TEDxUofM
Anne Curzan: What makes a word "real"?
ანა კურზანი: როგორ ხდება სიტყვა "ნამდვილი"?
Filmed:
Readability: 4
1,895,764 views
ზოგმა შეიძლება თქვას, რომ ჟარგონული სიტყვები როგორიცაა 'hangry', ‘defriend’ და ‘adorkable’ ინგლისურ ენაში მნიშვნელოვან სიცარიელეებს ავსებს, მაშინაც კი, თუ ისინი ლექსიკონებში არ გვხვდება. თუმცა, ვინ წყვეტს სინამდვლეში, რომელი სიტყვები მოხვდება ამ ფურცლების კამარაზე? ენის ისტორიკოსი, ანა კურზანი გვაჩვენებს ლექსიკონების უკან მდგომ ადამიანებს და მოგვითხრობს იმ არჩევანზე, რომლის წინაშეც ისინი მუდმივად დგანან.
Anne Curzan - Language historian
English professor Anne Curzan actually encourages her students to use slang in class. A language historian, she is fascinated by how people use words—and by how this changes. Full bio
English professor Anne Curzan actually encourages her students to use slang in class. A language historian, she is fascinated by how people use words—and by how this changes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I need to start by telling you a little bit
0
504
2562
მე მინდა ეს გამოსვლა
ჩემი საზოგადოებრივი ცხოვრების
ჩემი საზოგადოებრივი ცხოვრების
მცირე მიმოხილვით დავიწყო.
00:15
about my social life,
1
3066
1489
00:16
which I know may not seem relevant,
2
4555
2918
ვიცი, რომ შესაძლოა შეუსაბამოდ გეჩვენოთ,
00:19
but it is.
3
7473
1747
მაგრამ, ასე არ არის.
00:21
When people meet me at parties
4
9220
1930
როცა წვეულებაზე ხალხს ვხვდები,
00:23
and they find out that I'm an English professor
5
11150
2192
და იგებენ, რომ ინგლისური ენის
პროფესორი ვარ
პროფესორი ვარ
00:25
who specializes in language,
6
13342
2397
და ამ ენაში დახელოვნებული გახლავართ,
00:27
they generally have one of two reactions.
7
15739
3450
ზოგადად, ორი სახის რეაქცია აქვთ ხოლმე.
00:31
One set of people look frightened. (Laughter)
8
19189
5189
ერთ ნაწილს სახეზე შიში აწერია.(სიცილი)
ისინი ხშირად დაახლოებით ასე ამბობენ:
00:36
They often say something like,
9
24378
1593
00:37
"Oh, I'd better be careful what I say.
10
25971
3306
"ოჰ, ჯობს დავუკვირდე რას ვამბობ,
00:41
I'm sure you'll hear every mistake I make."
11
29277
3218
დარწმუნებული ვარ ჩემს დაშვებულ,
ყველა შეცდომას მიხვდებით".
ყველა შეცდომას მიხვდებით".
00:44
And then they stop talking. (Laughter)
12
32495
4058
და შემდეგ ჩუმდებიან. (სიცილი)
00:48
And they wait for me to go away
13
36553
2397
და ელოდებიან როდის წავალ
00:50
and talk to someone else.
14
38950
2237
და სხვას გამოველაპარაკები.
00:53
The other set of people,
15
41187
2035
ზოგი კი,
00:55
their eyes light up,
16
43222
2425
ანთებული თვალებით მოდის
00:57
and they say,
17
45647
1231
და მეუბნება:
00:58
"You are just the person I want to talk to."
18
46878
4309
"თქვენ ზუსტად ის ადამიანი ხართ,
ვისთანაც მსურდა საუბარი".
ვისთანაც მსურდა საუბარი".
01:03
And then they tell me about whatever it is
19
51187
2420
და ისინი მიყვებიან
თავიანთი შეხედულებების შესახებ,
თავიანთი შეხედულებების შესახებ,
01:05
they think is going wrong with the English language.
20
53607
2535
თუ რა პრობლემებია ინგლისურ ენაში.
01:08
(Laughter)
21
56142
2369
(სიცილი)
01:10
A couple of weeks ago, I was at a dinner party
22
58511
2317
რამდენიმე კვირის წინ, წვეუელებაზე ვიყავი,
01:12
and the man to my right
23
60828
2237
სადაც ჩემს მარჯვნივ მჯდომმა კაცმა,
01:15
started telling me about all the ways
24
63065
2035
იმაზე დამიწყო ლაპარაკი,
01:17
that the Internet is degrading the English language.
25
65100
3281
თუ როგორ აფუჭებს ინტერნეტი ინგლუსურ ენას.
მან მაგალითად Facebook-ი მოიყვანა
და მითხრა:
და მითხრა:
01:20
He brought up Facebook, and he said,
26
68381
3239
"To defriend? (განმეგობრება)
ნუთუ ეს ნამდვილი სიტყვაა?"
ნუთუ ეს ნამდვილი სიტყვაა?"
01:23
"To defriend? I mean, is that even a real word?"
27
71620
5850
მინდა ამ კითხვაზე გავჩერდე:
01:29
I want to pause on that question:
28
77470
3570
როგორ ხდება სიტყვა ნამდვილი?
01:33
What makes a word real?
29
81040
3786
მე და ჩემმა თანამოსადილემ ორივემ ვიცით,
01:36
My dinner companion and I both know
30
84826
2084
01:38
what the verb "defriend" means,
31
86910
3167
რას ნიშნავს სიტყვა: "Defriend".
მაშ, როდის ხდება ნამდვილი ისეთი სიტყვა
01:42
so when does a new word like "defriend"
32
90077
2700
როგორიცაა "Defriend"?
01:44
become real?
33
92777
2081
ვის აქვს უფლებამოსლება სიტყვებზე მსგავსი,
01:46
Who has the authority to make those kinds
34
94858
2504
01:49
of official decisions about words, anyway?
35
97362
3418
ოფიციალური გადაწყვეტილება მიიღოს?
ეს ის ორი საკითხია,
რაზეც დღეს მინდა გესაუბროთ.
რაზეც დღეს მინდა გესაუბროთ.
01:52
Those are the questions I want to talk about today.
36
100780
4295
ჩემი აზრით, როცა ამბობენ,
რომ სიტყვა ნამდვილი არაა,
რომ სიტყვა ნამდვილი არაა,
01:57
I think most people, when they say a word isn't real,
37
105075
3300
გულისხმობენ, რომ ეს სიტყვა
02:00
what they mean is, it doesn't appear
38
108375
1861
სტანდარტულ ლექსიკონში არ არის შეტანილი.
02:02
in a standard dictionary.
39
110236
1628
02:03
That, of course, raises a host of other questions,
40
111864
2463
ეს, ცხადია, სხვა შეკითხების მთელ
რიგს აჩენს.
რიგს აჩენს.
02:06
including, who writes dictionaries?
41
114327
5397
მაგალითად, ვინ ადგენს ლექსიკონებს?
02:11
Before I go any further,
42
119724
1324
სანამ უფრო ჩავუღრმავდები,
02:13
let me clarify my role in all of this.
43
121048
2442
მინდა ამ ყველაფერში ჩემი როლი განვმარტო.
02:15
I do not write dictionaries.
44
123490
2508
მე ლექსიკონებს არ ვქმნი.
02:17
I do, however, collect new words
45
125998
2697
თუმცა, მეც ვაგროვებ ახალ სიტყვებს,
02:20
much the way dictionary editors do,
46
128695
3055
ზუსტად ისე, როგორც ამას
ლექსიკონის რედაქტორები აკეთებენ
ლექსიკონის რედაქტორები აკეთებენ
02:23
and the great thing about being a historian
47
131750
1823
და ინგლისური ენის ისტორიკოსობის
02:25
of the English language
48
133573
1067
ძალიან მაგარი მხარე ისაა,
02:26
is that I get to call this "research."
49
134640
3636
რომ მე შემიძლია ამ საქმეს "კვლევა" ვუწოდო.
02:30
When I teach the history of the English language,
50
138276
2344
როცა ინგლისური ენის ისტორიას ვასწავლი,
02:32
I require that students teach me
51
140620
2757
სტუდენტებისგან მოვითხოვ,
02:35
two new slang words before I will begin class.
52
143377
3526
რომ ლექციის დაწყებამდე,
ორი ჟარგონული სიტყვა მასწავლონ.
ორი ჟარგონული სიტყვა მასწავლონ.
02:38
Over the years, I have learned
53
146903
2317
ერთი წლის განმავლობაში, ამ ხერხით,
02:41
some great new slang this way,
54
149220
3234
რამდენიმე კარგი ჟარგონული სიტყვა ვისწავლე.
02:44
including "hangry," which --
55
152454
4038
მაგალითად, როგორიცაა "hangry", რაც...
02:48
(Applause) —
56
156492
3696
(აპლოდისმენტები)
რაც ნიშნავს როცა გათანგული(cranky)
და გაბრაზებული(angry) ხარ
და გაბრაზებული(angry) ხარ
02:52
which is when you are cranky or angry
57
160188
2347
02:54
because you are hungry,
58
162535
4239
რადგანაც მშიერი(hungry) ხარ.
02:58
and "adorkable,"
59
166774
4776
ასევე "adorkable",
03:03
which is when you are adorable
60
171550
1707
რაც ნიშნავს, როცა მომხიბლავი(adorable) ხარ
03:05
in kind of a dorky way,
61
173257
3021
ცოტა უცნაური(dorky) კუთხით.
03:08
clearly, terrific words that fill
62
176278
3193
ნამდვილად შესანიშნავი სიტყვებია,
03:11
important gaps in the English language.
63
179471
2705
რომლებიც ინგლისური ენის მნიშვნელოვან
სიცარიელეებს ავსებს.
სიცარიელეებს ავსებს.
03:14
(Laughter)
64
182176
4213
(სიცილი)
03:18
But how real are they
65
186389
2671
მაგრამ რამდენად არის ეს სიტყვები ნამდვილი,
03:21
if we use them primarily as slang
66
189060
2219
თუ ჩვენ თავდაპირველად ჟარგონად ვიყენებთ
03:23
and they don't yet appear in a dictionary?
67
191279
4117
და ლექსიკონში ჯერ კიდევ არ შეგვიტანია?
03:27
With that, let's turn to dictionaries.
68
195396
2817
ამით, მოდი, ლექსიკონებზე გადავიდეთ.
03:30
I'm going to do this as a show of hands:
69
198213
1840
მოდი, ეს ხელის აწევით გავაკეთოთ:
03:32
How many of you still regularly
70
200053
2334
ჯერ კიდევ, რამდენი თქვენგანი
მიმართავს რეგულარულად
მიმართავს რეგულარულად
03:34
refer to a dictionary, either print or online?
71
202387
3128
ბეჭდურ ან ელექტრონულ ლექსიკონებს?
03:39
Okay, so that looks like most of you.
72
207338
2194
კარგი, როგორც ჩანს თქვენი უმრავლესობა.
03:41
Now, a second question. Again, a show of hands:
73
209532
3165
ახლა კი, მეორე შეკითხვა.
კვლავ ხელის აწევით:
კვლავ ხელის აწევით:
03:44
How many of you have ever looked to see
74
212697
3205
რამდენ თქვენგანს დაუხედავს, რომ ენახა,
03:47
who edited the dictionary you are using?
75
215902
2889
თუ ვინ არის თქვენ მიერ გამოყენებული
ლექსიკონის რედაქტორი?
ლექსიკონის რედაქტორი?
03:54
Okay, many fewer.
76
222048
3632
კარგი, ბევრად ნაკლებს.
03:57
At some level, we know that there are human hands
77
225680
3680
რაღაც დოზით ყველამ ვიცით,
რომ ლექსიკონის უკან ადამიანის ხელია,
04:01
behind dictionaries,
78
229360
1576
04:02
but we're really not sure who those hands belong to.
79
230936
4271
მაგრამ ზუსტად არ ვიცით,
თუ ვის ეკუთვნის ეს ხელი.
თუ ვის ეკუთვნის ეს ხელი.
04:07
I'm actually fascinated by this.
80
235207
2340
მე ეს ძალიან მაკვირვებს.
04:09
Even the most critical people out there
81
237547
2473
თქვენ შორის ყველაზე კრიტიკული
ადამიანებიც კი,
ადამიანებიც კი,
04:12
tend not to be very critical about dictionaries,
82
240020
2594
ლექსიკონების მიმართ არ ხართ კრიტიკულები.
04:14
not distinguishing among them
83
242614
1883
არ ასხვავებთ მათ ერთმანეთისგან
04:16
and not asking a whole lot of questions
84
244497
2071
და არ სვამთ უამრავ შეკითხვას იმის შესახებ,
04:18
about who edited them.
85
246568
2223
თუ ვინაა მათი რედაქტორი.
04:20
Just think about the phrase
86
248791
1623
უბრალოდ დაფიქრდით ამ ფრაზაზე:
04:22
"Look it up in the dictionary,"
87
250414
2476
"ლექსიკონში დაძებნე".
04:24
which suggests that all dictionaries
88
252890
1677
რაც გაფიქრებინებს, რომ ყველა ლექსიკონი
04:26
are exactly the same.
89
254567
1706
ზუსტად ერთი და იგივეა.
04:28
Consider the library here on campus,
90
256273
2600
თუნდაც, ავიღოთ ამ კამპუსის ბიბლიოთეკა,
04:30
where you go into the reading room,
91
258873
1696
რომლის სამკითხველო ოთახშიც
04:32
and there is a large, unabridged dictionary
92
260569
2873
საყრდენზე, ამ საპატიო და ღირსეულ ადგილზე
04:35
up on a pedestal in this place of honor and respect
93
263442
3878
არის დიდი, სრული გადაშლილი ლექსიკონი,
04:39
lying open so we can go stand before it
94
267320
2347
რომელშიც ნებისმიერ დროს შეგიძლიათ ჩახედვა
04:41
to get answers.
95
269667
2203
და პასუხების მიღება.
04:43
Now, don't get me wrong,
96
271870
2306
არასწორად არ გამიგოთ,
04:46
dictionaries are fantastic resources,
97
274176
3205
ლექსიკონი შესანიშნავი რესურსია,
04:49
but they are human
98
277381
1549
მაგრამ ის ადამიანმა შექმნა
04:50
and they are not timeless.
99
278930
2281
და უვადო არაა.
04:53
I'm struck as a teacher
100
281211
1802
მე, როგორც მასწავლებელი, გაკვირვებული ვარ,
04:55
that we tell students to critically question
101
283013
3217
რადგან მოსწავლეებს ვეუბნებით,
რომ კრიტიკულად შეხედონ ყველაფერს
რომ კრიტიკულად შეხედონ ყველაფერს
04:58
every text they read, every website they visit,
102
286230
3734
ყველა წაკითხულ ტექსტს, ყველა ვებსაიტი
რომელსაც სტუმრობენ,
რომელსაც სტუმრობენ,
05:01
except dictionaries,
103
289964
1488
გარდა ლექსიკონებისა,
05:03
which we tend to treat as un-authored,
104
291452
3165
რომლებსაც უავტოროდ მივიჩნევთ,
თითქოს არსაიდან მოსულიყვნენ,
რომ გაეცათ პასუხები იმაზე,
რომ გაეცათ პასუხები იმაზე,
05:06
as if they came from nowhere to give us answers
105
294617
2642
05:09
about what words really mean.
106
297259
4344
თუ რას ნიშნავს
ესა თუ ის სიტყვა სინამდვილეში.
ესა თუ ის სიტყვა სინამდვილეში.
05:13
Here's the thing: If you ask dictionary editors,
107
301603
3597
საქმე ისაა, რომ თუ ლექსიკონის
რედაქტორებს ჰკითხავთ,
რედაქტორებს ჰკითხავთ,
05:17
what they'll tell you
108
305200
1158
ისინი გიპასუხებენ,
05:18
is they're just trying to keep up with us
109
306358
2314
რომ ისინი ცდილობენ
ჩვენ მიერ ენის შეცვლის ტემპს დაეწიონ.
05:20
as we change the language.
110
308672
1755
05:22
They're watching what we say and what we write
111
310427
2485
ისინი აკვირდებიან,
რასაც ჩვენ ვამბობთ და ვწერთ
რასაც ჩვენ ვამბობთ და ვწერთ
05:24
and trying to figure out what's going to stick
112
312912
2158
და ცდილობენ გამოიცნონ,
თუ რა დარჩება ენაში
თუ რა დარჩება ენაში
05:27
and what's not going to stick.
113
315070
2150
და რა - არა.
05:29
They have to gamble,
114
317220
1317
მათ გარისკვა უწევთ,
05:30
because they want to appear cutting edge
115
318537
1749
რადგან სურთ, რომ თანამდროვეები იყვნენ
05:32
and catch the words that are going to make it,
116
320286
2656
და დაიჭირიონ ისეთი სიტყვები,
რომლებიც თანამედროვეობას ქმნიან.
რომლებიც თანამედროვეობას ქმნიან.
05:34
such as LOL,
117
322942
2439
მაგალითად "LOL",(ხმამაღლა ხარხარი)
მაგრამ ამავდროულად არ სურთ
მოკლევადიანები აღმოჩნდნენ
მოკლევადიანები აღმოჩნდნენ
05:37
but they don't want to appear faddish
118
325381
2204
05:39
and include the words that aren't going to make it,
119
327585
2542
და შეიტანონ ისეთი სიტყვები,
რომელთა არსებობაც ხანმოკლე იქნება.
რომელთა არსებობაც ხანმოკლე იქნება.
05:42
and I think a word that they're watching right now
120
330127
1813
და ჩემი აზრით სიტყვა,
რომელსაც ახლა ისინი აკვირდებიან,
რომელსაც ახლა ისინი აკვირდებიან,
05:43
is YOLO, you only live once.
121
331940
3419
არის"YOLO" you only live once
(შენ მხოლოდ ერთხელ ცხოვრობ).
(შენ მხოლოდ ერთხელ ცხოვრობ).
მე ლექსიკონის რედაქტორებთან ვურთიერთობ
05:49
Now I get to hang out with dictionary editors,
122
337317
2494
05:51
and you might be surprised
123
339811
1508
და ალბათ გაგიკვირდებათ კიდეც,
05:53
by one of the places where we hang out.
124
341319
2216
სადაც ვხვდებით ხოლმე.
05:55
Every January, we go
125
343535
2137
ყოველ იანვარს, ჩვენ მივდივართ
05:57
to the American Dialect Society annual meeting,
126
345672
3153
"ამერიკული დიალექტის საზოგადოების"
ყოველწლიურ შეხვედრაზე,
ყოველწლიურ შეხვედრაზე,
06:00
where among other things,
127
348825
1347
სადაც სხვა საკითხებთან ერთად,
06:02
we vote on the word of the year.
128
350172
3758
წლის სიტყვის გამოსავლენად ხმას ვაძლევთ.
06:05
There are about 200 or 300 people who come,
129
353930
3003
ამ შეხვედრაზე დაახლოებით
200-300 ადამიანი იკრიბება.
200-300 ადამიანი იკრიბება.
მათ შორის არიან შეერთებული შტატების
ყველაზე ცნობილი ლინგვისტები.
ყველაზე ცნობილი ლინგვისტები.
06:08
some of the best known
linguists in the United States.
linguists in the United States.
130
356933
2440
06:11
To give you a sense of the flavor of the meeting,
131
359373
1858
უკეთ რომ მიგახვედროთ ამ შეხვედრის არსს,
06:13
it occurs right before happy hour.
132
361231
3301
იგი სწორედ საღამოს დალევამდე იმართება.
06:16
Anyone who comes can vote.
133
364532
2076
ნებისმიერ სტუმარს შეუძლია ხმის მიცემა.
06:18
The most important rule is
134
366608
1312
მთავარი წესი კი ისაა,
06:19
that you can vote with only one hand.
135
367920
3129
რომ ხმის მიცემა
მხოლოდ ერთი ხელით შეგიძლიათ.
მხოლოდ ერთი ხელით შეგიძლიათ.
06:23
In the past, some of the winners have been
136
371049
3464
წინა წლებში გამარჯვებული სიტვები იყო:
06:26
"tweet" in 2009
137
374513
2485
2009 წელს "tweet"
06:28
and "hashtag" in 2012.
138
376998
3405
2012 წელს კი - "hashtag".
06:32
"Chad" was the word of the year in the year 2000,
139
380403
3059
ხოლო "Chad" 2000 წელს გახდა წლის სიტყვა
06:35
because who knew what a chad was before 2000,
140
383462
3820
რადგან იქამდე არც არავინ იცოდა
ამ სიტყვის მნიშვნელობა,
ამ სიტყვის მნიშვნელობა,
06:39
and "WMD" in 2002.
141
387282
4414
2002 წელს კი - "WMD"
(მასობრივი განადგურების იარაღი)
(მასობრივი განადგურების იარაღი)
06:43
Now, we have other categories in which we vote too,
142
391696
2801
გარდა ამისა, სხვა კატეგორიებშიც
ვაძლევთ ხმას,
ვაძლევთ ხმას,
06:46
and my favorite category
143
394497
1593
ჩემი საყვარელი კატეგორია კი,
06:48
is most creative word of the year.
144
396090
2384
წლის ყველაზე შემოქმედებითი სიტყვაა.
06:50
Past winners in this category have included
145
398474
2750
ამ ნომინაციის გამარჯვებული სიტყვებია,
მაგალითად "recombobulation area,"
(კომფორტის ზონა)
(კომფორტის ზონა)
06:53
"recombobulation area,"
146
401224
3053
ეს არის ადგილი მილოუკის აეროპორტში,
სადაც უსაფრთხოების შემოწმების შემდეგ
სადაც უსაფრთხოების შემოწმების შემდეგ
06:56
which is at the Milwaukee Airport after security,
147
404277
3803
07:00
where you can recombobulate.
148
408080
2560
შეგიძილიათ თავის მოწესრიგება.
07:02
(Laughter)
149
410640
1484
(სიცილი)
07:04
You can put your belt back on,
150
412124
1519
აქ შეგიძიათ გაიკეთოთ მოხსნილი ქამარი
07:05
put your computer back in your bag.
151
413643
2461
და კომპიუტერი ჩანთაში დააბრუნოთ.
07:10
And then my all-time favorite word at this vote,
152
418289
3332
და ყველა დროის ჩემი საყარელი სიტყვაა
07:13
which is "multi-slacking."
153
421621
2226
"multi-slacking" (საქმიანად მოჩვენება).
07:15
(Laughter)
154
423847
2503
(სიცილი)
07:18
And multi-slacking is the act
155
426350
2283
ეს არის ქმედება, როცა კომპიუტერის ეკრანზე
ბევრი ფანჯარა გაქვთ გახსნილი
07:20
of having multiple windows up on your screen
156
428633
2868
და ისეთ შთაბეჭდილებას ტოვებთ,
თითქოს მუშოაბთ,
თითქოს მუშოაბთ,
07:23
so it looks like you're working
157
431501
1401
07:24
when you're actually goofing around on the web.
158
432902
2094
სინამდვილეში კი ინტერნეტში დაბოდიალობთ.
07:26
(Laughter) (Applause)
159
434996
4829
(სიცილი)(აპლოდისმენტები)
07:33
Will all of these words stick? Absolutely not.
160
441381
3608
დარჩება ყველა ეს სიტყვა ენაში?
რა თქმა უნდა არა.
რა თქმა უნდა არა.
07:36
And we have made some questionable choices,
161
444989
2899
ჩვენ რამდენიმე საეჭვო არჩევანიც გავაკეთეთ,
07:39
for example in 2006
162
447888
1677
მაგალითად, 2006 წელს,
07:41
when the word of the year was "Plutoed,"
163
449565
2039
როცა წლის სიტყვა გახდა "Plutoed"
(პლუტონიზებული)
(პლუტონიზებული)
07:43
to mean demoted.
164
451604
1992
რაც ნიშნავს ჩამოქვეითებულს.
07:45
(Laughter)
165
453596
3755
(სიცილი)
07:50
But some of the past winners
166
458586
2369
თუმცა, ადრე გამარჯვებული ზოგიერთი სიტყვა,
07:52
now seem completely unremarkable,
167
460955
2915
დღეს სრულიად ჩვეულებრივად ჟღერს,
07:55
such as "app"
168
463870
1518
მაგალითად, "app" (აპლიკაცია).
07:57
and "e" as a prefix,
169
465388
2013
"e" როგორც პრეფიქსი (ელექტრონული)
07:59
and "google" as a verb.
170
467401
2959
და "google" როგორც ზმნა (დაგუგლვა).
08:02
Now, a few weeks before our vote,
171
470360
4067
ახლა კი, ხმის მიცემამდე რამდენიმე
კვირით ადრე,
კვირით ადრე,
"ლეიკ სუპერიორის სახელმწიფო უნივერსიტეტი"
08:06
Lake Superior State University
172
474427
1781
08:08
issues its list of banished words for the year.
173
476208
4779
გაძევებული სიტყვების საკუთარ სიას ქმნის.
08:12
What is striking about this
174
480987
1933
გასაოცარი კი ისაა,
08:14
is that there's actually often quite a lot of overlap
175
482920
2771
რომ მათ მიერ შედგენილ სიასა
08:17
between their list and the list that we are considering
176
485691
2837
და ჩვენ მიერ
წლის სიტყვად მიჩნეულ სიტყვებს შორის,
წლის სიტყვად მიჩნეულ სიტყვებს შორის,
08:20
for words of the year,
177
488528
2250
ხშირად ბევრი თანაკვეთაა ხოლმე.
08:22
and this is because we're noticing the same thing.
178
490778
4092
ეს კი, იმიტომ ხდება,
რომ ჩვენ ერთსა და იმავე რამეს ვამჩნევთ.
რომ ჩვენ ერთსა და იმავე რამეს ვამჩნევთ.
08:26
We're noticing words that are coming into prominence.
179
494870
3030
ჩვენ ვამჩნევთ სიტყვებს,
რომლებიც ცნობილი ხდება.
რომლებიც ცნობილი ხდება.
08:29
It's really a question of attitude.
180
497900
2153
ეს კი უკვე დამოკიდებულების საკითხია.
08:32
Are you bothered by language
fads and language change,
fads and language change,
181
500053
3667
გაწუხებთ თქვენ ენის ახირებები
და მისი ცვლილება,
და მისი ცვლილება,
08:35
or do you find it fun, interesting,
182
503720
3410
თუ ამას სახალისოდ და საინტერესოდ მიიჩნევთ
და ფიქრობთ, რომ ღირს მისი შესწავლა,
08:39
something worthy of study
183
507130
1354
08:40
as part of a living language?
184
508484
2885
რადგან ის ცოცხალი ენის ნაწილია?
08:43
The list by Lake Superior State University
185
511369
2156
ლიეკის უნივესიტეტის ეს სია,
08:45
continues a fairly long tradition in English
186
513525
2645
აგრძელებს ინგლისურ ენაში
ახალი სიტყვების შემოსვლით
ახალი სიტყვების შემოსვლით
08:48
of complaints about new words.
187
516170
2273
უკმაყოფილების დიდხნიან ტრადიციას
08:50
So here is Dean Henry Alford in 1875,
188
518443
4352
აი, დეკანი ჰენრი ალფორტი 1875 წელს.
08:54
who was very concerned that "desirability"
189
522795
2246
ის ფრიად შეფიქრიანებული იყო და მიაჩნდა,
08:57
is really a terrible word.
190
525041
2449
რომ "desirability" (სასურველობა)
საშინელი სიტყვაა.
საშინელი სიტყვაა.
08:59
In 1760, Benjamin Franklin
191
527490
2734
1760 წელს ბენჟამინ ფრანკლინმა
დევის ჰიუმს წერილი მისწერა,
09:02
wrote a letter to David Hume
192
530224
1456
09:03
giving up the word "colonize" as bad.
193
531680
3803
რომელშიც სიტყვას "colonize" (კოლონიზება)
ცუდად მოიხსენიებს.
ცუდად მოიხსენიებს.
09:07
Over the years, we've also seen worries
194
535483
2199
წლების მანძილზე ასევე გვაღელვებდა
09:09
about new pronunciations.
195
537682
1890
სიტყვების ახალი წარმოთქმები.
09:11
Here is Samuel Rogers in 1855
196
539572
3048
აი, სამუელ როჯერსი 1855 წელს,
09:14
who is concerned about some
fashionable pronunciations
fashionable pronunciations
197
542620
2599
აღშფოთებულია რამდენიმე მოდური
წარმოთქმის გამო
წარმოთქმის გამო
09:17
that he finds offensive,
198
545219
2007
და მათ შეურაცხყოფად მიიჩნევს,
09:19
and he says "as if contemplate were not bad enough,
199
547226
3488
და ამბობს: "თითქოს ეს
'contemplate' (მზერა) არ გვეყოფოდა,
'contemplate' (მზერა) არ გვეყოფოდა,
09:22
balcony makes me sick."
200
550714
2418
ახლა 'balcony'(აივანი)
საერთოდ გულს მირევს"
საერთოდ გულს მირევს"
09:25
(Laughter)
201
553132
3396
(სიცილი)
09:28
The word is borrowed in from Italian
202
556528
2350
ეს სიტყვა იტალურიდანაა ნასესხები
09:30
and it was pronounced bal-COE-nee.
203
558878
3540
და წარმოითქმოდა როგორც "bal-COE-nee".
09:34
These complaints now strike us as quaint,
204
562418
2943
ამჟამად მსგავსი ჩივილები ცოტა
უცნაურად გვეჩვენება,
უცნაურად გვეჩვენება,
09:37
if not downright adorkable -- (Laughter) --
205
565361
4945
თუ არა სასიამოვნოდ უცნაურადაც კი
(adorkable)
(adorkable)
(სიცილი)
09:42
but here's the thing:
206
570306
2734
მაგრამ საქმე ისაა,
09:45
we still get quite worked up about language change.
207
573040
4373
რომ ენის ცვლილება,
დღემდე საკმაოდ გვაღელვებს.
დღემდე საკმაოდ გვაღელვებს.
09:49
I have an entire file in my office
208
577413
2062
ჩემს ოფისში საგაზეთო სტატიების
09:51
of newspaper articles
209
579475
3062
მთელი ფაილი მაქვს,
რომლებშიც არალეგიმიტიმურ სიტყვებზეა
გამოთქმული პრეტენზია
გამოთქმული პრეტენზია
09:54
which express concern about illegitimate words
210
582537
2693
და მიიჩნევენ, რომ ისინი ლექსიკონში
არც უნდა იყვნენ.
არც უნდა იყვნენ.
09:57
that should not have been included in the dictionary,
211
585230
1879
09:59
including "LOL"
212
587109
1448
მაგალითად, როცა სიტყვა როგორიცაა "LOL"
(ხმამაღლა სიცილი),
(ხმამაღლა სიცილი),
10:00
when it got into the Oxford English Dictionary
213
588557
2070
შევიდა ოქსფორდის
ინგლისური ენის ლექსიკონში.
ინგლისური ენის ლექსიკონში.
10:02
and "defriend"
214
590627
1775
ასევე, როცა სიტყვა
"defriend" (განმეგობრება),
"defriend" (განმეგობრება),
10:04
when it got into the Oxford American Dictionary.
215
592402
2772
შევიდა ოქსფორდის
ამერიკული ენის ლექსიკონში.
ამერიკული ენის ლექსიკონში.
10:07
I also have articles expressing concern
216
595174
2217
ამასთან ერთად მინახავს სტატიები,
სადაც შეშფოთებაა გამოთქმული
სადაც შეშფოთებაა გამოთქმული
10:09
about "invite" as a noun,
217
597391
2869
"invite"(დაპატიჟება) არსებით სახელად
გამოყენებასა
გამოყენებასა
10:12
"impact" as a verb,
218
600260
1956
და "impact"-ის (ზემოქმედება)
ზმნად გამოყენებაზე,
ზმნად გამოყენებაზე,
10:14
because only teeth can be impacted,
219
602216
2971
რადგან მას მხოლოდ კბილებთან
დაკავშირებით ვიყენებთ.
დაკავშირებით ვიყენებთ.
10:17
and "incentivize" is described
220
605187
2975
ასევე"incentivize"(წახალისება) მიჩნეულია,
10:20
as "boorish, bureaucratic misspeak."
221
608162
4511
როგორც "ტლანქ, ბიუროკრატიულ
შეუსატყვისობად".
შეუსატყვისობად".
10:24
Now, it's not that dictionary editors
222
612673
1961
ისე არ არის,
რომ ლექსიკონის რედაქტორები
რომ ლექსიკონის რედაქტორები
არ ითვალისწინებენ მსგავს დამოკიდებულებას
ენის მიმართ.
ენის მიმართ.
10:26
ignore these kinds of attitudes about language.
223
614634
2691
10:29
They try to provide us some guidance about words
224
617325
2555
ისინი გამოყენების კატეგორიების საშუალებით,
10:31
that are considered slang or informal
225
619880
2270
ერთგვარ მითითებეს გვაწვდიან
სიტყვების შესახებ,
სიტყვების შესახებ,
10:34
or offensive, often through usage labels,
226
622150
3143
რომლებიც ჟარგონი, არაფრომალური
ან შეურაცხმყოფელია,
ან შეურაცხმყოფელია,
10:37
but they're in something of a bind,
227
625293
1690
მაგრამ ამით ერთგვარ ჩიხში ექცევიან,
10:38
because they're trying to describe what we do,
228
626983
3652
რადგან ისინი ცდილობენ აღწერონ ის,
რასაც ჩვენ ვაკეთებთ.
რასაც ჩვენ ვაკეთებთ.
მათ იციან, რომ იმის გასაგებად,
თუ როგორ გამოვიყენოთ
თუ როგორ გამოვიყენოთ
10:42
and they know that we often go to dictionaries
229
630635
2329
10:44
to get information about how we should use a word
230
632964
2768
სიტყვა სწორად და შესაფერის კონტექსტში.
ჩვენ ხშირად ლექსიკონს მივმართავთ.
10:47
well or appropriately.
231
635732
1908
ამიტომაც, ლექსიკონს
American Heritage Dictionary,
American Heritage Dictionary,
10:49
In response, the American Heritage Dictionaries
232
637640
3024
გააჩნია გამოყენების შესახებ მინიშნებები.
10:52
include usage notes.
233
640664
2141
გამოყენების შესახებ მინიშნებები
ისეთ სიტყვებს აქვთ,
ისეთ სიტყვებს აქვთ,
10:54
Usage notes tend to occur with words
234
642805
2117
რომლებიც რაღაც კუთხით რთულია
10:56
that are troublesome in one way,
235
644922
1323
10:58
and one of the ways that they can be troublesome
236
646245
2865
და ერთ-ერთი ფაქტორი რის გამოც რთულია ისაა,
რომ ისინი მნიშვნელობას იცვლიან.
11:01
is that they're changing meaning.
237
649110
1933
გამოყენების შესახებ მინიშნებები
ადამიანურ გადაწყვეტილებებზეა დამყარებული
ადამიანურ გადაწყვეტილებებზეა დამყარებული
11:03
Now usage notes involve very human decisions,
238
651043
3426
და მე მიმაჩნია,
რომ როგორც ლექსიკონის მომხმარებლები,
რომ როგორც ლექსიკონის მომხმარებლები,
11:06
and I think, as dictionary users,
239
654469
2059
ისე არ ვიცნობთ
იმ ადამიანურ გადაწყვეტილებებს,
იმ ადამიანურ გადაწყვეტილებებს,
11:08
we're often not as aware of those human decisions
240
656528
2242
11:10
as we should be.
241
658770
1099
როგორც უნდა ვიცნობდეთ.
11:11
To show you what I mean,
242
659869
1124
რომ გაჩვენოთ რას ვგულისხმობ,
11:12
we'll look at an example, but before we do,
243
660993
2717
შევხედოთ მაგალითს, თუმცა მანამდე
11:15
I want to explain what the dictionary editors
244
663710
1982
მინდა აგიხსნათ, თუ რასთან აქვთ საქმე
11:17
are trying to deal with in this usage note.
245
665692
3298
ლექსიკონის რედაქტრებს
გამოყენების შესახებ მინიშნებებში.
გამოყენების შესახებ მინიშნებებში.
11:20
Think about the word "peruse"
246
668990
2674
ავიღოთ სიტყვა"peruse" (დათვალიერება)
11:23
and how you use that word.
247
671664
3638
და შევხედოთ როგორ ვიყენებთ მას.
11:27
I would guess many of you are thinking
248
675302
2536
მგონი ბევრი თქვენგანი ფიქრობს
11:29
of skim, scan, reading quickly.
249
677838
4537
"გადათვალიერებაზე", "სწრაფ კითხვაზე",
11:34
Some of you may even have some walking involved,
250
682375
2835
ზოგიერთმა თქვენგანმა ალბათ
"ფეხით სიარულზეც" გაიფიქრა,
"ფეხით სიარულზეც" გაიფიქრა,
რადგანაც თქვენ ათვალიერებთ
სურსათის მაღაზიის თაროებს
სურსათის მაღაზიის თაროებს
11:37
because you're perusing grocery store shelves,
251
685210
2246
11:39
or something like that.
252
687456
1671
თუ რაღაც მსგავსი.
11:41
You might be surprised to learn
253
689127
2484
ალბათ გაგიკვირდებათ, როცა გაიგებთ,
11:43
that if you look in most standard dictionaries,
254
691611
1869
რომ სტანდარტულ ლექსიკონებში
11:45
the first definition will be to read carefully,
255
693480
2773
ამ სიტყვის პირველადი მნიშვნელობა
"ყურადღებით კითხვა"
"ყურადღებით კითხვა"
11:48
or pour over.
256
696253
2444
ან "ყურადღებით შესწავლაა".
ლექსიკონში American Heritage
სწორედ ესაა პირველი მნიშვნელობა.
სწორედ ესაა პირველი მნიშვნელობა.
11:50
American Heritage has that as the first definition.
257
698697
2859
11:53
They then have, as the second definition, skim,
258
701556
2965
შემდეგ, მეორე მნიშვნელობაა "გადათვალიერება"
11:56
and next to that, they say "usage problem."
259
704521
3795
და ამის შემდეგი კი "გამოყენების პრობლემა".
12:00
(Laughter)
260
708316
1910
(სიცილი)
12:02
And then they include a usage note,
261
710226
2088
შემდეგ კი არის
გამოყენების შესახებ მინიშნება,
გამოყენების შესახებ მინიშნება,
12:04
which is worth looking at.
262
712314
1877
რომლის ნახვაც ნამდვლად ღირს.
12:06
So here's the usage note:
263
714191
1911
გამოყენების შესახებ მინიშნება კი ასეთია:
12:08
"Peruse has long meant 'to read thoroughly' ...
264
716102
2357
"Peruse დიდი ხანია დაკვირვებით
კითხვას ნიშნავს,
კითხვას ნიშნავს,
12:10
But the word if often used more loosely,
265
718459
1767
თუმცა იგი უფრო ზოგადად
12:12
to mean simply 'to read.' ...
266
720226
2160
უბრალოდ "კითხვის"
მნიშვნელობით გამოიყენება..
მნიშვნელობით გამოიყენება..
12:14
Further extension of the word
to mean 'to glance over, skim,'
to mean 'to glance over, skim,'
267
722386
2929
სიტყვის დამატებითი მნიშვნელობა
"თვალის გადავლება" და "გადათვალიერება"
"თვალის გადავლება" და "გადათვალიერება"
12:17
has traditionally been considered an error,
268
725315
2456
ტრადიციულად შეცდომად ითვლებოდა.
12:19
but our ballot results suggest that it is becoming
269
727771
2403
თუმცა, ხმის მიცემის შედეგების მიხედვით
12:22
somewhat more acceptable.
270
730174
1696
ეს მნიშვნელობებიც მისაღები ხდება.
12:23
When asked about the sentence,
271
731870
1399
რაც შეეხება წინადადებას
"ერთი წამი მქონდა სახელმძღვანელოსთვის
თვალის გადასავლებად(peruse)."
თვალის გადასავლებად(peruse)."
12:25
'I only had a moment to peruse the manual quickly,'
272
733269
2731
12:28
66 percent of the [Usage] Panel
273
736000
2075
1988 წელს "გამოყენების ჯგუფის"
(Usage Panel) 66%-მა
(Usage Panel) 66%-მა
12:30
found it unacceptable in 1988,
274
738075
2347
ის შეცდომად მიიჩნია.
12:32
58 percent in 1999,
275
740422
2107
1999 წელს კი 58-მა პროცენტმა
12:34
and 48 percent in 2011."
276
742529
3868
და 48 პროცენტმა 2011 წელს"
12:38
Ah, the Usage Panel,
277
746397
1961
აჰა, "გამოყენების ჯგუფი"
12:40
that trusted body of language authorities
278
748358
2610
ენის საკითხებში ავტორიტეტული ხალხისგან
შემდგარი სანდო ორგანოა,
შემდგარი სანდო ორგანოა,
12:42
who is getting more lenient about this.
279
750968
2852
რომლებიც უფრო რბილად ეკიდებიან
მსგავსს შემთხვევებს.
მსგავსს შემთხვევებს.
12:45
Now, what I hope you're thinking right now is,
280
753820
2070
ახლა, ვიმედოვნებ ფიქრობთ:
12:47
"Wait, who's on the Usage Panel?
281
755890
3995
"მოიცა, ვინ არიან ამ 'გამოყენების გჯუფში'?
და რაში გამოვიყენო მათი გადაწყვეტილებები?"
12:51
And what should I do with their pronouncements?"
282
759885
3112
თუ American Heritage Dictionaries
ლექსიკონების
ლექსიკონების
12:54
If you look in the front matter
283
762997
1963
შესავალს წაიკითხავთ,
12:56
of American Heritage Dictionaries,
284
764960
1108
12:58
you can actually find the names
285
766068
1575
იქ იპოვით "გამოყენების ჯგუფში" შემავალი
12:59
of the people on the Usage Panel.
286
767643
1569
ხალხის სახელებსა და გვარებს.
13:01
But who looks at the front matter of dictionaries?
287
769212
2032
მაგრამ ვის აინტერესებს
ლექსიკონის შესავალი?
ლექსიკონის შესავალი?
13:03
There are about 200 people on the Usage Panel.
288
771244
3047
"გამოყენების ჯგუფში"
დაახლოებით 200 ადამიანია.
დაახლოებით 200 ადამიანია.
13:06
They include academicians,
289
774291
2377
მათ შორის არიან აკადემიკოსები,
13:08
journalists, creative writers.
290
776668
1677
ჟურნალისტები, შემოქმედი მწერლები.
13:10
There's a Supreme Court justice on it
291
778345
2092
ასევე უზენაესი სასამართლოს მოსამართლე
13:12
and a few linguists.
292
780437
1899
და რამდენიმე ლინგვისტი.
13:14
As of 2005, the list includes me.
293
782336
4832
2005 წლიდან კი, ამ სიას მეც შევუერთდი.
13:19
(Applause)
294
787168
3812
(აპლოდისმენტები)
13:23
Here's what we can do for you.
295
791342
3368
აი, როგორ შეგვიძლია თქვენი დახმარება.
13:26
We can give you a sense
296
794710
2360
ჩვენ შეგვიძლია მოგაწოდოთ
13:29
of the range of opinions about contested usage.
297
797070
3052
სადავო სიტყვების
გამოყენების შესახებ აზრები.
გამოყენების შესახებ აზრები.
13:32
That is and should be the extent of our authority.
298
800122
3357
ეს არის და უნდა იყოს
ჩვენი ძალაუფლების ზღვარი.
ჩვენი ძალაუფლების ზღვარი.
13:35
We are not a language academy.
299
803479
3411
ჩვენ არ ვართ ენის აკადემია.
13:38
About once a year, I get a ballot
300
806890
2947
წელიწადში ერთხელ,
მე გამოკითხვაში ვიღებ მონაწილებას,
მე გამოკითხვაში ვიღებ მონაწილებას,
13:41
that asks me about whether new uses,
301
809837
3032
რომელიც მეკითხება არის თუ არა მისაღები
13:44
new pronunciations, new meanings, are acceptable.
302
812869
3338
ახალი მნიშვნელობა, ახალი წარმოთქმა
და სიტყვის ახლებური გამოყენება.
და სიტყვის ახლებური გამოყენება.
13:48
Now here's what I do to fill out the ballot.
303
816207
2892
აი, რას ვაკათებ კითxვარის შევსებისას.
13:51
I listen to what other people are saying and writing.
304
819099
3508
ვუსმენ რას ამბობენ და წერენ სხვები,
ინგლისური ენის მიმართ მხოლოდ საკუთარი
13:54
I do not listen to my own likes
305
822607
2244
13:56
and dislikes about the English language.
306
824851
3209
სიმპათიებით არ შემოვიფარგლები.
14:00
I will be honest with you:
307
828060
1469
მოდი ვიქნები გულახდილი:
14:01
I do not like the word "impactful,"
308
829529
2949
მე არ მომწონს სიტყვა "impactful"
(გავლენიანი),
(გავლენიანი),
14:04
but that is neither here nor there
309
832478
2002
მაგრამ ეს არაფერ შუაშია იმასთან,
14:06
in terms of whether "impactful"
is becoming common usage
is becoming common usage
310
834480
3239
ეს სიტყვა ფართოდ გამოიყენება თუ არა
14:09
and becoming more acceptable in written prose.
311
837719
3251
და ხდება თუ არა მიღებული ლიტერატურაში.
ამიტომაც, პასუხისმგებლობით რომ მოვეკიდო
14:12
So to be responsible,
312
840970
1048
14:14
what I do is go look at usage,
313
842018
2528
ვაკვირდები გამოყენებას,
14:16
which often involves going to look
314
844546
1836
რომელიც ხშირად გულისხმობს
14:18
at online databases such as Google Books.
315
846382
2695
ონლიან ბაზების,
მაგალითად Google Books-ის შემოწმებას.
მაგალითად Google Books-ის შემოწმებას.
14:21
Well, if you look for "impactful" in Google Books,
316
849077
2820
Google Books-ში "impactful"-ს თუ მოძებნით,
14:23
here is what you find.
317
851897
3206
აი, რას ნახავთ.
14:27
Well, it sure looks like "impactful"
318
855103
2241
აქ ნამდვილად ჩანს, რომ ეს სიტყვა
14:29
is proving useful
319
857344
1730
გარკვეული რაოდენობის მწერლებისათვის
14:31
for a certain number of writers,
320
859074
1629
გამოყენებადია
14:32
and has become more and more useful
321
860703
1600
და მისი მოხმარება
ბოლო 20 წლის მანძილზე,
ბოლო 20 წლის მანძილზე,
14:34
over the last 20 years.
322
862303
1959
უფრო და უფრო იზრდება.
14:36
Now, there are going to be changes
323
864262
2153
ენაში აუცილებლად მოხდება ცვლილებები,
14:38
that all of us don't like in the language.
324
866415
2634
რომლებიც ჩვენ არცერთს არ მოგვწონს.
14:41
There are going to be changes where you think,
325
869049
2184
იქნება ცვლილებები, რომლებზეც იფიქრებთ,
14:43
"Really?
326
871233
987
რომ "სერიოზულად?
14:44
Does the language have to change that way?"
327
872220
3685
ნუთუ ასე უნდა შეიცვალოს ენა?"
14:47
What I'm saying is,
328
875905
1683
ამით იმის თქმა მინდა,
14:49
we should be less quick
329
877588
1722
რომ არ უნდა ვიჩქაროთ
14:51
to decide that that change is terrible,
330
879310
3791
სანამ ცვლილებას საშინლად ჩავთვლით,
არ უნდა ვიჩქაროთ,
14:55
we should be less quick to impose
331
883101
1714
სიტყვების ავკარგიანობასთან დაკავშირებით
საკუთარი აზრების ხალხზე თავს მოხვევა
საკუთარი აზრების ხალხზე თავს მოხვევა
14:56
our likes and dislikes about words on other people,
332
884815
3301
15:00
and we should be entirely reluctant
333
888116
2914
და საერთოდ არ უნდა ვიფიქროთ
15:03
to think that the English language is in trouble.
334
891030
2744
რომ ინგლისური ენა გასაჭირშია.
15:05
It's not. It is rich and vibrant and filled
335
893774
4196
ეს ასე არ არის. ის მდიდარი, ჟღერადი
15:09
with the creativity of the speakers who speak it.
336
897970
3010
და შემოქმედობითობით სავსე ხდება,
იმათი წყალობოთ, ვინც ამ ენაზე საუბრობს.
იმათი წყალობოთ, ვინც ამ ენაზე საუბრობს.
15:12
In retrospect, we think it's fascinating
337
900980
2618
თუკი გადავხედავთ ძველ დროს, გასაოცარია,
15:15
that the word "nice" used to mean silly,
338
903598
3378
რომ სიტყვა "nice"(სასიამოვნო)
"სულელს" ნიშნავდა,
"სულელს" ნიშნავდა,
ხოლო "decimate"(განადგურება)
15:18
and that the word "decimate"
339
906976
1684
15:20
used to mean to kill one in every 10.
340
908660
3505
"ყოველ 10-ში ერთის მოკვლას".
15:24
(Laughter)
341
912165
4193
(სიცილი)
15:29
We think that Ben Franklin was being silly
342
917162
5093
ჩვენ გვგონია,
რომ ბენ ფრანკლინი სულელი იყო,
რომ ბენ ფრანკლინი სულელი იყო,
15:34
to worry about "notice" as a verb.
343
922255
2649
როცა"notice"-ის(შემჩნევა) ზმნად
გამოყენებაზე ღელავდა.
გამოყენებაზე ღელავდა.
15:36
Well, you know what?
344
924904
1463
იცით რა?
15:38
We're going to look pretty silly in a hundred years
345
926367
2700
100 წლის შემდეგ,
ჩვენც ისეთივე სულელები გამოვჩნდებით,
ჩვენც ისეთივე სულელები გამოვჩნდებით,
15:41
for worrying about "impact" as a verb
346
929067
2297
რადგან "impact"-ის ზმნური გამოყენება
15:43
and "invite" as a noun.
347
931364
2812
და "invite"-ის გაარსებითება გვაღელვებს.
15:46
The language is not going to change so fast
348
934176
2240
ენა იმდენად სწრაფად არ იცვლება,
15:48
that we can't keep up.
349
936416
1897
რომ ვერ დავეწიოთ.
15:50
Language just doesn't work that way.
350
938313
2283
უბრალოდ, ენაში ასე არ ხდება.
15:52
I hope that what you can do
351
940596
1613
მე იმედი მაქვს,
15:54
is find language change not worrisome
352
942209
2829
რომ ენის ცვლილება არ შეგაშფოთებთ
15:57
but fun and fascinating,
353
945038
2038
არამედ გაგახალისებთ და გაგაოცებთ.
15:59
just the way dictionary editors do.
354
947076
3009
ზუსტად ისე, როგორც ლექსიკონის რედაქტორებს.
16:02
I hope you can enjoy being part
355
950085
1962
ვიმედოვნებ, რომ თქვენთვის სახალისო იქნება,
16:04
of the creativity that is continually remaking
356
952047
5004
იმ შემოქმედებითობის ნაწილად ყოფნა,
რაც უწყვეტად ცვლის
რაც უწყვეტად ცვლის
16:09
our language and keeping it robust.
357
957051
3276
და აძლიერებს ჩვენს ენას.
16:12
So how does a word get into a dictionary?
358
960327
2920
მაშ, როგორ ხვდება სიტყვა ლექსიკონში?
16:15
It gets in because we use it
359
963247
2469
როგორ და ჩვენ მას ვიყენებთ,
16:17
and we keep using it,
360
965716
1624
და ვაგრძლებეთ მის გამოყენებას,
16:19
and dictionary editors are paying attention to us.
361
967340
4235
ხოლო ლექსიკონის რედაქტორები
ჩვენ გვაკვირდებიან.
ჩვენ გვაკვირდებიან.
16:23
If you're thinking, "But that lets all of us decide
362
971575
3120
თუ ფიქრობთ: "კი, მაგრამ ეს ხომ
ყველა ჩვენგანს აძლევს საშულებას
ყველა ჩვენგანს აძლევს საშულებას
16:26
what words mean,"
363
974695
1749
დაგაწყვიტოს რას ნიშნავს სიტყვა",
16:28
I would say, "Yes it does,
364
976444
4051
მე გეტყვით: "დიახ, ასეა
16:32
and it always has."
365
980495
2352
და ყოველთვის ასე იყო".
16:34
Dictionaries are a wonderful guide and resource,
366
982847
3927
ლექსიკონები დიდებული მრჩეველი და რესურსია,
16:38
but there is no objective
dictionary authority out there
dictionary authority out there
367
986774
3496
მაგრამ ამ ქვეყნად არ არსებობს ისეთი
ობიექტური ლექსიკონის ორგანო,
ობიექტური ლექსიკონის ორგანო,
16:42
that is the final arbiter about what words mean.
368
990270
3773
რომელიც საბოლოოდ გადაწყვეტს,
თუ რას ნიშნავს სიტყვები.
თუ რას ნიშნავს სიტყვები.
16:46
If a community of speakers is using a word
369
994043
2513
თუ მოსახლეობა იყენებს სიტყვას
16:48
and knows what it means, it's real.
370
996556
3596
და იცის მისი მნიშვნელობა, ის ნამდვილია.
16:52
That word might be slangy,
371
1000152
1368
ეს სიტყვა შეიძლება იყოს ჟარგონი,
16:53
that word might be informal,
372
1001520
1642
არაფორმალური,
16:55
that word might be a word that you think
373
1003162
1905
ან შეიძლება ჩათვალოთ, რომ ეს სიტყვა
16:57
is illogical or unnecessary,
374
1005067
2457
ალოგიკური და ზედმეტია,
16:59
but that word that we're using,
375
1007524
2551
მაგრამ სიტყვას, რომელსაც ჩვენ ვიყენებთ,
17:02
that word is real.
376
1010075
2358
ნამდვილია.
17:04
Thank you.
377
1012433
2341
გმადლობთ.
(აპლოდისმენტები)
17:06
(Applause)
378
1014774
1679
ABOUT THE SPEAKER
Anne Curzan - Language historianEnglish professor Anne Curzan actually encourages her students to use slang in class. A language historian, she is fascinated by how people use words—and by how this changes.
Why you should listen
Anne Curzan is a collector of slang words, a dissector of colloquialisms and a charter of language evolution. To put it most simply, she is a Professor of English at the University of Michigan who studies how the English language works and how it has changed over time. As she puts it in her talk, “The English language is rich, vibrant and filled with the creativity of the people who speak it.”
In addition to sitting on the usage panel for American Heritage dictionary since 2005, Curzan is also an author—her latest book is called Fixing English: Prescriptivism and Language History. She also co-hosts the show “That’s What They Say” on Michigan Radio, all about language and grammar, and writes regularly for The Chronicle of Higher Education’s language blog, Lingua Franca.
Anne Curzan | Speaker | TED.com