TED2003
Natalie MacMaster: Fiddling in reel time
MacMaster + Leahy grają na skrzypcach
Filmed:
Readability: 3.5
1,476,582 views
Natalie MacMaster w duecie z Donnellem Leahy grają kilka tradycyjnych przygrywek z Cape Breton - energiczną i pełną uczucia muzykę folkową. Ta inspirująca para sprawi, że zaczniecie klaskać do rytmu (a może nawet tańczyć).
Natalie MacMaster - Fiddler
Natalie MacMaster is a star of Cape Breton fiddling, a Canadian tradition with Scottish roots. Her energetic style and virtuoso talent has brought her star billing on the international folk circuit. Full bio
Natalie MacMaster is a star of Cape Breton fiddling, a Canadian tradition with Scottish roots. Her energetic style and virtuoso talent has brought her star billing on the international folk circuit. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Natalie MacMaster: I'm going to just
0
0
2000
Natalie MacMaster: Rozpocznę
00:14
quickly start out with
1
2000
2000
nasze spotkanie
00:16
a little bit of music here. (Applause)
2
4000
2000
od odrobiny muzyki. (Oklaski)
00:18
(Music)
3
6000
10000
(Muzyka)
03:22
(Applause)
4
190000
7000
(Oklaski)
03:29
Thank you! (Applause)
5
197000
5000
Dziękuję! (Oklaski)
03:35
I took my shoes off to dance,
6
203000
2000
Zdjęłam buty, żeby tańczyć,
03:37
but maybe I'll get at that later.
7
205000
3000
ale może wrócę do tego później.
03:40
Anyways, I... where to start?
8
208000
4000
W każdym razie... od czego powinnam zacząć?
03:44
Well, I'm really excited
9
212000
3000
Jestem bardzo podekscytowana,
03:47
to talk a bit about
10
215000
3000
że mogę opowiedzieć co nieco
03:50
my own upbringing in music
11
218000
3000
o moim muzycznym dojrzewaniu,
03:53
and family and all of that,
12
221000
3000
rodzinie i innych rzeczach,
03:56
but I'm even more excited for you people
13
224000
2000
ale jeszcze bardziej cieszy mnie, że usłyszycie
03:58
to hear about Donnell's amazing family
14
226000
3000
o niesamowitej rodzinie Donnella
04:01
and maybe even a little bit about
15
229000
2000
i może też trochę o tym,
04:03
how we met,
16
231000
2000
jak się poznaliśmy
04:05
and all that sort of thing,
17
233000
3000
i o różnych innych ciekawostkach,
04:08
but for those of you that may not
18
236000
2000
a dla tych z Was, którzy
04:10
be familiar with my upbringing,
19
238000
4000
nie wiedzą, gdzie się wychowywałam...
04:14
I'm from Cape Breton Island,
20
242000
3000
Pochodzę z wyspy Cape Breton
04:17
Nova Scotia, eastern Canada,
21
245000
3000
w Nowej Szkocji, na wschodzie Kanady,
04:20
which is a very, very musical island,
22
248000
3000
która jest wyjątkowo umuzykalnioną wyspą,
04:23
and its origins come from Scotland
23
251000
3000
a źródłem tego jest Szkocja
04:26
with the music and all the traditions,
24
254000
3000
skąd pochodzi muzyka i wszystkie tradycje,
04:29
the dancing, the language,
25
257000
3000
taniec
04:32
which unfortunately is dying out
26
260000
3000
i język, który powoli niestety zanika
04:35
in Cape Breton.
27
263000
2000
na Cape Breton.
04:37
The traditional language is Gaelic,
28
265000
2000
Tradycyjnym językiem jest gaelicki,
04:39
but a lot of the music came
29
267000
2000
muzyka również wywodzi się
04:41
from the Gaelic language,
30
269000
2000
z kultury gaelickiej,
04:43
and the dancing and the singing
31
271000
2000
jak i taniec oraz śpiewanie,
04:45
and everything, and my bloodline
32
273000
3000
wszystko, a moi przodkowie
04:48
is Scottish through and through,
33
276000
3000
są Szkotami od wielu pokoleń
04:51
but my mother and father
34
279000
3000
podobnie jak moja matka i ojciec,
04:54
are two very, very musical people.
35
282000
3000
dwójka niezwykle umuzykalnionych ludzi.
04:57
My mom taught me to dance
36
285000
3000
Moja mama nauczyła mnie tańczyć,
05:00
when I was five, and my dad
37
288000
3000
kiedy miałam 5 lat, a tata
05:03
taught me to play fiddle when I was nine.
38
291000
3000
nauczył mnie grać na skrzypcach, gdy ukończyłam 9 lat.
05:06
My uncle is a very well-known
39
294000
2000
Mój wujek to bardzo znany
05:08
Cape Breton fiddler.
40
296000
2000
skrzypek na Cape Breton.
05:10
His name's Buddy MacMaster,
41
298000
2000
Nazywa się Buddy MacMaster
05:12
and just a wonderful guy,
42
300000
3000
i jest po prostu wspaniałym człowiekiem,
05:15
and we have a great tradition at home
43
303000
2000
mamy w domu wspaniałą tradycję
05:17
called square dancing,
44
305000
2000
zwaną tańcem w cztery pary.
05:19
and we had parties, great parties
45
307000
3000
Często też organizujemy duże przyjęcia
05:22
at our house and the neighbors' houses,
46
310000
3000
w naszym domu lub u sąsiadów,
05:25
and you talk about kitchen cèilidhs.
47
313000
2000
które nazywamy kuchennymi "cèilidhs."
05:27
Well, cèilidh first of all is Gaelic for party,
48
315000
4000
"Cèilidhs" to po gaelicku "przyjęcie"
05:31
but kitchen party
49
319000
2000
i takie kuchenne przyjęcia
05:33
in Cape Breton is very common,
50
321000
3000
są na Cape Breton bardzo popularne,
05:36
and basically somebody drops into the house,
51
324000
3000
ktoś zwyczajnie odwiedza czyjś dom
05:39
and no matter what house you go to
52
327000
2000
i nie ważne do jakiego domu trafi,
05:41
in Cape Breton, there's a fiddle there,
53
329000
2000
na Cape Breton na pewno będą tam skrzypce.
05:43
guaranteed, and I'd say,
54
331000
2000
Gwarantuję.
05:45
well there's first of all more fiddlers
55
333000
2000
Na Cape Breton jest więcej skrzypków na jednego mieszkańca
05:47
per capita in Cape Breton than anywhere
56
335000
2000
niż w jakimkolwiek innym miejscu na świecie.
05:49
in the world, so ten chances to one,
57
337000
2000
Szanse są 10 do 1,
05:51
the fellow who walked in the door
58
339000
2000
że osoba, która wejdzie
05:53
could play it, so you'd have someone come
59
341000
2000
będzie umiała grać. Jeżeli ktoś was odwiedzi,
05:55
into the house, you'd invite them to play
60
343000
2000
możecie go poprosić, żeby coś zagrał
05:57
a tune, and lo and behold
61
345000
2000
i nawet nie zauważycie,
05:59
a little party would start up and somebody would dance,
62
347000
2000
jak rozpocznie się przyjęcie. Na pewno ktoś zacznie tańczyć,
06:01
and somebody would sing, and all that sort of thing,
63
349000
2000
ktoś śpiewać i wszyscy będą się bawić.
06:03
so it was a wonderful, wonderful way
64
351000
2000
Uważam, że naprawdę cudownie było dorastać
06:05
to grow up, and that is where
65
353000
2000
w takim środowisku, tak właśnie zaczęła się
06:07
my beginnings in music come from:
66
355000
2000
moja przygoda z muzyką:
06:09
my surroundings, my family,
67
357000
2000
w najbliższym otoczeniu, w rodzinie.
06:11
just my bloodline in itself, and, oh,
68
359000
3000
Muzyka z pokolenia na pokolenie.
06:14
I've done lots of things with my music.
69
362000
3000
Próbowałam wielu rzeczy w muzyce.
06:17
I've recorded lots of CDs.
70
365000
2000
Nagrałam wiele płyt.
06:19
I was nominated for a Grammy and
71
367000
2000
Otrzymałam nominację do Grammy
06:21
I've won some awards and stuff like that,
72
369000
2000
oraz zdobyłam kilka nagród i wyróżnień,
06:23
so that's awesome,
73
371000
2000
i to jest wspaniałe,
06:25
but the best part was meeting my husband,
74
373000
3000
ale najlepszym epizodem było poznanie mojego męża,
06:28
and I've actually known Donnell
75
376000
3000
właściwie wtedy
06:31
for probably 12 years now, and
76
379000
3000
znałam go już od około 12 lat,
06:34
I'm going to get into a little bit of, I guess,
77
382000
3000
ale opowiem troszeczkę o tym,
06:37
how music brought us together,
78
385000
3000
jak
06:40
but I'm going to introduce you
79
388000
3000
zbliżyła nas muzyka.
06:43
right now to my new husband
80
391000
3000
Przedstawiam wam mojego męża,
06:46
as of October 5,
81
394000
3000
jest nim od 5 października,
06:49
Donnell Leahy. (Applause)
82
397000
3000
Donnell Leahy. (Oklaski)
06:52
(Applause)
83
400000
9000
(Oklaski)
07:01
Donnell Leahy: Thank you. I'm kind of new to the TED
84
409000
2000
Donnel Leahy: Dziękuję. Jest to moje pierwsze spotkanie
07:03
experience and I'm glad to be here,
85
411000
2000
z TED i cieszę się, że mogę tutaj być.
07:05
but I'm just trying to put it all together,
86
413000
2000
Próbowałem sobie wszystko poukładać w głowie,
07:07
trying to figure all you people out, and I've
87
415000
2000
zastanawiałem się jak podejść do publiczności
07:09
been here for a short while, and I'm starting
88
417000
2000
i teraz zaczynam rozumieć to wszystko
07:11
to understand a little bit better.
89
419000
2000
troszeczkę lepiej.
07:13
So I asked Natalie, what do I do?
90
421000
2000
Zapytałem Natalie co powinienem zrobić?
07:15
And she said, just talk about yourself.
91
423000
2000
Powiedziała, żebym opowiedział o sobie.
07:17
It's kind of boring, but I'll just tell you a little
92
425000
2000
Jednak to trochę nudne, dlatego opowiem
07:19
bit about my family. I'm one of 11 brothers
93
427000
2000
o mojej rodzinie. Jestem jednym z 11 braci
07:21
and sisters from Lakefield, Ontario,
94
429000
3000
i sióstr z Lakefield w Ontario,
07:24
an hour and a half northeast of Toronto,
95
432000
3000
jakieś półtorej godziny jazdy na północny wschód od Toronto.
07:27
and we grew up on a farm.
96
435000
2000
Dorastałem na farmie.
07:29
Mom and Dad raised beef cattle,
97
437000
3000
Mama i Tata hodowali bydło,
07:32
and I'm the oldest boy.
98
440000
4000
jestem najstarszym pośród braci.
07:36
There are four girls a little bit older than me.
99
444000
2000
Mam 4 siostry, które są niewiele starsze ode mnie.
07:38
We grew up without a television.
100
446000
2000
Wychowaliśmy się bez telewizji.
07:40
People find that strange,
101
448000
2000
Ludzie myślą, że to dziwne,
07:42
but I think it was a great blessing for us.
102
450000
3000
ale ja twierdzę, że to było dla nas błogosławieństwo.
07:45
We had a television for a few years,
103
453000
3000
Mieliśmy telewizję przez kilka lat,
07:48
but of course we wasted so much time
104
456000
2000
ale traciliśmy mnóstwo czasu,
07:50
and the work wasn't getting done,
105
458000
2000
zaniedbywaliśmy nasze obowiązki,
07:52
so out went the television.
106
460000
3000
więc telewizor poszedł w odstawkę.
07:55
We grew up playing—
107
463000
3000
Dorastaliśmy grając... Tak się składa,
07:58
Mom's from Cape Breton, coincidentally.
108
466000
2000
że mama pochodzi z Cape Breton.
08:00
Mom and Natalie's mother
109
468000
2000
Mama i matka Natalie
08:02
knew each other. We grew up playing,
110
470000
2000
znały się. Dorastaliśmy grając
08:04
and used to dance together, right, yeah.
111
472000
2000
i nawet razem tańczyliśmy, naprawdę.
08:06
(Laughter) We grew up playing a bunch of,
112
474000
2000
(Śmiech) Dorastaliśmy grając różne kawałki,
08:08
we played by ear and I think
113
476000
3000
graliśmy ze słuchu i, jak sądzę,
08:11
that's important for us because
114
479000
2000
miało to duże znaczenie, ponieważ
08:13
we were not really exposed to a lot of
115
481000
2000
nie mieliśmy za bardzo kontaktu z
08:15
different styles of music.
116
483000
2000
różnymi stylami muzycznymi.
08:17
We learned to play the instruments,
117
485000
2000
Uczyliśmy się grać na instrumentach,
08:19
but we kind of had to come from within
118
487000
2000
ale do wszystkiego dochodziliśmy sami,
08:21
or go from within, because we didn't
119
489000
2000
ponieważ nie oglądaliśmy
08:23
watch television, we didn't listen to a lot of
120
491000
2000
telewizji i rzadko słuchaliśmy radia.
08:25
radio. We went to church
121
493000
2000
Chodziliśmy do kościoła,
08:27
and to school sometimes,
122
495000
2000
czasami do szkoły,
08:29
and farmed and played music,
123
497000
2000
pracowaliśmy na farmie i graliśmy.
08:31
so we were able, I think,
124
499000
2000
Sądzę, że umożliwiło nam to
08:33
at a very critical age to develop
125
501000
2000
w krytycznym momencie rozwoju
08:35
our own style, our own self,
126
503000
3000
wyćwiczyć nasz własny styl, nasze własne "ja".
08:38
and my mother plays, my father plays,
127
506000
3000
Moja matka gra, mój ojciec również,
08:41
and the style that came
128
509000
3000
a styl, który przywędrował
08:44
from the Ottawa Valley in Ontario,
129
512000
2000
z Doliny Ottawy w Ontario,
08:46
we call it French-Canadian style
130
514000
3000
nazywany stylem francusko-kanadyjskim,
08:49
but it originated in logging camps.
131
517000
2000
pochodzi z obozów drwali.
08:51
Years ago, hundreds of men would go
132
519000
3000
Lata temu, setki mężczyzn wędrowało
08:54
up for the winter to the camps
133
522000
2000
na zimę do obozów
08:56
in Northern Ontario and in Quebec,
134
524000
3000
w Północnym Ontario i Quebecu,
08:59
and they were all different cultures,
135
527000
3000
pochodzili z różnych kultur -
09:02
and the Irish, the French, Scottish,
136
530000
2000
Irlandczycy, Francuzi, Szkoci,
09:04
German, they'd all meet, and of course
137
532000
2000
Niemcy - wszyscy spotykali się
09:06
at night, they'd play cards
138
534000
3000
w nocy i grali w karty,
09:09
and step dance and play fiddles,
139
537000
2000
stepowali i grali na skrzypcach,
09:11
and over the course of many years,
140
539000
3000
dlatego z biegiem lat
09:14
the Ottawa Valley fiddling kind of evolved
141
542000
2000
gra na skrzypcach z Doliny Ottawy ewoluowała,
09:16
and the Ottawa Valley step dancing
142
544000
2000
ewoluowało również stepowanie
09:18
evolved, so that's, I kind of started out
143
546000
2000
i tak właśnie podchwyciłem
09:20
with that style and I quickly
144
548000
3000
ten styl i szybko
09:23
started doing my own thing,
145
551000
3000
rozpocząłem eksperymentowanie z nim.
09:26
and then I met Natalie, and I was
146
554000
3000
Potem poznałem Natalie, dzięki której
09:29
exposed to the great Cape Breton fiddling.
147
557000
3000
poznałem styl gry na skrzypcach rodem z Cape Breton.
09:32
That's how we met. (Laughter)
148
560000
3000
Tak się poznaliśmy. (Śmiech)
09:35
You tell them. (Laughter)
149
563000
3000
Opowiedz im. (Śmiech)
09:38
NM: You want to or no? (Laughter)
150
566000
3000
NM: Chcesz czy nie? (Śmiech)
09:41
Well I guess I have to now.
151
569000
3000
Teraz już chyba nie mam wyboru.
09:44
Well, it's just so interesting that
152
572000
3000
Jest to interesujące o tyle, że
09:47
Donnell's upbringing was very similar
153
575000
3000
wychowanie Donnella było bardzo podobne
09:50
to mine, and I actually saw Donnell play
154
578000
3000
do mojego. Miałam okazję widzieć jak Donnell grał,
09:53
when I was about 12 years old,
155
581000
3000
gdy miałam około 12 lat,
09:56
and he and his family came to
156
584000
3000
ponieważ wraz z rodziną przyjechał
09:59
Inverness, which is about 45 minutes
157
587000
3000
do Inverness leżącego około 45 minut
10:02
from where I lived, and I was just
158
590000
3000
drogi od mojego domu.
10:05
blown away, like, it was just amazing,
159
593000
3000
Zamurowało mnie, to było coś wspaniałego,
10:08
and you'll find out why pretty soon here,
160
596000
3000
zresztą sami się zaraz przekonacie,
10:11
but I couldn't believe the fiddling
161
599000
2000
nie mogłam uwierzyć, że można tak grać.
10:13
and Mom was there with me,
162
601000
2000
Byłam z mamą,
10:15
and she was saying —
163
603000
2000
która mówiła...
10:17
Donnell's mother came up on stage
164
605000
2000
Na scenie pojawiła się mama Donnella
10:19
and danced with her children, and Mom
165
607000
2000
i tańczyła ze swoimi dziećmi, a moja mama
10:21
was saying, "That's Julie MacDonnell,
166
609000
2000
powiedziała: "To Julie MacDonnell.
10:23
I used to dance with her when we
167
611000
2000
Jako dzieci tańczyłyśmy razem.
10:25
were kids. Little did I think our children
168
613000
3000
Nawet nie podejrzewałam, że nasze dzieci
10:28
would be playing instruments, you know,
169
616000
2000
będą grały na instrumentach,
10:30
playing music, yeah."
170
618000
2000
tworzyć razem muzykę."
10:32
Twelve years, er, 20 years later little did she think
171
620000
3000
Dwanaście lat, hmm, 20 lat później, też nie przypuszczała,
10:35
her kids would be getting married,
172
623000
2000
że jej dzieci się pobiorą.
10:37
but anyway, so, then I got
173
625000
3000
Wracając, jakiś czas później ktoś do mnie zadzwonił,
10:40
a phone call about, I dunno,
174
628000
3000
jakieś 7 lat później chyba.
10:43
seven years later. I was 19,
175
631000
2000
Miałam wtedy 19 lat i byłam
10:45
first or second year of college,
176
633000
2000
na pierwszym lub drugim roku w college'u.
10:47
and it was Donnell, and
177
635000
3000
Dzwonił Donnell i powiedział:
10:50
he said "Hi, you probably don't know me
178
638000
3000
"Cześć, prawdopodobnie mnie nie znasz,
10:53
but my name is Donnell Leahy."
179
641000
2000
ale nazywam się Donnell Leahy."
10:55
And I said, "I know you.
180
643000
2000
Odpowiedziałam: "Znam cię.
10:57
I have a tape of yours at home."
181
645000
2000
Mam twoją taśmę w domu."
10:59
And he said, "Well, I'm in Truro,"
182
647000
2000
A on na to: "Wiesz, jestem w Truro",
11:01
which is where I was,
183
649000
3000
czyli tam, gdzie właśnie byłam
11:04
and he asked me out for supper.
184
652000
3000
i zaprosił mnie na kolację.
11:07
That's it. (Laughter)
185
655000
2000
To cała historia. (Śmiech)
11:09
(Applause)
186
657000
3000
(Oklaski)
11:12
Then — Will I keep going? (Laughs)
187
660000
3000
A potem... mam opowiadać? (Śmiech)
11:15
(Laughter)
188
663000
2000
(Śmiech)
11:17
Then we dated for two years,
189
665000
2000
Potem chodziliśmy przez dwa lata,
11:19
broke up for 10, got back together
190
667000
3000
zerwaliśmy na 10, zeszliśmy się
11:22
and got married. (Laughter) (Applause)
191
670000
3000
i pobraliśmy. (Śmiech) (Oklaski)
11:25
DL: So anyway, we're running out of time,
192
673000
3000
DL: Dobrze, czas nam ucieka,
11:28
so I'll just get to it.
193
676000
3000
więc przejdę do rzeczy.
11:31
I'm going to play a piece of music for you.
194
679000
3000
Za chwilę zagram wam pewien utwór.
11:34
It's actually a Scottish piece I've chosen.
195
682000
3000
Właściwie wybrałem szkocki kawałek.
11:37
I starts out with a slow air.
196
685000
2000
Zaczyna się od łagodnej melodii.
11:39
Airs were played in Europe
197
687000
3000
Melodie takie były grane w Europie
11:42
at burials, as a body was carried out
198
690000
2000
podczas pogrzebów, kiedy niesiono ciało
11:44
from the wake site to the burial site,
199
692000
2000
z kaplicy do miejsca pochówku.
11:46
the procession was led by a piper
200
694000
2000
Procesji przewodził dudziarz
11:48
or a fiddle player.
201
696000
2000
lub skrzypek.
11:50
I'll quickly play a short part of the air,
202
698000
3000
Szybciutko zagram fragment takiej melodii,
11:53
and then I'm going to get into
203
701000
2000
a potem przejdę
11:55
kind of a crazy tune that is very difficult
204
703000
2000
do trochę żywszej, która jest trudna
11:57
to play when you're not warmed up,
205
705000
2000
do zagrania, jeżeli jest się nie rozgrzanym.
11:59
so, if I mess it up, pretend you like it
206
707000
2000
Dlatego, jeżeli coś pomylę, udawajcie, że się wam podoba.
12:01
anyway. It's called The Banks.
207
709000
3000
Nosi tytuł "The Banks."
12:07
(Tuning)
208
715000
14000
(Strojenie)
12:23
(Laughter)
209
731000
2000
(Śmiech)
12:25
(Music)
210
733000
13000
(Muzyka)
16:31
(Applause)
211
979000
25000
(Oklaski)
16:56
NM: Well, we're gonna play one
212
1004000
2000
NM: A teraz zagramy
16:58
together now. (Applause)
213
1006000
2000
razem. (Oklaski)
17:00
We're laughing, like, because
214
1008000
3000
Śmiejemy się, ponieważ
17:03
our styles are totally different,
215
1011000
2000
nasze style kompletnie się różnią,
17:05
as you can hear.
216
1013000
3000
co da się usłyszeć.
17:08
And so, you know, Donnell and I
217
1016000
3000
Donnell i ja
17:11
are actually in the process of
218
1019000
2000
jesteśmy w trakcie
17:13
writing new pieces of music together
219
1021000
2000
pisania nowych kawałków, które
17:15
that we can play,
220
1023000
2000
będziemy mogli zagrać razem,
17:17
but we don't have any of those ready.
221
1025000
2000
ale żaden z nich nie jest jeszcze gotowy.
17:19
We just started yesterday. (Laughter)
222
1027000
3000
Zaczęliśmy dopiero wczoraj. (Śmiech)
17:22
So we're gonna play something together anyway.
223
1030000
2000
Mimo wszystko zagramy coś wspólnie.
17:24
DL: With one minute.
224
1032000
2000
DL: Przez minutę.
17:26
NM: With one minute.
225
1034000
2000
NM: Przez minutę.
17:28
(Audience reaction)
226
1036000
2000
(Reakcja publiczności)
17:30
DL: You start. NM: No, you have to start,
227
1038000
2000
DL: Zaczynaj. NM: Nie, ty musisz zacząć,
17:32
because you've got to do your thing.
228
1040000
2000
musisz zagrać ten twój fragment.
17:34
(Music)
229
1042000
6000
(Muzyka)
17:40
NM: I'm not tuned. Hold on.
230
1048000
3000
NM: Czekaj. Muszę się dostroić.
17:48
(Tuning)
231
1056000
8000
(Strojenie)
17:56
NM: I feel like I'm in the duck or
232
1064000
2000
NM: Wyglądam chyba teraz jak kaczka,
17:58
the bird pose right now. (Laughter)
233
1066000
3000
albo inny ptak. (Śmiech)
18:09
(Music)
234
1077000
12000
(Muzyka)
18:40
(Audience claps along)
235
1108000
8000
(Publiczność klaszcze do rytmu)
19:42
(Applause)
236
1170000
8000
(Oklaski)
19:50
Announcer: Great news,
237
1178000
3000
Prowadzący: Dobre wieści,
19:53
they're running late downstairs.
238
1181000
2000
piętro niżej jest małe opóźnienie.
19:55
We've got another 10 minutes.
239
1183000
2000
Mamy dodatkowe 10 minut.
19:57
(Applause)
240
1185000
7000
(Oklaski)
20:04
NM: Okay. Sure.
241
1192000
3000
NM: Okej. W porządku.
20:11
All right, okay.
242
1199000
2000
Wspaniale, Okej.
20:13
Let's get her going. (Applause)
243
1201000
2000
Bawimy się dalej. (Oklaski)
20:16
(Tuning)
244
1204000
7000
(Strojenie)
20:23
DL: What do you want to play?
245
1211000
3000
DL: Co chcesz zagrać?
20:26
NM: Well, um...
246
1214000
2000
NM: Hmm...
20:28
(Music) (Laughter)
247
1216000
8000
(Muzyka) (Śmiech)
20:39
NM: Uh, sure.
248
1227000
2000
NM: Tak, jasne.
20:41
DL: How fast?
249
1229000
2000
DL: Jak szybko?
20:44
NM: Not too fast.
250
1232000
2000
NM: Nie za szybko.
20:46
(Music)
251
1234000
12000
(Muzyka)
20:58
(Audience claps along)
252
1246000
6000
(Publiczność klaszcze do rytmu)
21:04
(Cheering)
253
1252000
2000
(Okrzyki radości)
21:06
(Audience claps along)
254
1254000
8000
(Publiczność klaszcze do rytmu)
21:14
(Music)
255
1262000
4000
(Muzyka)
21:38
(Applause)
256
1286000
9000
(Oklaski)
21:49
DL: We're going to play a tune
257
1297000
2000
DL: Teraz zagramy utwór, w którym
21:51
and Natalie's going to accompany me on the piano.
258
1299000
2000
Natalie będzie akompaniować mi na fortepianie.
21:53
The Cape Breton piano playing
259
1301000
2000
Gra na fortepianie w stylu Cape Breton
21:55
is just awesome. It's very rhythmic
260
1303000
3000
jest wyjątkowa. Jest bardzo rytmiczna,
21:58
and, you'll see it.
261
1306000
2000
sami zobaczycie.
22:00
My mom plays piano, and she learned
262
1308000
3000
Moja mama gra na fortepianie, a nauczyła się
22:03
to play before they had a piano at home
263
1311000
2000
zanim w domu w Cape Breton pojawił się fortepian.
22:05
in Cape Breton. Before Mom's family had
264
1313000
2000
Zanim rodzina mojej mamy
22:07
a piano in Cape Breton, she learned to play
265
1315000
2000
z Cape Breton kupiła fortepian, ona już wybijała
22:09
the rhythms on a piece of board,
266
1317000
3000
rytmy na kawałku deski.
22:12
and the fiddlers would all congregate
267
1320000
2000
Wszyscy skrzypkowie zbierali się, żeby grać
22:14
to play on the cold winter's evenings
268
1322000
2000
w chłodne zimowe wieczory,
22:16
and Mom would be banging on this board,
269
1324000
3000
a Mama uderzała w swoją deskę
22:19
so when they bought a piano,
270
1327000
2000
i, kiedy kupili fortepian,
22:21
they bought it in Toronto and had it taken
271
1329000
2000
kupili go w Toronto, przewieźli pociągiem,
22:23
by train and brought in on a horse,
272
1331000
3000
a następnie konno...
22:26
a horse and sleigh to the house.
273
1334000
3000
koniem zaprzęgniętym w sanie, do domu.
22:29
It became the only piano in the region,
274
1337000
2000
Był to jedyny fortepian w tym regionie,
22:31
and Mom said she could basically play
275
1339000
2000
a Mama mówiła, że gdy tylko dostarczyli fortepian,
22:33
as soon as the piano arrived,
276
1341000
3000
już mogła grać pierwsze melodie.
22:36
she could play it because she had learned
277
1344000
2000
Mogła grać, ponieważ wcześniej
22:38
all these rhythms. Anyway, we found
278
1346000
2000
dużo się nauczyła. W zeszłym roku
22:40
the piano last year and were able to
279
1348000
2000
znaleźliśmy ten fortepian i mogliśmy go
22:42
bring it back home. We purchased it.
280
1350000
2000
przywieźć z powrotem do domu. Kupiliśmy go.
22:44
It had gone through, like,
281
1352000
2000
Fortepian należał wcześniej do
22:46
five or six families,
282
1354000
2000
pięciu lub sześciu rodzin,
22:48
and it was just a big thing for us,
283
1356000
2000
było to dla nas coś wielkiego,
22:50
and we found actually an old picture
284
1358000
3000
znaleźliśmy stare zdjęcie
22:53
of somebody and their family years ago.
285
1361000
3000
kogoś z rodziną sprzed lat.
22:56
Anyway, I'm blabbering on here.
286
1364000
2000
Ale dość tych głupot.
22:58
NM: No, I want you to tell them about Leahy.
287
1366000
2000
NM: Nie, chciałabym, żeby usłyszeli o Leahym
23:00
DL: What about Leahy? (Laughter)
288
1368000
3000
DL: Co dokładnie? (Śmiech)
23:03
NM: Just tell them what—
289
1371000
3000
NM: Opowiedz im...
23:06
DL: She wants me to talk about—
290
1374000
2000
DL: Chce, żebym opowiedział...
23:08
We have a band named Leahy.
291
1376000
2000
Mamy zespół o nazwie Leahy.
23:10
There's 11 siblings. We, um—
292
1378000
2000
Jedenaścioro rodzeństwa. My...
23:12
What will I tell them? (Laughter)
293
1380000
2000
Co mam im powiedzieć? (Śmiech)
23:14
We opened—
294
1382000
3000
Graliśmy na otwarcie...
23:17
NM: No surgeries.
295
1385000
2000
NM: Bez upiększania.
23:19
DL: No surgeries, oh yeah.
296
1387000
2000
DL: Jasne, bez upiększania.
23:21
We had a great opportunity.
297
1389000
2000
Dostaliśmy wielką szansę.
23:23
We opened for Shania Twain for two years on her international tour.
298
1391000
2000
Przez 2 lata otwieraliśmy koncerty Shanii Twain podczas jej międzynarodowej trasy.
23:25
It was a big thing for us, and now
299
1393000
2000
To było dla nas coś wielkiego, ale teraz
23:27
all my sisters are off having babies
300
1395000
2000
wszystkie moje siostry są na macierzyńskim,
23:29
and the boys are all getting married, so we're
301
1397000
2000
a bracia się żenią, dlatego
23:31
staying close to home for, I guess,
302
1399000
2000
zostaniemy blisko domu
23:33
another couple of weeks.
303
1401000
2000
przez następnych kilka tygodni.
23:35
What can I say? I don't know what to say,
304
1403000
2000
Co mogę powiedzieć? Nie wiem, co powiedzieć.
23:37
Natalie. We, uh... (Laughter)
305
1405000
4000
Natalie. My, uhh... (Śmiech)
23:44
(Laughter)
306
1412000
3000
(Śmiech)
23:48
NM: Is this what marriage is about?
307
1416000
2000
NM: Czy na tym polega małżeństwo?
23:50
(Applause)
308
1418000
3000
(Oklaski)
23:53
I like it. (Applause)
309
1421000
3000
Podoba mi się. (Oklaski)
23:59
(Laughter)
310
1427000
2000
(Śmiech)
24:01
DL: Oh yeah, okay,
311
1429000
2000
DL: Dobrze, okej.
24:03
in my family we had seven girls, four boys,
312
1431000
3000
W rodzinie było siedem dziewcząt i czterech chłopaków.
24:06
we had two fiddles and one piano,
313
1434000
2000
mieliśmy dwie pary skrzypiec i fortepian
24:08
and of course we were all fighting to play
314
1436000
2000
i oczywiście walczyliśmy między sobą, żeby grać
24:10
on the instruments, so dad and mom
315
1438000
3000
na tych instrumentach, więc tata i mama
24:13
set a rule that you couldn't kick anyone
316
1441000
2000
ustalili zasadę, że nikt nie mógł nikogo wykopać
24:15
off the instrument. You had to wait
317
1443000
2000
od instrumentu. Każdy musiał czekać, aż
24:17
until they were finished, so of course,
318
1445000
2000
poprzedni skończy, więc oto, co robiliśmy:
24:19
what we would do is we'd get on the piano
319
1447000
2000
każdy, kto siadał przy fortepianie grał
24:21
and you wouldn't even get off to eat,
320
1449000
2000
i nie przerywał nawet żeby coś zjeść,
24:23
because you wouldn't want to give it up
321
1451000
2000
ponieważ gdyby zostawił instrument
24:25
to your brother or sister, and they'd wait
322
1453000
2000
bratu lub siostrze, musiałby czekać i czekać...
24:27
and wait and wait, and it'd be midnight
323
1455000
2000
Zatem wybijała północ,
24:29
and you'd be still sitting there on the piano,
324
1457000
2000
a my dalej siedzieliśmy przy fortepianie.
24:31
but it was their way to get us to practice.
325
1459000
3000
To był sposób rodziców, żebyśmy ćwiczyli.
24:34
Will we play a tune?
326
1462000
2000
Zagramy coś?
24:36
NM: It worked. DL: It worked.
327
1464000
3000
NM: Udało się im. DL: Udało się.
24:39
Sorry, I hate to carry on...
328
1467000
2000
Przepraszam, nie lubię rozpoczynać...
24:41
So this is our last number, and we'll feature Nat on piano.
329
1469000
2000
To jest nasz ostatni kawałek i Nat zagra na fortepianie.
24:43
Okay, play in, how about A?
330
1471000
3000
Okej, gramy, co powiesz na A?
24:53
(Music)
331
1481000
10000
(Muzyka)
27:02
(Applause)
332
1610000
13000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Natalie MacMaster - FiddlerNatalie MacMaster is a star of Cape Breton fiddling, a Canadian tradition with Scottish roots. Her energetic style and virtuoso talent has brought her star billing on the international folk circuit.
Why you should listen
It's not easy to make traditional Irish-Scottish music sound sexy and yet still seem wholesome. But Natalie MacMaster manages this feat, drawing listeners in with her playful showmanship, and then holding them rapt with astounding technical flourishes.
The niece of renowned Canadian fiddler Buddy MacMaster, she's taken up the mantle as standard-bearer for Cape Breton fiddling, a method of Scottish-style violin-playing that's evolved over the last century on this island neighbor to Nova Scotia. The tradition was on the wane when, in 1972, a CBS documentary provocatively titled The Vanishing Cape Breton Fiddler jump-started preservation efforts in the fiddling community.
MacMaster's enthusiastic charm and extraordinary skill has landed her star billing on the international folk circuit and multiple Grammy nominations. She's released nine albums, including Yours Truly (2006), Natalie and Buddy MacMaster (2005) and My Roots Are Showing (1998). She's toured with countless performers, including the Chieftains, Faith Hill, Carlos Santana and Alison Krauss, and has been awarded two Juno Awards (Canada's equivalent to the Grammy).
Natalie MacMaster | Speaker | TED.com