TEDGlobal 2009
Marc Koska: 1.3m reasons to re-invent the syringe
Marc Koska : 1.3 m arsye për ta rizbuluar shiringën
Filmed:
Readability: 3.3
698,306 views
Ripërdorimi i shiringave, shumë e zakonshme në klinikat e financuara ulët, mbyt mbi 1.3 milon cdo vitë.Marc Koska na tregon në lidhje me këtë problem katastrofal global me fakte, foto dhe gjirime me kamera të fshehta.Ai e ndan me neve zgjidhjen e tij, një shiringë e lirë që nuk mund të përdoret 2 herë.
Marc Koska - Inventor
Marc Koska wants to improve health care in the developing world by re-designing dangerous medical tools -- and offering education to practitioners in under-funded clinics. Full bio
Marc Koska wants to improve health care in the developing world by re-designing dangerous medical tools -- and offering education to practitioners in under-funded clinics. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
Twenty-five-and-a-quarter years ago I read
0
0
2000
Para 25 vjet e nje cerek unë lexova
00:20
a newspaper article which said
1
2000
2000
një artikull gazete ku shkruante
00:22
that one day syringes would be
2
4000
3000
se një ditë shiringat do të bëhen
00:25
one of the major causes of the spread of AIDS,
3
7000
2000
një nga shkaktaret kryesore të shpërndarjes së AIDS-it
00:27
the transmission of AIDS.
4
9000
2000
trensmetimit të AIDS-it.
00:29
I thought this was unacceptable. So I decided to do something about it.
5
11000
4000
Mendoja se kjo ishte e papranueshme.Kështu vendosa të bëj dicka në lidhje me këtë.
00:33
Sadly, it's come true. Malaria, as we all know,
6
15000
3000
Mjerisht, është bërë realitet. Malaria, sic e dimë të gjithë,
00:36
kills approximately one million people a year.
7
18000
3000
vret afërsisht një milionë njerëz në vit.
00:39
The reuse of syringes now exceeds that
8
21000
2000
Tani ripërdorimi i shiringave e tejkalon atë
00:41
and kills 1.3 million people a year.
9
23000
5000
dhe vret 1.3 milon njerëz në vit.
00:46
This young girl and her friend
10
28000
2000
Kjo vajzë e re dhe shoku i saj
00:48
that I met in an orphanage in Delhi
11
30000
2000
që kam takuar në një jetimore në Delhi,
00:50
were HIV positive from a syringe.
12
32000
5000
ishin HIV pozitiv nga një shiringë.
00:55
And what was so sad about this particular story
13
37000
3000
Dhe më trishtuese në këtë tregim ishte fakti
00:58
was that once their parents had found out --
14
40000
3000
që sapo e zbuluan prindërit e tyre.
01:01
and don't forget, their parents took them to the doctor --
15
43000
4000
dhe mos harroni, prindërit e tyre i dërguan vete te mjeku,
01:05
the parents threw them out on the street.
16
47000
2000
këta prindër i hodhën ata në rrugë.
01:07
And hence they ended up in an orphanage.
17
49000
3000
Dhe kështu ata perfunduan në nje jetimore.
01:10
And it comes from situations like this where
18
52000
2000
Dhe nga situatat e tilla arrijmë në pikën ku,
01:12
you have either skilled or unskilled practitioners,
19
54000
3000
kemi praktikuesë të aftë apo të pa aftë,
01:15
blindly giving an injection to someone.
20
57000
3000
duke injektuar dikë verbërisht.
01:18
And the injection is so valuable,
21
60000
3000
Dhe injektimi është aq i vlefshëm
01:21
that the people basically trust
22
63000
2000
sa njerëzit praktikisht e besojnë
01:23
the doctor, being second to God, which I've heard many times,
23
65000
3000
mjekun, si i dyti pas Zotit, diçka qe kam dëgjuar disa herë,
01:26
to do the right thing. But in fact they're not.
24
68000
3000
në bërjen e zgjedhjes së duhur. Por në fakt nuk eshte keshtu.
01:29
And you can understand, obviously, the transmission problem
25
71000
2000
Dhe ju mund ta kuptoni, qartë, problemin e transmetimit
01:31
between people in high-virus areas.
26
73000
4000
në mes të njerëzve në zona me transmetim të lartë viral.
01:35
This video we took undercover,
27
77000
2000
Kjo video eshte filmuar fshehtazi,
01:37
which shows you, over a half an hour period,
28
79000
2000
dhe ju mund te shikoni per me shume se 1 orë e gjysmë
01:39
a tray of medicines of 42 vials,
29
81000
4000
një kuti ilacesh me 42 ampula.
01:43
which are being delivered with only 2 syringes in a public hospital in India.
30
85000
5000
Që shperndahen me vetëm 2 shiringa në një spital publik ne Indi.
01:48
And over the course of half an hour, not one syringe
31
90000
2000
Dhe gjatë kohes prej gjysmë ore, asnjë shiringë
01:50
was filmed being unwrapped.
32
92000
2000
nuk është filmuar duke nxjerre nga paketimi i ri.
01:52
They started with two and they ended with two.
33
94000
3000
Ato filluan me dy dhe mbaruan me dy.
01:55
And you'll see, just now, a nurse coming back to the tray,
34
97000
3000
dhe ju do të shihni, tani, një infermiere që kthehet te kutia
01:58
which is their sort of modular station,
35
100000
3000
që është një lloj stacioni modular
02:01
and dropping the syringe she's just used
36
103000
3000
dhe lëshon shiringën që sapo e perdori
02:04
back in the tray for it to be picked up and used again.
37
106000
3000
në kuti që të merret dhe të përdoret prapë.
02:07
So you can imagine the scale of this problem.
38
109000
3000
Pra ju mund ta imagjinoni nivelin e këtij problemi.
02:10
And in fact in India alone, 62 percent
39
112000
2000
Në fakt vetëm në Indi, 62 përqind
02:12
of all injections given
40
114000
2000
të të gjitha injektimeve që jepen
02:14
are unsafe.
41
116000
2000
janë të pasigurta.
02:16
These kids in Pakistan don't go to school.
42
118000
2000
Këta fëmijë ne Pakistan nuk shkojnë në shkollë.
02:18
They are lucky. They already have a job.
43
120000
2000
Ata janë fatlumë. Ata tanimë e kanë një punë.
02:20
And that job is that they go around and pick up syringes
44
122000
2000
Dhe puna është të sillen verdalle dhe të mbledhin shiringa
02:22
from the back of hospitals,
45
124000
2000
ne pjesët e pasme të spitaleve
02:24
wash them, and in the course of this,
46
126000
2000
ti lajnë ato, dhe gjatë këtij procesi,
02:26
obviously picking them up they injure themselves.
47
128000
3000
duket qartë se duke i mbledhur e lendojnë veten.
02:29
And then they repackage them and sell them out on markets
48
131000
3000
Dhe mandej i ripaketojnë dhe i shesin në tregje,
02:32
for literally more money
49
134000
2000
per më shumë para
02:34
than a sterile syringe in the first place, which is quite bizarre.
50
136000
3000
se një shiringë sterile, mbu te gjitha. Gjë që është shumë e cuditshme.
02:37
In an interesting photo, their father, while we were talking to him,
51
139000
3000
Një foto interesante, babai i tyre, gjatë kohës që ne po flisnim,
02:40
picked up a syringe and pricked his finger --
52
142000
2000
morri një shiringë dhe e shpoi gishtin...
02:42
I don't know whether you can see the drop of blood on the end --
53
144000
3000
Nuk e di nëse e shihni pikën e gjakut në fund....
02:45
and immediately whipped out a box of matches,
54
147000
3000
dhe menjëherë e nxori një kuti shkrepësesh
02:48
lit one, and burned the blood off the end of his finger,
55
150000
3000
e ndezi një, dhe mandej e djegu gjakun në gisht
02:51
giving me full assurance
56
153000
2000
duke më garantuar plotsisht
02:53
that that was the way that you stopped the transmission of HIV.
57
155000
4000
se kjo ishte mënyra se si ndalej transmetimi i HIV-it.
02:57
In China, recycling is a major issue.
58
159000
4000
Në Kinë, riciklimi është një qështje primare.
03:01
And they are collected en mass -- you can see the scale of it here --
59
163000
3000
Ato mbledhen në mas të madhe-- mund ta shihni sasinë këtu--
03:04
and sorted out, by hand, back into the right sizes,
60
166000
4000
dhe të klasifikuara, me duar, në madhësi të sakta,
03:08
and then put back out on the street.
61
170000
2000
dhe mandej të kthyera prapë në rrugë.
03:10
So recycling and reuse
62
172000
3000
Pra riciklimi dhe ripërdorimi
03:13
are the major issues here.
63
175000
2000
janë qështje primare këtu.
03:15
But there was one interesting anecdote that I found in Indonesia.
64
177000
3000
Por ishte një histori interesante që e gjeta në Indonezi.
03:18
In all schools in Indonesia,
65
180000
2000
Në të gjitha shkollat në Indonezi
03:20
there is usually a toy seller in the playground.
66
182000
2000
është gjithmonë një shitës lodrash në parkun e lojërave.
03:22
The toy seller, in this case,
67
184000
2000
Shitësi i lodrave, në ketë rast
03:24
had syringes, which they usually do,
68
186000
2000
kishte shiringa, që eshte e zakonshme,
03:26
next door to the diggers, which is obviously
69
188000
2000
pranë gropuesëve, që shihet qartë
03:28
what you would expect.
70
190000
2000
është gjë që do ta prisnit.
03:30
And they use them, in the breaks, for water pistols.
71
192000
2000
Dhe mandej i përodrin, në pushim, si pistoleta uji.
03:32
They squirt them at each other, which is lovely and innocent.
72
194000
2000
Ata spërkaten me njeri-tjetrin.Gjë që është e këndshme dhe e pafajshme.
03:34
And they are having great fun.
73
196000
2000
Dhe ata ia kalojne shume mire.
03:36
But they also drink from them
74
198000
2000
Por ata edhe pijne uje nga ato
03:38
while they're in their breaks, because it's hot.
75
200000
2000
gjatë pushimeve, ngase është nxehtë.
03:40
And they squirt the water into their mouths.
76
202000
3000
Dhe ata spërkatin me ujë gojët e tyre.
03:43
And these are used with traces of blood visible.
77
205000
5000
Dhe këto janë të përdorura , me mbetje gjaku që shihen.
03:48
So we need a better product. And we need better information.
78
210000
2000
Pra kemi nevojë për produkte më të mira . Dhe kemi nevojë per informata më të mira.
03:50
And I think, if I can just borrow this camera,
79
212000
5000
Dhe unë mendoj, nëse mund ta huazoj këtë kamerë,
03:55
I was going to show you my invention,
80
217000
2000
Dëshiroja që tua tregoj zbulimin tim.
03:57
which I came up with.
81
219000
3000
me të cilin erdha.
04:00
So, it's a normal-looking syringe.
82
222000
2000
Pra, është një shiringë me pamje normale.
04:02
You load it up in the normal way. This is made
83
224000
2000
E mbushni në mënyrë normale. Kjo bëhet me
04:04
on existing equipment in 14 factories that we license.
84
226000
4000
mjete që gjenden në 14 fabrika që i kemi licensuar.
04:08
You give the injection and then put it down.
85
230000
3000
Ju e bëni injektimin dhe mandej e gjuani
04:11
If someone then tries to reuse it,
86
233000
2000
Nëse dikush tenton ta ripërdorë atë,
04:13
it locks and breaks afterwards.
87
235000
2000
ajo bllokohet dhe mandej prishet.
04:15
It's very, very simple. Thank you.
88
237000
2000
Është shumë e thjeshtë.
04:17
(Applause)
89
239000
3000
(Applause)
04:20
And it costs the same as a normal syringe.
90
242000
2000
Dhe kushton sa një shiringë normale.
04:22
And in comparison, a Coca-Cola
91
244000
2000
Dhe një krahasim, një Coca-Cola
04:24
is 10 times the price.
92
246000
2000
është sa 10 fishi i qmimit të saj.
04:26
And that will stop reusing a syringe 20 or 30 times.
93
248000
3000
Dhe kjo do të ndalon ripërdorimin 20 deri ne 30 herë,
04:29
And I have an information charity
94
251000
2000
Dhe unë kam një shoqatë bamirëse për informata
04:31
which has done huge scale amount of work in India.
95
253000
4000
që kanë bërë punë të mëdha në Indi.
04:35
And we're very proud of giving information to people,
96
257000
3000
Dhe ne jemi shumë të nderuar per informimin e njerëzve,
04:38
so that little kids like this don't do stupid things.
97
260000
2000
Kështu që fëmijët e vogël të mos bëjënë gjëra të marra.
04:40
Thank you very much.
98
262000
2000
Ju falemnderit shumë
04:42
(Applause)
99
264000
1000
(Applause)
ABOUT THE SPEAKER
Marc Koska - InventorMarc Koska wants to improve health care in the developing world by re-designing dangerous medical tools -- and offering education to practitioners in under-funded clinics.
Why you should listen
In 1984, Marc Koska read an article that predicted HIV would spread widely through unsafe injections. He writes, "Appalled at the prospect of such an avoidable catastrophe, I decided there and then to try and do something about it." The prediction, sadly, turned out to be true: syringe reuse now accounts for 1.3 million deaths -- more than malaria. In the next years, Koska undertook the study of public health to find out what could be done. He determined that the design of syringes was the critical issue.
Today, Koska's solution to the problem, the K1 syringe -- it locks down after a single injection, preventing reuse -- is in use by millions. But he hasn't stopped there: In 2005, he founded a nonprofit, SafePoint, which aims to educate people in the developing world about the dangers of reusing any instruments that come into contact with blood.
Marc Koska | Speaker | TED.com