TEDMED 2016
David R. Williams: How racism makes us sick
Դեյվիդ Ր. Ուիլյամս: Ռասիզմի ազդեցությունը մեր առողջության վրա
Filmed:
Readability: 5.4
1,360,391 views
Ինչու՞ մաշկի գույնն այդքան կարևոր է առողջության համար: Դեյվիդ Ր. Ուիլյամսը մշակել է ցուցանիշներ՝ գնահատելու խտրականության ազդեցությունը բարեկեցության վրա, որոնք դուրս են գալիս ավանդական՝ կրթության և եկամտի վրա հիմնված խտրականությունների մեր պատկերացումներից: Նրա նպատակն է բացահայտել, թե ինչպես են քողարկված կողմնապահությունը, սևամորթների բնակելի տարածքների մեկուսացումը և բացասական կարծրատիպերը ստեղծում և սնում անհավասարությունը: Այս անկեղծ ու բացահայտ ելույթում Ուիլյամսը ապացուցում է, թե ինչպես է ռասիզմը կեղծ համակարգեր ստեղծում, և բերում է հուսադրող ծրագրերի օրինակներ, որոնք կոչված են քանդելու խտրականության այդ համակարգը Միացյալ Նահանգների ողջ տարածքում:
David R. Williams - Public health sociologist
David R. Williams asks: What if we decided to tackle the striking levels of early death and poor health that are due to the color of one's skin? Full bio
David R. Williams asks: What if we decided to tackle the striking levels of early death and poor health that are due to the color of one's skin? Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
An article in the Yale Alumni Magazine
0
1000
3120
Յեյլի շրջանավարտների ամսագրում մի հոդված
00:17
told the story of Clyde Murphy,
1
5240
2576
պատմում էր Քլայդ Մերֆիի մասին,
00:19
a black man who was a member
of the Class of 1970.
of the Class of 1970.
2
7840
3880
որը 1970 թվականի աֆրոամերիկացի
սևամորթ շրջանավարտներից էր:
սևամորթ շրջանավարտներից էր:
00:24
Clyde was a success story.
3
12960
2040
Դա մի հաջողակի պատմություն էր:
00:28
After Yale and a law degree from Columbia,
4
16320
3000
Ավարտելով Յեյլը և Կոլումբիայի
իրավաբանական ֆակուլտետը,
իրավաբանական ֆակուլտետը,
00:32
Clyde spent the next 30 years
5
20160
2216
Քլայդը հաջորդ 30 տարիների ընթացքում
00:34
as one of America's
top civil rights lawyers.
top civil rights lawyers.
6
22400
3160
Ամերիկայի լավագույն քաղաքացիական
իրավունքի փաստաբաններից էր:
իրավունքի փաստաբաններից էր:
00:38
He was also a great husband and father.
7
26280
2680
Նա լավ ամուսին ու հայր էր:
00:42
But despite his success,
8
30080
2736
Սակայն, չնայած իր հաջողություններին
00:44
personally and professionally,
9
32840
2320
անձնական և մասնագիտական ոլորտներում,
00:48
Clyde's story had a sad ending.
10
36080
2280
Քլայդի պատմությունը տխուր ավարտ ունեցավ:
00:51
In 2010,
11
39440
1200
2010 թվականին,
00:53
at the age of 62,
12
41720
1760
62 տարեկան հասակում
00:56
Clyde died from a blood clot in his lung.
13
44640
3000
Քլայդը մահացավ թոքերում արյան կուտակումից:
01:02
Clyde's experience was not unique.
14
50120
3800
Նրա պատմությունը միակը չէր:
01:06
Many of his black classmates from Yale
15
54720
2856
Յեյլի նրա սևամորթ դասընկերներից շատերը
01:09
also died young.
16
57600
1480
ևս մահացան երիտասարդ տարիքում:
01:12
In fact, the magazine article indicated
17
60080
3360
Իրականում, հոդվածում նշվում է,
01:16
that 41 years after graduation from Yale,
18
64319
3697
որ Յեյլն ավարտելուց 41 տարի անց
01:20
the black members of the Class of 1970
19
68040
3176
1970 թվականի սևամորթ շրջանավարտների
01:23
had a death rate
that was three times higher
that was three times higher
20
71240
3256
մահացությունը երեք անգամ ավելի բարձր էր,
01:26
than that of the average class member.
21
74520
2440
քան մնացածներինը:
01:30
It's stunning.
22
78680
1200
Ցնցող է:
01:33
America has recently awakened
23
81240
2520
Ամերիկան վերջերս զգոն է դարձել՝
01:36
to a steady drumbeat
24
84680
2176
որպես արդյունք բազմաթիվ բողոքների՝
01:38
of unarmed black men
being shot by the police.
being shot by the police.
25
86880
3760
ոստիկանության անզեն սևամորթների վրա
կրակ արձակելու դեմ:
կրակ արձակելու դեմ:
01:43
What is even a bigger story
26
91960
3200
Մեկ այլ մեծ խնդիրը կայանում է նրանում,
01:48
is that every seven minutes,
27
96560
3096
որ ամեն յոթ րոպե
01:51
a black person dies prematurely
in the United States.
in the United States.
28
99680
4000
մեկ սևամորթ է վաղաժամ մահանում
Միացյալ Նահանգներում:
Միացյալ Նահանգներում:
01:56
That is over 200 black people
29
104440
3816
Սա նշանակում է, որ 200-ից ավելի սևամորթ է
02:00
die every single day
30
108280
2136
մահանում ամեն օր,
02:02
who would not die if the health
of blacks and whites were equal.
of blacks and whites were equal.
31
110440
4800
նրանք, ովքեր չէին մահանա, եթե առողջապես
հավասար լինեին սպիտակամորթներին:
հավասար լինեին սպիտակամորթներին:
02:10
For the last 25 years,
32
118240
1680
Վերջին 25 տարիների ընթացքում
02:12
I have been on a mission
33
120920
1936
ես իմ առաքելությունն եմ համարում
02:14
to understand why does race
34
122880
2776
հասկանալ, թե ինչու մաշկի գույնը
02:17
matter so profoundly for health.
35
125680
2560
այդքան մեծ կարևորություն ունի
առողջ լինելու հարցում:
առողջ լինելու հարցում:
02:21
When I started my career,
36
129759
1777
Իմ կարիերայի ամենասկզբում
02:23
many believed that it was simply
about racial differences
about racial differences
37
131560
4376
կարծիք կար, որ ամենի պատճառը
ռասայական տարբերությունը,
ռասայական տարբերությունը,
02:27
in income and education.
38
135960
1760
եկամտի չափն ու կրթությունն է:
02:30
I discovered that while
economic status matters for health,
economic status matters for health,
39
138480
4840
Ես հայտնաբերեցի, որ տնտեսական կարգավիճակը
կարևոր է առողջության համար,
կարևոր է առողջության համար,
02:36
there is more to the story.
40
144200
1896
և սա դեռ սկիզբն է:
02:38
So for example, if we look
at life expectancy at age 25,
at life expectancy at age 25,
41
146120
4920
Օրինակ, եթե մենք նայենք կյանքի սպասելի
տևողությանը 25 տարեկան հասակում,
տևողությանը 25 տարեկան հասակում,
02:43
at age 25 there's a five-year gap
between blacks and whites.
between blacks and whites.
42
151960
5096
այդ տարիքում 5 տարվա տարբերություն կա
սևամորթների և սպիտակամորթների մեջ:
սևամորթների և սպիտակամորթների մեջ:
02:49
And the gap by education
for both whites and blacks
for both whites and blacks
43
157080
3936
Այդ տարբերությունը կրթության ոլորտում
սևերի և սպիտակների միջև
սևերի և սպիտակների միջև
02:53
is even larger than the racial gap.
44
161040
3120
ավելի մեծ է, քան՝ ռասայական:
02:56
At the same time,
at every level of education,
at every level of education,
45
164960
4616
Միևնույն ժամանակ,
կրթության ամեն աստիճանում
կրթության ամեն աստիճանում
03:01
whites live longer than blacks.
46
169600
2240
սպիտակամորթները սևամորթներից
երկար են ապրում:
երկար են ապրում:
03:04
So whites who are high school dropouts
47
172560
2296
Այսպիսով, դպրոցն ավարտած
սպիտակ երիտասարդները
սպիտակ երիտասարդները
03:06
live 3.4 years longer
than their black counterparts,
than their black counterparts,
48
174880
3696
ապրում են իրենց սևամորթ հասակակիցներից
3.4 տարով ավելի:
3.4 տարով ավելի:
03:10
and the gap is even larger
49
178600
2896
Այս տարբերությունն ավելի մեծ է
03:13
among college graduates.
50
181520
1640
քոլեջն ավարտողների պարագայում:
03:16
Most surprising of all,
51
184200
3016
Ամենազարմանալին այն է, որ
03:19
whites who have graduated from high school
52
187240
3376
ավագ դպրոցն ավարտած սպիտակ երիտասարդները
03:22
live longer than blacks
with a college degree
with a college degree
53
190640
3696
ավելի երկար են ապրում, քան
այն սևամորթները, որոնք քոլեջ են ավարտել
այն սևամորթները, որոնք քոլեջ են ավարտել
03:26
or more education.
54
194360
1240
կամ համալսարան:
03:28
So why does race matter
so profoundly for health?
so profoundly for health?
55
196600
3896
Այսպիսով, ինչու՞ մաշկի գույնն այդքան
կարևոր է առողջության համար:
կարևոր է առողջության համար:
03:32
What else is it
beyond education and income
beyond education and income
56
200520
4040
Եկամտից ու կրթությունից բացի, էլ ի՞նչն է,
03:37
that might matter?
57
205400
1240
որ նշանակություն ունի:
03:40
In the early 1990s,
58
208040
1600
Վաղ իննսունականներին
03:42
I was asked to review a new book
59
210520
2160
ինձ խնդրեցին վերանայել մի գիրք
03:45
on the health of black America.
60
213600
1880
սև ամերիկացիների առողջության մասին:
03:48
I was struck that almost every single one
61
216200
3096
Ինձ ապշեցրեց այն, որ գրքի 25 գլուխներից
03:51
of its 25 chapters
62
219320
2256
յուրաքանչյուրում
03:53
said that racism
63
221600
1776
ասվում էր, թե ռասիզմն է
03:55
was a factor that was hurting
the health of blacks.
the health of blacks.
64
223400
3040
սևամորթների առողջությանը վնասող
հիմնական գործոնը:
հիմնական գործոնը:
03:59
All of these researchers
65
227360
1720
Այդ հետազոտությունները
հայտարարում էին, որ
հայտարարում էին, որ
04:02
were stating that racism was a factor
adversely impacting blacks,
adversely impacting blacks,
66
230120
4760
սևամորթների վրա բացասական ազդեցություն
ունեցող գործոնը ռասիզմն է,
ունեցող գործոնը ռասիզմն է,
04:08
but they provided no evidence.
67
236080
1560
բայց փաստեր չէին ներկայացնում:
04:10
For me, that was not good enough.
68
238560
2160
Իմ կարծիքով դա ճիշտ չէր:
04:13
A few months later,
69
241960
1656
Ամիսներ անց
04:15
I was speaking at a conference
in Washington, DC,
in Washington, DC,
70
243640
2936
Վաշինգտոնում (ԿՇ), մի կոնֆերանսում
ելույթ ունենալիս,
ելույթ ունենալիս,
04:18
and I said that one
of the priorities for research
of the priorities for research
71
246600
3176
ես ասացի, թե հետազոտության
առաջնահերթ նպատակներից է
առաջնահերթ նպատակներից է
04:21
was to document the ways
in which racism affected health.
in which racism affected health.
72
249800
3720
արձանագրել, թե ինչպե՞ս է ռասիզմը
ազդում առողջության վրա:
ազդում առողջության վրա:
04:26
A white gentleman stood in the audience
73
254880
2536
Մի սպիտակ տղամարդ լսարանից ոտքի ելավ
04:29
and said that while he agreed
with me that racism was important,
with me that racism was important,
74
257440
3320
և ասաց, թե, մինչդեռ ռասիզմը կարևոր փաստ է,
04:34
we could never measure racism.
75
262240
1480
այն երբեք չենք կարող չափել:
04:36
"We measure self-esteem," I said.
76
264880
2000
"Ինքնագնահատականն ենք չափում", - ասացի ես:
04:40
"There's no reason
77
268200
1416
"Բայց ի՞նչ պատճառներ ունենք
04:41
why we can't measure racism
if we put our minds to it."
if we put our minds to it."
78
269640
3000
ռասիզմը չչափելու համար,
եթե մտքներիս տեղ լինի"
եթե մտքներիս տեղ լինի"
04:45
And so I put my mind to it
79
273720
2496
Եվ ես մտադրվեցի դա անել
04:48
and developed three scales.
80
276240
1520
ու մշակեցի երեք ցուցանիշ:
04:50
The first one captured
major experiences of discrimination,
major experiences of discrimination,
81
278440
3976
Առաջինը վերաբերվում էր խտրականությանը.
04:54
like being unfairly fired
or being unfairly stopped by the police.
or being unfairly stopped by the police.
82
282440
4256
օրինակ՝ աշխատանքից անարդար հեռացնելը կամ
անհիմն կանգնեցնելը ոստիկանության կողմից:
անհիմն կանգնեցնելը ոստիկանության կողմից:
04:58
But discrimination also occurs
in more minor and subtle experiences,
in more minor and subtle experiences,
83
286720
5296
Բայց խտրականությանը հանդիպում ենք նաև
այլ աննշան դեպքերում,
այլ աննշան դեպքերում,
05:04
and so my second scale,
called the Everyday Discrimination Scale,
called the Everyday Discrimination Scale,
84
292040
3080
այսպես, երկրորդ ցուցանիշն է
"Առօրյայի խտրականության ցուցանիշը"
"Առօրյայի խտրականության ցուցանիշը"
05:08
captures nine items
85
296000
1736
այն ներառում է ինը տեսակի միջադեպ.
05:09
that captures experiences
86
297760
1336
օրինակ՝
05:11
like you're treated
with less courtesy than others,
with less courtesy than others,
87
299120
3296
ձեզ պակաս հարգանքով են վերաբերվում,
քան մյուսներին,
քան մյուսներին,
05:14
you receive poorer service
than others in restaurants or stores,
than others in restaurants or stores,
88
302440
3576
ռեստորանում, խանութում, ուրիշների համեմատ,
ձեզ ավելի վատ են սպասարկում,
ձեզ ավելի վատ են սպասարկում,
05:18
or people act as if they're afraid of you.
89
306040
2240
կամ մարդիկ կարծես թե
վախով են ձեզ վերաբերվում:
վախով են ձեզ վերաբերվում:
05:21
This scale captures
90
309240
2816
Այս ցուցանիշը ընդգրկում է այն ամենը,
05:24
ways in which the dignity and the respect
91
312080
3576
ինչի պատճառով հասարակության կողմից
չգնահատված մարդկանց
չգնահատված մարդկանց
05:27
of people who society does not value
92
315680
2936
արժանապատվությունն ու հարգանքը
05:30
is chipped away on a daily basis.
93
318640
2360
օրեցօր պատառ-պատառ ցնդում է:
05:33
Research has found
94
321960
1480
Հետազոտությունը ցույց է տալիս,
05:37
that higher levels of discrimination
95
325440
2856
որ վերին աստիճանի խտրականությունները
05:40
are associated with an elevated risk
of a broad range of diseases
of a broad range of diseases
96
328320
5536
ամենատարբեր հիվանդություններ
ստանալու ավելի բարձր ռիսկի հետ են կապված.
ստանալու ավելի բարձր ռիսկի հետ են կապված.
05:45
from blood pressure to abdominal obesity
97
333880
3256
արյան ճնշումից մինչև գիրություն,
05:49
to breast cancer to heart disease
98
337160
2656
կրծքի քաղցկեղ,
սրտանոթային հիվանդություններ,
սրտանոթային հիվանդություններ,
05:51
and even premature mortality.
99
339840
2560
և նույնիսկ վաղաժամ մահ:
05:55
Strikingly, some of the effects
are observed at a very young age.
are observed at a very young age.
100
343520
5096
Հետաքրքիր է, որ որոշ հետևանքներ
ի հայտ են գալիս շատ վաղ տարիքում:
ի հայտ են գալիս շատ վաղ տարիքում:
06:00
For example, a study of black teens
101
348640
4120
Օրինակ՝. սևամորթ դեռահասների շրջանակներում
կատարված ուսումնասիրություննեը
կատարված ուսումնասիրություննեը
06:06
found that those who reported higher
levels of discrimination as teenagers
levels of discrimination as teenagers
102
354120
5440
ցույց տվեցին, որ նրանց մոտ, ովքեր
հաճախ են խտրականության զոհ դարձել,
հաճախ են խտրականության զոհ դարձել,
06:13
had higher levels of stress hormones,
103
361120
2680
շատ ավելի բարձր են սթրեսի հորմոնները,
06:17
of blood pressure
104
365520
1936
արյան ճնշումը,
06:19
and of weight at age 20.
105
367480
2720
և քաշը 20 տարեկանում:
06:24
However,
106
372440
1200
Սակայն
06:27
the stress of discrimination
107
375920
2536
խտրականության պատճառով առաջացած սթրեսը
06:30
is only one aspect.
108
378480
1936
խնդրի միայն մի կողմն է:
06:32
Discrimination and racism
109
380440
2496
Ռասիզմն ու խտրականությունը
06:34
also matters in other
profound ways for health.
profound ways for health.
110
382960
4296
առողջությանը վերաբերվող այլ ոլորտներում էլ
ազդեցություն ունեն:
ազդեցություն ունեն:
06:39
For example, there's
discrimination in medical care.
discrimination in medical care.
111
387280
3080
Օրինակ՝. բժշկության ոլորտում
գոյություն ունի խտրականություն:
գոյություն ունի խտրականություն:
06:43
In 1999, the National Academy of Medicine
112
391080
4296
1999 թ. Բժշկության Ազգային Ակադեմիան
06:47
asked me to serve on a committee
113
395400
1936
ինձ հրավիրեց մասնակցելու հանձնաժողովում,
06:49
that found, concluded
based on the scientific evidence,
based on the scientific evidence,
114
397360
5056
որը, հենվելով գիտականորեն ապացուցված
փաստերի վրա, եզրակացրեց,
փաստերի վրա, եզրակացրեց,
06:54
that blacks and other minorities
115
402440
2496
թե սևերն ու այլ ազգային
փոքրամասնությունները
փոքրամասնությունները
06:56
receive poorer quality care than whites.
116
404960
2880
պակաս որակյալ խնամք են ստանում,
քան սպիտակները:
քան սպիտակները:
07:00
This was true for all kinds
of medical treatment,
of medical treatment,
117
408480
3856
Սա վերաբերվում էր բոլոր տեսակի
բժշկական ծառայություններին՝
բժշկական ծառայություններին՝
07:04
from the most simple
118
412360
1360
ամենահասարակ ու պարզից՝
07:06
to the most technologically sophisticated.
119
414720
2840
մինչև տեխնոլոգիապես բարդ բուժումը:
07:10
One explanation for this pattern
120
418800
3016
Սա մի կողմից բացատրվում է
07:13
was a phenomenon
that's called "implicit bias"
that's called "implicit bias"
121
421840
3936
այսպես կոչված "թաքնված կողմնապահության"
07:17
or "unconscious discrimination."
122
425800
2296
կամ "անգիտակից խտրականության" երևույթով:
07:20
Research for decades
by social psychologists
by social psychologists
123
428120
2816
Հոգեբանների տասնամյակներով կատարած
հետազոտությունները
հետազոտությունները
07:22
indicates that if you hold
a negative stereotype
a negative stereotype
124
430960
3496
ցույց են տալիս, որ եթե մենք երկար ժամանակ
ենթագիտակցորեն
ենթագիտակցորեն
07:26
about a group in your subconscious mind
125
434480
3056
բացասական կարծրատիպեր ենք տածում
սոցիալական որևէ խմբի հանդեպ,
սոցիալական որևէ խմբի հանդեպ,
07:29
and you meet someone from that group,
126
437560
2696
այդ խմբի անդամի հանդիպելիս՝
07:32
you will discriminate against that person.
127
440280
2296
նրա հանդեպ խրտրականորեն ենք տրամադրվում:
07:34
You will treat them differently.
128
442600
1656
Մենք նրան այլ ձև ենք վերաբերվում:
07:36
It's an unconscious process.
It's an automatic process.
It's an automatic process.
129
444280
4616
Դա անգիտակից ու ավտոմատ գործողություն է:
07:40
It is a subtle process, but it's normal
130
448920
3176
Սա աննշան, բայց նորմալ գործողություն է,
07:44
and it occurs even among
the most well-intentioned individuals.
the most well-intentioned individuals.
131
452120
5880
որը տեղի է ունենում է նույնիսկ ամենադրական
տրոմադրվածություն ունեցող մարդկանց մոտ:
տրոմադրվածություն ունեցող մարդկանց մոտ:
07:51
But the deeper that I delved
132
459280
3016
Սակայն, որքան ավելի շատ եմ մտածում
07:54
into the health impact of racism,
133
462320
2160
առողջության վրա ռասիզմի ազդեցության մասին,
07:57
the more insidious the effects became.
134
465360
2720
այնքան ավելի խորն է այն թվում:
08:01
There is institutional discrimination,
135
469160
2440
Գոյություն ունի ինստիտուցիոնալ
խտրականություն,
խտրականություն,
08:04
which refers to discrimination
136
472600
2816
որը վերաբերվում է
08:07
that exists in the processes
of social institutions.
of social institutions.
137
475440
4000
հասարակական հաստատություններում
հանդիպող դեպքերին:
հանդիպող դեպքերին:
08:12
Residential segregation by race,
138
480400
2336
Բնակելի տարածքների
ռասայական մեկուսացումը,
ռասայական մեկուսացումը,
08:14
which has led to blacks and whites living
in very different neighborhood contexts,
in very different neighborhood contexts,
139
482760
4976
որի պատճառով սպիտակներն ու սևերը տարբեր
թաղամասներում են բնակվում ,
թաղամասներում են բնակվում ,
08:19
is a classic example
of institutional racism.
of institutional racism.
140
487760
3560
ինստիտուցիոնալ ռասիզմի վառ օրինակ է:
08:25
One of America's best-kept secrets
141
493120
3936
Ամերիկայի մեծ գաղտնիքներից մեկն այն է,
08:29
is how residential segregation
142
497080
2176
որ հենց ռասայական մեկուսացումն է
08:31
is the secret source
143
499280
2336
հանդիսանում ռասայական անհավասարության
08:33
that creates racial inequality
in the United States.
in the United States.
144
501640
3720
թաքնված պատճառը Միացյալ Նահանգներում:
08:38
In America, where you live
145
506800
2936
Ամերիկայում, նրանով, թե որտեղ ես ապրում,
08:41
determines your access to opportunities
146
509760
3135
որոշվում է, թե ինչպիսի
հնարավորություներ կունենաս
հնարավորություներ կունենաս
08:44
in education, in employment,
147
512919
3297
սովորելու, աշխատելու համար,
08:48
in housing and even
in access to medical care.
in access to medical care.
148
516240
4040
ինչպիսի պայմաններում կապրես և նույնիսկ
ինչ որակի բժշկական օգնություն կստանաս:
ինչ որակի բժշկական օգնություն կստանաս:
08:53
One study of the 171 largest
cities in the United States
cities in the United States
149
521640
6416
Միացյալ Նահանգների 171 ամենամեծ քաղաքների
ուսումնասիրությունը եզրակացրեց,
ուսումնասիրությունը եզրակացրեց,
09:00
concluded that there is not even one city
150
528080
3296
որ չկա նույնիսկ մեկ քաղաք, որտեղ
09:03
where whites live
under equal conditions to blacks,
under equal conditions to blacks,
151
531400
3336
սևերն ու սպիտակները
նույն պայմաններում են ապրում,
նույն պայմաններում են ապրում,
09:06
and that the worst urban contexts
in which whites reside
in which whites reside
152
534760
3936
և սպիտակներով բնակեցված ամենավատ
թաղամասները նույնիսկ
թաղամասները նույնիսկ
09:10
is considerably better than the average
context of black communities.
context of black communities.
153
538720
4640
սևամորթների թաղամասներից զգալիորեն
ավելի լավ վիճակում են:
ավելի լավ վիճակում են:
09:15
Another study found
154
543920
1696
Մեկ այլ ուսումնասիրություն
09:17
that if you could eliminate statistically
155
545640
3016
ցույց տվեց, որ եթե մենք
կարողանայինք վերացնել
կարողանայինք վերացնել
09:20
residential segregation,
156
548680
1656
մեկուսացումների տոկոսը,
09:22
you would completely erase
black-white differences in income,
black-white differences in income,
157
550360
4136
մեկընդմիշտ կվերանար
սև-սպիտակ տարբերությունը եկամուտի,
սև-սպիտակ տարբերությունը եկամուտի,
09:26
education and unemployment,
158
554520
2496
ուսման և գործազրկության ոլորտներում,
09:29
and reduce black-white differences
in single motherhood
in single motherhood
159
557040
3296
երկու երրորդով կնվազեր միայնակ
մայրերին աջակցման հետ կապված
մայրերին աջակցման հետ կապված
09:32
by two thirds,
160
560360
1216
ռասայական տարբերությունը՝
09:33
all of that driven by segregation.
161
561600
2360
պայմանավորված մեկուսացման երևույթով:
09:36
I have also learned
162
564960
2056
Ես հասկացա նաև,
09:39
how the negative stereotypes
163
567040
2776
թե ինչպես են բացասական նախապաշարմունքները,
09:41
and images of blacks in our culture
164
569840
2976
և մեր մշակույթում սևերի մասին
գոյություն ունեցող կարծիքը,
գոյություն ունեցող կարծիքը,
09:44
literally create and sustain
165
572840
3016
բառիս բուն իմաստով ստեղծում և սնում
09:47
both institutional
and individual discrimination.
and individual discrimination.
166
575880
3440
ինստիտուցիոնալ և անհատական
խտրականությունը:
խտրականությունը:
09:52
A group of researchers
have put together a database
have put together a database
167
580640
2960
Հետազոտողների մի խումբ հավաքել և
ստեղծել է տվյալների մի բազա՝
ստեղծել է տվյալների մի բազա՝
09:56
that contains the books,
168
584480
2216
բաղկացած այն գրքերից,
09:58
magazines and articles
169
586720
3016
ամսագրերից ու հոդվածներից,
10:01
that an average college-educated
American would read over their lifetime.
American would read over their lifetime.
170
589760
4696
որոնք սովորական կրթված ամերիկացին
կակարդար իր ողջ կյանքի ընթացքում:
կակարդար իր ողջ կյանքի ընթացքում:
10:06
It allows us to look within this database
171
594480
2816
Այս բազան թույլ է տալիս մեզ տեսնել,
10:09
and see how Americans
have seen words paired together
have seen words paired together
172
597320
5336
թե ինչպես են ամերիկացիները հասկանում
բառակապակցությունները՝
բառակապակցությունները՝
10:14
as they grow up in their society.
173
602680
2496
այսպիսի հասարակության մեջ մեծանալով:
10:17
So when the word "black"
appears in American culture,
appears in American culture,
174
605200
3976
Այսպես, երբ հանդիպում ենք "սև" բառը,
10:21
what co-occurs with it?
175
609200
2056
ո՞ր բառերն են ավելի շուտ գալիս մեր մտքին:
10:23
"Poor,"
176
611280
1416
"Աղքատ",
10:24
"violent,"
177
612720
1216
"դաժան",
10:25
"religious,"
178
613960
1336
"կրոնասեր",
10:27
"lazy,"
179
615320
1216
"ծույլ",
10:28
"cheerful,"
180
616560
1216
"կենսուրախ"
10:29
"dangerous."
181
617800
1736
"վտանգավոր":
10:31
When "white" occurs,
182
619560
1496
Մինչդեռ, երբ լսում ենք "սպիտակ"
10:33
the frequently co-occurring words
183
621080
2256
հաճախ մտքներիս են գալիս
10:35
are "wealthy,"
184
623360
1336
"հարուստ",
10:36
"progressive,"
185
624720
1256
"առաջադեմ",
10:38
"conventional,"
186
626000
1200
"ավանդական"
10:40
"stubborn,"
187
628120
1216
"հաստատակամ"
10:41
"successful,"
188
629360
1216
"հաջողակ"
10:42
"educated."
189
630600
1280
"կիրթ" բառերը:
10:44
So when a police officer
190
632280
3296
Եվ երբ մի ոստիկան
10:47
overreacts when he sees
an unarmed black male
an unarmed black male
191
635600
4280
վատ վերաբերմունք է ցուցաբերում
անզեն սևամորթի նկատմամբ,
անզեն սևամորթի նկատմամբ,
10:53
and perceives him
to be violent and dangerous,
to be violent and dangerous,
192
641240
4696
որն իր տեսակետից դաժան ու վտանգավոր է,
10:57
we are not necessarily dealing
with an inherently bad cop.
with an inherently bad cop.
193
645960
4560
պարտադիր չէ, որ նա ի սկզբանե
վատ ոստիկան է:
վատ ոստիկան է:
11:03
We may be simply viewing
194
651280
2536
Հնարավոր է մեր առջև
11:05
a normal American
195
653840
2016
մի շարքային ամերիկացի է,
11:07
who is reflecting
what he has been exposed to
what he has been exposed to
196
655880
3776
և նա արտացոլում է մի վերաբերմունք,
որին սովոր է և ականատես,
որին սովոր է և ականատես,
11:11
as a result of being raised
197
659680
2416
քանզի մեծացել և կրթվել է
11:14
in this society.
198
662120
1240
արդի հասարակության մեջ:
11:16
From my own experience,
199
664080
2320
Սեփական փորձից ելնելով,
11:19
I believe that your race
200
667840
2616
հավատում եմ, որ մեր մաշկի գույնը
11:22
does not have to be
a determinant of your destiny.
a determinant of your destiny.
201
670480
3000
մեր ճակատագիրը որոշող գործոնը չպիտի լինի:
11:26
I migrated to the United States
202
674720
2536
Ես գաղթել եմ Միացյալ Նահանգներ
11:29
from the Caribbean island of Saint Lucia
203
677280
2080
Կարիբյան ծովի Սուրբ Լուսիա կղզուց
11:32
in the late 1970s
204
680440
1640
1970-ականների վերջին՝
11:34
in pursuit of higher education,
205
682840
1840
բարձրագույն կրթություն ստանալու,
11:38
and in the last 40 years,
206
686000
2376
և վերջին 40 տարիների ընթացքում
11:40
I have done well.
207
688400
1200
հաջողության եմ հասել:
11:42
I have had a supportive family,
208
690280
2616
Ունեմ ընտանիք, որն ինձ աջակցում է,
11:44
I have worked hard,
209
692920
1280
շատ եմ աշխատել
11:47
I have done well.
210
695240
1200
և հաջողության եմ հասել:
11:49
But it took more for me to be successful.
211
697120
2680
Բայց հաջողության հասնելն
ինձնից ավելի շատ ջանք պահանջեց:
ինձնից ավելի շատ ջանք պահանջեց:
11:52
I received a minority fellowship
from the University of Michigan.
from the University of Michigan.
212
700600
4120
Փոքրամասնությունների կրթաթոշակ ստացա
Միչիգանի համալսարանում:
Միչիգանի համալսարանում:
11:57
Yes. I am an affirmative action baby.
213
705440
4240
Այո, ես դրական մտածելակերպ ունեմ:
12:02
Without affirmative action,
214
710560
2776
Առանց դրա
12:05
I would not be here.
215
713360
1680
ես այստեղ չէի լինի այսօր:
12:09
But in the last 40 years,
216
717000
2536
Սակայն վերջին 40 տարիների ընթացքում,
12:11
black America has been
less successful than I have.
less successful than I have.
217
719560
3760
սևամորթ ամերիկացիները
հազիվ թե ինձ պես հաջողակ են եղել:
հազիվ թե ինձ պես հաջողակ են եղել:
12:16
In 1978, black households
in the United States
in the United States
218
724720
5296
1978 թ. Միացյալ Նահանգների
սևամորթ ընտանիքը
սևամորթ ընտանիքը
12:22
earned 59 cents for every dollar
of income whites earned.
of income whites earned.
219
730040
4120
վաստակում էր 59 ցենտ սպիտակամորթ
ընտանիքի եկամտի ամեն մի դոլարի համեմատ:
ընտանիքի եկամտի ամեն մի դոլարի համեմատ:
12:27
In 2015,
220
735040
2256
2015 թ. նույնպես
12:29
black families still earn 59 cents
221
737320
4856
սևամորթ ընտանիքը վաստակում է 59 ցենտ
12:34
for every dollar of income
that white families receive,
that white families receive,
222
742200
3816
սպիտակ ընտանիքի եկամուտի
մեկ դոլարի համեմատ:
մեկ դոլարի համեմատ:
12:38
and the racial gaps in wealth
are even more stunning.
are even more stunning.
223
746040
3600
Եւ ռասայական տարբերությունը
բարեկեցության առումով ցնցող է:
բարեկեցության առումով ցնցող է:
12:42
For every dollar of wealth
that whites have,
that whites have,
224
750600
2280
Քանի որ սպիտակի ունեցած ամեն մի դոլարը
12:45
black families have six pennies
and Latinos have seven pennies.
and Latinos have seven pennies.
225
753880
3480
հավասար է սևի՝ վեց,
իսկ լատինոսի յոթ ցենտին:
իսկ լատինոսի յոթ ցենտին:
12:50
The fact is,
226
758800
1456
Ճշմարտությունը նրանում է, որ
12:52
racism
227
760280
1936
ռասիզմը
12:54
is producing a truly rigged system
228
762240
4336
կառուցում է մի կեղծ համակարգ,
12:58
that is systematically disadvantaging
some racial groups in the United States.
some racial groups in the United States.
229
766600
5240
որն անընդհատ անբարենպաստ պայմաններ է
ստեղծում ԱՄՆ որոշ ռասայական խմբերի համար:
ստեղծում ԱՄՆ որոշ ռասայական խմբերի համար:
13:04
To paraphrase Plato,
230
772880
2176
Պլատոնն ասել է, թե
13:07
there is nothing so unfair
231
775080
2280
չկա ավելի մեծ անարդարություն, քան
13:10
as the equal treatment of unequal people.
232
778880
3320
անհավասարների հանդեպ
հավասար վերաբերմունքը:
հավասար վերաբերմունքը:
13:15
And that's why I am committed
233
783520
2896
Սա է ռասիզմը խարխլելուն ուղղված
13:18
to working to dismantle racism.
234
786440
2520
իմ հավատարիմ աշխատանքի պատճառը:
13:21
I deeply appreciate the fact
235
789960
2456
Ես անսահման երախտապարտ եմ նրանց,
13:24
that I am standing on the shoulders
236
792440
3256
ում միահամուռ ուժերով
13:27
of those who have sacrificed
even their lives to open the doors
even their lives to open the doors
237
795720
4336
և նույնիսկ կյանքի գնով բացվել են ուղիներ,
13:32
that I have walked through.
238
800080
1286
որոնցով առաջ եմ ընթանում:
13:34
I want to ensure
that those doors remain open
that those doors remain open
239
802280
3896
Ուզում եմ երաշխավորել, որ
այդ ուղիները միշտ բաց կլինեն,
այդ ուղիները միշտ բաց կլինեն,
13:38
and that everyone
can walk through those doors.
can walk through those doors.
240
806200
3640
և որ ամենքն էլ հնարավորություն
կունենան դրանցով քայլելու:
կունենան դրանցով քայլելու:
13:44
Robert Kennedy said,
241
812320
2336
Ռոբերտ Քենեդին ասել է,-
13:46
"Each time a man" --
or woman, I would add --
or woman, I would add --
242
814680
3536
"Ամեն անգամ, երբ տղամարդը",
- կամ կինը, ես կավելացնեի,-
- կամ կինը, ես կավելացնեի,-
13:50
"stands up for an ideal
243
818240
2096
"բռնում է ճշմարտության ուղղին,
13:52
or acts to improve the lot of others
244
820360
2576
կամ աշխատում է բարելավել այլոց կյանքը,
13:54
or strikes out against injustice,
245
822960
2576
կամ ոտքի է կանգնում անարդարության դեմ,
13:57
he sends forth a tiny ripple of hope,
246
825560
3536
դրանով նա հույսի մի շող է հղում աշխարհին,
14:01
and those ripples can build a current
247
829120
3096
իսկ այդ շողերը միանալով
ստեղծում են հոսանք,
ստեղծում են հոսանք,
14:04
that can sweep down the mightiest walls
of oppression and resistance."
of oppression and resistance."
248
832240
4960
որը կփլեցնի ճնշման ու դիմադրության
ամենաբարձր պատերը:"
ամենաբարձր պատերը:"
14:10
I am optimistic today
249
838040
2056
Ես լավատես եմ այսօր,
14:12
because all across America,
250
840120
2576
քանզի ողջ Ամերիկայում
14:14
I have seen ripples of hope.
251
842720
2240
նկատել եմ այդ հույսի շողերը:
14:17
The Boston Medical Center
252
845720
1896
Բոստոնի բժշկական կենտրոնը
14:19
has added lawyers to the medical team
253
847640
2720
աշխատանքի է հրավիրել փաստաբանների,
14:23
so that physicians can improve
the health of their patients
the health of their patients
254
851160
4056
որպեսզի բժիշկներն ավելի լավ խնամեն
իրենց հիվանդներին,
իրենց հիվանդներին,
14:27
because the lawyers are addressing
the nonmedical needs their patients have.
the nonmedical needs their patients have.
255
855240
4280
քանի որ փաստաբաններն անրադառնում են
հիվանդների ոչ բժշկական կարիքներին:
հիվանդների ոչ բժշկական կարիքներին:
14:32
Loma Linda University
has built a gateway college
has built a gateway college
256
860480
3816
Լոմա Լինդա համալսարանը քոլեջ է բացել
14:36
in nearby San Bernardino
257
864320
1816
Սան Բերնարդինոյի մոտակայքում,
14:38
so that in addition
to delivering medical care,
to delivering medical care,
258
866160
3296
որպեսզի, բժշկական ծառայություններ
մատուցելուց բացի,
մատուցելուց բացի,
14:41
they can provide job skills
259
869480
2816
տա աշխատանք գտնելու համար անհրաժեշտ
14:44
and job training
260
872320
1656
հմտություններ ու գիտելիքներ
14:46
to a predominantly minority,
low-income community members
low-income community members
261
874000
4776
մասնավորապես ազգային փոքրամասնությունների
և անապահով ընտանիքների անդամներին:
և անապահով ընտանիքների անդամներին:
14:50
so that they will have the skills
they need to get a decent job.
they need to get a decent job.
262
878800
3960
Սա կօգնի նրանց ունենալ հմտություններ
արժանապատիվ աշխատանք գտնելու համար:
արժանապատիվ աշխատանք գտնելու համար:
14:56
In Chapel Hill, North Carolina,
263
884960
2376
Հյուսիսային Կարոլինայի Չեփլ Հիլ քաղաքում
14:59
the Abecedarian Project has figured out
264
887360
3696
հասարակ մի ծրագիր է մշակվել՝
15:03
how to ensure that they have lowered
the risks for heart disease
the risks for heart disease
265
891080
5296
նվազեցնելու 30-ից 40 տարեկան սևամորթների
15:08
for blacks in their mid-30s
266
896400
3056
սրտային հիվանդություններ ստանալու ռիսկը՝
15:11
by providing high-quality day care
267
899480
3016
ապահովելով զրոյից հինգ տարեկան
երեխաների համար
երեխաների համար
15:14
from birth to age five.
268
902520
2696
որակյալ ցերեկային խնամք:
15:17
In after-school centers
across the United States,
across the United States,
269
905240
3296
Ողջ Ամերիկայում դպրոցական
դասապատրաստման կենտրոններում
դասապատրաստման կենտրոններում
15:20
Wintley Phipps and the US Dream Academy
270
908560
2656
Ուինթլի Ֆիփսը և ՅուԷս Դրիմ Աքադեմի
դպրոցական ծրագիրը
դպրոցական ծրագիրը
15:23
is breaking the cycle of incarceration
271
911240
2776
փակում են ազատազրկման ուղին
տանող ճանապարհները՝
տանող ճանապարհները՝
15:26
by providing high-quality
academic enrichment and mentoring
academic enrichment and mentoring
272
914040
4416
բարձրորակ գիտելիքներ և ուղղորդում
տալով այն դեռահասներին,
տալով այն դեռահասներին,
15:30
to the children of prisoners
273
918480
2696
ում ծնողները ազատազրկության մեջ են,
15:33
and children who have
fallen behind in school.
fallen behind in school.
274
921200
2640
ովքեր դպրոցում չեն առաջադիմում:
15:36
In Huntsville, Alabama,
275
924600
1696
Ալաբամա նահանգի Հանթսվիլ քաղաքում,
15:38
Oakwood University,
276
926320
1416
Օքվուդի համալսարանը,
15:39
a historically black institution,
277
927760
2336
որը ի սկզբանե համարվում է
սևերի համալսարան,
սևերի համալսարան,
15:42
is showing how we can improve
the health of black adults
the health of black adults
278
930120
4296
մեզ ցույց է տալիս, թե ինչպես է կարելի
բարելավել սևամորթների առողջությունը՝
բարելավել սևամորթների առողջությունը՝
15:46
by including a health evaluation
279
934440
3016
ներառելով բժշկական զննումը
15:49
as a part of freshman orientation
280
937480
3136
առաջին կուրսեցիների ուղղորդման մեջ,
15:52
and giving those students
the tools they need
the tools they need
281
940640
2976
տալով այդ ուսանողներին
այն ամենը, ինչ պետք է
այն ամենը, ինչ պետք է
15:55
to make healthy choices
282
943640
1656
առողջ ընտրություն կատարելու համար,
15:57
and providing them annually
a health transcript
a health transcript
283
945320
3376
ամեն տարի նրանց էպիկրիզ տրամադրելով,
որպեսզի նրանք կարողանան վերահսկել
որպեսզի նրանք կարողանան վերահսկել
16:00
so they can monitor their progress.
284
948720
1840
իրենց առողջության առաջընթացը:
16:03
And in Atlanta, Georgia,
285
951520
1736
Ջորջիա նահանգի Ատլանտա քաղաքում,
16:05
Purpose Built Communities has dismantled
the negative effects of segregation
the negative effects of segregation
286
953280
5936
Հատուկ Նշանակության Համայնքները վերացրել
են մեկուսացման բացասական ազդեցությունը՝
են մեկուսացման բացասական ազդեցությունը՝
16:11
by transforming a crime-ridden,
287
959240
2656
ձևափոխելով հանցագործության մեջ կորած,
16:13
drug-infested public housing project
288
961920
2936
թմրանյութով ներծծված հասարակությունը
16:16
into an oasis of mixed-income housing,
289
964880
3696
հավասար պայմաններում
եկամուտ ստացող բնակչության,
եկամուտ ստացող բնակչության,
16:20
of academic performance,
290
968600
2176
ուսումնական առաջադիմության,
16:22
of great community wellness
291
970800
2856
հիանալի համայնքային կյանքի և
16:25
and of full employment.
292
973680
1400
զբաղվածության օազիսի:
16:28
And finally,
293
976160
1696
Եւ վերջապես,
16:29
there is the Devine solution.
294
977880
2000
գոյություն ունի Դեվայնի լուծումը:
16:32
Professor Patricia Devine
295
980680
2640
Պրոֆեսոր Պատրիսիա Դեվայնը
16:36
of the University of Wisconsin
296
984400
2576
Վիսկոնսինի համալսարանից
16:39
has shown us how we can attack
297
987000
3696
մեզ ցույց տվեց, թե ինչպես մենք
կարող ենք պայքարել
կարող ենք պայքարել
16:42
our hidden biases head on
298
990720
2976
մեր թաքնված վախերի դեմ
16:45
and effectively reduce them.
299
993720
2040
և արդյունավետ կերպով նվազեցնել դրանք:
16:48
Each one of us
300
996680
1776
Մեզանից յուրաքանչյուրը
16:50
can be a ripple of hope.
301
998480
2160
կարող է հույսի մի շող դառնալ:
16:53
This work will not always be easy,
302
1001200
3496
Այս գործը հեշտ չի լինելու,
16:56
but former Supreme Court Justice
Thurgood Marshall
Thurgood Marshall
303
1004720
2920
բայց Թերգութ Մարշալը, Գերագույն
Դատարանի նախկին դատավորը,
Դատարանի նախկին դատավորը,
17:00
has told us, "We must dissent.
304
1008680
2896
ասել է,- "Մենք պետք է հակառակվենք:
17:03
We must dissent from the indifference.
305
1011600
2416
Մենք պետք է հակառակվենք անտարբերությանը:
17:06
We must dissent from the apathy.
306
1014040
2056
Մենք պետք է հակառակվենք անզգայությանը:
17:08
We must dissent from the hatred
and from the mistrust.
and from the mistrust.
307
1016120
3456
Մենք պետք է հակառակվենք ատելությանն
ու անվստահությանը:
ու անվստահությանը:
17:11
We must dissent
308
1019600
1656
Մենք պետք է հակառակվենք,
17:13
because America can do better,
309
1021280
3256
քանզի Ամերիկան ավելի լավը կարող է դառնալ,
17:16
because America has no choice
but to do better."
but to do better."
310
1024560
4816
քանզի Ամերիկան այլ ընտրանք չունի, քան
ավելի լավը դառնալ:"
ավելի լավը դառնալ:"
17:21
Thank you.
311
1029400
1216
Շնորհակալություն:
17:22
(Applause)
312
1030640
3640
(Ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
David R. Williams - Public health sociologistDavid R. Williams asks: What if we decided to tackle the striking levels of early death and poor health that are due to the color of one's skin?
Why you should listen
Dr. David R. Williams has played a visible national leadership role in raising awareness levels about health disparities and identifying interventions to address them. The author of more than 400 scientific papers, Williams developed the Everyday Discrimination Scale, which is currently one of the most widely used measures to assess perceived discrimination in health studies. He was ranked as the world's most cited black scholar in the social sciences in 2008, and Thomson Reuters ranked him as one of the world's most influential scientific minds in 2014.
Williams is currently the Norman Professor of Public Health at Harvard's T. H. Chan School of Public Health and Professor of African and African American Studies and of Sociology at Harvard University. He holds an MPH degree from Loma Linda University and a PhD in Sociology from the University of Michigan.
David R. Williams | Speaker | TED.com