ABOUT THE SPEAKER
Laurie Garrett - Science journalist
Pulitzer winner Laurie Garrett studies global health and disease prevention. Her books include "The Coming Plague" and "Betrayal of Trust," about the crisis in global public health.

Why you should listen

Laurie Garrett has made a career of uncovering science and policy news that is almost too depressing to know: emerging and re-emerging diseases, and the world's general inability to deal with them. In the process, she has uncovered gaping lapses in public health and policy.

Garrett is the author of The Coming Plague: Newly Emerging Diseases in a World Out of Balance and Betrayal of Trust: The Collapse of Global Public Health. As a science writer for Newsday, Garrett won a Pulitzer, a Peabody and two Polk awards; in 2004, she joined the Council on Foreign Relations as Senior Fellow for Global Health. She is an expert on public health -- and the fascinating ways that health policy affects foreign policy and national security.

More profile about the speaker
Laurie Garrett | Speaker | TED.com
TED2007

Laurie Garrett: Lessons from the 1918 flu

Laurie Garret, 1918 grip salgınından çıkarılacak dersler

Filmed:
544,419 views

2007'de, dünya çapında bir kuş gribi salgınından endişe edilirken, "Yaklaşan Salgın" adlı kitabın yazarı Laurie Garret etkili bir konferans vermişti. TED üniversitesinden küçük bir gruba hitap ettiği konuşmasında, geçmiş salgınlara dair paylaştığı bilgiler, günümüzde birden büyük önem kazanmış bulunuyor.
- Science journalist
Pulitzer winner Laurie Garrett studies global health and disease prevention. Her books include "The Coming Plague" and "Betrayal of Trust," about the crisis in global public health. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
So the first questionsoru is, why do we need to
0
0
2000
Öncelikle neden bir salgın tehdidinden
00:14
even worryendişelenmek about a pandemicyaygın threattehdit?
1
2000
3000
endişe etmemiz gerektiği sorulabilir.
00:17
What is it that we're concernedilgili about?
2
5000
2000
Bunca endişe uyandıran şey aslında nedir?
00:19
When I say "we," I'm at the CouncilKonseyi on ForeignYabancı Relationsİlişkiler.
3
7000
3000
"Biz" derken kastettiğim, üyesi olduğum dış ilişkiler konseyi.
00:22
We're concernedilgili in the nationalUlusal securitygüvenlik communitytoplum,
4
10000
2000
Ulusal güvenlik çevreleri ile ve
00:24
and of coursekurs in the biologyBiyoloji communitytoplum and the publichalka açık healthsağlık communitytoplum.
5
12000
3000
elbette biyoloji ve kamu sağlığı çevreleri ile ilgiliyiz.
00:27
While globalizationküreselleşme has increasedartmış travelseyahat,
6
15000
2000
Küreselleşmeyle birlikte seyahat sıklığı artınca
00:29
it's madeyapılmış it necessarygerekli that everybodyherkes be everywhereher yerde,
7
17000
3000
herkesi, her yerde
00:32
all the time, all over the worldDünya.
8
20000
2000
herhangi zamanda, dünyanın herhangi yerinde bulunur oldu.
00:34
And that meansanlamına geliyor that your microbialmikrobiyal hitchhikersotostopçu are movinghareketli with you.
9
22000
3000
Demek oluyor ki, otostopçu mikroplarımız da bizimle birlikte seyahat ediyor.
00:37
So a plagueveba outbreaksalgın in SuratSurat, IndiaHindistan
10
25000
2000
yani Hindistan'ın Surat bölgesindeki bir salgın
00:39
becomesolur not an obscurekaranlık eventolay, but a globalizedküreselleşmiş eventolay --
11
27000
3000
artık ücra bir olay değil, küresel bir mesele haline geliyor.
00:42
a globalizedküreselleşmiş concernilgilendirmek that has changeddeğişmiş the riskrisk equationdenklem.
12
30000
3000
öyle ki, risk dengelerini tümüyle değiştiriyor.
00:45
KatrinaKatrina showedgösterdi us
13
33000
2000
Katrina kasırgasında görüldüğü gibi
00:47
that we cannotyapamam completelytamamen dependbağımlı on governmenthükümet
14
35000
2000
bir felakete hazırlıklı olmada, sorunları çözebilmede
00:49
to have readinessHazırlık in handel, to be capableyetenekli of handlingkullanma things.
15
37000
3000
artık sadece devlet kurumlarına güvenemeyiz.
00:52
IndeedGerçekten de, an outbreaksalgın would be multipleçoklu KatrinasKatrinas at oncebir Zamanlar.
16
40000
4000
Bir salgınının Katrinandan kat-be-kat büyük olacağına şüphe yok.
00:56
Our bigbüyük concernilgilendirmek at the momentan is a virusvirüs calleddenilen H5N1 flugrip --
17
44000
3000
Şu andaki başlıca meselemiz H5N1 adlı virüsün neden olduğu grip
00:59
some of you call it birdkuş flugrip --
18
47000
2000
bazılarınız ona kuş gribi diyor.
01:01
whichhangi first emergedortaya in southerngüney ChinaÇin, in the mid-orta1990s,
19
49000
3000
Virüs 1990'ların ortalarında güney Çin'de ortaya çıktı.
01:04
but we didn't know about it untila kadar 1997.
20
52000
3000
Ama 1997'ye kadar hakkında bilgimiz yoktu.
01:07
At the endson of last ChristmasNoel only 13 countriesülkeler had seengörüldü H5N1.
21
55000
4000
Son noele kadar sadece 13 ülkede H5N1 görülmüştü.
01:11
But we're now up to 55 countriesülkeler in the worldDünya,
22
59000
2000
ama şimdi dünyanın çeşitli yerlerindeki 55 ülkede
01:13
have had this virusvirüs emergeçıkmak,
23
61000
2000
ya kuşlarda, ya insanlarda ya da her ikisinde birden
01:15
in eitherya birdskuşlar, or people or bothher ikisi de.
24
63000
3000
bu virüs görülüyor.
01:18
In the birdkuş outbreakssalgınlar we now can see
25
66000
2000
Kuşlar arasındaki salgından anlaşılıyor ki
01:20
that prettygüzel much the wholebütün worldDünya has seengörüldü this virusvirüs
26
68000
3000
virüs amerika hariç dünyanın
01:23
exceptdışında the AmericasAmericas.
27
71000
2000
hemen her yerinde mevcut.
01:25
And I'll get into why we'vebiz ettik so faruzak been sparedbağışladı in a momentan.
28
73000
4000
Şimdi, canımızı nasıl olup da şimdiye dek kurtardığımıza geleceğim.
01:29
In domesticyerli birdskuşlar, especiallyözellikle chickenstavuklar,
29
77000
2000
Kümes hayvanlarında, özellikle tavuklarda
01:31
it's 100 percentyüzde lethalöldürücü.
30
79000
2000
%100 ölümcül olan H5N1
01:33
It's one of the mostçoğu lethalöldürücü things we'vebiz ettik seengörüldü
31
81000
2000
şimdiye kadar yeryüzünde
01:35
in circulationdolaşım in the worldDünya
32
83000
2000
son yüzyıllarda dolaştığını bildiğimiz
01:37
in any recentson centuriesyüzyıllar.
33
85000
2000
görülmüş en ölümcül şeylerden biri
01:39
And we'vebiz ettik dealtele with it by killingöldürme off lots and lots and lots of chickenstavuklar,
34
87000
3000
Bununla başetmek adına şimdiye dek bir sürü tavuk katledildi
01:42
and unfortunatelyne yazık ki oftensık sık not reimbursingreimbursing the peasantköylü farmersçiftçiler
35
90000
3000
ve çoğu zaman çiftçiye tazminat ödenmediği
01:45
with the resultsonuç that there's cover-upkapak-up.
36
93000
2000
neticesi de örtbas edildi.
01:47
It's alsoAyrıca carriedtaşınan on migrationgöç patternsdesenler
37
95000
2000
Hastalık, yabani göçmen kuşların
01:49
of wildvahşi migratoryGöçmen aquaticsuda yaşayan birdskuşlar.
38
97000
3000
göç döngüsüyle de yayılmakta.
01:52
There has been this centralizedmerkezileşmiş eventolay
39
100000
2000
İki yıl önce Çin'deki Çengai gölü çevresinde
01:54
in a placeyer calleddenilen LakeGöl ChenghaiChenghai, ChinaÇin.
40
102000
2000
yaşanan toplu kuş ölümleri akıllarda.
01:56
Two yearsyıl agoönce the migratinggeçiş yapma birdskuşlar
41
104000
2000
Burada toplanan göçmen kuşlar
01:58
had a multipleçoklu eventolay
42
106000
2000
hadisenin katlanmasına yol açtı
02:00
where thousandsbinlerce diedvefat etti because of a mutationmutasyon occurringmeydana gelen
43
108000
2000
virüsün mutasyona uğraması
02:02
in the virusvirüs,
44
110000
2000
sonucu binlerce kuşun ölmesi, türlerinin çapını
02:04
whichhangi madeyapılmış the speciesTürler rangemenzil broadengenişletmek dramaticallydramatik.
45
112000
3000
dramatik şekilde değiştirdi.
02:07
So that birdskuşlar going to SiberiaSibirya, to EuropeEurope, and to AfricaAfrika
46
115000
3000
Sibirya'ya, Avrupa'ya ve Afrika'ya giden göçmen kuşlar
02:10
carriedtaşınan the virusvirüs, whichhangi had not previouslyÖnceden been possiblemümkün.
47
118000
3000
virüsü buralara taşıdı ki, bu daha önce görülmemişti.
02:13
We're now seeinggörme outbreakssalgınlar in humaninsan populationspopülasyonları --
48
121000
4000
Salgın şimdi de insan popülasyonunda görülüyor.
02:17
so faruzak, fortunatelyneyse ki, smallküçük eventsolaylar,
49
125000
3000
Şimdilik neyse ki küçük çaplı salgınlar,
02:20
tinyminik outbreakssalgınlar, occasionalara sıra clusterskümeler.
50
128000
3000
ufak gruplar arasında müşahade ediliyor.
02:23
The virusvirüs has mutatedmutasyona uğramış dramaticallydramatik in the last two yearsyıl
51
131000
3000
Geçtiğimiz iki yılda virüs büyük bir mutasyona uğrayarak
02:26
to formform two distinctfarklı familiesaileleri, if you will,
52
134000
3000
iki farklı tür grubuna evrildi
02:29
of the H5N1 viralviral treeağaç
53
137000
2000
ve H5N1 virüsünün soyağacı
02:31
with branchesdalları in them,
54
139000
2000
gelişen yeni dallarla ve
02:33
and with differentfarklı attributesöznitelikleri that are worryingendişe verici.
55
141000
2000
farklı niteliklerle endişe verici hale geldi.
02:35
So what's concerningilişkin us? Well, first of all,
56
143000
2000
Peki, bizi endişelendiren nedir? Öncelikle
02:37
at no time in historytarih have we succeededbaşarılı in makingyapma
57
145000
3000
tarihin hiçbir döneminde belli dönem etkili olan hastalığa karşı
02:40
in a timelyzamanında fashionmoda, a specificözel vaccineaşı
58
148000
2000
260 milyondan fazla insana uygulanabilecek
02:42
for more than 260 millionmilyon people.
59
150000
3000
özel bir aşı geliştirmeyi başaramadık.
02:45
It's not going to do us very much good in a globalglobal pandemicyaygın.
60
153000
3000
Küresel bir salgın halinde bu durumun bize bir yararı olmayacak.
02:48
You've heardduymuş about the vaccineaşı we're stockpilingYığma.
61
156000
3000
Her ne kadar insanlar aşı stoklama yoluna gidiyorsa da
02:51
But nobodykimse believesinanır it will actuallyaslında be particularlyözellikle effectiveetkili
62
159000
2000
hiçkimse bu aşının gerçek bir küresel salgın karşısında
02:53
if we have a realgerçek outbreaksalgın.
63
161000
2000
kesin ve kalıcı bir çözüm olduğunu düşünmüyor
02:55
So one thought is:
64
163000
2000
Çözüme dari fikirlerden biri, havaalanlarının 2 ay süreyle kapalı tutulduğu
02:57
after 9/11, when the airportshava alanları closedkapalı,
65
165000
2000
11 Eylül saldırısında olduğu gibi hava trafiğini durdurmak.
02:59
our flugrip seasonsezon was delayedgecikmiş by two weekshaftalar.
66
167000
2000
Bu sayede grip mevsimimiz 2 hafta gecikmişti.
03:01
So the thought is, hey, maybe what we should do is just
67
169000
2000
Yani, H5N1'in insandan insan bulaştığını
03:03
immediatelyhemen -- we hearduymak there is H5N1 spreadingyayma from humaninsan to humaninsan,
68
171000
4000
duyar duymaz derhal, bu arada virüs
03:07
the virusvirüs has mutatedmutasyona uğramış to be a human-to-humaninsandan insana transmitterverici --
69
175000
2000
insandan insana bulaşacak şekilde mutasyona uğradı,
03:09
let's shutkapamak down the airportshava alanları.
70
177000
2000
havaalanlarını kapatmalıyız şeklinde bir görüş.
03:11
HoweverAncak, hugeKocaman supercomputerSüper bilgisayar analysesanalizleri,
71
179000
4000
Öte yandan karmaşık bilgisayar analizleri gösterdi ki,
03:15
donetamam of the likelymuhtemelen effectivenessetki of this,
72
183000
2000
böylesi bir tedbir
03:17
showgöstermek that it won'talışkanlık buysatın almak us much time at all.
73
185000
2000
bize fazlaca zaman kazandırmayacak.
03:19
And of coursekurs it will be hugelyderece disruptiveyıkıcı in preparationhazırlık plansplanları.
74
187000
4000
Üstelik hazırlık planlarını sekteye uğratması da kaçınılmaz.
03:23
For exampleörnek, all masksmaskeleri are madeyapılmış in ChinaÇin.
75
191000
3000
Mesela, tüm maskeler Çin'de üretiliyor.
03:26
How do you get them mobilizedseferber around the worldDünya
76
194000
2000
Bütün hava trafiğini durdurursak
03:28
if you've shutkapamak all the airportshava alanları down?
77
196000
2000
bu maskeleri ülkeye nasıl getirteceğiz?
03:30
How do you get the vaccinesaşılar movedtaşındı around the worldDünya
78
198000
2000
Aşının, ilaçların ve işe yarayabilecek başka şeylerin
03:32
and the drugsilaçlar movedtaşındı, and whateverher neyse mayMayıs ayı or not be availablemevcut that would work.
79
200000
3000
dünyanın değişik yerlerine yollanması nasıl mümkün olacak?
03:35
So it turnsdönüşler out that shuttingkapatma down the airportshava alanları is counterproductiveters.
80
203000
4000
anlaşılan o ki, havaalanlarını kapatmak, çözüme hizmet etmiyor.
03:39
We're worriedendişeli because this virusvirüs, unlikeaksine any other flugrip
81
207000
3000
Endişelerin bir nedeni de bu virüsün, üzerinde çalıştığımız diğer grip
03:42
we'vebiz ettik ever studiedokudu, can be transmittedaktarılan by eatingyemek yiyor rawçiğ meatet
82
210000
4000
türlerinden farklı olarak, hasta hayvana ait
03:46
of the infectedenfekte animalshayvanlar.
83
214000
2000
çiğ et tüketimi ile yayılması.
03:48
We'veBiz ettik seengörüldü transmissiontransmisyon to wildvahşi catskediler and domesticyerli catskediler,
84
216000
3000
Hastalığın yabani kedilerden evcil kedilere
03:51
and now alsoAyrıca domesticyerli petEvcil Hayvan dogsköpekler.
85
219000
3000
ve evcil köpeklere bulaştığını biliyoruz.
03:54
And in experimentaldeneysel feedingsbesleme to rodentskemirgenler and ferretsyaban gelinciği,
86
222000
3000
Ayrıca fare, gelincik gibi kemirgenlere beslenme yoluyla virüs verilen deneylerde
03:57
we foundbulunan that the animalshayvanlar exhibitsergi symptomssemptomlar never seengörüldü with flugrip:
87
225000
4000
daha önce grip ile birlikte gözlemlenmemiş
04:01
seizuresnöbetler, centralmerkezi nervoussinir systemsistem disordersbozukluklar, partialkısmi paralysisfelç.
88
229000
3000
nöbet, felç ve inme gibi belirtilere rastlanmıştır.
04:04
This is not your normalnormal garden-varietybasit flugrip.
89
232000
3000
Bu alışageldiğiniz grip türlerine benzemiyor.
04:07
It mimicstaklit eder what we now understandanlama
90
235000
2000
1918'deki son büyük grip salgınından öğrendiklerimizle
04:09
about reconstructingyeniden yapılandırma the 1918 flugrip virusvirüs,
91
237000
2000
benzer nitelik taşıyan bu virüs
04:11
the last great pandemicyaygın,
92
239000
2000
aynı zamanda
04:13
in that it alsoAyrıca jumpedatladı directlydirekt olarak from birdskuşlar to people.
93
241000
2000
kuşlardan direkt olarak insan bulaşabiliyor.
04:15
We had evolutionevrim over time,
94
243000
2000
Zaman içinde evrimleştik
04:17
and this unbelievableInanılmaz mortalityölüm oranı rateoran in humaninsan beingsvarlıklar:
95
245000
4000
İnsandaki ölüm oranı inanılalmaz boyutta
04:21
55 percentyüzde of people who have becomeolmak infectedenfekte
96
249000
2000
H5N1 virüsü bulaşan insanların %55'i
04:23
with H5N1 have, in factgerçek, succumbedyenik.
97
251000
4000
maalesef hastalıktan kurtulamadı.
04:27
And we don't have a hugeKocaman numbernumara of people
98
255000
2000
Virüsün enfekte ettiği insanların
04:29
who got infectedenfekte and never developedgelişmiş diseasehastalık.
99
257000
3000
önemli bir bölümü hastalığa yakalanıyor.
04:32
In experimentaldeneysel feedingbesleme in monkeysmaymunlar
100
260000
2000
Deneysel beslenme yoluyla virüs verilen maymunlarda
04:34
you can see that it actuallyaslında downregulatesdownregulates
101
262000
2000
görüdüğünüz gibi belirli bir bağışıklık mekanizmasının
04:36
a specificözel immunebağışık systemsistem modulatormodülatör.
102
264000
2000
hastalık tarafından baskılandığı belirlendi
04:38
The resultsonuç is that what killsöldürür you
103
266000
2000
Ölümle sonuçlanan vakalarda virüsün kendisi değil,
04:40
is not the virusvirüs directlydirekt olarak, but your ownkendi immunebağışık systemsistem overreactingaşırı tepki, sayingsöz,
104
268000
3000
Bağışıklık sistemi "bu her ne ise bünyeyi yok edecek" diyor ve
04:43
"WhateverNe olursa olsun this is so foreignyabancı I'm going berserkBerserk."
105
271000
3000
böylece başlayan aşırı tepkiyle savunma süreci asıl ölüm sebebi oluyor.
04:46
The resultsonuç: mostçoğu of the deathsölümler
106
274000
2000
Sonuçta ölümlü vakaların çoğu
04:48
have been in people underaltında 30 yearsyıl of ageyaş,
107
276000
2000
30 yaşın altında
04:50
robustlysağlam healthysağlıklı younggenç adultsyetişkinler.
108
278000
3000
gayet sağlıklı genç yetişkinler.
04:53
We have seengörüldü human-to-humaninsandan insana transmissiontransmisyon
109
281000
2000
En azından üç dar grup salgınında
04:55
in at leasten az threeüç clusterskümeler --
110
283000
2000
insandan insana direkt olarak bulaştığını biliyoruz.
04:57
fortunatelyneyse ki involvingiçeren very intimatesamimi contacttemas,
111
285000
3000
Neyse ki ancak çok yakın temas halinde bulaşıyor olması
05:00
still not puttingkoyarak the worldDünya at largegeniş at any kindtür of riskrisk.
112
288000
3000
dünya genelinde ciddi bir risk haline gelmesine mani oluyor.
05:03
AlrightTamam, so I've got you nervoussinir.
113
291000
2000
Evet, sizleri endişelendirdim.
05:05
Now you probablymuhtemelen assumeüstlenmek, well the governmentshükümetler are going to do something.
114
293000
3000
Şimdi muhtemelen hükümetlerin bir şeyler yapacağını varsayıyorsunuz.
05:08
And we have spentharcanmış a lot of moneypara.
115
296000
2000
Yüklü miktarda para harcandı.
05:10
MostÇoğu of the spendingharcama in the BushBush administrationyönetim
116
298000
2000
Harcamanın çoğu Bush dönemindeki
05:12
has actuallyaslında been more relatedilgili to the anthraxŞarbon resultsSonuçlar
117
300000
4000
şarbon ve bio-terörizm
05:16
and bio-terrorismbiyo-terörizm threattehdit.
118
304000
2000
tehdidine yönelik.
05:18
But a lot of moneypara has been thrownatılmış out at the localyerel levelseviye and at the federalfederal levelseviye
119
306000
3000
Yerel ve federal seviyelerde büyük miktarda para sarfedildi.
05:21
to look at infectiousbulaşıcı diseaseshastalıklar.
120
309000
2000
Bulaşıcı hastalıklara bir bakın
05:23
EndBitiş resultsonuç: only 15 statesdevletler
121
311000
2000
Bu harcamalar sonunda sadece 15 eyalet bir salgın durumunda
05:25
have been certifiedSertifikalı to be ableyapabilmek to do masskitle distributiondağıtım
122
313000
2000
büyük miktarda aşı ve
05:27
of vaccineaşı and drugsilaçlar in a pandemicyaygın.
123
315000
3000
ilaç dağıtımı yapabilecek altyapıya sahip.
05:30
HalfYarısı the statesdevletler would runkoş out of hospitalhastane bedsyataklar
124
318000
2000
Eyaletlardeki hastanelerin yarısı iki - üç hafta sürecek
05:32
in the first weekhafta, maybe two weekshaftalar.
125
320000
2000
bir salgın halinde yeterli yatak sayısına sahip değil.
05:34
And 40 statesdevletler alreadyzaten have an acuteakut nursingHemşirelik shortagesıkıntısı.
126
322000
3000
40 eyalette halihazırda ciddi hemşire açığı var
05:37
AddEkle on pandemicyaygın threattehdit, you're in bigbüyük troublesorun.
127
325000
2000
buna bir de salgın hastalık tehdidini ekleyin, işte size büyük bela.
05:39
So what have people been doing with this moneypara?
128
327000
2000
Peki bunca para nereye harcadı?
05:41
ExercisesEgzersizleri, drillsmatkaplar, all over the worldDünya.
129
329000
2000
Dünya genelinde provalara, tatbikatlara.
05:43
Let's pretendtaklit there's a pandemicyaygın.
130
331000
2000
Haydi bir salgın varmış gibi yapalım
05:45
Let's everybodyherkes runkoş around and playoyun your rolerol.
131
333000
2000
herkes oraya buraya koşuşsun ve rolünü oynasın.
05:47
MainAna resultsonuç is that there is tremendousmuazzam confusionkarışıklık.
132
335000
3000
Temel sonuç: ortada muazzam bir kafa karışıklığı var.
05:50
MostÇoğu of these people don't actuallyaslında know what theironların job will be.
133
338000
3000
bu tatbikatlara katılanların çoğu gerçekte ne görev üsteleneceğini bilmiyor
05:53
And the bottomalt linehat, majormajör thing that has come throughvasitasiyla
134
341000
2000
ve aslına bakılacak olursa
05:55
in everyher singletek drillmatkap: nobodykimse knowsbilir who'skim in chargeşarj etmek.
135
343000
3000
her bir tatbikatta dahi insanlar rollerinin ne olduğundan habersiz.
05:58
NobodyKimse knowsbilir the chainzincir of commandkomuta.
136
346000
2000
Kimse komuta zincirini bilmiyor
06:00
If it were LosLos AngelesAngeles, is it the mayorBelediye Başkanı, the governorVali,
137
348000
3000
Los Angeles'te mesela yetki belediye başkanında mı valide mi?
06:03
the PresidentBaşkan of the UnitedAmerika StatesBirleşik, the headkafa of HomelandVatan SecurityGüvenlik?
138
351000
3000
Başkan'da mı yoksa özel yurt savunması biriminde mi?
06:06
In factgerçek, the federalfederal governmenthükümet saysdiyor it's a guy calleddenilen
139
354000
2000
esasında federal sisteme göre yetki
06:08
the Principleİlke FederalFederal OfficerMemur,
140
356000
3000
Baş Federal Memur denen birinde.
06:11
who happensolur to be with TSATSA.
141
359000
2000
her nasılsa o da Ulaştırma Güvenliği İdaresi'ne bağlı.
06:13
The governmenthükümet saysdiyor
142
361000
1000
Hükümete göre resmi sorumlukluk
06:14
the federalfederal responsibilitysorumluluk will basicallytemel olarak be
143
362000
3000
virüsü ülke dışında tutmaktan ibaret ki,
06:17
about tryingçalışıyor to keep the virusvirüs out, whichhangi we all know is impossibleimkansız,
144
365000
3000
neredeyse imkansız olduğu malumunuz
06:20
and then to mitigateazaltmak the impactdarbe
145
368000
2000
üstelik ekonomimiz üzerindeki etkisi de
06:22
primarilyÖncelikle on our economyekonomi.
146
370000
3000
yadsınamayacak boyutta.
06:25
The restdinlenme is up to your localyerel communitytoplum.
147
373000
2000
Gerisi yerel çevrelere kalmış.
06:27
Everything is about your townkasaba, where you livecanlı.
148
375000
3000
Aslolan yaşadığınız ilçe, bölge.
06:30
Well how good a cityŞehir councilkonsey you have,
149
378000
2000
Ne kadar iyi bir şehir idare meclsiniz var?
06:32
how good a mayorBelediye Başkanı you have -- that's who'skim going to be in chargeşarj etmek.
150
380000
4000
işin başında bulunacak olan Belediye Başkanınız ne kadar iyi?
06:36
MostÇoğu localyerel facilitiestesisler would all be competingrakip
151
384000
2000
salgın durumunda yerel idareler
06:38
to try and get theironların handseller on theironların pieceparça
152
386000
2000
ülkedeki Tamiflu stoklarından mümkün olan en büyük payı
06:40
of the federalfederal stockpilestoklamak of a drugilaç calleddenilen TamifluTamiflu,
153
388000
3000
koparabilmek için yarışacak
06:43
whichhangi mayMayıs ayı or mayMayıs ayı not be helpfulfaydalı -- I'll get into that --
154
391000
2000
ki aslında bunun da pek faydası olduğu söylenemez, (buna döneceğim)
06:45
of availablemevcut vaccinesaşılar, and any other treatmentstedaviler,
155
393000
3000
ya da diğer aşılar, tedavi malzemesi
06:48
and masksmaskeleri, and anything that's been stockpileddepolanmış.
156
396000
3000
maskeler, stoklanabilecek herşey kapışılacak.
06:51
And you'llEğer olacak have massivemasif competitionyarışma.
157
399000
3000
Müthiş bir rekabet olacak
06:54
Now we did purchasesatın alma a vaccineaşı, you've probablymuhtemelen all heardduymuş about it,
158
402000
2000
duymuşsunuzdur sonunda bir aşımız oldu
06:56
madeyapılmış by Sanofi-AventisSanofi-Aventis.
159
404000
2000
Sanofi-Aventis adlı ilaç firmasının ürettiği
06:58
UnfortunatelyNe yazık ki it's madeyapılmış againstkarşısında the currentşimdiki formform of H5N1.
160
406000
3000
Ne yazık ki bu aşı mevcut H5N1 türü için üretildi
07:01
We know the virusvirüs will mutatedeğişmek. It will be a differentfarklı virusvirüs.
161
409000
3000
ama biliyoruz ki virüs mutasyon geçiriyor ve karşılacağımız
07:04
The vaccineaşı will probablymuhtemelen be uselessyararsız.
162
412000
3000
bambaşka bir virüs olacak ki, bu aşı da işe yaramayacak.
07:07
So here'sburada where the decisionskararlar come in.
163
415000
2000
İşte karar bu noktada devreye giriyor.
07:09
You're the mayorBelediye Başkanı of your localyerel townkasaba.
164
417000
2000
Beldenizin, ilçenizin belediye başkanı sizsiniz
07:11
Let's see, should we ordersipariş that all petsEvcil hayvan be kepttuttu indoorskapalı?
165
419000
3000
mesela, tüm evcil hayvanların evden dışarı çıkarılamamasına karar verelim mi?
07:14
GermanyAlmanya did that when H5N1 appearedortaya çıktı in GermanyAlmanya last yearyıl,
166
422000
3000
Geçen yıl H5N1 görüldüğünde Almanya bu yasağı getirerek
07:17
in ordersipariş to minimizeküçültmek the spreadYAYILMIŞ
167
425000
2000
evcil kedi köpek ve sair arasındaki yayılmayı
07:19
betweenarasında householdshane by householdev halkı catskediler, dogsköpekler and so on.
168
427000
4000
en alt düzeyde tutmaya çalıştı.
07:23
What do we do when we don't have any containmentkapsama roomsOdalar
169
431000
4000
Hava temizleme tertibatlı karantina odaları olmazsa
07:27
with reverseters airhava that will allowizin vermek the healthcaresağlık hizmeti workersişçiler
170
435000
2000
sağlık çalışanları enfekte olmuş hastaları
07:29
to take carebakım of patientshastalar?
171
437000
2000
nasıl tedavi edecek?
07:31
These are in HongHong KongKong; we have nothing like that here.
172
439000
2000
Bunlar Hong Kong'ta. Bzde böyleleri bulunmuyor.
07:33
What about quarantineKarantina?
173
441000
2000
Ya karantina?
07:35
DuringSırasında the SARSSARS epidemicsalgın in BeijingBeijing quarantineKarantina did seemgörünmek to help.
174
443000
3000
Pekin'deki SARS salgınında işe yaramıştı.
07:38
We have no uniformüniforma policiespolitikaları
175
446000
2000
ABD çapında karantinaya dair
07:40
regardingilişkin quarantineKarantina acrosskarşısında the UnitedAmerika StatesBirleşik.
176
448000
2000
tektip bir politikaya sahip değiliz.
07:42
And some statesdevletler have differentialdiferansiyel policiespolitikaları, countykontluk by countykontluk.
177
450000
4000
Her eyaletin hatta bölgenin farklı farklı uygulamaları var.
07:46
But what about the no-brainerbeyinsiz things? Should we closekapat all the schoolsokullar?
178
454000
3000
Fazla akıl gerektirmeyen şu tedbirlere ne demeli? Okulları kapatalım mı?
07:49
Well then what about all the workersişçiler? They won'talışkanlık go to work
179
457000
2000
Peki işçiler ne olacak? Çocukları okula gitmediyse
07:51
if theironların kidsçocuklar aren'tdeğil in schoolokul.
180
459000
2000
onlar da işe gitmeyecek.
07:53
EncouragingTeşvik telecommutingevde çalışma? What worksEserleri?
181
461000
2000
Evden çalışmayı teşvik? Bu nasıl?
07:55
Well the Britishİngiliz governmenthükümet did a modelmodel of telecommutingevde çalışma.
182
463000
3000
Aslında İngiliz hükümeti bir evden çalışma modeli geliştirdi.
07:58
SixAltı weekshaftalar they had all people in the bankingBankacılık industrysanayi
183
466000
3000
Bankacılık sektöründeki herkes altı hafta boyunca
08:01
pretendtaklit a pandemicyaygın was underwaydevam.
184
469000
2000
iş düzenini değiştirerek bir salgın hastalık varmış gibi çalıştı.
08:03
What they foundbulunan was, the coreçekirdek functionsfonksiyonlar --
185
471000
2000
Buldukları temel işlevler oldu, malum,
08:05
you know you still sortçeşit of had banksbankalar,
186
473000
2000
bir kısım bankacılık faaliyeti hala yerinde yapılmak zorunda.
08:07
but you couldn'tcould get people to put moneypara in the ATMATM machinesmakineler.
187
475000
3000
insanların ATM makinalarına para koymasını sağlayamazsanız,
08:10
NobodyKimse was processingişleme the creditkredi cardskartları.
188
478000
2000
kimse kresi kartıyla işlem yapmazsa ne olur?
08:12
Your insurancesigorta paymentsÖdemeler didn't go throughvasitasiyla.
189
480000
2000
Sigorta ödemeleriniz yerine ulaşmaz
08:14
And basicallytemel olarak the economyekonomi would be in a disasterafet statebelirtmek, bildirmek of affairsişler.
190
482000
3000
ve ekonomi içinden çıkılmaz bir hal alır.
08:17
And that's just officeofis workersişçiler, bankersbankacılar.
191
485000
4000
üstelik bu sadece ofiste çalışanlar, bankacılar.
08:21
We don't know how importantönemli handel washingyıkama is for flugrip --
192
489000
3000
El yıkamanın gribe karşı ne kadar işlevsel olduğunu bilmiyoruz.
08:24
shockingşok edici. One assumesvarsayar it's a good ideaFikir to washyıkama your handseller a lot.
193
492000
3000
Eyvah! Elleri iyice yıkamak iyi fikirdi hani?
08:27
But actuallyaslında in scientificilmi communitytoplum there is great debatetartışma
194
495000
2000
Ancak bilim çevreleri hala öksürme ve hapşırmanın
08:29
about what percentageyüzde of flugrip transmissiontransmisyon betweenarasında people
195
497000
3000
hastalığı bulaştırmada yüzde kaç etkili olduğunu
08:32
is from sneezinghapşırma and coughingöksürme
196
500000
2000
ve el yıkamanın ne derece
08:34
and what percentageyüzde is on your handseller.
197
502000
2000
önleyici olduğunu tartışıyor.
08:36
The InstituteEnstitüsü of MedicineTıp trieddenenmiş to look at the maskingmaskeleme questionsoru.
198
504000
4000
Tıp Enstitüsü meske meselesini incelemeye çalıştı.
08:40
Can we figureşekil out a way, sincedan beri we know we won'talışkanlık have enoughyeterli masksmaskeleri
199
508000
2000
Yeterli sayıda maskemiz olmadığı ortadaken belki bir yol bulabiliriz
08:42
because we don't make them in AmericaAmerika anymoreartık,
200
510000
2000
çünkü maskeler Amerika'da üretilmiyor.
08:44
they're all madeyapılmış in ChinaÇin --
201
512000
2000
Tümü Çin malı.
08:46
do we need N95? A state-of-the-artTeknoloji harikası, top-of-the-lineçizginin üstü,
202
514000
3000
Bize gereken N95 mi? "en iyisi, en estetiği,
08:49
must-be-fitted-to-your-faceMust-Be-fitted-to-Your-Face maskmaskelemek?
203
517000
3000
yüzünüze tam olarak oturması gerekir"ler?
08:52
Or can we get away with some differentfarklı kindsçeşit of masksmaskeleri?
204
520000
3000
Yoksa başka tip maskeler de iş görür mü?
08:55
In the SARSSARS epidemicsalgın, we learnedbilgili in HongHong KongKong
205
523000
2000
Hong Kong'taki SARS salgınında, hastalığın yayılmasının başlıca sebebinin
08:57
that mostçoğu of transmissiontransmisyon was because
206
525000
2000
maskenin uygun olmayan bir biçimde
08:59
people were removingçıkarmadan theironların masksmaskeleri improperlyuygun olmayan şekilde.
207
527000
2000
çıkatılması olduğunu öğrendik.
09:01
And theironların handel got contaminatedkirlenmiş with the outsidedışında of the maskmaskelemek,
208
529000
2000
Bu esnada eller mikroplanıyor
09:03
and then they rubbedovuşturdu theironların noseburun. BingoBingo! They got SARSSARS.
209
531000
3000
ve buruna şöyle bir sürtünce Bigo! SARS size de geçti.
09:06
It wasn'tdeğildi flyinguçan microbesmikroplar.
210
534000
3000
Uçan mikroplar değil, keni eliniz bulaştırdı.
09:09
If you go onlineinternet üzerinden right now, you'llEğer olacak get so much phony-baloneysahte bunlar saçmalık informationbilgi.
211
537000
3000
İnternete bir baksanız, bir sürü uyduruk kaydırık bilgiye ulaşacaksınız.
09:12
You'llYou'll endson up buyingalış -- this is calleddenilen an N95 maskmaskelemek. RidiculousÇok saçma.
212
540000
5000
Sonunda bu N95 denen maskeyi elinizde bulabilirsiniz. Saçmalık.
09:17
We don't actuallyaslında have a standardstandart
213
545000
2000
Aslında virüsle diğerlerinden önce temas edecekleri koruyacak
09:19
for what should be the protectivekoruyucu geardişli for the first responderscevaplama,
214
547000
3000
birincil tedbirin ne olacağı hakkında
09:22
the people who will actuallyaslında be there on the frontön lineshatlar.
215
550000
3000
bir standart mevcut değil.
09:25
And TamifluTamiflu. You've probablymuhtemelen heardduymuş of this drugilaç,
216
553000
2000
Ve Tamiflu. Adını duymuşsunuzdur.
09:27
madeyapılmış by Hoffmann-LaHoffmann La RocheRoche, patentedpatentli drugilaç.
217
555000
3000
Hoffmann - La Roche ilaç firmasının ürünü.
09:30
There is some indicationbelirti
218
558000
2000
İlacın etkisi, salgın sırasında sizi bir müddet koruması
09:32
that it mayMayıs ayı buysatın almak you some time in the midstortasında of an outbreaksalgın.
219
560000
3000
biraz zaman kazandıracak olması.
09:35
Should you take TamifluTamiflu for a long perioddönem of time,
220
563000
2000
Tamiflu uzun süre kullanılması gereken bir ilaç
09:37
well, one of the sideyan effectsetkileri is suicidalintihara meyilli ideationsçıkarmamış.
221
565000
3000
ancak yan etkilerinden biri intihar eğilimine yol açması.
09:40
A publichalka açık healthsağlık surveyanket analyzedanaliz the effectEfekt
222
568000
4000
Bir toplumsal sağlık araştırmasının sonucu,
09:44
that large-scalebüyük ölçekli TamifluTamiflu use would have,
223
572000
2000
yaygın şekilde Tamiflu kullanımının
09:46
actuallyaslında showsgösterileri it counteractivecounteractive
224
574000
2000
toplum sağlığını
09:48
to publichalka açık healthsağlık measuresönlemler, makingyapma mattershususlar worsedaha da kötüsü.
225
576000
3000
kötü yönde etkilediğini gösterdi.
09:51
And here is the other interestingilginç thing:
226
579000
2000
İlginç bir başka bulgu da şöyle:
09:53
when a humaninsan beingolmak ingestsyutan TamifluTamiflu, only 20 percentyüzde
227
581000
2000
Ağızdan alınan Tamiflu'nun
09:55
is metabolizedmetabolize appropriatelyuygun olarak
228
583000
2000
ancak %20'si sindirilip kana karışıyor
09:57
to be an activeaktif compoundbileşik in the humaninsan beingolmak.
229
585000
2000
ve insan üzerindeki koruyucu etkisi bu oranla sınırlı kalıyor.
09:59
The restdinlenme turnsdönüşler into a stablekararlı compoundbileşik,
230
587000
4000
Kalanı sabit bileşene dönüşerek
10:03
whichhangi surviveshayatta filtrationFiltrasyon into the waterSu systemssistemler,
231
591000
3000
kanalizasyon sisteminde yerleşiyor
10:06
therebyböylece exposingaçığa the very aquaticsuda yaşayan birdskuşlar that would carrytaşımak flugrip
232
594000
3000
ve grip taşıyan su kuşlarına ulaşarak
10:09
and providingsağlama them a chanceşans
233
597000
2000
onların hastalığa karşı
10:11
to breeddoğurmak resistantdayanıklı strainssuşları.
234
599000
2000
direncini arttırıyor.
10:13
And we now have seengörüldü Tamiflu-resistantTamiflu dirençli strainssuşları
235
601000
3000
Tamiflu'nun, hastalığın insandan insana bulaşmasında
10:16
in bothher ikisi de VietnamVietnam in person-to-personkişiden kişiye transmissiontransmisyon,
236
604000
3000
hem Vietnam'da hem de
10:19
and in EgyptMısır in person-to-personkişiden kişiye transmissiontransmisyon.
237
607000
2000
Mısır'da etkili olduğunu gördük.
10:21
So I personallyŞahsen think that our life expectancybeklenti
238
609000
3000
Şahsen, ortalama yaşam süremizin
10:24
for TamifluTamiflu as an effectiveetkili drugilaç
239
612000
3000
Tamiflu'nun etkin bir ilaç olabilmesi için
10:27
is very limitedsınırlı -- very limitedsınırlı indeedaslında.
240
615000
2000
son derece, son derece sınırlı kaldığını düşünüyorum.
10:29
NeverthelessYine de mostçoğu of the governmentshükümetler
241
617000
2000
Yine de söylemek gerekir ki, birçok devlet
10:31
have basedmerkezli theironların wholebütün flugrip policiespolitikaları
242
619000
2000
griple mücadele politikasının temeline
10:33
on buildingbina stockpilesstoklarının of TamifluTamiflu.
243
621000
2000
Tamiflu stoklarını koymuş bulunuyor.
10:35
RussiaRusya has actuallyaslında stockpileddepolanmış enoughyeterli
244
623000
2000
Rusya şu anda Rus nüfusun
10:37
for 95 percentyüzde of all RussiansRuslar.
245
625000
2000
%95'ine yetecek kadar Tamiflu stokladı.
10:39
We'veBiz ettik stockpileddepolanmış enoughyeterli for 30 percentyüzde.
246
627000
2000
Bizde ise bu oran %30.
10:41
When I say enoughyeterli, that's two weekshaftalar worthdeğer.
247
629000
2000
Yetecek miktar derken, iki hafta yetecek kadar.
10:43
And then you're on your ownkendi because
248
631000
2000
Sonra, başınızın çaresine bakacaksınız çünkü
10:45
the pandemicyaygın is going to last for 18 to 24 monthsay.
249
633000
2000
salgın 1 buçuk - 2 yıl sürecek.
10:47
Some of the pooreryoksul countriesülkeler
250
635000
2000
H5N1 ile ilgili en çok deneyimi olan
10:49
that have had the mostçoğu experiencedeneyim with H5N1 have builtinşa edilmiş up stockpilesstoklarının;
251
637000
3000
az gelişmiş ülkelerin bir kısmındaki stokların
10:52
they're alreadyzaten expiredsüresi dolmuş. They are alreadyzaten out of datetarih.
252
640000
3000
son kullanma tarihi geçti. Halihazırda kullanılmaz durumda.
10:55
What do we know from 1918,
253
643000
2000
Son büyük salgın olan
10:57
the last great pandemicyaygın?
254
645000
2000
1918 grip salgınından ne öğrendik?
10:59
The federalfederal governmenthükümet abdicatedferagat mostçoğu responsibilitysorumluluk.
255
647000
3000
Federal hükümet sorumluluktan kaçtı,
11:02
And so we endedbitti up with this wildvahşi patchworkpatchwork of regulationsyönetmelik
256
650000
3000
ve bizi Amerikanın her yerindeki bu akılalmaz
11:05
all over AmericaAmerika.
257
653000
2000
uygulamalar mozaiki ile baş başa bıraktı.
11:07
EveryHer cityŞehir, countykontluk, statebelirtmek, bildirmek did theironların ownkendi thing.
258
655000
2000
Her şehir, her idari bölge kendince bir yol seçti.
11:09
And the ruleskurallar
259
657000
2000
Kurallar ve inançlar birbirinden
11:11
and the beliefinanç systemssistemler were wildlyçılgınca disparatefarklı.
260
659000
3000
tamamen farklıydı.
11:14
In some casesvakalar all schoolsokullar, all churcheskiliseler,
261
662000
3000
Bazı örneklerde tüm okullar, kiliseler,
11:17
all publichalka açık venuesmekanları were closedkapalı.
262
665000
2000
bütün kamusal alanlar kapatıldı.
11:19
The pandemicyaygın circulatedsirküle threeüç timeszamanlar in 18 monthsay
263
667000
3000
Salgın 1 buçuk yılda üç dalg ahalinde ülkeyi dolaştı
11:22
in the absenceyokluk of commercialticari airhava travelseyahat.
264
670000
2000
ki, ticari uçuşlar bu devirde yoktu.
11:24
The secondikinci wavedalga was the mutatedmutasyona uğramış, super-killerSüper katil wavedalga.
265
672000
3000
İkinci dalga son derece ölümcül, mutasyona uğramış bir salgındı.
11:27
And in the first wavedalga we had enoughyeterli healthcaresağlık hizmeti workersişçiler.
266
675000
3000
İlk salgın dalgasında yeterli sağlık personeline sahiptik.
11:30
But by the time the secondikinci wavedalga hitvurmak
267
678000
2000
Ama ikinci dalga vurduğunda
11:32
it tookaldı suchböyle a tollGeçiş ücreti amongarasında the healthcaresağlık hizmeti workersişçiler
268
680000
3000
sağlık personelinden o kadar çoğu etkilendi ki,
11:35
that we lostkayıp mostçoğu of our doctorsdoktorlar and nurseshemşireler that were on the frontön lineshatlar.
269
683000
4000
doktor ve hemşirelerimizin önemli bülümünü kaybettik.
11:39
OverallGenel we lostkayıp 700,000 people.
270
687000
2000
Toplam 700 bin kişi öldü.
11:41
The virusvirüs was 100 percentyüzde lethalöldürücü to pregnanthamile womenkadınlar
271
689000
3000
Hastalık, nedenini bilemediğimiz şekilde
11:44
and we don't actuallyaslında know why.
272
692000
2000
hamilelerde %100 ölümcül oldu.
11:46
MostÇoğu of the deathölüm tollGeçiş ücreti was 15 to 40 year-oldsyaş --
273
694000
3000
Ölenlerin çoğu 15 ila 40 yaşları arasındaki
11:49
robustlysağlam healthysağlıklı younggenç adultsyetişkinler.
274
697000
2000
gayet sağlıklı genç yetişkinlerdi.
11:51
It was likenedbenzetti to the plagueveba.
275
699000
2000
Salgın hastalık tarifine en yakın tecrübemiz budur.
11:53
We don't actuallyaslında know how manyçok people diedvefat etti.
276
701000
2000
Dünya genelinde toplam kaç kişinin yaşamını yitirdiğini bilmiyoruz.
11:55
The low-ballLow-Ball estimatetahmin is 35 millionmilyon.
277
703000
3000
En düşük tahmine göre 35 milyon ölüm.
11:58
This was basedmerkezli on EuropeanAvrupa and NorthKuzey AmericanAmerikan dataveri.
278
706000
3000
Avrupa ve Kuzey Amerika kaynakları esas alındığında çıkan rakam bu.
12:01
A newyeni studyders çalışma by ChrisChris MurrayMurray at HarvardHarvard
279
709000
2000
Harvard'dan Chris Murray yeni çalışması
12:03
showsgösterileri that if you look at the databasesveritabanları that were kepttuttu
280
711000
2000
Hindistan'daki İngiliz kayıtlarına
12:05
by the Britsİngilizler in IndiaHindistan,
281
713000
2000
bakılacak olursa ölüm oranının
12:07
there was a 31-fold-kat greaterbüyük deathölüm rateoran amongarasında the IndiansKızılderililer.
282
715000
4000
Hintliler arasında 31 kat daha yüksek olduğunu gösterdi.
12:11
So there is a stronggüçlü beliefinanç that in placesyerler of povertyyoksulluk
283
719000
3000
Yoksul bölgelerde ölüm oranlarının
12:14
the deathölüm tollGeçiş ücreti was faruzak higherdaha yüksek.
284
722000
2000
çok daha yüksek olduğuna dair yaygın bir kanı mevcut.
12:16
And that a more likelymuhtemelen tollGeçiş ücreti
285
724000
2000
Buna göre toplam can kaybı
12:18
is somewherebir yerde in the neighborhoodKomşuluk of 80 to 100 millionmilyon people
286
726000
2000
80 ila 100 milyon civarında gibi görünüyor.
12:20
before we had commercialticari airhava travelseyahat.
287
728000
3000
1918'de hava ulaşımının olmadığını da unutmamalı.
12:23
So are we readyhazır?
288
731000
2000
Peki, hazır mıyız?
12:25
As a nationulus, no we're not.
289
733000
2000
ulusal çapta, hayır.
12:27
And I think even those in the leadershipliderlik
290
735000
2000
İnanıyorum ki, iktidardakilere soracak olsak
12:29
would say that is the casedurum,
291
737000
2000
yapacak daha çok işimiz olduğunu
12:31
that we still have a long waysyolları to go.
292
739000
2000
söyleyeceklerdir.
12:33
So what does that mean for you? Well the first thing is,
293
741000
2000
Peki bu durum sizi nasıl etkiler? Bir defa kendimiz, ailemiz çalışanlarımız için
12:35
I wouldn'tolmaz startbaşlama buildingbina up personalkişisel stockpilesstoklarının of anything --
294
743000
3000
herhangi bir şeyi stoklamaya başlamak
12:38
for yourselfkendin, your familyaile, or your employeesçalışanlar --
295
746000
4000
anlamlı değil.
12:42
unlessolmadıkça you've really donetamam your homeworkev ödevi.
296
750000
3000
ta ki ödevinizi tam olarak yapana değin.
12:45
What maskmaskelemek worksEserleri, what maskmaskelemek doesn't work.
297
753000
2000
Hangi maske işe yarar, hangisi yaramaz?
12:47
How manyçok masksmaskeleri do you need?
298
755000
2000
Ne kadar meskeye ihtiyaç var?
12:49
The InstituteEnstitüsü of MedicineTıp studyders çalışma feltkeçe that
299
757000
2000
Tıp Enstitüsünün araştırması maskelerin
12:51
you could not recyclegeri dönüşüm masksmaskeleri.
300
759000
2000
geri dönüştürülemediği kanısını doğurdu.
12:53
Well if you think it's going to last 18 monthsay,
301
761000
3000
salgın dalgasının 18 ay süreceğini varsayarsak,
12:56
are you going to buysatın almak 18 monthsay worthdeğer of masksmaskeleri
302
764000
2000
her aile ferdine 1 buçuk yıl boyunca
12:58
for everyher singletek personkişi in your familyaile?
303
766000
3000
yetecek maske mi alacaksınız?
13:01
We don't know -- again with TamifluTamiflu,
304
769000
4000
Tamiflu da kesin çözüm değil.
13:05
the numbernumara one sideyan effectEfekt of TamifluTamiflu is
305
773000
2000
Tamiflu'nn yan etkilerindan biri
13:07
flu-likegrip benzeri symptomssemptomlar.
306
775000
2000
grip benzeri belirtiler.
13:09
So then how can you tell
307
777000
2000
O halde herkes Tamiflu alıyorsa
13:11
who in your familyaile has the flugrip
308
779000
2000
ailede kimin grip olup
13:13
if everybodyherkes is takingalma TamifluTamiflu?
309
781000
3000
kimin olmadığını nasıl ayırt edeceksiniz?
13:16
If you expandgenişletmek that out to think of a wholebütün communitytoplum,
310
784000
3000
Bu soruları bir mahallenin bütün sakinlerine
13:19
or all your employeesçalışanlar in your companyşirket,
311
787000
3000
bir şirket çalışanlarının tümüne yayacak olursanız
13:22
you beginbaşla to realizegerçekleştirmek how limitedsınırlı
312
790000
2000
Tamiflu'nun etkinliğinin ne kadar
13:24
the TamifluTamiflu optionseçenek mightbelki be.
313
792000
2000
sınırlı olabileceğini anlarsınız.
13:26
EverybodyHerkes has come up to me and said,
314
794000
2000
Karşılaştığım herkes su depolayacağını
13:28
well I'll stockpilestoklamak waterSu or, I'll stockpilestoklamak foodGıda, or what have you.
315
796000
4000
gıda stoklayacağını söyledi.
13:32
But really? Do you really have a placeyer
316
800000
3000
Sahi mi? 1 buçuk - 2 yıl yetecek
13:35
to stockpilestoklamak 18 monthsay worthdeğer of foodGıda? Twenty-four24 monthsay worthdeğer of foodGıda?
317
803000
3000
su yada gıda stoklayacak bir mekanınız var mı?
13:38
Do you want to viewgörünüm the pandemicyaygın threattehdit
318
806000
2000
1950'lerde olduğu gibi mi ele alacaksınız sorunu?
13:40
the way back in the 1950s
319
808000
2000
O yıllarda konu sivil savunma kapsamında görülmüş
13:42
people viewedbakıldı the civilsivil defensesavunma issuekonu,
320
810000
2000
evlerin bodrumunda sığınaklar inşa edilerek
13:44
and buildinşa etmek your ownkendi little bombbomba shelterbarınak for pandemicyaygın flugrip?
321
812000
3000
grip salgınından korunmaya çalışılmıştı.
13:47
I don't think that's rationalakılcı.
322
815000
2000
Bunun mantıklı olduğunu sanmıyorum.
13:49
I think it's about havingsahip olan to be preparedhazırlanmış
323
817000
2000
Bence mesele toplum olarak, bireyler olarak
13:51
as communitiestopluluklar, not as individualsbireyler --
324
819000
2000
hatta ulus olarak, ülke olarak,
13:53
beingolmak preparedhazırlanmış as nationulus,
325
821000
2000
devlet olarak hazır bulunmakla
13:55
beingolmak preparedhazırlanmış as statebelirtmek, bildirmek, beingolmak preparedhazırlanmış as townkasaba.
326
823000
3000
hazırlıklı olmakla ilgili.
13:58
And right now mostçoğu of the preparednessHazırlık
327
826000
2000
Mevcut hazırlıkların çoğu
14:00
is deeplyderinden flawedkusurlu.
328
828000
2000
temel kusurlar içeriyor.
14:02
And I hopeumut I've convincedikna olmuş you of that,
329
830000
2000
Umarım sizleri ikna edebilmiş,
14:04
whichhangi meansanlamına geliyor that the realgerçek job is go out and
330
832000
2000
asıl meselenin
14:06
say to your localyerel leadersliderler,
331
834000
2000
yerel yöneticileri
14:08
and your nationalUlusal leadersliderler,
332
836000
2000
ulusal yöneticileri sıkıştırmak olduğunu,
14:10
"Why haven'tyok you solvedçözülmüş these problemssorunlar?
333
838000
2000
onlara "neden bu sorunları hala çözmediniz?"
14:12
Why are you still thinkingdüşünme that
334
840000
2000
hala neden Katrina'da alınan derslerin grip salgınında uygulanabileceğini
14:14
the lessonsdersler of KatrinaKatrina do not applyuygulamak to flugrip?"
335
842000
3000
anlamıyorsunuz?" diye baskı yapmak olduğunu ve
14:17
And put the pressurebasınç where the pressurebasınç needsihtiyaçlar to be put.
336
845000
4000
baskının doğru yerlere yapılması gerektiğini gösterebilmişimdir.
14:21
But I guesstahmin the other thing to addeklemek is,
337
849000
2000
Son olarak üzerinde durulması gereken konu
14:23
if you do have employeesçalışanlar, and you do have a companyşirket,
338
851000
2000
iş yeri sahiplerinin, çalışanları hakkındaki sorumlulukları olsa gerek.
14:25
I think you have certainbelli responsibilitiessorumluluklar
339
853000
3000
Bence başlıca sorumluluğunuz çalışanlarınıza
14:28
to demonstrategöstermek that you are thinkingdüşünme aheadönde for them,
340
856000
2000
onlardan bir adım sonrasını düşündüğünüzü göstermek,
14:30
and you are tryingçalışıyor to planplan.
341
858000
2000
bir plan yapmaya çalıştığınızı kanıtlamaktır.
14:32
At a minimumasgari the Britishİngiliz bankingBankacılık planplan showedgösterdi that
342
860000
4000
İngilizlerin bankacılık sektöründeki deneyi
14:36
telecommutingevde çalışma can be helpfulfaydalı.
343
864000
2000
evden çalışmanın hiç yoktan iyi bir uygulama olduğunu gösterdi.
14:38
It probablymuhtemelen does reduceazaltmak exposurePozlama
344
866000
2000
Muhtemelen insanların ofise gelerek temas etmesini,
14:40
because people are not cominggelecek into the officeofis and coughingöksürme on eachher other,
345
868000
3000
birbirinin yüzüne aksırmasını,
14:43
or touchingdokunma commonortak objectsnesneleri
346
871000
3000
müşterek kullanılan nesneleri elden ele aktarmasını önleyecek,
14:46
and sharingpaylaşım things viaüzerinden theironların handseller.
347
874000
2000
virüse maruz kalma ihtimalini azaltacaktır.
14:48
But can you sustainsürdürmek your companyşirket that way?
348
876000
4000
Ama yalnız çevrimiçi hizmet veren bir şirkette
14:52
Well if you have a dot-comdot-com, maybe you can.
349
880000
3000
bu şeklide işleri yürütmek mümkün olabilir.
14:55
OtherwiseAksi takdirde you're in troublesorun.
350
883000
3000
Aksi halde tehlikedesiniz demektir.
14:58
HappyMutlu to take your questionssorular.
351
886000
2000
Sorularınız cevaplamaktan memnuniyet duyacağım.
15:00
(ApplauseAlkış)
352
888000
4000
(alkışlar)
15:04
AudienceSeyirci memberüye: What factorsfaktörler determinebelirlemek the durationsüre of a pandemicyaygın?
353
892000
5000
İzleyici: salgının süresini belirleyen faktörler nelerdir?
15:09
LaurieLaurie GarretGarret: What factorsfaktörler determinebelirlemek the durationsüre of a pandemicyaygın, we don't really know.
354
897000
4000
Laurie Garret: Hangi faktörlerin salgın süresini belirlediğini bilmiyoruz.
15:13
I could give you a bunchDemet of flipfiske, this, that, and the other.
355
901000
3000
Size biraz şu, biraz bu diyebilirim.
15:16
But I would say that honestlydürüstçe we don't know.
356
904000
3000
Ama doğrusunu söylemek gerekirse tam olarak bilemiyoruz.
15:19
ClearlyAçıkça the bottomalt linehat is
357
907000
2000
Ancak bildiğimiz şu ki,
15:21
the virusvirüs eventuallysonunda attenuateszayıflar,
358
909000
3000
virüs zamanla gücünü yitiriyor
15:24
and ceasesdurur to be a lethalöldürücü virusvirüs to humanityinsanlık,
359
912000
5000
ve insan türü için giderek daha az ölümcül hale geliyor
15:29
and findsbuluntular other hostsana bilgisayarlar.
360
917000
2000
ve kendine taşıyıcı olacak başka türler buluyor.
15:31
But we don't really know how and why that happensolur.
361
919000
2000
Bunun neden ve nasıl olduğunu bilmiyoruz.
15:33
It's a very complicatedkarmaşık ecologyekoloji.
362
921000
3000
Bu son derece karmaşık bir ekoloji.
15:36
AudienceSeyirci memberüye: What kindtür of triggerstetikleyiciler are you looking for?
363
924000
3000
İzleyici: Salgını ne tür etmenler tetikliyor?
15:39
You know way more than any of us.
364
927000
2000
bizden çok daha fazla bilgiye sahipsiniz.
15:41
To say ahhAhh, if this happensolur then we are going to have a pandemicyaygın?
365
929000
4000
yani "hah şu olduğunda bu bir salgındır" diyeceğimiz şey nedir?
15:45
LGLG: The momentan that you see any evidencekanıt
366
933000
2000
LG: Salgın tanısını, insandan insana ciddi bulaşma tespit ettiğiniz
15:47
of seriousciddi human-to-humaninsandan insana to transmissiontransmisyon.
367
935000
3000
anda koyabilirsiniz.
15:50
Not just intimatelyyakından betweenarasında familyaile membersüyeler
368
938000
2000
Sadece yakın aile fertleri arasında değil,
15:52
who tookaldı carebakım of an ailinghasta sisterkız kardeş or brothererkek kardeş,
369
940000
4000
örneğin hasta bir kardeşe bakan diğeri hastalandığında değil de,
15:56
but a communitytoplum infectedenfekte --
370
944000
2000
bir topluluk hastalıktan etkilendiğinde
15:58
spreadYAYILMIŞ withiniçinde a schoolokul,
371
946000
2000
mesela bir okulda, bir öğrenci yurdunda
16:00
spreadYAYILMIŞ withiniçinde a dormitoryöğrenci yurdu, something of that naturedoğa.
372
948000
3000
buna benzer ortamlarda hastalığın bulaşması salgın anlamına gelir.
16:03
Then I think that there is universalevrensel agreementanlaşma
373
951000
3000
Sanırım bu uluslararası bir anlaşma
16:06
now, at WHO all the way down:
374
954000
2000
Dünya Sağlık Örgütünden en yerel kurumlara kadar
16:08
SendGönder out the alertAlarm.
375
956000
4000
salgın alarmı bu durumlarda verilir.
16:12
AudienceSeyirci memberüye: Some researchAraştırma has indicatedBelirtilen that statinsStatinler can be helpfulfaydalı.
376
960000
4000
İzleyici: Bazı araştırmalar kolesterol ilaçlarının gripte etkili olabildiğini gösteriyor.
16:16
Can you talk about that?
377
964000
2000
Bu konuyu açar mısınız?
16:18
LGLG: Yeah. There is some evidencekanıt that takingalma LipitorLipitor
378
966000
2000
LG: Evet, Lipitor gibi kolesterol düşürücü
16:20
and other commonortak statinsStatinler for cholesterolkolesterol controlkontrol
379
968000
3000
ilaçların kullanımının
16:23
mayMayıs ayı decreaseazaltmak your vulnerabilityGüvenlik açığı
380
971000
4000
gribe karşı hassasiyeti azalttığına dair
16:27
to influenzagrip.
381
975000
2000
bulgular var.
16:29
But we do not completelytamamen understandanlama why.
382
977000
3000
Ancak nedenini tam olarak bilmiyoruz.
16:32
The mechanismmekanizma isn't clearaçık.
383
980000
2000
İşleyişi net değil.
16:34
And I don't know that there is any way
384
982000
5000
ve anne baba olarak çocuğunuza
16:39
responsiblysorumlu for someonebirisi to startbaşlama
385
987000
3000
gribe yakalanmasını önlemek adına
16:42
medicatingilaç theironların childrençocuklar
386
990000
2000
kendi kolesterol ilaçlarınızı
16:44
with theironların personalkişisel supplyarz of LipitorLipitor or something of that naturedoğa.
387
992000
4000
kullandırmayı sorumlu bir davranış olarak görür müsünüz.
16:48
We have absolutelykesinlikle no ideaFikir what that would do.
388
996000
2000
Bunun neyle sonuçlanacağı hakkında en ufak fikrimiz yok.
16:50
You mightbelki be causingneden olan some very dangeroustehlikeli outcomesçıktıları
389
998000
3000
Çocuğunuz üzerinde böyle bir deneme yapmak
16:53
in your childrençocuklar, doing suchböyle a thing.
390
1001000
3000
çok tehlikeli souçlar doğurabilir
16:56
AudienceSeyirci memberüye: How faruzak alonguzun bir are we in beingolmak ableyapabilmek to determinebelirlemek
391
1004000
2000
İzleyici: Tüm belirtiler ortaya çıkmadan
16:58
whetherolup olmadığını someonebirisi is actuallyaslında carryingtaşıma, whetherolup olmadığını somebodybirisi has this
392
1006000
2000
ne kadar öncesinden bir kişinin hastalığı
17:00
before the symptomssemptomlar are full-blowntam gelişmiş?
393
1008000
2000
taşıyıp taşımadığını anlayabiliriz?
17:02
LGLG: Right. So I have for a long time said
394
1010000
3000
LG: Haklısınız. Uzun zamandır ben de
17:05
that what we really neededgerekli was a rapidhızlı diagnosticArıza tespit.
395
1013000
3000
hızlı teşhis yöntemlerinin öneminden bahsediyorum.
17:08
And our CentersMerkezleri for DiseaseHastalığı ControlDenetim
396
1016000
3000
Hastalık Kontrol Merkezlerimiz
17:11
has labeledetiketli a testÖlçek they developedgelişmiş
397
1019000
3000
hızlı teşhis adını verdikleri
17:14
a rapidhızlı diagnosticArıza tespit.
398
1022000
2000
bir test geliştirdiler.
17:16
It takes 24 hourssaatler in a very highlybüyük ölçüde developedgelişmiş laboratorylaboratuvar,
399
1024000
4000
Şimdilik teşhis son derece gelişmiş laboratuvarlarda
17:20
in highlybüyük ölçüde skilledyetenekli handseller.
400
1028000
2000
gayet yetkin ellerde 24 saatlik bir test sonucunda teşhis edilebiliyor.
17:22
I'm thinkingdüşünme dipstickyağ çubuğu.
401
1030000
2000
benim aklımda bir ağız çubuğu var, mesela.
17:24
You could do it to your ownkendi kidçocuk. It changesdeğişiklikler colorrenk.
402
1032000
2000
Çocuğunuzun ağzına sürtüyorsunuz, renk değiştirerek
17:26
It tellsanlatır you if you have H5N1.
403
1034000
2000
H5N1 var mı yok mu tespit ediyor.
17:28
In termsşartlar of where we are in scienceBilim
404
1036000
4000
DNA analizleri ve sair konuda
17:32
with DNADNA identificationkimlik capacitieskapasiteleri and so on,
405
1040000
4000
bilimin geldiği nokta gözönüne alındığında
17:36
it's not that faruzak off.
406
1044000
2000
bunun çok da uzak bir ihtimal olmaması gerek.
17:38
But we're not there. And there hasn'tdeğil sahiptir been the kindtür of investmentyatırım to get us there.
407
1046000
5000
Şimdilik böyle bir test yok elimizde. Ayrıca bu yönde bir yatırım da mevcut değil.
17:43
AudienceSeyirci memberüye: In the 1918 flugrip I understandanlama that
408
1051000
3000
İzleyici: 19182daki büyük grip salgınında
17:46
they theorizedteorisini that there was some attenuationzayıflama
409
1054000
4000
anladığım kadarıyla virüsün insana bulaşmasıyla
17:50
of the virusvirüs when it madeyapılmış the leapsıçrama into humansinsanlar.
410
1058000
2000
güçsüzleştiğini varsaydılar.
17:52
Is that likelymuhtemelen, do you think, here?
411
1060000
2000
Sizce şimdi de böyle mi?
17:54
I mean 100 percentyüzde deathölüm rateoran
412
1062000
4000
yüzde 100 ölüm oranı,
17:58
is prettygüzel severeşiddetli.
413
1066000
2000
hafife alınamaz.
18:00
LGLG: UmUm yeah. So we don't actuallyaslında know
414
1068000
4000
LG: Eh, evet. Aslında 1918'de
18:04
what the lethalityÖlümcüllik was
415
1072000
3000
virüsün insana bulaşmadan önce
18:07
of the 1918 strainGerginlik to wildvahşi birdskuşlar
416
1075000
4000
kuşlar üzerindeki yarattığı
18:11
before it jumpedatladı from birdskuşlar to humansinsanlar.
417
1079000
2000
ölüm oranın bilmiyoruz.
18:13
It's curiousMeraklı that there is no evidencekanıt
418
1081000
2000
Maalesef insanlar arasında salgın başgöstermeden önce
18:15
of masskitle die-offsDie-offs of chickenstavuklar
419
1083000
2000
Amerika genelinde ne kadar tavuğun
18:17
or householdev halkı birdskuşlar acrosskarşısında AmericaAmerika
420
1085000
3000
ya da kümes hayvanının öldüğüne
18:20
before the humaninsan pandemicyaygın happenedolmuş.
421
1088000
2000
dair herhangi bir kanıt yok.
18:22
That mayMayıs ayı be because those eventsolaylar
422
1090000
2000
Belki de bu hayvan ölümleri
18:24
were occurringmeydana gelen on the other sideyan of the worldDünya
423
1092000
2000
uzakta, dünyanın öbür ucunda
18:26
where nobodykimse was payingödeme yapan attentionDikkat.
424
1094000
2000
cereyan ettiği için kimse dikkat etmemiştir.
18:28
But the virusvirüs clearlyAçıkça
425
1096000
4000
Ancak açıkça anlaşılıyor ki, virüs,
18:32
wentgitti throughvasitasiyla one roundyuvarlak around the worldDünya
426
1100000
2000
I. Dünya Savaşı sırasında
18:34
in a mildhafif enoughyeterli formform
427
1102000
2000
İngiliz ordusunun garanti vererek
18:36
that the Britishİngiliz armyordu in WorldDünya WarSavaş I
428
1104000
3000
savaşın gidişatına etki etmeyeceğini bildirmesine
18:39
actuallyaslında certifiedSertifikalı that it was not a threattehdit
429
1107000
3000
yol açacak kadar hafif
18:42
and would not affectetkilemek the outcomesonuç of the warsavaş.
430
1110000
3000
bir formda dünyayı turlamıştı.
18:45
And after circulatingdolaşan around the worldDünya
431
1113000
2000
Bu ilk dünya turunun ardından
18:47
camegeldi back in a formform that was tremendouslymüthiş lethalöldürücü.
432
1115000
5000
muazzam derecede ölümcül bir formla geri geldi.
18:52
What percentageyüzde of infectedenfekte people were killedöldürdü by it?
433
1120000
3000
Enfekte olanlardan kaçın öldü?
18:55
Again we don't really know for sure.
434
1123000
3000
Bu konuda da kesin bilgiye sahip değiliz.
18:58
It's clearaçık that if you were malnourishedyetersiz beslenen to beginbaşla with,
435
1126000
2000
Ancak yetersiz beslenmeye maruz kalan
19:00
you had a weakenedzayıflamış immunebağışık systemsistem,
436
1128000
2000
bağışıklık sistemi güçsüz
19:02
you livedyaşamış in povertyyoksulluk in IndiaHindistan or AfricaAfrika,
437
1130000
3000
Hindistan ve Afrika'nın yoksulluğu içinde yaşayanlar için
19:05
your likelihoodolasılık of dyingölen was faruzak greaterbüyük.
438
1133000
3000
ölüm ihtimali çok daha yüksekti.
19:08
But we don't really know.
439
1136000
3000
Ancak kesin bilgimiz yok.
19:11
AudienceSeyirci memberüye: One of the things I've heardduymuş is that
440
1139000
2000
İzleyici: Duyduğuma göre asıl ölüm sebebi
19:13
the realgerçek deathölüm causesebeb olmak when you get a flugrip is the associatedilişkili pneumoniazatürree,
441
1141000
3000
gribe eşlik eden zatürreymiş.
19:16
and that a pneumoniazatürree vaccineaşı
442
1144000
2000
ve zatürre aşısı
19:18
mayMayıs ayı offerteklif you 50 percentyüzde better chanceşans of survivalhayatta kalma.
443
1146000
4000
hayatta kalma şansını yüze 50 arttırıyormuş.
19:22
LGLG: For a long time, researchersaraştırmacılar in emerginggelişmekte olan diseaseshastalıklar
444
1150000
4000
LG: Araştırmacılar uzun yıllar boyu
19:26
were kindtür of dismissiveküçümseyen of the pandemicyaygın flugrip threattehdit
445
1154000
2000
1918'de antibiyotiğin var olmamasına dayanarak
19:28
on the groundszeminler that
446
1156000
2000
grip salgını tehdidine
19:30
back in 1918 they didn't have antibioticsantibiyotikler.
447
1158000
2000
soğuk baktılar.
19:32
And that mostçoğu people who dieölmek of regulardüzenli flugrip --
448
1160000
3000
Çünkü normal grip çağında
19:35
whichhangi in regulardüzenli flugrip yearsyıl
449
1163000
2000
normal gripten dünya genelinde ölen
19:37
is about 360,000 people worldwideDünya çapında,
450
1165000
3000
yaklaşık 360 bin kişinin çoğu
19:40
mostçoğu of them seniorkıdemli citizensvatandaşlar --
451
1168000
2000
yaşlılardı.
19:42
and they dieölmek not of the flugrip but because the flugrip givesverir an assaultsaldırı to theironların immunebağışık systemsistem.
452
1170000
4000
Ölüm sebebi ise grip değil, gribin bağışıklık sistemini zayiflatmasıydı.
19:46
And alonguzun bir comesgeliyor pneumococcuspnömokok
453
1174000
2000
Bunun yanısıra görülen zatürre mikrobu,
19:48
or anotherbir diğeri bacteriabakteriler, streptococcusStreptokok
454
1176000
2000
ya da başka bakteriler, sterptokoklar
19:50
and boomBoom, they get a bacterialbakteri pneumoniazatürree.
455
1178000
2000
bekteriyel zatürreye yol açıyor ve ölüme sebep oluyordu.
19:52
But it turnsdönüşler out that in 1918 that was not the casedurum at all.
456
1180000
3000
Ancak 1918'de durum hiç de böyle değildi.
19:55
And so faruzak in the H5N1 casesvakalar in people,
457
1183000
3000
Şimdiye dek görülen H5N1 vakalarında
19:58
similarlybenzer şekilde bacterialbakteri infectionenfeksiyon
458
1186000
2000
banzer bir bakteriyel enfeksiyona
20:00
has not been an issuekonu at all.
459
1188000
2000
hiç rastlanmadı.
20:02
It's this absolutelykesinlikle phenomenalolağanüstü disruptionbozulma of the immunebağışık systemsistem
460
1190000
5000
Hiç şüphe yok ki bağışıklık sistemi olağanüstü şekilde etkileniyor
20:07
that is the keyanahtar to why people dieölmek of this virusvirüs.
461
1195000
3000
bu da virüsten ölüme giden bir kapı açıyordu.
20:10
And I would just addeklemek
462
1198000
2000
Eklemek isterim ki,
20:12
we saw the sameaynı thing with SARSSARS.
463
1200000
2000
aynı şeyi SARS'ta da gördük.
20:14
So what's going on here is your bodyvücut saysdiyor,
464
1202000
3000
Vücudunuz bu noktada şöyle bir hale giriyor:
20:17
your immunebağışık systemsistem sendsgönderir out all its sentinelsNöbetçiler and saysdiyor,
465
1205000
4000
bağışıklık sisteminiz tüm koruyucularını yollayarak
20:21
"I don't know what the heckkahrolası this is.
466
1209000
2000
"bu da nesi?
20:23
We'veBiz ettik never seengörüldü anything even remotelyUzaktan like this before."
467
1211000
3000
daha önce hiç böylesini görmedik" diyor.
20:26
It won'talışkanlık do any good to bringgetirmek in the sharpshooterskeskin nişancılar
468
1214000
3000
Keskin nişancılar fayda etmiyor
20:29
because those antibodiesantikorlar aren'tdeğil here.
469
1217000
2000
çünkü orada antikorlar mevcut değil.
20:31
And it won'talışkanlık do any good to bringgetirmek in the tankstanklar and the artilleryağır silahlar
470
1219000
3000
tankları topları göndermek de yararsız
20:34
because those T-cellsT-hücreleri don't recognizetanımak it eitherya.
471
1222000
3000
çünkü T hücreleri de bunu tanımıyor.
20:37
So we're going to have to go all-outtopyekün thermonucleartermonükleer responsetepki,
472
1225000
3000
Böylece termo nükleer tepkimeye giriyoruz ki,
20:40
stimulateteşvik the totalGenel Toplam cytokinesitokin cascadeArt arda sıralı.
473
1228000
3000
bu da düz kas hücrelerini üreten salgıları harekete geçiriyor.
20:43
The wholebütün immunebağışık systemsistem swarmssürüleri into the lungsakciğerler.
474
1231000
3000
Tüm bağışıklık sistemi akciğerlere doluşuyor
20:46
And yes they dieölmek, drowningboğulma in theironların ownkendi fluidssıvıları, of pneumoniazatürree.
475
1234000
3000
ve evet, zatürreye bağlı sıvı birikmesinden, hepsi akciğerlerimizde boğularak ölüyor.
20:49
But it's not bacterialbakteri pneumoniazatürree.
476
1237000
2000
Ama bu bakteriyel zatürre değil
20:51
And it's not a pneumoniazatürree that would respondyanıtlamak to a vaccineaşı.
477
1239000
4000
ve bu tür zatürre aşıya tepki vermiyor.
20:55
And I think my time is up. I thank you all for your attentionDikkat.
478
1243000
3000
Sanırım zamanım doldu. Dinlediğiniz için hepinize teşekkür ederim.
20:58
(ApplauseAlkış)
479
1246000
1000
(alkışlar)
Translated by Beril Devlet
Reviewed by osman oguz ahsen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Laurie Garrett - Science journalist
Pulitzer winner Laurie Garrett studies global health and disease prevention. Her books include "The Coming Plague" and "Betrayal of Trust," about the crisis in global public health.

Why you should listen

Laurie Garrett has made a career of uncovering science and policy news that is almost too depressing to know: emerging and re-emerging diseases, and the world's general inability to deal with them. In the process, she has uncovered gaping lapses in public health and policy.

Garrett is the author of The Coming Plague: Newly Emerging Diseases in a World Out of Balance and Betrayal of Trust: The Collapse of Global Public Health. As a science writer for Newsday, Garrett won a Pulitzer, a Peabody and two Polk awards; in 2004, she joined the Council on Foreign Relations as Senior Fellow for Global Health. She is an expert on public health -- and the fascinating ways that health policy affects foreign policy and national security.

More profile about the speaker
Laurie Garrett | Speaker | TED.com