ABOUT THE SPEAKER
Kate Stafford - Oceanographer
Kate Stafford's research examines migratory movements, geographic variation and physical drivers of marine mammals, particularly large whales.

Why you should listen

Dr. Kate Stafford has worked in marine habitats all over the world, from the tropics to the poles, and is fortunate enough to have seen (and recorded) blue whales in every ocean in which they occur. Stafford's current research focuses on the changing acoustic environment of the Arctic and how changes from declining sea ice to increasing industrial human use may be influencing subarctic and Arctic marine mammals.

Stafford is a Principal Oceanographer at the Applied Physics Lab and affiliate Associate Professor in the School of Oceanography at the University of Washington in Seattle. She has degrees in French literature and biology from the University of California at Santa Cruz and wildlife science (MS) and oceanography (PhD) from Oregon State University. Before going to graduate school, she lived as a Fulbright scholar for a year in Paris studying Medieval French literature. Stafford's research has been featured in Wild Blue: a Natural History of the World's Largest Animal by Dan Bortolotti, the New York Times "Scientist at Work" blog, The Planet magazine, and in Highlights for Children magazine. She has collaborated with artists around the world, providing sounds for multimedia art exhibits.

More profile about the speaker
Kate Stafford | Speaker | TED.com
TEDxCERN

Kate Stafford: How human noise affects ocean habitats

Kate Stafford: İnsan gürültüsü okyanus ekosistemini nasıl etkiler?

Filmed:
1,233,640 views

Okyanusbilimci Kate Stafford, bizi Kuzey Buz Denizi'nin türlü seslerle dolu derinliklerine; buzun gıcırdadığı, balinaların uzak mesafelerden şarkılar söyleyerek iletişim kurduğu ve küresel ısınma ile insan gürültüsünün çevreyi henüz kavrayamadığımız şekilde değiştirdiği sulara götürüyor. Bu konuşma sayesinde sualtındaki akustik dünyanın önemini ve bunu korumak için neler yapabileceğinizi öğrenebilirsiniz.
- Oceanographer
Kate Stafford's research examines migratory movements, geographic variation and physical drivers of marine mammals, particularly large whales. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
In 1956, a documentarybelgesel
by JacquesJacques CousteauCousteau wonwon
0
1033
4784
1956 yılında
Jacques Cousteau'nun bir belgeseli
00:17
bothher ikisi de the PalmePalme d'Ord'Or and an OscarOscar awardödül.
1
5841
3001
hem Altın Palmiye
hem de Oscar ödülü kazandı.
00:20
This filmfilm was calleddenilen,
"LeLe MondeMonde DuDu SilenceSessizlik,"
2
8866
2861
Filmin adı "Le Monde du Silence",
00:23
or, "The SilentSessiz WorldDünya."
3
11751
2092
yani "Sessiz Dünya" idi.
00:26
The premiseöncül of the titleBaşlık was that
the underwatersualtı worldDünya was a quietsessiz worldDünya.
4
14427
5350
Başlık, sualtı dünyasının
sessiz bir dünya olduğunu vurguluyordu.
00:32
We now know, 60 yearsyıl latersonra,
5
20459
2315
Artık 60 yıl sonra biliyoruz ki
00:34
that the underwatersualtı worldDünya
is anything but silentsessiz.
6
22798
3436
sualtı dünyasında hiçbir şey
sessiz değildir.
00:38
AlthoughHer ne kadar the soundssesleri
are inaudibleduyulmaz aboveyukarıdaki waterSu
7
26677
3007
Su üzerinden duyulmaz olsa da
nerede olduğunuza
00:41
dependingbağlı on where you are
and the time of yearyıl,
8
29708
3310
ya da yılın hangi dönemi olduğuna
bağlı olarak sualtı sesleri
00:45
the underwatersualtı soundscapeses efektleri can be as noisygürültülü
as any jungleorman or rainforestyağmur ormanı.
9
33042
5858
en az bir cangıl ya da yağmur ormanı
kadar gürültülüdür.
00:51
InvertebratesOmurgasızlar like snappingyaslama shrimpkarides,
fishbalık and marineDeniz mammalsmemeliler
10
39791
4858
Tabancalı karides gibi omurgasızlar,
balık ve deniz memelileri,
00:56
all use soundses.
11
44673
1205
tümü sesten faydalanır.
00:58
They use soundses to studyders çalışma theironların habitatyetişme ortamı,
12
46354
2913
Sesleri, bulundukları bölgeyi incelemede,
01:01
to keep in communicationiletişim with eachher other,
13
49291
2302
birbirleriyle iletişim kurmada,
01:03
to navigategezinmek,
14
51617
1283
yollarını bulmakta,
01:04
to detectbelirlemek predatorsyırtıcı and preyAv.
15
52924
2209
avcı ve avları fark etmekte kullanırlar.
01:07
They alsoAyrıca use soundses by listeningdinleme
to know something about theironların environmentçevre.
16
55737
5289
Bunun yanı sıra çevrelerine dair
bilgi almak için de sesten yararlanırlar.
01:13
Take, for an exampleörnek, the ArcticArctic.
17
61050
2679
Kuzey Kutbu'nu ele alalım.
01:15
It's considereddüşünülen a vastgeniş,
inhospitableyaşanması zor placeyer,
18
63753
3228
Uçsuz bucaksız,
barınılması zor bir bölge...
01:19
sometimesara sıra describedtarif edilen as a desertçöl,
19
67005
2581
Soğukluğu ve ıssızlığı düşünüldüğünde
01:21
because it is so coldsoğuk and so remoteuzak
20
69610
2933
yılın çoğunda buzlar altındaki bu alan
01:24
and ice-coveredbuz kaplı for much of the yearyıl.
21
72567
2211
bir çöl olarak bile tasvir edilebilir.
01:27
And despiterağmen this,
22
75268
1713
Ancak buna rağmen
01:29
there is no placeyer on EarthDünya
that I would ratherdaha doğrusu be than the ArcticArctic,
23
77005
4044
özellikle günlerin uzadığı,
baharın geldiği vakitlerde
01:33
especiallyözellikle as daysgünler lengthenuzatmak
and springbahar comesgeliyor.
24
81073
3639
Kuzey Kutbu dışında dünyanın
başka hiçbir yerinde olmak istemem.
01:37
To me, the ArcticArctic really
embodiestemsil ediyor this disconnectbağlantıyı kes
25
85464
4303
Benim için Kuzey Kutbu,
yüzeyde gördüğümüz ile
01:41
betweenarasında what we see on the surfaceyüzey
and what's going on underwatersualtı.
26
89791
5256
suyun altında olup biteni ayıran
müthiş bir örnektir.
01:47
You can look out acrosskarşısında the icebuz --
all whitebeyaz and bluemavi and coldsoğuk --
27
95685
5006
Buzun olanca beyazlığı,
maviliği ve soğukluğuna baktığınızda
01:53
and see nothing.
28
101691
1296
gördüğünüz hiçbir şeydir.
01:55
But if you could hearduymak underwatersualtı,
29
103653
2637
Ancak suyun altını dinlerseniz,
01:58
the soundssesleri you would hearduymak
would at first amazeHayret
30
106314
3381
duyacağınız sesler sizi önce şaşırtır,
02:01
and then delightzevk you.
31
109719
2087
sonra da keyiflendirir.
02:03
And while your eyesgözleri are seeinggörme
nothing for kilometerskilometre but icebuz,
32
111830
4022
Gözleriniz kilometreler boyunca
buz dışında hiçbir şey görmezken
02:07
your earskulaklar are tellingsöylüyorum you that out there
are bowheadGrönland and belugaBeluga whalesbalinalar,
33
115876
5463
kulaklarınız size Grönland balinalarını,
beyaz balinaları,
02:13
walrusMors and beardedSakallı sealsmühürler.
34
121363
2276
denizayılarını ve sakallı fokları anlatır.
02:16
The icebuz, too, makesmarkaları soundssesleri.
35
124661
1909
Elbette buzun da sesi vardır.
02:18
It screechesEvet and cracksçatlaklar
and popsPOP'ları and groansinler,
36
126594
3484
Sıcaklık, akıntılar ve rüzgarlar
değiştikçe çarpma ve sürtünmelerle
02:22
as it collidesçarpıştığında and rubslosyonları when temperaturesıcaklık
or currentsakımlar or windsrüzgarlar changedeğişiklik.
37
130102
4954
buz gıcırdar, çatlar, patlar ve gürülder.
02:28
And underaltında 100 percentyüzde seadeniz icebuz
in the deadölü of winterkış,
38
136112
3819
Kışın ıssızlığında, yüzde yüz örtülü
bir deniz buzulunun altında
02:32
bowheadGrönland whalesbalinalar are singingşan.
39
140784
2307
Grönland balinalarının şarkısı duyulur.
02:36
And you would never expectbeklemek that,
40
144247
1867
Biz insanlar,
02:38
because we humansinsanlar,
41
146138
2191
aslında görsel hayvanlar olduğumuzdan
02:40
we tendeğiliminde to be very visualgörsel animalshayvanlar.
42
148353
2597
bunu tahmin bile edemeyiz.
02:43
For mostçoğu of us, but not all,
43
151434
3045
Herkes değilse de birçoğumuz için
02:46
our senseduyu of sightgörme is how
we navigategezinmek our worldDünya.
44
154503
2538
dünyada yolumuzu bulmamızı sağlayan
görme duyumuzdur.
02:49
For marineDeniz mammalsmemeliler that livecanlı underwatersualtı,
45
157725
2692
Sualtında yaşayan deniz memelileri,
02:52
where chemicalkimyasal cuesİpuçları
and lightışık transmitiletmek poorlykötü,
46
160441
3863
kimyasal izler ya da ışıktan
nadiren faydalanabildiğinden
02:56
soundses is the senseduyu by whichhangi they see.
47
164328
4075
sesler sayesinde görebilirler.
03:00
And soundses transmitsiletir very well underwatersualtı,
48
168427
2314
Ses, su altında havaya kıyasla
03:02
much better than it does in airhava,
49
170765
1932
çok daha net şekilde iletilir,
03:04
so signalssinyalleri can be heardduymuş
over great distancesmesafeler.
50
172721
2994
dolayısıyla sinyaller
büyük mesafeler katedebilir.
03:08
In the ArcticArctic, this
is especiallyözellikle importantönemli,
51
176270
3091
Kuzey Kutbu'nda şu özellikle önemlidir:
03:11
because not only do ArcticArctic marineDeniz
mammalsmemeliler have to hearduymak eachher other,
52
179385
3913
Kuzey Denizi'ndeki deniz memelileri
yalnız birbirlerini değil
03:15
but they alsoAyrıca have to listen
for cuesİpuçları in the environmentçevre
53
183322
3111
çevrelerindeki sesleri de dinleyerek
03:18
that mightbelki indicatebelirtmek
heavyağır icebuz aheadönde or openaçık waterSu.
54
186457
3908
buz yoğunluğunu ve su açıklıklarını
fark etmek zorundadır.
03:22
RememberHatırlıyorum, althougholmasına rağmen they spendharcamak
mostçoğu of theironların liveshayatları underwatersualtı,
55
190862
3399
Yaşamlarının çoğunu
sualtında sürdürseler de
03:26
they are mammalsmemeliler,
56
194285
1224
bu canlılar memelidir,
03:27
and so they have to surfaceyüzey to breathenefes almak.
57
195533
2279
yani nefes almak için yüzeye çıkarlar.
03:30
So they mightbelki listen
for thinince icebuz or no icebuz,
58
198458
3856
Dolayısıyla çevrelerindeki buzul varlığını
03:34
or listen for echoesyankıları off nearbyyakında icebuz.
59
202338
3049
yankılar sayesinde fark ederler.
03:39
ArcticArctic marineDeniz mammalsmemeliler livecanlı in a richzengin
and variedçeşitli underwatersualtı soundscapeses efektleri.
60
207094
5120
Kuzey Kutbu deniz memelileri
zengin bir akustik atmosferde yaşar.
03:44
In the springbahar,
61
212726
1242
İlkbahar mevsiminde
03:45
it can be a cacophonykakofoni of soundses.
62
213992
2134
bu bir kakofoniye dönüşebilir.
03:49
(MarineDeniz mammalmemeli soundssesleri)
63
217329
3886
(Deniz memelisi sesleri)
04:05
But when the icebuz is frozendondurulmuş solidkatı,
64
233169
2890
Ancak su donarak katılaştığında
04:08
and there are no bigbüyük temperaturesıcaklık
shiftskaymalar or currentşimdiki changesdeğişiklikler,
65
236083
3708
ve sıcaklık ya da akıntılarda
büyük değişiklikler yoksa
04:11
the underwatersualtı ArcticArctic has some
of the lowesten düşük ambientortam noisegürültü levelsseviyeleri
66
239815
4299
Kuzey Kutbu'nda sualtı ortamı
dünya okyanusları arasında
04:16
of the world'sDünyanın en oceansokyanuslar.
67
244138
1720
en düşük ses seviyesine ulaşır.
04:17
But this is changingdeğiştirme.
68
245882
1322
Ancak bu artık değişiyor.
04:19
This is primarilyÖncelikle duenedeniyle to a decreaseazaltmak
in seasonalMevsimlik seadeniz icebuz,
69
247228
3664
Öncelikli sebebi sera gazları nedeniyle
04:23
whichhangi is a directdirekt resultsonuç of humaninsan
greenhouseyeşil Ev gasgaz emissionsemisyonları.
70
251796
3592
mevsimsel deniz buzu oranındaki düşüş.
04:28
We are, in effectEfekt, with climateiklim changedeğişiklik,
71
256354
2906
Aslında Küresel ısınma ile
04:31
conductingiletken a completelytamamen uncontrolledkontrolsüz
experimentdeney with our planetgezegen.
72
259284
3674
gezegenimizde tamamen
kontrolsüz bir deney gerçekleştiriyoruz.
04:35
Over the pastgeçmiş 30 yearsyıl,
73
263765
2089
Geçtiğimiz 30 yılda,
04:37
areasalanlar of the ArcticArctic have seengörüldü
decreasesazaltır in seasonalMevsimlik seadeniz icebuz
74
265878
3853
Kuzey Kutbu'ndaki kimi bölgelerde
mevsimsel deniz buzu oranında
04:41
from anywhereherhangi bir yer from
sixaltı weekshaftalar to fourdört monthsay.
75
269755
4415
altı hafta ile dört ay arasında
düşüşler görüldü.
04:46
This decreaseazaltmak in seadeniz icebuz is sometimesara sıra
referredsevk to as an increaseartırmak
76
274820
4610
Deniz buzu miktarındaki bu düşüş
kimi zaman açık deniz sezonunda
04:51
in the openaçık waterSu seasonsezon.
77
279454
1863
bir uzama olarak değerlendiriliyor.
04:53
That is the time of yearyıl when
the ArcticArctic is navigablegezilebilir to vesselsgemiler.
78
281341
3511
Açık deniz sezonu, Kuzey Denizi'nin
gemi geçişine müsait olduğu dönem.
04:57
And not only is the extentderece
of icebuz changingdeğiştirme,
79
285560
2654
Ve yalnızca buzlanma süresi değil,
05:01
but the ageyaş and the widthGenişlik of icebuz is, too.
80
289345
3329
buzun yaşı ve derinliği de değişiyor.
05:05
Now, you mayMayıs ayı well have heardduymuş
81
293356
1458
Muhtemelen duymuşsunuzdur,
05:06
that a decreaseazaltmak in seasonalMevsimlik seadeniz icebuz
is causingneden olan a losskayıp of habitatyetişme ortamı
82
294838
3483
mevsimsel deniz buzundaki düşüş
bu buzullarda yaşayan
05:10
for animalshayvanlar that relygüvenmek on seadeniz icebuz,
83
298345
2131
buz fokları, morslar ve kutup ayıları gibi
05:12
suchböyle as icebuz sealsmühürler,
or walrusMors, or polarkutup bearsayılar.
84
300500
3573
hayvanların doğal ortamlarını
kaybetmelerine sebep oluyor.
05:16
DecreasingAzalan seadeniz icebuz is alsoAyrıca causingneden olan
increasedartmış erosionerozyon alonguzun bir coastalsahil villagesköyler,
85
304858
4839
Azalan buzul miktarı
ayrıca kıyı köylerinde erozyona
05:21
and changingdeğiştirme preyAv availabilitykullanılabilirlik
for marineDeniz birdskuşlar and mammalsmemeliler.
86
309721
3566
ve su kuşları ile memelilerinin
av bulmakta zorlanmalarına sebep oluyor.
05:26
Climateİklim changedeğişiklik and decreasesazaltır in seadeniz icebuz
87
314319
3078
İklim değişikliği ve buzullarda azalma
05:29
are alsoAyrıca alteringdeğiştirme the underwatersualtı
soundscapeses efektleri of the ArcticArctic.
88
317421
4515
ayrıca Kuzey Kutbu'nun
sualtı seslerini de değiştiriyor.
05:35
What do I mean by soundscapeses efektleri?
89
323370
1728
Sualtı seslerinden ne kastediyorum?
05:37
Those of us who eavesdropkulak misafiri
on the oceansokyanuslar for a livingyaşam
90
325833
2857
Meslek olarak okyanusları dinleyen
bizim gibi insanlar
05:40
use instrumentsenstrümanlar calleddenilen hydrophoneshidrofon,
91
328714
2254
hidrofon adı verilen
05:42
whichhangi are underwatersualtı microphonesmikrofonlar,
92
330992
2045
sualtı mikrofonlarını kullanarak
05:45
and we recordkayıt ambientortam noisegürültü --
93
333061
1946
ortam seslerini, yani çevremizdeki
05:47
the noisegürültü all around us.
94
335031
1924
tüm sesleri dinlerler.
05:48
And the soundscapeses efektleri describesaçıklar
the differentfarklı contributorskatkıda
95
336979
3341
Akustik atmosfer
tüm bu çevre seslerine katkıda bulunan
05:52
to this noisegürültü fieldalan.
96
340344
1517
farklı kaynakları kapsar.
05:54
What we are hearingişitme on our hydrophoneshidrofon
97
342743
2601
Hidrofonlar sayesinde
05:57
are the very realgerçek soundssesleri
of climateiklim changedeğişiklik.
98
345368
3535
aslında iklim değişikliğinin
seslerini duyuyoruz.
06:01
We are hearingişitme these changesdeğişiklikler
from threeüç frontscepheler:
99
349503
2638
Bu sesler üç alandan kaynak buluyor:
06:04
from the airhava,
100
352831
1772
Havadan,
06:06
from the waterSu
101
354627
1453
sudan,
06:08
and from landarazi.
102
356104
1349
ve topraktan.
06:10
First: airhava.
103
358319
2220
Birinci kaynak: Hava.
06:13
WindRüzgar on waterSu createsyaratır wavesdalgalar.
104
361904
2613
Rüzgar su üstünde dalga oluşturur.
06:16
These wavesdalgalar make bubbleskabarcıklar;
105
364541
1825
Bu dalgalar baloncuklar yaratır,
06:18
the bubbleskabarcıklar breakkırılma,
106
366390
1367
baloncuklar patlar
06:19
and when they do,
107
367781
1506
ve patladıklarında
06:21
they make noisegürültü.
108
369311
1203
bir ses çıkartırlar.
06:22
And this noisegürültü is like a hisstıs
or a staticstatik in the backgroundarka fon.
109
370538
3904
Bu ses, arkaplanda bir ıslık
ya da parazit olarak duyulur.
06:27
In the ArcticArctic, when it's ice-coveredbuz kaplı,
110
375298
2951
Kuzey Kutbu buzla kaplı olduğundan
06:30
mostçoğu of the noisegürültü from windrüzgar
doesn't make it into the waterSu columnkolon,
111
378273
3631
rüzgar gürültüsünün büyük bir kısmı
su kütlesine ulaşamaz
06:33
because the icebuz actseylemler as a bufferarabellek
betweenarasında the atmosphereatmosfer and the waterSu.
112
381928
4590
çünkü buz, atmosfer ve su arasında
bir tampon bölge oluşturur.
06:39
This is one of the reasonsnedenleri
113
387000
1345
Çevresel seslerin
06:40
that the ArcticArctic can have
very lowdüşük ambientortam noisegürültü levelsseviyeleri.
114
388369
3703
Kuzey Denizi'nde bu denli düşük
olmasının sebeplerinden biri de budur.
06:44
But with decreasesazaltır in seasonalMevsimlik seadeniz icebuz,
115
392834
2630
Ancak mevsimsel deniz buzundaki azalma
06:47
not only is the ArcticArctic now openaçık
to this wavedalga noisegürültü,
116
395488
4367
yalnızca Kuzey Denizi'ni dalga seslerine
savunmasız bırakmakla kalmıyor,
06:52
but the numbernumara of stormsfırtınalar
and the intensityyoğunluk of stormsfırtınalar in the ArcticArctic
117
400459
3487
Kuzey Kutbu'ndaki fırtına sayısı
ve şiddetinin de
06:55
has been increasingartan.
118
403970
1263
yükselmesine sebep oluyor.
06:57
All of this is raisingyükselen noisegürültü levelsseviyeleri
in a previouslyÖnceden quietsessiz oceanokyanus.
119
405725
4489
Tüm bunlar, daha önce sessiz sayılan
okyanusun gürültü seviyesini artırıyor.
07:02
Secondİkinci: waterSu.
120
410748
2226
İkinci kaynak: Su.
07:06
With lessaz seasonalMevsimlik seadeniz icebuz,
121
414481
1874
Mevsimsel buz oranındaki düşüşle
07:08
subarcticsubarctic speciesTürler are movinghareketli northkuzeyinde,
122
416379
2676
kutup dairesi dışındaki canlılar
07:11
and takingalma advantageavantaj of the newyeni habitatyetişme ortamı
that is createdoluşturulan by more openaçık waterSu.
123
419079
4552
kuzeye yönelerek daha açık sularda
oluşan doğal ortamdan faydalanıyorlar.
07:16
Now, ArcticArctic whalesbalinalar, like this bowheadGrönland,
124
424504
3025
Grönland balinası gibi kutup balinalarının
07:19
they have no dorsalDorsal finFin,
125
427553
1712
sırt yüzgeçleri yoktur.
07:21
because they have evolvedgelişti to livecanlı
and swimyüzmek in ice-coveredbuz kaplı watersdeniz,
126
429289
4768
Buzla kaplı sularda
yüzmek ve yaşamak için evrildiklerinden
07:26
and havingsahip olan something stickingyapışkan
off of your back is not very conduciveyardım eden
127
434081
3523
sırtlarında onlara engel olacak
bir çıkıntıyla
07:29
to migratinggeçiş yapma throughvasitasiyla icebuz,
128
437628
1810
buzun içinde hareket edemezler.
07:31
and mayMayıs ayı, in factgerçek, be excludinghariç
animalshayvanlar from the icebuz.
129
439462
3779
Hatta bu, onları buzdan özellikle
uzak tutuyor olabilir.
07:35
But now, everywhereher yerde we'vebiz ettik listeneddinlenen,
130
443835
2647
Ancak artık dinlediğimiz her noktada
07:38
we're hearingişitme the soundssesleri
of finFin whalesbalinalar and humpbackKambur whalesbalinalar
131
446506
3058
çatal kuyruklu balina,
kambur balina ve katil balinaların
07:41
and killerkatil whalesbalinalar,
132
449588
1469
seslerini duyabiliyoruz.
07:43
furtherayrıca and furtherayrıca northkuzeyinde,
133
451081
2231
Giderek daha kuzeyde
07:45
and latersonra and latersonra in the seasonsezon.
134
453336
2048
ve sezon dışında duyulabiliyorlar.
07:48
We are hearingişitme, in essenceöz,
135
456003
1412
Temel olarak Kutup dairesinin
07:49
an invasionistila of the ArcticArctic
by subarcticsubarctic speciesTürler.
136
457439
3733
dışarıdan gelen türlerce
istila edilişini duyuyoruz.
07:53
And we don't know what this meansanlamına geliyor.
137
461874
1963
Bunun ne anlama geldiğini bilmiyoruz.
07:55
Will there be competitionyarışma for foodGıda
betweenarasında ArcticArctic and subarcticsubarctic animalshayvanlar?
138
463861
4667
Kutup hayvanları ile dışarıdan gelenler
arasında gıda savaşları mı olacak?
08:00
MightOlabilir these subarcticsubarctic speciesTürler introducetakdim etmek
diseaseshastalıklar or parasitesparazitler into the ArcticArctic?
139
468965
5198
Kutup dairesi dışından gelen türler
parazit ya da hastalık getirecekler mi?
08:07
And what are the newyeni soundssesleri
that they are producingüreten
140
475035
2777
Ayrıca çıkarttıkları yeni sesler
08:09
doing to the soundscapeses efektleri underwatersualtı?
141
477836
2390
sualtı ses dünyasını nasıl etkileyecek?
08:12
And thirdüçüncü: landarazi.
142
480980
1762
Üçüncü kaynak: Toprak.
08:15
And by landarazi ...
143
483188
1656
Topraktan kastım,
08:16
I mean people.
144
484868
1257
insanlar.
08:18
More openaçık waterSu meansanlamına geliyor
increasedartmış humaninsan use of the ArcticArctic.
145
486714
3728
Suyun artmasıyla, Kutuplarda
daha fazla insan geçişine rastlayacağız.
08:23
Just this pastgeçmiş summeryaz,
146
491254
1318
Bu yaz,
08:24
a massivemasif cruiseCruise shipgemi madeyapılmış its way
throughvasitasiyla the NorthwestKuzeybatı PassageGeçiş --
147
492596
4181
dev bir yolcu gemisi, bir zamanlar
Avrupa ile Pasifik arasında
08:28
the once-mythicalbir kez efsanevi routerota
betweenarasında EuropeEurope and the PacificPasifik.
148
496801
3463
gerçeküstü addedilen
Kuzeybatı Geçidi'ni aşabildi.
08:33
DecreasesAzaltır in seadeniz icebuz have allowedizin
humansinsanlar to occupyişgal etmek the ArcticArctic more oftensık sık.
149
501386
6381
Deniz buzulundaki azalma,
Kuzey Kutbu'nu işgalini kolaylaştırdı.
08:40
It has allowedizin increasesartışlar in oilsıvı yağ
and gasgaz explorationkeşif and extractionayıklama,
150
508167
4641
Petrol ve gaz için keşif ve çıkartma
işlemlerinin artmasına
08:44
the potentialpotansiyel for commercialticari shippingNakliye,
151
512832
2630
ticari gemi potansiyelinde yükselmeye
08:47
as well as increasedartmış tourismturizm.
152
515486
1797
ve turizmde gelişmeye yol açtı.
08:50
And we now know that shipgemi noisegürültü increasesartışlar
levelsseviyeleri of stressstres hormoneshormonlar in whalesbalinalar
153
518394
4865
gemi gürültüleri balinalarda
stres hormonlarını yükselttiğini
08:55
and can disruptbozmak feedingbesleme behaviordavranış.
154
523283
2082
ve beslenme alışkanlıklarını bozduğunu
artık biliyoruz.
08:58
AirHava gunssilahlar, whichhangi produceüretmek loudyüksek sesle,
low-frequencydüşük frekans "whoompswhoomps"
155
526051
5249
Her 10 ile 20 saniyede yüksek sesli
ve düşük frekanslı atışlar yapan
09:03
everyher 10 to 20 secondssaniye,
156
531324
2574
hava tüfekleri,
09:05
changeddeğişmiş the swimmingyüzme and vocalvokal
behaviordavranış of whalesbalinalar.
157
533922
3241
balinaların yüzme ve iletişim
davranışlarını değiştiriyor.
09:09
And all of these soundses sourceskaynaklar
are decreasingazalan the acousticakustik spaceuzay
158
537723
4938
Tüm bu ses kaynakları, Kuzey Kutbu
deniz memelilerinin iletişim kurduğu
09:14
over whichhangi ArcticArctic marineDeniz mammalsmemeliler
can communicateiletişim kurmak.
159
542685
3217
akustik alanın daralmasına sebep oluyor.
09:18
Now, ArcticArctic marineDeniz mammalsmemeliler
are used to very highyüksek levelsseviyeleri of noisegürültü
160
546914
4384
Kutup memelileri, yılın belli dönemlerinde
çok yüksek ses seviyelerine
09:23
at certainbelli timeszamanlar of the yearyıl.
161
551322
1481
ulaşmaya alışıktır.
09:25
But this is primarilyÖncelikle from other
animalshayvanlar or from seadeniz icebuz,
162
553327
4076
Ancak bu sesler öncelikle başka hayvanlar
ve deniz buzlarından kaynaklanır.
09:29
and these are the soundssesleri
with whichhangi they'veonlar ettik evolvedgelişti,
163
557427
2496
Beraber evrimleştikleri bu sesler
09:31
and these are soundssesleri that are vitalhayati
to theironların very survivalhayatta kalma.
164
559947
3490
yaşamlarını sürdürmek için
hayati bir önem taşır.
09:35
These newyeni soundssesleri
are loudyüksek sesle and they're alienyabancı.
165
563461
3195
Bu yeni ses kaynakları
hem yüksek hem de onlar için yabancı.
09:39
They mightbelki impactdarbe the environmentçevre
in waysyolları that we think we understandanlama,
166
567161
5151
Bunların çevreye etkisini
belli sınırlarda anlayabiliyoruz,
09:44
but alsoAyrıca in waysyolları that we don't.
167
572336
2293
ancak düşünemediğimiz etkileri de var.
09:48
RememberHatırlıyorum, soundses is the mostçoğu
importantönemli senseduyu for these animalshayvanlar.
168
576998
4801
Hatırlarsanız, sesin bu hayvanlar için
en önemli duyu olduğunu söylemiştim.
09:53
And not only is the physicalfiziksel habitatyetişme ortamı
of the ArcticArctic changingdeğiştirme rapidlyhızla,
169
581823
4575
Kuzey Kutbu'nun fiziksel ortamı
değişmekle kalmıyor,
09:58
but the acousticakustik habitatyetişme ortamı is, too.
170
586422
2216
bu değişim akustik atmosferi de etkiliyor.
10:01
It's as if we'vebiz ettik pluckedkoparıp these animalshayvanlar up
from the quietsessiz countrysidekırsal
171
589086
3717
Bu hayvanları sessiz sakin
bir köyden koparttığımızı
10:04
and droppeddüştü them into a bigbüyük cityŞehir
in the middleorta of rushacele hoursaat.
172
592827
3256
ve şehrin en gürültülü yerine
bıraktığımızı hayal edin.
10:08
And they can't escapekaçış it.
173
596837
1604
Kaçacak yerleri yok.
10:11
So what can we do now?
174
599685
2009
Peki şimdi ne yapabiliriz?
10:15
We can't decreaseazaltmak windrüzgar speedshızlar
175
603019
2388
Rüzgar hızını azaltamayız
10:17
or keep subarcticsubarctic animalshayvanlar
from migratinggeçiş yapma northkuzeyinde,
176
605431
3180
ya da Kutup Dairesi dışındaki
hayvanların göçünü engelleyemeyiz.
10:20
but we can work on localyerel solutionsçözeltiler
177
608635
2433
Ancak insan kaynaklı sualtı sesleri için
10:23
to reducingindirgen human-causedinsan neden oldu underwatersualtı noisegürültü.
178
611092
2795
yerel önlemler alabiliriz.
10:26
One of these solutionsçözeltiler
is to slowyavaş down shipsgemiler
179
614817
3157
Bu önlemlerden biri
Kuzey Denizi'ni geçen gemilerin
10:29
that traverseçapraz the ArcticArctic,
180
617998
1790
yavaşlatılması olabilir,
10:31
because a slowerYavaş shipgemi is a quieterdaha sessiz shipgemi.
181
619812
3438
çünkü yavaş gemi, sessiz gemi demektir.
10:35
We can restrictkısıtlamak accesserişim
in seasonsmevsim and regionsbölgeler
182
623934
3792
Belirli sezon ve bölgeler için
geçişleri kısıtlayabilir,
10:39
that are importantönemli for matingçiftleşme
or feedingbesleme or migratinggeçiş yapma.
183
627750
4291
çiftleşme, beslenme ve göç dönemlerinde
hayvanları koruyabiliriz.
10:44
We can get smarterdaha akıllı about quietingsessiz shipsgemiler
184
632497
3304
Gemileri sessiz hale getirmek için
kafa yorabilir,
10:47
and find better waysyolları
to explorekeşfetmek the oceanokyanus bottomalt.
185
635825
2752
okyanus zeminini daha uygun
yöntemlerle araştırabiliriz.
10:51
And the good newshaber is,
186
639727
1943
İyi haber şu ki
10:53
there are people
workingçalışma on this right now.
187
641694
2792
halihazırda bunun için çalışanlar var.
10:58
But ultimatelyen sonunda,
188
646240
1501
Ancak her halükarda,
10:59
we humansinsanlar have to do the hardzor work
189
647765
2867
insan kaynaklı atmosfer değişikliklerini
11:02
of reversinggeri or at the very
leasten az deceleratingyavaşlatma
190
650656
4156
tersine çevirmek
ya da en azından yavaşlatmak için
11:06
human-causedinsan neden oldu atmosphericatmosferik changesdeğişiklikler.
191
654836
2472
asıl çaba biz insanlara düşüyor.
11:09
So, let's returndönüş to this ideaFikir
of a silentsessiz worldDünya underwatersualtı.
192
657332
4459
En baştaki "sualtındaki sessiz dünya"
fikrine geri dönelim.
11:15
It's entirelyBaştan sona possiblemümkün
193
663006
1495
Bugün Kuzey Kutbu'ndaki
11:16
that manyçok of the whalesbalinalar
swimmingyüzme in the ArcticArctic todaybugün,
194
664525
3337
balinaların büyük çoğunluğu,
özellikle Grönland balinaları
11:19
especiallyözellikle long-liveduzun ömürlü speciesTürler
like the bowheadGrönland whalebalina
195
667886
3535
Eskimoların da dediği kadarıyla,
iki insan ömrü kadar yaşayabilen
11:23
that the InuitsInuitler say can livecanlı
two humaninsan liveshayatları --
196
671445
3757
çok uzun ömürlü balinalar.
11:27
it's possiblemümkün that these whalesbalinalar
were alivecanlı in 1956,
197
675226
3761
1956'da Jacques Cousteau
belgeselini çektiği sırada
11:31
when JacquesJacques CousteauCousteau madeyapılmış his filmfilm.
198
679011
1885
muhtemelen bu balinalar da hayattaydı.
11:33
And in retrospectgeriye doğru bakıldığında,
199
681877
1712
Geçmişe baktığımızda,
11:35
consideringdikkate alınarak all the noisegürültü
we are creatingoluşturma in the oceansokyanuslar todaybugün,
200
683613
3908
günümüzde okyanuslarda yarattığımız
gürültü kirliliğine göre
11:40
perhapsbelki it really was "The SilentSessiz WorldDünya."
201
688644
3060
belki de gerçekten "Sessiz Dünya" vardı.
11:44
Thank you.
202
692873
1264
Teşekkürler.
11:46
(ApplauseAlkış)
203
694161
2404
(Alkışlar)
Translated by Aslihan Tuna
Reviewed by Cihan Ekmekçi

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Kate Stafford - Oceanographer
Kate Stafford's research examines migratory movements, geographic variation and physical drivers of marine mammals, particularly large whales.

Why you should listen

Dr. Kate Stafford has worked in marine habitats all over the world, from the tropics to the poles, and is fortunate enough to have seen (and recorded) blue whales in every ocean in which they occur. Stafford's current research focuses on the changing acoustic environment of the Arctic and how changes from declining sea ice to increasing industrial human use may be influencing subarctic and Arctic marine mammals.

Stafford is a Principal Oceanographer at the Applied Physics Lab and affiliate Associate Professor in the School of Oceanography at the University of Washington in Seattle. She has degrees in French literature and biology from the University of California at Santa Cruz and wildlife science (MS) and oceanography (PhD) from Oregon State University. Before going to graduate school, she lived as a Fulbright scholar for a year in Paris studying Medieval French literature. Stafford's research has been featured in Wild Blue: a Natural History of the World's Largest Animal by Dan Bortolotti, the New York Times "Scientist at Work" blog, The Planet magazine, and in Highlights for Children magazine. She has collaborated with artists around the world, providing sounds for multimedia art exhibits.

More profile about the speaker
Kate Stafford | Speaker | TED.com