ABOUT THE SPEAKER
Eddy Cartaya - Cave Explorer
A ranger at Deschutes National Forest in Oregon, Eddy Cartaya not only solves cave crimes -- he also explores the ever-changing system of caves within Mount Hood's Sandy Glacier.

Why you should listen

Much of Eddy Cartaya's life takes place in caves. A ranger at Deschutes National Forest in Oregon, in charge of law enforcement and investigations, he solves crimes that happen in caves. This can range from investigating the theft of lava formations that date back 6,000 years to tracking down a group of people who covered over ancient cave art with spray paint. 

Cartaya and his climbing partner, Brent McGregor, also explore the frozen, icy caves created in the Sandy Glacier as it slowly slides down Oregon's Mount Hood. In 2011, the pair identified and explored three caves which they named Snow Dragon, Pure Imagination and Frozen Minotaur. Together, the caves create 7,000 feet of passageway through the glacier. Experts think this may be the longest glacial cave system in the United States outside of Alaska.

More profile about the speaker
Eddy Cartaya | Speaker | TED.com
TEDYouth 2013

Eddy Cartaya: My glacier cave discoveries

Eddy Cartaya: Buzul mağarası keşiflerim

Filmed:
711,731 views

Kar Ejderhası. Saf Hayal. Donmuş Minator. Bu isimler Eddy Cartaya ve onun tırmanış ortağı Brent McGregor"un keşfettikleri üç buzul mağarasının isimleri. Oregon'daki Hood dağından Kumlu buzul yavaşça aşağı kayarken, yukarıdan gelen sıcak su ve aşağıdan gelen sıcak havada sayesinde, her yıl tüneller ve mağaralar beliriyor. TEDYouth'da Cartaya bizi buzların mavi ve yeşil parıldadığı ve tavanlarından sanat eseri yağmurların olduğu bu sihirli boşlukların içine götürüyor
- Cave Explorer
A ranger at Deschutes National Forest in Oregon, Eddy Cartaya not only solves cave crimes -- he also explores the ever-changing system of caves within Mount Hood's Sandy Glacier. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
So how manyçok of you have ever
been in a caveMağara before?
0
839
2737
Kaçınız daha önce bir mağarada bulundu?
00:15
Okay, a fewaz of you.
1
3576
1411
Tamam, birazınız bulunmuş.
00:16
When you think of a caveMağara, mostçoğu of you think
2
4987
1632
Bir mağarayı çoğunuz
00:18
of a tunnelTünel going throughvasitasiyla solidkatı rockKaya,
3
6619
2161
katı bir taştan oluşan
bir tünel olarak düşünür
00:20
and in factgerçek, that's how mostçoğu cavesmağaralar are.
4
8780
1931
ve aslında, bu birçok mağara böyledir.
00:22
Around this halfyarım of the countryülke,
5
10711
1383
Bu şehrin yarısının çevresinde,
00:24
mostçoğu of your cavesmağaralar are madeyapılmış of limestonekalker.
6
12094
2006
birçok mağara kalkerden oluşmuştur.
00:26
Back where I'm from, mostçoğu of our
cavesmağaralar are madeyapılmış of lavalav rockKaya,
7
14100
2948
Benim yaşadığım yerde,
birçok mağara lav kayalardan oluşur
00:29
because we have a lot of volcanoesvolkanlar out there.
8
17048
1833
çünkü orada birçok yanardağ var.
00:30
But the cavesmağaralar I want to sharepay
with you todaybugün are madeyapılmış
9
18881
2050
Ama bugün sizinle paylaşmak istediğim mağaralar
00:32
completelytamamen of icebuz, specificallyözellikle glacierbuzul icebuz
10
20931
3113
Mount Hood adı verilen,Oregon eyaletindeki
00:36
that's formedoluşturulan in the sideyan of the tallesten yüksek mountaindağ
11
24044
1998
en büyük dağın kıyısında olan
00:38
in the statebelirtmek, bildirmek of OregonOregon, calleddenilen MountMount HoodHood.
12
26042
3083
tamamen buzdan, özellikle
buzullardan oluşan mağaralardır.
00:41
Now MountMount Hood'sHood'un only
one hour'ssaatlik drivesürücü from PortlandPortland,
13
29125
3063
2 milyondan fazla insanın yaşadığı
00:44
the largesten büyük cityŞehir in OregonOregon,
14
32188
1723
Oregon'daki en büyük şehir olan
00:45
where over two millionmilyon people livecanlı.
15
33911
2229
Portlande 1 saatlik sürüş mesafesinde.
00:48
Now the mostçoğu excitingheyecan verici thing for a caveMağara explorerExplorer
16
36140
2247
Bir mağara araştırmacısı için en heyecan verici şey
00:50
is to find a newyeni caveMağara
17
38387
1557
yeni bir mağara bulmak
00:51
and be the first humaninsan to ever go into it.
18
39944
2213
ve oraya giden ilk insan olmaktır.
00:54
The secondikinci mostçoğu excitingheyecan verici thing for a caveMağara explorerExplorer
19
42157
1967
Bundan sonra en çok heyecan verici şey ise
00:56
is to be the first one to make a mapharita of a caveMağara.
20
44124
2431
mağaranın haritasını yapan ilk kişi olmaktır.
00:58
Now these daysgünler, with so manyçok people hikingHiking around,
21
46555
2208
Bugünlerde, çok fazla insan etrafta yürüyor,
01:00
it's prettygüzel hardzor to find a newyeni caveMağara,
22
48763
1925
yeni bir mağara bulmak çok zor,
01:02
so you can imaginehayal etmek how excitedheyecanlı we were
23
50688
1530
bu yüzden Oregon'un en büyük
şehrinin manzarası ile birlikte
01:04
to find threeüç newyeni cavesmağaralar
24
52218
1771
yeni 3 tane mağara bulduğumuzda
01:05
withiniçinde sightgörme of Oregon'sOregon's largesten büyük cityŞehir
25
53989
2036
ne kadar heyecanlı olduğumuzu hayal edebilir
01:08
and realizegerçekleştirmek that they had never been exploredaraştırdı
26
56025
2046
ve onların önceden hiç keşfedilmemiş
01:10
or mappedeşlenen before.
27
58071
1331
ya da haritasının çizilmemiş olduğunu fark edersiniz.
01:11
It was kindtür of like beingolmak an astronautastronot,
28
59402
1196
Bu aslında astronot olmak gibi birşeydi
01:12
because we were gettingalma to
see things and go placesyerler
29
60598
2687
çünkü biz kimsenin daha
önceden görmediği şeyleri görür
01:15
that no one had ever seengörüldü or gonegitmiş to before.
30
63285
3284
ya da gidip görmediği yerlere giderdik.
01:18
So what is a glacierbuzul?
31
66569
1734
Peki buzul nedir?
01:20
Well, those of you who have
ever seengörüldü or touchedmüteessir snowkar,
32
68303
1913
Aranızdan kara dokunanlar ya da görenler
01:22
you know that it's really lightışık,
33
70216
1283
çok hafif olduğunu bilir,
01:23
because it's just a bunchDemet of tinyminik icebuz crystalskristaller
clumpedclumped togetherbirlikte, and it's mostlyçoğunlukla airhava.
34
71499
3721
çünkü küçük buz kristallerinin yığınlanarak
oluşturduğu birşeydir ve çoğunluğu havadan oluşur.
01:27
If you squishezmek a handfulavuç of snowkar to make a snowballKartopu,
35
75220
2410
Eğer bir avuç dolusu karı,
kartopu yapmak için sıktığınızda
01:29
it getsalır really smallküçük, hardzor and denseyoğun.
36
77630
2198
o küçülür, sertleşir ve yoğunlaşır.
01:31
Well, on a mountaindağ like HoodHood, where it snowskar yağışı
37
79828
1752
Yılda 20 feet'ten fazla kar yağan,
01:33
over 20 feetayaklar a yearyıl,
38
81580
1781
Hood gibi bir dağın tepesinde,
01:35
it crushesdarbeye the airhava out of it
39
83361
1943
dışındaki hava ile çarpışır
01:37
and graduallykademeli olarak formsformlar it into hardzor bluemavi icebuz.
40
85304
3181
ve gitgide sert mavi buza dönüşmeye başlar.
01:40
Now eachher yearyıl, more and more icebuz
stacksyığınları up on topüst of it,
41
88485
2960
Şimdi, her yıl gitgide daha fazla buz
dağın tepesinde kalıyor
01:43
and eventuallysonunda it getsalır so heavyağır
42
91445
1912
ve o kadar ağır oluyor ki
01:45
that it startsbaşlar to slidekaymak down the mountaindağ
43
93357
1786
dağdan aşağıya doğru
01:47
underaltında its ownkendi weightağırlık,
44
95143
1438
kaymaya başlıyor,
01:48
formingşekillendirme a slow-movingyavaş hareket eden rivernehir of icebuz.
45
96581
2298
yavaş hareket eden bir buz gölünü şekillendiriyor.
01:50
When icebuz packedpaketlenmiş like that startsbaşlar to movehareket,
46
98879
2345
Buz hareket etmeye başlayacak gibi toparladığında
01:53
we call it a glacierbuzul, and we give it a nameisim.
47
101224
2110
biz ona buzul deriz ve isim veririz.
01:55
The nameisim of the glacierbuzul these cavesmağaralar are formedoluşturulan in
48
103334
1820
Bu mağaralarda oluşan buzul ismi
01:57
is the SandySandy GlacierBuzul.
49
105154
1676
Kumlu Buzul'dur.
01:58
Now eachher yearyıl, as newyeni snowkar landstoprakları on the glacierbuzul,
50
106830
3453
Her yıl, kar yeniden buzulun üzerine düştükçe
02:02
it meltserir in the summeryaz sunGüneş,
51
110283
1667
yaz güneşinde erir
02:03
and it formsformlar little riversnehirler of waterSu
on the flowakış alonguzun bir the icebuz,
52
111950
2859
ve buzun akışı boyunca küçük su nehirleri şekillendirir
02:06
and they startbaşlama to melteritmek and boregeçişli
theironların way down throughvasitasiyla the glacierbuzul,
53
114809
2877
ve erimeye başlarlar ve buzun içinden
02:09
formingşekillendirme bigbüyük networksağlar of cavesmağaralar,
54
117686
1928
büyük mağara ağları oluşturarak aşağı doğru akarlar,
02:11
sometimesara sıra going all the way down
to the underlyingtemel bedrockana kaya.
55
119614
3305
bazen de aşağıya doğru
altında yatan kayaya iner.
02:14
Now the crazyçılgın thing about glacierbuzul cavesmağaralar
56
122919
2072
Buzul mağaraları hakkındaki ilginç gerçek
02:16
is that eachher yearyıl, newyeni tunnelstüneller formform.
57
124991
3107
her yıl, yeni tünellerin oluşmasıdır.
02:20
DifferentFarklı waterfallsşelaleler poppop up or movehareket around
58
128098
1993
Farklı şelaleler aniden ortaya çıkar
ya da mağaranın içinde
02:22
from placeyer to placeyer insideiçeride the caveMağara.
59
130091
2132
bir yerden başka bir yere hareket eder.
02:24
WarmSıcak waterSu from the topüst of the icebuz
60
132223
1845
Buzun tepesinden gelen ılık su
02:26
is boringsıkıcı its way down,
61
134068
1477
yolundakileri deler
02:27
and warmIlık, hafif sıcak airhava from belowaltında the mountaindağ
62
135545
1940
ve dağın altındaki sıcak hava
02:29
actuallyaslında risesyükselir up, getsalır into the caveMağara,
63
137485
2441
yükselir, mağaraya girer
02:31
and meltserir the ceilingstavanlar back tallerdaha uzun and tallerdaha uzun.
64
139926
2543
ve tavanı yükselerek eritir.
02:34
But the weirdestçok garip thing about glacierbuzul cavesmağaralar
65
142469
2127
Ama buzul mağaraları hakkındaki en garip şey
02:36
is that the entiretüm caveMağara is movinghareketli,
66
144596
2106
tüm mağaranın hareket ettiğidir,
02:38
because it's formedoluşturulan insideiçeride a blockblok of icebuz
67
146702
1880
çünkü o bir buz bloğunun içinde oluşmuştur ve
02:40
the sizeboyut of a smallküçük cityŞehir
68
148582
1691
küçük bir şehir büyüklüğünde
02:42
that's slowlyyavaşça slidingsürgülü down the mountaindağ.
69
150273
2397
yavaşça dağdan aşağıya doğru kaymaktadır.
02:44
Now this is BrentBrent McGregorMcGregor,
70
152670
1827
Şimdi, bu Brent Mcgregor,
02:46
my caveMağara explorationkeşif partnerortak.
71
154497
1972
benim mağara kaşifi ortağım.
02:48
He and I have bothher ikisi de been exploringkeşfetmek cavesmağaralar a long time
72
156469
2615
O ve ben uzun süredir mağaraları keşfediyoruz
02:51
and we'vebiz ettik been climbingTırmanmak mountainsdağlar a long time,
73
159084
1968
ve uzun zamandır mağaralara tırmanıyoruz
02:53
but neitherne one of us had ever really
exploredaraştırdı a glacierbuzul caveMağara before.
74
161052
3080
ama ikimiz de daha önce bir
buzul mağarasını keşfetmemiştik.
02:56
Back in 2011, BrentBrent saw a YouTubeYouTube videovideo
75
164132
3045
2011'e geri dönersek, Brent
bir grup yürüyüşçünün Youtube videosunda
02:59
of a coupleçift of hikersyürüyüşçüler that stumbledtökezledi acrosskarşısında
the entranceGiriş to one of these cavesmağaralar.
76
167177
3627
bu mağaralardan birinin
girişini rastgele bulduklarını gördü.
03:02
There were no GPSGPS coordinateskoordinatlar for it,
77
170804
2020
GPS koordinatları yoktu
03:04
and all we knewbiliyordum was that it was somewherebir yerde
78
172824
1543
ve tek bildiğimiz şey onun kumlu buzulun
03:06
out on the SandySandy GlacierBuzul.
79
174367
1680
orda bir yerlerde olduğuydu.
03:08
So in JulyTemmuz of that yearyıl, we wentgitti out on the glacierbuzul,
80
176047
2599
Bu yılın Temmuzunda, buzula çıktık,
03:10
and we foundbulunan a bigbüyük crackçatlak in the icebuz.
81
178646
1978
ve buzda büyük bir çalak bulduk.
03:12
We had to buildinşa etmek snowkar and icebuz anchorsçapa
82
180624
2201
Kar ve buzdan dayanak noktaları yaptık ki
03:14
so that we could tiekravat off ropeshalatlar
and rappelrappel down into the holedelik.
83
182825
3192
halatlarımızı bağlayalım ve aşağı inebilelim.
03:18
This is me looking into the entranceGiriş crevasseyarık.
84
186017
2736
Bu benim, giriş olan yarığa bakarken.
03:20
At the endson of this holedelik, we foundbulunan a hugeKocaman tunnelTünel
85
188753
2551
Ve bu deliğin sonunda, binlerce ton buzulun altında
03:23
going right up the mountaindağ
86
191304
1491
tam dağın üstüne giden
03:24
underneathaltında thousandsbinlerce of tonston of glacierbuzul icebuz.
87
192795
2533
kocaman bir tünel bulduk.
03:27
We followedtakip etti this caveMağara back for about a halfyarım milemil
88
195328
2404
Bu mağarayı yarım mil takip ettik
03:29
untila kadar it camegeldi to an endson,
89
197732
1639
ta ki bitene kadar
03:31
and then with the help of our surveyanket toolsaraçlar
90
199371
2126
ve sonra ölçüm aletlerinin yardımıyla
03:33
we madeyapılmış a three-dimensional3 boyutlu mapharita of the caveMağara
91
201497
2068
geriye çıkarken bu mağaranın üç boyutlu
03:35
on our way back out.
92
203565
1523
haritasının yaptık.
03:37
So how do you mapharita a caveMağara?
93
205088
2058
Peki bir mağaranın haritası nasıl yapılır?
03:39
Well, caveMağara mapsharitalar aren'tdeğil like trailiz mapsharitalar or roadyol mapsharitalar
94
207146
2728
Pekala, mağara haritaları arazi
veya yol haritaları gibi değildir
03:41
because they have pitsçukurlar and holesdelikler
going to overlappingörtüşen levelsseviyeleri.
95
209874
3224
çünkü onların değişik düzeylerde
girinti ve çıkıntıları vardır.
03:45
To make a caveMağara mapharita, you have to setset up
96
213098
1604
Bir mağara haritası yapmak için, mağaranın içinde
03:46
surveyanket stationsistasyonlar everyher fewaz feetayaklar insideiçeride the caveMağara,
97
214702
2895
her bir kaç fitte bir ölçüm istasyonu kurmak zorundasınız
03:49
and you use a laserlazer to measureölçmek
the distancemesafe betweenarasında those stationsistasyonlar.
98
217597
3291
ve bu istasyonlar arasındaki mesafeyi
ölçmek için lazer kullanılırsınız.
03:52
Then you use a compasspusula and an inclinometerinklinometre
99
220888
2439
Sonra bir pusula ve eğim ölçerle
03:55
to measureölçmek the directionyön the caveMağara is headedbaşlı
100
223327
1936
mağaranın yukarı doğrultusunda
03:57
and measureölçmek the slopeeğim of the floorzemin and the ceilingstavanlar.
101
225263
2716
ve zemin ve tavanların eğimlerini ölçülür.
03:59
Now those of you takingalma trigonometrytrigonometri,
102
227979
1730
Şimdi o sizin aldığınız trigonometri,
04:01
that particularbelirli typetip of mathmatematik is very usefulişe yarar
103
229709
2111
özel bir matematik alanı bunun gibi haritaları
04:03
for makingyapma mapsharitalar like this
104
231820
1533
yapmak için çok işe yarıyor
04:05
because it allowsverir you to measureölçmek
heightsyükseklikleri and distancesmesafeler
105
233353
2245
çünkü yüksekliği ve mesafeyi gerçekten oraya gitmeden
04:07
withoutolmadan actuallyaslında havingsahip olan to go there.
106
235598
1905
ölçmenize izin veriyor.
04:09
In factgerçek, the more I mappedeşlenen and studiedokudu cavesmağaralar,
107
237503
2379
Aslında, mağaraları haritaladıkça ve çalıştıkça,
04:11
the more usefulişe yarar I foundbulunan all that mathmatematik
108
239882
2031
okuldayken nefret ettiğimden tüm bu matematiği
04:13
that I originallyaslında hatednefret edilen in schoolokul to be.
109
241913
2242
daha ziyade yararlı buldum.
04:16
So when you're donetamam surveyingölçme,
110
244155
1873
Peki, bu etütleri bitirdiğiniz zaman,
04:18
you take all this dataveri and
you punchyumruk it into a computerbilgisayar
111
246028
2427
tüm bu verileri alırsınız ve
bilgisayara atarsınız
04:20
and you find someonebirisi that can drawçekmek really well,
112
248455
2620
ve bunu gayet iyi çizebilecek birini bulursunuz
04:23
and you have them drafttaslak up a mapharita
113
251075
1648
ve bir harita taslakları olur
04:24
that looksgörünüyor something like this,
114
252723
1553
şunun gibi bir şeye benziyor
04:26
and it'llolacak showgöstermek you bothher ikisi de a
bird's-eyebird's-Eye viewgörünüm of the passagegeçit
115
254276
3268
ve size bir geçidin
hem kuş bakışı görünüşünü
04:29
as well as a profileprofil viewgörünüm of the passagegeçit,
116
257544
2450
hem de profil görünüşünü gösterecek,
04:31
kindtür of like an antkarınca farmÇiftlik viewgörünüm.
117
259994
1720
bir çeşit karınca çiftliği gibi.
04:33
We namedadlı this caveMağara SnowKar DragonDragon CaveMağara
118
261714
1999
Onu Snow Dragon Cave (Kar Ejderhası
Mağarası) olarak adlandırdık
04:35
because it was like a bigbüyük dragonEjderha
sleepinguyuyor underaltında the snowkar.
119
263713
3048
çünkü çok büyük bir ejderha karın altında
uyuyor gibi gözüküyor.
04:38
Now latersonra this summeryaz, as more
snowkar meltederitilmiş off the glacierbuzul,
120
266761
2512
Daha sonra bu yaz,
buzul eridikçe,
04:41
we foundbulunan more cavesmağaralar, and we realizedgerçekleştirilen
they were all connectedbağlı.
121
269273
3667
daha çok mağara bulduk ve
fark ettik ki hep birbirine bağlıydı.
04:44
Not long after we mappedeşlenen SnowKar DragonDragon,
122
272940
2159
Snow Dragonu haritalamamızın
üstünden fazla geçmeden,
04:47
BrentBrent discoveredkeşfedilen this newyeni caveMağara not very faruzak away.
123
275099
3020
Brent oradan çokta uzak olmayan yeni bir mağara keşfetti.
04:50
The insideiçeride of it was coatedkaplı with icebuz,
124
278119
2139
İçi buzla kaplı
04:52
so we had to weargiyinmek bigbüyük spikessivri
on our feetayaklar calleddenilen cramponsDikişsiz borular
125
280258
2927
bu yüzden büyük çivili
krampon denen ayakkabılar giydik.
04:55
so we could walkyürümek around withoutolmadan slippingkayma.
126
283185
2304
bu sayede etrafta kaymadan yürüyebildik.
04:57
This caveMağara was amazingşaşırtıcı.
127
285489
1861
Bu mağara inanılmazdı.
04:59
The icebuz in the ceilingtavan was glowingparlayan bluemavi anadAnad greenyeşil
128
287350
2256
Buz tavan mavi ve yeşil parlıyordu
05:01
because the sunlightGüneş ışığı from faruzak aboveyukarıdaki
129
289606
1738
çünkü güneş çok yukarıdan
05:03
was shiningparlıyor throughvasitasiyla the icebuz and lightingaydınlatma it all up.
130
291344
2975
buzların üzerine doğru geliyor ve hepsini aydınlatıyordu.
05:06
And we couldn'tcould understandanlama why this caveMağara
131
294319
1908
Ve bu mağaranın neden
05:08
was so much coldersoğuk than SnowKar DragonDragon
132
296227
1646
Snow Dragon'dan daha soğuk olduğunu anlayamadık
05:09
untila kadar we got to the endson and we foundbulunan out why.
133
297873
2909
ta ki sonuna ulaşıp sebebini anlayana kadar.
05:12
There was a hugeKocaman pitçukur or shaftşaft calleddenilen a moulinMoulin
134
300782
2918
Kocaman bir girinti veya bir shaft ki moulin deniyor
05:15
going 130 feetayaklar straightDüz up
to the surfaceyüzey of the glacierbuzul.
135
303700
3635
130 fit uzunluğunda buzulun
yüzeyine kadar çıkıyor,
05:19
ColdSoğuk airhava from the topüst of the mountaindağ
136
307335
1811
Soğuk hava dağın tepesinden
05:21
was flowingakan down this holedelik
and blastingpatlatma throughvasitasiyla the caveMağara,
137
309146
2814
aşağı doğru esiyor
ve mağaranın içindeki
05:23
freezingbuz gibi everything insideiçeride of it.
138
311960
2083
herşeyi donduruyor.
05:26
And we were so excitedheyecanlı about findingbulgu this newyeni pitçukur,
139
314043
2211
Ve yeni bir girinti bulduğumuz için çok heyecanlıydık,
05:28
we actuallyaslında camegeldi back in JanuaryOcak the followingtakip etme yearyıl
140
316254
2308
Aslında ertesi yıl ocakta tekrar geldik
05:30
so we could be the first onesolanlar to explorekeşfetmek it.
141
318562
2795
onu keşfeden ilk biz olmalıydık.
05:33
It was so coldsoğuk outsidedışında,
142
321357
1425
Dışarısı çok soğuktu,
05:34
we actuallyaslında had to sleepuyku insideiçeride the caveMağara.
143
322782
2258
Gerçek şu ki mağaranın içinde uyumak zorunda kaldık.
05:37
There's our campkamp on the left sideyan
of this entranceGiriş roomoda.
144
325040
3728
Kampımız girişin solundaydı.
05:40
The nextSonraki morningsabah, we climbedtırmandı out of the caveMağara
145
328768
2609
Ertesi sabah, mağaradan yukarıya doğru tırmandık
05:43
and hikedgezmiş all the way to the topüst of the glacierbuzul,
146
331377
2009
ve buzulun tepesine olan tüm yolu yürüdük,
05:45
where we finallyen sonunda riggedhileli and rappelledrappelled this pitçukur
147
333386
2228
sonunda bu çukurdan çıktık
05:47
for the very first time.
148
335614
1767
ve bu bir ilkti.
05:49
BrentBrent namedadlı this caveMağara PureSaf ImaginationHayal gücü,
149
337381
2087
Brent bu mağarayı Pure Imagination (Saf Hayal)
diye adlandırdı.
05:51
I think because the beautifulgüzel sightsmanzaraları we saw in there
150
339468
2017
Bence sebebi şu orada gördüğümüz görüntü
05:53
were beyondötesinde what we could have ever imaginedhayal.
151
341485
2582
hayal edebileceğimizin ötesindeydi.
05:56
So besidesdışında really coolgüzel icebuz,
what elsebaşka is insideiçeride these cavesmağaralar?
152
344067
3163
gerçekten harika buzların yanında ,
bu mağaraların içinde başka ne var?
05:59
Well not too much liveshayatları in them
because they're so coldsoğuk
153
347230
2586
Fazla hayat yok
çünkü çok soğuklar
06:01
and the entranceGiriş is actuallyaslında coveredkapalı up with snowkar
154
349816
2010
ve girişleri yıllın nerede ise sekiz ayı
06:03
for about eightsekiz monthsay of the yearyıl.
155
351826
1709
karla kaplı.
06:05
But there are some really coolgüzel things in there.
156
353535
1936
Ama orada gerçekten çok harika şeyler var.
06:07
There's weirdtuhaf bacteriabakteriler livingyaşam in the waterSu
157
355471
2363
Suda yaşayan garip bakteriler var
06:09
that actuallyaslında eatyemek and digestözet rockskayalar
158
357834
2264
aslında kayaları kazıp taşları yiyorlar
06:12
to make theironların ownkendi foodGıda
159
360098
1354
bu sayede yiyeceklerini üretiyorlar
06:13
to livecanlı underaltında this icebuz.
160
361452
1716
ve buzun altında yaşıyorlar.
06:15
In factgerçek, this pastgeçmiş summeryaz, scientistsBilim adamları collectedtoplanmış
161
363168
2102
Aslına bakarsanız, geçen yaz, bilim adamları
06:17
samplesörnekler of waterSu and icebuz
162
365270
1830
su ve buzdan örnekler topladı
06:19
specificallyözellikle to see if things calleddenilen extremophilesEkstremofiller,
163
367100
2935
özellikle ekstremofiller diye adlandırılan,
06:22
tinyminik lifeformsyaşam formlarının that are evolvedgelişti
to livecanlı in completelytamamen hostiledüşmanca conditionskoşullar,
164
370035
3839
küçük yaşam formlarının düşman
çevreye karşı evrimleşip,
06:25
mightbelki be livingyaşam underaltında the icebuz,
165
373874
1436
buzun altında yaşayabilen türlerini aradılar,
06:27
kindtür of like what they hopeumut to find
on the polarkutup icecapsbuzulları of MarsMars somedaybirgün.
166
375311
3678
bir çeşit Mars buzullarında bulmayı umdukları gibi.
06:30
AnotherBaşka bir really coolgüzel things is that,
167
378989
1461
Diğer bir harika olan şey ise,
06:32
as seedstohumlar and birdskuşlar landarazi on
the surfaceyüzey of the glacierbuzul and dieölmek,
168
380450
3256
tohumlar ve kuşlar buzulun
yüzüyündeki ve ölenler
06:35
they get buriedgömülü in the snowkar
169
383706
1644
kara gömülüyor
06:37
and graduallykademeli olarak becomeolmak partBölüm of the glacierbuzul,
170
385350
1790
ve giderek buzulun bir parçası oluyor,
06:39
sinkingbatan deeperDaha derine and deeperDaha derine into the icebuz.
171
387140
2374
derine ve daha derine buzun derinine batıyor.
06:41
As these cavesmağaralar formform and melteritmek
theironların way up into the icebuz,
172
389514
3243
Bu mağaralar eriyerek buzun içinde
kendi yolunu açıyor,
06:44
they make these artifactseserler rainyağmur down from the ceilingtavan
173
392757
2449
yağmur damlalarını tavandan
06:47
and falldüşmek ontoüstüne the caveMağara floorzemin,
where we endson up findingbulgu them.
174
395206
2729
zemine doğdu damlayıp son bulan,
eserleri yaratıyor.
06:49
For exampleörnek, this is a nobleasil firköknar seedtohum we foundbulunan.
175
397935
3026
Örneğin, bu bulduğumuz asil köknar tohumu.
06:52
It's been frozendondurulmuş in the icebuz for over 100 yearsyıl,
176
400961
2225
100 yılın üzerinde buzun içinde donmuş durumda
06:55
and it's just now startingbaşlangıç to sproutFiliz.
177
403186
2709
ve şimdi tomurcuklanmaya başlıyor.
06:57
This mallardYaban ördeği duckördek feathergeçiş yumuşatma
178
405895
1695
Bu yeşil başlı ördek tüyü
06:59
was foundbulunan over 1,800 feetayaklar
in the back of SnowKar DragonDragon CaveMağara.
179
407590
3321
Snow Dragon mağarasında
1,800 fit üzerinde bulundu.
07:02
This duckördek diedvefat etti on the surfaceyüzey
of the glacierbuzul long, long agoönce,
180
410911
2958
Bu ördek buzulun yüzeyinde
uzun uzun zaman önce öldü
07:05
and its featherstüyler have finallyen sonunda madeyapılmış it
down throughvasitasiyla over 100 feetayaklar of icebuz
181
413869
3455
ve tüyü nihayetinde
mağaranın içine düşmeden
07:09
before fallingdüşen insideiçeride the caveMağara.
182
417324
2184
buzulun 100 fit
aşağı inmeyi başarmıştır.
07:11
And this beautifulgüzel quartzKuvars crystalkristal
183
419508
1532
Ve bu güzel mineral kristalleri de
07:13
was alsoAyrıca foundbulunan in the back of SnowKar DragonDragon.
184
421040
2125
Snow Dragon arka kısımlarında bulundu.
07:15
Even now, BrentBrent and I find it hardzor to believe
185
423165
2272
Şimdi bile, inanması zor ama Brent ve ben
07:17
that all these discoverieskeşifler were
essentiallyesasen in our ownkendi backyardarka bahçe,
186
425437
3331
tüm bu keşifleri aslında
arka bahçemizde yaptık,
07:20
hiddengizli away, just waitingbekleme to be foundbulunan.
187
428781
2700
saklıydılar ve sadece bulunmayı bekliyorlardı.
07:23
Like I said earlierdaha erken, the ideaFikir of discoveringkeşfetmek
188
431481
2273
Daha öncede dediğim gibi, bu hareketli
07:25
in this busymeşgul worldDünya we livecanlı in
189
433754
1407
dünyada keşfetme fikri
07:27
kindtür of seemsgörünüyor like something
you can only do with spaceuzay travelseyahat now,
190
435161
2900
sanki uzay seyahetlerinde
karşılaşabilecek bir şeymiş gibi geliyor
07:30
but that's not truedoğru.
191
438061
1498
ama bu doğru değil.
07:31
EveryHer yearyıl, newyeni cavesmağaralar get discoveredkeşfedilen
192
439559
2278
Her yıl, daha önce kimsenin girmediği
07:33
that no one has ever been in before.
193
441837
1765
yeni mağaralar keşfediliyor.
07:35
So it's actuallyaslında not too lategeç for one of you
194
443602
2247
Öyle ise birinizin kaşif olması için
07:37
to becomeolmak a discovererDiscoverer yourselfkendin.
195
445849
1861
hiç de geç değil.
07:39
You just have to be willingistekli to look
196
447710
1861
Sadece bakmaya devam etmeli
07:41
and go where people don't oftensık sık go
197
449571
2636
ve insanların sık gitmediği yerlere gitmeli
07:44
and focusodak your eyesgözleri and your mindus
198
452207
1978
ve onu gördüğünüz zaman
gözlerinizi odaklamalı
07:46
to recognizetanımak the discoverykeşif when you see it,
199
454185
2217
ve keşfi tanımlamak için aklınızı ve gözlerinizi odaklamalısınız
07:48
because it mightbelki be in your ownkendi backyardarka bahçe.
200
456402
2331
çünkü arka bahçemizde olabilir.
07:50
Thank you very much.
201
458733
1854
Çok teşekkürler.
07:52
(ApplauseAlkış)
202
460587
4124
(Alkışlar)
Translated by ilker Gül
Reviewed by Ramazan Şen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Eddy Cartaya - Cave Explorer
A ranger at Deschutes National Forest in Oregon, Eddy Cartaya not only solves cave crimes -- he also explores the ever-changing system of caves within Mount Hood's Sandy Glacier.

Why you should listen

Much of Eddy Cartaya's life takes place in caves. A ranger at Deschutes National Forest in Oregon, in charge of law enforcement and investigations, he solves crimes that happen in caves. This can range from investigating the theft of lava formations that date back 6,000 years to tracking down a group of people who covered over ancient cave art with spray paint. 

Cartaya and his climbing partner, Brent McGregor, also explore the frozen, icy caves created in the Sandy Glacier as it slowly slides down Oregon's Mount Hood. In 2011, the pair identified and explored three caves which they named Snow Dragon, Pure Imagination and Frozen Minotaur. Together, the caves create 7,000 feet of passageway through the glacier. Experts think this may be the longest glacial cave system in the United States outside of Alaska.

More profile about the speaker
Eddy Cartaya | Speaker | TED.com