ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Haidt - Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures.

Why you should listen

By understanding more about our moral psychology and its biases, Jonathan Haidt says we can design better institutions (including companies, universities and democracy itself), and we can learn to be more civil and open-minded toward those who are not on our team.

Haidt is a social psychologist whose research on morality across cultures led to his 2008 TED Talk on the psychological roots of the American culture war, and his 2013 TED Talk on how "common threats can make common ground." In both of those talks he asks, "Can't we all disagree more constructively?" Haidt's 2012 TED Talk explored the intersection of his work on morality with his work on happiness to talk about "hive psychology" -- the ability that humans have to lose themselves in groups pursuing larger projects, almost like bees in a hive. This hivish ability is crucial, he argues, for understanding the origins of morality, politics, and religion. These are ideas that Haidt develops at greater length in his book, The Righteous Mind: Why Good People are Divided by Politics and Religion.

Haidt joined New York University Stern School of Business in July 2011. He is the Thomas Cooley Professor of Ethical Leadership, based in the Business and Society Program. Before coming to Stern, Professor Haidt taught for 16 years at the University of Virginia in the department of psychology.

Haidt's writings appear frequently in the New York Times and The Wall Street Journal. He was named one of the top global thinkers by Foreign Policy magazine and by Prospect magazine. Haidt received a B.A. in Philosophy from Yale University, and an M.A. and Ph.D. in Psychology from the University of Pennsylvania.

More profile about the speaker
Jonathan Haidt | Speaker | TED.com
TEDSalon NY2012

Jonathan Haidt: How common threats can make common (political) ground

Jonathan Haidt: Ortak tehditler nasıl ortak paydalar oluşturur

Filmed:
662,958 views

Eğer dünyaya doğru bir asteroid geliyor olsaydı, hepimiz filmlerdeki gibi bir araya toplanır ve nasıl durduracağımızı bulmaya çalışırdık değil mi? Ancak gerçek hayatta, , dünyanın sonunu getirebilecek, verilerle desteklenmiş, dev sorunlara karşı bir yandaşlık yaygarası ve çıkmazına giriyoruz. Jonathan Haidt burada bize bazıları sağ kanadın, bazıları sol kanadın öfke sebebi olan, üzerimize doğru gelen son derece gerçek birkaç asteroid gösteriyor ve insanlığın faydası için sağ ve sol kanadın nasıl verimli bir şekilde birlikte çalışabileceğine dair tavsiyeler veriyor.
- Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
So if you've been followingtakip etme the newshaber,
0
699
1758
Haberleri takip ediyorsanız
00:18
you've heardduymuş that there's a packpaket of giantdev asteroidsAsteroitler
1
2457
2489
bir grup dev astreodin Birleşik Devletler'e
00:20
headedbaşlı for the UnitedAmerika StatesBirleşik,
2
4946
1073
yöneldiğini ve önümüzdeki
00:21
all scheduledZamanlanmış to strikegrev withiniçinde the nextSonraki 50 yearsyıl.
3
6019
3467
50 yıl içerisinde çarpışmanın olacağını duymuşsunuzdur.
00:25
Now I don't mean actualgerçek asteroidsAsteroitler madeyapılmış of rockKaya and metalmetal.
4
9486
3053
Şimdi kaya ve metalden oluşan gerçek astroidlerden bahsetmiyorum.
00:28
That actuallyaslında wouldn'tolmaz be suchböyle a problemsorun,
5
12539
1507
Bu gerçekte böyle bir problem olmayacak
00:29
because if we were really all going to dieölmek,
6
14046
2104
çünkü hepimiz gerçekten öleceksek
00:32
we would put asidebir kenara our differencesfarklar, we'devlenmek spendharcamak whateverher neyse it tookaldı,
7
16150
3038
farklılıklarımızı bir tarafa bırakıp, neye mal olursa olsun
00:35
and we'devlenmek find a way to deflectsaptırmak them.
8
19188
2130
onları saptırmak için bir yol buluruz.
00:37
I'm talkingkonuşma insteadyerine about threatstehditler that are headedbaşlı our way,
9
21318
2702
Ben bunun yerine yolumuza yönelen tehditlerden bahsediyorum,
00:39
but they're wrappedörtülü in a specialözel energyenerji fieldalan
10
24020
2136
fakat onlar bizi kutuplaştıran ve bu nedenle felç eden
00:42
that polarizespolarizes us, and thereforebu nedenle paralyzesfelç us.
11
26156
4350
özel bir enerji alanı ile örtülüler.
00:46
Last MarchMart, I wentgitti to the TEDTED conferencekonferans,
12
30506
1904
Geçen Mart, TED konferansına gittim,
00:48
and I saw JimJim HansenHansen speakkonuşmak, the NASANASA scientistBilim insanı
13
32410
2836
1980'lerde küresel ısınma ile ilgili ilk uyarıları yapan
00:51
who first raisedkalkık the alarmalarm about globalglobal warmingısınma in the 1980s,
14
35246
2910
NASA bilimadamı Jim Hansen'i gördüm.
00:54
and it seemsgörünüyor that the predictionstahminler he madeyapılmış back then
15
38156
2465
Ve tahminleri gerçekleşiyor
00:56
are cominggelecek truedoğru.
16
40621
1841
gibi görünüyor.
00:58
This is where we're headedbaşlı in termsşartlar of globalglobal temperaturesıcaklık risesyükselir,
17
42462
3487
Bu bizim küresel sıcaklığımızın yükselişinin başladığı yer,
01:01
and if we keep on going the way we're going,
18
45949
1609
ve böyle devam edersek
01:03
we get a four-dört- or five-degree-CentigradeBeş derece santigrat temperaturesıcaklık riseyükselmek
19
47558
3468
sıcaklıklar bu yüzyıl sonuna kadar
01:06
by the endson of this centuryyüzyıl.
20
51026
1348
4-5 derece daha yükselecek.
01:08
HansenHansen saysdiyor we can expectbeklemek about a five-meterbeş metre riseyükselmek in seadeniz levelsseviyeleri.
21
52374
3788
Hansen'e göre denizlerde 5 metrelik bir yükseliş bekleniyor.
01:12
This is what a five-meterbeş metre riseyükselmek in seadeniz levelsseviyeleri would look like.
22
56162
3242
Denizlerdeki 5 metrelik yükseliş işte böyle görünecek.
01:15
Low-lyingDüşük citiesşehirler all around the worldDünya will disappearkaybolmak
23
59404
3008
Bugün doğan çocukların ömrü bittiğinde
01:18
withiniçinde the lifetimeömür of childrençocuklar borndoğmuş todaybugün.
24
62412
3798
Dünya üzerindeki tüm düz alanlar yok olacak.
01:22
HansenHansen closedkapalı his talk by sayingsöz,
25
66210
2296
Hansen konuşmasını şu şekilde bitirdi:
01:24
"ImagineHayal a giantdev asteroidasteroit on a collisionçarpışma coursekurs with EarthDünya.
26
68506
4137
"Koca bir astroidin çarpışma için dünyayı kovaladığını hayal edin."
01:28
That is the equivalenteşdeğer of what we faceyüz now.
27
72643
2353
Bu örnek şu anki durumumuza eşdeğer.
01:30
YetHenüz we ditherrenk taklidi, takingalma no actionaksiyon to deflectsaptırmak the asteroidasteroit,
28
74996
3774
Buna rağmen astroidi engelleyecek bir şey yapmıyoruz
01:34
even thoughgerçi the longeruzun we wait,
29
78770
1709
biz bekledikçe
01:36
the more difficultzor and expensivepahalı it becomesolur."
30
80479
3077
daha da pahalıya patlayacak olsa da."
01:39
Of coursekurs, the left wants to take actionaksiyon,
31
83556
1807
Tabiki bazıları bir adım atmak istiyor,
01:41
but the right deniesyalanladı that there's any problemsorun.
32
85363
3336
ama diğerleri bu sorunu hala inkar ediyor.
01:44
All right, so I go back from TEDTED,
33
88699
1578
Pekala, TED'den geri döndüm
01:46
and then the followingtakip etme weekhafta, I'm inviteddavet to a dinnerakşam yemegi partyParti
34
90277
2894
ve bir sonraki hafta New York'da,
01:49
in WashingtonWashington, D.C., where I know that I'll be meetingtoplantı
35
93171
2465
Yural Levin'in de dahil olduğu bir grup muhafazakar insanla görüşeceğimi bildiğim
01:51
a numbernumara of conservativemuhafazakâr intellectualsaydınlar, includingdahil olmak üzere YuvalYuval LevinLevin,
36
95636
2742
bir akşam yemeğine davet edildim.
01:54
and to preparehazırlamak for the meetingtoplantı, I readokumak this articlemakale by LevinLevin
37
98378
3596
Ve bu buluşmaya hazırlanmak için, Levin'in National Affairs' de yazdığı
01:57
in NationalUlusal Affairsİşleri calleddenilen "BeyondÖtesinde the WelfareRefah StateDevlet."
38
101974
3366
"Refah bir Devletin Ötesinde" adlı makaleyi okudum.
02:01
LevinLevin writesyazıyor that all over the worldDünya,
39
105340
3199
Levin dünyanın her köşesinde milletlerin,
02:04
nationsmilletler are cominggelecek to termsşartlar with the factgerçek
40
108539
2211
güvenilmeyen ekonomiye
02:06
that the socialsosyal democraticdemokratik welfarerefah statebelirtmek, bildirmek
41
110750
2301
ve çoktan mazi olmuş demografik modele bakarak,
02:08
is turningdöndürme out to be untenablesavunulamaz and unaffordablesatın alınacak,
42
113051
3519
sosyal demokratik refah devleti kavramının
02:12
dependentbağımlı uponüzerine dubiousşüpheli economicsekonomi bilimi
43
116570
2564
savunulamaz ve pahalı hale geldiği konusunda
02:15
and the demographicdemografik modelmodel of a bygonegeçmiş eraçağ.
44
119134
3637
uzlaşmaya vardığını yazıyor.
02:18
All right, now this mightbelki not soundses as scarykorkutucu as an asteroidasteroit,
45
122771
2645
Elbette ki bu kulağa bir asteroid kadar korkutucu gelmeyebilir
02:21
but look at these graphsgrafikleri that LevinLevin showedgösterdi.
46
125416
2678
ancak Levin'in gösterdiği şu grafiklere bakın.
02:23
This graphgrafik showsgösterileri the nationalUlusal debtborç
47
128094
2450
Bu grafik Amerika GSYİH'sine yüzde olarak
02:26
as a percentageyüzde of America'sAmerika'nın GDPGSYİH, and as you see,
48
130544
3082
devlet borcunu, ve gördüğünüz üzere
02:29
if you go all the way back to the foundingkurucu,
49
133626
2081
eğer devletin kuruluşuna kadar geri gidersek
02:31
we borrowedödünç aldım a lot of moneypara to fightkavga the RevolutionaryDevrimci WarSavaş.
50
135707
2116
Bağımsızlık Savaşında çok fazla borç aldığımızı gösterir.
02:33
WarsSavaşları are expensivepahalı. But then we'devlenmek payödeme it off, payödeme it off, payödeme it off,
51
137823
3338
Savaşlar masraflıdır. Ama sonra borcumuzu ödedik, ödedik, ödedik...
02:37
and then, oh, what's this? The CivilSivil WarSavaş. Even more expensivepahalı.
52
141161
3052
Ve bir de baktık ki, İç Savaş! Daha da masraflı.
02:40
BorrowÖdünç a lot of moneypara, payödeme it off, payödeme it off, payödeme it off,
53
144213
2733
Bir sürü borç aldık, ödedik, ödedik, ödedik...
02:42
get down to nearyakın zerosıfır, and bangpatlama! -- WorldDünya WarSavaş I.
54
146946
2722
neredeyse borcu bitirdik ama güm! 1. Dünya Savaşı.
02:45
OnceBir kez again, the sameaynı processsüreç repeatsyinelenen denetim.
55
149668
1702
Yine, aynı süreç tekrarladı.
02:47
Now then we get the Great DepressionDepresyon and WorldDünya WarSavaş IIII.
56
151370
1908
Şimdi de Ekonomik Bunalım ve 2. Dünya savaşı.
02:49
We riseyükselmek to an astronomicalastronomik levelseviye, around 118 percentyüzde of GDPGSYİH,
57
153278
4358
Borcumuz astronomik rakamlara yükseldi, GSYİH'nin yüzde 118i,
02:53
really unsustainablesürdürülemez, really dangeroustehlikeli.
58
157636
3680
gerçekten tehlikeli ve savunulamayacak bir rakam.
02:57
But we payödeme it off, payödeme it off, payödeme it off, and then, what's this?
59
161316
4627
Ama biz ödedik, ödedik, ödedik ve sonra, bu da ne?
03:01
Why has it been risingyükselen sincedan beri the '70s?
60
165943
3009
Neden yetmişlerden bu yana borç artıyor?
03:04
It's partlykısmen duenedeniyle to taxvergi cutskeser that were unfundedkoruyucular,
61
168952
2793
Bu kısmen finanse edilmemiş vergi kesintilerinden,
03:07
but it's duenedeniyle primarilyÖncelikle to the riseyükselmek of entitlementyetki verme spendingharcama,
62
171745
2694
ama bu öncelikle adlandırılmamış harcamalardan kaynaklı,
03:10
especiallyözellikle MedicareMedicare.
63
174439
2154
özellikle de Sağlık Sigortası.
03:12
We're approachingyaklaşıyor the levelsseviyeleri of indebtednessborçluluk we had at WorldDünya WarSavaş IIII,
64
176593
3095
2. Dünya savaşındaki borçlu kaldığımız zamanlara yaklaşıyoruz.
03:15
and the babybebek boomersboomerlar haven'tyok even retiredemekli yethenüz,
65
179688
2991
Ve savaş zamanında doğan bebekler henüz emekli bile olmadılar,
03:18
and when they do, this is what will happenolmak.
66
182679
3270
ve emekli olduklarında olacak olan da bu.
03:21
This is dataveri from the CongressionalKongre BudgetBütçe OfficeOffice
67
185949
1729
Bu veriler Kongre Bütçe ofisinin
03:23
showinggösterme its mostçoğu realisticgerçekçi forecasttahmin of what would happenolmak
68
187678
2827
bütçenin durumunu en gerçekçi gösteren ve
03:26
if currentşimdiki situationsdurumlar and expectationsbeklentileri and trendseğilimler are extendedGenişletilmiş.
69
190505
4115
eğer şu andaki durum ve beklentiler geliştirilirse gerçekleşecek veriler.
03:30
All right, now what you mightbelki noticeihbar is that these two graphsgrafikleri
70
194620
2932
Pekala, şu anda fark etmişsinizdir ki bu iki grafik
03:33
are actuallyaslında identicalözdeş, not in termsşartlar of the x-x- and y-axesAxes,
71
197552
4631
x ve y ekseninde gösterdikleri veriler açısından
03:38
or in termsşartlar of the dataveri they presentmevcut,
72
202183
1195
benzer değiller,
03:39
but in termsşartlar of theironların moralmanevi and politicalsiyasi implicationsetkileri, they say the sameaynı thing.
73
203378
4473
ama ahlaki ve politik açıdan aynı şeyler.
03:43
Let me translateÇevirmek for you.
74
207851
1836
Durun bunu sizin için çevireyim.
03:45
"We are doomedölüme mahkum unlessolmadıkça we startbaşlama actingoyunculuk now.
75
209687
3667
"Eğer şimdi bir harekette bulunmazsak ölmeye mahkumuz.
03:49
What's wrongyanlış with you people on the other sideyan in the other partyParti?
76
213354
2980
Partinin diğer tarafındaki insanlar, sizin ne sorununuz var?
03:52
Can't you see realitygerçeklik? If you won'talışkanlık help, then get the hellcehennem out of the way."
77
216334
4389
Gerçeği göremiyor musunuz? Eğer yardım etmeyecekseniz yolumuzdan çekilin gidin."
03:56
We can deflectsaptırmak bothher ikisi de of these asteroidsAsteroitler.
78
220723
2281
İki astroidin de yönünü değiştirebiliriz.
03:58
These problemssorunlar are bothher ikisi de technicallyteknik olarak solvableçözülebilir.
79
223004
3390
Bu problemler teknik açıdan çözülebilir aslında.
04:02
Our problemsorun and our tragedytrajedi is that in these hyper-partisanHiper-partizan timeszamanlar,
80
226394
2779
Bizim sorunumuz şu ki, aşırı yancı zamanlarımızda
04:05
the meresırf factgerçek that one sideyan saysdiyor, "Look, there's an asteroidasteroit,"
81
229173
2992
saf yanımız "Bak, şurada bir astroid var!" diyor
04:08
meansanlamına geliyor that the other side'starafın going to say, "Huh? What?
82
232165
2241
bu da demektir ki diğer yanımız "Hıh, neymiş?" diyecek.
04:10
No, I'm not even going to look up. No."
83
234406
2578
"Hayır bakmayacağım bile. Hayır."
04:12
To understandanlama why this is happeningolay to us,
84
236984
3104
Bunun bizim başımıza neden geldiğini
04:15
and what we can do about it, we need to learnöğrenmek more about moralmanevi psychologyPsikoloji.
85
240088
4046
ve bu konuda ne yapabileceğimizi anlamak için ahlaki psikolojiyi daha iyi öğrenmeliyiz.
04:20
So I'm a socialsosyal psychologistpsikolog, and I studyders çalışma moralityahlâk,
86
244134
2658
Öyleyse ben sosyal psikologum ve ahlak üzerine çalışıyorum,
04:22
and one of the mostçoğu importantönemli principlesprensipler of moralityahlâk
87
246792
2387
ve ahlaktaki en önemli prensiplerden biri de şudur
04:25
is that moralityahlâk bindsbağlar and blindskör bahisler.
88
249179
3250
ahlak gözleri bağlamak ve kör olmaktır.
04:28
It bindsbağlar us into teamstakımlar that circledaire around sacredkutsal valuesdeğerler
89
252429
2434
Bizi kutsallarımızın değerleriyle çevreler
04:30
but therebyböylece makesmarkaları us go blindkör to objectiveamaç realitygerçeklik.
90
254863
3913
ama bir yandan da tarafsız gerçeklere karşı bizi kör ederler.
04:34
Think of it like this.
91
258776
1106
Bunu bu şekilde düşünün.
04:35
Large-scaleBüyük ölçekli cooperationişbirliği is extremelyson derece rarenadir on this planetgezegen.
92
259882
4063
Büyük ölçekli işbirliği bu gezegende çok nadirdir.
04:39
There are only a fewaz speciesTürler that can do it.
93
263945
2159
Bunu gerçekten yapabilecek çok az tür vardır.
04:42
That's a beehiveArı kovanı. That's a termitetermit moundtümsek, a giantdev termitetermit moundtümsek.
94
266104
3000
O da arı kovanıdır. O da beyaz karınca yığınıdır, koca bir beyaz karınca yığını.
04:45
And when you find this in other animalshayvanlar, it's always the sameaynı storyÖykü.
95
269104
3100
Ve bu durumu diğer hayvanlarda bulduğunda, her zaman aynı hikayedir.
04:48
They're always all siblingsKardeşler who are childrençocuklar of a singletek queenkraliçe,
96
272204
4897
Aynı kraliçeden doğma, hepsi kardeşlerdir.
04:53
so they're all in the sameaynı boattekne.
97
277101
1859
yani hepsi aynı gemide.
04:54
They riseyükselmek or falldüşmek, they livecanlı or dieölmek, as one.
98
278960
3321
Düşerler ya da kalkarlar, yaşarlar ya da ölürler, birlik olarak.
04:58
There's only one speciesTürler on the planetgezegen that can do this
99
282281
2291
Bu yeryüzünde bunu yapabilecek tek bir tür var o da
05:00
withoutolmadan kinshipakrabalık, and that, of coursekurs, is us.
100
284572
2575
benzersiz olan tabiki de biziz.
05:03
This is a reconstructionyeniden yapılanma of ancienteski BabylonBabylon,
101
287147
2271
O da eski Babil'i yeniden inşa etmektir,
05:05
and this is TenochtitlanTenochtitlan.
102
289418
2323
o da eski Mexico City'dir.
05:07
Now how did we do this? How did we go
103
291741
2092
Peki bunu nasıl yaptık?
05:09
from beingolmak hunter-gatherersavcı-toplayıcı 10,000 yearsyıl agoönce
104
293833
2994
10,000 yıl önce avcı-toplayıcıyken
05:12
to buildingbina these giganticDev citiesşehirler in just a fewaz thousandbin yearsyıl?
105
296827
4018
sadece bir kaç bin yılda böylesine devasa şehirler üretmeye nasıl başladık?
05:16
It's miraculousmucizevi, and partBölüm of the explanationaçıklama
106
300845
3043
Bu mucizevi, ve açıklamasının bir kısmı da
05:19
is this abilitykabiliyet to circledaire around sacredkutsal valuesdeğerler.
107
303888
4224
bu kutsal değerlerle sarılma yeteneğidir.
05:24
As you see, templestapınaklar and godstanrılar playoyun a bigbüyük rolerol in all ancienteski civilizationsmedeniyetler.
108
308112
3924
Gördüğünüz gibi, tapınaklar ve tanrılar eski medeniyetler için çok önemlidir.
05:27
This is an imagegörüntü of MuslimsMüslümanlar circlingçember the KaabaKâbe in MeccaMekke.
109
312036
3852
Müslümanların Medine'deki Kabe'nin etrafında olmaları buna benzerdir.
05:31
It's a sacredkutsal rockKaya, and when people circledaire something togetherbirlikte,
110
315888
3145
O kutsal bir taştır ve insanlar bir araya gelip etrafında daire olup
05:34
they unitebirleştirmek, they can trustgüven eachher other, they becomeolmak one.
111
319033
4371
toplandıklarında, birbirlerine güvenebilirler ve tek olurlar.
05:39
It's as thoughgerçi you're movinghareketli an electricalelektrik wiretel
112
323404
2181
Elektrik tellerini bir mıknatısla çekip
05:41
throughvasitasiyla a magneticmanyetik fieldalan that generatesüretir currentşimdiki.
113
325585
2137
hareket ettirmek gibi bir şey bu.
05:43
When people circledaire togetherbirlikte, they generateüretmek a currentşimdiki.
114
327722
2923
İnsanlar bir şeyin etrafında bir araya gelirlerse akım oluştururlar.
05:46
We love to circledaire around things.
115
330645
1533
Bir insanlar bir şeylerin etrafını çevrelemeyi seviyoruz.
05:48
We circledaire around flagsBayraklar, and then we can trustgüven eachher other.
116
332178
3698
Bayrakları çevreleyip birbirimize güveniriz.
05:51
We can fightkavga as a teamtakım, as a unitbirim.
117
335876
2841
Bir takım olarak, birlikte savaşabiliriz.
05:54
But even as moralityahlâk bindsbağlar people togetherbirlikte into a unitbirim,
118
338717
3159
Ama etikler bizi birbirimize, bir takım olarak, bağladığı sırada
05:57
into a teamtakım, the circlingçember blindskör bahisler them.
119
341876
3972
çevrelemek bizi kör eder.
06:01
It causesnedenleri them to distortdeforme et realitygerçeklik.
120
345848
1808
Bu onlarda gerçekliğin bozulmasına yol açar.
06:03
We beginbaşla separatingayırma everything into good versuse karşı evilkötülük.
121
347656
4037
Her şeyi iyi-kötü diye ayırmaya başlarız.
06:07
Now that processsüreç feelshissediyor great. It feelshissediyor really satisfyingtatmin edici.
122
351693
3898
Bu süreç harika hissettirdiğinden, bizi oldukça tatmin eder.
06:11
But it is a grossbrüt distortionçarpıtma of realitygerçeklik.
123
355591
4219
Ama bu gerçeğin iğrenç bir şekilde saptırılmasıdır.
06:15
You can see the moralmanevi electromagnetelektromıknatıs operatingişletme in the U.S. CongressKongre.
124
359810
3408
Amerikan kongresindeki etik elektro mıknatısların çalışmasını görebilirsin.
06:19
This is a graphgrafik that showsgösterileri the degreederece to whichhangi votingoylama
125
363218
2232
Kongredeki hangi oylamanın sağ-sol ekseninde
06:21
in CongressKongre fallsdüşme strictlykesinlikle alonguzun bir the left-right-sol axiseksen,
126
365450
2831
düştüğünü gösterip, özgürlükçü ya da muhafazakar birinin
06:24
so that if you know how liberalliberal or conservativemuhafazakâr someonebirisi is,
127
368281
2676
bütün önemli konularda nasıl oy verdiklerini gösteren de
06:26
you know exactlykesinlikle how they votedolarak on all the majormajör issuessorunlar.
128
370957
3226
bu grafiktir.
06:30
And what you can see is that,
129
374183
2054
Göreceğin şudur ki, iç savaştan onlarca yıl sonra
06:32
in the decadeson yıllar after the CivilSivil WarSavaş,
130
376237
2385
Kongre alışılmamış bir şekilde,
06:34
CongressKongre was extraordinarilyolağanüstü polarizedpolarize,
131
378622
2489
olabileceği en yüksek değerlerde
06:37
as you would expectbeklemek, about as highyüksek as can be.
132
381111
2543
kutuplaşmıştı.
06:39
But then, after WorldDünya WarSavaş I, things droppeddüştü,
133
383654
2976
Ama 1.Dünya Savaşı'ndan sonra işler değişti,
06:42
and we get this historicallytarihsel lowdüşük levelseviye of polarizationpolarizasyon.
134
386630
2905
kutuplaşmalar tarihi bir şekilde düştü.
06:45
This was a goldenaltın ageyaş of bipartisanshipbipartisanship,
135
389535
1692
Partizanlıkta altın çağdı bu.
06:47
at leasten az in termsşartlar of the parties'tarafların abilitykabiliyet to work togetherbirlikte
136
391227
3275
Yani hiç olmazsa bir araya gelip
06:50
and solveçözmek grandbüyük nationalUlusal problemssorunlar.
137
394502
3008
ulusal sorunları çözmekte altın çağdı.
06:53
But in the 1980s and '90s, the electromagnetelektromıknatıs turnsdönüşler back on.
138
397510
4449
Ama 1980 ve 1990'larda elektromıknatıs geri döner.
06:57
PolarizationPolarizasyon risesyükselir.
139
401959
2841
Kutuplaşma yükselir.
07:00
It used to be that conservativesMuhafazakarlar and moderatesılımlılar and liberalsliberaller
140
404800
2966
Eskiden muhafazakarlar, ılımlılar ve özgürlükçüler
07:03
could all work togetherbirlikte in CongressKongre.
141
407766
1832
Kongrede birlikte çalışabilirlerdi.
07:05
They could rearrangeyeniden düzenleme themselveskendilerini, formform bipartisaniki tarafı da tutan committeeskomiteler,
142
409598
2841
Partizan komitelerden kendilerini tekrar düzenleyebilirlerdi.
07:08
but as the moralmanevi electromagnetelektromıknatıs got crankedkrank up,
143
412439
3273
Ama etik elektromıknatıs hareket attikçe
07:11
the forcekuvvet fieldalan increasedartmış,
144
415712
2270
kuvvet alanı yükseldi,
07:13
DemocratsDemokratlar and RepublicansCumhuriyetçiler were pulledçekti apartayrı.
145
417982
2764
Demokratlar ve Cumhuriyetçiler ayrı taraflara çekildiler.
07:16
It becameoldu much harderDaha güçlü for them to socializeSosyalizm,
146
420746
1987
Onlar için sosyalleştirmek ve birlikte çalışmak
07:18
much harderDaha güçlü for them to cooperateişbirliği.
147
422733
1478
daha da zor bir hal aldı.
07:20
RetiringEmekli membersüyeler nowadaysşu günlerde say that it's becomeolmak like gangçete warfaresavaş.
148
424211
4841
Emekli üyeler Kongre'nin şu sıralar çete savaşlarına döndüğünü söylüyorlar.
07:24
Did anybodykimse noticeihbar that in two of the threeüç debatestartışmalar,
149
429052
3512
3 tartışmadan 2 sinde Obama'nın mavi, Romney'in
07:28
ObamaObama woregiydiği a bluemavi tiekravat and RomneyRomney woregiydiği a redkırmızı tiekravat?
150
432564
3516
kırmızı kravat taktığına dikkat edeniniz oldu mu?
07:31
Do you know why they do this?
151
436080
1986
Bunu neden yapıyorlar biliyor musunuz?
07:33
It's so that the BloodsBloods and the CripsCips will know whichhangi sideyan to voteoy for. (LaughterKahkaha)
152
438066
4142
Blood ve Crip çetelerinin üyeleri hangi tarafa oy verdiklerini bilsinler diye. (Kahkahalar)
07:38
The polarizationpolarizasyon is strongestEn güçlü amongarasında our politicalsiyasi elitesElitler.
153
442208
2766
Kutuplaşma siyasi elitlerde en güçlüdür.
07:40
NobodyKimse doubtsşüpheler that this is happeningolay in WashingtonWashington.
154
444974
2178
Bunun da Washington'da olduğundan kimsenin şüphesi yok.
07:43
But for a while, there was some doubtşüphe as to whetherolup olmadığını it was happeningolay amongarasında the people.
155
447152
3436
Ama bir süreliğine, bunun insanlar arasında mı olduğuna dair şüpheler vardı.
07:46
Well, in the last 12 yearsyıl it's becomeolmak
156
450588
1308
Son 12 yılda daha da
07:47
much more apparentbelirgin that it is.
157
451896
2087
belirginleşti bu.
07:49
So look at this dataveri. This is from the AmericanAmerikan NationalUlusal ElectionsSeçimleri SurveyAnket.
158
453983
3222
Şu verilere bakın. Bunlar Amerikan Ulusal Elektronik Araştırmalarından.
07:53
And what they do on that surveyanket is they asksormak
159
457205
2640
Bu çalışmada ısı ölçer denilen hisle
07:55
what's calleddenilen a feelingduygu thermometertermometre ratingderecelendirme.
160
459845
2012
ne yapıldığı sorulmuştur.
07:57
So, how warmIlık, hafif sıcak or coldsoğuk do you feel about, you know,
161
461857
4237
Yani, Yerli Amerikalılara, orduya, Cumhuriyetçi partiye,
08:01
NativeYerli AmericansAmerikalılar, or the militaryaskeri, the RepublicanCumhuriyetçi PartyParti,
162
466094
2775
Demokrat partiye, Amerika'daki her çeşitten partiye karşı
08:04
the DemocraticDemokratik PartyParti, all sortssıralar of groupsgruplar in AmericanAmerikan life.
163
468869
2926
ne kadar sıcak ya da soğuk hissettiğin sorulmuştur.
08:07
The bluemavi linehat showsgösterileri how warmlysıcak DemocratsDemokratlar feel
164
471795
2682
Mavi çizgi Demokratların, demokratlar hakkında nasıl hissettiğini gösteriyor,
08:10
about DemocratsDemokratlar, and they like them.
165
474477
2463
ve onlar Demokratları seviyorlar.
08:12
You know, ratingsderecelendirme in the 70s on a 100-point-Gelin scaleölçek.
166
476940
2705
Bilirsiniz, 70 'lerde 100 üzerinden oylamada,
08:15
RepublicansCumhuriyetçiler like RepublicansCumhuriyetçiler. That's not a surprisesürpriz.
167
479645
3015
Cumhuriyetçiler cumhuriyetçileri seviyorlar. Bu bir sürpriz değil.
08:18
But when you look at cross-partyçapraz taraf ratingsderecelendirme,
168
482660
2074
Ama birbirlerine olan sempatilerine baktığımızda
08:20
you find, well, that it's loweralt, but actuallyaslında,
169
484734
2535
görüyorsunuz, daha düşük, ama aslında,
08:23
when I first saw this dataveri, I was surprisedşaşırmış.
170
487269
1984
bu veriyi ilk gördüğümde, şaşırmıştım.
08:25
That's actuallyaslında not so badkötü. If you go back to the CarterCarter and even ReaganReagan administrationsidareleri,
171
489253
3295
Aslıda o kadar da kötü değil. Carter ve hatta Reagen dönemindeki yönetimlere bakarsak,
08:28
they were ratingderecelendirme the other partyParti 43, 45. It's not terriblekorkunç.
172
492548
4577
diğer partiye karşı olan oran 43, 45. O kadar da berbat değil.
08:33
It driftssürükleniyor downwardsaşağıya doğru very slightlyhafifçe,
173
497125
2315
Oranlar hafifçe aşağı yukarı hareket ediyor,
08:35
but now look what happensolur underaltında GeorgeGeorge W. BushBush and ObamaObama.
174
499440
3861
ama George W. Bush ve Obama zamanında nasıl olduğuna bir bakın.
08:39
It plummetsplummets. Something is going on here.
175
503301
2752
Birden aşağı düşüyor. Burada bir şey oluyor.
08:41
The moralmanevi electromagnetelektromıknatıs is turningdöndürme back on,
176
506053
2401
Etik elektromıknatıs geri geliyor,
08:44
and nowadaysşu günlerde, just very recentlyson günlerde,
177
508454
2160
ve şu sıralar, tam da şu anlarda,
08:46
DemocratsDemokratlar really dislikesevmemek RepublicansCumhuriyetçiler.
178
510614
2240
Demokratlar Cumhuriyetçileri gerçekten sevmiyorlar.
08:48
RepublicansCumhuriyetçiler really dislikesevmemek the DemocratsDemokratlar. We're changingdeğiştirme.
179
512854
3516
Cumhuriyetçiler Demokratları gerçekten sevmiyorlar. Biz değişiyoruz.
08:52
It's as thoughgerçi the moralmanevi electromagnetelektromıknatıs is affectingetkileyen us too.
180
516370
2850
Sanki bu etik elektromıknatıs bizi de etkiliyor gibi.
08:55
It's like put out in the two oceansokyanuslar and it's pullingçeken the wholebütün countryülke apartayrı,
181
519220
3725
Sanki iki okyanus tüm ülkeyi çekip ayırıyormuş,
08:58
pullingçeken left and right into theironların ownkendi territoriesbölgeler
182
522945
3956
Sanki, sağı ve solu Blood ve Crip çeteleri gibi
09:02
like the BloodsBloods and the CripsCips.
183
526901
2809
iki mıntıkaya ayırıyormuş gibi.
09:05
Now, there are manyçok reasonsnedenleri why this is happeningolay to us,
184
529710
3014
Şimdi, bunların bizim başımıza neden geldiğinin
09:08
and manyçok of them we cannotyapamam reverseters.
185
532724
2920
bir çok sebebi var, bazılarını geri döndüremeyiz.
09:11
We will never again have a politicalsiyasi classsınıf
186
535644
2497
1. Dünya Savaşı'ndaki gibi, ortak düşmana birlikte savaşma
09:14
that was forgeddövme by the experiencedeneyim of fightingkavga togetherbirlikte
187
538141
3559
dersi verecek, sahte deneyimlerimizden oluşan
09:17
in WorldDünya WarSavaş IIII againstkarşısında a commonortak enemydüşman.
188
541700
2744
politik bir sınıfımız bir daha asla olmayacak.
09:20
We will never again have just threeüç televisiontelevizyon networksağlar,
189
544444
3534
Bir daha asla, 3 TV kanalından oluşan,
09:23
all of whichhangi are relativelyNispeten centristmerkezci.
190
547978
3173
hepsi merkezci televizyonumuz olmayacak.
09:27
And we will never again have a largegeniş groupgrup of conservativemuhafazakâr southerngüney DemocratsDemokratlar
191
551151
4840
Ve bir daha asla, partizanlara işbirliği fırsatı veren,
09:31
and liberalliberal northernkuzey RepublicansCumhuriyetçiler makingyapma it easykolay,
192
555991
3791
tutucu güneyli Demokratlarımız,
09:35
makingyapma there be a lot of overlapüst üste gelmek for bipartisaniki tarafı da tutan cooperationişbirliği.
193
559782
4318
özgürlükçü kuzeyli Cumhuriyetçilerimiz olmayacak.
09:40
So for a lot of reasonsnedenleri, those decadeson yıllar after the Secondİkinci WorldDünya WarSavaş
194
564100
2648
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki bu yıllara kural dışı
09:42
were an historicallytarihsel anomalousanormal time.
195
566748
1803
denmesinin bir çok sebebi var.
09:44
We will never get back to those lowdüşük levelsseviyeleri of polarizationpolarizasyon, I believe.
196
568551
3717
O eski düşük partizan seviyelerine bir daha dönemeyeceğiz düşüncesindeyim.
09:48
But there's a lot that we can do. There are dozensonlarca
197
572268
2598
Ama yapabileceğimiz bir çok şey var. Yapabileceğimiz düzinelerce
09:50
and dozensonlarca of reformsreformlar we can do that will make things better,
198
574866
3146
ama düzinelerce reformlar var. Bu reformlar bir şeyleri iyileştirebilir.
09:53
because a lot of our dysfunctionfonksiyon bozukluğu can be tracedtakip directlydirekt olarak
199
578012
2424
Çünkü 1990'larda Kongre'nin kendisinin yaptığı ve kutuplaşmalara neden olan
09:56
to things that CongressKongre did to itselfkendisi in the 1990s
200
580436
3623
fonksiyon bozukluklarının çoğunu
09:59
that createdoluşturulan a much more polarizedpolarize and dysfunctionalişlevsel olmayan institutionkurum.
201
584059
5095
Kongre kendisi düzeltebilir.
10:05
These changesdeğişiklikler are detailedDetaylı in manyçok bookskitaplar.
202
589154
2192
Bu değişiklikler kitaplarda detaylı bir şekilde anlatılmıştır.
10:07
These are two that I stronglyşiddetle recommendtavsiye etmek,
203
591346
2240
Bu ikisi benim şiddetle tavsiye ettiğim,
10:09
and they listliste a wholebütün bunchDemet of reformsreformlar.
204
593586
2151
bütün reformlardır.
10:11
I'm just going to groupgrup them into threeüç broadgeniş classessınıflar here.
205
595737
2770
Ben burada bunları sadece daha geniş üç sınıfa ayıracağım.
10:14
So if you think about this as the problemsorun of a dysfunctionalişlevsel olmayan,
206
598507
3038
Eğer bunun, işlevsizliğin bir problemi,
10:17
hyper-polarizedHiper polarize institutionkurum, well, the first stepadım is,
207
601545
3344
aşırı kutuplaştırılmış kurum olarak görüyorsan, pekala, ilk adım,
10:20
do what you can so that fewerDaha az hyper-partisansHiper-partizanlar get electedseçildi in the first placeyer,
208
604889
5274
elinden geleni yap böylece daha az aşırı-partizanlar seçilir,
10:26
and when you have closedkapalı partyParti primariesön,
209
610163
1394
ve kapanmış bir partinin ön seçimlerinde,
10:27
and only the mostçoğu committedtaahhüt RepublicansCumhuriyetçiler and DemocratsDemokratlar are votingoylama,
210
611557
3064
sadece aşırı Cumhuriyetçiler ve Demokratlar oyladığında,
10:30
you're nominatingBu aday and selectingSeçme the mostçoğu extremeaşırı hyper-partisansHiper-partizanlar.
211
614621
3996
sen en aşırı partizanları aday edip onları oyluyor olacaksın.
10:34
So openaçık primariesön would make that problemsorun much, much lessaz severeşiddetli.
212
618617
3587
Halka açık bir ön seçim bu sorunları çok çok hafifletebilirdi.
10:38
But the problemsorun isn't primarilyÖncelikle that we're electingseçilmesi badkötü people to CongressKongre.
213
622204
4751
Ama esas sorun kötü insanları Kongre'ye seçmemiz değil.
10:42
From my experiencedeneyim, and from what I've heardduymuş from CongressionalKongre insidersİçerdekiler,
214
626955
3400
Deneyimlerime ve Kongre içindekilerden duyduklarıma göre söyleyebilirim ki
10:46
mostçoğu of the people going to CongressKongre are good, hard-workingçalışkan,
215
630355
2980
Kongre'deki insanların çoğu, gerçekten sorunları çözmek isteyen
10:49
intelligentakıllı people who really want to solveçözmek problemssorunlar,
216
633335
2661
iyi niyetli, çalışkan zeki insanlardır,
10:51
but oncebir Zamanlar they get there, they find that they are forcedzorunlu
217
635996
2625
ancak bir kere Kongreye girdiler mi, ödülü aşırı tarafçılık olan
10:54
to playoyun a gameoyun that rewardsödüller hyper-partisanshipHiper-partizanlık
218
638621
2931
ve serbest düşünmeyi cezalandıran
10:57
and that punishescezalandırır independentbağımsız thinkingdüşünme.
219
641552
1649
bir oyun oynamak zorunda gibi hissederler.
10:59
You stepadım out of linehat, you get punishedceza.
220
643201
2578
Senden bekleneni yapmazsan, cezalandırılırsın.
11:01
So there are a lot of reformsreformlar we could do
221
645779
1767
Ancak bunu etkisiz hale getirmek için
11:03
that will counteractkarşı koymak this.
222
647546
1172
yapabileceğimiz bir çok yenilik var.
11:04
For exampleörnek, this "CitizensVatandaşlar UnitedAmerika" rulingiktidar is a disasterafet,
223
648718
3220
örneğin şu 'Birleşmiş Vatandaşlar' kararı tam bir felaket
11:07
because it meansanlamına geliyor there's like a moneypara guntabanca aimedamaçlayan at your headkafa,
224
651938
2199
çünkü sanki kafanıza bir para silahı dayanmış ve
11:10
and if you stepadım out of linehat, if you try to reachulaşmak acrosskarşısında the aislekoridor,
225
654137
2765
eğer beklenenin dışına çıkarsanız, sınırı geçerseniz
11:12
there's a tonton of moneypara waitingbekleme to be givenverilmiş to your opponentkarşı taraf
226
656902
2516
kötü reklam aracılığıyla herkesi sizin kötü bir insan olduğunuza inandırmak için
11:15
to make everybodyherkes think that you are a terriblekorkunç personkişi throughvasitasiyla negativenegatif advertisingreklâm.
227
659418
5665
rakibinize verilecek tonlarca para var.
11:20
But the thirdüçüncü classsınıf of reformsreformlar is that we'vebiz ettik got to changedeğişiklik
228
665083
2303
Ancak değişikliklerin üçüncüsü de
11:23
the naturedoğa of socialsosyal relationshipsilişkiler in CongressKongre.
229
667386
2827
Kongre'deki sosyal ilişkileri değiştirmemiz gerektiğidir.
11:26
The politicianssiyasetçiler I've metmet are generallygenellikle very extroverteddışa dönük,
230
670213
4311
Benim tanıdığım politikacılar genellikle dışa dönük,
11:30
friendlyarkadaş canlısı, very sociallysosyal skillfulUsta people,
231
674524
3071
dost canlısı ve sosyal olarak çok yetenekli insanlardır
11:33
and that's the naturedoğa of politicssiyaset. You've got to make relationshipsilişkiler,
232
677595
3354
ve bu politikada genelde böyledir. İlişkiler kurmalı,
11:36
make dealsfırsatlar, you've got to cajoledesteklemeleri, please, flatterpohpohlamak,
233
680949
3279
anlaşmalar yapmalısınız, ikna etmeli, memnun etmeli, iltifatlarda bulunmalısınız,
11:40
you've got to use your personalkişisel skillsbecerileri,
234
684228
2385
kişisel yeteneklerinizi kullanmalısınız.
11:42
and that's the way politicssiyaset has always workedişlenmiş.
235
686613
2391
Ve bu siyaset biliminde her zaman için böyle olmuştur.
11:44
But beginningbaşlangıç in the 1990s, first the HouseEv of RepresentativesTemsilcileri
236
689004
3080
Ancak 1990'ların başında, Temsilciler Meclisi
11:47
changeddeğişmiş its legislativeyasama calendartakvim
237
692084
2385
bütün işin hafta ortasında yapılmasi için
11:50
so that all business is basicallytemel olarak donetamam in the middleorta of the weekhafta.
238
694469
3656
yasama takvimini değiştirdi.
11:54
NowadaysGünümüzde, CongressmenKongre flyuçmak in on TuesdaySalı morningsabah,
239
698125
2229
Bugünlerde Kongre üyeleri salı sabahı geliyor
11:56
they do battlesavaş for two daysgünler, then they flyuçmak home ThursdayPerşembe afternoonöğleden sonra.
240
700354
2849
iki gün boyunca tartıştıktan sonra perşembe gün evlerine dönüyorlar.
11:59
They don't movehareket theironların familiesaileleri to the DistrictBölge.
241
703203
1905
Ailelerini şehre getirmiyorlar.
12:01
They don't meetkarşılamak eachher other'sdiğer en spouses or childrençocuklar.
242
705108
2318
Birbirlerinin eşlerine ya da çocuklarına rastlamıyorlar.
12:03
There's no more relationshipilişki there.
243
707426
2514
Burada artık bir ilişki söz konusu değildir.
12:05
And tryingçalışıyor to runkoş CongressKongre withoutolmadan humaninsan relationshipsilişkiler
244
709940
3796
Ve Kongre'yi insan ilişkileri olmadan yürütmeye çalışmak
12:09
is like tryingçalışıyor to runkoş a cararaba withoutolmadan motormotor oilsıvı yağ.
245
713736
2827
bir aracı petrol olmadan çalıştırmaya uğraşmak gibidir.
12:12
Should we be surprisedşaşırmış when the wholebütün thing freezesdonuyor up
246
716563
2837
Bütün sistem donduğunda
12:15
and descendsiner into paralysisfelç and polarizationpolarizasyon?
247
719400
3833
ve iş kutuplaşmaya vardığında şaşırmalı mıyız?
12:19
A simplebasit changedeğişiklik to the legislativeyasama calendartakvim,
248
723233
1751
Yasama takvimindeki küçük bir değişiklik,
12:20
suchböyle as havingsahip olan business stretchUzatmak out for threeüç weekshaftalar
249
724984
2327
örneğin çalışma süresini üç haftaya uzatsak
12:23
and then they get a weekhafta off to go home,
250
727311
1563
ve sonra bir hafta eve gitseler
12:24
that would changedeğişiklik the fundamentaltemel relationshipsilişkiler in CongressKongre.
251
728874
3325
bu Konngre'deki bütün temel ilişkileri değiştirirdi.
12:28
So there's a lot we can do, but who'skim going to pushit them to do it?
252
732199
3136
Dolayısıyla yapılabilecek bir çok şey var, ancak kim onları yapmaya zorlayacak?
12:31
There are a numbernumara of groupsgruplar that are workingçalışma on this.
253
735335
2384
Bunun üzerinde çalışan bazı gruplar var.
12:33
No LabelsEtiketleri and CommonOrtak CauseNeden, I think,
254
737719
2152
"Etikete Hayır, Ortak Amaç" grubunun
12:35
have very good ideasfikirler for changesdeğişiklikler we need to do
255
739871
2139
demokrasiyi daha duyarlı ve meclisi daha etkili yapmak için
12:37
to make our democracydemokrasi more responsiveduyarlı and our CongressKongre more effectiveetkili.
256
742010
3165
yapmamız gereken değişiklikler hakkında bir fikri olduğunu sanmıyorum.
12:41
But I'd like to supplementek theironların work
257
745175
1823
Ama yaptıkları işe küçük bir psikolojik numara ile
12:42
with a little psychologicalpsikolojik trickhile, and the trickhile is this.
258
746998
4064
bir ekleme yapmak isterim, ve numara da şu:
12:46
Nothing pullsçeker people togetherbirlikte like a commonortak threattehdit
259
751062
3050
Hiçbir şey insanları bir tehdit ya da saldırı;
12:50
or a commonortak attacksaldırı, especiallyözellikle an attacksaldırı from a foreignyabancı enemydüşman,
260
754112
3793
özellikle yabancı bir düşmandan gelen saldırı kadar bir araya getirmez.
12:53
unlessolmadıkça of coursekurs that threattehdit hitsisabetler on our polarizedpolarize psychologyPsikoloji,
261
757905
5322
Tabi ki bu saldırı bizim kutuplaşmış psikolojimizi etkilemediği sürece,
12:59
in whichhangi casedurum, as I said before, it can actuallyaslında pullÇek us apartayrı.
262
763227
2954
bu durumda, daha öncede söylediğim gibi, bu tehdit bizi parçalara ayırabilir.
13:02
SometimesBazen a singletek threattehdit can polarizepolarize us, as we saw.
263
766181
2923
Gördüğümüz gibi bazen sadece bir tehlike bizi kutuplaştırabilir.
13:05
But what if the situationdurum we faceyüz is not a singletek threattehdit
264
769104
3110
Ama ya yüzleştiğimiz durum bir tehdit değil de
13:08
but is actuallyaslında more like this,
265
772214
1837
aslında şöyle bir durumsa;
13:09
where there's just so much stuffşey cominggelecek in,
266
774051
1430
üzerimize gelen çok fazla şey olduğunda
13:11
it's just, "StartBaşlat shootingçekim, come on, everybodyherkes,
267
775481
2081
durum hep şudur, "Ateş etmeye başlayın, haydi millet
13:13
we'vebiz ettik got to just work togetherbirlikte, just startbaşlama shootingçekim."
268
777562
2250
birlikte çalışmamız lazım, herkes ateş etsin."
13:15
Because actuallyaslında, we do faceyüz this situationdurum.
269
779812
2625
Çünkü aslında, bu durumla karşı karşıyayız.
13:18
This is where we are as a countryülke.
270
782437
2536
Bir ülke olarak bulunduğumuz nokta burası.
13:20
So here'sburada anotherbir diğeri asteroidasteroit.
271
784973
2194
İşte buyrun başka bir asteroid.
13:23
We'veBiz ettik all seengörüldü versionsversiyonları of this graphgrafik, right,
272
787167
1676
Servetimizde 1979'dan bu yana meydana gelen değişiklikleri gösteren
13:24
whichhangi showsgösterileri the changesdeğişiklikler in wealthservet sincedan beri 1979,
273
788843
3834
bu grafiğin her türlüsünü gördük
13:28
and as you can see, almostneredeyse all the gainskazançlar in wealthservet
274
792677
2599
ve gördüğünüz gibi, servetimizdeki kazancın hemen hepsi
13:31
have gonegitmiş to the topüst 20 percentyüzde, and especiallyözellikle the topüst one percentyüzde.
275
795276
4894
üstteki %20'lik hatta özellikle %1'lik kısma gidiyor.
13:36
RisingYükselen inequalityeşitsizlik like this is associatedilişkili
276
800170
2128
Bu derece artan eşitsizlik
13:38
with so manyçok problemssorunlar for a democracydemokrasi.
277
802298
2673
demokrasi için bir çok sorunla bağdaştırılır.
13:40
EspeciallyÖzellikle, it destroysyok eder our abilitykabiliyet to trustgüven eachher other,
278
804971
2968
Özellikle de birbirimize güvenebilmemize ve
13:43
to feel that we're all in the sameaynı boattekne, because it's obviousaçık we're not.
279
807939
3453
aynı yolun yolcusu olduğumuzu hissedebilmemize zarar verir, çünkü öyle olmadığımız çok bariz.
13:47
Some of us are sittingoturma there safekasa and soundses in giganticDev privateözel yachtsYatlar.
280
811392
2958
Bazılarımız dev bir özel yatta sağ salim oturuyor.
13:50
Other people are clingingdar to a pieceparça of driftwooddalgaların karaya attığı odun.
281
814350
1590
Diğer insanlar sürüklenip giden bir odun parçasına tutunmaya çalışıyor.
13:51
We're not all in the sameaynı boattekne, and that meansanlamına geliyor
282
815940
2052
Hepimiz aynı botta değiliz ve bu da
13:53
nobody'sKimsenin willingistekli to sacrificekurban for the commonortak good.
283
817992
4909
kimsenin kamu menfaati için fedakarlık yapmayacağı anlamına gelir.
13:58
The left has been screamingbağıran about this asteroidasteroit for 30 yearsyıl now,
284
822901
2876
Kalanlarsa bu asteroid yüzünden 30 yıldır çığlık atıyorlar
14:01
and the right saysdiyor, "Huh, what? HmmHmm? No problemsorun. No problemsorun."
285
825777
4942
ve sağ diyor ki, "Ha? Ne dedin? Sorun yok sorun yok."
14:06
Now,
286
830719
2579
Şimdi,
14:09
why is that happeningolay to us? Why is the inequalityeşitsizlik risingyükselen?
287
833298
2349
Neden bu böyle oluyor? Neden eşitsizlik artıyor?
14:11
Well, one of the largesten büyük causesnedenleri, after globalizationküreselleşme,
288
835647
3618
En büyük sebeplerden birisi, küreselleşmeden sonra,
14:15
is actuallyaslında this fourthdördüncü asteroidasteroit,
289
839265
2846
aslında bu dördüncü asteroid oluyor,
14:18
risingyükselen non-maritalevlilik dışı birthsdoğumlular.
290
842111
1975
evlilik dışı doğumun artması.
14:19
This graphgrafik showsgösterileri the steadyistikrarlı riseyükselmek of out-of-wedlockevlilik birthsdoğumlular
291
844086
2936
Bu grafik 1960'lardan beri gayri meşru doğumları
14:22
sincedan beri the 1960s.
292
847022
1978
gösteriyor.
14:24
MostÇoğu Hispanicİspanyol and blacksiyah childrençocuklar are now borndoğmuş to unmarriedevlenmemiş mothersanneler.
293
849000
3279
Latin ve siyahi çocukların çoğu evli olmayan annelerden doğuyor.
14:28
WhitesBeyazlar are headedbaşlı that way too.
294
852279
2408
Beyazlar da bu yolda ilerliyor.
14:30
Withinİçinde a decadeonyıl or two, mostçoğu AmericanAmerikan childrençocuklar
295
854687
2345
10 veya 20 yıl içinde, Amerikan çocukların çoğu
14:32
will be borndoğmuş into homesevler with no fatherbaba.
296
857032
2869
babalarının olmadığı evlerde doğacaklar.
14:35
This meansanlamına geliyor that there's much lessaz moneypara cominggelecek into the houseev.
297
859901
2354
Bu da eve çok daha az paranın geldiği anlamına gelir.
14:38
But it's not just moneypara. It's alsoAyrıca stabilityistikrar versuse karşı chaoskaos.
298
862255
3958
Ama sorun sadece para değil. Sorun aynı zamanda denge ve kaosun çatışması.
14:42
As I know from workingçalışma with streetsokak childrençocuklar in BrazilBrezilya,
299
866213
2235
Brezilya'da sokak çocuklarıyla çalıştığım zamandan bildiğim kadarıyla
14:44
Mom'sAnnemin boyfrienderkek arkadaş is oftensık sık a really, really dangeroustehlikeli personkişi for kidsçocuklar.
300
868448
5062
annenin erkek arkadaşı genellikle çocuklar için çok çok tehlikeli tipler.
14:49
Now the right has been screamingbağıran about this asteroidasteroit sincedan beri the 1960s,
301
873510
4017
Sağ kanat bu asteroid için 60'lardan beri söyleniyor
14:53
and the left has been sayingsöz, "It's not a problemsorun. It's not a problemsorun."
302
877527
3879
ve sol kanat da aynı şeyi söylüyor: "Sorun yok. Sorun yok."
14:57
The left has been very reluctantisteksiz to say
303
881406
1706
Sol aslında evliliğin kadınlar ve çocuklar için iyi olduğunu
14:59
that marriageevlilik is actuallyaslında good for womenkadınlar and for childrençocuklar.
304
883112
3605
söylemeye çok gönülsüz olmuştur.
15:02
Now let me be clearaçık. I'm not blamingsuçlamayı the womenkadınlar here.
305
886717
1961
Açık konuşalım. Burada kadınları suçlamıyorum.
15:04
I'm actuallyaslında more criticalkritik of the menerkekler
306
888678
1494
Aslında kendi çocuklarının sorumluluğunu üstlenmeyen
15:06
who won'talışkanlık take responsibilitysorumluluk for theironların ownkendi childrençocuklar
307
890172
1993
adamları ve o adamların
15:08
and of an economicekonomik systemsistem that makesmarkaları it difficultzor
308
892165
2831
çocuklarının masrafını karşılamaları için para kazanmayı
15:10
for manyçok menerkekler to earnkazanmak enoughyeterli moneypara to supportdestek those childrençocuklar.
309
894996
3233
zorlaştıran ekonomik sistemi eleştiriyorum.
15:14
But even if you blamesuçlama nobodykimse, it still is a nationalUlusal problemsorun,
310
898229
4368
Ama kimseyi suçlamasanız bile, bu ulusal bir sorun ve
15:18
and one sideyan has been more concernedilgili about it than the other.
311
902597
3735
bir kesim bu konuda diğerinde daha duyarlı olmuştur.
15:22
The NewYeni YorkYork TimesKez finallyen sonunda noticedfark this asteroidasteroit
312
906332
2233
New York Times gazetesi sonunda bu asteroidi
15:24
with a front-pageön sayfa storyÖykü last JulyTemmuz
313
908565
2280
evliliğin eşitsizliği nasıl azalttığını göstererek
15:26
showinggösterme how the declinedüşüş of marriageevlilik contributeskatkıda bulunur to inequalityeşitsizlik.
314
910845
4214
manşetinde gündeme getirdi.
15:30
We are becomingolma a nationulus of just two classessınıflar.
315
915059
3594
Gittikçe sadece iki sınıfın olduğu bir toplum oluyoruz.
15:34
When AmericansAmerikalılar go to collegekolej and marryevlenmek eachher other,
316
918653
2742
Amerikanlar üniversiteye gittiğinde ve birbiriyle evlendiğinde
15:37
they have very lowdüşük divorceboşanma ratesoranları.
317
921395
2700
boşanma oranları çok düşer.
15:39
They earnkazanmak a lot of moneypara, they investyatırmak that moneypara in theironların kidsçocuklar,
318
924095
3045
Çok para kazanırlar ve bu parayı çocukları için harcarlar,
15:43
some of them becomeolmak tigerKaplan mothersanneler,
319
927140
1543
bazıları sorumlu birer anne olup
15:44
the kidsçocuklar riseyükselmek to theironların fulltam potentialpotansiyel,
320
928683
1676
çocuklarını en verimli şekilde büyütür
15:46
and the kidsçocuklar go on to becomeolmak
321
930359
2423
ve çocuklar da
15:48
the topüst two lineshatlar in this graphgrafik.
322
932782
4291
bu grafikteki üst iki sırada olurlar.
15:52
And then there's everybodyherkes elsebaşka:
323
937073
2630
Ve diğer herkes de:
15:55
the childrençocuklar who don't benefityarar from a stablekararlı marriageevlilik,
324
939703
3244
istikrarlı bir evlilikten yararlanamayan çocuklar,
15:58
who don't have as much investedyatırım in them,
325
942947
1703
kendileri için çok para harcanmayan çocuklar,
16:00
who don't growbüyümek up in a stablekararlı environmentçevre,
326
944650
1784
durağan bir ortamda yetişmeyen çocuklar,
16:02
and who go on to becomeolmak the bottomalt threeüç lineshatlar in that graphgrafik.
327
946434
4958
bu grafiğin en altında üç grubu oluşturur.
16:07
So oncebir Zamanlar again, we see that these two graphsgrafikleri are actuallyaslında sayingsöz the sameaynı thing.
328
951392
3565
Bir kez daha görüyoruz ki bu iki grafik aslında aynı şeyi söylüyor.
16:10
As before, we'vebiz ettik got a problemsorun, we'vebiz ettik got to startbaşlama workingçalışma on this,
329
954957
3014
Önceki gibi, bir sorunumuz var, üzerinde çalışmaya başlamalıyız,
16:13
we'vebiz ettik got to do something,
330
957971
2032
bir şeyler yapmalıyız,
16:15
and what's wrongyanlış with you people that you don't see my threattehdit?
331
960003
2640
ama bu sorunu görmeyen insanların nesi var?
16:18
But if everybodyherkes could just take off theironların partisanpartizan blindersat gözlüğü,
332
962643
3802
Ama eğer herkes gözlerini bağladığı partizan bağlarını bir çözebilse
16:22
we'devlenmek see that these two problemssorunlar actuallyaslında
333
966445
2603
bu iki sorunun aslında en iyi şekilde
16:24
are besten iyi addressedele togetherbirlikte.
334
969048
2747
birlikte çözülebileceğini görürdük.
16:27
Because if you really carebakım about incomegelir inequalityeşitsizlik,
335
971795
1743
Çünkü gelir eşitsizliğini gerçekten umursuyorsanız,
16:29
you mightbelki want to talk to some evangelicalProtestan ChristianHıristiyan groupsgruplar
336
973538
2307
evliliği teşvik etmeye çalışan
16:31
that are workingçalışma on waysyolları to promotedesteklemek marriageevlilik.
337
975845
3131
bazı aşırı tutucu Hristiyan gruplarla konuşmanız gerekir.
16:34
But then you're going to runkoş smackşaplak into the problemsorun
338
978976
2206
O zaman da doğrudan kadınların
16:37
that womenkadınlar don't generallygenellikle want to marryevlenmek someonebirisi
339
981182
2528
işi olmayan adamlarla
16:39
who doesn't have a job.
340
983710
2352
evlenmediği gerçeğiyle karşılaşacaksınız.
16:41
So if you really carebakım about strengtheninggüçlendirilmesi familiesaileleri,
341
986062
1813
Dolayısıyla eğer aileleri sağlamlaştırmak istiyorsanız
16:43
you mightbelki want to talk to some liberalliberal groupsgruplar
342
987875
1661
eğitimsel eşitliği teşvik eden
16:45
who are workingçalışma on promotingteşvik educationaleğitici equalityeşitlik,
343
989536
3406
asgari ücreti yükseltmeye çalışan
16:48
who are workingçalışma on raisingyükselen the minimumasgari wageücret,
344
992942
1760
bir çok erkeği ceza adaleti sistemi tarafından yutulmaktan
16:50
who are workingçalışma on findingbulgu waysyolları to stop so manyçok menerkekler
345
994702
2840
ve dolayısıyla hayatları boyunca evlenemeyecek olmaktan
16:53
from beingolmak suckedemdi into the criminaladli justiceadalet systemsistem and
346
997542
2039
kurtarmak için yollar arayan
16:55
takenalınmış out of the marriageevlilik marketpazar for theironların wholebütün liveshayatları.
347
999581
3354
bazı liberal gruplarla konuşmanız gerekebilir.
16:58
So to concludesonuçlandırmak, there are at leasten az fourdört asteroidsAsteroitler headedbaşlı our way.
348
1002935
5848
Yani kısacası, bize doğru gelen en az dört asteroid var.
17:04
How manyçok of you can see all fourdört?
349
1008783
2792
Kaçınız bunların hepsini görebiliyor?
17:07
Please raiseyükseltmek your handel right now if you're willingistekli to admititiraf etmek
350
1011575
2615
Eğer dördünün de ulusal problemler olduğunu kabul etmeye razı iseniz
17:10
that all fourdört of these are nationalUlusal problemssorunlar.
351
1014190
2993
lütfen elinizi kaldırın.
17:13
Please raiseyükseltmek your handseller.
352
1017183
1857
Lütfen elinizi kaldırın.
17:14
Okay, almostneredeyse all of you.
353
1019040
1647
Pekala, neredeyse hepiniz.
17:16
Well, congratulationstebrik ederiz, you guys are the inauguralaçılış membersüyeler
354
1020687
2842
Peki, tebrik ederim, hepiniz aslında karşı görüşün de
17:19
of the AsteroidsAsteroitler ClubClub, whichhangi is a clubkulüp
355
1023529
3263
bazen haklı olabileceğini kabul eden
17:22
for all AmericansAmerikalılar who are willingistekli to admititiraf etmek
356
1026792
3241
"Asteroid" kulübünün
17:25
that the other sideyan actuallyaslında mightbelki have a pointpuan.
357
1030033
2903
ilk üyelerisiniz.
17:28
In the AsteroidsAsteroitler ClubClub, we don't startbaşlama by looking for commonortak groundzemin.
358
1032936
3031
Asteroid kulübünde biz ortak payda aramayız.
17:31
CommonOrtak groundzemin is oftensık sık very hardzor to find.
359
1035967
1894
Ortak payda bulmak genellikle çok zordur.
17:33
No, we startbaşlama by looking for commonortak threatstehditler
360
1037861
2184
Biz ortak tehditler ararız
17:35
because commonortak threatstehditler make commonortak groundzemin.
361
1040045
3669
Çünkü ortak tehditler ortak paydalar oluşturur.
17:39
Now, am I beingolmak naivesaf? Is it naivesaf to think
362
1043714
3824
Sizce boş hayal mi kuruyorum? İnsanların
17:43
that people could ever layyatırmak down theironların swordskılıç,
363
1047538
1371
kılıçlarını kınlarına sokup sağ ve solun
17:44
and left and right could actuallyaslında work togetherbirlikte?
364
1048909
3606
gerçekten birlikte çalışabileceğine inanmak boş hayal kurmak mıdır?
17:48
I don't think so, because it happensolur,
365
1052515
2487
Hiç sanmıyorum, çünkü bu gerçekleşir,
17:50
not all that oftensık sık, but there are a varietyvaryete of examplesörnekler that pointpuan the way.
366
1055002
3864
çok sık olmasa da bunun örnekleri vardır.
17:54
This is something we can do.
367
1058866
1439
Bu yapabileceğimiz bir şey.
17:56
Because AmericansAmerikalılar on bothher ikisi de sidestaraf carebakım about the declinedüşüş in civilitynezaket,
368
1060305
4035
Çünkü iki kesimdeki Amerikanlar da toplumdaki gerilemeyi önemsiyor
18:00
and they'veonlar ettik formedoluşturulan dozensonlarca of organizationsorganizasyonlar,
369
1064340
1751
ve ulusal seviyede birçok organizasyonlar oluşturuyorlar
18:01
at the nationalUlusal levelseviye, suchböyle as this one,
370
1066091
2173
mesela bu ve
18:04
down to manyçok localyerel organizationsorganizasyonlar,
371
1068264
1648
başka birçok diğer yerel kuruluşlar;
18:05
suchböyle as To The VillageKöyü SquareKare in TallahasseeTallahassee, FloridaFlorida,
372
1069912
2358
eyalet liderlerinin birlikte çalışarak
18:08
whichhangi triesçalışır to bringgetirmek statebelirtmek, bildirmek leadersliderler togetherbirlikte to help facilitatekolaylaştırmak
373
1072270
2475
Florida'nın sorunlarını çözmek için gerekli olan
18:10
that sortçeşit of workingçalışma togetherbirlikte humaninsan relationshipilişki
374
1074745
3446
insan ilişkileri üzerinde çalışmalarını kolaylaştıran
18:14
that's necessarygerekli to solveçözmek Florida'sFlorida'nın problemssorunlar.
375
1078191
3040
Tallahassee, Florida'daki Village Square gibi.
18:17
AmericansAmerikalılar on bothher ikisi de sidestaraf carebakım about globalglobal povertyyoksulluk and AIDSAIDS,
376
1081231
4395
İki kesimdeki Amerikanlar da AIDS ve küresel yoksulluğa önem veriyorlar
18:21
and on so manyçok humanitarianinsancıl issuessorunlar,
377
1085626
2896
ve bir çok insanlık sorununda
18:24
liberalsliberaller and evangelicalsEvangelicals are actuallyaslında naturaldoğal alliesMüttefikler,
378
1088522
3024
liberaller ve muhafazakarlar doğal müttefiktir
18:27
and at timeszamanlar they really have workedişlenmiş togetherbirlikte
379
1091546
1883
ve zaman zaman bu sorunları çözmek için
18:29
to solveçözmek these problemssorunlar.
380
1093429
1917
gerçekten birlikte çalıştılar ve çalışmaktalar.
18:31
And mostçoğu surprisinglyşaşırtıcı biçimde to me, they sometimesara sıra can even see
381
1095346
2723
Ve bana daha şaşırtıcı gelen de bazen
18:33
eyegöz to eyegöz on criminaladli justiceadalet.
382
1098069
1996
ceza yargılaması konusunda aynı fikirde bile olabilirler.
18:35
For exampleörnek, the incarcerationhapsetme rateoran, the prisonhapis populationnüfus
383
1100065
3953
Örneğin bu ülkede hapsedilme oranı, hapishane nüfusu
18:39
in this countryülke has quadrupleddört katına sincedan beri 1980.
384
1104018
3953
1980'den beri dörde katladı.
18:43
Now this is a socialsosyal disasterafet,
385
1107971
2584
Şimdi bu bir sosyal felaket
18:46
and liberalsliberaller are very concernedilgili about this.
386
1110555
2052
ve liberaller bundan çok endişeliler.
18:48
The SouthernGüney PovertyYoksulluk LawHukuk CenterMerkezi is oftensık sık fightingkavga
387
1112607
2787
The Southern Poverty Law Center genellikle
18:51
the prison-industrialHapishane-sanayii complexkarmaşık, fightingkavga to preventönlemek a systemsistem
388
1115394
2872
hapishane-endüstriyel kompleksine karşı savaşıyor,
18:54
that's just suckingemme in more and more poorfakir younggenç menerkekler.
389
1118266
2778
her geçen gün daha fazla genç ve yoksul insanı yutan sisteme karşı savaşıyor.
18:56
But are conservativesMuhafazakarlar happymutlu about this?
390
1121044
2333
Ama muhafazakarlar bu konuda mutlu mu?
18:59
Well, GroverGrover NorquistNorquist isn't, because this systemsistem
391
1123377
3082
Grover Norquist pek değil, çünkü
19:02
costsmaliyetler an unbelievableInanılmaz amounttutar of moneypara.
392
1126459
3072
bu sistem inanılmaz miktarlarda paraya mal oluyor.
19:05
And so, because the prison-industrialHapishane-sanayii complexkarmaşık
393
1129531
2579
Ve böylece, hapishane-endüstriyel kompleksi
19:08
is bankruptingbankrupting our statesdevletler and corrodingPaslanmaz our soulsruhlar,
394
1132110
4237
eyaletlerimizi iflasa sürüklediği ve ruhlarımızı çürüttüğü için
19:12
groupsgruplar of fiscalmali conservativesMuhafazakarlar and ChristianHıristiyan conservativesMuhafazakarlar
395
1136347
3732
liberal muhafazakarlar ve Hristiyan muhafazakarlar
19:15
have come togetherbirlikte to formform a groupgrup calleddenilen Right on CrimeSuç.
396
1140079
3832
"Right on Crime" adlı bir grup oluşturmak için bir araya geldiler.
19:19
And at timeszamanlar they have workedişlenmiş with the SouthernGüney PovertyYoksulluk LawHukuk CenterMerkezi
397
1143911
2656
Ve zaman zaman adalet sistemini
19:22
to opposeoppose the buildingbina of newyeni prisonsHapishaneler
398
1146567
1978
daha etkili ve insancıl hale getirmek için
19:24
and to work for reformsreformlar that will make the justiceadalet systemsistem
399
1148545
3341
ve yeni hapishane binalarına karşı gelmek için
19:27
more efficientverimli and more humaneinsancıl.
400
1151886
3121
Southern Poverty Law Center ile birlikte çalıştılar.
19:30
So this is possiblemümkün. We can do it.
401
1155007
3295
Yani bu mümkün. Bunu başarabiliriz.
19:34
Let us thereforebu nedenle go to battlesavaş stationsistasyonlar,
402
1158302
3081
Bu yüzden artık muharebe mevzilerine
19:37
not to fightkavga eachher other,
403
1161383
1259
birbirimizle savaşmak için değil de
19:38
but to beginbaşla deflectingsaptırma these incominggelen asteroidsAsteroitler.
404
1162642
3326
gelmekte olan asteroidleri defetmek için gidelim.
19:41
And let our first missionmisyon be to pressbasın CongressKongre
405
1165968
3071
Ve ilk görevimiz de Kongre'ye, milletimiz için çok geç olmadan,
19:44
to reformreform itselfkendisi, before it's too lategeç for our nationulus.
406
1169039
3943
kendisini yenilemesi için baskı yapmak olsun.
19:48
Thank you. (ApplauseAlkış)
407
1172982
4000
Teşekkür ederim. (Alkışlar)
Translated by Bayram ÇİBİK
Reviewed by Edanur Hardal

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Haidt - Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures.

Why you should listen

By understanding more about our moral psychology and its biases, Jonathan Haidt says we can design better institutions (including companies, universities and democracy itself), and we can learn to be more civil and open-minded toward those who are not on our team.

Haidt is a social psychologist whose research on morality across cultures led to his 2008 TED Talk on the psychological roots of the American culture war, and his 2013 TED Talk on how "common threats can make common ground." In both of those talks he asks, "Can't we all disagree more constructively?" Haidt's 2012 TED Talk explored the intersection of his work on morality with his work on happiness to talk about "hive psychology" -- the ability that humans have to lose themselves in groups pursuing larger projects, almost like bees in a hive. This hivish ability is crucial, he argues, for understanding the origins of morality, politics, and religion. These are ideas that Haidt develops at greater length in his book, The Righteous Mind: Why Good People are Divided by Politics and Religion.

Haidt joined New York University Stern School of Business in July 2011. He is the Thomas Cooley Professor of Ethical Leadership, based in the Business and Society Program. Before coming to Stern, Professor Haidt taught for 16 years at the University of Virginia in the department of psychology.

Haidt's writings appear frequently in the New York Times and The Wall Street Journal. He was named one of the top global thinkers by Foreign Policy magazine and by Prospect magazine. Haidt received a B.A. in Philosophy from Yale University, and an M.A. and Ph.D. in Psychology from the University of Pennsylvania.

More profile about the speaker
Jonathan Haidt | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee