TEDWomen 2017
Cleo Wade: Want to change the world? Start by being brave enough to care
Cleo Wade: Muốn thay đổi thế giới? Hãy đủ dũng cảm để quan tâm
Filmed:
Readability: 2.7
2,996,725 views
Họa sĩ kiêm nhà thơ Cleo Wade đã trình bày một bài thơ đầy cảm động về việc trở thành người ủng hộ của tình yêu và sự chấp nhận tại thời điểm mà cả hai thứ đó dường như đang thiếu hụt. Đan xen giữa những câu chuyện về con người tại lúc bắt đầu và kết thúc cuộc đời họ, cô chia sẻ một số sự thật về việc trưởng thành (và lên tiếng) và phản ánh sự khôn ngoan của một đời sống tốt đẹp, để lại cho chúng ta một bữa tiệc nhỏ đơn giản nhưng nhiều dư vị: bản thân bạn, hãy đối tốt với người khác, đối tốt với trái đất. "Thế giới sẽ nói với bạn, 'Hãy là một người tốt hơn'," Wade nói. "Đừng ngại nói, 'Có'."
Cleo Wade - Artist, poet, author
Cleo Wade creates uplifting messages, blending simplicity with positivity and arresting honesty. Full bio
Cleo Wade creates uplifting messages, blending simplicity with positivity and arresting honesty. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
My best friend recently had a baby.
0
914
2886
Bạn thân của tôi vừa có em bé.
00:17
And when I met him,
1
5237
1726
Khi gặp cậu bé, tôi thán phục
00:18
I was in awe of witnessing this tiny,
beautiful being enter into our lives.
beautiful being enter into our lives.
2
6987
5958
khi chứng kiến sinh linh bé nhỏ, xinh đẹp
ấy bước vào cuộc sống của chúng tôi.
ấy bước vào cuộc sống của chúng tôi.
00:25
I also had this realization
that he wasn't just entering our lives,
that he wasn't just entering our lives,
3
13934
4992
Tôi cũng nhận ra rằng bé không chỉ
bước vào cuộc sống của chúng tôi,
bước vào cuộc sống của chúng tôi,
bé cũng đang bước chân vào thế giới này -
00:30
he was entering the world --
4
18950
1637
cái thế giới điên khùng đầy thử thách,
đặc biệt trong thời buổi hiện nay.
đặc biệt trong thời buổi hiện nay.
00:33
this crazy world that, especially now,
feels so incredibly challenging.
feels so incredibly challenging.
5
21382
4866
00:39
I spend a lot time in my work
talking to people about who we are,
talking to people about who we are,
6
27537
4489
Tôi dành nhiều thời gian trong công việc
để trò chuyện với mọi người về việc
để trò chuyện với mọi người về việc
chúng ta là ai, chúng ta
nên thành người thế nào
nên thành người thế nào
00:44
who we must be
7
32050
1466
00:45
and what our healing looks like.
8
33540
2078
và vết thương được chữa lành
trông ra sao.
trông ra sao.
00:48
So the first time I held him,
9
36327
2429
Vậy nên vào lần đầu ẳm bé,
tôi đã chuẩn bị bài thuyết giảng.
00:50
I had my pep talk ready.
10
38780
1492
00:52
You know, I wanted him to know
that the way we find our strength
that the way we find our strength
11
40918
3910
Bạn biết đấy, tôi muốn bé biết
rằng thử thách giúp chúng ta
rằng thử thách giúp chúng ta
tìm được sức mạnh của mình.
00:56
is through our challenges.
12
44852
1554
00:58
I wanted him to know
that we can all do something big
that we can all do something big
13
46430
2650
Tôi muốn bé biết rằng ta có thể làm
mọi điều vĩ đại
mọi điều vĩ đại
khi bắt đầu từ việc nhỏ.
01:01
when we start small.
14
49104
1191
01:02
I wanted him to know
that each of us is more resilient
that each of us is more resilient
15
50319
3443
Tôi muốn bé biết là mỗi người trong
chúng ta đều có một sức chịu đựng
chúng ta đều có một sức chịu đựng
01:05
than we could ever imagine.
16
53786
1671
lớn hơn ta tưởng nhiều.
Đây tôi đang bế Thelonious bé nhỏ.
01:08
So here I am holding little Thelonious.
17
56242
2278
Tôi nhìn bé,
01:11
I look down at him,
18
59233
1699
01:13
and it hits me:
19
61574
1319
và chợt nhận ra:
01:15
he's a baby.
20
63944
1151
bé là một em bé.
01:17
(Laughter)
21
65119
1001
(Cười lớn)
01:18
He's not going to understand
a single word I say to him.
a single word I say to him.
22
66144
2937
Bé sẽ không hiểu nỗi một chữ tôi nói.
Nên thay vào đó, tôi nghĩ sẽ tốt hơn
01:22
So instead, I thought
it would probably be a better idea
it would probably be a better idea
23
70114
2696
nếu tôi về nhà và viết ra.
01:24
if I went home and wrote.
24
72834
1255
01:26
So, this is for grownups,
25
74113
2456
Điều này dành cho
những người trưởng thành
những người trưởng thành
01:28
but it's also for Thelonious,
26
76593
3397
nhưng nó cũng dành cho Thelonious,
01:32
when he's old enough to read it:
27
80014
1622
khi bé đủ lớn để đọc nó:
01:36
The world will say to you,
28
84768
2043
Thế giới này sẽ nói với bạn rằng,
01:39
"Be a better person."
29
87546
1496
"Hãy trở thành một người tốt hơn".
01:42
Do not be afraid to say, "Yes."
30
90537
2336
Đừng ngại nói, "Có."
01:45
Start by being a better listener.
31
93777
2784
Hãy bắt đầu là một người nghe tốt hơn.
Bắt đầu trở nên tốt hơn bằng việc đi dạo
dọc con phố,
dọc con phố,
01:49
Start by being better
at walking down the street.
at walking down the street.
32
97214
2947
01:52
See people.
33
100547
1375
nhìn ngắm mọi người,
01:53
Say, "Hello."
34
101946
1476
nói, "Xin chào,"
01:55
Ask how they are doing
and listen to what they say.
and listen to what they say.
35
103446
3111
hỏi thăm họ và
lắng nghe những điều họ nói.
lắng nghe những điều họ nói.
Bắt đầu bằng việc trở thành
một người bạn tốt hơn,
một người bạn tốt hơn,
01:59
Start by being a better friend,
36
107333
2226
một người bố, người mẹ tốt hơn;
một người con tốt hơn;
một người con tốt hơn;
02:01
a better parent,
a better child to your parents;
a better child to your parents;
37
109583
2860
một người anh, chị tốt hơn; một người yêu,
một người đồng hành tốt hơn.
một người đồng hành tốt hơn.
02:04
a better sibling, a better lover,
a better partner.
a better partner.
38
112467
3074
02:07
Start by being a better neighbor.
39
115922
2867
Bắt đầu bằng việc trở thành một
người hàng xóm tốt hơn.
người hàng xóm tốt hơn.
02:10
Meet someone you do not know,
and get to know them.
and get to know them.
40
118813
3342
Gặp gỡ người mới và làm quen với họ,
Thế giới sẽ hỏi rằng,
02:15
The world will say to you,
41
123242
1647
"Bạn định làm gì?"
02:17
"What are you going to do?"
42
125474
1548
Đừng ngần ngại trả lời,
02:19
Do not be afraid to say,
43
127914
2025
02:21
"I know I can't do everything,
44
129963
2763
"Tôi biết mình không thể làm được tất cả,
02:24
but I can do something."
45
132750
2208
nhưng tôi có thể làm một điều gì đó."
02:27
Walk into more rooms saying,
46
135485
2212
Đi thêm nhiều nơi, đến và nói rằng,
02:29
"I'm here to help."
47
137721
1419
"Tôi ở đây để giúp đỡ."
02:31
Become intimate with generosity.
48
139690
2245
Làm quen với sự hào phóng.
02:34
Give what you can give,
and do what you can do.
and do what you can do.
49
142286
3509
Cho những gì bạn có thể cho,
và làm những gì bạn có thể làm.
và làm những gì bạn có thể làm.
02:37
Give dollars, give cents, give your time,
50
145819
2570
Trao đi những đồng, những cắc,
cho đi thời gian,
cho đi thời gian,
02:40
give your love,
51
148413
1558
cho đi tình yêu,
02:41
give your heart, give your spirit.
52
149995
1865
trao cả trái tim và tâm hồn bạn.
02:45
The world will say to you,
53
153090
1943
Thế giới sẽ nói với bạn rằng,
02:48
"We need peace."
54
156516
2292
"Chúng tôi cần sự yên bình."
Tìm lấy bình yên trong bạn,
02:51
Find your peace within,
55
159904
1833
02:54
hold it sacred,
56
162304
1694
giữ lấy điều thiêng liêng đó,
02:56
bring it with you everywhere you go.
57
164022
2637
mang nó theo cùng mỗi nơi bạn đến.
02:59
Peace cannot be shared
or created with others
or created with others
58
167029
3960
Bình yên không thể được chia sẻ hay
tạo bởi những người khác
tạo bởi những người khác
03:03
if we cannot first generate it within.
59
171013
2576
nếu ngay từ đầu nó không được
sinh ra từ sâu trong chúng ta.
sinh ra từ sâu trong chúng ta.
Thế giới này sẽ nói với bạn rằng,
03:06
The world will say to you,
60
174218
1612
03:07
"They are the enemy."
61
175854
1765
"Chúng là kẻ thù."
03:10
Love enough to know
62
178357
1343
Hãy đủ yêu thương để biết
03:11
that just because someone
disagrees with you,
disagrees with you,
63
179724
3009
rằng chỉ vì ai đó không đồng ý với bạn,
03:14
it does not make them your enemy.
64
182757
1823
không có nghĩa họ là kẻ thù của bạn.
Bạn có thể thua một cuộc tranh luận,
03:17
You may not win an argument,
65
185009
1850
03:18
you may not change a mind,
66
186883
2015
có thể chẳng thuyết phục nổi một ai,
03:20
but if you choose to,
67
188922
1901
nhưng nếu bạn chọn,
03:22
you can always achieve
the triumph of radical empathy --
the triumph of radical empathy --
68
190847
4912
bạn có thể luôn đạt được thành công
từ cội nguồn thấu cảm --
từ cội nguồn thấu cảm --
03:27
an understanding of the heart.
69
195783
2233
một sự thấu hiểu của trái tim.
Thế giới này sẽ nói với bạn rằng,
03:31
The world will say to you,
70
199324
1879
03:33
"We need justice."
71
201965
1654
"Chúng ta cần công lý."
03:36
Investigate.
72
204954
1150
Hãy điều tra.
03:38
Find truth beyond
the stories you are told.
the stories you are told.
73
206803
2808
Tìm sự thật bên ngoài những câu chuyện
bạn được kể.
bạn được kể.
Tìm sự thật vượt ngoài những gì
mắt thường nhìn thấy.
mắt thường nhìn thấy.
03:42
Find truth beyond the way things seem.
74
210012
2556
03:45
Ask, "Why?"
75
213010
1239
Hãy hỏi, "Tại sao?"
03:46
Ask, "Is this fair?"
76
214756
1667
Hỏi, "Điều này có công bằng không?"
03:48
Ask, "How did we get here?"
77
216794
2175
Hỏi,
"Vì sao chúng ta lại đi đến đây?"
"Vì sao chúng ta lại đi đến đây?"
03:51
Do this with compassion.
78
219488
1852
Và hãy làm việc này với lòng trắc ẩn,
03:53
Do this with forgiveness.
79
221909
1774
với sự vị tha.
03:56
Learn to forgive others.
80
224183
2088
Hãy học cách khoan dung
với người khác.
với người khác.
03:59
Start by truly learning
how to forgive yourself.
how to forgive yourself.
81
227031
3252
Hãy bắt đầu bằng việc học khoan dung
với chính bản thân bạn.
với chính bản thân bạn.
04:03
We are all more than our mistakes.
82
231071
2244
Chúng ta giá trị hơn
những sai lầm của mình.
những sai lầm của mình.
04:06
We are all more
than who we were yesterday.
than who we were yesterday.
83
234187
2953
Chúng ta của hôm nay đều đã
tiến xa hơn hôm qua.
tiến xa hơn hôm qua.
Chúng ta xứng đáng
với phẩm giá của mình.
với phẩm giá của mình.
04:09
We are all deserving of our dignity.
84
237550
2652
04:13
See yourself in others.
85
241022
1767
Nhìn bản thân mình qua người khác.
04:15
Recognize that your justice is my justice,
86
243285
2984
Nhận ra rằng công bằng của bạn
cũng là công bằng của tôi, và
cũng là công bằng của tôi, và
công bằng của tôi cũng là của bạn.
04:18
and mine is yours.
87
246293
1592
04:19
There can be no liberation for one of us
if the other is not free.
if the other is not free.
88
247909
4912
Không có sự giải phóng nào cho chúng ta
nếu những người còn lại không được tự do.
nếu những người còn lại không được tự do.
04:25
(Applause)
89
253380
2323
(Vỗ tay)
04:28
The world will say to you,
90
256214
2568
Thế giới sẽ nói với bạn rằng,
04:30
"I am violent."
91
258806
1538
"Tôi là kẻ bạo tàn."
04:33
Respond by saying,
92
261014
1836
Hãy đáp lại rằng,
04:34
"I am not.
93
262874
1181
"Tôi thì không.
04:36
Not with my words
and not with my actions."
and not with my actions."
94
264548
3405
Không cả với những từ ngữ
lẫn hành động của tôi."
lẫn hành động của tôi."
Thế giới sẽ nói với bạn rằng,
04:41
The world will say to you,
95
269189
1250
04:42
"We need to heal the planet."
96
270463
1577
"Chúng ta cần chữa lành hành tinh này."
04:44
Start by saying, "No, thank you.
I don't need a plastic bag."
I don't need a plastic bag."
97
272995
3285
Bắt đầu bằng việc nói, "Không, cảm ơn.
Tôi không cần túi nhựa."
Tôi không cần túi nhựa."
04:48
Recycle, reuse.
98
276304
2044
Tái chế, tái sử dụng.
04:50
Start by picking up
one piece of trash on your block.
one piece of trash on your block.
99
278372
4119
Hãy bắt đầu bằng việc nhặt rác
trong khu vực của bạn.
trong khu vực của bạn.
04:55
The world will say to you,
100
283356
1617
Thế giới sẽ nói với bạn rằng,
04:57
"There are too many problems."
101
285581
2019
"Nơi đây có quá nhiều vấn đề."
Đừng ngại trở thành một phần
của những giải pháp.
của những giải pháp.
05:00
Do not be afraid
to be a part of the solutions.
to be a part of the solutions.
102
288415
2756
05:03
Start by discussing the issues.
103
291865
2099
Hãy bắt đầu bằng việc thảo luận vấn đề.
05:06
We cannot overcome what we ignore.
104
294364
3614
Chúng ta không thể vượt qua
những gì chúng ta đã phớt lờ.
những gì chúng ta đã phớt lờ.
05:10
The more we talk about things,
105
298541
1960
Càng trao đổi nhiều về các vấn đề,
05:12
the more we see
that the issues are connected
that the issues are connected
106
300525
3246
ta càng nhận rõ sự liên kết
của các vấn đề
của các vấn đề
vì chúng ta được kết nối với nhau.
05:15
because we are connected.
107
303795
2130
Thế giới sẽ nói với bạn rằng,
05:18
The world will say to you,
108
306546
1711
"Chúng ta cần chấm dứt
chủ nghĩa phân biệt chủng tộc."
chủ nghĩa phân biệt chủng tộc."
05:20
"We need to end racism."
109
308281
1751
05:22
Start by healing it in your own family.
110
310587
2935
Bắt đầu bằng việc hàn gắn
trong chính gia đình của mình.
trong chính gia đình của mình.
05:26
The world will say to you,
111
314168
1660
Thế giới sẽ hỏi bạn rằng,
"Làm thế nào để nói về thiên kiến
và sự cuồng tín?"
và sự cuồng tín?"
05:27
"How do we speak to bias and bigotry?"
112
315852
2522
05:30
Start by having the first conversation
at your own kitchen table.
at your own kitchen table.
113
318933
4766
Hãy bắt đầu bằng việc có cuộc trò chuyện
đầu tiên trên chính bàn ăn của bạn.
đầu tiên trên chính bàn ăn của bạn.
05:36
The world will say to you,
114
324869
1718
Thế giới sẽ nói với bạn rằng,
"Nơi đây có quá nhiều căm hờn."
05:39
"There is so much hate."
115
327044
1765
Hãy dâng mình cho tình yêu.
05:41
Devote yourself to love.
116
329568
1724
Hãy tự yêu mình thật nhiều để
có thể yêu những người khác
có thể yêu những người khác
05:44
Love yourself so much
that you can love others
that you can love others
117
332022
4087
05:48
without barriers and without judgment.
118
336133
2818
mà không có bất kì chướng ngại
hay phán xét nào.
hay phán xét nào.
05:51
When the world asks us big questions
that require big answers,
that require big answers,
119
339901
4271
Khi thế giới hỏi những câu hỏi lớn
đòi hỏi những câu trả lời lớn,
đòi hỏi những câu trả lời lớn,
chúng ta có hai lựa chọn.
05:56
we have two options.
120
344196
1422
05:58
One: to feel so overwhelmed
or unqualified, we do nothing.
or unqualified, we do nothing.
121
346013
4238
Một: cảm thấy quá choáng ngợp hoặc
không đủ năng lực, không làm gì cả.
không đủ năng lực, không làm gì cả.
06:02
Two: to start with one small act
and qualify ourselves.
and qualify ourselves.
122
350917
4447
Hai: bắt đầu từ những hành động nhỏ và
tự trau dồi cho đủ năng lực.
tự trau dồi cho đủ năng lực.
06:08
I am the director of national security,
123
356095
3255
Tôi là chỉ huy của cục an ninh quốc gia,
06:11
and so are you.
124
359760
1287
và bạn cũng vậy.
Có thể không ai bổ nhiệm chúng ta
06:14
Maybe no one appointed us
and there were no senate confirmations,
and there were no senate confirmations,
125
362147
3565
và cũng chẳng có sự phê chuẩn
của thượng nghị viện,
của thượng nghị viện,
06:18
but we can secure a nation.
126
366316
2038
nhưng chúng ta có thể
bảo vệ một quốc gia.
bảo vệ một quốc gia.
06:20
When you help just one person
to be more secure,
to be more secure,
127
368673
3475
Khi bạn giúp chỉ một công dân
được an toàn hơn,
được an toàn hơn,
06:24
a nation is more secure.
128
372172
2023
cả đất nước sẽ được an toàn hơn.
06:26
With just one outstretched hand
that says, "Are you OK?
that says, "Are you OK?
129
374219
3823
Chỉ cần một bàn tay vươn ra và hỏi,
"Bạn có ổn không?
"Bạn có ổn không?
06:30
I am here for you,"
130
378066
1843
Tôi ở đây để giúp bạn,"
06:31
we can transform insecurity into security.
131
379933
3776
Chúng ta có thể biến sự bất an
thành an toàn.
thành an toàn.
06:36
We find ourselves saying to the world,
132
384328
2723
Chúng ta thấy mình hỏi thế giới này,
06:39
"What should I do?"
"What should we do?"
"What should we do?"
133
387075
2747
"Tôi nên làm gì?"
"Chúng tôi nên làm gì?"
"Chúng tôi nên làm gì?"
Tốt hơn chúng ta nên hỏi,
06:41
The better question might be:
134
389846
1757
06:43
"How am I showing up?"
135
391627
1296
"Làm thế nào để tôi thể hiện mình?"
06:45
I ask the world for peace,
136
393393
2867
Ta đòi thế giới này phải hòa bình,
nhưng liệu ta có thể hiện sự hòa thuận
khi gặp mặt gia đình, bạn bè?
khi gặp mặt gia đình, bạn bè?
06:48
but do I show up with peace
when I see my family and friends?
when I see my family and friends?
137
396284
3157
Ta đòi thế giới này phải chấm dứt
sự căm hờn,
sự căm hờn,
06:51
I ask the world to end hatred,
138
399977
2852
06:54
but do I show up with love
not only for those I know,
not only for those I know,
139
402853
4235
nhưng liệu ta có thể hiện sự yêu thương
không chỉ với những người quen,
không chỉ với những người quen,
mà cả những người ta không quen?
06:59
but those I don't know?
140
407112
1405
07:00
Do I show up with love for those
whose ideas conflict with my own?
whose ideas conflict with my own?
141
408541
4882
Liệu ta có thể hiện sự yêu thương với
những người xung đột ý kiến với mình?
những người xung đột ý kiến với mình?
07:06
I ask the world to end suffering,
142
414074
2349
Ta đòi thế giới này phải chấm dứt khổ đau,
nhưng liệu ta có xuất hiện vì những
con người khốn khổ trên góc phố?
con người khốn khổ trên góc phố?
07:08
but do I show up for those
who are suffering on my street corner?
who are suffering on my street corner?
143
416447
3473
Chúng ta đòi thế giới,
07:12
We say to the world,
144
420549
1177
07:13
"Please change; we need change."
145
421750
2582
"Làm ơn hãy thay đổi,
chúng tôi cần sự thay đổi."
chúng tôi cần sự thay đổi."
07:16
But how do we show up
to change our own lives?
to change our own lives?
146
424356
2642
Nhưng chúng ta đã làm những gì
để thay đổi cuộc sống của mình?
để thay đổi cuộc sống của mình?
07:19
How do we show up to change the lives
of the people in our communities?
of the people in our communities?
147
427402
4180
Chúng ta đã làm gì để thay đổi cuộc sống
của những người trong cộng đồng?
của những người trong cộng đồng?
07:24
James Baldwin said, "Everything now,
we must assume is in our own hands;
we must assume is in our own hands;
148
432689
5840
James Baldwin từng nói: "Mọi thứ giờ đây
chúng ta cần phải gánh vác
chúng ta cần phải gánh vác
đang nằm trong lòng bàn tay ta;
07:30
we have no right to assume otherwise."
149
438553
2565
nhưng ta lại không có
quyền được gánh vác."
quyền được gánh vác."
07:33
This has always been true.
150
441921
1730
Điều này vẫn luôn đúng.
Không ai bổ nhiệm Harriet Tubman
thực thi mục tiêu, nhiệm vụ,
thực thi mục tiêu, nhiệm vụ,
07:35
No one nominated
Harriet Tubman to her purpose,
Harriet Tubman to her purpose,
151
443987
3340
07:39
to her mission, to her courage.
152
447351
2461
và lòng can đảm của bà.
Bà không nói rằng, "Tôi không phải
là một nghị sĩ
là một nghị sĩ
07:41
She did not say, "I'm not a congressman
153
449836
2063
07:43
or the president of the United States,
154
451923
1841
hay tổng thống của nước Mỹ,
07:45
so how could I possibly participate
in the fight to abolish
in the fight to abolish
155
453788
4425
sao tôi có thể tham gia vào cuộc chiến
chấm dứt một chế độ lớn
chấm dứt một chế độ lớn
như chế độ nô lệ?"
07:50
a system as big as slavery?"
156
458237
1824
07:52
She instead spent 10 years
making 19 trips,
making 19 trips,
157
460493
3976
Ngược lại, bà đã dành 10 năm
thực hiện 19 chuyến hành trình,
thực hiện 19 chuyến hành trình,
07:56
freeing 300 people,
158
464493
1877
giải phóng 300 người,
07:58
one group of people at a time.
159
466394
1878
từng nhóm người một.
08:00
Think about the children
of those 300 people,
of those 300 people,
160
468922
2402
Hãy nghĩ về những người con của 300
con người đó,
con người đó,
08:03
the grandchildren,
the great-grandchildren and beyond.
the great-grandchildren and beyond.
161
471348
3239
những người cháu, người chắt
và hơn thế nữa.
và hơn thế nữa.
08:07
Our righteous acts create
immeasurable ripples
immeasurable ripples
162
475279
3790
Những hành động chính đáng của chúng ta
tạo nên những gợn sóng vô hạn
tạo nên những gợn sóng vô hạn
08:11
in the endless river of justice.
163
479093
2576
trong dòng sông công lý vô bờ bến.
08:15
Whether it's Hurricane Katrina, Harvey,
Irma or Maria, people did not say,
Irma or Maria, people did not say,
164
483052
6897
Dù là Hurricane Katrina, Harvey,
Irma hay Maria, chẳng ai từng nói,
Irma hay Maria, chẳng ai từng nói,
"Nơi đây có quá nhiều thiệt hại.
Tôi nên làm gì?"
Tôi nên làm gì?"
08:21
"There is so much damage.
What should I do?"
What should I do?"
165
489973
2723
08:24
They got to work on what they could do.
166
492720
2300
Họ bắt tay vào làm những gì họ có thể.
08:27
Those with boats got in their boats
167
495044
1668
Ai có thuyền thì lên thuyền
08:28
and started loading in every woman,
man and child they came across.
man and child they came across.
168
496736
3522
và bắt đầu cứu vớt mọi đàn ông,
phụ nữ và trẻ em mà họ thấy.
phụ nữ và trẻ em mà họ thấy.
08:32
Near and far, people gave their dollars,
169
500282
2755
Gần hay xa, người ta
đã cho đi những đồng,
đã cho đi những đồng,
08:35
they gave their cents,
170
503061
1742
những cắc của mình,
08:36
they gave their hearts,
171
504827
1409
họ đã cho cả con tim,
và cả tâm hồn của mình.
08:38
they gave their spirit.
172
506260
1614
08:41
We spend so much time
173
509139
2829
Chúng ta đã dành quá nhiều thời gian
nghĩ rằng mình không có đủ sức mạnh
để thay đổi thế giới.
để thay đổi thế giới.
08:43
thinking we don't have
the power to change the world.
the power to change the world.
174
511992
2954
Chúng ta quên mất rằng sức mạnh để
thay đổi cuộc sống luôn nằm trong tay ta.
thay đổi cuộc sống luôn nằm trong tay ta.
08:47
We forget that the power to change
someone's life is always in our hands.
someone's life is always in our hands.
175
515391
3955
08:51
Change-making does not belong
to one group of people;
to one group of people;
176
519994
4730
Tạo ra thay đổi không phải là việc
của riêng một nhóm người,
của riêng một nhóm người,
08:56
it belongs to all of us.
177
524748
2236
mà là việc của tất cả chúng ta.
08:59
You don't have to wait
on anyone to tell you
on anyone to tell you
178
527448
4110
Bạn không cần đợi ai đó chỉ ra
09:03
that you are in this.
179
531582
1626
rằng bạn là người trong cuộc.
09:05
Begin.
180
533695
1150
Hãy bắt đầu.
09:07
Start by doing what you can
with what you've got,
with what you've got,
181
535375
4342
Khởi đầu bằng việc làm những gì bạn có thể
với những thứ bạn có,
với những thứ bạn có,
09:11
where you are
182
539741
1385
nơi bạn sống
và theo cách của bạn.
09:13
and in your own way.
183
541150
1639
09:15
We don't have to be heroes,
184
543952
2488
Chúng ta không phải trở thành
những anh hùng,
những anh hùng,
mặc một bộ đồng phục,
09:18
wear a uniform,
185
546464
1307
tự gọi mình là
những nhà hoạt động xã hội
những nhà hoạt động xã hội
09:19
call ourselves activists
186
547795
1623
09:21
or get elected to participate.
187
549442
1952
hoặc được bầu cử để tham dự.
09:23
We just have to be brave enough to care.
188
551870
3517
Chúng ta chỉ cần đủ dũng cảm
để quan tâm.
để quan tâm.
09:28
Now, around the time Thelonious was born,
189
556994
4053
Trong khoảng thời gian mà
Thelonious được sinh ra,
Thelonious được sinh ra,
09:33
I went to the birthday party
of a man named Gene Moretti.
of a man named Gene Moretti.
190
561071
3698
tôi đã đến dự tiệc sinh nhật của
một người đàn ông tên Gene Moretti.
một người đàn ông tên Gene Moretti.
09:38
It was his 100th birthday,
191
566064
2481
Đó là sinh nhật thứ 100 của ông ấy,
điều này có nghĩa là
điều này có nghĩa là
ông ấy đã sống ở đất Mỹ này
trong suốt khủng hoảng kinh tế,
trong suốt khủng hoảng kinh tế,
09:41
which means he lived in the United States
through the Depression, World War II,
through the Depression, World War II,
192
569955
3783
chiến tranh thế giới thứ hai,
phong trào công nhân,
phong trào công nhân,
09:45
the struggle for workers' rights,
193
573762
1605
09:47
the achievement
of a woman's right to vote,
of a woman's right to vote,
194
575391
2036
chiến thắng của quyền bầu cử
cho phụ nữ,
cho phụ nữ,
phong trào dân quyền,
09:49
the Civil Rights Movement,
195
577451
1284
con người đặt chân lên mặt trăng,
chiến tranh Việt Nam
chiến tranh Việt Nam
09:50
a man on the moon, the Vietnam War
196
578759
1694
09:52
and the election
of the first black president.
of the first black president.
197
580477
2221
và cuộc tuyển cử của tổng thống
da đen đầu tiên,
da đen đầu tiên,
09:55
I sat with him, and I said,
198
583175
1778
Tôi ngồi cạnh ông và hỏi,
09:56
"Gene, you have lived
in America for 100 years.
in America for 100 years.
199
584977
4862
"Gene, bác đã sống ở Mỹ 100 năm.
Liệu bác có lời khuyên nào
cho khoảng thời gian đó?"
cho khoảng thời gian đó?"
10:02
Do you have any advice
during these current times?"
during these current times?"
200
590696
2859
10:06
He smiled and said to me simply, "Yes.
201
594731
2580
Ông cười và nói một cách mộc mạc,
"Có chứ.
"Có chứ.
10:09
Be good to as many people as possible."
202
597981
3149
Hãy đối xử tốt với
nhiều người nhất có thể."
nhiều người nhất có thể."
10:14
And as he danced with my mother,
203
602252
1836
Và trong lúc ông nhảy cùng mẹ tôi,
10:16
who is, by the way, half his age,
204
604112
2249
người chỉ bằng nửa tuổi của ông,
10:18
in a room full of generations
of his family and hundreds of people,
of his family and hundreds of people,
205
606385
5161
trong một căn phòng đủ các thế hệ của
gia đình ông và hàng trăm người khác,
gia đình ông và hàng trăm người khác,
10:23
many of whom traveled thousands of miles
to be there to celebrate him,
to be there to celebrate him,
206
611570
4093
nhiều người trong số đó đã vượt cả nghìn
cây số để đến chúc thọ ông,
cây số để đến chúc thọ ông,
10:28
I realized that he had not
just given me advice,
just given me advice,
207
616599
3658
Tôi nhận ra ông không chỉ cho tôi
lời khuyên,
lời khuyên,
mà còn dạy tôi bước đầu tiên
10:32
he had given me the first step
208
620281
2303
10:34
that every single one of us
is capable of making
is capable of making
209
622608
3310
rằng mỗi người trong chúng ta
có thể hành động
có thể hành động
10:37
if we want to create
a real, wholehearted impact
a real, wholehearted impact
210
625942
3819
nếu muốn toàn tâm toàn ý tạo
một ảnh hưởng thực sự
một ảnh hưởng thực sự
10:41
on the world around us, right now.
211
629785
2533
với thế giới quanh ta, ngay bây giờ.
10:45
"Be good to as many people as possible."
212
633147
4112
"Hãy đối xử tốt với
nhiều người nhất có thể."
nhiều người nhất có thể."
10:50
Thank you.
213
638158
1151
Cảm ơn
10:51
(Applause)
214
639333
3232
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Cleo Wade - Artist, poet, authorCleo Wade creates uplifting messages, blending simplicity with positivity and arresting honesty.
Why you should listen
Cleo Wade is an artist, poet and author of the forthcoming book Heart Talk: Poetic Wisdom For a Better Life. Her writing, accessible yet empowering, speaks to a greater future for all women, people of color, and the LGBTQ community, preaching love, acceptance, justice, peace, equity and equality.
Wade's artwork is founded on the idea that art should be in the name of all people and should serve all people. This idea has inspired some of her larger scale public art installations, including a 25-foot love poem in the skyline of the New Orleans French Quarter titled "Respect," as well as her follow up piece, "She," which was created in collaboration with graffiti artist Brandon Odums and is permanently installed on the face of a 50-foot warehouse building in the New Orleans Bywater neighborhood. In the summer of 2017, Wade created the "ARE YOU OK" project, a public booth for free, peaceful and loving conversation at the Hester Street Fair in New York City. Her latest public art installation of 10-word mantras on 46-foot screens entitled "Show Love Spread Love" is currently on view in Los Angeles on the facade of the Beverly Center. Other mediums of Wade's art include drawing, painting, sculpture, and neon text. Wade contributes regularly to W magazine and Teen Vogue.
Cleo Wade | Speaker | TED.com