ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Zittrain - Net watchdog
Jonathan Zittrain wants to make sure the electronic frontier stays open -- and he's looking to the Internet's millions of users for its salvation.

Why you should listen

The increasing proliferation of "tethered" devices, from iPhones to Xboxes, is only one of countless threats to the freewheeling Internet as we know it. There's also spam, malware, misguided legislation and a drift away from what Internet law expert Jonathan Zittrain calls "generativity" -- a system's receptivity to unanticipated (and innovative) change instigated by myriad users.

Harvard law professor Zittrain, as an investigator for the OpenNet initiative and co-founder of Harvard's Berkman Center for Internet and Society, has long studied the legal, technological and world-shaking aspects of quickly morphing virtual terrains. He performed the first large-scale tests of Internet filtering in China and Saudi Arabia in 2002. His initiatives include projects to fight malware (StopBadware) and ChillingEffects, a site designed to support open content by tracking legal threats to individual users.

More profile about the speaker
Jonathan Zittrain | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2009

Jonathan Zittrain: The Web as random acts of kindness

Jonathan Zittrain: Sieć jako przypadkowe dobre uczynki.

Filmed:
934,500 views

Czujesz, że świat staje się coraz mniej przyjazny? Teoretyk społeczny Jonathan Zittrain sądzi inaczej. Według niego Internet składa się z milionów bezinteresownych uczynków pełnych dobroci, ciekawości i zaufania.
- Net watchdog
Jonathan Zittrain wants to make sure the electronic frontier stays open -- and he's looking to the Internet's millions of users for its salvation. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
My nameNazwa is JonathanJonathan ZittrainZittrain,
0
0
2000
Nazywam się Jonathan Zittrain
00:14
and in my recentniedawny work I've been a bitkawałek of a pessimistpesymista.
1
2000
3000
i w mojej ostatniej pracy byłem raczej pesymistą.
00:17
So I thought this morningranek I would try to be the optimistoptymista,
2
5000
4000
A więc dziś pomyślałem, że spróbuję być optymistą
00:21
and give reasonpowód to hopenadzieja
3
9000
2000
i podać powody do nadziei
00:23
for the futureprzyszłość of the InternetInternet
4
11000
2000
na przyszłość Internetu
00:25
by drawingrysunek uponna its presentteraźniejszość.
5
13000
3000
na podstawie jego stanu teraźniejszego.
00:28
Now, it maymoże seemwydać się like there is lessmniej hopenadzieja todaydzisiaj than there was before.
6
16000
4000
Może się wydawać, że obecnie jest mniej nadziei niż kiedyś.
00:32
People are lessmniej kinduprzejmy. There is lessmniej trustzaufanie around.
7
20000
2000
Ludzie są mniej uprzejmi. Mniej sobie ufają.
00:34
I don't know. As a simpleprosty exampleprzykład,
8
22000
4000
Nie wiem. Jako prosty przykład
00:38
we could runbiegać a testtest here.
9
26000
2000
możemy przeprowadzić tu test.
00:40
How manywiele people have ever hitchhikedAutostopem?
10
28000
7000
Kto kiedykolwiek podróżował autostopem?
00:47
I know. How manywiele people have hitchhikedAutostopem
11
35000
3000
Sporo. A kto podróżował autostopem
00:50
withinw ciągu the pastprzeszłość 10 yearslat?
12
38000
5000
w ciągu ostatnich 10 lat?
00:55
Right. So what has changedzmienione?
13
43000
3000
Zatem co się zmieniło?
00:58
It's not better publicpubliczny transportationtransport.
14
46000
3000
Na pewno nie komunikacja publiczna.
01:01
So that's one reasonpowód to think that we mightmoc be
15
49000
3000
Można by więc przypuszczać,
01:04
declensionistsupadamy, going in the wrongźle directionkierunek.
16
52000
3000
że upadamy, zmierzając w złym kierunku.
01:07
But I want to give you threetrzy examplesprzykłady
17
55000
3000
Ale chcę podać trzy przykłady,
01:10
to try to say that the trendtendencja linelinia
18
58000
3000
aby pokazać, że tendencja
01:13
is in factfakt in the other directionkierunek,
19
61000
2000
jest tak naprawdę odwrotna,
01:15
and it's the InternetInternet helpingporcja jedzenia it alongwzdłuż.
20
63000
3000
a pomaga w tym Internet.
01:18
So exampleprzykład numbernumer one: the InternetInternet itselfsamo.
21
66000
3000
A zatem - przykład numer jeden: Internet sam w sobie.
01:21
These are threetrzy of the foundersZałożyciele of the InternetInternet.
22
69000
4000
Oto trzech założycieli Internetu.
01:25
They were actuallytak właściwie highwysoki schoolszkoła classmateskoledzy z klasy togetherRazem
23
73000
2000
Chodzili do jednej klasy w liceum
01:27
at the samepodobnie highwysoki schoolszkoła in suburbanpodmiejski LosLos AnglesKąty in the 1960s.
24
75000
4000
na przedmieściach Los Angeles w latach 60-tych.
01:31
You mightmoc have had a FrenchFrancuski clubKlub or a DebateDebata clubKlub.
25
79000
3000
Możliwe, że istniało tam koło francuskiego czy koło debat,
01:34
They had a "Let's buildbudować a globalświatowy networksieć" clubKlub,
26
82000
2000
ale oni mieli koło: "Stwórzmy sieć globalną".
01:36
and it workedpracował out very well.
27
84000
3000
Powiodło się to bardzo dobrze.
01:39
They are picturedna zdjęciu here for theirich 25thth anniversaryrocznica
28
87000
3000
Fotografia została zrobiona z okazji 25-tej rocznicy
01:42
NewsweekNewsweek retrospectivez mocą wsteczną on the InternetInternet.
29
90000
3000
w przeglądzie Internetu Newsweeka.
01:45
And as you can tell,
30
93000
2000
I, jak można stwierdzić,
01:47
they are basicallygruntownie goofgłupi ballskulki.
31
95000
3000
po prostu głupki z nich.
01:50
They had one great limitationograniczenie
32
98000
3000
Mieli oni jedno wielkie ograniczenie
01:53
and one great freedomwolność
33
101000
2000
i jedną wielką wolność,
01:55
as they triedwypróbowany to conceivewyobrazić sobie of a globalświatowy networksieć.
34
103000
3000
kiedy próbowali zapoczątkować sieć globalną.
01:58
The limitationograniczenie was that they didn't have any moneypieniądze.
35
106000
4000
Ograniczeniem był całkowity brak pieniędzy.
02:02
No particularszczególny amountilość of capitalkapitał to investinwestować,
36
110000
3000
Brak szczególnego kapitału do zainwestowania,
02:05
of the sortsortować that for a physicalfizyczny networksieć
37
113000
2000
takiego jak w przypadku fizycznej sieci
02:07
you mightmoc need for truckssamochody ciężarowe and people
38
115000
2000
potrzebny byłby na ciężarówki, ludzi
02:09
and a hubcentrum to moveruszaj się packagespakiety around overnightnocny.
39
117000
3000
i ośrodek do transportowania paczek w nocy.
02:12
They had noneŻaden of that.
40
120000
2000
Nic takiego nie mieli.
02:14
But they had an amazingniesamowity freedomwolność,
41
122000
2000
Ale mieli niezwykłą wolność,
02:16
whichktóry was they didn't have to make any moneypieniądze from it.
42
124000
4000
polegającą na tym, że nie musieli zarabiać na tym pieniędzy.
02:20
The InternetInternet has no businessbiznes planplan, never did.
43
128000
4000
Internet nie ma biznesplanu. Nigdy nie miał.
02:24
No CEODYREKTOR GENERALNY,
44
132000
2000
Nie ma prezesa zarządu.
02:26
no firmfirma responsibleodpowiedzialny, singlypojedynczo, for buildingbudynek it.
45
134000
4000
Nie ma jednej firmy odpowiedzialnej za tworzenie go.
02:30
InsteadZamiast tego, it's folksludzie gettinguzyskiwanie togetherRazem
46
138000
2000
Zamiast tego, ludzie jednoczą się,
02:32
to do something for funzabawa,
47
140000
3000
aby zrobić coś dla zabawy,
02:35
ratherraczej than because they were told to,
48
143000
2000
a nie dlatego, że ktoś im kazał,
02:37
or because they were expectingprzy nadziei to make a mintmięta off of it.
49
145000
4000
albo że spodziewają się zbić na tym majątek.
02:41
That ethosetos led to a networksieć architecturearchitektura,
50
149000
3000
Taki etos doprowadził do powstania struktury sieci,
02:44
a structureStruktura that was unlikew odróżnieniu
51
152000
2000
która zupełnie różni się
02:46
other digitalcyfrowy networkssieci then or sinceod.
52
154000
4000
od innych sieci cyfrowych, jakie kiedykolwiek powstały.
02:50
So unusualniezwykły, in factfakt,
53
158000
2000
Właściwie to jest tak niezwykła,
02:52
that it was said that it's not clearjasny the InternetInternet could work.
54
160000
4000
że, zdaniem niektórych, nie było pewne, czy będzie działała.
02:56
As latepóźno as 1992, IBMIBM was knownznany to say
55
164000
3000
Jeszcze w 1992 IBM powiedział,
02:59
you couldn'tnie mógł possiblymożliwie buildbudować a corporatezbiorowy networksieć
56
167000
3000
że nie da się stworzyć zbiorowej sieci
03:02
usingza pomocą InternetInternet ProtocolProtokół.
57
170000
3000
przy pomocy protokołu internetowego.
03:05
And even some InternetInternet engineersinżynierowie todaydzisiaj say
58
173000
2000
Nawet dzisiaj niektórzy inżynierowie Internetu twierdzą,
03:07
the wholecały thing is a pilotpilot projectprojekt and the juryjury is still out.
59
175000
4000
że to wszystko to tylko projekt wstępny i za wcześnie na ocenę.
03:11
(LaughterŚmiech)
60
179000
1000
(Śmiech)
03:12
That's why the mascotmaskotka of InternetInternet engineeringInżynieria,
61
180000
4000
Właśnie dlatego maskotką inżynierii internetowej,
03:16
if it had one, is said to be the bumblebeetrzmiel.
62
184000
3000
jeśli taka istniałaby, mógłby być trzmiel.
03:19
Because the fur-to-wingspanfutro rozpiętość ratiostosunek of the bumblebeetrzmiel
63
187000
3000
Ponieważ stosunek ciała do rozpiętości skrzydeł trzmiela
03:22
is fardaleko too largeduży for it to be ablezdolny to flylatać.
64
190000
2000
jest o wiele za duży, aby mógł on latać.
03:24
And yetjeszcze, mysteriouslytajemniczo, somehowjakoś the beePszczoła fliesmuchy.
65
192000
5000
Mimo to, w jakiś zagadkowy sposób, lata.
03:29
I'm pleasedzadowolony to say that, thanksdzięki to massivemasywny governmentrząd fundingfinansowanie,
66
197000
3000
Z przyjemnością oznajmiam, że dzięki olbrzymim funduszom rządowym,
03:32
about threetrzy yearslat agotemu we finallywreszcie figuredwzorzysty out
67
200000
3000
około trzy lata temu w końcu odkryliśmy,
03:35
how beespszczoły flylatać.
68
203000
2000
jak trzmiele latają.
03:37
(LaughterŚmiech)
69
205000
2000
(Śmiech)
03:39
It's very complicatedskomplikowane, but it turnsskręca out they
70
207000
2000
To bardzo skomplikowane, ale okazało się,
03:41
flapklapka theirich wingsskrzydełka very quicklyszybko.
71
209000
3000
że bardzo szybko trzepocą skrzydłami.
03:44
(LaughterŚmiech)
72
212000
3000
(Śmiech)
03:47
So what is this bizarredziwaczne architecturearchitektura configurationKonfiguracja
73
215000
4000
A więc jaki dziwny układ konstrukcyjny
03:51
that makesczyni the networksieć singśpiewać and be so unusualniezwykły?
74
219000
3000
sprawia, że sieć działa i jest tak niezwykła?
03:54
Well, to moveruszaj się datadane around
75
222000
2000
No cóż, przenoszenie danych
03:56
from one placemiejsce to anotherinne -- again, it's not like a packagepakiet courierKurier.
76
224000
3000
z jednego miejsca na drugie nie jest jak poczta kurierska.
03:59
It's more like a moshmosh pitPit.
77
227000
3000
Jest bardziej jak pogo.
04:02
(LaughterŚmiech)
78
230000
1000
(Śmiech)
04:03
ImagineWyobraź sobie, you beingistota partczęść of a networksieć
79
231000
2000
Wyobraź sobie, że jesteś częścią sieci.
04:05
where, you're maybe at a sportingsportowy eventzdarzenie,
80
233000
3000
Na przykład jesteś na wydarzeniu sportowym,
04:08
and you're sittingposiedzenie in rowswiersze like this,
81
236000
2000
siedzisz w rzędach takich jak te,
04:10
and somebodyktoś askspyta for a beerpiwo,
82
238000
2000
a ktoś prosi o piwo.
04:12
and it getsdostaje handedprzekazany at the aisleprzy przejściu.
83
240000
3000
Ludzie przekazują go sobie w przejściu,
04:15
And your neighborlysąsiedzka dutyobowiązek
84
243000
2000
a twoim sąsiedzkim obowiązkiem jest
04:17
is to passprzechodzić the beerpiwo alongwzdłuż,
85
245000
2000
przekazać piwo dalej,
04:19
at riskryzyko to your ownwłasny trousersspodnie,
86
247000
3000
ryzykując swoje własne spodnie,
04:22
to get it to the destinationprzeznaczenie.
87
250000
2000
aby dotarło ono do celu.
04:24
No one payspłaci you to do this.
88
252000
2000
Nikt ci za to nie płaci.
04:26
It's just partczęść of your neighborlysąsiedzka dutyobowiązek.
89
254000
3000
To tylko część sąsiedzkiego obowiązku.
04:29
And, in a way, that's exactlydokładnie how packetspakiety moveruszaj się around the InternetInternet,
90
257000
4000
I w pewnym sensie właśnie tak pakiety przemieszczają się w Internecie -
04:33
sometimesczasami in as manywiele as 25 or 30 hopsChmiel,
91
261000
2000
czasami aż w 25 lub 30 przeskokach,
04:35
with the interveninginterwencji entitiespodmioty
92
263000
2000
z pośrednimi jednostkami,
04:37
that are passingprzechodzący the datadane around
93
265000
2000
które przekazują dane
04:39
havingmający no particularszczególny contractualumownych or legalprawny obligationobowiązek
94
267000
4000
bez żadnych kontraktowych lub prawnych zobowiązań
04:43
to the originaloryginalny sendernadawca
95
271000
2000
wobec pierwotnego nadawcy,
04:45
or to the receiverodbiornik.
96
273000
3000
bądź też odbiorcy.
04:48
Now, of coursekurs, in a moshmosh pitPit it's hardciężko to specifyOkreśl a destinationprzeznaczenie.
97
276000
4000
Rzecz jasna, w pogo trudno jest jasno określić cel.
04:52
You need a lot of trustzaufanie,
98
280000
2000
Potrzeba wiele zaufania,
04:54
but it's not like, "I'm tryingpróbować to get to PensacolaPensacola, please."
99
282000
3000
ale nie typu: "Czy jedzie pan może do Pensacoli?".
04:57
So the InternetInternet needswymagania addressingAdresowanie and directionswskazówki.
100
285000
4000
Internet wymaga adresowania i wskazówek.
05:01
It turnsskręca out there is no one overallogólnie mapmapa of the InternetInternet.
101
289000
4000
Okazuje się, że nie istnieje ogólna mapa Internetu.
05:05
InsteadZamiast tego, again, it is as if we are all sittingposiedzenie togetherRazem in a theaterteatr,
102
293000
3000
Natomiast jest tak, jakbyśmy siedzieli wszyscy razem w sali,
05:08
but we can only see amidstpośród the fogmgła
103
296000
3000
ale we mgle widzieli tylko
05:11
the people immediatelynatychmiast around us.
104
299000
2000
ludzi zaraz obok nas.
05:13
So what do we do to figurepostać out who is where?
105
301000
3000
Zatem co robimy, aby dowiedzieć się, kto jest gdzie?
05:16
We turnskręcać to the personosoba on the right,
106
304000
2000
Zwracamy się do osoby po prawej
05:18
and we tell that personosoba what we see on our left,
107
306000
3000
i mówimy, co widzimy po naszej lewej.
05:21
and vicewice versaversa.
108
309000
2000
I odwrotnie.
05:23
And they can latherpiany, rinsepłukania, repeatpowtarzać. And before you know it,
109
311000
2000
Czynności powtórzyć. I zanim się zorientujesz,
05:25
you have a generalgenerał sensesens of where everything is.
110
313000
3000
masz ogólne pojęcie, gdzie jest wszystko.
05:28
This is how InternetInternet addressingAdresowanie and routingrouting actuallytak właściwie work.
111
316000
5000
Właśnie tak działa internetowe adresowanie i kierunkowanie.
05:33
This is a systemsystem that reliesopiera się on kindnessdobroć and trustzaufanie,
112
321000
4000
Jest to system oparty na uprzejmości i zaufaniu,
05:37
whichktóry alsorównież makesczyni it very delicatedelikatny and vulnerablewrażliwy.
113
325000
3000
co sprawia również, że jest on kruchy i delikatny.
05:40
In rarerzadko spotykany but strikinguderzający instancesinstancje,
114
328000
2000
W rzadkich, ale uderzających przypadkach
05:42
a singlepojedynczy liekłamstwo told by just one entityjednostki
115
330000
3000
jedno kłamstwo powiedziane przez jedną jedyną osobę
05:45
in this honeycombplaster miodu
116
333000
2000
w takiej sieci
05:47
can leadprowadzić to realreal troublekłopot.
117
335000
2000
może wywołać poważne kłopoty.
05:49
So, for exampleprzykład, last yearrok,
118
337000
3000
Na przykład w zeszłym roku
05:52
the governmentrząd of PakistanPakistan
119
340000
2000
rząd Pakistanu
05:54
askedspytał its InternetInternet serviceusługa providersdostawcy there
120
342000
3000
zlecił tamtejszym dostarczycielom Internetu
05:57
to preventzapobiec citizensobywatele of PakistanPakistan from seeingwidzenie YouTubeYouTube.
121
345000
4000
uniemożliwienie mieszkańcom korzystania z YouTube.
06:01
There was a videowideo there that the governmentrząd did not like
122
349000
2000
Pojawił się tam filmik, który nie podobał się władzom
06:03
and they wanted to make sure it was blockedzablokowany.
123
351000
2000
i chciały mieć pewność, że zostanie on zablokowany.
06:05
This is a commonpospolity occurrencewystępowanie. GovernmentsRządy everywherewszędzie
124
353000
2000
To częsty przypadek. Władze wszędzie
06:07
are oftenczęsto tryingpróbować to blockblok
125
355000
2000
próbują blokować,
06:09
and filterfiltr and censorcenzor contentzadowolony on the InternetInternet.
126
357000
3000
filtrować i cenzurować zawartość Internetu.
06:12
Well this one ISPISP in PakistanPakistan
127
360000
2000
W przypadku Pakistanu dostawca Internetu
06:14
chosewybrał to effectuaterealizować the blockblok for its subscriberssubskrybenci
128
362000
3000
postanowił wprowadzić blokadę dla użytkowników
06:17
in a ratherraczej unusualniezwykły way.
129
365000
3000
w dość nietypowy sposób.
06:20
It advertisedreklamowane --
130
368000
2000
Ogłosił -
06:22
the way that you mightmoc be askedspytał, if you were partczęść of the InternetInternet,
131
370000
3000
to tak jakbyście wy byli częścią Internetu i ktoś zapytał,
06:25
to declarezadeklarować what you see nearBlisko you -- it advertisedreklamowane
132
373000
2000
co widzicie obok siebie - ogłosił,
06:27
that nearBlisko it, in factfakt, it had suddenlynagle awakenedprzebudzony to find
133
375000
5000
że nagle okazało się, że obok
06:32
that it was YouTubeYouTube.
134
380000
2000
znajdował się YouTube.
06:34
"That's right," it said, "I am YouTubeYouTube."
135
382000
3000
"To prawda" - powiedział - "To ja jestem YouTube".
06:37
WhichCo meantOznaczało that packetspakiety of datadane
136
385000
2000
Oznaczało to, że pakiety danych
06:39
from subscriberssubskrybenci going to YouTubeYouTube
137
387000
2000
od użytkowników, skierowane na YouTube
06:41
stoppedzatrzymany at the ISPISP, sinceod they thought they were alreadyjuż there,
138
389000
3000
zatrzymywały się u dostawcy Internetu, ponieważ myślały, że już tam są.
06:44
and the ISPISP threwrzucił them away unopenednieotwarte
139
392000
2000
A dostawca wyrzucał je nieotwarte,
06:46
because the pointpunkt was to blockblok it.
140
394000
2000
ponieważ celem było zablokowanie ich.
06:48
But it didn't stop there.
141
396000
2000
Ale to nie koniec.
06:50
You see, that announcementogłoszenie
142
398000
2000
Otóż ten komunikat
06:52
wentposzedł one clickKliknij out,
143
400000
2000
dotarł o jedno kliknięcie za daleko,
06:54
whichktóry got reverberatedniosło się, one clickKliknij out.
144
402000
3000
a ono znowu o jedno za daleko.
06:57
And it turnsskręca out that as you look
145
405000
2000
Opisując to zdarzenie
06:59
at the postmortempośmiertnych of this eventzdarzenie,
146
407000
2000
z perspektywy czasu, można stwierdzić,
07:01
you have at one momentza chwilę
147
409000
2000
że w jednym momencie
07:03
perfectlydoskonale workingpracujący YouTubeYouTube.
148
411000
2000
YouTube działa bez zarzutu.
07:05
Then, at momentza chwilę numbernumer two,
149
413000
2000
A następnie, w momencie numer dwa,
07:07
you have the fakeimitacja announcementogłoszenie go out.
150
415000
3000
wydawany jest fałszywy komunikat.
07:10
And withinw ciągu two minutesminuty,
151
418000
2000
W ciągu dwóch minut
07:12
it reverberatesodbija się around
152
420000
2000
dociera on wszędzie
07:14
and YouTubeYouTube is blockedzablokowany everywherewszędzie in the worldświat.
153
422000
3000
i YouTube zostaje zablokowany na całym świecie.
07:17
If you were sittingposiedzenie in OxfordOxford, EnglandAnglia, tryingpróbować to get to YouTubeYouTube,
154
425000
3000
Gdybyście siedzieli w Oksfordzie w Anglii i próbowali dostać się na YouTube,
07:20
your packetspakiety were going to PakistanPakistan
155
428000
2000
wasze pakiety dostawałyby się do Pakistanu
07:22
and they weren'tnie były comingprzyjście back.
156
430000
3000
i nie wracałyby.
07:25
Now just think about that.
157
433000
2000
Pomyślcie o tym.
07:27
One of the mostwiększość popularpopularny websitesstrony internetowe in the worldświat,
158
435000
2000
Jedna z najpopularniejszych stron na świecie,
07:29
runbiegać by the mostwiększość powerfulpotężny companyfirma in the worldświat,
159
437000
2000
prowadzona przez najpotężniejsze przedsiębiorstwo na świecie -
07:31
and there was nothing that YouTubeYouTube or GoogleGoogle
160
439000
4000
i nie było absolutnie nic, co YouTube czy Google
07:35
were particularlyszczególnie privilegeduprzywilejowany to do about it.
161
443000
3000
mogli zrobić, aby temu zaradzić.
07:38
And yetjeszcze, somehowjakoś, withinw ciągu about two hoursgodziny,
162
446000
4000
Mimo to, w ciągu około dwóch godzin
07:42
the problemproblem was fixednaprawiony.
163
450000
2000
problem został rozwiązany.
07:44
How did this happenzdarzyć?
164
452000
2000
Jak to się stało?
07:46
Well, for a bigduży clueWskazówka, we turnskręcać to NANOGNANOG.
165
454000
3000
Dla ułatwienia skierujmy się do NANOG,
07:49
The NorthPółnoc AmericanAmerykański NetworkSieci OperatorsOperatorzy GroupGrupa,
166
457000
3000
the North American Network Operators Group (Północnoamerykańska Grupa Operatorów Sieci)
07:52
a groupGrupa of people who,
167
460000
2000
Jest to grupa ludzi, którzy
07:54
on a beautifulpiękny day outsidena zewnątrz,
168
462000
2000
w piękny, słoneczny dzień
07:56
enterwchodzić into a windowlessbez okien roompokój,
169
464000
2000
wchodzą do pokoju bez okien
07:58
at theirich terminalszaciski
170
466000
2000
i przy swoich terminalach
08:00
readingczytanie emaile-mail and messageswiadomości
171
468000
3000
czytają maile i wiadomości
08:03
in fixednaprawiony proportionproporcja fontczcionki, like this,
172
471000
4000
napisane czcionką o stałej szerokości
08:07
and they talk about networkssieci.
173
475000
2000
oraz rozmawiają o sieciach.
08:09
And some of them are mid-levelśredniego szczebla employeespracowników at InternetInternet serviceusługa providersdostawcy
174
477000
2000
Niektórzy z nich są pracownikami średniego szczebla u dostawców Internetu
08:11
around the worldświat.
175
479000
2000
na całym świecie.
08:13
And here is the messagewiadomość where one of them saysmówi,
176
481000
2000
I nagle przychodzi wiadomość, w której jeden z nich mówi:
08:15
"LooksWygląda like we'vemamy got a liverelacja na żywo one. We have a hijackingporwanie of YouTubeYouTube!
177
483000
3000
"Wygląda na to, że mamy coś na żywo. Ktoś uprowadził YouTube!
08:18
This is not a drillwiercić. It's not just the cluelessnesscluelessness
178
486000
3000
To nie są ćwiczenia. To nie nieudolność
08:21
of YouTubeYouTube engineersinżynierowie. I promiseobietnica.
179
489000
2000
inżynierów YouTube. Mówię wam:
08:23
Something is up in PakistanPakistan."
180
491000
2000
coś się dzieje w Pakistanie".
08:25
And they cameoprawa ołowiana witrażu togetherRazem to help find the problemproblem and fixnaprawić it.
181
493000
4000
A więc zgromadzili się, aby znaleźć problem i go rozwiązać.
08:29
So it's kinduprzejmy of like if your housedom catchespołowów on fireogień.
182
497000
3000
To trochę tak, jak gdyby u kogoś w domu wybuchł pożar.
08:32
The badzły newsAktualności is there is no fireogień brigadebrygada.
183
500000
4000
Zła wiadomość jest taka, że nie ma straży pożarnej.
08:36
The good newsAktualności is randomlosowy people apparateApparate from nowherenigdzie,
184
504000
3000
Dobra wiadomość jest taka, że przypadkowi ludzie zjawiają się nie wiadomo skąd,
08:39
put out the fireogień and leavepozostawiać withoutbez expectingprzy nadziei paymentpłatności or praisepochwała.
185
507000
4000
gaszą pożar i odchodzą, nie oczekując zapłaty ani pochwały.
08:43
(ApplauseAplauz)
186
511000
5000
(Brawa)
08:48
I was tryingpróbować to think of the right modelModel to describeopisać
187
516000
2000
Próbowałem wymyślić odpowiedni model, aby opisać
08:50
this formformularz of randomlosowy actsdzieje of kindnessdobroć
188
518000
2000
taką postać przypadkowych dobrych uczynków
08:52
by geekynaukowy strangersobcy.
189
520000
2000
świrniętych nieznajomych.
08:54
(LaughterŚmiech)
190
522000
5000
(Śmiech)
08:59
You know, it's just like the hailGrad goesidzie out
191
527000
3000
Wiecie, ktoś woła
09:02
and people are readygotowy to help.
192
530000
2000
a ludzie gotowi są pomóc.
09:04
And it turnsskręca out this modelModel is everywherewszędzie, oncepewnego razu you startpoczątek looking for it.
193
532000
4000
Okazuje się, że taki model występuje wszędzie, jak tylko zaczynamy go szukać.
09:08
ExamplePrzykład numbernumer two: WikipediaWikipedia.
194
536000
3000
Przykład numer dwa: Wikipedia.
09:11
If a man namedo imieniu JimboJimbo cameoprawa ołowiana witrażu up to you in 2001
195
539000
3000
Gdyby człowiek zwany Jimbo podszedł do was w 2001
09:14
and said, "I've got a great ideapomysł! We startpoczątek with sevensiedem articlesartykuły
196
542000
3000
i powiedział: "Mam świetny pomysł! Zaczynamy od siedmiu artykułów,
09:17
that anybodyktoś can editedytować anything, at any time,
197
545000
2000
zakładamy, że każdy, kiedykolwiek, może redagować wszystko,
09:19
and we'lldobrze get a great encyclopediaencyklopedia! EhEH?"
198
547000
3000
a w końcu otrzymamy fantastyczną encyklopedię! Co nie?".
09:22
Right. DumbestNajgłupsze ideapomysł ever.
199
550000
4000
Racja. Najgłupszy pomysł na świecie.
09:26
(LaughterŚmiech)
200
554000
1000
(Śmiech)
09:27
In factfakt, WikipediaWikipedia is an ideapomysł so profoundlygłęboko stupidgłupi
201
555000
5000
Tak naprawdę Wikipedia to pomysł tak dogłębnie głupi,
09:32
that even JimboJimbo never had it.
202
560000
3000
że nawet Jimbo na niego nie wpadł.
09:35
Jimbo'sJimbo ideapomysł was for NupediaNupedia.
203
563000
2000
Jimbo miał pomysł stworzenia Nupedii.
09:37
It was going to be totallycałkowicie traditionaltradycyjny. He would payzapłacić people moneypieniądze
204
565000
2000
Miała ona być całkowicie tradycyjna. Płaciłby ludziom pieniądze,
09:39
because he was feelinguczucie like a good guy,
205
567000
2000
gdyż czuł, że był dobrym człowiekiem,
09:41
and the moneypieniądze would go to the people
206
569000
2000
a pieniądze dostawaliby ludzie,
09:43
and they would writepisać the articlesartykuły.
207
571000
2000
którzy pisaliby artykuły.
09:45
The wikiwiki was introducedwprowadzony
208
573000
2000
System wiki, wprowadzony,
09:47
so othersinni could make suggestionssugestie on editszmiany --
209
575000
2000
aby inni mogli sugerować poprawki,
09:49
as almostprawie an afterthoughtpo obiedzie, a back roompokój.
210
577000
2000
był tylko zakulisowym dodatkiem.
09:51
And then it turnsskręca out the back roompokój grewrósł
211
579000
3000
Ale później okazało się, że zakulisowy dodatek rozrósł się tak,
09:54
to encompassobjąć the entireCały projectprojekt.
212
582000
2000
że objął cały projekt.
09:56
And todaydzisiaj, WikipediaWikipedia is so ubiquitouswszechobecny
213
584000
3000
A dziś Wikipedia jest tak wszechobecna,
09:59
that you can now find it on ChineseChiński restaurantrestauracja menusmenu.
214
587000
4000
że można ją znaleźć w menu chińskich restauracji.
10:03
(LaughterŚmiech)
215
591000
6000
(Śmiech)
10:09
I am not makingzrobienie this up.
216
597000
2000
Wcale tego nie zmyśliłem.
10:11
(LaughterŚmiech)
217
599000
2000
(Śmiech)
10:13
I have a theoryteoria I can explainwyjaśniać laterpóźniej.
218
601000
3000
Mam na ten temat teorię, którą mogę później wyjaśnić.
10:16
SufficeWystarczy it to say for now that I preferwoleć my WikipediaWikipedia
219
604000
2000
Na chwilę obecną wspomnę tylko, że wolę Wikipedię
10:18
stir-friedsmażonymi with pimentosziele angielskie.
220
606000
2000
podsmażoną z zielem angielskim.
10:20
(LaughterŚmiech)
221
608000
2000
(Śmiech)
10:22
But now, WikipediaWikipedia doesn't just spontaneouslyspontanicznie work.
222
610000
3000
Niemniej jednak, Wikipedia nie działa tak po prostu spontanicznie.
10:25
How does it really work? It turnsskręca out
223
613000
2000
Jak działa naprawdę? Okazuje się,
10:27
there is a back roompokój that is kinduprzejmy of windowlessbez okien,
224
615000
2000
że posiada tajne laboratorium, w rodzaju tych bez okien,
10:29
metaphoricallymetaforycznie speakingmówienie.
225
617000
2000
mówiąc przenośnie.
10:31
And there are a bunchwiązka of people who, on a sunnySłoneczny day,
226
619000
2000
Istnieje grupa ludzi, którzy w słoneczny dzień
10:33
would ratherraczej be insidewewnątrz
227
621000
3000
wolą przebywać w środku
10:36
and monitoringmonitorowanie this, the administrator'sadministratora noticeogłoszenie boardtablica,
228
624000
2000
i śledzić to - tablicę informacyjną administratora,
10:38
itselfsamo a wikiwiki pagestrona that anyonektokolwiek can editedytować.
229
626000
3000
także stronę wiki, którą każdy może edytować.
10:41
And you just bringprzynieść your problemsproblemy to the pagestrona.
230
629000
3000
Po prostu pisze się o swoich problemach na stronie.
10:44
It's reminiscentprzypomina of the descriptionopis of historyhistoria
231
632000
3000
Przypomina to opisywanie historii jako
10:47
as "one damncholerny thing after anotherinne," right?
232
635000
3000
"jedną cholerną rzecz po drugiej".
10:50
NumberNumer one: "TendentiousStronniczych editingredagowanie by userużytkownik AndyvphilAndyvphil."
233
638000
4000
Numer jeden: "tendencyjne edytowanie przez użytkownika Andyvphil".
10:54
ApologiesPrzeprosiny, AndyvphilAndyvphil, if you're here todaydzisiaj.
234
642000
3000
Przepraszam, Andyvphil, jeśli dziś tu jesteś.
10:57
I'm not takingnabierający sidesboki.
235
645000
2000
Nie biorę niczyjej strony.
10:59
"AnonAnon attackingnapadający me for revertingPrzywracanie."
236
647000
3000
"Anon atakuje mnie za wracanie do poprzedniego tematu".
11:02
Here is my favoriteulubiony: "A long storyfabuła."
237
650000
2000
To jest mój ulubiony: "Długa historia".
11:04
(LaughterŚmiech)
238
652000
1000
(Śmiech)
11:05
It turnsskręca out there are more people checkingkontrola this pagestrona for problemsproblemy
239
653000
4000
Wygląda na to, że jest więcej ludzi sprawdzających tę stronę,
11:09
and wantingbrakujący to solverozwiązać them
240
657000
2000
aby rozwiązywać problemy,
11:11
than there are problemsproblemy arisingwynikające on the pagestrona.
241
659000
3000
niż problemów pojawiających się na stronie.
11:14
And that's what keepstrzyma WikipediaWikipedia afloatna powierzchni.
242
662000
3000
Właśnie to utrzymuje Wikipedię przy życiu.
11:17
At all timesczasy, WikipediaWikipedia is approximatelyw przybliżeniu
243
665000
3000
Przez cały czas Wikipedia jest o jakieś
11:20
45 minutesminuty away from utterwypowiem destructionzniszczenie. Right?
244
668000
5000
45 minut od totalnego unicestwienia.
11:25
There are spambotsrobotami spamującymi crawlingczołganie it, tryingpróbować to turnskręcać everykażdy articleartykuł
245
673000
2000
Podkradają się do niej spamboty, próbujące zmienić każdy artykuł
11:27
into an adogłoszenie for a RolexRolex watch.
246
675000
2000
w reklamę zegarków firmy Rolex.
11:29
(LaughterŚmiech)
247
677000
1000
(Śmiech)
11:30
It's this thincienki geekynaukowy linelinia
248
678000
3000
I tylko ta cienka, maniacka granica
11:33
that keepstrzyma it going.
249
681000
2000
sprawia, że działa.
11:35
Not because it's a jobpraca,
250
683000
2000
Nie dlatego, że to jest praca,
11:37
not because it's a careerkariera,
251
685000
2000
nie dlatego, że to jest kariera,
11:39
but because it's a callingpowołanie.
252
687000
2000
ale dlatego, że to jest powołanie.
11:41
It's something they feel impelledprzynaglała to do
253
689000
3000
Jest to coś, co muszą robić,
11:44
because they careopieka about it.
254
692000
2000
ponieważ się o to troszczą.
11:46
They even gatherzbierać togetherRazem in suchtaki groupsgrupy
255
694000
2000
Nawet gromadzą się w grupach,
11:48
as the Counter-VandalismPrzeciw wandalizm UnitJednostki --
256
696000
2000
np. Jednostka Antywandalizmowa -
11:50
"CivilityGrzeczność, MaturityDojrzałości, ResponsibilityOdpowiedzialność" --
257
698000
3000
"Uprzejmość, Dojrzałość, Odpowiedzialność",
11:53
to just cleanczysty up the pagesstrony.
258
701000
2000
tylko po to, aby oczyszczać strony.
11:55
It does make you wondercud if there were, for instanceinstancja,
259
703000
3000
To sprawia, że zastanawiamy się: gdyby pewnego weekendu
11:58
a massivemasywny, extremelyniezwykle popularpopularny StarGwiazda TrekTrek conventionKonwencja one weekendweekend,
260
706000
4000
był wielki, niezwykle popularny konwent Star Treka,
12:02
who would be mindingopieka nad dziećmi the storesklep?
261
710000
2000
kto pilnowałby interesu?
12:04
(LaughterŚmiech)
262
712000
5000
(Śmiech)
12:09
So what we see --
263
717000
2000
A więc obserwujemy,
12:11
(LaughterŚmiech)
264
719000
3000
(Śmiech)
12:14
what we see in this phenomenonzjawisko
265
722000
4000
obserwujemy w tym zjawisku
12:18
is something that the crazedszalony, latepóźno trafficruch drogowy engineerinżynier
266
726000
4000
coś, co świętej pamięci zwariowany inżynier komunikacji
12:22
HansHans MondermanMonderman discoveredodkryty in the NetherlandsHolandia,
267
730000
2000
Hans Monderman odkrył w Holandii
12:24
and here in SouthPołudniowa KensingtonKensington, that sometimesczasami
268
732000
2000
i tutaj - w South Kensington - że czasami
12:26
if you removeusunąć some of the externalzewnętrzny ruleszasady and signsznaki and everything elsejeszcze,
269
734000
5000
jeśli usunie się niektóre z zewnętrznych reguł, znaków i wszystkiego innego,
12:31
you can actuallytak właściwie endkoniec up
270
739000
2000
można w ten sposób uzyskać
12:33
with a saferbezpieczniejsze environmentśrodowisko in whichktóry people can functionfunkcjonować,
271
741000
3000
bezpieczniejsze środowisko, w którym ludzie mogą funkcjonować
12:36
and one in whichktóry they are more humanczłowiek with eachkażdy other.
272
744000
3000
i w którym są wobec siebie bardziej ludzcy.
12:39
They're realizingzrealizowanie that they
273
747000
2000
Uświadamiają sobie, że to oni
12:41
have to take responsibilityodpowiedzialność for what they do.
274
749000
2000
muszą wziąć na siebie odpowiedzialność za to, co robią.
12:43
And WikipediaWikipedia has embracedobjęty this.
275
751000
3000
I Wikipedia to przyjęła.
12:46
Some of you maymoże rememberZapamiętaj StarGwiazda WarsWars KidDziecko,
276
754000
3000
Niektórzy z was pamiętają może Star Wars Kid (Dziecko Gwiezdnych Wojen),
12:49
the poorubogi teenagernastolatek who filmednakręcony himselfsamego siebie with a golfgolf ballpiłka retrieverpies myśliwski,
277
757000
4000
biednego nastolatka, który sfilmował się z kijem do odzyskiwania piłek golfowych,
12:53
actinggra aktorska as if it were a lightlekki saberSaber.
278
761000
2000
udając, że to miecz świetlny.
12:55
The filmfilm, withoutbez his permissionpozwolenie or even knowledgewiedza, umiejętności at first,
279
763000
3000
Film, bez jego pozwolenia, a wcześniej nawet wiedzy,
12:58
founduznany its way ontona the InternetInternet.
280
766000
2000
znalazł się w Internecie.
13:00
HugelyOgromnie viralwirusowe videowideo. ExtremelyNiezwykle popularpopularny.
281
768000
3000
Ogromnie zaraźliwe wideo. Niezwykle popularne.
13:03
TotallyCałkowicie mortifyingMKiDN to him.
282
771000
3000
Kompletnie dla niego upokarzające.
13:06
Now, it beingistota encyclopedicencyklopedyczne and all,
283
774000
2000
Otóż, zachowując swoją encyklopedyczność,
13:08
WikipediaWikipedia had to do an articleartykuł about StarGwiazda WarsWars KidDziecko.
284
776000
3000
Wikipedia musiała stworzyć artykuł o Star Wars Kid.
13:11
EveryKażdy articleartykuł on WikipediaWikipedia has a correspondingodpowiedni discussiondyskusja pagestrona,
285
779000
2000
Każdemu artykułowi odpowiada strona poświęcona dyskusji.
13:13
and on the discussiondyskusja pagestrona
286
781000
2000
I właśnie na tej stronie
13:15
they had extensiverozległe argumentargument amongpośród the WikipediansWikipedyści
287
783000
3000
rozgorzał wśród wikipedystów spór
13:18
as to whetherczy to have his realreal nameNazwa
288
786000
4000
o to, czy jego prawdziwe nazwisko
13:22
featuredPolecane in the articleartykuł.
289
790000
2000
powinno pojawić się w artykule.
13:24
You could see argumentsargumenty on bothobie sidesboki.
290
792000
2000
Każda ze stron przedstawiała argumenty.
13:26
Here is just a snapshotmigawka of some of them.
291
794000
2000
Oto jedynie migawka niektórych z nich.
13:28
They eventuallyostatecznie decidedzdecydowany --
292
796000
2000
W końcu zdecydowali,
13:30
not unanimouslyjednogłośnie by any meansznaczy --
293
798000
2000
wcale nie jednogłośnie,
13:32
not to includezawierać his realreal nameNazwa,
294
800000
2000
nie zamieszczać jego nazwiska,
13:34
despitepomimo the factfakt that nearlyprawie all mediagłoska bezdźwięczna reportsraporty did.
295
802000
3000
mimo że prawie wszystkie inne media to robiły.
13:37
They just didn't think it was the right thing to do.
296
805000
3000
Po prostu uważali, że nie należy tego robić.
13:40
It was an actdziałać of kindnessdobroć.
297
808000
2000
Był to dobry uczynek.
13:42
And to this day, the pagestrona for StarGwiazda WarsWars KidDziecko
298
810000
2000
Do dzisiejszego dnia na stronie o Star Wars Kid
13:44
has a warningostrzeżenie right at the topTop
299
812000
2000
na samej górze widnieje ostrzeżenie,
13:46
that saysmówi you are not to put his realreal nameNazwa on the pagestrona.
300
814000
3000
że nie należy zamieszczać na stronie jego nazwiska.
13:49
If you do, it will be removedUsunięto immediatelynatychmiast,
301
817000
2000
Gdyby ktoś to zrobił, zostanie ono natychmiast usunięte.
13:51
removedUsunięto by people who maymoże have disagreednie zgodził się with the originaloryginalny decisiondecyzja,
302
819000
4000
Usuną je ludzie, którzy być może nie zgadzali się z podjętą decyzją,
13:55
but respectPoszanowanie the outcomewynik
303
823000
3000
ale szanują ją
13:58
and work to make it stayzostać
304
826000
2000
i starają się ją zachować,
14:00
because they believe in something biggerwiększy than theirich ownwłasny opinionopinia.
305
828000
4000
ponieważ wierzą w coś większego niż ich własne zdanie.
14:04
As a lawyerprawnik, I've got to say these guys are inventingWynalezienie the lawprawo
306
832000
3000
Jako prawnik muszę wspomnieć, że w tym procesie tak naprawdę
14:07
and staregapić się decisisdecisis and stuffrzeczy like that as they go alongwzdłuż.
307
835000
4000
wymyślają prawo, przestrzegają stare decisis itp.
14:11
Now, this isn't just limitedograniczony to WikipediaWikipedia.
308
839000
3000
To dotyczy nie tylko Wikipedii.
14:14
We see it on blogsblogi all over the placemiejsce.
309
842000
2000
Powszechnie obserwujemy to na blogach.
14:16
I mean, this is a 2005 BusinessBiznes WeekTydzień coverpokrywa.
310
844000
3000
Oto okładka Business Week z 2005 roku.
14:19
WowWow. BlogsBlogi are going to changezmiana your businessbiznes.
311
847000
2000
Wow. Blogi zmienią twój biznes.
14:21
I know they look sillygłupi. And sure they look sillygłupi.
312
849000
3000
Wiem, że wyglądają głupio. Na pewno wyglądają głupio.
14:24
They startpoczątek off on all sortssortuje of goofyGoofy projectsprojektowanie.
313
852000
2000
Zaczynają wszelkiego rodzaju świrnięte projekty.
14:26
This is my favoriteulubiony goofyGoofy blogblog:
314
854000
2000
Oto mój ulubiony świrnięty blog:
14:28
CatsthatlooklikehitlerCatsthatlooklikehitler.comcom.
315
856000
3000
kotywyglądającejakhitler.com (catsthatlooklikehitler.com)
14:31
(LaughterŚmiech)
316
859000
1000
(Śmiech)
14:32
You sendwysłać in a pictureobrazek of your catkot
317
860000
3000
Wysyłasz zdjęcie swojego kota,
14:35
if it lookswygląda like HitlerHitler.
318
863000
2000
jeśli wygląda jak Hitler.
14:37
(LaughterŚmiech)
319
865000
7000
(Śmiech)
14:44
Yeah, I know. NumberNumer fourcztery, it's like, can you imaginewyobrażać sobie
320
872000
2000
Tak, wiem. Numer cztery wygląda. Wyobrażacie sobie
14:46
comingprzyjście home to that catkot everydaycodziennie?
321
874000
2000
codziennie wracać do domu do takiego kota?
14:48
(LaughterŚmiech)
322
876000
1000
(Śmiech)
14:49
But then, you can see the samepodobnie kinduprzejmy of whimsyfantazją
323
877000
4000
Jednak podobne fanaberie spotyka się
14:53
appliedstosowany to people.
324
881000
2000
w przypadku ludzi.
14:55
So this is a blogblog devotedoddany to unfortunateniefortunny portraitureportret.
325
883000
4000
Na przykład, oto blog poświęcony niefortunnym zdjęciom.
14:59
This one saysmówi, "BucolicBucolic meadowłąka with split-railSplit szyna fencepłot.
326
887000
3000
Tutaj mamy: "Sielankową łąkę z ogrodzeniem.
15:02
Is that an animalzwierzę carcasstuszy behindza her?"
327
890000
2000
Czy za nią jest martwe zwierzę?".
15:04
(LaughterŚmiech)
328
892000
1000
(Śmiech)
15:05
You're like, "You know? I think that's an animalzwierzę carcasstuszy
329
893000
2000
Wtedy mówisz: "Wiesz co? Myślę, że za nią jest
15:07
behindza her."
330
895000
2000
martwe zwierzę".
15:09
And it's one after the other.
331
897000
2000
Oglądamy jeden po drugim.
15:11
But then you hittrafienie this one. ImageObraz removedUsunięto at requestwniosek of ownerwłaściciel.
332
899000
4000
Aż napotykamy ten. Obraz usunięty na prośbę właściciela.
15:15
That's it. ImageObraz removedUsunięto at requestwniosek of ownerwłaściciel.
333
903000
2000
Właśnie tak. Obraz usunięty na życzenie właściciela.
15:17
It turnsskręca out that somebodyktoś lampoonedlampooned here
334
905000
2000
Ktoś, kogo tu ośmieszono,
15:19
wrotenapisał to the snarkySnarky guy that does the siteteren,
335
907000
3000
napisał do szyderczego twórcy strony,
15:22
not with a legalprawny threatzagrożenie, not with an offeroferta of paymentpłatności,
336
910000
3000
nie z groźbą sądu, nie z propozycją zapłaty,
15:25
but just said, "Hey, would you mindumysł?"
337
913000
2000
ale po prostu: "Hej, czy mógłbyś?".
15:27
The personosoba said, "No, that's fine."
338
915000
2000
A ktoś odpowiedział: "Pewnie, nie ma problemu".
15:29
I believe we can buildbudować architecturesarchitektur onlineonline
339
917000
4000
Myślę, że możemy stworzyć online struktury,
15:33
to make suchtaki humanczłowiek requestsupraszanie
340
921000
3000
które sprawią, że będzie o wiele łatwiej
15:36
that much easierłatwiejsze to do,
341
924000
2000
składać takie ludzkie prośby;
15:38
to make it possiblemożliwy for all of us to see
342
926000
2000
które umożliwią nam wszystkim dostrzeżenie,
15:40
that the datadane we encounterspotkanie onlineonline
343
928000
2000
że dane, które napotykamy w Internecie,
15:42
is just stuffrzeczy on whichktóry to clickKliknij and pastepasta and copyKopiuj and forwardNaprzód
344
930000
4000
które klikamy, wklejamy, kopiujemy i przesyłamy,
15:46
that actuallytak właściwie representsreprezentuje humanczłowiek emotionemocja
345
934000
3000
reprezentują ludzkie emocje,
15:49
and endeavorEndeavor and impactwpływ,
346
937000
2000
dążenia i oddziaływania;
15:51
and to be ablezdolny to have an ethicaletyczny momentza chwilę
347
939000
2000
a także umożliwią nam moment etycznej refleksji,
15:53
where we decidedecydować się how we want to treatleczyć it.
348
941000
3000
w którym decydujemy, jak chcemy je traktować.
15:56
I even think it can go into the realreal worldświat.
349
944000
3000
Myślę, że może to nawet przeniknąć do świata rzeczywistego.
15:59
We can endkoniec up, as we get in a worldświat with more censorscenzorzy --
350
947000
3000
Na świecie jest coraz więcej cenzorów,
16:02
everywherewszędzie there is something filmingfilmowanie you, maybe puttingwprowadzenie it onlineonline --
351
950000
3000
wszędzie coś nas filmuje, być może umieszcza to w Internecie.
16:05
to be ablezdolny to have a little clipspinacz you could wearmieć na sobie
352
953000
2000
Moglibyśmy nosić mały klips,
16:07
that saysmówi, "You know, I'd ratherraczej not."
353
955000
2000
który mówiłby: "Po prostu - wolę nie".
16:09
And then have technologytechnologia
354
957000
3000
Następnie, dzięki technologii,
16:12
that the personosoba takingnabierający the photozdjęcie will know laterpóźniej,
355
960000
2000
osoba robiąca zdjęcie dowie się,
16:14
this personosoba requestedzgłoszony to be contactedskontaktował się
356
962000
2000
że ten ktoś prosił o kontakt,
16:16
before this goesidzie anywheregdziekolwiek bigduży,
357
964000
2000
zanim to zostanie gdziekolwiek przesłane.
16:18
if you don't mindumysł.
358
966000
2000
Jeśli nie masz nic przeciwko.
16:20
And that personosoba takingnabierający the photozdjęcie can make a decisiondecyzja
359
968000
2000
A osoba robiąca zdjęcie może podjąć decyzję,
16:22
about how and whetherczy to respectPoszanowanie it.
360
970000
4000
czy i jak to uszanować.
16:26
In the realreal worldświat, we see filteringfiltracja of this sortsortować
361
974000
2000
W świecie rzeczywistym obserwujemy takie filtrowanie
16:28
takingnabierający placemiejsce in PakistanPakistan.
362
976000
2000
w Pakistanie.
16:30
And we now have meansznaczy that we can buildbudować, like this systemsystem,
363
978000
4000
Teraz mamy środki, aby zbudować system - jak ten -
16:34
so that people can reportraport the filteringfiltracja as they encounterspotkanie it.
364
982000
3000
pozwalający donosić o napotkanym filtrowaniu.
16:37
And it's no longerdłużej just a "I don't know. I couldn'tnie mógł get there. I guessodgadnąć I'll moveruszaj się on,"
365
985000
4000
I to już nie jest: "Nie wiem. Nie mogłem się tam dostać. Chyba przejdę dalej",
16:41
but suddenlynagle a collectivekolektyw consciousnessświadomość
366
989000
2000
lecz jest to świadomość zbiorowa
16:43
about what is blockedzablokowany and censoredocenzurowane
367
991000
3000
tego, co i gdzie jest zablokowane i ocenzurowane
16:46
where onlineonline.
368
994000
2000
w sieci.
16:48
In factfakt, talk about technologytechnologia imitatingnaśladując life
369
996000
4000
Można mówić o technologii imitującej życie
16:52
imitatingnaśladując techtech, or maybe it's the other way around.
370
1000000
3000
imitujące technologię. A może jest na odwrót.
16:55
An NYUNYU researchernaukowiec here tookwziął little cardboardTektura robotsroboty
371
1003000
3000
Badacz z Uniwersytetu Nowojorskiego wziął małe tekturowe roboty
16:58
with smileySmiley facestwarze on them,
372
1006000
2000
z uśmiechniętymi twarzami
17:00
and a motorsilnik that just drovestado them forwardNaprzód
373
1008000
3000
i silnikiem, który po prostu poruszał je do przodu
17:03
and a flagFlaga stickingklejący out the back
374
1011000
2000
i flagą wetkniętą z tyłu
17:05
with a desiredżądaną destinationprzeznaczenie.
375
1013000
2000
z pożądanym celem.
17:07
It said, "Can you help me get there?"
376
1015000
2000
Mówiła: "Pomożesz mi się tam dostać?"
17:09
ReleasedWydany it on the streetsulice of ManhattanManhattan.
377
1017000
4000
Wypuścił je na ulice Manhattanu.
17:13
(LaughterŚmiech)
378
1021000
2000
(Śmiech)
17:15
They'llBędą fundfundusz anything these daysdni.
379
1023000
3000
Dzisiaj na wszystko znajdzie się dofinansowanie.
17:18
Here is the chartwykres of over 43 people
380
1026000
2000
Oto schemat ponad 43 ludzi,
17:20
helpingporcja jedzenia to steerSteer the robotrobot that could not steerSteer
381
1028000
3000
sterujących robota, który sam nie mógł się sterować,
17:23
and get it on its way, from one cornerkąt
382
1031000
2000
aby dotarł do celu, z jednego rogu
17:25
from one cornerkąt of WashingtonWaszyngton SquarePlac ParkPark
383
1033000
2000
parku Washington Square
17:27
to anotherinne.
384
1035000
2000
do drugiego.
17:29
That leadswskazówki to exampleprzykład numbernumer threetrzy: hitchhikingautostop.
385
1037000
4000
A to prowadzi do przykładu numer trzy: jeżdżenia autostopem.
17:33
I'm not so sure hitchhikingautostop is deadnie żyje.
386
1041000
3000
Nie sądzę, że jeżdżenie autostopem już wymarło.
17:36
Why? There is the CraigslistCraigslist ridesharewspólnych przejazdów boardtablica.
387
1044000
4000
Dlaczego? Na Craigslist istnieje serwis dzielenia się jazdą.
17:40
If it were callednazywa the CraigslistCraigslist hitchhikingautostop boardtablica,
388
1048000
3000
Gdyby nazywał się serwisem autostopu,
17:43
tumbleweedsNiesione wiatrem would be blowingdmuchanie throughprzez it.
389
1051000
2000
świeciłby pustkami.
17:45
But it's the ridesharewspólnych przejazdów boardtablica, and it's basicallygruntownie the samepodobnie thing.
390
1053000
3000
Ale jest to serwis dzielenia się jazdą - czyli dokładnie to samo.
17:48
Now why are people usingza pomocą it?
391
1056000
2000
Dlaczego ludzie z niej korzystają?
17:50
I don't know. Maybe they think that, uh, killersKillers don't planplan aheadprzed siebie?
392
1058000
3000
Nie wiem. Może myślą, że mordercy nie planują z wyprzedzeniem?
17:53
(LaughterŚmiech)
393
1061000
6000
(Śmiech)
17:59
No. I think the actualrzeczywisty answerodpowiedź is
394
1067000
2000
Nie. Myślę, że chodzi o to,
18:01
that oncepewnego razu you reframeReframe it,
395
1069000
2000
że kiedy coś przeformułujesz,
18:03
oncepewnego razu you get out of one setzestaw of stalestarych expectationsoczekiwań
396
1071000
3000
kiedy wydostaniesz się z przestarzałych oczekiwań
18:06
from a failednie udało się projectprojekt that had its day,
397
1074000
3000
od projektu, który miał swoje dni chwały,
18:09
but now, for whatevercokolwiek reasonpowód, is tarnishednadszarpnięta,
398
1077000
2000
ale teraz z jakiegoś powodu stracił blask,
18:11
you can actuallytak właściwie rekindlerozpalać the kinduprzejmy of humanczłowiek kindnessdobroć and sharingdzielenie się
399
1079000
4000
możesz odnowić taki rodzaj ludzkiej dobroci i dzielenia się,
18:15
that something like this on CraigslistCraigslist representsreprezentuje.
400
1083000
3000
jaki reprezentuje serwis na Carigslist.
18:18
And then you can highlightPodświetl it
401
1086000
2000
A potem możesz go uwydatnić
18:20
into something like,
402
1088000
2000
w czymś jak,
18:22
yes, CouchSurfingCouchSurfing.orgorg.
403
1090000
3000
tak, CouchSurfing.org.
18:25
CouchSurfingCouchSurfing: one guy'sfaceta ideapomysł
404
1093000
3000
CouchSurfing: pomysł jednego człowieka,
18:28
to, at last, put togetherRazem people who are going somewheregdzieś fardaleko away
405
1096000
3000
aby łączyć ludzi, którzy jadą gdzieś daleko
18:31
and would like to sleepsen on a stranger'sStranger's couchsofa for freewolny,
406
1099000
5000
i chcieliby nocować u kogoś obcego za darmo,
18:36
with people who liverelacja na żywo fardaleko away,
407
1104000
2000
z ludźmi, którzy mieszkają gdzieś daleko
18:38
and would like someonektoś they don't know to sleepsen on theirich couchsofa for freewolny.
408
1106000
4000
i chcieliby, żeby ktoś, kogo nie znają, nocował u nich za darmo.
18:42
It's a brilliantznakomity ideapomysł.
409
1110000
4000
To świetny pomysł.
18:46
It's a beePszczoła that, yes, fliesmuchy.
410
1114000
2000
To trzmiel, który, tak, lata.
18:48
AmazingNiesamowite how manywiele successfuludany couchsofa surfingssurfings there have been.
411
1116000
3000
Zdumiewające, jak wiele było udanych użyć couch surfingu.
18:51
And if you're wonderingpełen zdumienia, no, there have been no knownznany fatalitiesofiary śmiertelne
412
1119000
4000
A jeśli zastanawiacie się... nie, nie było wiadomo o żadnych ofiarach
18:55
associatedpowiązany with CouchSurfingCouchSurfing.
413
1123000
2000
związanych z couch surfingiem.
18:57
AlthoughChociaż, to be sure, the reputationreputacja systemsystem, at the momentza chwilę,
414
1125000
3000
Chociaż - obecnie system reputacji działa na zasadzie
19:00
worksPrace that you leavepozostawiać your reportraport after the couchsofa surfingsurfing experiencedoświadczenie,
415
1128000
3000
wystawiania opinii po doświadczeniach z couch surfingiem.
19:03
so there maymoże be some selectionwybór biasstronniczość there.
416
1131000
3000
Stąd może się brać pewna stronniczość.
19:06
(LaughterŚmiech)
417
1134000
4000
(Śmiech)
19:10
So, my urgingwzywając, my thought,
418
1138000
4000
Zatem, moja myśl brzmi:
19:14
is that the InternetInternet isn't just a pilestos of informationInformacja.
419
1142000
3000
Internet to nie tylko stos informacji.
19:17
It's not a nounrzeczownik. It's a verbczasownik.
420
1145000
3000
To nie rzeczownik. To czasownik.
19:20
And when you go on it,
421
1148000
2000
Kiedy do niego wchodzisz,
19:22
if you listen and see carefullyostrożnie and closelydokładnie enoughdość,
422
1150000
4000
jeśli słuchasz i patrzysz wystarczająco uważnie,
19:26
what you will discoverodkryć
423
1154000
2000
odkryjesz,
19:28
is that that informationInformacja
424
1156000
2000
że te informacje
19:30
is sayingpowiedzenie something to you.
425
1158000
2000
coś do ciebie mówią.
19:32
What it's sayingpowiedzenie to you is what we heardsłyszał yesterdaywczoraj,
426
1160000
2000
Mówią to, co słyszeliśmy wczoraj,
19:34
DemosthenesDemostenes was sayingpowiedzenie to us.
427
1162000
3000
kiedy przemawiał do nas Demostenes.
19:37
It's sayingpowiedzenie, "Let's marchMarsz." Thank you very much.
428
1165000
4000
Mówią: "Maszerujmy!". Dziękuję bardzo.
19:41
(ApplauseAplauz)
429
1169000
2000
(Brawa)
Translated by Dominika Krochmal
Reviewed by Piotr Wiśniewski

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Zittrain - Net watchdog
Jonathan Zittrain wants to make sure the electronic frontier stays open -- and he's looking to the Internet's millions of users for its salvation.

Why you should listen

The increasing proliferation of "tethered" devices, from iPhones to Xboxes, is only one of countless threats to the freewheeling Internet as we know it. There's also spam, malware, misguided legislation and a drift away from what Internet law expert Jonathan Zittrain calls "generativity" -- a system's receptivity to unanticipated (and innovative) change instigated by myriad users.

Harvard law professor Zittrain, as an investigator for the OpenNet initiative and co-founder of Harvard's Berkman Center for Internet and Society, has long studied the legal, technological and world-shaking aspects of quickly morphing virtual terrains. He performed the first large-scale tests of Internet filtering in China and Saudi Arabia in 2002. His initiatives include projects to fight malware (StopBadware) and ChillingEffects, a site designed to support open content by tracking legal threats to individual users.

More profile about the speaker
Jonathan Zittrain | Speaker | TED.com