TEDxExeter
Bandi Mbubi: Demand a fair trade cell phone
Bandi Mbubi: Żądajmy traktatu o sprawiedliwym handlu telefonami komórkowymi
Filmed:
Readability: 4.5
621,348 views
Twój telefon, komputer i konsola mają krwawą przeszłość - związaną z wydobyciem tantalu, biznesem, który finansuje wojnę w Demokratycznej Republice Konga. Odwołując się do swojej osobistej historii aktywista i uchodźca Bandi Mbubi w poruszający sposób wzywa nas do działania. (Sfilmowano na TEDxExeter).
Bandi Mbubi - Social Justice Activist
Bandi Mbubi would like to make sure that you are using a fair trade cell phone. Full bio
Bandi Mbubi would like to make sure that you are using a fair trade cell phone. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:17
I want to talk to you today
0
1147
1963
Opowiem wam dzisiaj
00:19
about a difficult topic that is close to me,
1
3110
3152
o problemie, który jest mi bliższy
00:22
and closer than you might realize to you.
2
6262
4008
niż możecie sobie wyobrazić.
00:26
I came to the U.K. 21 years ago
3
10270
3799
Przybyłem do Wielkiej Brytanii 21 lat temu
00:29
as an asylum-seeker.
4
14069
2977
w poszukiwaniu azylu.
00:32
I was 21.
5
17046
1567
Miałem 21 lat.
00:34
I was forced to leave the Democratic Republic of the Congo,
6
18613
4216
Musiałem opuścić Demokratyczną Republikę Konga,
00:38
my home, where I was a student activist.
7
22829
5449
mój dom, gdzie byłem działaczem studenckim.
00:44
I would love my children to be able to meet my family
8
28278
2827
Chciałbym, by moje dzieci spotkały się kiedyś
00:47
in the Congo.
9
31105
4684
z rodziną w Kongo.
00:51
But I want to tell you what the Congo has got to do with you.
10
35789
5209
Chcę powiedzieć, co Kongo ma wspólnego z wami.
00:56
But first of all, I want you to do me a favor.
11
40998
3975
Najpierw chciałbym was o coś poprosić.
01:00
Can you all please reach into your pockets
12
44973
3124
Sięgnijcie do kieszeni
01:03
and take out your mobile phone?
13
48097
5062
i wyciągnijcie telefony.
01:09
Feel that familiar weight,
14
53159
5264
Poczujcie ten znajomy ciężar,
01:14
how naturally your finger slides towards the buttons.
15
58423
3191
jak naturalnie palce przesuwają się po przyciskach.
01:17
(Laughter)
16
61614
2745
(Śmiech)
01:20
Can you imagine your world without it?
17
64359
2193
Jaki byłby świat bez niego?
01:22
It connects us to our loved ones,
18
66552
2763
Łączy nas z bliskimi,
01:25
our family, friends and colleagues,
19
69315
3450
rodziną, przyjaciółmi i współpracownikami
01:28
at home and overseas.
20
72765
2585
w domu i za granicą.
01:31
It is a symbol of an interconnected world.
21
75350
4564
To symbol połączonego świata.
01:35
But what you hold in your hand leaves a bloody trail,
22
79914
5669
Jednak to, co trzymacie w dłoni
zostawia za sobą ślad krwi.
zostawia za sobą ślad krwi.
01:41
and it all boils down to a mineral:
23
85583
4048
Sprowadza się to do jednego minerału:
01:45
tantalum, mined in the Congo as coltan.
24
89631
4493
tantalu, wydobywanego w Kongo jako koltan.
01:50
It is an anticorrosive heat conductor.
25
94124
3895
To antykorozyjny przewodnik ciepła.
01:53
It stores energy in our mobile phones,
26
98019
3488
Magazynuje energię w telefonach,
01:57
Playstations and laptops.
27
101507
3117
playstation i laptopach.
02:00
It is used in aerospace and medical equipment
28
104624
4329
Wykorzystuje w lotnictwie i sprzęcie medycznym
02:04
as alloys.
29
108953
1805
w postaci stopu.
02:06
It is so powerful
30
110758
2056
Jest tak silny,
02:08
that we only need tiny amounts.
31
112814
3000
że wystarczą bardzo niewielkie ilości.
02:11
It would be great if the story ended there.
32
115814
3937
Byłoby świetnie, gdyby historia się na tym kończyła.
02:15
Unfortunately, what you hold in your hand
33
119751
3796
Niestety to, co trzymacie w dłoni
02:19
has not only enabled incredible technological development
34
123547
5530
nie tylko umożliwiło niesamowity postęp techniczny
02:24
and industrial expansion,
35
129077
3136
i rozwój przemysłu,
02:28
but it has also contributed to unimaginable
36
132213
3408
ale przyczyniło się też do niewyobrażalnego
02:31
human suffering.
37
135621
2496
ludzkiego cierpienia.
02:34
Since 1996, over five million people have died
38
138117
5769
Od 1996 roku ponad 5 mln ludzi zgineło
02:39
in the Democratic Republic of the Congo.
39
143886
3152
w Demokratycznej Republice Konga.
02:42
Countless women, men and children
40
147038
2711
Kobiety, mężczyźni i dzieci
02:45
have been raped, tortured or enslaved.
41
149749
4991
byli gwałceni, torturowani czy zniewoleni.
02:50
Rape is used as a weapon of war,
42
154740
2924
Gwałtu służy jako broń,
02:53
instilling fear
43
157664
2826
wywołuje strach
02:56
and depopulating whole areas.
44
160490
2977
i wyludnia całe okolice.
02:59
The quest for extracting this mineral
45
163467
3121
Pogoń za tym minerałem
03:02
has not only aided, but it has fueled,
46
166588
4856
dolała oliwy do ognia
03:07
the ongoing war in the Congo.
47
171444
5831
toczącej się w Kongo wojny.
03:13
But don't throw away your phones yet.
48
177275
2803
Ale nie wyrzucajcie jeszcze telefonów.
03:15
Thirty thousand children are enlisted
49
180078
4341
30 tys. dzieci zostało zwerbowanych
03:20
and are made to fight in armed groups.
50
184419
5189
i zmuszonych do walki w grupach zbrojnych.
03:25
The Congo consistently scores dreadfully
51
189608
4531
Kongo konsekwentnie zajmuje pierwsze miejsce
03:30
in global health and poverty rankings.
52
194139
4253
w zestawieniach stanu zdrowia i biedy na świecie.
03:34
But remarkably, the U.N. Environmental Programme
53
198392
4575
Co ciekawe, Program Środowiskowy ONZ
03:38
has estimated the wealth of the country
54
202967
2724
ocenił wartość kraju
03:41
to be over 24 trillion dollars.
55
205691
9408
na ponad 24 tryliony dolarów.
03:50
The state-regulated mining industry has collapsed,
56
215099
4627
Zarządzany przez państwo przemysł kopalniany upadł
03:55
and control over mines
57
219726
2239
a kontrola nad kopalniami
03:57
has splintered.
58
221965
1387
została rozdzielona.
03:59
Coltan is easily controlled by armed groups.
59
223352
4142
Koltan jest z łatwością kontrolowany przez grupy zbrojne.
04:03
One well-known illicit trade route
60
227494
3232
Jeden z nielegalnych szlaków handlowych
04:06
is that across the border to Rwanda,
61
230726
2528
prowadzi przez granicę z Rwandą,
04:09
where Congolese tantalum is disguised as Rwandan.
62
233254
4415
gdzie kongijski tantal funkcjonuje jako rwandyjski.
04:13
But don't throw away your phones yet,
63
237669
3212
Ale nie wyrzucajcie jeszcze telefonów.
04:16
because the incredible irony is that
64
240881
2693
Ironia tkwi w tym,
04:19
the technology that has placed such unsustainable,
65
243574
3532
że technologia która kładzie te niszczycielskie
04:23
devastating demands on the Congo
66
247106
2608
wymagania na Kongo
04:25
is the same technology
67
249714
3060
to ta sama,
04:28
that has brought this situation to our attention.
68
252774
3632
która zwróciła uwagę na tę sytuację.
04:32
We only know so much about the situation in the Congo
69
256406
3828
O sytuacji w Kongo i o kopalniach,
04:36
and in the mines
70
260234
1511
wiemy tak wiele
04:37
because of the kind of communication
71
261745
2039
dzięki komunikacji,
04:39
the mobile phone allows.
72
263784
4441
którą umożliwiają telefony komórkowe.
04:44
As with the Arab Spring,
73
268225
2302
Tak jak podczas Arabskiej Wiosny
04:46
during the recent elections in the Congo,
74
270527
3210
w czasie ostatnich wyborów w Kongo
04:49
voters were able to send text messages
75
273737
4040
wyborcy mogli wysyłać wiadomości
04:53
of local polling stations to the headquarters
76
277777
3158
z posterunków policji
04:56
in the capital, Kinshasa,
77
280935
3738
do centrali w stolicy, Kinszasie.
05:00
and in the wake of the result,
78
284673
5354
W momencie ogłoszenia wyników diaspora,
Centrum Cartera,
Centrum Cartera,
05:05
the diaspora has joined with the Carter Center,
79
290027
3134
kościół katolicki i inni obserwatorzy
05:09
the Catholic Church and other observers
80
293161
3519
połączyli siły,
05:12
to draw attention to the undemocratic result.
81
296680
4856
by zwrócić uwagę na niedemokratyczny wynik głosowania.
05:17
The mobile phone has given people around the world
82
301536
5547
Telefony komórkowe dały ludziom na całym świecie
05:22
an important tool towards gaining their political freedom.
83
307083
5882
narzędzie do pozyskania wolności politycznej.
05:28
It has truly revolutionized the way
84
312965
3026
Zrewolucjonizowały sposób,
05:31
we communicate on the planet.
85
315991
2573
w jaki porozumiewamy się na naszej planecie,
05:34
It has allowed momentous political change
86
318564
3287
umożliwiły zmiany w polityce.
05:37
to take place.
87
321851
2488
umożliwiły zmiany w polityce.
05:40
So
88
324339
1643
Staneliśmy
05:41
we are faced with a paradox.
89
325982
4429
w obliczu paradoksu.
05:46
The mobile phone is an instrument of freedom
90
330411
4159
Telefon jest narzędziem wolności
05:50
and an instrument of oppression.
91
334570
4937
i narzędziem opresji.
05:55
TED has always
92
339507
2831
TED zawsze podkreśla to,
05:58
celebrated what technology can do for us,
93
342338
4072
co może dla nas zrobić technologia
06:02
technology in its finished form.
94
346410
2441
w swojej skończonej formie.
06:04
It is time
95
348851
2184
Nadszedł czas
06:06
to be asking questions about technology.
96
351035
3657
na zadanie dotyczących jej pytań.
06:10
Where does it come from?
97
354692
2133
Skąd się bierze?
06:12
Who makes it?
98
356825
2773
Kto ją tworzy?
06:15
And for what?
99
359598
2980
I po co?
06:18
Here I am speaking directly to you,
100
362578
3152
Mówię bezpośrednio do was,
06:21
the TED community,
101
365730
2128
społeczności TED
06:23
and to all those who might be watching on a screen,
102
367858
3456
i do wszystkich nas oglądających na ekranie,
06:27
on your phone, across the world,
103
371314
3648
telefonie, na całym świecie
06:30
in the Congo.
104
374962
2416
i w Kongo.
06:33
All the technology is in place for us to communicate,
105
377378
4254
Technologia służy komunikacji,
06:37
and all the technology is in place to communicate this.
106
381632
6465
a także temu, byśmy mogli to przekazać.
06:43
At the moment,
107
388097
2274
Obecnie
06:46
there is no clear fair trade solution,
108
390371
4916
nie ma jasnego sposobu na sprawiedliwy handel,
06:51
but there has been a huge amount of progress.
109
395287
3440
ale jest już znaczący postęp.
06:54
The U.S. has recently passed legislation
110
398727
3249
W USA niedawno uchwalono prawo
06:57
to target bribery and misconduct in the Congo.
111
401976
4191
wymierzone przeciwko łapówkarstwu i wykroczeniom w Kongo.
07:02
Recent U.K. legislation could be used in the same way.
112
406167
5078
Prawo uchwalone niedawno w Wlk. Brytanii
można wykorzystać w ten sam sposób.
można wykorzystać w ten sam sposób.
07:07
In February, Nokia unveiled its new policy
113
411245
3952
W lutym Nokia przedstawiła nową politykę
07:11
on sourcing minerals in the Congo,
114
415197
2808
dotyczącą pozyskiwania minerałów w Kongo,
07:13
and there is a petition to Apple
115
418005
2424
napisano też petycję do Apple
07:16
to make a conflict-free iPhone.
116
420429
5637
z prośbą o wolny od konfliktów iPhone.
07:21
There are campaigns
117
426066
1959
Wśród studentów
07:23
spreading across university campuses
118
428025
2852
prowadzone są kampanie,
07:26
to make their colleges conflict-free.
119
430877
3121
by uczynić szkoły wolnymi od konfliktu.
07:29
But we're not there yet.
120
433998
2495
Nie jesteśmy jeszcze u celu.
07:32
We need to continue mounting pressure
121
436493
3200
Musimy wciąż zwiększać nacisk
07:35
on phone companies
122
439693
2843
na producentów telefonów,
07:38
to change their sourcing processes.
123
442536
3970
by zmienili metody pozyskiwania źródeł.
07:42
When I first came to the U.K. 21 years ago,
124
446506
3768
Kiedy po raz pierwszy pojawiłem się
w Wielkiej Brytanii 21 lat temu
w Wielkiej Brytanii 21 lat temu
07:46
I was homesick.
125
450274
2163
tęskniłem za domem,
07:48
I missed my family and the friends I left behind.
126
452437
5408
za rodziną i przyjaciółmi, których zostawiłem w kraju.
07:53
Communication was extremely difficult.
127
457845
3622
Komunikacja była niezwykle trudna.
07:57
Sending and receiving letters took months,
128
461467
3728
Wysyłanie i otrzymywanie listów zajmowało miesiące.
08:01
if you were lucky. Often they never arrived.
129
465195
4307
Często nigdy nie docierały do odbiorcy.
08:05
Even if I could have afforded
130
469502
2731
Nawet gdyby było mnie stać
08:08
the phone bills home,
131
472233
3119
na płacenie rachunków telefonicznych,
08:11
like most people in the Congo,
132
475352
2603
jak większość ludzi w Kongo,
08:13
my parents did not own a phone line.
133
477955
3821
moi rodzice nie mieli telefonu.
08:17
Today, my two sons
134
481776
5683
Dzisiaj moi synowie,
08:23
David and Daniel
135
487459
2901
David i Daniel,
08:26
can talk to my parents and get to know them.
136
490360
6844
mogą rozmawiać z moimi rodzicami i ich poznać.
08:33
Why should we allow
137
497204
3400
Dlaczego mamy pozwalać
08:36
such a wonderful, brilliant and necessary product
138
500604
7042
by tak wspaniały i niezbędny produkt
08:43
to be the cause of unnecessary suffering
139
507646
3297
był przyczyną
08:46
for human beings?
140
510943
3217
niepotrzebnego cierpienia ludzi?
08:50
We demand fair trade food
141
514160
3447
Domagamy się żywności i odzieży
08:53
and fair trade clothes.
142
517607
1689
ze sprawiedliwego handlu.
08:55
It is time to demand fair trade phones.
143
519296
4727
Czas domagać się też takich telefonów.
08:59
This is an idea worth spreading. Thank you.
144
524023
4593
To idea warta rozpowszechniania. Dziękuję.
09:04
(Applause)
145
528616
12277
(Aplauz)
ABOUT THE SPEAKER
Bandi Mbubi - Social Justice ActivistBandi Mbubi would like to make sure that you are using a fair trade cell phone.
Why you should listen
Bandi Mbubi grew up in the Democratic Republic of the Congo, formerly Zaire, experiencing first hand the political unrest and oppression which have since worsened there. As a student activist, Bandi suffered persecution and fled the country, seeking political asylum in the U.K. But Mbubi has kept his home country on his radar, noting how the mining of tantalum -- a mineral used in cell phones and computers -- has fueled the ongoing war there in which 5 million have died.
While Mbubi sees the cell phone as an instrument of oppression for this reason, he knows that phones can also bring great freedom. And so he has formed CongoCalling.org, a campaign to inspire both the public and companies that make electronics to pay attention to how tantalum used in consumer electronics is mined and traded.
Mbubi is also the Director of the Manna Society, a center for the homeless in South London, and a Trustee of Church Action on Poverty.
Bandi Mbubi | Speaker | TED.com