TEDGlobal 2012
Bahia Shehab: A thousand times no
بەهیە شەهاب: هەزار جار نەخێر
Filmed:
Readability: 4.2
1,138,104 views
مێژوو ناسی هونەری (بەهیە شەهاب) زۆر بە وشەی عەرەبی "نەخێر" سەرسام بووە--کاتێک شۆڕشی میصر لە ساڵی ٢٠١٢ سەری هەڵدا، دەستی کرد بە بڵاو کردنەوەی وێنە لە شەقامەکاندا کە بە دیکتاتۆرانی دەوت "نەخێر" -- نەخێر بۆ یاسای سەربازی،
نەخێر بۆ توند و تیژی
Bahia Shehab - Artist and historian
TED Fellow Bahia Shehab sends an important message through her street art in Cairo: “You can crush the flowers, but you can’t delay spring." Full bio
TED Fellow Bahia Shehab sends an important message through her street art in Cairo: “You can crush the flowers, but you can’t delay spring." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Two years ago, I was invited as an artist
0
441
3029
دوو ساڵ پێش ئێستا، من وه‌ک هونه‌رمه‌ندێک بانگ کرام
00:19
to participate in an exhibition commemorating
1
3470
2860
بۆ به‌شداری کردن له پێشانگای یاده‌وه‌ری
00:22
100 years of Islamic art in Europe.
2
6330
2658
سەد ساڵه‌ی هونه‌ری ئیسلام له ئه‌وروپا
00:24
The curator had only one condition:
3
8988
2440
به‌ڕێوبه‌ری شوێنه‌که ته‌نها یه‌ک مه‌رجی هه‌بوو
00:27
I had to use the Arabic script for my artwork.
4
11428
3490
پێویست بوو نوسینی عه‌ره‌بی به‌کاربهێنم له کاره هونه‌ریه‌کانمدا
00:30
Now, as an artist, a woman, an Arab,
5
14918
3111
ئێستا، وه‌ک هونه‌رمه‌ندێک، ئافره‌تێک، عه‌ره‌بێک
00:33
or a human being living in the world in 2010,
6
18029
3642
یان مرؤڤێک که له ساڵی ٢٠١٠ دا لە جیهاندا ده‌ژی
00:37
I only had one thing to say:
7
21671
2965
من ته‌نها یه‌ک شتم هه‌بوو که بیڵێم
00:40
I wanted to say no.
8
24636
2810
ده‌مویست بڵێم نه‌خێر
00:43
And in Arabic, to say "no," we say "no,
9
27446
2216
به‌عه‌ره‌بی ئه‌گه‌ر بڵێیت، نه‌خێر، ده‌ڵێین نه‌خێر
00:45
and a thousand times no."
10
29662
2320
وه هه‌زارجار نه‌خێر
00:47
So I decided to look for a thousand different noes.
11
31982
3796
بڕیارمدا که بگه‌ڕێم بۆ هه‌زار "نه‌خێر"ی جیاواز
00:51
on everything ever produced
12
35778
1846
هه‌رشتێک دروست کرابێت
00:53
under Islamic or Arab patronage in the past 1,400 years,
13
37624
4681
له‌ژێر چاودێری ئیسلام یان عه‌ره‌ب له (١،٤٠٠) ساڵی ڕابردودا
00:58
from Spain to the borders of China.
14
42305
3881
له ئیسپانیاوه بۆ سنوره‌کانی چین
01:02
I collected my findings in a book,
15
46186
1999
ئه‌و شتانه‌ی که دۆزیومه‌ته‌وه له کتێبێک دا کۆمکردۆته‌وه
01:04
placed them chronologically, stating the name,
16
48185
3444
به‌پێی کات دامناون، به‌هێنانی ناوه‌که
01:07
the patron, the medium and the date.
17
51629
3470
چاودێریه‌که، ڕۆژ و کاته‌که‌ی
01:10
Now, the book sat on a small shelf next to the installation,
18
55099
3199
ئێستا، کتێبه‌که له‌سه‌ر ڕه‌فه بچوکه‌که‌ی نزیک دامه‌زراوه‌کەیە
01:14
which stood three by seven meters, in Munich, Germany,
19
58298
3607
له (سێ به‌حه‌وت مه‌تره ) له میونخ، له ئه‌ڵمانیا
01:17
in September of 2010.
20
61905
3514
له ئه‌یلولی ساڵی ٢٠١٠
01:21
Now, in January, 2011, the revolution started,
21
65419
5904
له مانگی کانونی دووەمی ساڵی (٢٠١١)دا، شۆڕشه‌که ده‌ستی پێکرد
01:27
and life stopped for 18 days,
22
71323
2823
ژیان بۆ (١٨) ڕۆژ وه‌ستا
01:30
and on the 12th of February,
23
74146
1459
له (١٢)ی شوباتدا
01:31
we naively celebrated on the streets of Cairo,
24
75605
2988
ئێمه به‌ساویلکه‌یی ئاهه‌نگمان گیڕا له‌شه‌قامه‌کانی قاهیره
01:34
believing that the revolution had succeeded.
25
78593
4033
به باوه‌ڕی ئه‌وه‌ی که ئه‌و شۆڕشه سه‌رکه‌وتوبوه
01:38
Nine months later I found myself spraying messages
26
82626
3656
دوای نۆ مانگ، ده‌ستم کرد به‌نامه ناردن
01:42
in Tahrir Square. The reason for this act
27
86282
4200
له‌ساحه‌ی ته‌حریر، هۆکاری ئه‌و کاره‌م
01:46
was this image that I saw in my newsfeed.
28
90482
3759
ئه‌وه‌بوو ئه‌و وێنه‌یه‌م بینی له هه‌واڵه‌کاندا
01:50
I did not feel that I could live in a city
29
94241
2896
باوه‌ڕم نه‌ده‌کرد که له‌شارێکدا بژیم
01:53
where people were being killed
30
97137
2007
که‌خه‌ڵک ده‌کوژرێت
01:55
and thrown like garbage on the street.
31
99144
2968
وه فڕێ ده‌درێن وه‌ک خۆڵ له شه‌قامه‌کان
01:58
So I took one "no" off a tombstone from
32
102112
2326
له‌به‌رئه‌وه "نه‌خێر"م هه‌ڵبژارد له کێلی
02:00
the Islamic Museum in Cairo, and I added a message to it:
33
104438
3585
مۆزه‌خانه ی ئیسلامی له قاهیره، وه‌نامه‌یه‌کم بۆ زیاد کرد
02:03
"no to military rule."
34
108023
1667
نه‌خێر بۆ ده‌سه‌ڵاتی سه‌ربازی
02:05
And I started spraying that on the streets in Cairo.
35
109690
3016
وه ده‌ستم کرد به بڵاوکردنه‌وه‌ی ئه‌وه له شه‌قامه‌کانی قاهیره‌دا
02:08
But that led to a series of no, coming out of the book
36
112706
3031
به‌ڵام، ئه‌وه بوه هۆی زۆرێک له "نه‌خێر" له‌کتێبه‌وه ده‌هاته ده‌ره‌وه
02:11
like ammunition, and adding messages to them,
37
115737
2969
وه‌ک تۆپ، وه‌شتی ترم بۆ زیاد ده‌کردن
02:14
and I started spraying them on the walls.
38
118706
2400
ده‌ستم کرد به‌بڵاوکردنه‌وه‌یان له‌سه‌ر دیواره‌کان
02:17
So I'll be sharing some of these noes with you.
39
121106
2706
من هه‌ندێ له‌و "نه‌خێر"نه‌تان نیشان ده‌ده‌م
02:19
No to a new Pharaoh, because whoever comes next
40
123812
2598
نه‌خێر بۆ فیرعه‌ونێکی تازه، چونکه هه‌رکه‌سێک له‌داهاتودا بێت
02:22
should understand that we will never be ruled by another dictator.
41
126410
3906
پێویسته تێبگات که ئێمه جارێکی تر له‌لایەن دیکتاتۆرێکی تر کۆنتڕۆڵ ناکرێین
02:26
No to violence: Ramy Essam came to Tahrir
42
130316
4146
نه‌خێر بۆ ئاژاوه:ە: ڕامی ئیسام هات بۆ ته‌حریر
02:30
on the second day of the revolution,
43
134462
1868
له‌دووه‌م ڕۆژی شۆڕشه‌که‌دا
02:32
and he sat there with this guitar, singing.
44
136330
3460
له‌وێ به‌گیتاره‌که‌یه‌وه دانیشت و گۆرانی ووت
02:35
One month after Mubarak stepped down, this was his reward.
45
139790
4289
مانگێک دوای ده‌ست له‌کار کێشانه‌وه‌ی موباره‌ک، ئه‌وه خه‌ڵاته‌که‌ی بوو
02:39
No to blinding heroes. Ahmed Harara lost his right eye
46
144079
5026
نه‌خێر بۆ پاڵه‌وانە کوێرەکان. ئه‌حمه‌د حارارا چاوی ڕاستی له‌ده‌ست داوه
02:45
on the 28th of January,
47
149105
1751
له (٢٨) کانونی دووەم
02:46
and he lost his left eye on the 19th of November,
48
150856
3346
چاوی چه‌پی له (١٩) تشرینی دووەم له‌ده‌ست دا
02:50
by two different snipers.
49
154202
3486
له‌لایەن دوو نیشانه شکێنی جیاوازه‌وه
02:53
No to killing, in this case no to killing men of religion,
50
157688
3325
نه‌خێر، بۆ کوشتن، له‌م دۆخه‌دا، نه‌خێر بۆکوشتنی پیاوانی ئاینی
02:56
because Sheikh Ahmed Adina Refaat was shot
51
161013
3186
چونکه شێخ احمد ئه‌دینا رەفعەت کوژرا
03:00
on December 16th, during a demonstration,
52
164199
3362
له (١٦) کانونی یەکەم دا، له‌کاتی خۆپێشاندانه‌کاندا
03:03
leaving behind three orphans and a widow.
53
167561
3860
دوای خۆی سێ هه‌تیو و بێوه‌ژنێکی به‌جێهێشت
03:07
No to burning books. The Institute of Egypt was burned
54
171421
3283
نه‌خێر بۆسوتانی کتێبه‌کان، ده‌زگای میسر سوتا
03:10
on December 17th, a huge cultural loss.
55
174704
4220
له (١٧) کانونی یەکەمدا ، خه‌ساره‌تێکی گه‌وره‌ی ڕۆشنبیری بوو
03:14
No to stripping the people,
56
178924
2389
نا بۆ ڕووت کردنه‌وه‌ی خه‌ڵکی
03:17
and the blue bra is to remind us of our shame
57
181313
3494
وه مه‌مکدانه شینه‌که شه‌رمه‌زاریمان بیرده‌خاته‌وه
03:20
as a nation when we allow a veiled woman to be stripped
58
184807
3950
وه‌ک نه‌ته‌وه‌یه‌ک که ڕێگه به‌ئافره‌تانی داپۆشراو ده‌دات خۆیان ڕوت بکه‌نه‌وه
03:24
and beaten on the street, and the footprint reads,
59
188757
4001
وە لێیان بدرێت له‌شه‌قامه‌کاندا و لافیته‌کان بخوێننه‌وه
03:28
"Long live a peaceful revolution,"
60
192758
2152
بژی شۆڕشی ئاشتیانه
03:30
because we will never retaliate with violence.
61
194910
3520
چونکه ئێمه هه‌رگیز تۆڵه ناسێنینه‌وه به ئاژاوه گێڕی
03:34
No to barrier walls. On February 5th,
62
198430
3415
نا بۆ به‌ربه‌سته دیواریه‌کان، له (٥)شوبات دا
03:37
concrete roadblocks were set up in Cairo
63
201845
4193
به‌ربه‌سته کۆنکرێته‌کان له قاهیره دانران
03:41
to protect the Ministry of Defense from protesters.
64
206038
5681
بۆ پاراستنی وه‌زیری به‌رگری له خۆنیشاندانه‌کان
03:47
Now, speaking of walls, I want to share with you the story
65
211719
2445
ئێستا، قسه‌کردن له‌باره‌ی دیواره‌کان، ده‌مه‌وێت چیرۆکێکتان پێ بڵێم
03:50
of one wall in Cairo.
66
214164
2802
له‌سه‌ر دیوارێک له قاهیره
03:52
A group of artists decided to paint a life-size tank
67
216966
4307
گروپێک له هونه‌رمه‌ندان بڕیاریاندا وێنه‌ی تانکێکی گه‌وره بکه‌ن
03:57
on a wall. It's one to one.
68
221273
1842
له‌سه‌ر دیوارێک، ئه‌وه یه‌ک به‌یه‌ک
03:59
In front of this tank there's a man on a bicycle
69
223115
3864
له‌به‌رده‌م تانکه‌که پیاوێک هه‌یه له‌سه‌ر پایسکیلێک
04:02
with a breadbasket on his head. To any passerby,
70
226979
3114
زه‌مبیله‌یه‌کی نانی له‌سه‌ره، بۆ هه‌ر ڕێبوارێک
04:05
there's no problem with this visual.
71
230093
2854
هیچ کێشه‌یه‌ک نیه له‌م وێنه‌یه‌دا
04:08
After acts of violence, another artist came,
72
232947
3914
دوای چه‌ند ئاژاوه‌یه‌ک، هونه‌رمه‌ندێکی تر هات
04:12
painted blood, protesters being run over by the tank,
73
236861
4473
خوێنی کێشا، خۆنیشانده‌ره‌کان ڕاده‌که‌ن به‌هۆی تانکه‌که‌وه
04:17
demonstrators, and a message that read,
74
241334
3046
خۆنیشان ده‌رەکان ئه‌و نامه‌یه ده‌خوێننه‌وه
04:20
"Starting tomorrow, I wear the new face,
75
244380
3347
له‌به‌یانیه‌وه، شێوازێکی نوێ ده‌پۆشم
04:23
the face of every martyr. I exist."
76
247727
3719
شێوازی هه‌موو شه‌هیدان، من بونم هەیە
04:27
Authority comes, paints the wall white,
77
251446
2901
ده‌سه‌ڵات دێت دیواره‌که سپی ده‌کات
04:30
leaves the tank and adds a message:
78
254347
2642
تانکه‌که ده‌هێڵنه‌وه و نامه‌یه‌ک به‌جێ ده‌هێڵێت
04:32
"Army and people, one hand. Egypt for Egyptians."
79
256989
5029
سوپا و خه‌ڵک به‌یه‌ک ده‌ست، میسر بۆ میسریه‌کانه
04:37
Another artist comes, paints the head of the military
80
262018
3635
هونه‌رمه‌ندێکی تردێت، سه‌ری سوپا ده‌کیشێت
04:41
as a monster eating a maiden in a river of blood
81
265653
3362
وه‌ک دڕنده‌یه‌ک کچێک ده‌خوات له‌ڕوبارێکی خوێندا
04:44
in front of the tank.
82
269015
2692
له به‌رده‌م تانکه‌که‌دا
04:47
Authority comes, paints the wall white, leaves the tank,
83
271707
4001
ده‌سه‌ڵات دێن و دیواره‌که سپی ده‌کات و تانکه‌که به‌جێده‌هێڵێت
04:51
leaves the suit, and throws a bucket of black paint
84
275708
2628
جله‌که به‌جێ ده‌هێڵێت و خاڵی ڕه‌ش فڕێ ده‌داته سه‌ر دیواره‌که
04:54
just to hide the face of the monster.
85
278336
1607
ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ی ده‌موچاوی دڕنده‌که بشاردرێته‌وه
04:55
So I come with my stencils, and I spray them on the suit,
86
279943
3893
من له‌گه‌ڵ (ستیسیل)ه‌که‌م دێم و بڵاوی ده‌که‌مه‌وه به‌سه‌ر جله‌کاندا
04:59
on the tank, and on the whole wall,
87
283836
2425
به‌سه‌ر تانکه‌که‌دا، به‌سه‌ر هه‌موو دیواره‌که‌دا
05:02
and this is how it stands today
88
286261
2074
وه به‌م شێوه‌یه ئه‌مڕۆ ده‌وه‌ستێت
05:04
until further notice. (Laughter)
89
288335
1779
هه‌تا کاتێکی تر، پیکه‌نین
05:06
Now, I want to leave you with a final no.
90
290114
4266
ئێستا، ده‌مه‌وێت له‌گه‌ڵ کۆتا"نه‌خێر" به‌جێتان بهێڵم
05:10
I found Neruda scribbled on a piece of paper
91
294380
3615
نورادایه‌کی تێکه‌ڵ و پێکه‌ڵ نوسراوم له‌سه‌ر پارچه‌یه‌ک کاغەز دۆزییه‌وه
05:13
in a field hospital in Tahrir, and I decided to take a no of
92
297995
5229
له‌نه‌خۆشخانه‌ی مه‌یدانی ته‌حریردا، بڕیارم دا "نه‌خێر" بنوسم
05:19
Mamluk Mausoleum in Cairo.
93
303224
2314
بۆ ماملوک ماودسۆلیۆم له قاهیره
05:21
The message reads,
94
305538
1785
نامه‌که ده‌ڵێت
05:23
[Arabic]
95
307323
6409
عه‌ره‌بی
05:29
"You can crush the flowers, but you can't delay spring."
96
313732
3677
ده‌توانی گوڵه‌کان له‌ناو ببه‌ی، به‌ڵام ناتوانی به‌هار دوابخه‌ی
05:33
Thank you. (Applause)
97
317409
3855
سوپاس، چه‌پڵه‌لێدان
05:37
(Applause)
98
321264
9021
چه‌پڵه‌لێدان
05:46
Thank you. Shukran. (Applause)
99
330285
5762
سوپاس، سوپاس، چه‌پڵه لێدان
ABOUT THE SPEAKER
Bahia Shehab - Artist and historianTED Fellow Bahia Shehab sends an important message through her street art in Cairo: “You can crush the flowers, but you can’t delay spring."
Why you should listen
Bahia Shehab is an artist, designer and art historian. She is associate professor of design and founder of the graphic design program at The American University in Cairo, where she has developed a full design curriculum mainly focused on visual culture of the Arab world. She has taught over fourteen courses on the topic.
Shehab's artwork has been on display in exhibitions, galleries and streets in Canada, China, Denmark, France, Germany, Greece, Italy, Japan, Lebanon, Morocco, Turkey, UAE and the US. The documentary Nefertiti's Daughters featuring her street artwork during the Egyptian uprising was released in 2015. Her work has received a number of international recognitions and awards; TED fellowship (2012) and TED Senior fellowship (2016), BBC 100 Women list (2013, 2014), The American University in Beirut distinguished alumna (2015), Shortlist for V&A’s Jameel Prize 4 (2016), and a Prince Claus Award (2016). Her book A Thousand Times NO: The Visual History of Lam-Alif was published in 2010.
Bahia Shehab | Speaker | TED.com