TED2013
Mary Lou Jepsen: Could future devices read images from our brains?
Mary Lou Jepsen: A munden pajisjet e së ardhmes të lexojnë imazhet e trurit?
Filmed:
Readability: 4.6
1,035,856 views
Si një eksperte në krye të shkencës dixhitale, Mary Lou Jepsen studion mënyrën se si të hedhe idetë tona më krijuese në ekrane. Si paciente që ka kaluar një operacion në tru, ajo është e interesuar të dijë më shumë mbi aktivitetin nervor, i cili është baza e shpikjes, krijimtarisë dhe mendimit. Ajo shkrin këto dy pasione në një fjalim mahnitës mbi dy studime kryesore mbi trurin, të cilat mund të drejtojnë drejt një fronti të ri për të kuptuar se si (dhe çfarë) ne mendojmë.
Mary Lou Jepsen - Inventor, entrepreneur, optical physicist
Mary Lou Jepsen pushes the edges of what's possible in optics and physics, to make new types of devices, leading teams and working with huge factories that can ship vast volumes of these strange, new things. Full bio
Mary Lou Jepsen pushes the edges of what's possible in optics and physics, to make new types of devices, leading teams and working with huge factories that can ship vast volumes of these strange, new things. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I had brain surgery 18 years ago,
0
607
2508
18 vjet më parë,
pata një ndërhyrje kirurgjikale në tru,
pata një ndërhyrje kirurgjikale në tru,
00:15
and since that time, brain science has become
1
3115
2567
dhe që atëherë, shkenca e trurit është bërë
00:17
a personal passion of mine.
2
5682
1999
pasioni im personal.
00:19
I'm actually an engineer.
3
7681
2235
Në fakt unë jam inxhiniere.
00:21
And first let me say, I recently joined
4
9916
2516
Fillimisht më lejoni t'ju them
se tani vonë iu bashkova
se tani vonë iu bashkova
00:24
Google's Moonshot group,
5
12432
1549
grupit Google Moonshot,
00:25
where I had a division,
6
13981
1212
ku kisha grupin tim,
00:27
the display division in Google X,
7
15193
2181
grupin e shfaqjes, në Google X,
00:29
and the brain science work I'm speaking about today
8
17374
2622
dhe puna mbi shkencën e trurit
për të cilën po flas sot,
për të cilën po flas sot,
00:31
is work I did before I joined Google
9
19996
2921
është punë e realizuar para
se të anëtarësohesha në Google
se të anëtarësohesha në Google
00:34
and on the side outside of Google.
10
22917
2332
dhe jashtë kësaj organizate.
00:37
So that said, there's a stigma
11
25249
3183
Pra le të themi, se ka një stigma
00:40
when you have brain surgery.
12
28432
2285
pas operacionit në tru.
00:42
Are you still smart or not?
13
30717
2823
A je akoma po aq i zgjuar apo jo?
00:45
And if not, can you make yourself smart again?
14
33540
3848
Dhe nëse jo, a mund
të bëheni sërish i tillë?
të bëheni sërish i tillë?
00:49
After my neurosurgery,
15
37388
1766
Pas ndërhyrjes kirurgjikale neurale,
00:51
part of my brain was missing,
16
39154
1997
unë humba një pjesë të organit të trurit,
00:53
and I had to deal with that.
17
41151
2773
dhe duhej të përballesha me këtë gjë.
00:55
It wasn't the grey matter, but it
was the gooey part dead center
was the gooey part dead center
18
43924
2944
Nuk ishte pjesa kryesore e
Sistemit Nervor Qëndror, por një pjesë në mes
Sistemit Nervor Qëndror, por një pjesë në mes
00:58
that makes key hormones and neurotransmitters.
19
46868
3402
e cila ishte përgjegjëse për prodhimin
e hormoneve kryesore dhe neurotransmetuesit.
e hormoneve kryesore dhe neurotransmetuesit.
01:02
Immediately after my surgery,
20
50270
2231
Menjëherë pas operacionit,
01:04
I had to decide what amounts of each of over
21
52501
2143
duhej të vendosja mbi dozat
01:06
a dozen powerful chemicals to take each day,
22
54644
3702
e nje dyzine ilacesh të fuqishëm
që duhej të merrja çdo ditë,
që duhej të merrja çdo ditë,
01:10
because if I just took nothing,
23
58346
1809
sepse nëse nuk merrja asgjë,
01:12
I would die within hours.
24
60155
2732
mund të vdisja brenda pak orëve.
01:14
Every day now for 18 years -- every single day --
25
62887
3920
Çdo ditë për 18 vjet -- çdo ditë në veçanti--
01:18
I've had to try to decide the combinations
26
66807
2710
më është dashur të vendos kombinimet
01:21
and mixtures of chemicals,
27
69517
1328
e mundshme dhe përzierjet e medikamenteve,
01:22
and try to get them, to stay alive.
28
70845
3847
dhe mundohesha t'i merrja, që të jetoja.
01:26
There have been several close calls.
29
74692
2721
Kombinimet ishin të shumta dhe të përafërta.
01:29
But luckily, I'm an experimentalist at heart,
30
77413
3699
Por fatmirësisht, unë jam
natyrë eksperimentuese,
natyrë eksperimentuese,
01:33
so I decided I would experiment
31
81112
3227
kështu që vendosa të eksperimentoj
01:36
to try to find more optimal dosages
32
84339
2440
në mënyrë që të gjeja dozat më optimale
01:38
because there really isn't a clear road map
33
86779
1637
sepse në të vërtetë
nuk ka një rrugë të përcaktuar
nuk ka një rrugë të përcaktuar
01:40
on this that's detailed.
34
88416
1903
dhe të detajuar mbi këtë gjë.
01:42
I began to try different mixtures,
35
90319
2151
Fillova të provoj përzierje të ndryshme,
01:44
and I was blown away by how
36
92470
2872
dhe u surprizova nga fakti se si
01:47
tiny changes in dosages
37
95342
2411
ndryshime shumë të vogla doze
01:49
dramatically changed my sense of self,
38
97753
3149
ndryshonin gjendjen time në mënyrë drastike,
01:52
my sense of who I was, my thinking,
39
100902
1811
ndjesitë e mia, të qënies sime,
mendimeve të mia,
mendimeve të mia,
01:54
my behavior towards people.
40
102713
2259
si dhe sjelljen time kundrejt njerëzve.
01:56
One particularly dramatic case:
41
104972
2049
Një rast veçanërisht dramatik ishte ky:
01:59
for a couple months I actually tried dosages
42
107021
1868
Për disa muaj me rradhë provova doza
02:00
and chemicals typical of a man in his early 20s,
43
108889
3908
dhe kimikate tipike për një person
në moshën 20 vjeçare,
në moshën 20 vjeçare,
02:04
and I was blown away by how my thoughts changed.
44
112797
3011
dhe u çudita se si mendimet e mia ndryshuan.
02:07
(Laughter)
45
115808
3120
(Të qeshura)
02:10
I was angry all the time,
46
118928
3058
Gjatë gjithë kohës isha e inatosur,
02:13
I thought about sex constantly,
47
121986
1846
mendoja vazhdimisht rreth seksit,
02:15
and I thought I was the smartest person
48
123832
2949
dhe besoja se isha personi më i zgjuar
02:18
in the entire world, and
49
126781
2051
në gjithë botën, dhe
02:20
—(Laughter)—
50
128832
2263
(Të qeshura)
02:23
of course over the years I'd
met guys kind of like that,
met guys kind of like that,
51
131095
2925
sigurisht që gjatë viteve do kisha takuar
djem të tillë,
djem të tillë,
02:26
or maybe kind of toned-down versions of that.
52
134020
2267
ose ndoshta ca versione me te zbutura te kesaj.
02:28
I was kind of extreme.
53
136287
2184
Unë isha ekstrem.
02:30
But to me, the surprise was,
54
138471
2569
Por, surpriza për mua ishte se,
02:33
I wasn't trying to be arrogant.
55
141040
2166
nuk përpiqesha të isha arrogante.
02:35
I was actually trying,
56
143206
3209
Në fakt, unë përpiqesha,
02:38
with a little bit of insecurity,
57
146415
2360
e shoqëruar nga një dozë pasigurie,
02:40
to actually fix a problem in front of me,
58
148775
3000
të ndreqja një problem që më paraqitej,
02:43
and it just didn't come out that way.
59
151775
1856
por në atë mënyrë nuk mundesha.
02:45
So I couldn't handle it.
60
153631
1483
Nuk mund të përballesha me të.
02:47
I changed my dosages.
61
155114
1525
Ndryshova dozat e mia.
02:48
But that experience, I think, gave me
62
156639
2455
Por ajo eksperiencë, besoj se më mësoi
02:51
a new appreciation for men
63
159094
1751
një vlerësim të ri për meshkujt
02:52
and what they might walk through,
64
160845
1816
dhe çfarë mund të hasin ata,
02:54
and I've gotten along with men
65
162661
1690
dhe kam shkuar më mirë me meshkujt
02:56
a lot better since then.
66
164351
1839
që nga ajo kohë.
02:58
What I was trying to do
67
166190
1545
Ajo që po përpiqesha të bëja
02:59
with tuning these hormones
68
167735
2028
me rregullimin e këtyre hormoneve,
03:01
and neurotransmitters and so forth
69
169763
2323
neurotransmetuesve dhe gjithçkaje tjetër
03:04
was to try to get my intelligence back
70
172086
3605
ishte që të rikuperoja inteligjencën time,
03:07
after my illness and surgery,
71
175691
2634
pas sëmundjes dhe operimit,
03:10
my creative thought, my idea flow.
72
178325
2635
të rikuperoja idetë e mia,
mendimet krijuese.
mendimet krijuese.
03:12
And I think mostly in images,
73
180960
2641
Une mendoj kryesisht me imazhe,
03:15
and so for me that became a key metric --
74
183601
2852
dhe kështu kjo u bë
për mua synimi kryesor--
për mua synimi kryesor--
03:18
how to get these mental images
75
186453
2330
si të rikuperoja imazhet mendore
03:20
that I use as a way of rapid prototyping,
76
188783
2504
të cilët i përdor si shembuj të shpejtë
03:23
if you will, my ideas,
77
191287
1743
po qe se mund t'i quaj, idetë e mia,
03:25
trying on different new ideas for size,
78
193030
2372
duke u përpjekur mbi ide të reja për masën,
03:27
playing out scenarios.
79
195402
1695
dhe duke thurur skenare të ndryshme.
03:29
This kind of thinking isn't new.
80
197097
1913
Ky lloj mendimi nuk është i ri.
03:31
Philiosophers like Hume and Descartes and Hobbes
81
199010
3255
Filozofë si Hume, Descartes dhe Hobbes
03:34
saw things similarly.
82
202265
1528
janë përballur me gjëra të njëjta.
03:35
They thought that mental images and ideas
83
203793
2737
Ata besonin se imazhet mendore dhe idetë
03:38
were actually the same thing.
84
206530
2331
ishin aktualisht e njëjta gjë.
03:40
There are those today that dispute that,
85
208861
2417
Në ditët e sotme ka nga ata
që e kundërshtojnë,
që e kundërshtojnë,
03:43
and lots of debates about how the mind works,
86
211278
3195
dhe ka shumë debate
mbi funksionimin e trurit,
mbi funksionimin e trurit,
03:46
but for me it's simple:
87
214473
1736
por për mua është e thjeshtë:
03:48
Mental images, for most of us,
88
216209
2532
Imazhet mendore,
për një pjesë të mirë nga ne,
për një pjesë të mirë nga ne,
03:50
are central in inventive and creative thinking.
89
218741
3934
janë kryesore në mendimin
shpikës dhe krijues.
shpikës dhe krijues.
03:54
So after several years,
90
222675
1775
Kështu, pas disa vitesh,
03:56
I tuned myself up and I have lots of great,
91
224450
3233
u rregullova disi dhe kisha shumë,
03:59
really vivid mental images with a lot of sophistication
92
227683
3048
me të vërtetë shumë imazhe
mendore të gjalla e të sofistikuara
mendore të gjalla e të sofistikuara
04:02
and the analytical backbone behind them.
93
230731
2269
dhe që kishin karakter analitik.
04:05
And so now I'm working on,
94
233000
1921
Dhe kështu, tani jam duke punuar mbi
04:06
how can I get these mental images in my mind
95
234921
4162
faktin se si mund ti përftoj
këto imazhe mendore në mendjen time
këto imazhe mendore në mendjen time
04:11
out to my computer screen faster?
96
239083
2850
duke i nxjerrë nga ekrani i kompjuterit tim?
04:13
Can you imagine, if you will,
97
241933
2089
A mund të imagjinoni, nëse mundeni,
04:16
a movie director being able to use
98
244022
2120
një drejtore filmi që është e aftë të përdore
04:18
her imagination alone to
direct the world in front of her?
direct the world in front of her?
99
246142
3762
vetëm imagjinatën e saj për
të drejtuar gjithë botën para saj?
të drejtuar gjithë botën para saj?
04:21
Or a musician to get the music out of his head?
100
249904
3588
Apo një muzikant që
ta nxjerre muzikën nga mendja e tij?
ta nxjerre muzikën nga mendja e tij?
04:25
There are incredible possibilities with this
101
253492
2292
Ka mundësi të pabesueshme me këtë
04:27
as a way for creative people
102
255784
1993
si një mënyrë për njerëzit krijues
04:29
to share at light speed.
103
257777
2233
që t'i shpërndajnë idetë
me shpejtësinë e dritës.
me shpejtësinë e dritës.
04:32
And the truth is, the remaining bottleneck
104
260010
1998
Dhe e vërteta ështe, se pjesa që ngelet
04:34
in being able to do this
105
262008
1173
që është e aftë ta bëje këtë
04:35
is just upping the resolution of brain scan systems.
106
263181
3980
thjesht po perceptojnë
si zgjidhje sistemin e skanimit të trurit.
si zgjidhje sistemin e skanimit të trurit.
04:39
So let me show you why I think
we're pretty close to getting there
we're pretty close to getting there
107
267161
2858
Pra, më lejoni t'ju tregoj pse mendoj
se jemi shumë afër kësaj
se jemi shumë afër kësaj
04:42
by sharing with you two recent experiments
108
270029
2387
duke ndarë me ju
dy eksperimente të vonshme,
dy eksperimente të vonshme,
04:44
from two top neuroscience groups.
109
272416
2587
nga dy grupe në majën e neuro-shkencës.
04:47
Both used fMRI technology --
110
275003
2488
Të dyja grupet përdorën teknologjinë fMRI--
04:49
functional magnetic resonance imaging technology --
111
277491
2279
tekonologjia e imazheve të rezonacës
funksionale magnetike--
funksionale magnetike--
04:51
to image the brain,
112
279770
1411
për të përshkruar trurin,
04:53
and here is a brain scan set from Giorgio Ganis
113
281181
3257
dhe këtu është një skanim i trurit
nga Giorgio Ganis
nga Giorgio Ganis
04:56
and his colleagues at Harvard.
114
284438
1950
dhe kolegët e tij në Harvard.
04:58
And the left-hand column shows a brain scan
115
286388
3154
Kolona e majtë tregon një skanim të trurit
05:01
of a person looking at an image.
116
289542
3267
të një personi ndërkohë që sheh një imazh.
05:04
The middle column shows the brainscan
117
292809
1929
Kjo kolona në mes tregon
një skanim të trurit
një skanim të trurit
05:06
of that same individual
118
294738
1621
të të njëjtit person
05:08
imagining, seeing that same image.
119
296359
3066
duke imagjinuar, dhe duke parë
të njëjtin imazh.
të njëjtin imazh.
05:11
And the right column was created
120
299425
2048
Dhe kolona e djathtë u krijua
05:13
by subtracting the middle
column from the left column,
column from the left column,
121
301473
3594
duke hequr kolonën e mesit
nga kolona e majtë,
nga kolona e majtë,
05:17
showing the difference to be nearly zero.
122
305083
2943
duke treguar se diferenca është
pothuajse zero.
pothuajse zero.
05:20
This was repeated on lots of different individuals
123
308026
2894
Ky eksperiment u përsërit
në individë të ndryshëm,
në individë të ndryshëm,
05:22
with lots of different images,
124
310920
2830
me shumë imazhe të ndryshme,
05:25
always with a similar result.
125
313750
1604
gjithmonë me të njëjtin rezultat.
05:27
The difference between seeing an image
126
315354
2089
Ndryshimi mes të parit të një imazhi
05:29
and imagining seeing that same image
127
317443
2455
dhe të imagjinosh duke e parë
të njëjtin imazh
të njëjtin imazh
05:31
is next to nothing.
128
319898
2155
është pothuajse zero.
05:34
Next let me share with you one other experiment,
129
322053
2761
Në vazhdim, më lejoni të ndaj me ju
një eksperiment tjetër,
një eksperiment tjetër,
05:36
this from Jack Gallant's lab at Cal Berkeley.
130
324814
4541
nga laboratori i Jack Gallant në Cal Berkeley.
05:41
They've been able to decode brainwaves
131
329355
2063
Ata ishin të aftë te dekodonin
valët e trurit
valët e trurit
05:43
into recognizable visual fields.
132
331418
2441
në fusha pamore të dallueshme.
05:45
So let me set this up for you.
133
333859
1305
Pra më lejoni t'ju shpjegoj.
05:47
In this experiment, individuals were shown
134
335164
2333
Në këtë eksperiment, individëve iu treguan
05:49
hundreds of hours of YouTube videos
135
337497
1995
qindra orë video të YouTube
05:51
while scans were made of their brains
136
339492
2039
ndërkohë që skanohej truri i tyre
05:53
to create a large library of their brain reacting
137
341531
3216
për të krijuar një librari
të reagimit të trurit të tyre
të reagimit të trurit të tyre
05:56
to video sequences.
138
344747
2649
kundrejt sequencave filmike.
05:59
Then a new movie was shown with new images,
139
347396
2850
Pastaj, iu dha një film me imazhe të reja,
06:02
new people, new animals in it,
140
350246
1952
njerëz të rinj, kafshë të reja në të,
06:04
and a new scan set was recorded.
141
352198
2711
dhe u regjistrua përsëri një skanim i ri.
06:06
The computer, using brain scan data alone,
142
354909
2788
Ky kompjuter, që përdor vetëm
të dhënat e skanimit,
të dhënat e skanimit,
06:09
decoded that new brain scan
143
357697
2024
dekodoi skanimin e ri të trurit
06:11
to show what it thought the
individual was actually seeing.
individual was actually seeing.
144
359721
4376
që tregon se çfarë mendonte
se po shihte aktualisht individi.
se po shihte aktualisht individi.
06:16
On the right-hand side, you
see the computer's guess,
see the computer's guess,
145
364097
3381
Në anën e djathtë, ju
shikoni supozimet e kompjuterit,
shikoni supozimet e kompjuterit,
06:19
and on the left-hand side, the presented clip.
146
367478
4007
dhe në të majtën, klipin e paraqitur.
06:23
This is the jaw-dropper.
147
371485
2319
Kjo është surprizuese.
06:25
We are so close to being able to do this.
148
373804
2687
Jemi kaq afër që ta realizojmë këtë.
06:28
We just need to up the resolution.
149
376491
2785
Thjesht na duhet ta përshpejtojmë analizën.
06:31
And now remember that when you see an image
150
379276
3252
Dhe mos harroni se kur shikoni një imazh
06:34
versus when you imagine that same image,
151
382528
2158
përkundrejt imagjinimit të të njëjtit imazh,
06:36
it creates the same brain scan.
152
384686
3475
ai krijon të njëjtën skanim të trurit.
06:40
So this was done with the highest-resolution
153
388161
2722
Kështu, kjo u realizua
me rezolucionin më të lartë
me rezolucionin më të lartë
06:42
brain scan systems available today,
154
390883
2185
të sistemit të skanimit të trurit që është
i disponueshëm sot për sot,
i disponueshëm sot për sot,
06:45
and their resolution has increased really
155
393068
1784
dhe analizimi i tyre
është rritur me të vërtetë
është rritur me të vërtetë
06:46
about a thousandfold in the last several years.
156
394852
3497
rreth 1000 herë më shumë në vitet e fundit.
06:50
Next we need to increase the resolution
157
398349
2322
Pastaj, na duhet të rrisim analizën
06:52
another thousandfold
158
400671
1977
edhe 1000 herë më shumë
06:54
to get a deeper glimpse.
159
402648
1789
në mënyrë që të marrim
një pamje më të thellë.
një pamje më të thellë.
06:56
How do we do that?
160
404437
1511
Si ndodh kjo?
06:57
There's a lot of techniques in this approach.
161
405948
2614
Ka shumë teknika të përfshira
në këtë përpjekje.
në këtë përpjekje.
07:00
One way is to crack open your
skull and put in electrodes.
skull and put in electrodes.
162
408562
3118
Një mënyrë është të hapësh kafkën
dhe të vendosësh elektroda në të.
dhe të vendosësh elektroda në të.
07:03
I'm not for that.
163
411680
1403
Nuk jam për këtë.
07:05
There's a lot of new imaging techniques
164
413083
2955
Ka shumë teknika të reja imagjinative
07:08
being proposed, some even by me,
165
416038
2003
të cilat janë propozuar,
disa madje prej meje,
disa madje prej meje,
07:10
but given the recent success of MRI,
166
418041
2959
por për suksesin e tanishëm të MRI-së,
07:13
first we need to ask the question,
167
421000
2068
së pari duhet të pyesim,
07:15
is it the end of the road with this technology?
168
423068
2841
a është ky fundi i rrugëtimit
me këtë teknologji?
me këtë teknologji?
07:17
Conventional wisdom says the only way
169
425909
2455
Njohuritë e zakonshme thonë
se e vetmja mënyrë
se e vetmja mënyrë
07:20
to get higher resolution is with bigger magnets,
170
428364
2589
për të pasur rezolucion më të lartë
është duke përdorur magnete më të mëdhenj,
është duke përdorur magnete më të mëdhenj,
07:22
but at this point bigger magnets
171
430953
1842
por në këtë pikë magnetët e mëdhenj
07:24
only offer incremental resolution improvements,
172
432795
3750
ofrojnë vetëm rritje dhe përmirësime të rezolucionit,
07:28
not the thousandfold we need.
173
436545
2160
jo shumëfishimin me 1000 herë që ne duam.
07:30
I'm putting forward an idea:
174
438705
1823
Po hedh një ide:
07:32
instead of bigger magnets,
175
440528
1963
në vend të magnetëve më të mëdhenj,
07:34
let's make better magnets.
176
442491
2450
le të vendosim magnetë më cilësorë.
07:36
There's some new technology breakthroughs
177
444941
2003
Ekziston një teknologji e re e avancuar
07:38
in nanoscience
178
446944
1457
në nanoshkencë
07:40
when applied to magnetic structures
179
448401
1727
kur aplikohet në strukturat magnetike
07:42
that have created a whole new class of magnets,
180
450128
3013
që kanë krijuar një grup
krejt te ri magnetësh,
krejt te ri magnetësh,
07:45
and with these magnets, we can lay down
181
453141
2531
dhe me këta magnetë, ne mund të përcaktojmë
07:47
very fine detailed magnetic field patterns
182
455672
2167
modele fushash magnetike
të detajuara hollësisht
të detajuara hollësisht
07:49
throughout the brain,
183
457839
1355
përgjatë trurit,
07:51
and using those, we can actually create
184
459194
3182
dhe duke përdorur këto, ne aktualisht
mund të krijojmë
mund të krijojmë
07:54
holographic-like interference structures
185
462376
2838
struktura interferuese holografike
07:57
to get precision control over many patterns,
186
465214
3469
për të pasur kontroll të saktë
mbi shumë modele,
mbi shumë modele,
08:00
as is shown here by shifting things.
187
468683
2445
sikundër mund ta shihni edhe këtu,
duke spostuar gjërat.
duke spostuar gjërat.
08:03
We can create much more complicated structures
188
471128
3150
Ne mund të krijojmë struktura
më të komplikuara
më të komplikuara
08:06
with slightly different arrangements,
189
474278
2071
me plane paksa të ndryshëm,
08:08
kind of like making Spirograph.
190
476349
3033
sikur po bëjmë një Spirografi.
08:11
So why does that matter?
191
479382
2228
Pse është e rëndësishme kjo gjë?
08:13
A lot of effort in MRI over the years
192
481610
2577
Shumë përpjekje në fushën e MRI-së ndër vite
08:16
has gone into making really big,
193
484187
2837
është hedhur për të bërë këto
08:19
really huge magnets, right?
194
487024
2610
magnete jashtëzakonisht të mëdhenj, apo jo?
08:21
But yet most of the recent advances
195
489634
2509
Por gjithsesi, zhvillimet më të fundit
08:24
in resolution have actually come from
196
492143
2197
në rezolucion vijnë aktualisht nga
08:26
ingeniously clever encoding and decoding solutions
197
494340
4008
kodimi dhe dekodimi i zgjuar i zgjidhjeve
08:30
in the F.M. radio frequency transmitters and receivers
198
498348
3287
në frekuencat marrëse dhe transmetuese
të valëve radiofonike F.M
të valëve radiofonike F.M
08:33
in the MRI systems.
199
501635
2691
në sistemin e MRI-së.
08:36
Let's also, instead of a uniform magnetic field,
200
504326
3322
Le të vendosim, në vend të fushave
të njëjta magnetike
të njëjta magnetike
08:39
put down structured magnetic patterns
201
507648
2672
modele të mirëorganizuara magnetike
08:42
in addition to the F.M. radio frequencies.
202
510320
3099
që i bashkangjiten frekuencave
F.M radiofonike.
F.M radiofonike.
08:45
So by combining the magnetics patterns
203
513419
2307
Kështu, duke kombinuar modelet magnetike
08:47
with the patterns in the F.M. radio frequencies
204
515726
2710
me modelet e frekuencave radiofonike
08:50
processing which can massively increase
205
518436
2171
përftojmë një rritje masive
08:52
the information that we can extract
206
520607
1969
të informacionit që mund të marrim
08:54
in a single scan.
207
522576
2446
nga një skanim i vetëm.
08:57
And on top of that, we can then layer
208
525022
2332
Mbi gjithë këtë, mund të vendosim
08:59
our ever-growing knowledge
of brain structure and memory
of brain structure and memory
209
527354
4472
njohurinë tonë në rritje
mbi strukturat e trurit dhe kujtesën
mbi strukturat e trurit dhe kujtesën
09:03
to create a thousandfold increase that we need.
210
531826
3695
të krijojmë atë rritje me 1000 herë
për të cilën kemi nevojë.
për të cilën kemi nevojë.
09:07
And using fMRI, we should be able to measure
211
535521
2943
Duke përdorur fMRI-në, ne do të jemi
në gjendje të masim
në gjendje të masim
09:10
not just oxygenated blood flow,
212
538464
2082
jo vetëm nivelin e oksigjenit në gjak,
09:12
but the hormones and neurotransmitters
I've talked about
I've talked about
213
540546
2901
por edhe hormonet dhe
neurotransmetuesit për të cilët folëm
neurotransmetuesit për të cilët folëm
09:15
and maybe even the direct neural activity,
214
543447
2345
dhe ndoshta edhe aktivitetin nervor,
09:17
which is the dream.
215
545792
1503
që quhet ëndërr.
09:19
We're going to be able to dump our ideas
216
547295
2234
Do të jemi në gjendje të hedhim idetë tona
09:21
directly to digital media.
217
549529
2694
drejt e në mediat dixhitale.
09:24
Could you imagine if we could leapfrog language
218
552223
2711
A mund të imagjinoni
sikur të shmangim gjuhën
sikur të shmangim gjuhën
09:26
and communicate directly with human thought?
219
554934
4209
dhe të komunikojmë drejtpërsëdrejti
me mendjen njerëzore?
me mendjen njerëzore?
09:31
What would we be capable of then?
220
559143
3193
Për çfarë tjetër do të ishim të aftë atëherë?
09:34
And how will we learn to deal
221
562336
2637
Dhe si do të mësojmë të përballemi
09:36
with the truths of unfiltered human thought?
222
564973
4219
me të vërtetat e pafiltruara
të mendimeve njerëzore?
të mendimeve njerëzore?
09:41
You think the Internet was big.
223
569192
2567
Ju mendoni se Interneti ishte i madh.
09:43
These are huge questions.
224
571759
2602
Këto janë pyetje shume të mëdha.
09:46
It might be irresistible as a tool
225
574361
2148
Mund të jetë i parezistueshëm si mjet
09:48
to amplify our thinking and communication skills.
226
576509
3876
për të shumëfishuar mendimin
dhe aftësitë tona komunikuese.
dhe aftësitë tona komunikuese.
09:52
And indeed, this very same tool
227
580385
2023
Në të vërtetë, ky mjet
09:54
may prove to lead to the cure
228
582408
2126
mund të rezultojë kura
09:56
for Alzheimer's and similar diseases.
229
584534
3074
për sëmundjen Alzheimer
dhe të tjera të ngjashme me të.
dhe të tjera të ngjashme me të.
09:59
We have little option but to open this door.
230
587608
3512
Ne nuk ka ngelet veçse të hapim këtë derë.
10:03
Regardless, pick a year --
231
591120
1585
Pavarësisht nëse, zgjidh një vit --
10:04
will it happen in five years or 15 years?
232
592705
2266
do të ndodhi në pesë apo 15 vjetët që vijnë?
10:06
It's hard to imagine it taking much longer.
233
594971
4616
Është e vështirë ta imagjinosh
se do të marre më shumë kohë.
se do të marre më shumë kohë.
10:11
We need to learn how to take this step together.
234
599587
3695
Ne duhet të mësojmë
si të ndërmarrim këtë hap së bashku.
si të ndërmarrim këtë hap së bashku.
10:15
Thank you.
235
603282
2174
Falemnderit.
10:17
(Applause)
236
605456
3974
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Mary Lou Jepsen - Inventor, entrepreneur, optical physicistMary Lou Jepsen pushes the edges of what's possible in optics and physics, to make new types of devices, leading teams and working with huge factories that can ship vast volumes of these strange, new things.
Why you should listen
Mary Lou Jepsen is one of the world’s foremost engineers and scientists in optics, imaging and display -- inventing at the hairy, crazy edge of what physics allows, aiming to do what seems impossible and leading teams to achieve these in volume in partnership with the world’s largest manufacturers, in Asia. She has more than 200 patents published or issued.
Jepsen is the founder and CEO of Openwater, which aims to use new optics to see inside our bodies. Previously a top technical exec at Google, Facebook, Oculus and Intel, her startups include One Laptop Per Child, where she was CTO and chief architect on the $100 laptop. She studied at Brown, MIT and Rhode Island School of Design, and she was a professor at both MITs -- the one in Cambridge, Mass., and the Royal Melbourne Institute of Tech in Australia.
Mary Lou Jepsen | Speaker | TED.com