ABOUT THE SPEAKER
Natalie MacMaster - Fiddler
Natalie MacMaster is a star of Cape Breton fiddling, a Canadian tradition with Scottish roots. Her energetic style and virtuoso talent has brought her star billing on the international folk circuit.

Why you should listen

It's not easy to make traditional Irish-Scottish music sound sexy and yet still seem wholesome. But Natalie MacMaster manages this feat, drawing listeners in with her playful showmanship, and then holding them rapt with astounding technical flourishes.

The niece of renowned Canadian fiddler Buddy MacMaster, she's taken up the mantle as standard-bearer for Cape Breton fiddling, a method of Scottish-style violin-playing that's evolved over the last century on this island neighbor to Nova Scotia. The tradition was on the wane when, in 1972, a CBS documentary provocatively titled The Vanishing Cape Breton Fiddler jump-started preservation efforts in the fiddling community.

MacMaster's enthusiastic charm and extraordinary skill has landed her star billing on the international folk circuit and multiple Grammy nominations. She's released nine albums, including Yours Truly (2006), Natalie and Buddy MacMaster (2005) and My Roots Are Showing (1998). She's toured with countless performers, including the Chieftains, Faith Hill, Carlos Santana and Alison Krauss, and has been awarded two Juno Awards (Canada's equivalent to the Grammy).

More profile about the speaker
Natalie MacMaster | Speaker | TED.com
TED2003

Natalie MacMaster: Fiddling in reel time

MacMaster + Leahy grają na skrzypcach

Filmed:
1,476,582 views

Natalie MacMaster w duecie z Donnellem Leahy grają kilka tradycyjnych przygrywek z Cape Breton - energiczną i pełną uczucia muzykę folkową. Ta inspirująca para sprawi, że zaczniecie klaskać do rytmu (a może nawet tańczyć).
- Fiddler
Natalie MacMaster is a star of Cape Breton fiddling, a Canadian tradition with Scottish roots. Her energetic style and virtuoso talent has brought her star billing on the international folk circuit. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
NatalieNatalie MacMasterMacMaster: I'm going to just
0
0
2000
Natalie MacMaster: Rozpocznę
00:14
quicklyszybko startpoczątek out with
1
2000
2000
nasze spotkanie
00:16
a little bitkawałek of musicmuzyka here. (ApplauseAplauz)
2
4000
2000
od odrobiny muzyki. (Oklaski)
00:18
(MusicMuzyka)
3
6000
10000
(Muzyka)
03:22
(ApplauseAplauz)
4
190000
7000
(Oklaski)
03:29
Thank you! (ApplauseAplauz)
5
197000
5000
Dziękuję! (Oklaski)
03:35
I tookwziął my shoesbuty off to dancetaniec,
6
203000
2000
Zdjęłam buty, żeby tańczyć,
03:37
but maybe I'll get at that laterpóźniej.
7
205000
3000
ale może wrócę do tego później.
03:40
Anywaysw każdym razie, I... where to startpoczątek?
8
208000
4000
W każdym razie... od czego powinnam zacząć?
03:44
Well, I'm really excitedpodekscytowany
9
212000
3000
Jestem bardzo podekscytowana,
03:47
to talk a bitkawałek about
10
215000
3000
że mogę opowiedzieć co nieco
03:50
my ownwłasny upbringingwychowanie in musicmuzyka
11
218000
3000
o moim muzycznym dojrzewaniu,
03:53
and familyrodzina and all of that,
12
221000
3000
rodzinie i innych rzeczach,
03:56
but I'm even more excitedpodekscytowany for you people
13
224000
2000
ale jeszcze bardziej cieszy mnie, że usłyszycie
03:58
to hearsłyszeć about Donnell'sDonnell's amazingniesamowity familyrodzina
14
226000
3000
o niesamowitej rodzinie Donnella
04:01
and maybe even a little bitkawałek about
15
229000
2000
i może też trochę o tym,
04:03
how we metspotkał,
16
231000
2000
jak się poznaliśmy
04:05
and all that sortsortować of thing,
17
233000
3000
i o różnych innych ciekawostkach,
04:08
but for those of you that maymoże not
18
236000
2000
a dla tych z Was, którzy
04:10
be familiarznajomy with my upbringingwychowanie,
19
238000
4000
nie wiedzą, gdzie się wychowywałam...
04:14
I'm from CapePrzylądek BretonBreton IslandWyspa,
20
242000
3000
Pochodzę z wyspy Cape Breton
04:17
NovaNova ScotiaSzkocja, easternwschodni CanadaKanada,
21
245000
3000
w Nowej Szkocji, na wschodzie Kanady,
04:20
whichktóry is a very, very musicalmusical islandwyspa,
22
248000
3000
która jest wyjątkowo umuzykalnioną wyspą,
04:23
and its originspoczątki come from ScotlandSzkocja
23
251000
3000
a źródłem tego jest Szkocja
04:26
with the musicmuzyka and all the traditionstradycje,
24
254000
3000
skąd pochodzi muzyka i wszystkie tradycje,
04:29
the dancingtaniec, the languagejęzyk,
25
257000
3000
taniec
04:32
whichktóry unfortunatelyNiestety is dyingumierający out
26
260000
3000
i język, który powoli niestety zanika
04:35
in CapePrzylądek BretonBreton.
27
263000
2000
na Cape Breton.
04:37
The traditionaltradycyjny languagejęzyk is GaelicGaelicki,
28
265000
2000
Tradycyjnym językiem jest gaelicki,
04:39
but a lot of the musicmuzyka cameoprawa ołowiana witrażu
29
267000
2000
muzyka również wywodzi się
04:41
from the GaelicGaelicki languagejęzyk,
30
269000
2000
z kultury gaelickiej,
04:43
and the dancingtaniec and the singingśpiewanie
31
271000
2000
jak i taniec oraz śpiewanie,
04:45
and everything, and my bloodlineBloodline
32
273000
3000
wszystko, a moi przodkowie
04:48
is ScottishSzkocki throughprzez and throughprzez,
33
276000
3000
są Szkotami od wielu pokoleń
04:51
but my mothermama and fatherojciec
34
279000
3000
podobnie jak moja matka i ojciec,
04:54
are two very, very musicalmusical people.
35
282000
3000
dwójka niezwykle umuzykalnionych ludzi.
04:57
My mommama taughtnauczony me to dancetaniec
36
285000
3000
Moja mama nauczyła mnie tańczyć,
05:00
when I was fivepięć, and my dadtata
37
288000
3000
kiedy miałam 5 lat, a tata
05:03
taughtnauczony me to playgrać fiddleskrzypce when I was ninedziewięć.
38
291000
3000
nauczył mnie grać na skrzypcach, gdy ukończyłam 9 lat.
05:06
My unclewujek is a very well-knowndobrze znane
39
294000
2000
Mój wujek to bardzo znany
05:08
CapePrzylądek BretonBreton fiddlerskrzypek.
40
296000
2000
skrzypek na Cape Breton.
05:10
His name'sNazwa firmy BuddyKumpel MacMasterMacMaster,
41
298000
2000
Nazywa się Buddy MacMaster
05:12
and just a wonderfulwspaniale guy,
42
300000
3000
i jest po prostu wspaniałym człowiekiem,
05:15
and we have a great traditiontradycja at home
43
303000
2000
mamy w domu wspaniałą tradycję
05:17
callednazywa squareplac dancingtaniec,
44
305000
2000
zwaną tańcem w cztery pary.
05:19
and we had partiesimprezy, great partiesimprezy
45
307000
3000
Często też organizujemy duże przyjęcia
05:22
at our housedom and the neighbors'sąsiadów housesdomy,
46
310000
3000
w naszym domu lub u sąsiadów,
05:25
and you talk about kitchenkuchniailidhsilidhs.
47
313000
2000
które nazywamy kuchennymi "cèilidhs."
05:27
Well, cèilidhilidh first of all is GaelicGaelicki for partyprzyjęcie,
48
315000
4000
"Cèilidhs" to po gaelicku "przyjęcie"
05:31
but kitchenkuchnia partyprzyjęcie
49
319000
2000
i takie kuchenne przyjęcia
05:33
in CapePrzylądek BretonBreton is very commonpospolity,
50
321000
3000
są na Cape Breton bardzo popularne,
05:36
and basicallygruntownie somebodyktoś dropskrople into the housedom,
51
324000
3000
ktoś zwyczajnie odwiedza czyjś dom
05:39
and no mattermateria what housedom you go to
52
327000
2000
i nie ważne do jakiego domu trafi,
05:41
in CapePrzylądek BretonBreton, there's a fiddleskrzypce there,
53
329000
2000
na Cape Breton na pewno będą tam skrzypce.
05:43
guaranteedgwarantowana, and I'd say,
54
331000
2000
Gwarantuję.
05:45
well there's first of all more fiddlersskrzypków
55
333000
2000
Na Cape Breton jest więcej skrzypków na jednego mieszkańca
05:47
perza capitacapita in CapePrzylądek BretonBreton than anywheregdziekolwiek
56
335000
2000
niż w jakimkolwiek innym miejscu na świecie.
05:49
in the worldświat, so tendziesięć chancesszanse to one,
57
337000
2000
Szanse są 10 do 1,
05:51
the fellowfacet who walkedchodził in the doordrzwi
58
339000
2000
że osoba, która wejdzie
05:53
could playgrać it, so you'dty byś have someonektoś come
59
341000
2000
będzie umiała grać. Jeżeli ktoś was odwiedzi,
05:55
into the housedom, you'dty byś inviteZapraszam them to playgrać
60
343000
2000
możecie go poprosić, żeby coś zagrał
05:57
a tuneTune, and lolo and beholdujrzeć
61
345000
2000
i nawet nie zauważycie,
05:59
a little partyprzyjęcie would startpoczątek up and somebodyktoś would dancetaniec,
62
347000
2000
jak rozpocznie się przyjęcie. Na pewno ktoś zacznie tańczyć,
06:01
and somebodyktoś would singśpiewać, and all that sortsortować of thing,
63
349000
2000
ktoś śpiewać i wszyscy będą się bawić.
06:03
so it was a wonderfulwspaniale, wonderfulwspaniale way
64
351000
2000
Uważam, że naprawdę cudownie było dorastać
06:05
to growrosnąć up, and that is where
65
353000
2000
w takim środowisku, tak właśnie zaczęła się
06:07
my beginningspoczątki in musicmuzyka come from:
66
355000
2000
moja przygoda z muzyką:
06:09
my surroundingsokolica, my familyrodzina,
67
357000
2000
w najbliższym otoczeniu, w rodzinie.
06:11
just my bloodlineBloodline in itselfsamo, and, oh,
68
359000
3000
Muzyka z pokolenia na pokolenie.
06:14
I've doneGotowe lots of things with my musicmuzyka.
69
362000
3000
Próbowałam wielu rzeczy w muzyce.
06:17
I've recordednagrany lots of CDsPłyt CD.
70
365000
2000
Nagrałam wiele płyt.
06:19
I was nominatedmianowany for a GrammyGrammy and
71
367000
2000
Otrzymałam nominację do Grammy
06:21
I've wonwygrał some awardsnagrody and stuffrzeczy like that,
72
369000
2000
oraz zdobyłam kilka nagród i wyróżnień,
06:23
so that's awesomeniesamowite,
73
371000
2000
i to jest wspaniałe,
06:25
but the bestNajlepiej partczęść was meetingspotkanie my husbandmąż,
74
373000
3000
ale najlepszym epizodem było poznanie mojego męża,
06:28
and I've actuallytak właściwie knownznany DonnellDonnell
75
376000
3000
właściwie wtedy
06:31
for probablyprawdopodobnie 12 yearslat now, and
76
379000
3000
znałam go już od około 12 lat,
06:34
I'm going to get into a little bitkawałek of, I guessodgadnąć,
77
382000
3000
ale opowiem troszeczkę o tym,
06:37
how musicmuzyka broughtprzyniósł us togetherRazem,
78
385000
3000
jak
06:40
but I'm going to introduceprzedstawiać you
79
388000
3000
zbliżyła nas muzyka.
06:43
right now to my newNowy husbandmąż
80
391000
3000
Przedstawiam wam mojego męża,
06:46
as of OctoberPaździernik 5,
81
394000
3000
jest nim od 5 października,
06:49
DonnellDonnell LeahyLeahy. (ApplauseAplauz)
82
397000
3000
Donnell Leahy. (Oklaski)
06:52
(ApplauseAplauz)
83
400000
9000
(Oklaski)
07:01
DonnellDonnell LeahyLeahy: Thank you. I'm kinduprzejmy of newNowy to the TEDTED
84
409000
2000
Donnel Leahy: Dziękuję. Jest to moje pierwsze spotkanie
07:03
experiencedoświadczenie and I'm gladzadowolony to be here,
85
411000
2000
z TED i cieszę się, że mogę tutaj być.
07:05
but I'm just tryingpróbować to put it all togetherRazem,
86
413000
2000
Próbowałem sobie wszystko poukładać w głowie,
07:07
tryingpróbować to figurepostać all you people out, and I've
87
415000
2000
zastanawiałem się jak podejść do publiczności
07:09
been here for a shortkrótki while, and I'm startingstartowy
88
417000
2000
i teraz zaczynam rozumieć to wszystko
07:11
to understandzrozumieć a little bitkawałek better.
89
419000
2000
troszeczkę lepiej.
07:13
So I askedspytał NatalieNatalie, what do I do?
90
421000
2000
Zapytałem Natalie co powinienem zrobić?
07:15
And she said, just talk about yourselfsiebie.
91
423000
2000
Powiedziała, żebym opowiedział o sobie.
07:17
It's kinduprzejmy of boringnudny, but I'll just tell you a little
92
425000
2000
Jednak to trochę nudne, dlatego opowiem
07:19
bitkawałek about my familyrodzina. I'm one of 11 brothersbracia
93
427000
2000
o mojej rodzinie. Jestem jednym z 11 braci
07:21
and sisterssiostry from LakefieldLakefield, OntarioOntario,
94
429000
3000
i sióstr z Lakefield w Ontario,
07:24
an hourgodzina and a halfpół northeastpółnocny wschód of TorontoToronto,
95
432000
3000
jakieś półtorej godziny jazdy na północny wschód od Toronto.
07:27
and we grewrósł up on a farmgospodarstwo rolne.
96
435000
2000
Dorastałem na farmie.
07:29
MomMama and DadTata raisedpodniesiony beefwołowina cattlebydło,
97
437000
3000
Mama i Tata hodowali bydło,
07:32
and I'm the oldestnajstarsze boychłopak.
98
440000
4000
jestem najstarszym pośród braci.
07:36
There are fourcztery girlsdziewczyny a little bitkawałek olderstarsze than me.
99
444000
2000
Mam 4 siostry, które są niewiele starsze ode mnie.
07:38
We grewrósł up withoutbez a televisiontelewizja.
100
446000
2000
Wychowaliśmy się bez telewizji.
07:40
People find that strangedziwne,
101
448000
2000
Ludzie myślą, że to dziwne,
07:42
but I think it was a great blessingbłogosławieństwo for us.
102
450000
3000
ale ja twierdzę, że to było dla nas błogosławieństwo.
07:45
We had a televisiontelewizja for a fewkilka yearslat,
103
453000
3000
Mieliśmy telewizję przez kilka lat,
07:48
but of coursekurs we wastedzmarnowane so much time
104
456000
2000
ale traciliśmy mnóstwo czasu,
07:50
and the work wasn'tnie było gettinguzyskiwanie doneGotowe,
105
458000
2000
zaniedbywaliśmy nasze obowiązki,
07:52
so out wentposzedł the televisiontelewizja.
106
460000
3000
więc telewizor poszedł w odstawkę.
07:55
We grewrósł up playinggra
107
463000
3000
Dorastaliśmy grając... Tak się składa,
07:58
Mom'sMama 's from CapePrzylądek BretonBreton, coincidentallytak się złożyło.
108
466000
2000
że mama pochodzi z Cape Breton.
08:00
MomMama and Natalie'sNatalie mothermama
109
468000
2000
Mama i matka Natalie
08:02
knewwiedziałem eachkażdy other. We grewrósł up playinggra,
110
470000
2000
znały się. Dorastaliśmy grając
08:04
and used to dancetaniec togetherRazem, right, yeah.
111
472000
2000
i nawet razem tańczyliśmy, naprawdę.
08:06
(LaughterŚmiech) We grewrósł up playinggra a bunchwiązka of,
112
474000
2000
(Śmiech) Dorastaliśmy grając różne kawałki,
08:08
we playedgrał by earucho and I think
113
476000
3000
graliśmy ze słuchu i, jak sądzę,
08:11
that's importantważny for us because
114
479000
2000
miało to duże znaczenie, ponieważ
08:13
we were not really exposednarażony to a lot of
115
481000
2000
nie mieliśmy za bardzo kontaktu z
08:15
differentróżne stylesstyle of musicmuzyka.
116
483000
2000
różnymi stylami muzycznymi.
08:17
We learnednauczyli to playgrać the instrumentsinstrumenty,
117
485000
2000
Uczyliśmy się grać na instrumentach,
08:19
but we kinduprzejmy of had to come from withinw ciągu
118
487000
2000
ale do wszystkiego dochodziliśmy sami,
08:21
or go from withinw ciągu, because we didn't
119
489000
2000
ponieważ nie oglądaliśmy
08:23
watch televisiontelewizja, we didn't listen to a lot of
120
491000
2000
telewizji i rzadko słuchaliśmy radia.
08:25
radioradio. We wentposzedł to churchkościół
121
493000
2000
Chodziliśmy do kościoła,
08:27
and to schoolszkoła sometimesczasami,
122
495000
2000
czasami do szkoły,
08:29
and farmedhodowlanych and playedgrał musicmuzyka,
123
497000
2000
pracowaliśmy na farmie i graliśmy.
08:31
so we were ablezdolny, I think,
124
499000
2000
Sądzę, że umożliwiło nam to
08:33
at a very criticalkrytyczny agewiek to developrozwijać
125
501000
2000
w krytycznym momencie rozwoju
08:35
our ownwłasny stylestyl, our ownwłasny selfsamego siebie,
126
503000
3000
wyćwiczyć nasz własny styl, nasze własne "ja".
08:38
and my mothermama playsgra, my fatherojciec playsgra,
127
506000
3000
Moja matka gra, mój ojciec również,
08:41
and the stylestyl that cameoprawa ołowiana witrażu
128
509000
3000
a styl, który przywędrował
08:44
from the OttawaOttawa ValleyDolina in OntarioOntario,
129
512000
2000
z Doliny Ottawy w Ontario,
08:46
we call it French-CanadianKanadyjski stylestyl
130
514000
3000
nazywany stylem francusko-kanadyjskim,
08:49
but it originatedpochodzi in loggingwycięcie lasu campsobozy.
131
517000
2000
pochodzi z obozów drwali.
08:51
YearsLata agotemu, hundredssetki of menmężczyźni would go
132
519000
3000
Lata temu, setki mężczyzn wędrowało
08:54
up for the winterzimowy to the campsobozy
133
522000
2000
na zimę do obozów
08:56
in NorthernPółnocnej OntarioOntario and in QuebecQuebec,
134
524000
3000
w Północnym Ontario i Quebecu,
08:59
and they were all differentróżne cultureskultury,
135
527000
3000
pochodzili z różnych kultur -
09:02
and the IrishIrlandzki, the FrenchFrancuski, ScottishSzkocki,
136
530000
2000
Irlandczycy, Francuzi, Szkoci,
09:04
GermanNiemiecki, they'doni by all meetspotykać się, and of coursekurs
137
532000
2000
Niemcy - wszyscy spotykali się
09:06
at night, they'doni by playgrać cardskarty
138
534000
3000
w nocy i grali w karty,
09:09
and stepkrok dancetaniec and playgrać fiddlesskrzypce,
139
537000
2000
stepowali i grali na skrzypcach,
09:11
and over the coursekurs of manywiele yearslat,
140
539000
3000
dlatego z biegiem lat
09:14
the OttawaOttawa ValleyDolina fiddlingbłahy kinduprzejmy of evolvedewoluował
141
542000
2000
gra na skrzypcach z Doliny Ottawy ewoluowała,
09:16
and the OttawaOttawa ValleyDolina stepkrok dancingtaniec
142
544000
2000
ewoluowało również stepowanie
09:18
evolvedewoluował, so that's, I kinduprzejmy of startedRozpoczęty out
143
546000
2000
i tak właśnie podchwyciłem
09:20
with that stylestyl and I quicklyszybko
144
548000
3000
ten styl i szybko
09:23
startedRozpoczęty doing my ownwłasny thing,
145
551000
3000
rozpocząłem eksperymentowanie z nim.
09:26
and then I metspotkał NatalieNatalie, and I was
146
554000
3000
Potem poznałem Natalie, dzięki której
09:29
exposednarażony to the great CapePrzylądek BretonBreton fiddlingbłahy.
147
557000
3000
poznałem styl gry na skrzypcach rodem z Cape Breton.
09:32
That's how we metspotkał. (LaughterŚmiech)
148
560000
3000
Tak się poznaliśmy. (Śmiech)
09:35
You tell them. (LaughterŚmiech)
149
563000
3000
Opowiedz im. (Śmiech)
09:38
NMNM: You want to or no? (LaughterŚmiech)
150
566000
3000
NM: Chcesz czy nie? (Śmiech)
09:41
Well I guessodgadnąć I have to now.
151
569000
3000
Teraz już chyba nie mam wyboru.
09:44
Well, it's just so interestingciekawy that
152
572000
3000
Jest to interesujące o tyle, że
09:47
Donnell'sDonnell's upbringingwychowanie was very similarpodobny
153
575000
3000
wychowanie Donnella było bardzo podobne
09:50
to minekopalnia, and I actuallytak właściwie saw DonnellDonnell playgrać
154
578000
3000
do mojego. Miałam okazję widzieć jak Donnell grał,
09:53
when I was about 12 yearslat oldstary,
155
581000
3000
gdy miałam około 12 lat,
09:56
and he and his familyrodzina cameoprawa ołowiana witrażu to
156
584000
3000
ponieważ wraz z rodziną przyjechał
09:59
InvernessInverness, whichktóry is about 45 minutesminuty
157
587000
3000
do Inverness leżącego około 45 minut
10:02
from where I livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj, and I was just
158
590000
3000
drogi od mojego domu.
10:05
blownnadęty away, like, it was just amazingniesamowity,
159
593000
3000
Zamurowało mnie, to było coś wspaniałego,
10:08
and you'llTy będziesz find out why prettyładny soonwkrótce here,
160
596000
3000
zresztą sami się zaraz przekonacie,
10:11
but I couldn'tnie mógł believe the fiddlingbłahy
161
599000
2000
nie mogłam uwierzyć, że można tak grać.
10:13
and MomMama was there with me,
162
601000
2000
Byłam z mamą,
10:15
and she was sayingpowiedzenie
163
603000
2000
która mówiła...
10:17
Donnell'sDonnell's mothermama cameoprawa ołowiana witrażu up on stageetap
164
605000
2000
Na scenie pojawiła się mama Donnella
10:19
and dancedtańczyłem with her childrendzieci, and MomMama
165
607000
2000
i tańczyła ze swoimi dziećmi, a moja mama
10:21
was sayingpowiedzenie, "That's JulieJulie MacDonnellMacDonnell,
166
609000
2000
powiedziała: "To Julie MacDonnell.
10:23
I used to dancetaniec with her when we
167
611000
2000
Jako dzieci tańczyłyśmy razem.
10:25
were kidsdzieciaki. Little did I think our childrendzieci
168
613000
3000
Nawet nie podejrzewałam, że nasze dzieci
10:28
would be playinggra instrumentsinstrumenty, you know,
169
616000
2000
będą grały na instrumentach,
10:30
playinggra musicmuzyka, yeah."
170
618000
2000
tworzyć razem muzykę."
10:32
TwelveDwanaście yearslat, erer, 20 yearslat laterpóźniej little did she think
171
620000
3000
Dwanaście lat, hmm, 20 lat później, też nie przypuszczała,
10:35
her kidsdzieciaki would be gettinguzyskiwanie marriedżonaty,
172
623000
2000
że jej dzieci się pobiorą.
10:37
but anywaytak czy inaczej, so, then I got
173
625000
3000
Wracając, jakiś czas później ktoś do mnie zadzwonił,
10:40
a phonetelefon call about, I dunnonie wiem,
174
628000
3000
jakieś 7 lat później chyba.
10:43
sevensiedem yearslat laterpóźniej. I was 19,
175
631000
2000
Miałam wtedy 19 lat i byłam
10:45
first or seconddruga yearrok of collegeSzkoła Wyższa,
176
633000
2000
na pierwszym lub drugim roku w college'u.
10:47
and it was DonnellDonnell, and
177
635000
3000
Dzwonił Donnell i powiedział:
10:50
he said "HiCześć, you probablyprawdopodobnie don't know me
178
638000
3000
"Cześć, prawdopodobnie mnie nie znasz,
10:53
but my nameNazwa is DonnellDonnell LeahyLeahy."
179
641000
2000
ale nazywam się Donnell Leahy."
10:55
And I said, "I know you.
180
643000
2000
Odpowiedziałam: "Znam cię.
10:57
I have a tapetaśma of yoursTwój at home."
181
645000
2000
Mam twoją taśmę w domu."
10:59
And he said, "Well, I'm in TruroTruro,"
182
647000
2000
A on na to: "Wiesz, jestem w Truro",
11:01
whichktóry is where I was,
183
649000
3000
czyli tam, gdzie właśnie byłam
11:04
and he askedspytał me out for supperkolacja.
184
652000
3000
i zaprosił mnie na kolację.
11:07
That's it. (LaughterŚmiech)
185
655000
2000
To cała historia. (Śmiech)
11:09
(ApplauseAplauz)
186
657000
3000
(Oklaski)
11:12
Then — Will I keep going? (LaughsŚmieje się)
187
660000
3000
A potem... mam opowiadać? (Śmiech)
11:15
(LaughterŚmiech)
188
663000
2000
(Śmiech)
11:17
Then we datedprzestarzały for two yearslat,
189
665000
2000
Potem chodziliśmy przez dwa lata,
11:19
brokezepsuł się up for 10, got back togetherRazem
190
667000
3000
zerwaliśmy na 10, zeszliśmy się
11:22
and got marriedżonaty. (LaughterŚmiech) (ApplauseAplauz)
191
670000
3000
i pobraliśmy. (Śmiech) (Oklaski)
11:25
DLDL: So anywaytak czy inaczej, we're runningbieganie out of time,
192
673000
3000
DL: Dobrze, czas nam ucieka,
11:28
so I'll just get to it.
193
676000
3000
więc przejdę do rzeczy.
11:31
I'm going to playgrać a piecekawałek of musicmuzyka for you.
194
679000
3000
Za chwilę zagram wam pewien utwór.
11:34
It's actuallytak właściwie a ScottishSzkocki piecekawałek I've chosenwybrany.
195
682000
3000
Właściwie wybrałem szkocki kawałek.
11:37
I startszaczyna się out with a slowpowolny airpowietrze.
196
685000
2000
Zaczyna się od łagodnej melodii.
11:39
AirsAirs were playedgrał in EuropeEuropy
197
687000
3000
Melodie takie były grane w Europie
11:42
at burialspochówki, as a bodyciało was carriedrealizowane out
198
690000
2000
podczas pogrzebów, kiedy niesiono ciało
11:44
from the wakebudzić siteteren to the burialpogrzeb siteteren,
199
692000
2000
z kaplicy do miejsca pochówku.
11:46
the processionprocesja was led by a piperPiper
200
694000
2000
Procesji przewodził dudziarz
11:48
or a fiddleskrzypce playergracz.
201
696000
2000
lub skrzypek.
11:50
I'll quicklyszybko playgrać a shortkrótki partczęść of the airpowietrze,
202
698000
3000
Szybciutko zagram fragment takiej melodii,
11:53
and then I'm going to get into
203
701000
2000
a potem przejdę
11:55
kinduprzejmy of a crazyzwariowany tuneTune that is very difficulttrudny
204
703000
2000
do trochę żywszej, która jest trudna
11:57
to playgrać when you're not warmedocieplane up,
205
705000
2000
do zagrania, jeżeli jest się nie rozgrzanym.
11:59
so, if I messbałagan it up, pretendstwarzać pozory you like it
206
707000
2000
Dlatego, jeżeli coś pomylę, udawajcie, że się wam podoba.
12:01
anywaytak czy inaczej. It's callednazywa The BanksBanki.
207
709000
3000
Nosi tytuł "The Banks."
12:07
(TuningTuning)
208
715000
14000
(Strojenie)
12:23
(LaughterŚmiech)
209
731000
2000
(Śmiech)
12:25
(MusicMuzyka)
210
733000
13000
(Muzyka)
16:31
(ApplauseAplauz)
211
979000
25000
(Oklaski)
16:56
NMNM: Well, we're gonna playgrać one
212
1004000
2000
NM: A teraz zagramy
16:58
togetherRazem now. (ApplauseAplauz)
213
1006000
2000
razem. (Oklaski)
17:00
We're laughingśmiać się, like, because
214
1008000
3000
Śmiejemy się, ponieważ
17:03
our stylesstyle are totallycałkowicie differentróżne,
215
1011000
2000
nasze style kompletnie się różnią,
17:05
as you can hearsłyszeć.
216
1013000
3000
co da się usłyszeć.
17:08
And so, you know, DonnellDonnell and I
217
1016000
3000
Donnell i ja
17:11
are actuallytak właściwie in the processproces of
218
1019000
2000
jesteśmy w trakcie
17:13
writingpisanie newNowy piecessztuk of musicmuzyka togetherRazem
219
1021000
2000
pisania nowych kawałków, które
17:15
that we can playgrać,
220
1023000
2000
będziemy mogli zagrać razem,
17:17
but we don't have any of those readygotowy.
221
1025000
2000
ale żaden z nich nie jest jeszcze gotowy.
17:19
We just startedRozpoczęty yesterdaywczoraj. (LaughterŚmiech)
222
1027000
3000
Zaczęliśmy dopiero wczoraj. (Śmiech)
17:22
So we're gonna playgrać something togetherRazem anywaytak czy inaczej.
223
1030000
2000
Mimo wszystko zagramy coś wspólnie.
17:24
DLDL: With one minutechwila.
224
1032000
2000
DL: Przez minutę.
17:26
NMNM: With one minutechwila.
225
1034000
2000
NM: Przez minutę.
17:28
(AudiencePubliczność reactionreakcja)
226
1036000
2000
(Reakcja publiczności)
17:30
DLDL: You startpoczątek. NMNM: No, you have to startpoczątek,
227
1038000
2000
DL: Zaczynaj. NM: Nie, ty musisz zacząć,
17:32
because you've got to do your thing.
228
1040000
2000
musisz zagrać ten twój fragment.
17:34
(MusicMuzyka)
229
1042000
6000
(Muzyka)
17:40
NMNM: I'm not tuneddostrojony. HoldTrzymać on.
230
1048000
3000
NM: Czekaj. Muszę się dostroić.
17:48
(TuningTuning)
231
1056000
8000
(Strojenie)
17:56
NMNM: I feel like I'm in the duckKaczka or
232
1064000
2000
NM: Wyglądam chyba teraz jak kaczka,
17:58
the birdptak posepoza right now. (LaughterŚmiech)
233
1066000
3000
albo inny ptak. (Śmiech)
18:09
(MusicMuzyka)
234
1077000
12000
(Muzyka)
18:40
(AudiencePubliczność clapsklaszcze alongwzdłuż)
235
1108000
8000
(Publiczność klaszcze do rytmu)
19:42
(ApplauseAplauz)
236
1170000
8000
(Oklaski)
19:50
AnnouncerSpiker: Great newsAktualności,
237
1178000
3000
Prowadzący: Dobre wieści,
19:53
they're runningbieganie latepóźno downstairsna dół.
238
1181000
2000
piętro niżej jest małe opóźnienie.
19:55
We'veMamy got anotherinne 10 minutesminuty.
239
1183000
2000
Mamy dodatkowe 10 minut.
19:57
(ApplauseAplauz)
240
1185000
7000
(Oklaski)
20:04
NMNM: Okay. Sure.
241
1192000
3000
NM: Okej. W porządku.
20:11
All right, okay.
242
1199000
2000
Wspaniale, Okej.
20:13
Let's get her going. (ApplauseAplauz)
243
1201000
2000
Bawimy się dalej. (Oklaski)
20:16
(TuningTuning)
244
1204000
7000
(Strojenie)
20:23
DLDL: What do you want to playgrać?
245
1211000
3000
DL: Co chcesz zagrać?
20:26
NMNM: Well, umUM...
246
1214000
2000
NM: Hmm...
20:28
(MusicMuzyka) (LaughterŚmiech)
247
1216000
8000
(Muzyka) (Śmiech)
20:39
NMNM: Uh, sure.
248
1227000
2000
NM: Tak, jasne.
20:41
DLDL: How fastszybki?
249
1229000
2000
DL: Jak szybko?
20:44
NMNM: Not too fastszybki.
250
1232000
2000
NM: Nie za szybko.
20:46
(MusicMuzyka)
251
1234000
12000
(Muzyka)
20:58
(AudiencePubliczność clapsklaszcze alongwzdłuż)
252
1246000
6000
(Publiczność klaszcze do rytmu)
21:04
(CheeringDoping)
253
1252000
2000
(Okrzyki radości)
21:06
(AudiencePubliczność clapsklaszcze alongwzdłuż)
254
1254000
8000
(Publiczność klaszcze do rytmu)
21:14
(MusicMuzyka)
255
1262000
4000
(Muzyka)
21:38
(ApplauseAplauz)
256
1286000
9000
(Oklaski)
21:49
DLDL: We're going to playgrać a tuneTune
257
1297000
2000
DL: Teraz zagramy utwór, w którym
21:51
and Natalie'sNatalie going to accompanytowarzyszyć me on the pianofortepian.
258
1299000
2000
Natalie będzie akompaniować mi na fortepianie.
21:53
The CapePrzylądek BretonBreton pianofortepian playinggra
259
1301000
2000
Gra na fortepianie w stylu Cape Breton
21:55
is just awesomeniesamowite. It's very rhythmicrytmiczne
260
1303000
3000
jest wyjątkowa. Jest bardzo rytmiczna,
21:58
and, you'llTy będziesz see it.
261
1306000
2000
sami zobaczycie.
22:00
My mommama playsgra pianofortepian, and she learnednauczyli
262
1308000
3000
Moja mama gra na fortepianie, a nauczyła się
22:03
to playgrać before they had a pianofortepian at home
263
1311000
2000
zanim w domu w Cape Breton pojawił się fortepian.
22:05
in CapePrzylądek BretonBreton. Before Mom'sMama 's familyrodzina had
264
1313000
2000
Zanim rodzina mojej mamy
22:07
a pianofortepian in CapePrzylądek BretonBreton, she learnednauczyli to playgrać
265
1315000
2000
z Cape Breton kupiła fortepian, ona już wybijała
22:09
the rhythmsrytmy on a piecekawałek of boardtablica,
266
1317000
3000
rytmy na kawałku deski.
22:12
and the fiddlersskrzypków would all congregatezgromadzić się
267
1320000
2000
Wszyscy skrzypkowie zbierali się, żeby grać
22:14
to playgrać on the coldzimno winter'sWinter's eveningswieczory
268
1322000
2000
w chłodne zimowe wieczory,
22:16
and MomMama would be bangingwalić on this boardtablica,
269
1324000
3000
a Mama uderzała w swoją deskę
22:19
so when they boughtkupiony a pianofortepian,
270
1327000
2000
i, kiedy kupili fortepian,
22:21
they boughtkupiony it in TorontoToronto and had it takenwzięty
271
1329000
2000
kupili go w Toronto, przewieźli pociągiem,
22:23
by trainpociąg and broughtprzyniósł in on a horsekoń,
272
1331000
3000
a następnie konno...
22:26
a horsekoń and sleighSanie to the housedom.
273
1334000
3000
koniem zaprzęgniętym w sanie, do domu.
22:29
It becamestał się the only pianofortepian in the regionregion,
274
1337000
2000
Był to jedyny fortepian w tym regionie,
22:31
and MomMama said she could basicallygruntownie playgrać
275
1339000
2000
a Mama mówiła, że gdy tylko dostarczyli fortepian,
22:33
as soonwkrótce as the pianofortepian arrivedprzybył,
276
1341000
3000
już mogła grać pierwsze melodie.
22:36
she could playgrać it because she had learnednauczyli
277
1344000
2000
Mogła grać, ponieważ wcześniej
22:38
all these rhythmsrytmy. AnywayW każdym razie, we founduznany
278
1346000
2000
dużo się nauczyła. W zeszłym roku
22:40
the pianofortepian last yearrok and were ablezdolny to
279
1348000
2000
znaleźliśmy ten fortepian i mogliśmy go
22:42
bringprzynieść it back home. We purchasedzakupione it.
280
1350000
2000
przywieźć z powrotem do domu. Kupiliśmy go.
22:44
It had goneodszedł throughprzez, like,
281
1352000
2000
Fortepian należał wcześniej do
22:46
fivepięć or sixsześć familiesrodziny,
282
1354000
2000
pięciu lub sześciu rodzin,
22:48
and it was just a bigduży thing for us,
283
1356000
2000
było to dla nas coś wielkiego,
22:50
and we founduznany actuallytak właściwie an oldstary pictureobrazek
284
1358000
3000
znaleźliśmy stare zdjęcie
22:53
of somebodyktoś and theirich familyrodzina yearslat agotemu.
285
1361000
3000
kogoś z rodziną sprzed lat.
22:56
AnywayW każdym razie, I'm blabberingbełkotaniu on here.
286
1364000
2000
Ale dość tych głupot.
22:58
NMNM: No, I want you to tell them about LeahyLeahy.
287
1366000
2000
NM: Nie, chciałabym, żeby usłyszeli o Leahym
23:00
DLDL: What about LeahyLeahy? (LaughterŚmiech)
288
1368000
3000
DL: Co dokładnie? (Śmiech)
23:03
NMNM: Just tell them what—
289
1371000
3000
NM: Opowiedz im...
23:06
DLDL: She wants me to talk about—
290
1374000
2000
DL: Chce, żebym opowiedział...
23:08
We have a bandzespół muzyczny namedo imieniu LeahyLeahy.
291
1376000
2000
Mamy zespół o nazwie Leahy.
23:10
There's 11 siblingsrodzeństwo. We, umUM
292
1378000
2000
Jedenaścioro rodzeństwa. My...
23:12
What will I tell them? (LaughterŚmiech)
293
1380000
2000
Co mam im powiedzieć? (Śmiech)
23:14
We openedotwierany
294
1382000
3000
Graliśmy na otwarcie...
23:17
NMNM: No surgerieszabiegi chirurgiczne.
295
1385000
2000
NM: Bez upiększania.
23:19
DLDL: No surgerieszabiegi chirurgiczne, oh yeah.
296
1387000
2000
DL: Jasne, bez upiększania.
23:21
We had a great opportunityokazja.
297
1389000
2000
Dostaliśmy wielką szansę.
23:23
We openedotwierany for ShaniaShania TwainTWAIN for two yearslat on her internationalmiędzynarodowy tourwycieczka.
298
1391000
2000
Przez 2 lata otwieraliśmy koncerty Shanii Twain podczas jej międzynarodowej trasy.
23:25
It was a bigduży thing for us, and now
299
1393000
2000
To było dla nas coś wielkiego, ale teraz
23:27
all my sisterssiostry are off havingmający babiesdzieci
300
1395000
2000
wszystkie moje siostry są na macierzyńskim,
23:29
and the boyschłopcy are all gettinguzyskiwanie marriedżonaty, so we're
301
1397000
2000
a bracia się żenią, dlatego
23:31
stayingprzebywający closeblisko to home for, I guessodgadnąć,
302
1399000
2000
zostaniemy blisko domu
23:33
anotherinne couplepara of weekstygodnie.
303
1401000
2000
przez następnych kilka tygodni.
23:35
What can I say? I don't know what to say,
304
1403000
2000
Co mogę powiedzieć? Nie wiem, co powiedzieć.
23:37
NatalieNatalie. We, uh... (LaughterŚmiech)
305
1405000
4000
Natalie. My, uhh... (Śmiech)
23:44
(LaughterŚmiech)
306
1412000
3000
(Śmiech)
23:48
NMNM: Is this what marriagemałżeństwo is about?
307
1416000
2000
NM: Czy na tym polega małżeństwo?
23:50
(ApplauseAplauz)
308
1418000
3000
(Oklaski)
23:53
I like it. (ApplauseAplauz)
309
1421000
3000
Podoba mi się. (Oklaski)
23:59
(LaughterŚmiech)
310
1427000
2000
(Śmiech)
24:01
DLDL: Oh yeah, okay,
311
1429000
2000
DL: Dobrze, okej.
24:03
in my familyrodzina we had sevensiedem girlsdziewczyny, fourcztery boyschłopcy,
312
1431000
3000
W rodzinie było siedem dziewcząt i czterech chłopaków.
24:06
we had two fiddlesskrzypce and one pianofortepian,
313
1434000
2000
mieliśmy dwie pary skrzypiec i fortepian
24:08
and of coursekurs we were all fightingwalczący to playgrać
314
1436000
2000
i oczywiście walczyliśmy między sobą, żeby grać
24:10
on the instrumentsinstrumenty, so dadtata and mommama
315
1438000
3000
na tych instrumentach, więc tata i mama
24:13
setzestaw a rulereguła that you couldn'tnie mógł kickkopnięcie anyonektokolwiek
316
1441000
2000
ustalili zasadę, że nikt nie mógł nikogo wykopać
24:15
off the instrumentinstrument. You had to wait
317
1443000
2000
od instrumentu. Każdy musiał czekać, aż
24:17
untilaż do they were finishedskończone, so of coursekurs,
318
1445000
2000
poprzedni skończy, więc oto, co robiliśmy:
24:19
what we would do is we'dpoślubić get on the pianofortepian
319
1447000
2000
każdy, kto siadał przy fortepianie grał
24:21
and you wouldn'tnie even get off to eatjeść,
320
1449000
2000
i nie przerywał nawet żeby coś zjeść,
24:23
because you wouldn'tnie want to give it up
321
1451000
2000
ponieważ gdyby zostawił instrument
24:25
to your brotherbrat or sistersiostra, and they'doni by wait
322
1453000
2000
bratu lub siostrze, musiałby czekać i czekać...
24:27
and wait and wait, and it'dto by było be midnightpółnocy
323
1455000
2000
Zatem wybijała północ,
24:29
and you'dty byś be still sittingposiedzenie there on the pianofortepian,
324
1457000
2000
a my dalej siedzieliśmy przy fortepianie.
24:31
but it was theirich way to get us to practicećwiczyć.
325
1459000
3000
To był sposób rodziców, żebyśmy ćwiczyli.
24:34
Will we playgrać a tuneTune?
326
1462000
2000
Zagramy coś?
24:36
NMNM: It workedpracował. DLDL: It workedpracował.
327
1464000
3000
NM: Udało się im. DL: Udało się.
24:39
Sorry, I hatenienawidzić to carrynieść on...
328
1467000
2000
Przepraszam, nie lubię rozpoczynać...
24:41
So this is our last numbernumer, and we'lldobrze featurececha NatNAT on pianofortepian.
329
1469000
2000
To jest nasz ostatni kawałek i Nat zagra na fortepianie.
24:43
Okay, playgrać in, how about A?
330
1471000
3000
Okej, gramy, co powiesz na A?
24:53
(MusicMuzyka)
331
1481000
10000
(Muzyka)
27:02
(ApplauseAplauz)
332
1610000
13000
(Oklaski)
Translated by Michał Kwaterski
Reviewed by Piotr Świrgał

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Natalie MacMaster - Fiddler
Natalie MacMaster is a star of Cape Breton fiddling, a Canadian tradition with Scottish roots. Her energetic style and virtuoso talent has brought her star billing on the international folk circuit.

Why you should listen

It's not easy to make traditional Irish-Scottish music sound sexy and yet still seem wholesome. But Natalie MacMaster manages this feat, drawing listeners in with her playful showmanship, and then holding them rapt with astounding technical flourishes.

The niece of renowned Canadian fiddler Buddy MacMaster, she's taken up the mantle as standard-bearer for Cape Breton fiddling, a method of Scottish-style violin-playing that's evolved over the last century on this island neighbor to Nova Scotia. The tradition was on the wane when, in 1972, a CBS documentary provocatively titled The Vanishing Cape Breton Fiddler jump-started preservation efforts in the fiddling community.

MacMaster's enthusiastic charm and extraordinary skill has landed her star billing on the international folk circuit and multiple Grammy nominations. She's released nine albums, including Yours Truly (2006), Natalie and Buddy MacMaster (2005) and My Roots Are Showing (1998). She's toured with countless performers, including the Chieftains, Faith Hill, Carlos Santana and Alison Krauss, and has been awarded two Juno Awards (Canada's equivalent to the Grammy).

More profile about the speaker
Natalie MacMaster | Speaker | TED.com