ABOUT THE SPEAKER
Robert Wright - Journalist, philosopher
The best-selling author of "Nonzero," "The Moral Animal" and "The Evolution of God," Robert Wright draws on his wide-ranging knowledge of science, religion, psychology, history and politics to figure out what makes humanity tick -- and what makes us moral.

Why you should listen

Author Robert Wright thinks the crises the human species now faces are moral in nature, and that our salvation lies in the intelligent pursuit of self-interest. In his book Nonzero, Wright argues that life depends on a non-zero-sum dynamic. While a zero-sum game depends on a winner and loser, all parties in a non-zero-sum game win or lose together, so players will more likely survive if they cooperate. This points to an optimistic future of ultimate cooperation among humans -- if we recognize the game.

Well-respected for his erudition and original thinking (Bill Clinton hailed him as a genius), Wright draws from multiple disciplines -- including science, religion, history and politics -- in his search for big-picture perspectives on today's problems, particularly terrorism, while offering guarded hope for where we might be headed. A Schwartz Senior Fellow at the New America Foundation, Wright also hosts an interview series with celebrated thinkers at Meaningoflifetv.com.

Wright's newest book, The Evolution of God, explores the history of the idea of God in the three Abrahamic religions, Judaism, Islam and Christianity.

More profile about the speaker
Robert Wright | Speaker | TED.com
TED2006

Robert Wright: Progress is not a zero-sum game

Robert Wright o optymizmie

Filmed:
1,748,574 views

Autor Robert Wright wyjaśnia "sumę niezerową" - sieć powiązanych losów i współpracy, które doprowadziły naszą ewolucję do tego punktu - i jak możemy to wykorzystać by ocalić dziś ludzkość.
- Journalist, philosopher
The best-selling author of "Nonzero," "The Moral Animal" and "The Evolution of God," Robert Wright draws on his wide-ranging knowledge of science, religion, psychology, history and politics to figure out what makes humanity tick -- and what makes us moral. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:25
I've got apparentlywidocznie 18 minutesminuty
0
1000
2000
Mam około 18 minut,
00:27
to convinceprzekonać you that historyhistoria has a directionkierunek, an arrowstrzałka;
1
3000
3000
żeby przekonać was, że historia biegnie w określonym kierunku.
00:30
that in some fundamentalfundamentalny sensesens, it's good;
2
6000
3000
Że w podstawowym sensie to dobrze,
00:33
that the arrowstrzałka pointszwrotnica to something positivepozytywny.
3
9000
3000
że ten kierunek wskazuje na coś pozytywnego.
00:36
Now, when the TEDTED people first approachedzbliżył się me about givingdający this upbeatoptymistyczny talk --
4
12000
4000
Zatem, kiedy TED po raz pierwszy zwrócił się do mnie o poprowadzenie wykładu motywacyjnego --
00:40
(LaughterŚmiech)
5
16000
1000
(Śmiech)
00:41
-- that was before the cartoonrysunek of MuhammadMuhammad had triggeredwywołany globalświatowy riotingzamieszki.
6
17000
6000
-- to było przed globalnymi zamieszkami wywołanymi przez karykaturę Mahometa.
00:47
It was before the avianptasia flugrypa had reachedosiągnięty EuropeEuropy.
7
23000
2000
Zanim ptasia grypa dotarła do Europy.
00:49
It was before HamasHamas had wonwygrał the PalestinianPalestyńskich electionwybór,
8
25000
2000
I przed wygraniem przez Hamas wyborów w Palestynie,
00:51
elicitingWywoływanie variousróżnorodny counter-measuresśrodki zaradcze by IsraelIzrael.
9
27000
4000
co wywołało różne reperkusje w Izraelu.
00:55
And to be honestszczery, if I had knownznany when I was askedspytał to give this upbeatoptymistyczny talk
10
31000
4000
Szczerze, jeśli bym wiedział, kiedy byłem poproszony o przeprowadzenie tego wykładu,
00:59
that even as I was givingdający the upbeatoptymistyczny talk,
11
35000
3000
że nawet kiedy będę przed wami występował,
01:02
the apocalypseapokalipsa would be unfoldingrozwijanie --
12
38000
3000
to apokalipsa będzie w toku --
01:05
(LaughterŚmiech)
13
41000
1000
(Śmiech)
01:06
-- I mightmoc have said, "Is it okay if I talk about something elsejeszcze?"
14
42000
4000
-- Mogłem wtedy powiedzieć, "Czy będzie dobrze, jeśli pomówię o czymś innym?"
01:10
But I didn't, OK. So we're here. I'll do what I can. I'll do what I can.
15
46000
5000
Ale tego nie zrobiłem, więc jesteśmy teraz tutaj. Zapewniam, że zrobię co w mojej mocy.
01:16
I've got to warnostrzec you:
16
52000
2000
Muszę was ostrzec:
01:18
the sensesens in whichktóry my worldviewświatopogląd is upbeatoptymistyczny has always been kinduprzejmy of subtlesubtelny,
17
54000
7000
sens w jakim mój światopogląd jest optymistyczny, zawsze był bardzo subtelny,
01:25
sometimesczasami even elusivenieuchwytny.
18
61000
2000
czasem nawet trudno jest go dostrzec.
01:27
(LaughterŚmiech)
19
63000
1000
(Śmiech)
01:28
The sensesens in whichktóry I can be upliftingpodnoszący na duchu and inspiringinspirujący --
20
64000
3000
Sposób, w jaki mogę być optymistyczny i inspirujący --
01:31
I mean, there's always been a kinduprzejmy of a certainpewny grimponury dimensionwymiar
21
67000
3000
Mam na myśli to, że zawsze była pewna doza melancholii
01:34
to the way I try to upliftpodnieść, so if grimponury inspirationInspiracja --
22
70000
4000
w moim sposobie podnoszenia na duchu. Więc jeśli melancholijna inspiracja --
01:38
(LaughterŚmiech)
23
74000
1000
(Śmiech)
01:39
-- if grimponury inspirationInspiracja is not a contradictionsprzeczność in termswarunki, that is, I'm afraidprzestraszony,
24
75000
4000
-- Jeśli melancholijna inspiracja nie jest wewnętrzną sprzecznością, to, obawiam się,
01:43
the mostwiększość you can hopenadzieja for. OK, todaydzisiaj -- that's if I succeedosiągnąć sukces.
25
79000
4000
że to wszystko, na co możecie liczyć. OK, dzisiaj -- to znaczy, o ile mi się uda.
01:47
I'll see what I can do. OK?
26
83000
2000
Zobaczę, co mogę zrobić. OK?
01:49
Now, in one sensesens,
27
85000
2000
Zatem, w pewnym sensie,
01:51
the claimroszczenie that historyhistoria has a directionkierunek is not that controversialkontrowersyjny.
28
87000
3000
stwierdzenie, że historia dąży w określonym kierunku nie jest tak kontrowersyjne.
01:54
If you're just talkingmówić about socialspołeczny structureStruktura,
29
90000
3000
Jeśli mówi się chociażby o strukturze społecznej,
01:57
OK, clearlywyraźnie that's gottenzdobyć more complexzłożony
30
93000
2000
OK, ta najwyraźniej stała się bardziej skomplikowana
01:59
a little over the last 10,000 yearslat -- has reachedosiągnięty higherwyższy and higherwyższy levelspoziomy.
31
95000
3000
przez ostatnie nieco ponad 10 tysięcy lat -- osiągała coraz wyższe i wyższe poziomy.
02:02
And in factfakt, that's actuallytak właściwie sustainingwytrzymujący
32
98000
2000
I w zasadzie jest to podtrzymywanie
02:04
a long-standingod dawna trendtendencja that predatespoprzedni humanczłowiek beingsIstoty, OK,
33
100000
4000
pradawnego trendu, który jest starszy od ludzi,
02:08
that biologicalbiologiczny evolutionewolucja was doing for us.
34
104000
3000
który wywierała dla nas ewolucja biologiczna.
02:11
Because what happenedstało się in the beginningpoczątek, this stuffrzeczy encasesencases itselfsamo in a cellkomórka,
35
107000
5000
Na początku, ten materiał zawiera się w komórce,
02:16
then cellskomórki startpoczątek hangingwiszące out togetherRazem in societiesspołeczeństwa.
36
112000
3000
potem komórki zaczynają łączyć się w grupy.
02:19
EventuallyOstatecznie they get so closeblisko, they formformularz multicellularwielokomórkowy organismsorganizmy,
37
115000
3000
W końcu zbliżają się tak bardzo, że zaczynają tworzyć organizmy wielokomórkowe,
02:22
then you get complexzłożony multicellularwielokomórkowy organismsorganizmy; they formformularz societiesspołeczeństwa.
38
118000
5000
potem powstają złożone organizmy wielokomórkowe; one tworzą społeczeństwa.
02:27
But then at some pointpunkt, one of these multicellularwielokomórkowy organismsorganizmy
39
123000
3000
Ale potem w pewnym momencie, jeden z tych wielokomórkowych organizmów
02:30
does something completelycałkowicie amazingniesamowity with this stuffrzeczy, whichktóry is
40
126000
3000
robi z tym coś zupełnie niebywałego, to znaczy
02:33
it launchesuruchamia się a wholecały seconddruga kinduprzejmy of evolutionewolucja: culturalkulturalny evolutionewolucja.
41
129000
5000
rozpoczyna całkiem nowy rodzaj ewolucji: ewolucję kulturalną.
02:38
And amazinglyzadziwiająco, that evolutionewolucja sustainspodtrzymuje the trajectorytrajektoria
42
134000
3000
Zdumiewająco, ta nowa ewolucja utrzymuje drogę,
02:41
that biologicalbiologiczny evolutionewolucja had establishedustanowiony towardw kierunku greaterwiększy complexityzłożoność.
43
137000
5000
którą ewolucja biologiczna ustaliła ku większej złożoności.
02:46
By culturalkulturalny evolutionewolucja we mean the evolutionewolucja of ideaspomysły.
44
142000
3000
Poprzez ewolucję kulturalną rozumiemy ewolucję myśli.
02:49
A lot of you have heardsłyszał the termsemestr "memesmemy." The evolutionewolucja of technologytechnologia,
45
145000
3000
Wielu z was słyszało termin "memy". Ewolucja technologii,
02:52
I payzapłacić a lot of attentionUwaga to, so, you know,
46
148000
2000
którą uważnie śledzę. Wiecie,
02:54
one of the first things you got was a little handdłoń axetopór.
47
150000
4000
jedną z pierwszych rzeczy, które mieliśmy to mały pięściak.
02:58
GenerationsPokoleń go by, somebodyktoś saysmówi, hey, why don't we put it on a stickkij?
48
154000
5000
Pokolenia przemijają, ktoś mówi, jej, czemu tego nie wsadzimy na patyk?
03:03
(LaughterŚmiech)
49
159000
3000
(Śmiech)
03:06
Just absolutelyabsolutnie delightsrozkosze the little oneste.
50
162000
3000
Ku uciesze dzieciaków.
03:09
NextNastępny bestNajlepiej thing to a videowideo gamegra.
51
165000
2000
Najlepsza rzecz zaraz po grach wideo.
03:11
This maymoże not seemwydać się to impressimponować,
52
167000
2000
Może to nie będzie zdumiewające,
03:13
but technologicaltechniczny evolutionewolucja is progressiveprogresywny, so anotherinne 10, 20,000 yearslat,
53
169000
4000
ale ewolucja technologiczna postępuje, więc za następne 10, 20,000 lat,
03:17
and armamentszbrojenia technologytechnologia takes you here.
54
173000
2000
i technologia wojskowa doprowadzi nas tutaj.
03:19
(LaughterŚmiech)
55
175000
1000
(Śmiech)
03:20
ImpressiveImponujące. And the rateoceniać of technologicaltechniczny evolutionewolucja speedsprędkości up,
56
176000
4000
Imponujące. I tempo postępu technologicznego przyśpiesza,
03:24
so a meresam quarterjedna czwarta of a centurystulecie after this, you get this, OK.
57
180000
4000
tak więc ledwie ćwierć wieku później, dostaniemy to.
03:28
(LaughterŚmiech)
58
184000
2000
(Śmiech)
03:30
And this.
59
186000
2000
I to.
03:32
(LaughterŚmiech)
60
188000
1000
(Śmiech)
03:33
I'm sorry -- it was a cheaptani laughśmiech, but I wanted to find a way
61
189000
3000
Przepraszam -- to był tani żart, ale chciałem znaleźć sposób
03:36
to transitionprzejście back to this ideapomysł of the unfoldingrozwijanie apocalypseapokalipsa,
62
192000
3000
odniesienia się do koncepcji rozgrywającej się apokalipsy,
03:39
and I thought that mightmoc do it.
63
195000
2000
i pomyślałem, że mogę to zrobić w ten sposób.
03:41
(ApplauseAplauz)
64
197000
7000
(Aplauz)
03:48
So, what threatensgrozi to happenzdarzyć with this unfoldingrozwijanie apocalypseapokalipsa
65
204000
5000
OK. Zatem ta nadciągająca apokalipsa grozi
03:53
is the collapsezawalić się of globalświatowy socialspołeczny organizationorganizacja.
66
209000
4000
upadkiem globalnych struktur społecznych.
03:57
Now, first let me remindprzypominać you how much work it tookwziął to get us where we are,
67
213000
3000
Na początku pozwólcie, że przypomnę jak wiele pracy musieliśmy włożyć by osiągnąć to, co mamy,
04:00
to be on the brinkskraj of trueprawdziwe globalświatowy socialspołeczny organizationorganizacja.
68
216000
3000
być na krawędzi prawdziwie globalnej struktury społecznej.
04:03
OriginallyPierwotnie, you had the mostwiększość complexzłożony societiesspołeczeństwa, the hunter-gathererłowca-zbieracz villagewioska.
69
219000
6000
Początkowo, istniały najbardziej złożone społeczeństwa, wioski łowiecko-zbierackie.
04:09
StonehengeStonehenge is the remnantpozostałość of a chiefdomnaczelnictwo,
70
225000
2000
Stonehenge jest pozostałością struktury wodzowskiej,
04:11
whichktóry is what you get with the inventionwynalazek of agriculturerolnictwo: multi-villagewielo-wioska polityustrój
71
227000
3000
która powstała po wynalezieniu rolnictwa: ustrój wielu wiosek
04:14
with centralizedscentralizowany rulereguła.
72
230000
3000
z władzą centralną.
04:17
With the inventionwynalazek of writingpisanie, you startpoczątek gettinguzyskiwanie citiesmiasta. This is blurryRozmazany. I kinduprzejmy of like that
73
233000
5000
Wraz z odkryciem pisma, zaczęły tworzyć się miasta. Ten obrazek jest rozmazany. Podoba mi się to,
04:22
because it makesczyni it look like a one-celledjednokomórkowy organismorganizm and remindsprzypomina you
74
238000
3000
ponieważ sprawia, że wygląda on jak organizm jednokomórkowy i przypomina
04:25
how manywiele levelspoziomy organicorganiczny organizationorganizacja has alreadyjuż movedprzeniósł throughprzez
75
241000
4000
jak wiele poziomów pokonały dotychczas struktury organiczne
04:29
to get to this pointpunkt. And then you get to, you know, you get empiresimperia.
76
245000
6000
by dojść do tego etapu. A potem mamy imperia.
04:35
I want to stressnaprężenie, you know, socialspołeczny organizationorganizacja can transcendprzekroczyć politicalpolityczny boundsmiedza.
77
251000
4000
Chcę podkreślić, że struktura społeczna może wykraczać poza granice polityczne.
04:39
This is the SilkJedwab RoadDrogi connectingzłączony the ChineseChiński EmpireImperium and the RomanRoman EmpireImperium.
78
255000
4000
To Szlak Jedwabny łączący imperium chińskie z rzymskim.
04:43
So you had socialspołeczny complexityzłożoność spanningrozpiętość the wholecały continentkontynent,
79
259000
3000
Złożoność społeczna objęła cały kontynent,
04:46
even if no polityustrój did similarlypodobnie. TodayDzisiaj, you've got nationnaród statesstany.
80
262000
5000
nawet jeśli nie uczynił tak żaden jednolity ustrój. Dzisiaj, mamy państwa narodowe.
04:51
PointPunkt is: there's obviouslyoczywiście collaborationwspółpraca and organizationorganizacja going on
81
267000
3000
Chodzi o to, że oczywiście istnieje współpraca i organizacja
04:54
beyondpoza nationalkrajowy boundsmiedza.
82
270000
2000
ponad granicami narodów.
04:56
This is actuallytak właściwie just a pictureobrazek of the earthZiemia at night,
83
272000
3000
To jest tylko zdjęcie Ziemi nocą,
04:59
and I'm just puttingwprowadzenie it up because I think it's prettyładny.
84
275000
2000
i pokazuję je tylko dlatego, że myślę, że jest ładne.
05:01
Does kinduprzejmy of conveyprzenieść the sensesens that this is an integratedzintegrowany systemsystem.
85
277000
5000
I w pewnym sensie przekazuje, że jest to zintegrowany system.
05:06
Now, I explainedwyjaśnione this growthwzrost of complexityzłożoność by referenceodniesienie to something
86
282000
6000
Dobrze. Zatem, wyjaśniłem wzrost złożoności poprzez odwołanie do czegoś
05:12
callednazywa "non-zeroniezerowy sumnesssuma."
87
288000
4000
nazwanego "sumą niezerową".
05:16
AssumingZakładając, że that a fewkilka of you did not do the assignedprzydzielony readingczytanie, very quicklyszybko,
88
292000
5000
Zakładając, że kilkoro z was nie przerobiło obowiązujących tekstów, bardzo krótko,
05:21
the keyklawisz ideapomysł is the distinctionróżnica betweenpomiędzy zero-sumsuma zerowa gamesGry, in whichktóry correlationskorelacje
89
297000
5000
kluczową ideą jest rozróżnienie pomiędzy grami o sumie zerowej, w których korelacje
05:26
are inverseodwrotność: always a winnerzwycięzca and a loserprzegrany.
90
302000
3000
są odwrotne: zawsze jest zwycięzca i przegrany.
05:29
Non-zero-sumNon-zero suma gamesGry in whichktóry correlationskorelacje can be positivepozytywny, OK.
91
305000
4000
W grach o sumie niezerowej obie korelacje mogą być pozytywne.
05:33
So like in tennistenis, usuallyzazwyczaj it's win-losewygrana przegrana;
92
309000
4000
Na przykład w tenisie, zazwyczaj jedna strona wygrywa, a druga przegrywa.
05:37
it always addsdodaje up to zero-zero-sumsuma zerowa. But if you're playinggra doublesdebel,
93
313000
3000
Wyniki zawsze sumują się do zera. Natomiast jeśli grasz w debla,
05:40
the personosoba on your sidebok of the netnetto, they're in the samepodobnie boatłódź as you,
94
316000
2000
to osoba po twojej stronie siatki jest w tej samej drużynie,
05:42
so you're playinggra a non-zero-sumsuma niezerowa gamegra with them.
95
318000
2000
zatem z tą osobą grasz w grę o sumie niezerowej.
05:44
It's eitherzarówno for the better or for the worsegorzej, OK.
96
320000
3000
Co może być albo korzystne, albo nie.
05:47
A lot of formsformularze of non-zero-sumsuma niezerowa behaviorzachowanie in the realmkrólestwo of economicsEkonomia and so on
97
323000
5000
Wiele przejawów zachowań o sumie niezerowej w dziedzinie ekonomii,
05:52
in everydaycodziennie life oftenczęsto leadswskazówki to cooperationwspółpraca.
98
328000
4000
oraz w życiu codziennym, często prowadzi do współpracy.
05:56
The argumentargument I make is basicallygruntownie that, well,
99
332000
2000
Próbuję po prostu dowieść,
05:58
non-zero-sumsuma niezerowa gamesGry have always been partczęść of life.
100
334000
2000
że gry o sumie niezerowej zawsze były częścią życia.
06:00
You have them in hunter-gathererłowca-zbieracz societiesspołeczeństwa,
101
336000
2000
Istniały w społeczeństwach łowiecko-zbierackich,
06:02
but then throughprzez technologicaltechniczny evolutionewolucja, newNowy formsformularze of technologytechnologia arisepowstać
102
338000
5000
ale wraz z ewolucją technologiczną, pojawiają się nowe formy technologii,
06:07
that facilitateułatwiać or encouragezachęcać the playinggra of non-zero-sumsuma niezerowa gamesGry,
103
343000
5000
które ułatwiają, lub zachęcają do grania w gry o sumie niezerowej,
06:12
involvingangażujące more people over largerwiększy territoryterytorium.
104
348000
3000
angażując więcej ludzi na większym obszarze.
06:15
SocialSpołeczne structureStruktura adaptsdostosowuje się to accommodatepomieścić this possibilitymożliwość and
105
351000
4000
Struktura społeczna dostosowuje się do tej możliwości i
06:19
to harnessuprząż this productiveproduktywny potentialpotencjał, so you get citiesmiasta, you know,
106
355000
3000
by okiełznać ten produktywny potencjał, więc powstają miasta
06:22
and you get all the non-zero-sumsuma niezerowa gamesGry you don't think about
107
358000
3000
i toczą się te wszystkie gry o sumie niezerowej, o których nawet nie myślicie,
06:25
that are beingistota playedgrał acrossprzez the worldświat.
108
361000
1000
które są rozgrywane na całym świecie.
06:26
Like, have you ever thought when you buykupować a carsamochód,
109
362000
3000
Na przykład, czy pomyśleliście kiedyś podczas zakupu samochodu,
06:29
how manywiele people on how manywiele differentróżne continentskontynenty contributedprzyczynił się
110
365000
2000
jak wielu ludzi na różnych kontynentach przyczyniło się
06:31
to the manufactureprodukcja of that carsamochód? Those are people in effectefekt
111
367000
5000
do wyprodukowania tego samochodu? W konsekwencji, z tymi ludźmi
06:36
you're playinggra a non-zero-sumsuma niezerowa gamegra with.
112
372000
2000
gracie w grę o sumie niezerowej.
06:38
I mean, there are certainlyna pewno plentydużo of them around.
113
374000
7000
Poważnie, zapewne tych ludzi jest masa.
06:45
Now, this soundsDźwięki like an intrinsicallywewnętrznie upbeatoptymistyczny worldviewświatopogląd in a way,
114
381000
3000
Zatem, to brzmi jak optymistyczny pogląd na świat w pewnym sensie,
06:48
because when you think of non-zeroniezerowy, you think win-winwin-win, you know,
115
384000
3000
ponieważ kiedy myślicie o sumie niezerowej, myślicie o obopólnej wygranej,
06:51
that's good. Well, there are a fewkilka reasonspowody
116
387000
2000
co jest dobre. Ale jest kilka powodów,
06:53
that actuallytak właściwie it's not intrinsicallywewnętrznie upbeatoptymistyczny.
117
389000
3000
dla których to nie jest dogłębnie optymistyczne.
06:56
First of all, it can accommodatepomieścić; it doesn't denyzaprzeczać the existenceistnienie
118
392000
4000
Po pierwsze, to może się dostosować: nie wyklucza istnienia
07:00
of inequalitynierówność exploitationeksploatacja warwojna.
119
396000
3000
wojny o wykorzystanie nierówności.
07:03
But there's a more fundamentalfundamentalny reasonpowód
120
399000
2000
Ale istnieje bardziej podstawowy powód,
07:05
that it's not intrinsicallywewnętrznie upbeatoptymistyczny, because a non-zero-sumsuma niezerowa gamegra,
121
401000
3000
dla którego nie jest to optymistyczne u podstaw, ponieważ gra o sumie zmiennej,
07:08
all it tellsmówi you for sure is that the fortunesfortuny will be correlatedwspółzależny for better or worsegorzej.
122
404000
4000
mówi o tym, że wyniki będą współzależne na dobre lub na złe.
07:12
It doesn't necessarilykoniecznie predictprzepowiadać, wywróżyć a win-winwin-win outcomewynik.
123
408000
6000
To niekoniecznie przewiduje wynik obopólnej wygranej.
07:18
So, in a way, the questionpytanie is: on what groundsfusy
124
414000
2000
Tak więc, pytanie brzmi, na jakiej podstawie
07:20
am I upbeatoptymistyczny at all about historyhistoria? And the answerodpowiedź is,
125
416000
4000
jestem w ogóle optymistyczny jeśli chodzi o historię? A odpowiedź brzmi,
07:24
first of all, on balancesaldo I would say people have playedgrał theirich gamesGry
126
420000
4000
że po pierwsze, myślę, że przeciętnie ludzie częściej grali w gry
07:28
to more win-winwin-win outcomeswyniki than lose-loseprzegrać outcomeswyniki. On balancesaldo,
127
424000
4000
o wyniku z obopólnym zyskiem, niż z obopólną przegraną. Średnio,
07:32
I think historyhistoria is a netnetto positivepozytywny in the non-zero-sumsuma niezerowa gamegra departmentdepartament.
128
428000
6000
uważam, że historia jest siatką pozytywnych wyników w zakresie gier o sumie niezerowej.
07:38
And a testamenttestament to this is the thing that mostwiększość amazeszadziwia me,
129
434000
5000
I świadectwem tego jest rzecz, która mnie najbardziej zdumiewa,
07:43
mostwiększość impressesimponuje me, and mostwiększość upliftswypiętrza me,
130
439000
2000
wywiera na mnie największe wrażenie i najbardziej podnosi mnie na duchu,
07:45
whichktóry is that there is a moralmorał dimensionwymiar to historyhistoria;
131
441000
5000
czyli fakt, że istnieje wymiar moralny historii,
07:50
there is a moralmorał arrowstrzałka. We have seenwidziany moralmorał progresspostęp over time.
132
446000
3000
jest moralny kierunek. Obserwowaliśmy moralny postęp na przestrzeni wieków.
07:53
2,500 yearslat agotemu, membersczłonków of one GreekGrecki city-statestan miasta
133
449000
4000
2 500 lat temu, mieszkańcy jednego miasta w Grecji
07:57
considereduważane membersczłonków of anotherinne GreekGrecki city-statestan miasta subhumanczłekokształtny
134
453000
3000
uważali mieszkańców innego greckiego miasta za podludzi
08:00
and treatedleczony them that way. And then this moralmorał revolutionrewolucja arrivedprzybył,
135
456000
5000
i tak ich traktowali. A potem nastała ta rewolucja moralna
08:05
and they decidedzdecydowany that actuallytak właściwie, no, GreeksGrecy are humanczłowiek beingsIstoty.
136
461000
4000
i zdecydowali, że w gruncie rzeczy nie, Grecy są ludźmi.
08:09
It's just the PersiansPersowie who aren'tnie są fullycałkowicie humanczłowiek
137
465000
3000
To tylko Persowie nie są w pełni ludźmi
08:12
and don't deservezasłużyć to be treatedleczony very nicelyładnie.
138
468000
2000
i nie zasługują na miłe traktowanie.
08:14
But this was progresspostęp -- you know, give them creditkredyt. And now todaydzisiaj,
139
470000
3000
Ale to był postęp, uznajcie to. A współcześnie,
08:17
we'vemamy seenwidziany more progresspostęp. I think -- I hopenadzieja -- mostwiększość people here would say
140
473000
3000
obserwujemy dalszy postęp. Myślę -- mam nadzieję -- ,że większość tu obecnych powie,
08:20
that all people everywherewszędzie are humanczłowiek beingsIstoty,
141
476000
3000
że wszyscy ludzie wszędzie są istotami ludzkimi,
08:23
deservezasłużyć to be treatedleczony decentlyprzyzwoicie,
142
479000
3000
zasługują na przyzwoite traktowanie,
08:26
unlesschyba że they do something horrendousprzerażający, regardlessbez względu of racewyścigi or religionreligia.
143
482000
4000
o ile nie zrobią czegoś strasznego, niezależnie od rasy czy religii.
08:30
And you have to readczytać your ancientstarożytny historyhistoria to realizerealizować what a revolutionrewolucja that has been,
144
486000
4000
I trzeba się wczytać w historię starożytną, by zdać sobie sprawę jaka to wielka rewolucja.
08:34
OK. This was not a prevalentrozpowszechniony viewwidok,
145
490000
2000
OK. Nie było to przeważającym poglądem,
08:36
fewkilka thousandtysiąc yearslat agotemu, and I attributeatrybut it to this non-zero-sumsuma niezerowa dynamicdynamiczny.
146
492000
5000
kilka tysięcy lat temu i przypisuję to tej dynamice sumy niezerowej.
08:41
I think that's the reasonpowód there is as much tolerancetolerancja towardw kierunku nationalitiesnarodowości,
147
497000
4000
Uważam, że jest to przyczyną tak wielkiej tolerancji narodowości,
08:45
ethnicitiesgrupy etniczne, religionsreligie as there is todaydzisiaj. If you askedspytał me,
148
501000
5000
grup etnicznych, religii, jaką mamy teraz. Gdybyście mnie zapytali,
08:50
you know, why am I not in favorprzysługa of bombingbombardowanie JapanJaponia,
149
506000
2000
dlaczego nie jestem za zrzucaniem bomb na Japonię,
08:52
well, I'm only half-jokingpół żartem when I say they builtwybudowany my carsamochód.
150
508000
3000
jest tylko pół żartem jeśli powiem, że to oni zbudowali mój samochód.
08:55
We have this non-zero-sumsuma niezerowa relationshipzwiązek,
151
511000
2000
Mamy tą relację o sumie niezerowej
08:57
and I think that does leadprowadzić to a kinduprzejmy of a tolerancetolerancja to the extentstopień that you realizerealizować
152
513000
6000
i myślę, że to prowadzi do rodzaju tolerancji do tego stopnia, że zdajesz sobie sprawę,
09:03
that someonektoś else'sw przeciwnym razie welfaredobrobyt is positivelypozytywnie correlatedwspółzależny with yoursTwój --
153
519000
4000
że cudze dobro pozytywnie koreluje z twoim.
09:07
you're more likelyprawdopodobne to cutciąć them a breakprzerwa.
154
523000
2000
Jest większe prawdopodobieństwo, że mu odpuścisz.
09:09
I kinduprzejmy of think this is a kinduprzejmy of a business-classklasa biznesowa moralitymoralność.
155
525000
5000
Myślę, że to rodzaj moralności klasy biznes.
09:14
UnfortunatelyNiestety, I don't flylatać trans-AtlanticTrans Atlantyk businessbiznes classklasa oftenczęsto enoughdość
156
530000
4000
Niestety, nie latam przez Atlantyk klasą biznes dostatecznie często
09:18
to know, or any other kinduprzejmy of businessbiznes classklasa really,
157
534000
3000
by to wiedzieć. Ani tak naprawdę żadnym rodzajem klasy biznes.
09:21
but I assumezałożyć that in businessbiznes classklasa, you don't hearsłyszeć manywiele expressionswyrażenia of, you know,
158
537000
4000
Ale zakładam, że w klasie biznes, nie słychać wielu wyrazów
09:25
bigotrybigoteria about racialrasowy groupsgrupy or ethnicetniczny groupsgrupy,
159
541000
3000
fanatyzmu na tle grup rasowych lub etnicznych,
09:28
because the people who are flyinglatający trans-AtlanticTrans Atlantyk businessbiznes classklasa
160
544000
3000
ponieważ ludzie, którzy latają przez Atlantyk w klasie biznes
09:31
are doing businessbiznes with all these people; they're makingzrobienie moneypieniądze
161
547000
2000
robią interesy ze wszystkimi tymi ludźmi; zarabiają pieniądze
09:33
off all these people. And I really do think that, in that sensesens at leastnajmniej,
162
549000
4000
na tych wszystkich ludziach. I naprawdę uważam, że przynajmniej w tym sensie,
09:37
capitalismkapitalizm has been a constructivekonstruktywny forcesiła,
163
553000
3000
kapitalizm był konstruktywną siłą,
09:40
and more fundamentallyzasadniczo, it's a non-zero-sumnessniezerowa suma
164
556000
2000
a bardziej zasadniczo, to suma niezerowa
09:42
that has been a constructivekonstruktywny forcesiła in expandingrozwijanie people'sludzie realmkrólestwo
165
558000
4000
była konstruktywną siłą poszerzającą zakres
09:46
of moralmorał awarenessświadomość. I think the non-zero-sumsuma niezerowa dynamicdynamiczny,
166
562000
5000
moralnej świadomości ludzi. Uważam, że dynamika sumy niezerowej,
09:51
whichktóry is not only economicgospodarczy by any meansznaczy -- it's not always commercehandel --
167
567000
4000
która jest nie tylko ekonomiczna -- to nie zawsze handel --
09:55
but it has drivennapędzany us to the vergeskraj of a moralmorał truthprawda,
168
571000
5000
doprowadziła nas na skraj prawdy moralnej,
10:00
whichktóry is the fundamentalfundamentalny equalityrówność of everyonekażdy. It has doneGotowe that.
169
576000
3000
którą jest podstawowa równość wszystkich. Naprawdę to zrobiła.
10:03
As it has movedprzeniósł globalświatowy, movedprzeniósł us towardw kierunku a globalświatowy levelpoziom of socialspołeczny organizationorganizacja,
170
579000
5000
Wraz z osiągnięciem zakresu globalnego, przesunęła nas w kierunku poziomu globalnego organizacji społecznej,
10:08
it has drivennapędzany us towardw kierunku moralmorał truthprawda.
171
584000
2000
w kierunku prawdy moralnej.
10:10
I think that's wonderfulwspaniale.
172
586000
3000
Uważam, że to wspaniale.
10:13
Now, back to the unfoldingrozwijanie apocalypseapokalipsa.
173
589000
3000
Teraz, z powrotem do nadciągającej apokalipsy.
10:16
And you maymoże wondercud, OK, that's all fine,
174
592000
2000
I możecie się zastanawiać, OK, w porządku
10:18
soundsDźwięki great -- moralmorał directionkierunek in historyhistoria --
175
594000
2000
brzmi świetnie -- kierunek moralny w historii --
10:20
but what about this so-calledtak zwana clashkolidować of civilizationscywilizacje? Well, first of all,
176
596000
9000
ale co z tym tak zwanym zderzeniem cywilizacji? Przede wszystkim
10:29
I would emphasizepodkreślać that it fitspasuje into the non-zero-sumsuma niezerowa frameworkstruktura,
177
605000
3000
podkreśliłbym, że pasuje to ram sumy niezerowej.
10:32
OK. If you look at the relationshipzwiązek
178
608000
2000
Jeśli spojrzycie na relację
10:34
betweenpomiędzy the so-calledtak zwana MuslimMuzułmanin worldświat and WesternWestern worldświat --
179
610000
3000
pomiędzy tak zwanym muzułmańskim światem i światem Zachodu --
10:37
two termswarunki I don't like, but can't really avoiduniknąć;
180
613000
3000
dwa terminy, których nie lubię, ale nie mogę uniknąć ich użycia ---
10:40
in suchtaki a shortkrótki spanprzęsło of time, they're efficientwydajny if nothing elsejeszcze --
181
616000
4000
a w tak krótkim przedziale czasu są przynajmniej wydajne.
10:44
it is non-zero-sumsuma niezerowa. And by that I mean,
182
620000
3000
To suma niezerowa. I przez to rozumiem to, że
10:47
if people in the MuslimMuzułmanin worldświat get more hatefulnienawistny, more resentfulurażony,
183
623000
4000
jeśli ludzie w muzułmańskim świecie będą bardziej nienawistni, bardziej zawzięci,
10:51
lessmniej happyszczęśliwy with theirich placemiejsce in the worldświat,
184
627000
1000
mniej szczęśliwi w swoim miejscu na ziemi,
10:52
it'llbędzie be badzły for the WestWest. If they get more happyszczęśliwy, it'llbędzie be good for the WestWest.
185
628000
4000
będzie to złe dla Zachodu. Jeśli będą szczęśliwsi, to będzie dobre dla Zachodu.
10:56
So that is a non-zero-sumsuma niezerowa dynamicdynamiczny.
186
632000
5000
Więc to jest dynamika sumy niezerowej.
11:01
And I would say the non-zero-sumsuma niezerowa dynamicdynamiczny is only going to growrosnąć more intenseintensywny over time
187
637000
4000
I powiedziałbym, że dynamika sumy niezerowej nie tylko będzie z czasem rosła w siłę
11:05
because of technologicaltechniczny trendstrendy, but more intenseintensywny in a kinduprzejmy of negativenegatywny way.
188
641000
5000
z powodu trendów technologicznych, ale będzie silniejsza w sensie negatywnym.
11:10
It's the downsideminusem correlationkorelacja of theirich fortunesfortuny that will becomestają się more and more possiblemożliwy.
189
646000
6000
To ujemna korelacja ich losów stanie się bardziej prawdopodobna.
11:16
And one reasonpowód is because of something I call the "growingrozwój lethalityśmiertelność of hatrednienawiść."
190
652000
5000
Jedną przyczyną jest zjawisko nazywane rosnącą śmiertelnością nienawiści.
11:21
More and more, it's possiblemożliwy for grassrootsoddolne hatrednienawiść abroadza granicą
191
657000
4000
Jest coraz bardziej prawdopodobne, że oddolna nienawiść zagranicą
11:25
to manifestoczywisty itselfsamo in the formformularz of organizedzorganizowany violenceprzemoc on AmericanAmerykański soilgleba.
192
661000
5000
ujawni się w formie zorganizowanej przemocy na amerykańskiej ziemi.
11:30
And that's prettyładny newNowy, and I think it's probablyprawdopodobnie going to get a lot worsegorzej
193
666000
3000
I to coś całkiem nowego, myślę, że prawdopodobnie bardzo się to pogorszy
11:33
-- this capacityPojemność -- because of
194
669000
3000
-- ta zdolność -- z powodu
11:36
trendstrendy in informationInformacja technologytechnologia, in technologiestechnologie that can be used
195
672000
4000
trendów w technologii informacyjnej, w technologiach, które mogą być użyte
11:40
for purposescele of munitionsamunicja like biotechnologybiotechnologia and nanotechnologynanotechnologia.
196
676000
6000
na potrzeby tworzenia amunicji jak biotechnologia i nanotechnologia.
11:46
We maymoże be hearingprzesłuchanie more about that todaydzisiaj.
197
682000
2000
O której może ostatnio słyszeliśmy więcej.
11:48
And there's something I worrymartwić się about especiallyszczególnie, whichktóry is that
198
684000
3000
I jest coś, o co szczególnie się martwię, czyli, że
11:51
this dynamicdynamiczny will leadprowadzić to a kinduprzejmy of a feedbackinformacje zwrotne cyclecykl that putsstawia us on a slipperyśliski slopenachylenie.
199
687000
6000
ta dynamika doprowadzi do rodzaju cyklu sprzężenia zwrotnego, które umieszcza nas na równi pochyłej.
11:57
What I have in mindumysł is: terrorismterroryzm happensdzieje się here; we overreactprzesadzam to it.
200
693000
3000
Mam na myśli taką sytuację: zdarza się tu terroryzm; my przesadzamy z reakcją.
12:00
That, you know, we're not sufficientlydostatecznie surgicalchirurgiczny in our retaliationodwet
201
696000
4000
Wiecie, nie jesteśmy dostatecznie precyzyjni w odwecie
12:04
leadswskazówki to more hatrednienawiść abroadza granicą, more terrorismterroryzm.
202
700000
2000
co prowadzi do jeszcze większej nienawiści zagranicą, większego terroryzmu.
12:06
We overreactprzesadzam because beingistota humanczłowiek, we feel like retaliatingodwetowy,
203
702000
4000
Reagujemy nadmiernie, ponieważ będąc ludźmi, mamy ochotę na zemstę,
12:10
and it getsdostaje worsegorzej and worsegorzej and worsegorzej.
204
706000
2000
i to się pogarsza i pogarsza i pogarsza.
12:12
You could call this the positivepozytywny feedbackinformacje zwrotne of negativenegatywny vibeswibracje,
205
708000
4000
Można to nazwać dodatnim sprzężeniem zwrotnym negatywnych klimatów,
12:16
but I think in something so spookystraszny,
206
712000
2000
ale myślę, że w czymś tak upiornym
12:18
we really shouldn'tnie powinien have the wordsłowo positivepozytywny there at all, even in a technicaltechniczny sensesens.
207
714000
3000
nie powinniśmy mieć w ogóle słowa "dodatni", nawet w sensie technicznym.
12:21
So let's call it the deathśmierć spiralspirala of negativitynegatywne.
208
717000
3000
Więc nazwijmy to śmiertelną spiralą negatywności.
12:24
(LaughterŚmiech)
209
720000
2000
(Śmiech)
12:26
I assuregwarantować you if it happensdzieje się, at the endkoniec, bothobie the WestWest
210
722000
2000
Zapewniam was, że jeśli to się stanie, ostatecznie, zarówno Zachód
12:28
and the MuslimMuzułmanin worldświat will have sufferedcierpiał.
211
724000
3000
jak i świat muzułmański będą cierpieć.
12:31
So, what do we do? Well, first of all, we can do a lot more with armsramiona controlkontrola,
212
727000
6000
Więc co robić? Przede wszystkim możemy bardziej kontrolować zbrojenia,
12:37
the internationalmiędzynarodowy regulationregulacja of dangerousniebezpieczny technologiestechnologie.
213
733000
2000
międzynarodową regulację niebezpiecznych technologii.
12:39
I have a wholecały globalświatowy governancezarządzanie sermonkazanie
214
735000
2000
Mam całe kazanie o globalnym zarządzaniu,
12:41
that I will sparezapasowy you right now,
215
737000
2000
którego wam teraz oszczędzę,
12:43
because I don't think that's going to be enoughdość anywaytak czy inaczej, althoughmimo że it's essentialistotny.
216
739000
3000
ponieważ nie uważam, że to wystarczy, choć jest to istotne.
12:46
I think we're going to have to have a majorpoważny roundokrągły
217
742000
2000
Uważam, że będziemy mieli wielką falę
12:48
of moralmorał progresspostęp in the worldświat.
218
744000
2000
postępu moralnego na świecie.
12:50
I think you're just going to have to see lessmniej hatrednienawiść amongpośród groupsgrupy,
219
746000
5000
Myślę, że po prostu musimy zaobserwować mniej nienawiści między grupami,
12:55
lessmniej bigotrybigoteria, and, you know, racialrasowy groupsgrupy, religiousreligijny groupsgrupy, whatevercokolwiek.
220
751000
6000
mniej fanatyzmu i grup rasowych, religijnych, jakichkolwiek.
13:01
I've got to admitprzyznać I feel sillygłupi sayingpowiedzenie that.
221
757000
2000
Muszę przyznać, że czuję się głupio mówiąc to.
13:03
It soundsDźwięki so kinduprzejmy of PollyannaishPollyannaish. I feel like RodneyRodney KingKról, you know,
222
759000
3000
Brzmi jak Pollyanna. Czuję się jak Rodney King
13:06
sayingpowiedzenie, why can't we all just get alongwzdłuż?
223
762000
2000
mówiący "Dlaczego nie możemy żyć wszyscy w zgodzie?"
13:08
But hey, I don't really see any alternativealternatywny, givendany the way I readczytać the situationsytuacja.
224
764000
6000
Ale nie widzę żadnej alternatywy, biorąc pod uwagę sposób, w jaki postrzegam tą sytuację.
13:14
There's going to have to be moralmorał progresspostęp.
225
770000
3000
Musi nastąpić postęp moralny.
13:17
There's going to have to be a lesseningzmniejszający of the amountilość of hatrednienawiść in the worldświat,
226
773000
4000
Musi przyjść zmniejszenie ilości nienawiści na świecie,
13:21
givendany how dangerousniebezpieczny it's becomingtwarzowy.
227
777000
4000
wziąwszy pod uwagę jak niebezpieczna się ona staje.
13:25
In my defenseobrona, I'd say, as naivenaiwny as this maymoże sounddźwięk,
228
781000
3000
Na swoją obronę powiem, jakkolwiek naiwnie to może zabrzmieć,
13:28
it's ultimatelyostatecznie groundeduziemiony in cynicismcynizm.
229
784000
3000
że jest to ostatecznie ugruntowane w cynizmie.
13:31
That is to say --
230
787000
1000
To znaczy --
13:32
(LaughterŚmiech)
231
788000
1000
(Śmiech)
13:33
-- thank you, thank you. That is to say, rememberZapamiętaj: my wholecały viewwidok
232
789000
5000
-- dziękuję, dziękuję. To znaczy, pamiętajcie, moja cała wizja
13:38
of moralitymoralność is that it boilswrze down to self-interestwłasny interes.
233
794000
3000
moralności jest taka, że sprowadza się ona do interesowności.
13:41
It's when people'sludzie fortunesfortuny are correlatedwspółzależny.
234
797000
2000
To kiedy ludzkie losy są ze sobą powiązane.
13:43
It's when your welfaredobrobyt conducesprzewodzi to minekopalnia, that I decidedecydować się, oh yeah,
235
799000
3000
To kiedy twoje dobro prowadzi do mojego, decyduję, o tak,
13:46
I'm all in favorprzysługa of your welfaredobrobyt. That's what's responsibleodpowiedzialny
236
802000
4000
że jestem całkowicie za twoim dobrem. Oto co odpowiada
13:50
for this growthwzrost of this moralmorał progresspostęp so fardaleko,
237
806000
3000
za ten wzrost tego postępu moralnego do tej pory
13:53
and I'm sayingpowiedzenie we oncepewnego razu again have a correlationkorelacja of fortunesfortuny,
238
809000
3000
i mówię, że znów mamy powiązanie losów.
13:56
and if people respondodpowiadać to it intelligentlyinteligentnie, we will see
239
812000
4000
I jeśli ludzie odpowiedzą na to inteligentnie, zaobserwujemy
14:00
the developmentrozwój of tolerancetolerancja and so on --
240
816000
3000
rozwój tolerancji i tak dalej --
14:03
the normsnormy that we need, you know.
241
819000
3000
norm, których potrzebujemy.
14:06
We will see the furtherdalej evolutionewolucja of this kinduprzejmy of business-classklasa biznesowa moralitymoralność.
242
822000
4000
Zaobserwujemy dalszą ewolucję tego rodzaju moralności klasy biznes.
14:10
So, these two things, you know, if they get people'sludzie attentionUwaga
243
826000
6000
Więc jeśli te dwie rzeczy zwrócą na siebie uwagę
14:16
and drivenapęd home the positivepozytywny correlationkorelacja and people do what's in theirich self-interestswłasne interesy,
244
832000
3000
i przekonają o dodatniej korelacji, a ludzie postąpią zgodnie ze swoim najlepszym interesem,
14:19
whichktóry is furtherdalej the moralmorał evolutionewolucja,
245
835000
4000
którym jest dalsza ewolucja moralna,
14:23
then they could actuallytak właściwie have a constructivekonstruktywny effectefekt.
246
839000
3000
wówczas będą mogły naprawdę mieć konstruktywny wpływ.
14:26
And that's why I lumpguzek growingrozwój lethalityśmiertelność of hatrednienawiść
247
842000
3000
Oto dlaczego grupuję rosnącą śmiertelność nienawiści
14:29
and deathśmierć spiralspirala of negativitynegatywne underpod the generalgenerał rubricrubryka,
248
845000
3000
i śmiertelną spiralę negatywności pod ogólną kategorią:
14:32
reasonspowody to be cheerfulwesoły.
249
848000
2000
przyczyny do radości.
14:34
(LaughterŚmiech)
250
850000
2000
(Śmiech)
14:36
Doing the bestNajlepiej I can, OK.
251
852000
2000
Staram się, jak mogę.
14:38
(LaughterŚmiech)
252
854000
1000
(Śmiech)
14:39
I never callednazywa myselfsiebie MrMr. UpliftPodwyżki.
253
855000
2000
Nigdy nie nazywałem siebie Pan Optymizm.
14:41
I'm just doing what I can here.
254
857000
3000
Robię, co mogę.
14:44
(LaughterŚmiech)
255
860000
1000
(Śmiech)
14:45
Now, launchingwodowanie a moralmorał revolutionrewolucja has got to be hardciężko, right?
256
861000
3000
Uruchomienie rewolucji moralnej musi być trudne, prawda?
14:48
I mean, what do you do?
257
864000
2000
Mam na myśli, co zrobić?
14:50
And I think the answerodpowiedź is a lot of differentróżne people
258
866000
2000
I uważam, że odpowiedzią jest to, że wielu różnych ludzi
14:52
are going to have to do a lot of differentróżne things.
259
868000
3000
będzie musiało robić wiele różnych rzeczy.
14:55
We all startpoczątek where we are. SpeakingMówiąc as an AmericanAmerykański
260
871000
5000
Wszyscy zaczynamy w tym punkcie. Mówiąc to jako Amerykanin,
15:00
who has childrendzieci whosektórego securitybezpieczeństwo 10, 20, 30 yearslat down the roadDroga
261
876000
4000
który ma dzieci, o których bezpieczeństwo za 10, 20, 30 lat
15:04
I worrymartwić się about -- what I personallyosobiście want to startpoczątek out doing
262
880000
3000
się martwię -- to, co ja osobiście chcę zacząć robić,
15:07
is figuringzastanawianie się out why so manywiele people around the worldświat hatenienawidzić us, OK.
263
883000
4000
to dowiedzenie się, dlaczego tak wielu ludzi na świecie nas nienawidzi.
15:11
I think that's a worthygodny researchBadania projectprojekt myselfsiebie.
264
887000
4000
Uważam, że to zasługujący na uznanie projekt naukowy.
15:15
I alsorównież like it because it's an intrinsicallywewnętrznie kinduprzejmy of morallymoralnie redeemingodkupienie exercisećwiczenie.
265
891000
5000
Podoba mi się to także dlatego, że jest to nieodzownie rodzaj moralnie rehabilitującego ćwiczenia,
15:20
Because to understandzrozumieć why somebodyktoś
266
896000
2000
ponieważ by zrozumieć dlaczego ktoś
15:22
in a very differentróżne culturekultura does something --
267
898000
2000
w bardzo odmiennej kulturze robi coś --
15:24
somebodyktoś you're kinduprzejmy of viewingoglądanie as alienobcy,
268
900000
2000
ktoś, kogo postrzegasz jak obcego --
15:26
who'skto jest doing things you considerrozważać strangedziwne
269
902000
2000
kto robi rzeczy, które uważasz za dziwne,
15:28
in a culturekultura you considerrozważać strangedziwne -- to really understandzrozumieć why they do
270
904000
4000
w kulturze, którą uważasz za dziwną. By naprawdę zrozumieć dlaczego robią
15:32
the things they do is a morallymoralnie redeemingodkupienie accomplishmentosiągnięcie,
271
908000
4000
rzeczy, które robią jest moralnie rehabilitującym osiągnięciem
15:36
because you've got to relateodnosić się theirich experiencedoświadczenie to yoursTwój.
272
912000
2000
ponieważ musisz odnieść ich doświadczenie do swojego.
15:38
To really understandzrozumieć it, you've got to say, "Oh, I get it.
273
914000
4000
By to naprawdę zrozumieć, musisz sobie powiedzieć "O! Już łapię!
15:42
So when they feel resentfulurażony, it's kinduprzejmy of like
274
918000
2000
Więc jeśli oni są oburzeni, to tak jakbym
15:44
the way I feel resentfulurażony when this happensdzieje się,
275
920000
2000
ja był oburzony, kiedy to się dzieje
15:46
and for somewhatnieco the samepodobnie reasonspowody." That's trueprawdziwe understandingzrozumienie.
276
922000
4000
i z poniekąd tej samej przyczyny. "Oto prawdziwe zrozumienie.
15:50
And I think that is an expansionekspansja of your moralmorał compasskompas when you managezarządzanie to do that.
277
926000
6000
I uważam, że jest to poszerzenie własnego zakresu moralności, jeśli coś takiego się udaje.
15:56
It's especiallyszczególnie hardciężko to do when people hatenienawidzić you, OK,
278
932000
3000
Szczególnie ciężko jest to zrobić, kiedy ludzie cię nienawidzą,
15:59
because you don't really, in a sensesens, want
279
935000
3000
ponieważ naprawdę nie masz ochoty
16:02
to completelycałkowicie understandzrozumieć why people hatenienawidzić you.
280
938000
2000
całkowicie zrozumieć, dlaczego ludzie cię nienawidzą.
16:04
I mean, you want to hearsłyszeć the reasonpowód, but you don't want to be ablezdolny to relateodnosić się to it.
281
940000
2000
To znaczy, chcesz usłyszeć przyczynę, ale nie chcesz mieć możliwości odniesienia się do niej.
16:06
You don't want it to make sensesens, right? (LaughterŚmiech)
282
942000
2000
Nie chcesz, żeby to miało sens, tak?
16:08
You don't want to say, "Well, yeah, I can kinduprzejmy of understandzrozumieć
283
944000
2000
Nie chcesz powiedzieć: "No tak, jestem w stanie to zrozumieć
16:10
how a humanczłowiek beingistota in those circumstancesokoliczności
284
946000
2000
jak istota ludzka w tych warunkach
16:12
would hatenienawidzić the countrykraj I liverelacja na żywo in." That's not a pleasantprzyjemne thing,
285
948000
3000
może nienawidzić kraj, w którym żyję." To nie jest przyjemność,
16:15
but I think it's something that we're going to have to get used to and
286
951000
6000
ale myślę, że jest to coś, do czego powinniśmy się przyzwyczaić i
16:21
work on. Now, I want to stressnaprężenie that to understandzrozumieć, you know --
287
957000
11000
pracować nad tym. Chcę podkreślić, że by zrozumieć
16:32
there are people who don't like this wholecały businessbiznes of understandingzrozumienie
288
968000
3000
są ludzie, którzy nie lubią całego tego rozumienia
16:35
the grassrootsoddolne, the rootkorzeń causesprzyczyny of things; they don't want to know
289
971000
4000
korzeni, podstawowych przyczyn; nie chcą wiedzieć
16:39
why people hatenienawidzić us. I want to understandzrozumieć it.
290
975000
3000
dlaczego ludzie nas nienawidzą. Ja chcę to zrozumieć.
16:42
The reasonpowód you're tryingpróbować to understandzrozumieć why they hatenienawidzić us,
291
978000
2000
Przyczyną dla prób zrozumienia dlaczego oni nas nienawidzą,
16:44
is to get them to quitporzucić hatingnienawidzić us. The ideapomysł
292
980000
3000
jest sprawienie, by przestali nas nienawidzić. Pomysł,
16:47
when you go throughprzez this moralmorał exercisećwiczenie of really comingprzyjście to appreciatedoceniać
293
983000
4000
kiedy przechodzisz to ćwiczenie moralne, by naprawdę docenić
16:51
theirich humanityludzkość and better understandzrozumieć them, is partczęść of an effortwysiłek
294
987000
5000
ich człowieczeństwo i lepiej ich zrozumieć, jest częścią wysiłku
16:56
to get them to appreciatedoceniać your humanityludzkość in the long runbiegać.
295
992000
2000
by oni w ostatecznym rozrachunku docenili twoje człowieczeństwo.
16:58
I think it's the first stepkrok towardw kierunku that. That's the long-termdługoterminowy goalcel.
296
994000
4000
Myślę, że to pierwszy krok w tym kierunku. To cel długoterminowy.
17:02
There are people who worrymartwić się about this, and in factfakt,
297
998000
5000
Są ludzie, którzy się tym martwią i
17:07
I, myselfsiebie, apparentlywidocznie, was denouncedpotępiony on nationalkrajowy TVTELEWIZOR
298
1003000
5000
ja osobiście zostałem potępiony w krajowej telewizji
17:12
a couplepara of nightsnoce agotemu because of an op-edop-ed I'd writtenpisemny.
299
1008000
4000
kilka nocy temu z powodu artykułu, który napisałem.
17:16
It was kinduprzejmy of alongwzdłuż these lineskwestia, and the allegationzarzut was
300
1012000
2000
Był mniej więcej w tym tonie i powstał zarzut,
17:18
that I have, quotezacytować, "affectiontkliwość for terroriststerroryści."
301
1014000
4000
że jestem, cytat, "przychylny dla terrorystów."
17:22
Now, the good newsAktualności is that the personosoba who said it was AnnAnn CoulterRedlic.
302
1018000
3000
Dobra wiadomość jest taka, że powiedziała to Ann Coulter.
17:25
(LaughterŚmiech)
303
1021000
2000
(Śmiech)
17:27
(ApplauseAplauz)
304
1023000
2000
(Aplauz)
17:29
I mean, if you've got to have an enemywróg, do make it AnnAnn CoulterRedlic.
305
1025000
2000
Jeśli musisz mieć wroga, spraw by była to Ann Coulter.
17:31
(LaughterŚmiech)
306
1027000
1000
(Śmiech)
17:32
But it's not a crazyzwariowany concerndotyczyć, OK, because understandingzrozumienie behaviorzachowanie
307
1028000
4000
Ale to nie jest szalone zmartwienie, ponieważ zrozumienie zachowania
17:36
can leadprowadzić to a kinduprzejmy of empathyempatia,
308
1032000
2000
może prowadzić do rodzaju współodczuwania
17:38
and it can make it a little hardertrudniejsze to deliverdostarczyć toughtwardy love, and so on.
309
1034000
3000
i może nieco utrudnić stosowanie ścisłej dyscypliny i tak dalej.
17:41
But I think we're a lot closerbliższy to erringbłądzący on the sidebok of not comprehendingrozumieć
310
1037000
7000
Ale myślę, że jesteśmy dużo bliżej błądzenia po stronie nie zrozumienia
17:48
the situationsytuacja clearlywyraźnie enoughdość, than in comprehendingrozumieć it so clearlywyraźnie
311
1044000
4000
sytuacji dostatecznie niż rozumienia jej tak dobrze,
17:52
that we just can't, you know, get the armyarmia out to killzabić terroriststerroryści.
312
1048000
3000
że po prostu nie możemy wysłać armii, by zabiła terrorystów.
17:55
So I'm not really worriedzmartwiony about it. So --
313
1051000
3000
Więc naprawdę się tym nie martwię. Więc --
17:58
(LaughterŚmiech)
314
1054000
2000
(Śmiech)
18:00
-- I mean, we're going to have to work on a lot of frontsfronty,
315
1056000
5000
-- będziemy musieli pracować na bardzo wielu frontach
18:05
but if we succeedosiągnąć sukces -- if we succeedosiągnąć sukces -- then oncepewnego razu again,
316
1061000
7000
ale jeśli nam się uda -- jeśli nam się uda -- wówczas jeszcze raz,
18:12
non-zero-sumnessniezerowa suma and the recognitionuznanie of non-zero-sumsuma niezerowa dynamicsdynamika
317
1068000
4000
suma niezerowa i uznanie dynamiki sumy niezerowej
18:16
will have forcedwymuszony us to a higherwyższy moralmorał levelpoziom.
318
1072000
4000
zmusiłoby nas do wyższego poziomu moralności.
18:20
And a kinduprzejmy of savingoszczędność higherwyższy moralmorał levelpoziom,
319
1076000
5000
I czegoś w rodzaju ratowania wyższego poziomu moralności,
18:25
something that kinduprzejmy of literallydosłownie saveszapisuje the worldświat.
320
1081000
2000
czegoś, co dosłownie ratuje świat.
18:27
If you look at the wordsłowo "salvationzbawienie" in the BibleBiblii --
321
1083000
3000
Jeśli patrzymy na słowo "zbawienie" w Biblii --
18:30
the ChristianChrześcijańskie usagestosowanie that we're familiarznajomy with --
322
1086000
3000
chrześcijańskie użycie, które znamy,
18:33
savingoszczędność soulsdusze, that people go to heavenniebo -- that's actuallytak właściwie a latecomerlatecomer.
323
1089000
3000
ratowanie dusz, że ludzie idą do nieba -- to w rzeczywistości coś, co pojawiło się później.
18:36
The originaloryginalny meaningznaczenie of the wordsłowo "salvationzbawienie" in the BibleBiblii is about savingoszczędność the socialspołeczny systemsystem.
324
1092000
6000
Pierwotne znaczenie słowa "zbawienie" w biblii dotyczy ratowania systemu społecznego.
18:42
"YahwehJahwe is our SaviorZbawiciel" meansznaczy "He has savedzapisane the nationnaród of IsraelIzrael,"
325
1098000
3000
"Jahwe jest naszym Zbawicielem," znaczy "On ocalił naród Izraela,"
18:45
whichktóry at the time, was a prettyładny high-levelwysoki poziom socialspołeczny organizationorganizacja.
326
1101000
3000
który w owym czasie był na całkiem wysokim poziomie rozwoju społecznego.
18:48
Now, socialspołeczny organizationorganizacja has reachedosiągnięty the globalświatowy levelpoziom, and I guessodgadnąć,
327
1104000
4000
Obecnie organizacja społeczna osiągnęła poziom globalny i myślę, że
18:52
if there's good newsAktualności I can say I'm bringingprzynoszący you, it's just that
328
1108000
4000
jeśli mogę powiedzieć, że przynoszę jakieś dobre wieści, to tylko takie,
18:56
all the salvationzbawienie of the worldświat requireswymaga is the intelligentinteligentny pursuitpościg
329
1112000
6000
że wszystko czego wymaga zbawienie świata, to inteligentna pogoń
19:02
of self-interestswłasne interesy in a disciplinedzdyscyplinowany and carefulostrożny way.
330
1118000
6000
za własnym interesem w zdyscyplinowanej i ostrożnej formie.
19:08
It's going to be hardciężko. I say we give it a shotstrzał anywaytak czy inaczej
331
1124000
3000
To będzie trudne. Ale i tak spróbujmy
19:11
because we'vemamy just come too fardaleko to screwwkręt it up now.
332
1127000
3000
ponieważ doszliśmy za daleko, by to teraz schrzanić.
19:14
ThanksDzięki.
333
1130000
2000
Dziękuję.
19:16
(ApplauseAplauz)
334
1132000
2000
(Aplauz)
Translated by Agata Lesnicka
Reviewed by Anna Ułanowicz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Robert Wright - Journalist, philosopher
The best-selling author of "Nonzero," "The Moral Animal" and "The Evolution of God," Robert Wright draws on his wide-ranging knowledge of science, religion, psychology, history and politics to figure out what makes humanity tick -- and what makes us moral.

Why you should listen

Author Robert Wright thinks the crises the human species now faces are moral in nature, and that our salvation lies in the intelligent pursuit of self-interest. In his book Nonzero, Wright argues that life depends on a non-zero-sum dynamic. While a zero-sum game depends on a winner and loser, all parties in a non-zero-sum game win or lose together, so players will more likely survive if they cooperate. This points to an optimistic future of ultimate cooperation among humans -- if we recognize the game.

Well-respected for his erudition and original thinking (Bill Clinton hailed him as a genius), Wright draws from multiple disciplines -- including science, religion, history and politics -- in his search for big-picture perspectives on today's problems, particularly terrorism, while offering guarded hope for where we might be headed. A Schwartz Senior Fellow at the New America Foundation, Wright also hosts an interview series with celebrated thinkers at Meaningoflifetv.com.

Wright's newest book, The Evolution of God, explores the history of the idea of God in the three Abrahamic religions, Judaism, Islam and Christianity.

More profile about the speaker
Robert Wright | Speaker | TED.com