ABOUT THE SPEAKER

Mac Barnett - Children's book author
Mac Barnett is a bestselling author of books for children.

Why you should listen

Mac Barnett is the author of fifteen books for children. He was the executive director of 826LA, a nonprofit writing center, and founded the Echo Park Time Travel Mart, a convenience store for time travelers. In this talk about creativity and wonder, he explains why kids are the ideal readers of literary fiction -- and what adults can learn from them about imagination and the willing suspension of disbelief.

More profile about the speaker
Mac Barnett | Speaker | TED.com

TEDxSonomaCounty

Mac Barnett: Why a good book is a secret door

Мак Барнетт: Сайн ном бол нууц хаалга

Filmed: 2014-06-14

Readability: 3.1

1,882,886 views

Хүүхэд нас бол гайхалтай, бас хачин жигтэй. Тэгвэл хүүхдийн ном яагаад ийм байж болохгүй гэж? Шагналт зохиолч Мак Барнетт номын хуудаснаас халих үлгэрүүд хэрхэн ид шидийн ертөнцийн хаалгыг нээж өгдөг талаар, мөн халим загасанд хүүхдүүд юу гэж хэлдэг тухай өөрийн яриандаа танилцууллаа.

Mac Barnett - Children's book author
Mac Barnett is a bestselling author of books for children. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12

Hi everybody. So my name is Mac.

0

439

2092

Сайн байцгаана уу?
Намайг Мак гэдэг.

00:14

My job is that I lie to children,

1

2531

4058

Харин миний ажил бол
хүүхдүүдэд худлаа ярих.

00:18

but they're honest lies.

2

6589

2016

Гэхдээ эдгээр нь шударга худал үгс.

00:20

I write children's books,

3

8605

1768

Би хүүхдийн ном бичдэг.

00:22

and there's a quote from Pablo Picasso,

4

10373

3228

Пабло Пикассогийн хэлсэн үг байдаг.

00:25

"We all know that Art is not truth.

5

13601

3186

"Урлаг бол үнэн биш
гэдгийг бид бүгд мэддэг."

00:28

Art is a lie that makes us realize truth

6

16787

3642

"Урлаг гэдэг бол бидэнд ойлго гэж өгсөн

00:32

or at least the truth that is
given us to understand.

7

20429

2698

үнэн үгсийг ухааруулдаг худал зүйл юм."

00:35

The artist must know the manner whereby

8

23127

2110

"Уран бүтээлч нь өөрийн бүтээсэн

00:37

to convince others of the
truthfulness of his lies."

9

25237

4837

худал зүйлсийг бусдад үнэмшүүлэх
арга замаа мэдэх ёстой."

00:42

I first heard this when I was a kid,

10

30074

2858

Би хүүхэд байхдаа үүнийг анх сонссон.

00:44

and I loved it,

11

32932

1691

Тэгээд надад маш их таалагдсан.

00:46

but I had no idea what it meant.

12

34623

2792

Гэвч би ямар утгатай байсныг
огтхон ч мэддэггүй байж.

00:49

(Laughter)

13

37415

1577

(Инээд)

00:50

So I thought, you know what, it's what I'm here

14

38992

1897

Тийм ч учраас өнөөдөр энэ талаар

00:52

to talk to you today about, though,

15

40889

1619

та бүхэнтэй ярилцах гэсэн юм.

00:54

truth and lies, fiction and reality.

16

42508

2213

Үнэн, худал, зохиол, бодит байдал.

00:56

So how could I untangle

17

44721

1852

Тэгвэл би яаж энэ зангилаатай

00:58

this knotted bunch of sentences?

18

46573

2527

олон өгүүлбэрүүдийг задалж салгах вэ?

01:01

And I said, I've got PowerPoint.
Let's do a Venn diagram.

19

49100

3427

Надад Powerpoint байна.
Венн диаграммаар харуулъя гэж бодлоо.

01:04

["Truth. Lies."]
(Laughter)

20

52527

2493

["Үнэн. Худал."]
(Инээд)

01:07

So there it is, right there, boom.

21

55020

1760

Энд харагдаж байна.

01:08

We've got truth and lies

22

56780

1705

Үнэн байна, худал байна.

01:10

and then there's this little space,

23

58485

1072

Энэ дунд нь давхцсан

01:11

the edge, in the middle.

24

59557

1561

жижиг хэсэг,

01:13

That liminal space, that's art.

25

61118

6800

энэ зай бол урлаг.

01:19

All right. Venn diagram. (Laughter) (Applause)

26

67918

4997

Венн диаграмм.
(Инээд) (Алга ташилт)

01:24

But that's actually not very helpful either.

27

72915

3026

Гэвч энэ ч гэсэн тийм ч
нэмэртэй биш байна.

01:27

The thing that made me understand

28

75941

4375

Харин надад тэр үгсийн утгыг
ойлгуулсан зүйл бол,

01:32

that quote and really kind of what art,

29

80316

2490

дор хаяж урлаг болон зохиолыг

01:34

at least the art of fiction, was,

30

82806

2217

ойлгоход тусалсан зүйл бол,

01:37

was working with kids.

31

85023

1440

хүүхдүүдтэй ажиллах байсан.

01:38

I used to be a summer camp counselor.

32

86463

2260

Би хүүхдийн зусланд багшилдаг байсан.

01:40

I would do it on my summers off from college,

33

88723

2287

Коллежид байхдаа зуныхаа
амралтаар ажилладаг байсан.

01:43

and I loved it.

34

91010

3379

Ажилдаа их дуртай.

01:46

It was a sports summer camp

35

94389

1759

4-6 насныханд зориулсан

01:48

for four- to six-year-olds.

36

96148

1834

спортын зуслан байсан.

01:49

I was in charge of the four-year-olds,

37

97982

1646

Би 4 настай хүүхдүүдтэй
ажилладаг байв.

01:51

which is good, because

38

99628

1803

Энэ нь тун сайн хэрэг.

01:53

four-year-olds can't play
sports, and neither can I.

39

101431

3349

Яагаад гэвэл 4 настай хүүхдүүд
спорт тоглож чадахгүй.

Би ч адил. (Инээд)

01:56

(Laughter)

40

104780

1575

01:58

I play sports at a four-year-old level,

41

106355

2925

Би 4 настай хүүхдүүдийн
түвшинд спорт тоглодог.

02:01

so what would happen is the kids would

42

109280

3717

Тэгэхээр юу болдог байсан бэ гэвэл

хүүхдүүд замын тэмдгүүд
тойрч гүйхээрээ

02:04

dribble around some cones, and then got hot,

43

112997

1699

02:06

and then they would go sit underneath the tree

44

114696

2263

халууцаад модны сүүдэрт суучихна.

02:08

where I was already sitting — (Laughter) —

45

116959

2845

Би аль хэдийн тэр модны дор
сууж байдаг. (Инээд)

02:11

and I would just make up stories and tell them to them

46

119804

2545

Тэгээд би үлгэр зохиогоод
тэдэнд ярьж өгөхдөө

02:14

and I would tell them stories about my life.

47

122349

1819

амьдралынхаа талаар ярина.

02:16

I would tell them about how, on the weekends,

48

124168

1743

Амралтын өдрүүдээр гэртээ хариад

02:17

I would go home and I would
spy for the Queen of England.

49

125911

3215

Англи улсын Хатан хааны
нууц тагнуул хийдэг гэж хэлнэ.

02:21

And soon, other kids

50

129126

3321

Тун удалгүй миний бүлгийн ч биш

02:24

who weren't even in my group of kids,

51

132447

1840

бусад хүүхдүүд

02:26

they would come up to me, and they would say,

52

134287

1469

над дээр хүрч ирээд

02:27

"You're Mac Barnett, right?

53

135756

1912

"Чи Мак Барнетт мөн үү?

02:29

You're the guy who spies for the Queen of England."

54

137668

3069

Чи Английн Хатан хааны тагнуул
хийдэг залуу байна" гэж хэлнэ.

02:32

And I had been waiting my whole life for strangers

55

140737

3222

Танихгүй хүмүүс над дээр
ирээд энэ асуултыг

02:35

to come up and ask me that question.

56

143959

2430

асуугаасай гэж би насан туршдаа хүлээсэн.

02:38

In my fantasy, they were svelte Russian women,

57

146389

2273

Миний бодолд тэд
4 настай хүүхдүүд биш

орос бүсгүйчүүд байсан.

02:40

but, you know, four-year-olds —

58

148662

1237

02:41

you take what you can get in Berkeley, California.

59

149899

4629

Гэвч Берклей Калифорнид
өөр арга байсангүй.

02:46

And I realized that the stories that I was telling

60

154528

4428

Миний ярьж өгч байсан үлгэрүүд

сэтгэлд ойр, мөн сэтгэл хөдөлгөсөн
байсан болохоор

02:50

were real in this way that was familiar to me

61

158956

3497

үнэн болж эхэлснийг
би ухаарсан.

02:54

and really exciting.

62

162453

1205

02:55

I think the pinnacle of this for
me — I'll never forget this —

63

163658

2206

Энэ бүхний оргил үе,
үүнийг хэзээ ч мартахгүй,

02:57

there was this little girl
named Riley. She was tiny,

64

165864

2823

Райлий гэдэг бяцхан охин байсан.
Тэр маш жижигхэн байсан.

03:00

and she used to always take
out her lunch every day

65

168687

2439

Тэр өдөр бүр өдрийн хоолоо идэхдээ

03:03

and she would throw out her fruit.

66

171126

2340

жимсээ хаячихдаг байсан.

03:05

She would just take her fruit,

67

173466

1408

Ээжийнхээ бэлдэж өгсөн
тарвасыг аваад

03:06

her mom packed her a melon every day,

68

174874

1348

өвсний бут руу шидчихээд

03:08

and she would just throw it in the ivy

69

176222

1749

жимсний амттай чихэр идчихнэ,

03:09

and then she would eat fruit snacks

70

177971

2313

03:12

and pudding cups, and I was like, "Riley,

71

180284

2373

тэгээд бас аягатай пудинг.

Би түүнд "Райли,

03:14

you can't do that, you
have to eat the fruit."

72

182657

3056

чи ингэж болохгүй шүү дээ.
Чи жимсээ идэх ёстой."

03:17

And she was like, "Why?"

73

185713

1817

Тэр харин "Яагаад?" гэж асуусан.

03:19

And I was like, "Well, when
you throw the fruit in the ivy,

74

187530

1832

Би "Хэрэв тарвасаа
бут луу хаяад байвал

03:21

pretty soon, it's going to be overgrown with melons,"

75

189362

3892

тэнд тэр чигтээ тарвас
ургачихна " гэж хэлсэн.

03:25

which is why I think I ended up

76

193254

2002

Ийм ч болохоор би эрүүл хооллолтын
мэргэжилтэн биш,

03:27

telling stories to children and not
being a nutritionist for children.

77

195256

5619

хүүхдүүдэд үлгэр ярьдаг хүн болсон байх.

03:32

And so Riley was like, "That will never happen.

78

200875

1888

Тэгтэл Райли "Наадах чинь худлаа.

03:34

That's not going to happen."

79

202763

1100

Тийм юм хэзээ ч
болохгүй" гэсэн.

03:35

And so, on the last day of camp,

80

203863

3051

Тиймээс зуслангийн сүүлчийн өдөр

03:38

I got up early and I got a big cantaloupe

81

206914

2453

би эрт босоод хүнсний дэлгүүрээс

03:41

from the grocery store

82

209367

2026

том тарвас аваад

03:43

and I hid it in the ivy,

83

211393

2102

бутан дунд нуусан.

03:45

and then at lunchtime, I was like,

84

213495

1451

Тэгээд өдрийн хоолны
цагаар би

03:46

"Riley, why don't you go over
there and see what you've done."

85

214946

2675

"Райлий, чи тэнд очоод
юу хийснээ хар даа" гэж хэлсэн.

03:49

And — (Laughter) —

86

217621

3175

Тэгээд — (Инээд) —

03:52

she went trudging through
the ivy, and then her eyes

87

220796

2678

тэр бутан дунд явж байгаад

нүд нь маш том болоод

03:55

just got so wide, and she pointed out this melon

88

223474

2092

03:57

that was bigger than her head,

89

225566

2114

толгойноосоо том тарвас гаргаж ирсэн.

03:59

and then all the kids ran over
there and rushed around her,

90

227680

2970

Бүх хүүхдүүд түүн дээр гүйн очсон.

04:02

and one of the kids was like, "Hey,

91

230650

1587

Харин нэг хүүхэд "Хөөе, яагаад

04:04

why is there a sticker on this?"

92

232237

1889

наадаг цаастай байгаа юм бэ?"
гэсэн.

04:06

(Laughter)

93

234126

3224

(Инээд)

04:09

And I was like, "That is also why I say

94

237350

2469

Харин би "Ийм учраас би наалддаг цаасаа

04:11

do not throw your stickers in the ivy.

95

239819

2992

бутан дунд битгий хаяж бай гэж хэлдэг дээ.

04:14

Put them in the trash can. It
ruins nature when you do this."

96

242811

5472

Хогийн саванд хийж бай.
Үгүй бол байгалийг бохирдуулна" гэсэн.

04:20

And Riley carried that melon around with her all day,

97

248283

5350

Райлий тэр тарвасыг өдөржин авч явсан.

04:25

and she was so proud.

98

253633

2028

Тэр маш сэтгэл хангалуун байсан.

04:27

And Riley knew she didn't
grow a melon in seven days,

99

255661

4844

Райли тэр тарвасыг 7 хоногийн дотор
ургуулаагүй гэдгээ мэдэж байсан.

04:32

but she also knew that she did,

100

260505

2936

Гэхдээ тэр бас ургуулсан гэж мэдэж байсан.

04:35

and it's a weird place,

101

263441

2216

Энэ бол хачин газар.

04:37

but it's not just a place that kids can get to.

102

265657

2745

Энэ газарт зөвхөн хүүхдүүд гэлтгүй
том хүмүүс ч бас очдог.

04:40

It's anything. Art can get us to that place.

103

268402

3532

Урлаг бүх хүмүүсийг
тэр газарт аваачиж чаддаг.

04:43

She was right in that place in the middle,

104

271934

1957

Тэр охин яг тэр дундах газарт байсан.

04:45

that place which you could call art or fiction.

105

273891

3425

Тэр газрыг урлаг, зохиол гэж нэрлэж болно.

04:49

I'm going to call it wonder.

106

277316

2065

Би энэ газрыг
гайхамшиг гэж нэрлэнэ.

04:51

It's what Coleridge called the
willing suspension of disbelief

107

279381

2629

Колридж үүнийг "Үл итгэлийг
сайн дураар цуцлах,

буюу яруу найргийн итгэл" гэж хэлсэн.

04:54

or poetic faith,

108

282010

1680

04:55

for those moments where a
story, no matter how strange,

109

283690

2410

Гэвч зарим үед үлгэр хичнээн
үл итгэмээр байсан ч

04:58

has some semblance of the truth,

110

286100

2040

үнэнтэй жаахан ойролцоо байхад

05:00

and then you're able to believe it.

111

288140

1977

бид түүнд итгэж эхэлдэг.

05:02

It's not just kids who can get there.

112

290117

1630

Зөвхөн хүүхдүүд ингэдэг биш,
том хүмүүс ч мөн адил.

05:03

Adults can too, and we get there when we read.

113

291747

2689

Бид уншихаараа тэнд очдог.

05:06

It's why in two days, people will be

114

294436

2250

Тийм учраас хүмүүс 2 өдрийн дараа

05:08

descending on Dublin to take the walking tour

115

296686

3534

Дублин хотноо Блүмсдэй баяраар
явган аялал хийхээр очиж

05:12

of Bloomsday and see everything
that happened in "Ulysses,"

116

300220

5605

Улисc-д тохиолдсон адал явдлыг үзнэ.

05:17

even though none of that happened.

117

305825

2255

Эдгээр үйл явдал болж байгаагүй ч гэсэн.

05:20

Or people go to London and they visit Baker Street

118

308080

2257

Эсвэл хүмүүс Лондон хот луу явж
Бэйкэр гудамжны

05:22

to see Sherlock Holmes' apartment,

119

310337

1472

Шерлок Холмсын байрыг үздэг.

05:23

even though 221B is just a number that was painted

120

311809

2127

Гэвч 221В гэдэг дугаарыг өмнө нь

05:25

on a building that never
actually had that address.

121

313936

3146

өөр хаягтай байсан байшин дээр
будчихсан шүү дээ.

05:29

We know these characters aren't real,

122

317082

1725

Эдгээр баатрууд бодит биш гэж мэддэг ч

05:30

but we have real feelings about them,

123

318807

2620

тэдэнтэй холбогдох бидний

сэтгэл хөдлөл бол жинхэнэ байдаг.

05:33

and we're able to do that.

124

321427

1044

05:34

We know these characters aren't real,

125

322471

1893

Бид эдгээр баатрууд бодит биш гэж мэднэ.

05:36

and yet we also know that they are.

126

324364

3318

Гэвч тэд бас жинхэнэ гэдгийг бид мэднэ.

05:39

Kids can get there a lot more easily than adults can,

127

327682

3656

Хүүхдүүдэд ингэж бодоход том хүмүүсээс
илүү амархан байдаг.

Иймээс ч би хүүхдийн ном
бичих дуртай.

05:43

and that's why I love writing for kids.

128

331338

1553

05:44

I think kids are the best audience

129

332891

1980

Хүүхдүүд бол уран зохиолын

05:46

for serious literary fiction.

130

334871

4389

хамгийн сайн уншигчид байдаг.

05:51

When I was a kid,

131

339260

2824

Би хүүхэд байхдаа

05:54

I was obsessed with secret door novels,

132

342084

2626

нууц хаалгатай үлгэрүүдэд
хамгийн дуртай байсан.

05:56

things like "Narnia,"

133

344710

1161

Нарниа гэх мэт

05:57

where you would open a wardrobe
and go through to a magical land.

134

345871

3703

хувцасны шүүгээ онгойлгоод
ид шидийн ертөнц нээгддэг.

06:01

And I was convinced that secret doors really did exist

135

349574

2730

Би нууц хаалга байдаг гэдэгт
үнэн голоосоо итгэсэн байсан.

06:04

and I would look for them and try to go through them.

136

352304

2028

Тийм болохоор би нууц хаалга хайж

06:06

I wanted to live and cross over into
that fictional world, which is —

137

354332

3744

ид шидийн ертөнц рүү
ороод тэнд амьдрахыг хүссэн.

06:10

I would always just open people's closet doors.
(Laughter)

138

358076

5695

Би үргэлж хүмүүсийн хувцасны шүүгээг
нээж үздэг байлаа. (Инээд)

Ээжийнхээ найз залуугийн хувцасны
шүүгээг уудалж үздэг байв.

06:15

I would just go through my mom's boyfriend's closet,

139

363771

2777

06:18

and there was not a secret magical land there.

140

366548

2250

Тэнд ямар ч нууц,
ид шидийн зүйл байгаагүй.

06:20

There was some other weird stuff that
I think my mom should know about.

141

368798

2588

Ээж маань мэдэх хэрэгтэй
өөр олон хачин зүйлс байсан.

06:23

(Laughter)

142

371386

1721

(Инээд)

06:25

And I was happy to tell her all about it.

143

373107

4165

Би ээждээ хэлэхдээ баяртай байх байсан.

06:31

After college, my first job was working

144

379545

4138

Коллежийн дараа миний анхны ажил

эдгээр нууц хаалгануудын
нэгний ард ажиллах байсан.

06:35

behind one of these secret doors.

145

383683

2548

06:38

This is a place called 826 Valencia.

146

386231

1957

Энэ газрыг 826 Валенсиа гэдэг.

06:40

It's at 826 Valencia Street

147

388188

2092

Сан Франциско хотын, Мишин дүүргийн,

06:42

in the Mission in San Francisco,

148

390280

2486

826 Валенсиа гудамжинд байрладаг.

06:44

and when I worked there, there
was a publishing company

149

392766

2026

Би тэнд ажилладаг байхад энэхүү барилгад

06:46

headquartered there called McSweeney's,

150

394792

2639

МикСвинийс гэдэг
хэвлэлийн компаний төв байр,

06:49

a nonprofit writing center called 826 Valencia,

151

397431

3154

мөн 826 Валенсиа гэдэг ашгийн бус
ном зохиолын төв байдаг байсан.

06:52

but then the front of it

152

400585

2205

Харин байшингийн урд хэсэгт

06:54

was a strange shop.

153

402790

1570

хачин, этгээд дэлгүүр байсан.

06:56

You see, this place was zoned retail,

154

404360

1427

Энэ барилга Сан Францискогийн
худалдааны дүүрэгт байсан учир

06:57

and in San Francisco, they were
not going to give us a variance,

155

405787

3116

бид дүрмээс зөрж болохгүй байлаа.

07:00

and so the writer who founded
it, a writer named Dave Eggers,

156

408903

2887

Иймд энэ газрын үүсгэн байгуулагч,
зохиолч Дэйв Эггэрс

07:03

to come into compliance
with code, he said, "Fine,

157

411790

2339

дүрмийг дагахын тулд

далайн дээрэмчдийн
дэлгүүр нээхээр шийдсэн.

07:06

I'm just going to build a pirate supply store."

158

414129

4376

07:10

And that's what he did. (Laughter)

159

418505

3078

Тэгээд л тэр дэлгүүрээ нээсэн. (Инээд)

07:13

And it's beautiful. It's all wood.

160

421583

1951

Үнэхээр сайхан харагддаг.
Бүгд модон.

07:15

There's drawers you can pull out and get citrus

161

423534

1930

Зарим татуургуудаас цитрус авч

07:17

so you don't get scurvy.

162

425464

3019

чийг бамын өвчнөөс
урьдчилан сэргийлэх боломжтой.

07:20

They have eyepatches in lots of colors,

163

428483

2148

Мөн олон өнгийн нүдний даруулга байгаа.

07:22

because when it's springtime, pirates want to go wild.

164

430631

2700

Хавар цагт далайн дээрэмчдэд
хөгжилдмөөр санагддаг даа.

07:25

You don't know. Black is boring. Pastel.

165

433331

4343

Хар өнгийн нүдний даруулга уйтгартай.

07:29

Or eyes, also in lots of colors,

166

437674

1996

Мөн олон өнгийн нүднүүд байна.

07:31

just glass eyes, depending on how you want

167

439670

1805

Шилэн нүднүүд,

ямар ч нөхцөл байдалд тохирохоор.

07:33

to deal with that situation.

168

441475

3712

07:37

And the store, strangely,

169

445187

3125

Хамгийн хачирхалтай нь
хүмүүс дэлгүүрт орж ирээд

07:40

people came to them and bought things,

170

448312

4012

юм худалдаж авч эхэлсэн.

07:44

and they ended up paying the rent

171

452324

1827

Ард байрлах сургалтын төвийн байрны

07:46

for our tutoring center, which was behind it,

172

454151

2064

түрээсийг бүрэн төлөх чадвартай болсон.

07:48

but to me, more important was the fact

173

456215

3052

Надад илүү чухал зүйл гэвэл

07:51

that I think the quality of work you do,

174

459267

2651

хийж буй ажлын чанар байсан.

07:53

kids would come and get instruction in writing,

175

461918

2486

Хүүхдүүд бичих, найруулах
зааварчилгаа авна.

Харин хүүхдүүд сургалтандаа явахдаа энэ
хачин, үлгэрийн мэт орон зайгаар нэвтрэхэд

07:56

and when you have to walk this weird, liminal,
fictional space like this to go do your writing,

176

464404

4266

08:00

it's going to affect the kind of work that you make.

177

468670

3750

тэдний хийсэн бүтээлд нөлөөлж эхэлдэг.

08:04

It's a secret door that you can walk through.

178

472420

2187

Энэ бол нууц хаалгаар орох мэт байв.

08:06

So I ran the 826 in Los Angeles,

179

474607

2751

Би Лос Анжэлэс хотын
826 төвийг ажилуулдаг байсан.

08:09

and it was my job to build the store down there.

180

477358

3482

Миний ажил бол тэр хотын
салбар дэлгүүрийг бүтээх байлаа.

08:12

So we have The Echo Park Time Travel Mart.

181

480840

3560

Бид Эко паркийн цаг хугацаагаар
аялах дэлгүүрийг бий болгосон.

08:16

That's our motto: "Whenever
you are, we're already then."

182

484400

2840

Бидний уриа: "Та хэзээ л байна,
бид тэнд аль хэдийн байна"

08:19

(Laughter)

183

487240

3860

(Инээд)

08:23

And it's on Sunset Boulevard in Los Angeles.

184

491100

4757

Манай дэлгүүр Лос Анжэлэс хотын
Сансэт гудамжинд байрлах ба

08:27

Our friendly staff is ready to help you.

185

495857

2110

манай найрсаг хамт олон
танд туслахад бэлэн.

08:29

They're from all eras,

186

497967

2143

Тэд бүхий л цаг үеэс ирсэн.

08:32

including just the 1980s, that guy on the end,

187

500110

3609

Жишээ нь тэр захын залуу
80-аад оноос ирсэн.

08:35

he's from the very recent past.

188

503719

2197

Тэр хамгийн ойрын өнгөрсөн цагаас ирсэн.

08:37

There's our Employees of the Month,

189

505916

1702

Тэнд сар бүрийн хамгийн
сайн ажилчид байна.

08:39

including Genghis Khan, Charles Dickens.

190

507618

2986

Чингис Хаан, Чарлс Дикэнс
зэрэг тэдний дунд байна.

08:42

Some great people have come up through our ranks.

191

510604

2992

Агуу хүмүүс бидэнтэй ажилласан.

08:45

This is our kind of pharmacy section.

192

513596

2351

Энэ бол бидний эмийн сангийн хэсэг.

08:47

We have some patent medicines,

193

515947

1339

Патенттай эмнүүд,

08:49

Canopic jars for your organs,

194

517286

2351

дотор эрхтэнээ
хадгалах сав зэрэг байна.

08:51

communist soap that says,

195

519637

1634

Коммунист үеийн саван дээр

08:53

"This is your soap for the year."
(Laughter)

196

521271

4451

"Энэ таны жилийн хэрэглээний саван"
гэж бичсэн байна. (Инээд)

08:57

Our slushy machine broke

197

525722

2216

Нээлтийн өдөр мөсөн ундааны
машин эвдэрчихсэн.

08:59

on the opening night and
we didn't know what to do.

198

527938

2633

Бид юу хийхээ мэддэггүй.

09:02

Our architect was covered in red syrup.

199

530571

2239

Манай архитектор улаан
шүүсээр будагдчихсан,

09:04

It looked like he had just murdered somebody,

200

532810

2474

яг л хүн алчихсан юм шиг харагдаж байсан.

Харин тэр архитекторийн хувьд

09:07

which it was not out of the question

201

535284

1687

09:08

for this particular architect,

202

536971

2050

боломжгүй зүйл байсан.

Тэр машин дэлгүүрийн гол зүйлсийн

09:11

and we didn't know what to do.

203

539021

1586

09:12

It was going to be the highlight of our store.

204

540607

1032

нэг байсан болохоор

бид юу хийхээ мэдээгүй.

09:13

So we just put that sign on it that said,

205

541639

1345

"Ажиллахгүй байгаа. Өчигдөр ирнэ үү."
гэсэн тэмдэг нааж орхисон. (Инээд)

09:14

"Out of order. Come back yesterday."
(Laughter)

206

542984

4505

09:19

And that ended up being a better joke than slushies,

207

547489

2036

Мөсөн ундаанаас илүү инээдтэй
тоглоом болж хувирсан учраас

09:21

so we just left it there forever.

208

549525

4096

бид тэмдгийг үүрд үлдээхээр шийдсэн.

09:25

Mammoth Chunks. These things
weigh, like, seven pounds each.

209

553621

4313

Арслан зааны зүсэмүүд.
Нэг нь л гэхэд 7 фунт жинтэй.

09:29

Barbarian repellent. It's full of salad

210

557934

2200

Зэрлэг хүмүүсийг үргээх бодис.
Ногооны салат,

09:32

and potpourri — things that barbarians hate.

211

560134

4578

ромын поп ламын сургаал зэрэг зэрлэг
хүмүүсийн үзэн яддаг зүйлсээр хийсэн.

09:36

Dead languages.

212

564712

1958

Мартагдсан хэлнүүд.

09:38

(Laughter)

213

566670

2700

(Инээд)

09:41

Leeches, nature's tiny doctors.

214

569370

3080

Цус сорогч хорхойнууд:
байгалийн бяцхан эмч нар.

09:44

And Viking Odorant, which
comes in lots of great scents:

215

572450

3140

Викингуудын дезодрант нь олон сайхан
үнэрийн сонголттой ирдэг:

09:47

toenails, sweat and rotten vegetables, pyre ash.

216

575590

4005

хөлийн хумс, хөлс,
муудсан ногоо, түлээний үнс.

09:51

Because we believe that Axe Body Spray

217

579595

2108

Яагаад гэвэл Акс сүрчиг

09:53

is something that you should
only find on the battlefield,

218

581703

1663

суганд биш, зөвхөн дайны талбарт
байх ёстой зүйл гэдэгт бид итгэдэг.

09:55

not under your arms.
(Laughter)

219

583366

4194

(Инээд)

09:59

And these are robot emotion chips,

220

587560

1984

Эд бол роботын сэтгэл хөдлөлийн чипүүд.

10:01

so robots can feel love or fear.

221

589544

2227

Роботууд хайр, айдас зэргийг мэдэрч болно.

Их зарагдсан нь "Бусдын зовлонд баярлах".

10:03

Our biggest seller is Schadenfreude,

222

591771

1710

10:05

which we did not expect.

223

593481

1301

Тэгнэ гэж таамаглаагүй.

10:06

(Laughter)

224

594782

1011

(Инээд)

10:07

We did not think that was going to happen.

225

595793

2447

Тийм зүйл болно гэж бодоогүй.

10:10

But there's a nonprofit behind it,

226

598240

2261

Энэ бүхний ард ашгийн бус
байгууллага байгаа.

10:12

and kids go through a door
that says "Employees Only"

227

600501

1980

Хүүхдүүд "Зөвхөн ажилчдад"
гэсэн хаалгаар ороод

10:14

and they end up in this space

228

602481

1215

даалгавраа хийх, үлгэр зохиох,

10:15

where they do homework and write stories

229

603696

2174

кино хийх орон зайд нэвтэрдэг.

10:17

and make films and this is a book release party

230

605870

2460

Энд шинэ номны

10:20

where kids will read.

231

608330

1484

баяр тэмдэглэж байна.

10:21

There's a quarterly that's published

232

609814

1902

Хүүхдүүд хичээлийнхээ дараа ирж

10:23

with just writing that's done by the kids

233

611716

1429

номнууд бичиж, эдгээр нь

10:25

who come every day after school,

234

613145

1057

улирал болгон хэвлэгддэг.

10:26

and we have release parties

235

614202

1528

Парти зохиож,

10:27

and they eat cake and read for their parents

236

615730

2947

хүүхдүүд бялуу идэж,
эцэг эхчүүддээ уншиж өгч,

10:30

and drink milk out of champagne glasses.

237

618677

2852

оргилуун дарсны хундаганаас сүү уудаг.

10:33

And it's a very special space,

238

621529

3248

Энэ бол маш онцгой орон зай.

10:36

because it's this weird space in the front.

239

624777

3219

Яагаад гэвэл урд тал нь их хачин, этгээд.

10:39

The joke isn't a joke.

240

627996

3299

Хошигнолыг бид хошигнол
гэж хүлээж авдаггүй.

10:43

You can't find the seams on the fiction,

241

631295

2400

Зохиол болон бодит байдлын
заагийг олох боломжгүй.

10:45

and I love that. It's this little bit of fiction

242

633695

2908

Тийм учраас би их дуртай.
Энэхүү жижигхэн зохиомол ертөнц

10:48

that's colonized the real world.

243

636603

3262

жинхэнэ амьдралыг эзэгнэж эхэлж байна.

10:51

I see it as kind of a book in three dimensions.

244

639865

4057

Би үүнийг 3 хэмжээст номтой
адил гэж бодож байна.

10:55

There's a term called metafiction,

245

643922

2240

Мета зохиол гэдэг үг байдаг.

10:58

and that's just stories about stories,

246

646162

4083

Энэ нь үлгэрүүдийн талаарх үлгэрүүд юм.

11:02

and meta's having a moment now.

247

650245

1575

Одоо их түгээмэл болж байгаа.

11:03

Its last big moment was probably in the 1960s

248

651820

2025

Хамгийн сүүлд 60-аад онд

11:05

with novelists like John Barth and William Gaddis,

249

653845

2677

Жон Барт, Виллиам Гадис
зэрэг зохиолч нарын

11:08

but it's been around.

250

656522

1248

туслалцаатай дэлгэрсэн.

11:09

It's almost as old as storytelling itself.

251

657770

3541

Энэ нь маш дээр үеийн жанр бөгөөд
үлгэр ярьж эхэлсэн цагаас хойш байсан.

11:13

And one metafictive technique

252

661311

2540

Мета зохиолын нэг арга барил бол

11:15

is breaking the fourth wall. Right?

253

663851

1794

4 дэх ханыг нураах байдаг.

11:17

It's when an actor will turn to the audience

254

665645

3250

Жүжигчин үзэгчдэд хандан

11:20

and say, "I am an actor,

255

668895

1066

"Би бол жүжигчин,

11:21

these are just rafters."

256

669961

2591

эд зүгээр л модон тулгуурууд"
гэх мэтээр хэлдэг.

11:24

And even that supposedly honest moment,

257

672552

2025

Гэвч тэр хоромхон зуурын шударга агшин

11:26

I would argue, is in service of the lie,

258

674577

2226

үлгэрийн худал хуурмагт
улам тусалж байдаг.

11:28

but it's supposed to foreground the artificiality

259

676803

2756

Уг нь зохиолын хиймэл гэдгийг

11:31

of the fiction.

260

679559

1687

харуулах ёстой.

11:33

For me, I kind of prefer the opposite.

261

681246

2149

Харин би энэ аргын эсрэг зүйлд дуртай.

11:35

If I'm going to break down the fourth wall,

262

683395

2134

Хэрэв 4 дэх ханыг нураах бол

11:37

I want fiction to escape

263

685529

2343

би үлгэрүүдийг оргуулж,

11:39

and come into the real world.

264

687872

2083

бодит амьдралд авчрахыг хүсэж байна.

11:41

I want a book to be a secret door that opens

265

689955

4599

Ном үлгэрүүдээ бодит амьдралд гаргадаг

11:46

and lets the stories out into reality.

266

694554

2892

нууц хаалга байгаасай гэж би хүсдэг.

11:49

And so I try to do this in my books.

267

697446

2981

Би өөрийн номуудад үүнийг
хэрэгжүүлэхийг зорьдог.

11:52

And here's just one example.

268

700427

1543

Энд нэг жишээ бий.

11:53

This is the first book that I ever made.

269

701970

1922

Энэ бол миний бичсэн хамгийн анхны ном.

11:55

It's called "Billy Twitters
and his Blue Whale Problem."

270

703892

2621

"Билли Твиттерс ба түүний
хөх халимын асуудал" нэртэй.

11:58

And it's about a kid who gets a blue whale as a pet

271

706513

2130

Энэ нь шийтгэл болгож хөх халимыг

гэртээ тэжээхээр авсан
хүүгийн тухай.

12:00

but it's a punishment

272

708643

1586

12:02

and it ruins his life.

273

710229

2475

Энэ нь хүүгийн амьдралыг сүйтгэдэг.

12:04

So it's delivered overnight by FedUp.

274

712704

2812

Халимыг "Залхаж гүйцсэн" нэртэй
компани шөнийн дотор хүргэж өгдөг.

12:07

(Laughter)

275

715516

2590

(Инээд)

12:10

And he has to take it to school with him.

276

718106

1994

Хүү халимаа сургуульдаа авч явдаг.

12:12

He lives in San Francisco —

277

720100

1354

Тэр Сан Франциско-д байдаг.

12:13

very tough city to own a blue whale in.

278

721454

2531

Хөх халим тэжээхэд маш хэцүү хот.

12:15

A lot of hills, real estate is at a premium.

279

723985

4434

Маш их гүвээтэй,
үл хөдлөх хөрөнгө үнэд орсон,

12:20

This market's crazy, everybody.

280

728419

2508

зах зээл маш тогтворгүй.

12:22

But underneath the jacket is this case,

281

730927

3791

Харин номын хавтас дотор

12:26

and that's the cover underneath the book, the jacket,

282

734718

4186

энэхүү зарыг байршуулсан.

12:30

and there's an ad

283

738904

1380

30 өдөр ямар ч эрсдэлгүй,

12:32

that offers a free 30-day risk-free trial

284

740284

3243

үнэ төлбөргүй хөх халимыг

12:35

for a blue whale.

285

743527

1899

тэжээх боломж олгосон зар.

12:37

And you can just send in a
self-addressed stamped envelope

286

745426

2994

Өөрийн хаягтай дугтуйг бидэнд илгээвэл,

12:40

and we'll send you a whale.

287

748420

3850

бид халим илгээх болно гэсэн байсан.

12:44

And kids do write in.

288

752270

4340

Тэгээд хүүхдүүд захиа бичсэн.

12:48

So here's a letter. It says, "Dear people,

289

756610

3408

Энд нэг захиа байна: "Хүндэт хүмүүсээ,

12:52

I bet you 10 bucks you won't send me a blue whale.

290

760018

3181

та нар надад хөх халим илгээхгүй гэж
10 доллараар мөрийцөе."

12:55

Eliot Gannon (age 6)."

291

763199

2477

Элиот Ганон (6 настай).

12:57

(Laughter) (Applause)

292

765676

3674

(Инээд) (Алга ташилт)

13:02

So what Eliot and the other kids

293

770838

2122

Элиот болон бусад захиа бичсэн хүүхдүүд

13:04

who send these in get back

294

772960

2491

хариуд нь Норвегийн хуулийн фирмээс

13:07

is a letter in very small print
from a Norwegian law firm —

295

775451

2925

энэхүү захиаг авдаг.

13:10

(Laughter) —

296

778376

3961

(Инээд)

13:14

that says that due to a change in customs laws,

297

782337

3361

Энэ захианд "Гаалийн хуулийн
өрчлөлтөөс болоод

таны хөх халим
Сонэфиорд-д саатаад байна."

13:17

their whale has been held up in Sognefjord,

298

785698

2207

Хавцал дундах усны
гайхалтай тогтоц.

13:19

which is a very lovely fjord,

299

787905

1224

13:21

and then it just kind of talks about Sognefjord

300

789129

1464

Тэгээд захианд Сонэфиорд болон

13:22

and Norwegian food for
a little while. It digresses.

301

790593

2480

Норвеги хоолны талаар ярин хадуурч өгнө.

13:25

(Laughter)

302

793073

1782

(Инээд)

13:28

But it finishes off by saying that

303

796767

1913

Захианыхаа төгсгөлд

13:30

your whale would love to hear from you.

304

798680

2734

"Халим тантай ярихыг маш их хүсэж байгаа.

13:33

He's got a phone number,

305

801414

1586

Түүний утас луу залгаад

13:35

and you can call and leave him a message.

306

803000

4714

мессеж үлдээнэ үү" гэсэн байдаг.

13:39

And when you call and leave him a message,

307

807714

2576

Тэр дугаар луу залгахад

13:42

you just, on the outgoing message,

308

810290

1991

дуут захиа үлдээхэд

13:44

it's just whale sounds and then a beep,

309

812281

5118

халимын дуу гараад, тэгээд дохио дуугарна.

13:49

which actually sounds a lot like a whale sound.

310

817399

3555

Халимтай тун төстэй дуугардаг.

13:52

And they get a picture of their whale too.

311

820954

1980

Мөн тэдэнд халимных нь зургийг явуулдаг.

13:54

So this is Randolph,

312

822934

2531

Энэ бол Рандолф.

13:57

and Randolph belongs to a kid named Nico

313

825465

3341

Рандолф бол Нико гэдэг хүүгийн халим.

14:00

who was one of the first kids to ever call in,

314

828806

4282

Тэр хамгийн түрүүнд залгасан
хүүхдүүдийн нэг нь.

14:05

and I'll play you some of Nico's message.

315

833088

2310

Никогийн үлдээсэн
дуудлагуудаас сонирхуулъя.

14:07

This is the first message I ever got from Nico.

316

835398

4132

Энэ бол түүний үлдээсэн
хамгийн анхны дуудлага.

14:11

(Audio) Nico: Hello, this is Nico.

317

839530

2239

(Аудио) "Сайн уу? Би Нико байна.

14:13

I am your owner, Randolph. Hello.

318

841769

4034

Рандолф, би чиний
эзэн чинь байна. Сайн уу?

14:17

So this is the first time I can ever talk to you,

319

845803

3476

Би чамтай анх удаагаа ярьж байна.

14:21

and I might talk to you soon another day. Bye.

320

849279

6244

Удахгүй нэг өдөр дахиад ярина. Баяртай."

14:27

Mac Barnett: So Nico called back, like, an hour later.

321

855523

2587

Нико цагийн дараа дахиад ярьсан.

14:30

(Laughter)

322

858110

2250

(Инээд)

14:32

And here's another one of Nico's messages.

323

860360

3937

Түүний өөр нэг мессеж бас байна.

14:36

(Audio) Nico: Hello, Randolph, this is Nico.

324

864297

3543

(Аудио) "Сайн уу, Рандолф? Нико байна.

14:39

I haven't talked to you for a long time,

325

867840

5153

Би чамтай маш удаан ярьсангүй.

14:44

but I talked to you on Saturday or Sunday,

326

872993

4695

Би чамтай хагас сайн билүү

14:49

yeah, Saturday or Sunday,

327

877688

2250

бүтэн сайнд ярьсан байх.

14:51

so now I'm calling you again

328

879938

3015

Тийм болохоор чам луу дахиад залгаж

14:54

to say hello and I wonder what you're doing right now,

329

882953

4916

cайн уу гэж хэлэх гэсэн юм.
Чи яг одоо юу хийж байна?

14:59

and I'm going to probably call you again

330

887869

2936

Би чам луу маргааш юм уу эсвэл

15:02

tomorrow or today,

331

890805

2183

өнөөдөр дахиад залгая.

15:04

so I'll talk to you later. Bye.

332

892988

4196

Чамтай дараа яръя. Баяртай."

15:09

MB: So he did, he called back that day again.

333

897184

4308

Тэр өдөртөө дахиад залгасан.

15:13

He's left over 25 messages for Randolph

334

901492

3881

Тэр 4 жилийн дотор Рандолф-д

15:17

over four years.

335

905373

2752

25 гаруй мессеж үлдээсэн.

15:20

You find out all about him

336

908125

2091

Түүний талаар олон зүйлсийг олж мэдсэн.

15:22

and the grandma that he loves

337

910216

1636

Түүний хайртай эмээ,

15:23

and the grandma that
he likes a little bit less —

338

911852

2355

мөн түүний тийм ч хайртай биш эмээ гээд.

15:26

(Laughter) —

339

914207

2193

(Инээд)

15:28

and the crossword puzzles that he does,

340

916400

2427

Тэр бас үгийн сүлжээ бөглөдөг.

15:30

and this is — I'll play you one
more message from Nico.

341

918827

3780

Би Никогийн дахиад нэг
мессежийг сонирхуулъя.

15:34

This is the Christmas message from Nico.

342

922607

3303

Энэ бол түүний Зул сарын баярын мессеж.

15:37

[Beep] (Audio) Nico: Hello, Randolph,

343

925910

2363

[дохио] (аудиo) "Сайн уу, Рандолф?

15:40

sorry I haven't talked to you in a long time.

344

928273

3255

Чамтай ойрд яриагүйд уучлаарай.

15:43

It's just that I've been so busy

345

931528

2666

Хичээл эхэлсэн учраас

15:46

because school started,

346

934194

2699

би их завгүй байлаа.

15:48

as you might not know, probably,

347

936893

3033

Үүнийг чи бараг л мэдэхгүй байх.

15:51

since you're a whale, you don't know,

348

939926

3881

Яагаад гэвэл чи халим учраас мэдэхгүй."

15:55

and I'm calling you to just say,

349

943807

4680

"Би чам луу залгаж

16:00

to wish you a merry Christmas.

350

948487

3690

Зул сарын баярын мэнд хүргэх гэсэн юм.

16:04

So have a nice Christmas,

351

952177

4601

Зул сараа сайхан тэмдэглээрэй.

16:08

and bye-bye, Randolph. Goodbye.

352

956778

6873

Баяртай. Рандолф, баяртай."

16:15

MB: I actually got Nico,

353

963651

1524

Нико 18 сар яриагүй.

16:17

I hadn't heard from in 18 months,

354

965175

3131

Харин хоёрхон хоногийн өмнө

16:20

and he just left a message two days ago.

355

968306

4118

тэр дахиад мессеж үлдээсэн байсан.

16:24

His voice is completely different,

356

972424

2426

Түүний хоолой маш их өөрчлөгдсөн байсан.

16:26

but he put his babysitter on the phone,

357

974850

3500

Мөн өөрийнхөө асрагчийг утсаар яриулсан.

16:30

and she was very nice to Randolph as well.

358

978350

3861

Тэр ч мөн Рандолф-д маш сайхан хандсан.

16:34

But Nico's the best reader I could hope for.

359

982211

4350

Нико бол зохиолчийн хувьд
хамгийн сайн уншигч.

16:38

I would want anyone I was writing for

360

986561

3726

Миний зохиолыг уншсан,
бүтээлийг үзсэн бүх хүмүүс

16:42

to be in that place emotionally

361

990287

2141

сэтгэл санааны хувьд

16:44

with the things that I create.

362

992428

2236

тэр газар байгаасай гэж хүсэж байна.

16:46

I feel lucky. Kids like Nico are the best readers,

363

994664

3701

Би өөрийгөө азтай гэж боддог. Нико шиг
хүүхдүүд бол хамгийн сайн уншигчид.

16:50

and they deserve the best stories we can give them.

364

998365

3595

Тиймээс бидний бүтээж чадах
хамгийн сайн зохиолуудыг тэд унших ёстой.

16:53

Thank you very much.

365

1001960

2202

Та бүхэнд маш их баярлалаа.

16:56

(Applause)

366

1004162

2655

(Алга ташилт)

Translated by Indra Ganzorig
Reviewed by Tuya Bat

ABOUT THE SPEAKER

Mac Barnett - Children's book author
Mac Barnett is a bestselling author of books for children.

Why you should listen

Mac Barnett is the author of fifteen books for children. He was the executive director of 826LA, a nonprofit writing center, and founded the Echo Park Time Travel Mart, a convenience store for time travelers. In this talk about creativity and wonder, he explains why kids are the ideal readers of literary fiction -- and what adults can learn from them about imagination and the willing suspension of disbelief.

More profile about the speaker
Mac Barnett | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Мак Барнетт: Сайн ном бол нууц хаалга | TED Talk | TED.com