံငွေနဲ့ နှင့် အဖွဲ့အစည်းတွေကို
08:44
at all costs, no matter
how just the cause.
155
512928
3351
အတတ်နိုင်ဆုံးဘယ်လို တန်ဖိုးပဲ ပေးရပေးရ
တိုက်ပွဲဝင်ရန် လှုံ့ဆော်ထားတယ်။
08:48
And if you think you have to get
involved in something,
156
516303
3322
ပြီးတော့ သင်ဟာ တစ်ခုခုထဲမှာ
ပါဝင်လှုပ်ရှားချင်ရင်၊
08:51
even if it's an emergency,
157
519649
2035
အရေးပေါ်ကိစ္စဆိုတောင်မှ၊
လှုပ်ရှားသူ အုပ်စု
ဒါမှမဟုတ် NGO တစ်ခုကို ရှာ၊
08:53
try finding an activist group or an NGO,
158
521708
4153
ပြီးတော့ ပညာရှင် အသိုင်းအဝိုင်းကြီးရဲ့
ထောက်ခံမှု အပြည့်အဝကို ရယူ--
08:57
and obtain the full support
of the academic community --
159
525885
2996
09:00
whatever that means --
160
528905
1338
ဘယ်လောက်ပဲ ခက်ပေစေ--
09:02
before you get involved.
161
530267
1712
အဲဒီနောက်မှသာ ပါဝင်ပေတော့။
ဘယ်သူမှ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားလာ
ကျွမ်းကျင်ပညာ တာဝန်တွေ အ​ကြောင်းကို
09:04
Not one mention of our moral
and professional obligation
162
532627
4145
အများပြည်သူအတွက်
အန္တရာယ်ကို ဟန့်တားရေး အ​ကြောင်း၊
09:08
of preventing harm to the public,
163
536796
2063
09:10
or the fact that we have
all this expertise,
164
538883
3369
ဒါမှမဟုတ် ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ လိုအပ်တဲ့
ကျွမ်းကျင်မှု ရှိနေတာကို၊
အရင်းအမြစ်များနှင့် တချို့မှာဆိုရင်
လုပ်ပိုင်ခွင့်တောင် ရှိနေတာကို
09:14
resources and, for some, even tenure
165
542276
3025
09:17
to, you know, accomplish this task.
166
545325
2646
ဒီတာဝန်ကို ရုပ်လုံးဖေါ်နိုင်စွမ်း ရှိတာကို
ထည့်တောင် မ​ဆိုခဲ့ကြပါဘူး။
သိပ္ပံပညာရှင်တိုင်းဟာ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ
ဖြစ်ရမယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူး။
09:20
I'm not saying every scientist
should be an activist.
167
548777
2728
09:23
There are real and sometimes very painful
consequences of speaking up.
168
551529
4819
ကိုယ်က တစ်ခုခု ထုတ်​ပြောလိုက်ရင် တခါတစ်ရံ
လေးနက်တဲ့ နာကျင်ဖွယ် အကျိုးဆက် ရှိတတ်တယ်။
09:28
But to denounce this idea,
this possibility so completely
169
556372
4831
ဒါပေမဲ့ အဲဒီစိတ်ကူး၊ ဒီလိုလုပ်ရနိုင်တာကို
လုံးဝကြီး မေ့ပစ်လိုက်ပြီး
ကိုယ့်သုတေသနအတွက် ရနေတဲ့
ထောက်ပံ့မှုတွေကို ခုခံကာကွယ်ပေးဖို့
09:33
so that you can protect research funding,
170
561227
2396
09:35
simply screams of self-serving cowardice,
171
563647
2625
ဒီလို လုပ်ကိုင်နေကြတာကတော့
သိပ်ကို သူရဲဘော် ကြောင်တဲ့ လုပ်ရပ်ပါ၊
09:38
and these are not the ideals
we would want to pass to our students.
172
566296
5201
ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ကျောင်းသားတွေကို မျှဝေ
ပေးသင့်တာက အဲဒီလို အတွေးအခေါ်များ မဟုတ်ပါ။
09:44
And so you may think,
"OK, all this sounds great,
173
572570
3362
သိပါတယ်၊ ခင်ဗျားတို့ အားလုံးက
"ခင်ဗျား​ပြောတာတွေ သိပ်ကောင်းပါတယ်၊
09:47
but you'll never completely change
organizational cultures,
174
575956
3623
ဒါပေမဲ့ လက်ရှိ စည်းရုံးဖွဲ့စည်းပုံတွေ
လုံးဝ​ပြောင်းလဲဖို့က လုပ်မရနိုင်ပါဘူး။
09:51
or imbibe mindsets in students
and professionals
175
579603
4047
ဒါမှမဟုတ် ကျောင်းသားတွေနဲ့ ပညာရှင်တွေရဲ့
စိတ်ထားကို ​​ပြောင်းပစ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး၊
09:55
to look at their work as a public good --
176
583674
2637
သူတို့ရဲ့ အလုပ်ကို
အများပြည်သူ ကောင်းစားဖို့၊
အများပြည်သူ အကျိုးကို သည်းပိုးပေးတဲ့
သိပ္ပံပညာ ဆိုတာ မလွယ်ပါဘူး။ "
09:58
science in service to the public."
177
586335
2060
10:01
Maybe so.
178
589067
1463
အဲဒါ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
အဲဒီလို ဖြစ်ရခြင်းအတွက် အ​ကြောင်းရင်းကြီး
တစ်ခုက ကျောင်းသားတွေကို
10:02
But could a big reason for that be
179
590554
2242
10:04
that we are not training
our students right?
180
592820
2660
လေ့ကျင့်ပေးပုံ မမှန်ကန်လို့ ဖြစ်နိုင်တယ်၊
ဟုတ်တယ်မဟုတ်လား။
10:08
Because if you look closely,
181
596021
2302
ဒါတွေကို နီးနီးကပ်ကပ် လေ့လာကြည့်ရင်၊
10:10
our education system today
is focused more on creating
182
598347
4912
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ပညာရေးစနစ် အာရုံပြုနေတာက
Yale ပါမောက္ခ Bill Deresiewicz က
10:15
what ex-Yale professor Bill Deresiewicz
calls "excellent sheep" --
183
603283
5055
"တော်တဲ့ သိုးကောင်"လို့
ခေါ်ထားတဲ့ သူတွေကိုပါ--
10:20
young people who are smart and ambitious,
184
608362
2855
တော်ပြီး ရည်မှန်းချက် ကြီးမားကြတဲ့
လူငယ်တွေ ဖြစ်ကြပေမဲ့၊
10:23
and yet somehow risk-averse,
timid, directionless
185
611241
4904
သိပ်ပြီး အရဲမစွန့်လို၊ သိမ်မွေ့လှပြီး
ဦးတည်ချက်မဲ့နေကြပြီး
10:28
and, sometimes, full of themselves.
186
616169
2802
တချိန်တည်းမှာ သူတို့ကိုသူတို့ အဟုတ်ကြီး
ထင်နေကြတဲ့ သူတွေပါ။
10:30
Now, kids ... you know,
187
618995
1919
ကလေးတွေဆိုတာကတော့၊ သိကြတဲ့အတိုင်း၊
10:32
we fell in love with science
when we were kids,
188
620938
2616
ငယ်စဉ်တုန်းက အားလုံး သိပ္ပံကို
သိပ်ကြိုက်ကြတယ်၊
10:35
and yet we somehow spend most of our time
during high school and college
189
623578
4302
ဒါပေမဲ့ အထက်တန်းနဲ့ ကောလိပ်မှာကျတော့
ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အချိန်အများစုကို
တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် ခုန်ကျော်နေကြရတာပါ၊
10:39
just jumping through hoops
190
627904
1497
10:41
and doing things
so that we can polish our résumé
191
629425
3467
ကိုယ် လုပ်ချင်တာနဲ့ ကိုယ်ဖြစ်ချင်တာကို
လုပ်ကြဖို့ ကြိုးစားကြမယ့်အစား
ကိုယ်ရဲ့ ကိုယ်ရေးမှတ်တမ်း
လှပဖို့ ချောမွေ့ဖို့ကို
10:44
instead of sitting down
192
632916
1670
10:46
and reflecting on what we want to do
and who we want to be.
193
634610
4519
ပိုပြီး စဉ်းစားရင်း အချိန်တွေကို
ကုန်ခဲ့ကြရတာ များပါတယ်။
10:53
And so,
194
641132
1266
ဒီတော့၊
10:55
the markers of empathy
in our college graduates
195
643624
3635
ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ကောလိပ် ဘွဲ့ရတွေအကြားမှာ
လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ်နှစ်ဆယ်အတွင်း
10:59
have been dropping dramatically
in the past two decades,
196
647283
3143
စာနာမှုစိတ်တွေဟာဖြင့် သိသိသာသာကြီး
ကျဆင်းလာခဲ့လျက်
11:02
while those of narcissism are on the rise.
197
650450
2726
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ချစ်ြမတ်နိုးသူတွေရဲ့
ဦးရေဟာ တိုးလာခဲ့ပါတယ်။
11:05
There is also a growing culture
of disengagement
198
653200
2671
ပြီးတော့ နည်းပညာတွေကို သင်ယူနေကြတဲ့
ကျောင်းသားတွေနဲ့
11:07
between engineering students
and the public.
199
655895
2933
ပြည်သူလူထု အကြားမှာ
ချိတ်ဆက်မှုဟာ နည်းနည်းလာနေပါတယ်။
11:11
We are trained to build bridges
and solve complex problems
200
659611
5274
တံတားကြီးတွေ ဆောက်လုပ်ဖို့၊ ပြဿနာတွေ
ဖြေရှင်းဖို့ ကျွန်ုပ်တို့ကို သင်ပေးပါတယ်၊
11:16
but not how to think or live
or be a citizen of this world.
201
664909
5014
ဒါပေမဲ့ တွေးခေါ်ပုံ၊ နေထိုင်ပုံ၊
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံသားဖြစ်ဖို့ သင်မပေးပါဘူး။
11:21
My undergraduate years
were explicit job preparation,
202
669947
4393
ကျွန်တော့ရဲ့ ကောလိပ်ကျောင်းသား နှစ်တွေဟာ
အလုပ်အတွက် ပြင်ဆင်နေခဲ့တဲ့့ နှစ်တွေပါ၊
11:26
and I cannot tell you how suffocating
and painful it was at times.
203
674364
4206
အဲဒါဟာ တစ်ခါတစ်ရံတွင် အတော့်ကို
နစ်မွန်စရာနဲ့ နာကျင်စရာ ကောင်းခဲ့ပါတယ်။
11:31
And so,
204
679928
1612
အဲဒါနဲ့၊
11:33
some people think the solution
to great engineers, to great scientists,
205
681564
3577
တော်တဲ့ အင်ဂျင်နီယာတွေ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ
ဖြစ်လာဖို့ အတွက် နည်းလမ်းက
နည်းပညာတွေကို ပိုသင်ပေးရန်လို့
တချို့က ယူဆကြပါတယ်။
11:37
is more technical training.
206
685165
1804
11:38
Maybe so.
207
686993
1233
မှန်ချင်မှန်နိုင်ပါတယ်။
11:40
But where are the discussions
on ethical decision-making,
208
688250
3494
ဒါပေမဲ့၊ လူ့ကျင့်ဝတ်နဲ့ ကိုက်ညီစွာ
စဉ်းစားဆုံးဖြတ်နိုင်ရေး ကိစ္စကျတော့ကော၊
11:43
or building character,
209
691768
1825
အကျင့်စာရိတ္တ ပျိုးထောင်ပေးရေး၊
11:45
or discerning right from wrong?
210
693617
2840
အမှန်ကို အမှားမှ ခွဲခြားရေးကို ကျတော့ကော။
11:49
Consider this project
that I deeply love and admire.
211
697622
4366
ကျွန်တော် အရမ်းကြိုက်ပြီး ချီးကျူးတဲ့
စီမံကိန်း တစ်ခု ရှိပါတယ်။
11:54
It's called, "Heroic Imagination Project."
212
702012
2778
"သူရဲကောင်းလို စိတ်ကူးရေး စီမံကိန်း"ပါ။
11:56
A brainchild of Dr. Phil Zimbardo,
213
704814
2623
Dr. Phil Zimbardo က မွေးပေးလိုက်တာပါ။
11:59
famous for the Stanford Prison Experiment,
214
707461
2778
Stanford Prison Experiment အတွက်
နာမည် ကျော်ကြားလာခဲ့သူပါ။
12:02
this program seeks to train
school-going children around the world
215
710263
5245
ကမ္ဘာတဝှမ်းက ကျောင်းတက်နေကြတဲ့
ကျောင်းသားတွေကို သူတို့ကိုယ်တိုင်ရဲ့
12:07
to look at themselves
as heroes-in-waiting,
216
715532
3440
ဘဝကို သူရဲကောင်း​ြဖစ်လာဖို့
စောင့်စားနေသူတွေအဖြစ် လေ့ကျင့်ပေးဖို့ပါ၊
12:10
or heroes-in-training.
217
718996
1916
အားလုံးဟာ သင်တန်း တက်နေရတဲ့
သူရဲကောင်းတွေပါ။
12:12
So, these young minds work over time
to develop skills and virtues
218
720936
5351
အဲဒီလိုနည်ဖြင့် အဲဒီလူငယ်တွေရဲ့ အသိစိတ်ကို
ကျွမ်းကျင်မှုတွေနဲ့ အကျင့်သီလကောင်းတွေ
ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ လေ့ကျင့်ပေးထားရာ
အခွင့်အလမ်းပေါ်လာတာနဲ့၊
12:18
so that when the opportunity comes,
219
726311
2160
12:20
no matter what that opportunity be,
220
728495
2570
ဘယ်လို အခွင့်အလမ်းမျိုးပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊
12:23
to stand up and do the right thing.
221
731089
2608
ထရပ်လျက် မှန်ကန်တဲ့ အရာတွေကို
လုပ်ဖို့ လေ့ကျင့်ပေးနေတာပါ။
12:26
In other words,
222
734360
1287
တစ်နည်းပြောရရင်၊
12:27
anyone can be a hero.
223
735671
1917
ဘယ်သူမဆို သူရဲကောင်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
12:30
Think about that idea for a second.
224
738407
2117
အဲဒီလို တစ်စက္ကန့်လောက် စိတ်ကူးကြည့်ကြပါ။
ကျွန်ုပ်တို့ဟာ သိပ္ပံ၊ အင်ဂျင်နီယာ ပညာကို
ဘာဖြစ်လို့ အဲဒီလိုနည်းနဲ့ သင်မပေးကြတာလဲ--
12:33
Why don't we teach science
and engineering like that --
225
741131
3108
12:36
where heroism and public service
are seen as key values,
226
744263
4378
သူရဲကောင်းဝါဒနဲ့ ပြည်သူကို လုပ်ကျေးရွေးကို
သော့ချက် တန်ဖိုးများအဖြစ် ခံယူဖို့ပါ၊
12:40
because indeed, it's often heroism
227
748665
2618
တကယ်ပါ၊ အဲဒါဟာ မကြာခဏဆိုသလို
သူရဲကောင်း လုပ်ရပ် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်၊
12:43
that is not only the antidote
to public indifference,
228
751307
3748
အများပြည်သူတွေရဲ့ အရေးကို လျစ်လျူ
ရှုလိုစိတ်အတွက် ကုသနည်း ဖြစ်နိုင်တယ်၊
12:47
but also to systemic evil
like we saw in Flint.
229
755079
3957
ပြီးတော့ Flint ဖြစ်ရပ်ထဲ မြင်ခဲ့ကြရတဲ့
ကပ်ဘေးကိုလည်း ရှောင်နိုင်မှာပါ။
ကျွန်တော်နဲ့အတူ စိတ်ကူးကြည့်ကြရအောင်
12:52
And so, dream with me
230
760137
1434
12:53
what a 21st-century scientist
slash engineer could look like:
231
761595
4157
တော်တဲ့ ၂၁ ရာစု သိပ္ပံပညာရှင်
ဘယ်လိုပုံစံမျိုး ဖြစ်သင့်သလဲ-
12:57
individuals who are driven
to master the sciences
232
765776
3553
သိပ္ပံပညာကို ကျွမ်းကျင်ကြသူတွေဟာ
လူ့အဖွဲ့အစည်းကို
13:01
so that they can serve society,
233
769353
1974
လုပ်ကျွေးဖို့ ဦးတည်ကြမယ်၊
13:03
and are also aware
234
771351
1194
ပြီးတော့ သူတို့ဟာ
သူတို့ရဲ့ အသိပညာနှင့်ဆုံးဖြတ်ချက်တွေရဲ့
ဧရာမ စွမ်းပကားကိုလည်း သိကြပါတယ်၊
13:04
of the tremendous power
their knowledge and decisions have;
235
772569
3476
တချိန်လုံး တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးဖို့အားထုတ်ရင်း
ကိုယ်ကျင့်တရားကို မြှင့်တင်ရင်း သူတို့ဟာ
13:08
folks who are developing
their moral courage at all times,
236
776540
3743
13:12
and who realize that conflict
and controversy
237
780307
3786
ပဋိပက္ခနှင့်အငြင်းပွားမှုတွေကို
အမြဲတမ်း ဆိုးတဲ့အရာတွေလို မမြင်သင့်တာကို၊
ကိုယ်က အများပြည်သူရဲ့ အကျိုးကို
ကမ္ဘာဂြိုဟ်ကို သစ္စာရှိမယ်ဆိုရင်၊
13:16
are not necessarily bad things
238
784117
2104
13:18
if our ultimate loyalty
is to the public and the planet.
239
786245
3655
နောက်ဆုံးတွင် ကိုယ်ဟာ အများကောင်းကျိုးကို
သည်းပိုးပေးနိုင်မှာပါ။
အဲဒီလိုသူတွေဟာ ကျွန်တော်တို့ Flint ကိစ္စထဲ
မားမားကြီးရပ်တည်ခဲ့ကြသလို ရပ်မယ့်သူတွေပါ--
13:22
These are the people who will
stand up like we did in Flint --
240
790821
5042
13:27
not to be saviors or heroes in the media,
241
795887
3735
မီဒီယာထဲမှာ ကယ်တင်ရှင်ြဖစ်လို့ သူရဲကောင်
ဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားမယ့်သူတွေ မဟုတ်ကြပါ။
13:31
but altruistic and fundamentally good
actors that you and I can trust.
242
799646
6951
ကျွန်ုပ်တို့ ယုံကြည်လို့ရမယ့် ကိုယ်ကျိုး
စွန့်သူ၊ အခြေခံအရ ကောင်းမွန်တဲ့ သူတွေပါ။
13:39
Imagine fostering
such a public-focused mindset
243
807717
4793
အဲဒီလို ပြည်သူအား လုပ်ကျွေးရေး စိတ်ဓာတ်
ပျိုးထောင်ရေးကို စိတ်ကူးကြည့်ကြပါ၊
13:44
in classes, on service trips
and during activities
244
812534
3455
အတန်းများထဲတွင်၊ ဝန်ဆောင်မှု ခရီးစဉ်တွေ
ထဲတွင်၊ လှုပ်ရှားမှုတွေထဲတွင်
13:48
during college or even high school,
245
816013
2342
ကောလိပ် ဒါမှမဟုတ် အထက်တန်းးကျောင်းမှာ၊
13:50
so that these young minds
will hold onto those ideals
246
818379
3814
အဲဒီလို ရည်မှန်းချက် ရှိကြမယ့်
စိတ်ဓာတ်ရှိ လူငယ်တွေ
13:54
when they actually enter the real world,
247
822217
2472
ဒီအရှိတရား ကမ္ဘာကြီးထဲ
လက်တွေ့ ခြေချဝင်လာကြတဲ့အခါမှာ
13:56
whether that be consulting,
academia, policy making --
248
824713
4123
သူတို့ဟာ အကြံပေး ပညာရှင်တွေ ဖြစ်ကြမလား၊
မူဝါဒကို ပြုစုပေးကြတဲ့ သူတွေ ဖြစ်ကြမလား--
14:00
or even becoming
the president of a country.
249
828860
2792
ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံတော် သမ္မတပဲ ဖြစ်လာမလား
အရေးမကြီးတော့ပါ။
14:05
Some of mankind's greatest
challenges lie ahead of us;
250
833542
3548
လူသား တစ်ရပ်လုံးရဲ့ ရှေ့မှာ စိန်ခေါ်မှုတွေ
အများကြီး ရှိနေကြပါတယ်၊
14:09
contaminated drinking water
is just one example.
251
837114
3007
ညစ်ညမ်းတဲ့ သောက်သုံးရေ ဖြစ်ရပ်
ဥပမာ တစ်ခုမျှပါ။
တကယ့်ကို မှန်ကန်တဲ့ အရာတွေအတွက်
ကြိုးပမ်းအားထုတ်ကြလျက်
14:12
We could definitely use more --
252
840591
2070
14:14
nay, we desperately need more --
compassionate upstanders
253
842685
4987
လွယ်ကူစွာ စီမံအုပ်ချုပ်လို့ ရမှာ မဟုတ်တဲ့
အများပြည်သူ အကျိုးအတွက် မားမားကြီး
14:19
and public-focused
scientists and engineers
254
847696
3134
ရပ်တည်လျက် အားထုတ်ဆောင်ရွက်ပေးကြမယ့်
14:22
who will strive to the do right thing,
255
850854
2009
သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့ အင်ဂျင်နီယာတွေကို
14:24
and not be easy to manage.
256
852887
2012
ကျွန်ုပ်တို့ အများကြီး လိုအပ်တာ အမှန်ပါပဲ။
14:26
Thank you.
257
854923
1171
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
14:28
(Applause)
258
856118
4524
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by Myo Aung
Reviewed by sann tint

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Siddhartha Roy - Environmental engineer
Siddhartha Roy is an environmental engineer and science communicator who works at the nexus of water quality, public health and environmental justice. He and his team helped uncover the Flint, Michigan Water Crisis.

Why you should listen

Perennially distracted, Siddhartha Roy has spent the last five years studying failures in drinking water infrastructure (leaky pipes), lamenting the way the water industry communicates with the American public and writing about the rise of perverse incentives in research academia. He also serves as the Student Leader of the research team that used citizen science, laboratory experiments, field sampling, investigative journalism and social media to expose the Flint Water Crisis. These efforts led to a declaration of a national public health emergency by President Barack Obama in January 2016, garnered more than $600 million in relief for Flint residents and informed a long overdue debate on "safe" water in America.

Roy is incredulous that quoting a free conference T-shirt in 2014 made him the "Future of Water." He has taken a step back and is now merely a "Rising Star of the Water Industry." He suspects Virginia Tech awarded him their 2017 Graduate Student of the Year award not for his "selfless service contributions and commitment to citizen scholarship," as they claim, but to deter him from spending long hours at cafes staring into space and get back in the laboratory instead. Roy also specializes in speaking with reporters for hours and ensuring only his cusswords get quoted, like this WIRED magazine piece. Grist.org’s Chip Giller notes that Roy "speaks with conviction, passion, and focus" but had Giller paid close attention, he would not have missed Roy’s talents as an accomplished "lead magician."

Roy grew up in India and is currently a PhD candidate in the Department of Civil and Environmental Engineering at Virginia Tech. Find out more about his work and writings here.

More profile about the speaker
Siddhartha Roy | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee