TED2003
Jared Diamond: Why do societies collapse?
Ο Τζάρεντ Ντάιαμοντ για τους λόγους που οι κοινωνίες καταρρέουν
Filmed:
Readability: 5.3
2,576,778 views
Γιατί αποτυγχάνουν οι κοινωνίες; Χρησιμοποιώντας μαθήματα από τους Βίκινγκς της Εποχής του Σιδήρου στη Γροιλανδία, την αποψιλωμένη Νήσο του Πάσχα και τη σημερινή Μοντάνα, ο Τζάρεντ Ντάιαμοντ μιλά για τα σημάδια ότι η κατάρρευση πλησιάζει και πώς -- αν τα δούμε εγκαίρως -- μπορούμε να την αποτρέψουμε.
Jared Diamond - Civilization scholar
Jared Diamond investigates why cultures prosper or decline -- and what we can learn by taking a broad look across many kinds of societies. Full bio
Jared Diamond investigates why cultures prosper or decline -- and what we can learn by taking a broad look across many kinds of societies. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
I think all of us have been interested, at one time or another,
0
0
4000
Νομίζω πως όλοι μας έχουμε ενδιαφερθεί, κάποια στιγμή,
00:22
in the romantic mysteries of all those societies that collapsed,
1
4000
4000
για τα ρομαντικά μυστήρια όλων εκείνων των κοινωνιών που κατέρρευσαν,
00:27
such as the classic Maya in the Yucatan, the Easter Islanders,
2
9000
4000
όπως ο κλασικός πολιτισμός των Μάγια και του Γιουκατάν, οι κάτοικοι της Νήσου του Πάσχα,
00:32
the Anasazi, Fertile Crescent society, Angor Wat, Great Zimbabwe
3
14000
4000
οι Ανασάζι, η κοινωνία της Γόνιμης Ημισελήνου, το Άνγκορ Βατ, η Μεγάλη Ζιμπάμπουε
00:36
and so on. And within the last decade or two,
4
18000
3000
κτλ. Και τις τελευταίες δύο δεκαετίες
00:40
archaeologists have shown us that there were environmental problems
5
22000
4000
οι αρχαιολόγοι μάς έχουν δείξει πως περιβαλλοντικά προβλήματα
00:44
underlying many of these past collapses.
6
26000
2000
βρίσκονται πίσω από πολλές από αυτές τις καταρρεύσεις στο παρελθόν.
00:47
But there were also plenty of places in the world
7
29000
1000
Αλλά υπήρχε και πλήθος τοποθεσιών στον κόσμο
00:48
where societies have been developing for thousands of years
8
30000
3000
όπου κοινωνίες αναπτύσσονται για χιλιάδες χρόνια
00:52
without any sign of a major collapse,
9
34000
2000
χωρίς κανένα σημάδι μεγάλης κατάρρευσης,
00:54
such as Japan, Java, Tonga and Tikopea. So evidently, societies
10
36000
5000
όπως στην Ιαπωνία, στην Ιάβα, στην Τόνγκα και στην Τικοπία. Προφανώς λοιπόν, κοινωνίες
01:00
in some areas are more fragile than in other areas.
11
42000
2000
σε ορισμένες περιοχές είναι πιο εύθραυστες απ' ότι σε άλλες περιοχές.
01:03
How can we understand what makes some societies more fragile
12
45000
3000
Πώς μπορούμε να καταλάβουμε τι κάνει κάποιες κοινωνίες πιο εύθραυστες
01:06
than other societies? The problem is obviously relevant
13
48000
6000
απ' ότι άλλες κοινωνίες; Το πρόβλημα προφανώς σχετίζεται
01:12
to our situation today, because today as well, there are
14
54000
3000
με την τωρινή μας κατάσταση, διότι σήμερα επίσης υπάρχουν
01:15
some societies that have already collapsed, such as Somalia
15
57000
3000
κάποιες κοινωνίες που έχουν ήδη καταρρεύσει, όπως η Σομαλία
01:19
and Rwanda and the former Yugoslavia. There are also
16
61000
3000
και η Ρουάντα και η πρώην Γιουγκοσλαβία. Υπάρχουν επίσης
01:22
societies today that may be close to collapse, such as Nepal, Indonesia and Columbia.
17
64000
5000
κοινωνίες σήμερα που μπορεί να είναι κοντά στην κατάρρευση,όπως το Νεπάλ, η Ινδονησία και η Κολομβία.
01:27
What about ourselves?
18
69000
3000
Και εμείς;
01:30
What is there that we can learn from the past that would help us avoid
19
72000
5000
Τι μπορούμε να μάθουμε από το παρελθόν που θα μπορούσε να μας βοηθήσει να αποφύγουμε
01:36
declining or collapsing in the way that so many past societies have?
20
78000
3000
την παρακμή ή την κατάρρευση που βίωσαν τόσες πολλές κοινωνίες στο παρελθόν;
01:41
Obviously the answer to this question is not going
21
83000
2000
Προφανώς η απάντηση στο ερώτημα δεν
01:43
to be a single factor. If anyone tells you that there is a single-factor
22
85000
3000
θα είναι μονοδιάστατη. Αν κάποιος σας πει πως υπάρχει ένας μοναδικός παράγοντας
01:47
explanation for societal collapses, you know right away
23
89000
3000
που εξηγεί την κοινωνική κατάρρευση, ξέρετε αμέσως
01:50
that they're an idiot. This is a complex subject.
24
92000
3000
ότι είναι ηλίθιος. Αυτό είναι ένα πολύπλοκο θέμα.
01:54
But how can we make sense out of the complexities of this subject?
25
96000
3000
Πώς μπορούμε να βγάλουμε κάποιο νόημα;
01:58
In analyzing societal collapses, I've arrived at a
26
100000
3000
Αναλύοντας κοινωνικές καταρρεύσεις, κατέληξα
02:01
five-point framework -- a checklist of things that I go through
27
103000
4000
σε ένα πλαίσιο πέντε στοιχείων: μία λίστα από πράγματα που ψάχνω
02:05
to try and understand collapses. And I'll illustrate that five-point
28
107000
4000
και προσπαθώ να καταλάβω τις καταρρεύσεις. Και θα παρουσιάσω
02:10
framework by the extinction of the Greenland Norse society.
29
112000
4000
αυτό το πλαίσιο με την εξαφάνιση της κοινωνίας των Βίκινγκς της Γροιλανδίας.
02:15
This is a European society with literate records,
30
117000
3000
Είναι μία Ευρωπαϊκή κοινωνία με γραπτά αρχεία,
02:18
so we know a good deal about the people and their motivation.
31
120000
3000
οπότε ξέρουμε αρκετά για τους ανθρώπους και τα κίνητρά τους.
02:22
In AD 984 Vikings went out to Greenland, settled Greenland,
32
124000
4000
Το 984 μ.Χ. οι Βίκινγκς ταξίδευσαν και αποίκησαν τη Γροιλανδία
02:26
and around 1450 they died out -- the society collapsed,
33
128000
4000
και γύρω στο 1450 αφανίστηκαν -- η κοινωνία κατέρρευσε,
02:30
and every one of them ended up dead.
34
132000
2000
και όλοι τους πέθαναν.
02:32
Why did they all end up dead? Well, in my five-point framework,
35
134000
4000
Γιατί πέθαναν όλοι; Λοιπόν, σύμφωνα με το πλαίσιο πέντε στοιχείων μου,
02:36
the first item on the framework is to look for human impacts
36
138000
4000
το πρώτο στοιχείο είναι η αναζήτηση ανθρώπινων επιπτώσεων
02:40
on the environment: people inadvertently destroying the resource
37
142000
3000
στο περιβάλλον: οι άνθρωποι ακούσια καταστρέφουν τους πόρους
02:43
base on which they depend. And in the case of the Viking Norse,
38
145000
4000
στους οποίους βασίζονται. Και στην περίπτωση των Βίκινγκς,
02:48
the Vikings inadvertently caused soil erosion and deforestation,
39
150000
5000
άθελά τους προκάλεσαν τη διάβρωση του εδάφους και την αποψίλωση των δασών,
02:53
which was a particular problem for them because
40
155000
2000
που ήταν ένα ιδιαίτερο πρόβλημα γι' αυτούς διότι
02:56
they required forests to make charcoal, to make iron.
41
158000
3000
χρειάζονταν δάση για να παράγουν ξυλάνθρακα, για να κάνουν σίδηρο.
02:59
So they ended up an Iron Age European society, virtually
42
161000
4000
Κατέληξαν λοιπόν ως μία ευρωπαϊκή κοινωνία της εποχής του σιδήρου κυριολεκτικά
03:03
unable to make their own iron. A second item on my checklist is
43
165000
4000
ανήμπορη να παράγει το σίδηρό της. Ένα δεύτερο στοιχείο στη λίστα μου είναι
03:08
climate change. Climate can get warmer or colder or dryer or wetter.
44
170000
5000
η κλιματική αλλαγή. Το κλίμα μπορεί να γίνει πιο θερμό ή πιο ψυχρό ή πιο ξηρό ή πιο υγρό.
03:14
In the case of the Vikings -- in Greenland, the climate got colder
45
176000
3000
Στην περίπτωση των Βίκινγκς στη Γροιλανδία, το κλίμα έγινε πιο ψυχρό
03:18
in the late 1300s, and especially in the 1400s. But a cold climate
46
180000
4000
στα τέλη του 14ου αιώνα και ιδιαίτερα το 15ο. Αλλά ένα ψυχρό κλίμα
03:22
isn't necessarily fatal, because the Inuit -- the Eskimos inhabiting
47
184000
4000
δεν είναι απαραίτητα μοιραίο, διότι οι Ίνουιτ -- οι Εσκιμώοι που κατοικούσαν
03:27
Greenland at the same time -- did better, rather than worse,
48
189000
2000
στη Γροιλανδία την ίδια περίοδο -- τα πήγαν καλύτερα παρά χειρότερα
03:29
with cold climates. So why didn't the Greenland Norse as well?
49
191000
3000
στο ψυχρό κλίμα. Γιατί όχι και οι Βίκινγκς;
03:33
The third thing on my checklist is relations with neighboring
50
195000
3000
Το τρίτο στοιχείο στη λίστα μου είναι σχέσεις με γειτονικές
03:37
friendly societies that may prop up a society. And if that
51
199000
4000
φιλικές κοινωνίες που μπορούν να στηρίξουν μία κοινωνία. Και αν
03:41
friendly support is pulled away, that may make a society
52
203000
3000
αυτή η φιλική βοήθεια αποσυρθεί, αυτό μπορεί να φέρει μία κοινωνία
03:44
more likely to collapse. In the case of the Greenland Norse,
53
206000
3000
πιο κοντά στην κατάρρευση. Στην περίπτωση των Βίκινγκς της Γροιλανδίας,
03:48
they had trade with the mother country -- Norway --
54
210000
2000
είχαν εμπορικές σχέσεις με τη μητέρα-πατρίδα, με τη Νορβηγία,
03:50
and that trade dwindled: partly because Norway got weaker,
55
212000
4000
και το εμπόριο αυτό μαράζωσε εν μέρει επειδή η Νορβηγία αποδυναμώθηκε,
03:54
partly because of sea ice between Greenland and Norway.
56
216000
3000
εν μέρει εξαιτίας του θαλάσσιου πάγου μεταξύ Γροιλανδίας και Νορβηγίας.
03:59
The fourth item on my checklist is relations with hostile societies.
57
221000
5000
Το τέταρτο στοιχείο στη λίστα μου είναι οι σχέσεις με εχθρικές κοινωνίες.
04:05
In the case of Norse Greenland, the hostiles were the Inuit --
58
227000
3000
Στην περίπτωση των Βίκινγκς της Γροιλανδίας, οι εχθροί ήταν οι Ίνουιτ,
04:08
the Eskimos sharing Greenland -- with whom the Norse
59
230000
3000
οι Εσκιμώοι που μοιράζονταν τη Γροιλανδία με τους οποίους οι Βίκινγκς
04:12
got off to bad relationships. And we know that the Inuit
60
234000
4000
είχαν από την αρχή κακές σχέσεις. Και γνωρίζουμε πως οι Ίνουιτ
04:16
killed the Norse and, probably of greater importance,
61
238000
3000
σκότωναν τους Βίκινγκς, και, ίσως ακόμα πιο σημαντικό,
04:19
may have blocked access to the outer fjords, on which
62
241000
4000
μπορεί να είχαν αποκόψει την πρόσβαση στα εξωτερικά φιόρδ από τα οποία
04:23
the Norse depended for seals at a critical time of the year.
63
245000
4000
εξαρτώνταν οι Βίκινγκς για τις φώκιες σε μία κρίσιμη περίοδο της χρονιάς.
04:27
And then finally, the fifth item on my checklist is the political,
64
249000
4000
Και τελικά, το πέμπτο στοιχείο στη λίστα μου είναι οι πολιτικοί,
04:31
economic, social and cultural factors in the society that make it
65
253000
4000
οικονομικοί, κοινωνικοί και πολιτιστικοί παράγοντες της κοινωνίας που την κάνουν
04:35
more or less likely that the society will perceive and solve its
66
257000
4000
περισσότερο ή λιγότερο ικανή να αντιληφθεί και να λύσει
04:39
environmental problems. In the case of the Greenland Norse,
67
261000
4000
τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Στην περίπτωση των Βίκινγκς της Γροιλανδίας,
04:44
cultural factors that made it difficult for them
68
266000
2000
πολιτιστικοί παράγοντες που καθιστούσαν δύσκολο γι' αυτούς
04:46
to solve their problems were: their commitments to a
69
268000
3000
να λύσουν τα προβλήματά τους ήταν η δέσμευσή τους
04:49
Christian society investing heavily in cathedrals; their being
70
271000
4000
για μία χριστιανική κοινωνία που επενδύει πολλά χρήματα σε καθεδρικούς ναούς,
04:53
a competitive-ranked chiefly society; and their scorn for the Inuit,
71
275000
5000
το ότι ήταν μία πολύ ανταγωνιστική στρωματική κοινωνία και η περιφρόνηση για τους Ίνουιτ,
04:59
from whom they refused to learn. So that's how the five-part
72
281000
3000
από τους οποιούς αρνήθηκαν να διδαχτούν. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο το πλαίσιο
05:02
framework is relevant to the collapse and eventual extinction of the Greenland Norse.
73
284000
5000
πέντε στοιχείων σχετίζεται με την κατάρρευση και τελική εξαφάνιση των Βίκινγκς της Γροιλανδίας.
05:07
What about a society today?
74
289000
3000
Και οι σημερινές κοινωνίες;
05:10
For the past five years, I've been taking my wife and kids to
75
292000
4000
Τα τελευταία πέντε χρόνια, πηγαίνουμε με τη γυναίκα μου και τα παιδιά μου
05:14
Southwestern Montana, where I worked as a teenager
76
296000
3000
στη νοτιοδυτική Μοντάνα, όπου εργαζόμουνα ως έφηβος
05:17
on the hay harvest. And Montana, at first sight, seems
77
299000
3000
στη συγκομιδή σανού. Η Μοντάνα, με μια πρώτη ματιά, φαίνεται
05:21
like the most pristine environment in the United States.
78
303000
3000
σαν το πιο παρθένο περιβάλλον στις Ηνωμένες Πολιτείες.
05:24
But scratch the surface, and Montana suffers from serious problems.
79
306000
5000
Αλλά κάτω από την επιφάνεια η Μοντάνα υποφέρει από σοβαρά προβλήματα.
05:29
Going through the same checklist: human environmental impacts?
80
311000
3000
Ας διατρέξουμε την ίδια λίστα: επίδραση του ανθρώπου στο περιβάλλον.
05:33
Yes, acute in Montana. Toxic problems from mine waste
81
315000
4000
Πολύ έντονη στη Μοντάνα. Τοξικά προβλήματα από απορρίμματα ορυχείων
05:38
have caused damage of billions of dollars.
82
320000
2000
έχουν προκαλέσει ζημιά δισεκατομμυρίων δολαρίων.
05:41
Problems from weeds, weed control, cost Montana nearly
83
323000
3000
Ζιζάνια, ο έλεγχος ζιζανίων, κοστίζουν στη Μοντάνα σχεδόν
05:44
200 million dollars a year. Montana has lost agricultural areas
84
326000
4000
200 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Η απώλεια καλλιεργήσιμων εκτάσεων
05:48
from salinization, problems of forest management,
85
330000
3000
από την αλάτωση, προβλήματα με τη διαχείριση των δασών,
05:52
problems of forest fires. Second item on my checklist:
86
334000
3000
δασικές πυρκαγιές. Δεύτερο στοιχείο στη λίστα μου:
05:56
climate change. Yes -- the climate in Montana is getting warmer
87
338000
3000
κλματική αλλαγή. Ναι -- το κλίμα στη Μοντάνα γίνεται πιο θερμό
05:59
and drier, but Montana agriculture depends especially on irrigation
88
341000
4000
και πιο ξηρό, αλλά η γεωργία της Μοντάνας βασίζεται κυρίως στην ύδρευση
06:03
from the snow pack, and as the snow is melting -- for example,
89
345000
3000
από πάγους που λιώνουν, και καθώς το χιόνι λιώνει, για παράδειγμα,
06:07
as the glaciers in Glacier National Park are disappearing --
90
349000
3000
καθώς εξαφανίζονται οι παγετώνες στο Εθνικό Πάρκο Παγετώνων,
06:10
that's bad news for Montana irrigation agriculture.
91
352000
3000
αυτά είναι άσχημα νέα για τη γεωργία της Μοντάνας.
06:14
Third thing on my checklist: relations with friendlies
92
356000
2000
Τρίτο στοιχείο στη λίστα μου: σχέσεις με φίλους
06:16
that can sustain the society. In Montana today, more than half of
93
358000
4000
που μπορούν να στηρίξουν την κοινωνία. Στη σημερινή Μοντάνα, περισσότερο από το μισό
06:20
the income of Montana is not earned within Montana,
94
362000
3000
εισόδημα δεν παράγεται εντός της Μοντάνας,
06:24
but is derived from out of state: transfer payments from
95
366000
3000
αλλά εκτός της πολιτείας: πληρωμές για
06:27
social security, investments and so on --
96
369000
2000
κοινωνική ασφάλιση, επενδύσεις κτλ.,
06:30
which makes Montana vulnerable to the rest of the United States.
97
372000
3000
με αποτέλεσμα η Μοντάνα να είναι ευάλωτη ως προς τις υπόλοιπες Ηνωμένες Πολιτείες.
06:34
Fourth: relations with hostiles. Montanans have the same problems
98
376000
4000
Τέταρτον: σχέσεις με εχθρούς. Οι κάτοικοι της Μοντάνας έχουν τα ίδια προβλήματα
06:38
as do all Americans, in being sensitive to problems
99
380000
4000
με τους υπόλοιπους Αμερικανούς ως προς την επίδραση που έχουν πάνω τους προβλήματα
06:42
created by hostiles overseas affecting our oil supplies,
100
384000
4000
που δημιουργούνται από εξωτερικούς εχθρούς, που επηρεάζουν την τροφοδοσία πετρελαίου,
06:46
and terrorist attacks. And finally, last item on my checklist:
101
388000
5000
και τρομοκρατικές επιθέσεις. Και τέλος, το τελευταίο στοιχείο στη λίστα μου:
06:52
question of how political, economic, social, cultural attitudes
102
394000
2000
η επίδραση πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών νοοτροπιών.
06:55
play into this. Montanans have long-held values, which today
103
397000
4000
Οι κάτοικοι της Μοντάνας έχουν παλιές αξίες που σήμερα
07:00
seem to be getting in the way of their solving their own problems.
104
402000
2000
φαίνονται να γίνονται εμπόδια στην επίλυση των προβλημάτων τους.
07:03
Long-held devotion to logging and to mines and to agriculture,
105
405000
4000
Μακροχρόνια αφοσίωση στην υλοτομία και στα ορυχεία και στη γεωργία,
07:07
and to no government regulation; values that worked well
106
409000
4000
και στην απουσία κυβερνητικών παρεμβάσεων. Αξίες που ανταποκρίθηκαν καλά
07:11
in the past, but they don't seem to be working well today.
107
413000
2000
στο παρελθόν αλλά όχι στο παρόν.
07:15
So, I'm looking at these issues of collapses
108
417000
2000
Κοιτώ λοιπόν αυτά τα ζητήματα των καταρρεύσεων
07:17
for a lot of past societies and for many present societies.
109
419000
4000
για πολλές κοινωνίες στο παρελθόν και για πολλές τωρινές.
07:22
Are there any general conclusions that arise?
110
424000
2000
Αναδύονται κάποια γενικά συμπεράσματα;
07:24
In a way, just like Tolstoy's statement about every unhappy marriage
111
426000
4000
Κατά κάποιον τρόπο, όπως είπε ο Τολστόι πως κάθε δυστυχισμένος γάμος
07:29
being different, every collapsed or endangered society is different --
112
431000
3000
είναι διαφορετικός, κάθε κοινωνία που έχει ή κινδυνεύει να καταρρεύσει είναι διαφορετική --
07:32
they all have different details. But nevertheless, there are certain
113
434000
4000
όλες έχουν διαφορετικές λεπτομέρειες. Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποιες βέβαιες
07:36
common threads that emerge from these comparisons
114
438000
3000
κοινές παράμετροι που αναδύονται από αυτές τις συγκρίσεις
07:39
of past societies that did or did not collapse
115
441000
3000
παρελθουσών κοινωνιών που είτε κατέρρευσαν είτε όχι
07:42
and threatened societies today. One interesting common thread
116
444000
6000
και απειλούμενων κοινωνιών σήμερα. Μία ενδιαφέρουσα κοινή παράμετρος
07:49
has to do with, in many cases, the rapidity of collapse
117
451000
4000
έχει σχέση, σε πολλές περιπτώσεις, με την ταχύτητα της κατάρρευσης
07:53
after a society reaches its peak. There are many societies
118
455000
3000
αφότου μία κοινωνία φτάσει στο απόγειό της. Υπάρχουν πολλές κοινωνίες
07:57
that don't wind down gradually, but they build up -- get richer
119
459000
3000
που δεν παρήκμασαν βαθμιαία αλλα αναπτύχθηκαν, έγιναν πλουσιότερες
08:00
and more powerful -- and then within a short time, within a few decades
120
462000
3000
και πιο ισχυρές και μετά, σε σύντομο διάστημα, μέσα σε λίγες δεκαετίες,
08:04
after their peak, they collapse. For example,
121
466000
2000
μετά το απόγειό τους, κατέρρευσαν. Για παράδειγμα,
08:06
the classic lowland Maya of the Yucatan began to collapse in the
122
468000
5000
ο κλασικός πολιτισμός των πεδινών Μάγια του Γιουκατάν άρχισε να καταρρέει
08:12
early 800s -- literally a few decades after the Maya were building
123
474000
3000
στις αρχές του 9ου αιώνα, κυριολεκτικά λίγες δεκαετίες μετά την ανέγερση
08:15
their biggest monuments, and Maya population was greatest.
124
477000
5000
των μεγαλύτερων μνημείων των Μάγια και της μέγιστης πληθυσμιακής ακμής.
08:20
Or again, the collapse of the Soviet Union took place
125
482000
3000
Ή πάλι, η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης συνέβη
08:23
within a couple of decades, maybe within a decade, of the time
126
485000
3000
μέσα σε δύο δεκαετίες, ίσως σε μία δεκαετία, από τη στιγμή
08:27
when the Soviet Union was at its greatest power.
127
489000
2000
που η Σοβιετική Ένωση έφτασε στη μεγαλύτερη ισχύ της.
08:30
An analogue would be the growth of bacteria in a petri dish.
128
492000
4000
Μία αναλογία θα ήταν η ανάπτυξη βακτηρίων σ' ένα τρυβλίο Πέτρι.
08:35
These rapid collapses are especially likely where there's
129
497000
3000
Αυτές οι ταχείες καταρρεύσεις είναι ιδιαίτερα πιθανές όπου υπάρχει
08:38
a mismatch between available resources and resource consumption,
130
500000
4000
μία δυσαναλογία ανάμεσα στους διαθέσιμους πόρους και την κατανάλωσή τους,
08:43
or a mismatch between economic outlays and economic potential.
131
505000
3000
ή μία δυσαναλογία ανάμεσα σε οικονομικές δαπάνες και τις οικονομικές δυνατότητες.
08:47
In a petri dish, bacteria grow. Say they double every generation,
132
509000
5000
Σε ένα τρυβλίο Πέτρι, τα βακτήρια αναπτύσσονται. Ας πούμε ότι διπλασιάζονται σε κάθε γενιά,
08:52
and five generations before the end the petri dish is 15/16ths empty,
133
514000
5000
και ότι πέντε γενιές πριν από το τέλος το τρυβλίο Πέτρι είναι κατά 15/16α άδειο.
08:57
and then the next generation's 3/4ths empty, and the next generation
134
519000
3000
και με την επόμενη γενιά άδειο κατά τα 3/4 και την επόμενη γενιά
09:01
half empty. Within one generation after the petri dish still
135
523000
4000
μισογεμάτο. Μέσα σε μία γενιά από τη στιγμή που το τρυβλίο
09:05
being half empty, it is full. There's no more food and the bacteria have collapsed.
136
527000
5000
είναι μισογεμάτο, έχει γεμίσει. Δεν υπάρχει άλλο φαγητό και τα βακτήρια έχουν καταρρεύσει.
09:10
So, this is a frequent theme:
137
532000
2000
Αυτό λοιπόν είναι ένα συχνό μοτίβο,
09:12
societies collapse very soon after reaching their peak in power.
138
534000
4000
ότι οι κοινωνίες καταρρέουν πολύ σύντομα αφότου φτάσουν στο ζενίθ της δύναμής τους.
09:17
What it means to put it mathematically is that, if you're concerned
139
539000
2000
Για να το θέσουμε μαθηματικά, αυτό σημαίνει πως αν σε απασχολεί
09:19
about a society today, you should be looking not at the value
140
541000
5000
μία σημερινή κοινωνία, δεν θα έπρεπε να κοιτάς την τιμή
09:24
of the mathematical function -- the wealth itself -- but you should
141
546000
3000
της μαθηματικής συνάρτησης, τον ίδιο τον πλούτο, αλλά θα έπρεπε
09:27
be looking at the first derivative and the second derivatives
142
549000
3000
να κοιτάς την πρώτη και τη δεύτερη παράγωγο
09:30
of the function. That's one general theme. A second general theme
143
552000
4000
της συνάρτησης. Αυτό είναι ένα γενικό μοτίβο. Ένα δεύτερο
09:35
is that there are many, often subtle environmental factors that make
144
557000
5000
είναι ότι υπάρχουν πολλοί, συχνά λεπτοί περιβαλλοντικοί παράγοντες που κάνουν
09:40
some societies more fragile than others. Many of those factors
145
562000
4000
κάποιες κοινωνίες πιο εύθραυστες από άλλες, και πολλοί απ' αυτούς τους παράγοντες
09:44
are not well understood. For example, why is it that in the Pacific,
146
566000
3000
δεν είναι επαρκώς κατανοητοί. Για παράδειγμα, γιατί στον Ειρηνικό,
09:48
of those hundreds of Pacific islands, why did Easter Island end up as
147
570000
4000
από τα εκατοντάδες νησιά του Ειρηνικού, γιατί ήταν η Νήσος του Πάσχα που κατέληξε
09:52
the most devastating case of complete deforestation?
148
574000
3000
να είναι η πιο συγκλονιστική περίπτωση απόλυτης δασικής αποψίλωσης;
09:56
It turns out that there were about nine different environmental
149
578000
3000
Αποκαλύπτεται ότι ήταν περίπου εννέα διαφορετικοί περιβαλλοντικοί
09:59
factors -- some, rather subtle ones -- that were working against
150
581000
3000
παράγοντες, κάποιοι αρκετά λεπτοί, που συνωμοτούσαν ενάντια
10:03
the Easter Islanders, and they involve fallout of volcanic tephra,
151
585000
4000
στους κατοίκους του νησιού, και περιλαμβάνουν την πτώση ηφαιστειακής τέφρας,
10:08
latitude, rainfall. Perhaps the most subtle of them
152
590000
3000
το γεωγραφικό πλάτος, τη βροχόπτωση. Ίσως ο πιο λεπτός από αυτούς
10:11
is that it turns out that a major input of nutrients
153
593000
2000
είναι ότι αποδεικνύεται πως μία σημαντική συμβολή θρεπτικών συστατικών
10:14
which protects island environments in the Pacific is from
154
596000
4000
που προστατεύει το νησιωτικό περιβάλλον στον Ειρηνικό προέρχεται
10:18
the fallout of continental dust from central Asia.
155
600000
3000
από την πτώση ηπειρωτικής σκόνης από την κεντρική Ασία.
10:21
Easter, of all Pacific islands, has the least input of dust
156
603000
4000
Η Νήσος του Πάσχα, απ' όλα τα νησιά του Ειρηνικού, δέχεται τη μικρότερη ποσότητα σκόνης
10:25
from Asia restoring the fertility of its soils. But that's
157
607000
3000
από την Ασία για την αποκατάσταση της ευφορίας του εδάφους. Αλλά αυτός
10:29
a factor that we didn't even appreciate until 1999.
158
611000
3000
είναι ένας παράγοντας που δεν αναγνωρίσαμε παρά μόνο το 1999.
10:34
So, some societies, for subtle environmental reasons,
159
616000
2000
Κάποιες κοινωνίες λοιπόν, για λεπτούς περιβαλλοντικούς λόγους,
10:36
are more fragile than others. And then finally,
160
618000
3000
είναι πιο εύθραυστες από άλλες. Και τελικά,
10:39
another generalization. I'm now teaching a course
161
621000
2000
μία ακόμα γενίκευση. Επειδή τώρα διδάσκω ένα μάθημα
10:42
at UCLA, to UCLA undergraduates, on these collapses
162
624000
3000
για αυτές τις κοινωνικές καταρρεύσεις σε προπτυχιακούς φοιτητές του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας
10:45
of societies. What really bugs my UCLA undergraduate students is,
163
627000
4000
στο Λος Άντζελες. Αυτό που πραγματικά ενοχλεί τους φοιτητές μου είναι,
10:49
how on earth did these societies not see what they were doing?
164
631000
3000
πώς στην ευχή δεν είδαν αυτές οι κοινωνίες το τι έκαναν;
10:52
How could the Easter Islanders have deforested their environment?
165
634000
3000
Πώς μπόρεσαν οι κάτοικοι της Νήσου του Πάσχα να αποψιλώσουν το περιβάλλον τους;
10:55
What did they say when they were cutting down the last palm tree?
166
637000
3000
Τι είπαν καθώς έκοβαν τον τελευταίο φοίνικα;
10:59
Didn't they see what they were doing? How could societies
167
641000
3000
Δεν είδαν τι έκαναν; Πώς μπορούν οι κοινωνίες
11:02
not perceive their impacts on the environments and stop in time?
168
644000
4000
να μη δουν την επίδρασή τους στο περιβάλλον και να σταματήσουν εγκαίρως;
11:07
And I would expect that, if our human civilization carries on,
169
649000
6000
Και θα περίμενα πως αν ο ανθρώπινος πολιτισμός μας συνεχίσει,
11:14
then maybe in the next century people will be asking,
170
656000
3000
τότε ίσως τον επόμενο αιώνα, οι άνθρωποι θα ρωτάνε
11:17
why on earth did these people today in the year 2003 not see
171
659000
3000
γιατί στην ευχή αυτοί οι άνθρωποι το 2003 δεν είδαν
11:21
the obvious things that they were doing and take corrective action?
172
663000
3000
τα προφανή πράγματα που έκαναν και δεν προχώρησαν σε διορθωτικές κινήσεις;
11:25
It seems incredible in the past. In the future, it'll seem
173
667000
2000
Φαίνεται απίστευτο στο παρελθόν. Στο μέλλον θα φαίνεται
11:28
incredible what we are doing today. And so I've been
174
670000
3000
απίστευτο αυτό που κάνουμε σήμερα. Προσπαθώ λοιπόν
11:31
trying to develop a hierarchical set of considerations
175
673000
5000
να αναπτύξω ένα ιεραρχικό σύστημα σκέψεων
11:36
about why societies fail to solve their problems --
176
678000
3000
σχετικά με το γιατί οι κοινωνίες αποτυγχάνουν να λύσουν τα προβλήματά τους.
11:40
why they fail to perceive the problems or, if they perceive them,
177
682000
2000
Γιατί αποτυγχάνουν να αντιληφθούν τα προβλήματα, ή γιατί όταν τα αντιληφθούν
11:42
why they fail to tackle them. Or, if they tackle them,
178
684000
3000
αποτυγχάνουν να τα αντιμετωπίσουν; Ή αν αποτύχουν να τα αντιμετωπίσουν,
11:45
why do they fail to succeed in solving them?
179
687000
2000
γιατί δεν καταφέρνουν να τα λύσουν;
11:48
I'll just mention two generalizations in this area.
180
690000
3000
Θα αναφέρω απλώς δύο γενικεύσεις σε αυτό τον τομέα.
11:52
One blueprint for trouble, making collapse likely,
181
694000
2000
Ένα σχεδιάγραμμα για μπελάδες, που καθιστά πιθανή την κατάρρευση,
11:55
is where there is a conflict of interest between the short-term
182
697000
3000
εμφανίζεται όπου υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα στο βραχυπρόθεσμο
11:58
interest of the decision-making elites and the long-term
183
700000
4000
συμφέρον των ελίτ που λαμβάνουν τις αποφάσεις και το μακροπρόθεσμο
12:02
interest of the society as a whole, especially if the elites
184
704000
3000
συμφέρον της κοινωνίας στο σύνολό της, ειδικά άμα η ελίτ
12:06
are able to insulate themselves from the consequences
185
708000
2000
είναι σε θέση να προστατεύσει τον εαυτό της από τις συνέπειες
12:08
of their actions. Where what's good in the short run for the elite
186
710000
4000
των πράξεών της. Όπου το άμεσα συμφέρον για την ελίτ
12:12
is bad for the society as a whole, there's a real risk of the elite
187
714000
4000
είναι κακό για το σύνολο της κοινωνίας, εκεί υπάρχει ένας σοβαρός κίνδυνος η ελίτ
12:16
doing things that would bring the society down in the long run.
188
718000
2000
να κάνει πράγματα που θα βλάψουν την κοινωνία μακροπρόθεσμα.
12:19
For example, among the Greenland Norse --
189
721000
2000
Για παράδειγμα, ανάμεσα στους Βίκινγκς της Γροιλανδίας --
12:21
a competitive rank society -- what the chiefs really wanted
190
723000
3000
μία ανταγωνιστική κοινωνία -- αυτό που πραγματικά ήθελαν οι αρχηγοί
12:24
is more followers and more sheep and more resources
191
726000
2000
ήταν περισσότερους ακολούθους και περισσότερα πρόβατα και περισσότερους πόρους
12:27
to outcompete the neighboring chiefs. And that led the chiefs
192
729000
3000
για να ανταγωνιστούν τους γειτονικούς αρχηγούς. Και αυτό οδήγησε τους αρχηγούς
12:30
to do what's called flogging the land: overstocking the land,
193
732000
4000
να κάνουν αυτό που αποκαλείται "μαστίγωμα της γης": υπερβολικά ζώα στη γη,
12:34
forcing tenant farmers into dependency. And that made
194
736000
4000
αναγκάζοντας τους ιδιοκτήτες αγρότες σε εξάρτηση. Και αυτό
12:38
the chiefs powerful in the short run,
195
740000
4000
έκανε τους αρχηγούς ισχυρούς για ένα μικρό διάστημα,
12:42
but led to the society's collapse in the long run.
196
744000
3000
αλλά μακροπρόθεσμα οδήγησε την κοινωνία στην κατάρρευση.
12:46
Those same issues of conflicts of interest are acute
197
748000
3000
Το ίδιο ζήτημα συγκρουόμενων συμφερόντων είναι έντονο
12:49
in the United States today. Especially because
198
751000
3000
στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα. Ιδιαίτερα επειδή
12:52
the decision makers in the United States are frequently
199
754000
3000
αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις στις ΗΠΑ συχνά
12:56
able to insulate themselves from consequences
200
758000
2000
μπορούν να προστατεύσουν τους εαυτούς τους από τις συνέπειες
12:59
by living in gated compounds, by drinking bottled water
201
761000
2000
ζώντας σε περιφραγμένες εκτάσεις, πίνοντας εμφιαλωμένο νερό
13:02
and so on. And within the last couple of years,
202
764000
3000
κτλ. Και τα τελευταία δύο χρόνια
13:05
it's been obvious that the elite in the business world
203
767000
3000
είναι προφανές πως η ελίτ του επιχειρηματικού κόσμου
13:09
correctly perceive that they can advance
204
771000
2000
αντιλαμβάνεται ορθά πως μπορεί να προωθήσει
13:11
their short-term interest by doing things that are
205
773000
2000
τα άμεσα συμφέροντά της κάνοντας πράγματα που είναι
13:14
good for them but bad for society as a whole,
206
776000
2000
ωφέλιμα γι' αυτή αλλά δυσάρεστα για το σύνολο της κοινωνίας,
13:16
such as draining a few billion dollars out of Enron
207
778000
3000
όπως η αφαίμαξη μερικών δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Ένρον
13:19
and other businesses. They are quite correct
208
781000
3000
και άλλες επιχειρήσεις. Έχουν αρκετό δίκιο
13:23
that these things are good for them in the short term,
209
785000
3000
ότι αυτά τα πράγματα είναι καλά γι' αυτούς βραχυπρόθεσμα,
13:26
although bad for society in the long term.
210
788000
2000
αν και επιβλαβή για την κοινωνία μακροπρόθεσμα.
13:29
So, that's one general conclusion about why societies
211
791000
3000
Αυτό λοιπόν είναι ένα γενικό συμπέρασμα για τους λόγους που οι κοινωνίες
13:32
make bad decisions: conflicts of interest.
212
794000
4000
παίρνουν κακές αποφάσεις: σύγκρουση συμφερόντων.
13:36
And the other generalization that I want to mention
213
798000
2000
Και η άλλη γενίκευση που θέλω να αναφέρω
13:40
is that it's particularly hard for a society to make
214
802000
2000
είναι πως είναι ιδιαίτερα δύσκολο για μία κοινωνία να λάβει,
13:42
quote-unquote good decisions when there is a conflict involving
215
804000
6000
"καλές" αποφάσεις όταν υπάρχει σύγκρουση ανάμεσα
13:48
strongly held values that are good in many circumstances
216
810000
4000
σε ισχυρές αξίες που είναι καλές σε πολλές περιπτώσεις
13:53
but are poor in other circumstances. For example,
217
815000
3000
αλλά κακές σε άλλες περιπτώσεις. Για παράδειγμα,
13:56
the Greenland Norse, in this difficult environment,
218
818000
3000
οι Βίκινγκς της Γροιλανδίας, σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον,
13:59
were held together for four-and-a-half centuries
219
821000
3000
κρατήθηκαν μαζί για τεσσερισήμιση αιώνες
14:02
by their shared commitment to religion,
220
824000
2000
χάρη στην κοινή τους αφοσίωση στη θρησκεία
14:05
and by their strong social cohesion. But those two things --
221
827000
4000
και τους ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς. Αλλά αυτά τα δύο πράγματα --
14:09
commitment to religion and strong social cohesion --
222
831000
2000
αφοσίωση στη θρησκεία και ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί --
14:12
also made it difficult for them to change at the end
223
834000
3000
κατέστησαν δύσκολο γι' αυτούς να αλλάξουν τελικά
14:15
and to learn from the Inuit. Or today -- Australia.
224
837000
3000
και να μάθουν από τους Ίνουιτ. Ή σήμερα, η Αυστραλία.
14:18
One of the things that enabled Australia to survive
225
840000
3000
Ένας από τους λόγους που η Αυστραλία μπόρεσε να επιβιώσει
14:21
in this remote outpost of European civilization
226
843000
3000
σε αυτό το απομονωμένο προπύργιο του ευρωπαϊκού πολιτισμού
14:24
for 250 years has been their British identity.
227
846000
4000
για 250 χρόνια είναι η βρετανική της ταυτότητα.
14:28
But today, their commitment to a British identity
228
850000
4000
Αλλά σήμερα η αφοσίωση στη βρετανική ταυτότητα
14:32
is serving Australians poorly in their need to adapt
229
854000
3000
δεν βοηθά τους Αυστραλούς να προσαρμοστούν
14:35
to their situation in Asia. So it's particularly difficult
230
857000
4000
στη θέση τους στην Ασία. Έτσι είναι ιδιαίτερα δύσκολο
14:39
to change course when the things that get you in trouble
231
861000
4000
να αλλάξεις πορεία όταν τα πράγματα που σε βάζουν σε μπελά
14:43
are the things that are also the source of your strength.
232
865000
3000
είναι τα πράγματα από τα οποία πηγάζει η δύναμή σου.
14:47
What's going to be the outcome today?
233
869000
2000
Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα σήμερα;
14:49
Well, all of us know the dozen sorts of ticking time bombs
234
871000
6000
Όλοι μας γνωρίζουμε τις ντουζίνες από ωρολογιακές βόμβες
14:55
going on in the modern world, time bombs that have fuses
235
877000
6000
που υπάρχουν στο σύγχρονο κόσμο. Βόμβες με φυτίλια
15:01
of a few decades to -- all of them, not more than 50 years,
236
883000
3000
διάρκειας από λίγες δεκαετίες μέχρι -- όλες μαζί, όχι περισσότερο από 50 χρόνια,
15:05
and any one of which can do us in; the time bombs of water,
237
887000
4000
και κάθε μία από αυτές αρκεί για να μας καταστρέψει. Οι ωρολογιακές βόμβες του νερού,
15:10
of soil, of climate change, invasive species,
238
892000
4000
του εδάφους, της κλιματικής αλλαγής, των ειδών που εισβάλλουν,
15:14
the photosynthetic ceiling, population problems, toxics, etc., etc. --
239
896000
4000
το φωτοσυνθετικό όριο, πληθυσμιακά προβλήματα, τοξικά, κτλ. κτλ. --
15:19
listing about 12 of them. And while these time bombs --
240
901000
3000
καμιά δωδεκαριά. Και ενώ αυτές οι βόμβες --
15:23
none of them has a fuse beyond 50 years, and most of them
241
905000
2000
καμία δεν έχει φυτίλι μακρύτερο από τα 50 χρόνια, και οι περισσότερες
15:25
have fuses of a few decades -- some of them, in some places,
242
907000
3000
έχουν μόνο για λίγες δεκαετίες -- ορισμένες από αυτές σε κάποια μέρη
15:28
have much shorter fuses. At the rate at which we're going now,
243
910000
3000
έχουν πολύ μικρότερα φυτίλια. Με το σημερινό ρυθμό,
15:32
the Philippines will lose all its accessible loggable forest
244
914000
4000
οι Φιλιππίνες θα χάσουν όλα τα προσβάσιμα υλοτομήσιμα δάση
15:36
within five years. And the Solomon Islands are only
245
918000
2000
σε πέντε χρόνια. Και οι Νήσοι του Σολομώντα απέχουν
15:39
one year away from losing their loggable forest,
246
921000
3000
μόλις ένα χρόνο από το να χάσουν το υλοτομήσιμο δάσος τους,
15:42
which is their major export. And that's going to be spectacular
247
924000
2000
που είναι το κύριο εξαγώγιμο προϊόν τους. Και αυτό θα είναι εντυπωσιακό
15:44
for the economy of the Solomons. People often ask me,
248
926000
4000
για την οικονομία των νησιών. Οι άνθρωποι με ρωτούν,
15:48
Jared, what's the most important thing that we need to do
249
930000
2000
Τζάρεντ, ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνουμε
15:51
about the world's environmental problems?
250
933000
1000
για τα περιβαλλοντικά προβλήματα του κόσμου;
15:53
And my answer is, the most important thing we need to do
251
935000
2000
Και η απάντησή μου είναι, το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνουμε
15:55
is to forget about there being any single thing that is
252
937000
3000
είναι να ξεχάσουμε το ότι υπάρχει κάποιο μοναδικό πράγμα
15:58
the most important thing we need to do.
253
940000
1000
που είναι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνουμε.
16:00
Instead, there are a dozen things, any one of which could do us in.
254
942000
3000
Αντιθέτως υπάρχουν μια ντουζίνα πράγματα, το καθένα από τα οποία μπορεί να μας καταστρέψει.
16:03
And we've got to get them all right, because if we solve 11,
255
945000
3000
Και πρέπει να τα διορθώσουμε όλα σωστά, γιατί αν λύσουμε τα 11
16:06
we fail to solve the 12th -- we're in trouble. For example,
256
948000
3000
και αποτύχουμε στο 12ο, έχουμε μπλέξει. Για παράδειγμα,
16:09
if we solve our problems of water and soil and population,
257
951000
3000
αν λύσουμε τα προβλήματα του νερού και του εδάφους και του πληθυσμού,
16:12
but don't solve our problems of toxics, then we are in trouble.
258
954000
4000
αλλά δεν λύσουμε τα προβλήματα των τοξικών, είμαστε σε κίνδυνο.
16:18
The fact is that our present course is a non-sustainable course,
259
960000
5000
Η αλήθεια είναι πως η τωρινή μας πορεία δεν είναι βιώσιμη,
16:23
which means, by definition, that it cannot be maintained.
260
965000
3000
άρα εξ ορισμού δεν μπορεί να συνεχιστεί.
16:27
And the outcome is going to get resolved within a few decades.
261
969000
6000
Και το αποτέλεσμα θα φανεί σε λίγες δεκαετίες.
16:34
That means that those of us in this room who are less than
262
976000
3000
Αυτο σημαίνει πως όσοι από εμάς σε αυτό το δωμάτιο είναι μικρότεροι
16:37
50 or 60 years old will see how these paradoxes are resolved,
263
979000
4000
από 50 ή 60 χρονών θα δουν τη λύση αυτών των παραδόξων,
16:41
and those of us who are over the age of 60 may not see
264
983000
3000
και όσοι είναι μεγαλύτεροι από 60 χρόνων μπορεί να μη
16:44
the resolution, but our children and grandchildren certainly will.
265
986000
3000
τη δουν, αλλά τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας θα τη δουν σίγουρα.
16:48
The resolution is going to achieve either of two forms:
266
990000
2000
Η λύση θα έχει μία από δύο μορφές:
16:51
either we will resolve these non-sustainable time-fuses
267
993000
4000
είτε θα λύσουμε αυτά τα προβλήματα μη-βιωσιμότητας
16:56
in pleasant ways of our own choice by taking remedial action,
268
998000
5000
με ευχάριστους τρόπους της επιλογής μας λαμβάνοντας διορθωτικά μέτρα,
17:01
or else these conflicts are going to get settled
269
1003000
3000
είτε αυτές οι συγκρούσεις θα λυθούν
17:04
in unpleasant ways not of our choice -- namely, by war,
270
1006000
3000
με δυσάρεστους τρόπους που δεν θα επιλέξουμε -- δηλαδή με πόλεμο,
17:08
disease or starvation. But what's for sure is that our
271
1010000
3000
αρρώστεια ή λιμοκτονία. Το βέβαιο είναι πως
17:12
non-sustainable course will get resolved in one way or another
272
1014000
2000
η μη-βιώσιμη πορεία μας θα λυθεί είτε έτσι είτε αλλιώς
17:14
in a few decades. In other words, since the theme of this session
273
1016000
4000
σε λίγες δεκαετίες. Με άλλα λόγια, αφού το θέμα αυτής της συνεδρίας
17:18
is choices, we have a choice. Does that mean that we should
274
1020000
5000
είναι οι επιλογές, έχουμε μία. Σημαίνει αυτό ότι θα έπρεπε
17:23
get pessimistic and overwhelmed? I draw the reverse conclusion.
275
1025000
4000
να γίνουμε απαισιόδοξοι και να καταβλυθούμε; Εγώ βγάζω το αντίθετο συμπέρασμα.
17:28
The big problems facing the world today are not at all
276
1030000
3000
Τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα δεν είναι καθόλου
17:31
things beyond our control. Our biggest threat is not an asteroid
277
1033000
4000
πέρα από τον έλεγχό μας. Η μεγαλύτερη απειλή δεν είναι ένας αστεροειδής
17:35
about to crash into us, something we can do nothing about.
278
1037000
3000
που έρχεται να μας χτυπήσει, κάτι για το οποίο δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα.
17:39
Instead, all the major threats facing us today are problems
279
1041000
3000
Αντιθέτως, όλες οι μεγάλες απειλές που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι προβλήματα
17:42
entirely of our own making. And since we made the problems,
280
1044000
4000
που δημιουργήσαμε μόνοι μας. Και αφού τα δημιουργήσαμε,
17:46
we can also solve the problems. That then means that it's
281
1048000
4000
μπορούμε και να τα λύσουμε. Αυτό λοιπόν σημαίνει
17:50
entirely in our power to deal with these problems.
282
1052000
3000
πως είναι εντελώς στο χέρι μας να λύσουμε αυτά τα προβλήματα.
17:54
In particular, what can all of us do? For those of you
283
1056000
3000
Συγκεκριμένα, τι μπορούμε να κάνουμε; Για όσους από εσάς
17:57
who are interested in these choices, there are lots of things
284
1059000
3000
ενδιαφέρεστε γι' αυτές τις επιλογές, υπάρχουν πολλά πράγματα
18:00
you can do. There's a lot that we don't understand,
285
1062000
3000
που μπορείτε να κάνετε. Υπάρχουν πολλά που δεν καταλαβαίνουμε
18:04
and that we need to understand. And there's a lot that
286
1066000
3000
και που πρέπει να καταλάβουμε. Και υπάρχουν πολλά που
18:07
we already do understand, but aren't doing, and that
287
1069000
4000
ήδη καταλαβαίνουμε αλλά δεν κάνουμε και που
18:11
we need to be doing. Thank you.
288
1073000
2000
πρέπει να κάνουμε. Σας ευχαριστώ.
18:13
(Applause)
289
1075000
3000
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Jared Diamond - Civilization scholarJared Diamond investigates why cultures prosper or decline -- and what we can learn by taking a broad look across many kinds of societies.
Why you should listen
In his books Guns, Germs and Steel and Collapse (and the popular PBS and National Geographic documentaries they inspired), big-picture scholar Jared Diamond explores civilizations and why they all seem to fall. Now in his latest book, The World Until Yesterday, Diamond examines small, traditional, tribal societies -- and suggests that modern civilization is only our latest solution to survival.
Diamond’s background in evolutionary biology, geography and physiology informs his integrated vision of human history. He posits that success -- and failure -- depends on how well societies adapt to their changing environment.
Jared Diamond | Speaker | TED.com