TED2008
Siegfried Woldhek: The search for the true face of Leonardo
Siegfried Woldhek:: လီယိုနာဒိုရဲ့ မျက်နှာအစစ် ရှာပုံတော်
Filmed:
Readability: 2.9
1,343,993 views
မိုနာလီဇာဆိုတာက ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူသိအများဆုံးမျက်နှာတွေထဲက တစ်ခုပါ။ ဒါပေမဲ့ ခင်ဗျားတို့ လီယိုနာဒို ဒါဗင်ချီရဲ့ ရုပ်သွင်ကို မှတ်မိပါ့မလား။ သရုပ်ဖော်ပန်းချီဆရာ Siegfried Woldhek က သူထင်မြင်မိတဲ့ လီယိုနာဒိုရဲ့ မျက်နှာအစစ် ကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ဖို့အတွက် တွေးတောဖွယ်ရာ ရုပ်ပုံ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာနည်းစနစ်ကို အသုံးပြုပါတယ်။
Siegfried Woldhek - Illustrator
Siegfried Woldhek knows faces -- he's drawn more than 1,100 of them. Using sophisticated image analysis and his own skills as an artist, he's come up with a fascinating discovery about Leonardo Da Vinci. Full bio
Siegfried Woldhek knows faces -- he's drawn more than 1,100 of them. Using sophisticated image analysis and his own skills as an artist, he's come up with a fascinating discovery about Leonardo Da Vinci. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Good morning.
0
0
2000
မင်္ဂလာနံနက်ခင်းပါ။
00:14
Let's look for a minute at the greatest icon of all, Leonardo da Vinci.
1
2000
5000
အကြီးကျယ်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးကို
ခဏကြည့်ရအောင် Leonardo da Vinci ပါ
ခဏကြည့်ရအောင် Leonardo da Vinci ပါ
00:19
We're all familiar with his fantastic work --
2
7000
3000
သူ့ရဲ့ ဆန်းကျယ်တဲ့ လက်ရာတွေကို
အားလုံး ရင်းနှီးပါတယ်
အားလုံး ရင်းနှီးပါတယ်
00:22
his drawings, his paintings, his inventions, his writings.
3
10000
3000
သူရဲ့ပုံကြမ်းတွေ၊ ပန်းချီတွေ
တီထွင်မှုတွေ၊ အရေးအသားတွေပေါ့
တီထွင်မှုတွေ၊ အရေးအသားတွေပေါ့
00:25
But we do not know his face.
4
13000
2000
ဒါပေမဲ့ သူ့မျက်နှာကိုတော့ မသိပါဘူး
00:27
Thousands of books have been written about him,
5
15000
3000
သူ့အကြောင်းရေးတဲ့စာအုပ်တွေ
ထောင်ချီနေပေမဲ့
ထောင်ချီနေပေမဲ့
00:30
but there's controversy, and it remains, about his looks.
6
18000
4000
သူ့သွင်အပြင်ကတော့ အငြင်းပွာစရာ
ဖြစ်နေပါသေးတယ်
ဖြစ်နေပါသေးတယ်
00:34
Even this well-known portrait is not accepted by many art historians.
7
22000
5000
ဒီလူတိုင်းသိတဲ့ပုံတောင်မှ ပန်းချီသမိုင်း
ပညာရှင်တွေကလက်မခံကြဘူး
ပညာရှင်တွေကလက်မခံကြဘူး
00:39
So, what do you think?
8
27000
2000
ဒီတော့ ခင်ဗျားဘယ်လိုထင်လဲ။
00:41
Is this the face of Leonardo da Vinci or isn't it?
9
29000
3000
ဒါ Leonardo da Vinci ရဲ့ မျက်နှာလား၊ မဟုတ်ဘူးလား
00:44
Let's find out.
10
32000
3000
ရှာဖွေကြည့်ရအောင်ဗျာ။
00:47
Leonardo was a man that drew everything around him.
11
35000
3000
Leonardo da Vinci ဟာ
အနားမှာရှိသမျှကို ပုံဆွဲတဲလူလေ
အနားမှာရှိသမျှကို ပုံဆွဲတဲလူလေ
00:50
He drew people, anatomy, plants, animals, landscapes, buildings, water, everything.
12
38000
8000
လူ၊ ခန္ဓာဗေဒ၊ အပင်၊၊ တိရိစ္ဆာန်၊
ရှုမျှော်ခင်း၊ အဆောက်အဦးပုံ အကုန်ဆွဲတယ်ဗျာ
ရှုမျှော်ခင်း၊ အဆောက်အဦးပုံ အကုန်ဆွဲတယ်ဗျာ
00:58
But no faces?
13
46000
2000
ဒါဆို မျက်နှာတွေ ကျတော့ရော။
01:00
I find that hard to believe.
14
48000
2000
ယုံဖို့ခက်တယ်လို့ ကျွန်တော် မြင်မိတယ်ဗျ။
01:02
His contemporaries made faces, like the ones you see here --
15
50000
3000
သူနဲ့ခေတ်ပြိုင်တွေက မျက်နှာပုံတွေ ဆွဲတယ်
ဒီမှာ မြင်ရတာမျိုးပေါ့
ဒီမှာ မြင်ရတာမျိုးပေါ့
01:05
en face or three-quarters.
16
53000
2000
မျက်နှာပြည့်ပုံ ဒါမှမဟုတ်
လေးချိုးသုံးချိုးပေါ့
လေးချိုးသုံးချိုးပေါ့
01:07
So, surely a passionate drawer like Leonardo
17
55000
3000
ဒီတော့ Leonardo da Vinci လိုမျိုး
ထက်သန်တဲ့ ပုံဆွဲသမားဟာ
ထက်သန်တဲ့ ပုံဆွဲသမားဟာ
01:10
must have made self-portraits from time to time.
18
58000
3000
တစ်ချိန်မှာတော့ သူ့ပုံတူကို ဆွဲခဲ့မယ်ဆိုတာ
သေချာတာပေါ့
သေချာတာပေါ့
ဒီတော့ ဒါတွေကို ကြိုးစားရှာဖွေကြရအောင်။
01:14
So let's try to find them.
19
62000
2000
01:16
I think that if we were to scan all of his work
20
64000
3000
ကျွန်တော့အထင် သူ့လက်ရာအားလုံးကို
ဆန်းစစ်ကြည့်ပြီး
ဆန်းစစ်ကြည့်ပြီး
01:19
and look for self-portraits, we would find his face looking at us.
21
67000
4000
သူ့ပုံတူတွေကို ရှာလိုက်ရင် ကျွန်တော်တို့ကို
ကြည့်နေတဲ့ သူ့မျက်နှာကို တွေ့ရမှာပါ
ကြည့်နေတဲ့ သူ့မျက်နှာကို တွေ့ရမှာပါ
01:23
So I looked at all of his drawings, more than 700,
22
71000
4000
ဒါနဲ့ သူ့ပုံကြမ်းတွေအားလုံးကို
ကြည့်မိတယ်၊ ၇၀၀ ကျော်ပြီး
ကြည့်မိတယ်၊ ၇၀၀ ကျော်ပြီး
01:27
and looked for male portraits.
23
75000
3000
ယောကျာ်းပုံတူတွေကို ရှာခဲ့ပါတယ်။
01:30
There are about 120, you see them here.
24
78000
3000
ဒီမှာတွေ့ရတာက (၁၂၀) လောက်ပါ။
01:33
Which ones of these could be self-portraits?
25
81000
2000
ဘယ်ပုံက သူ့ကိုယ်တိုင်ရေး ပုံတူဖြစ်လိမ့်မလဲ
01:35
Well, for that they have to be done as we just saw, en face or three-quarters.
26
83000
5000
ကျွန်တော်တို့ ခုနကမြင်ရသလို မျက်နှာပြည့်၊
၄ချိုး၃ချိုး ဖြစ်မယ်ဆိုရင်ပေါ့။
၄ချိုး၃ချိုး ဖြစ်မယ်ဆိုရင်ပေါ့။
01:40
So we can eliminate all the profiles.
27
88000
3000
ဒီတော့ ဘေးတိုက်ပုံတွေကို ဖယ်လို့ရပါတယ်။
01:43
It also has to be sufficiently detailed.
28
91000
2000
ဒါက အသင့်အတင့် အသေးစိတ်ဖို့လည်း လိုတာပေါ့။
01:45
So we can also eliminate the ones that are very vague or very stylized.
29
93000
6000
ဒီတော့ မထင်မရှား ဒါမှမဟုတ်
ပုံစံတကျပုံတွေကိုလည်း ဖယ်နိူင်တယ်
ပုံစံတကျပုံတွေကိုလည်း ဖယ်နိူင်တယ်
01:51
And we know from his contemporaries
30
99000
2000
သူ့ခေတ်ပြိုင်တွေဆီက သိရတာက Leonardo ဟာ
01:53
that Leonardo was a very handsome, even beautiful man.
31
101000
3000
အရမ်းဖြောင့်တယ်၊ ချောတောင်ချောတယ်ဆိုပဲ။
01:56
So we can also eliminate the ugly ones or the caricatures.
32
104000
4000
ဒီတော့ ရုပ်ဆိုးဆိုး၊ ဒါမှမဟုတ်
ရုပ်ပြောင်ပုံတွေကို ဖယ်လို့ရတယ်
ရုပ်ပြောင်ပုံတွေကို ဖယ်လို့ရတယ်
02:00
(Laughter)
33
108000
1000
(ရယ်သံများ)
02:01
And look what happens -- only three candidates remain that fit the bill.
34
109000
5000
ပြီးတော့ ဖြစ်ပေါ်လာတာကိုကြည့်လိုက်ပါ၊
သင့်တော်တဲ့ ၃ ပုံပဲ အံကိုက်ဖြစ်ကျန်ပါတယ်။
သင့်တော်တဲ့ ၃ ပုံပဲ အံကိုက်ဖြစ်ကျန်ပါတယ်။
02:06
And here they are.
35
114000
2000
ကဲ ဒီမှာပါ၊
02:08
Yes, indeed, the old man is there,
36
116000
2000
ဟုတ်တာပေါ့ ဘိုးတော်ကဒီမှာလေ၊
02:10
as is this famous pen drawing of the Homo Vitruvianus.
37
118000
3000
ဒါက ကျော်ကြားတဲ့
Homo Vitruvianus ခဲခြစ် ပန်းချီဖြစ်လို့ပါ။
Homo Vitruvianus ခဲခြစ် ပန်းချီဖြစ်လို့ပါ။
02:13
And lastly, the only portrait of a male that Leonardo painted, "The Musician."
38
121000
5000
ပြီး နောက်ဆုံးက Leonardo ဆွဲခဲ့တဲ့
တစ်ခုတည်းသော အမျိုးသားပုံ၊ "ဂီတပညာရှင်"တဲ့
တစ်ခုတည်းသော အမျိုးသားပုံ၊ "ဂီတပညာရှင်"တဲ့
02:18
Before we go into these faces,
39
126000
2000
ဒီမျက်နှာတွေဆီမသွားခင် ဘာဖြစ်လို့
02:20
I should explain why I have some right to talk about them.
40
128000
3000
ကျွန်တော့မှာ ဒါတွေကိုပြောခွင့်ရှိတာ
ရှင်းပြသင့်တာပေါ့
ရှင်းပြသင့်တာပေါ့
02:23
I've made more than 1,100 portraits myself
41
131000
4000
ကျွန်တော့ပုံတူ ၁၁၀၀ ကျော်ကို
သတင်းစာတွေမှာ
သတင်းစာတွေမှာ
02:27
for newspapers, over the course of 300 -- 30 years, sorry, 30 years only.
42
135000
4000
ကိုယ်တိုင်လုပ်ထားပါတယ်၊
နှစ်၃၀၀၊ နှစ်၃၀ မဟုတ်ဘူး နှစ်၃၀ပါပဲ
နှစ်၃၀၀၊ နှစ်၃၀ မဟုတ်ဘူး နှစ်၃၀ပါပဲ
02:31
(Laughter)
43
139000
1000
(ရယ်သံများ)
02:32
But there are 1,100, and very few artists have drawn so many faces.
44
140000
5000
ဒါပေမဲ့ ပုံ ၁၁၀၀၊ ဒီလောက်များများစားစား
မျက်နှာတွေကိုဆွဲ့သူ ပန်းချီဆရာ နည်းလှပါတယ်
မျက်နှာတွေကိုဆွဲ့သူ ပန်းချီဆရာ နည်းလှပါတယ်
ဒီတော့ မျက်နှာတွေရေးဆွဲတာ၊
သရုပ်ခွဲတာကို ကျွန်တော် နည်းနည်းသိတယ်
သရုပ်ခွဲတာကို ကျွန်တော် နည်းနည်းသိတယ်
02:37
So I know a little about drawing and analyzing faces.
45
145000
3000
02:40
OK, now let's look at these three portraits.
46
148000
3000
ကောင်းပြီ ဒီပုံတူ ၃ ပုံကို ကြည့်ရအောင်။
ထိုင်ခုံကိုကိုင်ထားနော်၊ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုရင်
ဒီမျက်နှာတွေကို အနီးကပ်ဆွဲ ရိုက်လိုက်ရင်
ဒီမျက်နှာတွေကို အနီးကပ်ဆွဲ ရိုက်လိုက်ရင်
02:43
And hold onto your seats, because if we zoom in on those faces,
47
151000
3000
02:46
remark how they have the same broad forehead, the horizontal eyebrows,
48
154000
4000
သူတို့ နဖူးကျယ်ပုံ၊ မျက်ခုံးမွှေးဖြောင့်ပုံ၊
နှာတံရှည်ပုံ၊ နှုတ်ခမ်းကွေးပုံ
နှာတံရှည်ပုံ၊ နှုတ်ခမ်းကွေးပုံ
02:50
the long nose, the curved lips and the small, well-developed chin.
49
158000
3000
နောက်သေးငယ်တဲ့မေးဖျား ဖွံ့ထွားသွားပုံ
တူညီနေကြတာကို မှတ်သားလိုက်ပါ
တူညီနေကြတာကို မှတ်သားလိုက်ပါ
02:53
I couldn't believe my eyes when I first saw that.
50
161000
3000
ဒါကိုမြင်တော့ ကိုယ်မျက်လုံးတောင်
ကိုယ်မယုံခဲ့ဘူး
ကိုယ်မယုံခဲ့ဘူး
02:56
There is no reason why these portraits should look alike.
51
164000
2000
ပုံတွေဟာ ဒီလိုတူစရာ အကြောင်းမှမရှိတာ။
02:58
All we did was look for portraits that had the characteristics of a self-portrait,
52
166000
4000
ကိုယ်တိုင်ရေး ပုံတူတစ်ခုရဲ့ စရိုက်လက္ခဏာတွေ
ပါတဲ့ ပုံတွေရှာခဲ့တာပါပဲ
ပါတဲ့ ပုံတွေရှာခဲ့တာပါပဲ
03:02
and look, they are very similar.
53
170000
2000
ကြည့်လိုက်တော့ တော်တော်ဆင်ပါတယ်။
03:04
Now, are they made in the right order?
54
172000
3000
ကဲ ဒါတွေအစဉ်ကျရဲ့လားဗျာ။
03:07
The young man should be made first.
55
175000
2000
လူငယ်က စသင့်တာပေါ့။
မြင်တဲ့အတိုင်းပဲ ဒါတွေဖန်တီးခဲ့တဲ့
နှစ်စဉ်အတိုင်းပေါ့
နှစ်စဉ်အတိုင်းပေါ့
03:09
And as you see here from the years that they were created,
56
177000
2000
03:11
it is indeed the case.
57
179000
2000
ဒါက အဓိကပါ။
03:13
They are made in the right order.
58
181000
2000
ဒါတွေကို အစဉ်လိုက်ဆွဲခဲ့တာပါ။
03:15
What was the age of Leonardo at the time? Does that fit?
59
183000
2000
အဲဒီအချိန်က Leonardo ရဲ့အသက်က
ဘယ်နှစ်နှစ်လဲ။ ဒါအံကိုက်ရဲ့လား။
ဘယ်နှစ်နှစ်လဲ။ ဒါအံကိုက်ရဲ့လား။
03:17
Yes, it does. He was 33, 38 and 63 when these were made.
60
185000
3000
ဒါတွေဆွဲတော့
သူ့အသက်က ၃၃၊ ၃၈ နဲ့ ၆၃ နှစ်ပါ၊
သူ့အသက်က ၃၃၊ ၃၈ နဲ့ ၆၃ နှစ်ပါ၊
03:20
So we have three pictures, potentially of the same person
61
188000
4000
ဒါနဲ့ ပုံ ၃ ပုံရပါတယ်၊
အဲဒီအချိန်က Leonardo နဲ့
အဲဒီအချိန်က Leonardo နဲ့
03:24
of the same age as Leonardo at the time.
62
192000
2000
အသက်တူတူလောက် ဖြစ်လောက်တဲ့သူပေါ့
03:26
But how do we know it's him, and not someone else?
63
194000
3000
ဒါပေမဲ့ ဒါကသူပါလို့ ဘယ်လိုသိမှာလဲ၊
အခြားသူဆိုရင်ကော
အခြားသူဆိုရင်ကော
03:29
Well, we need a reference.
64
197000
2000
အင်း၊ ကိုးကားစရာတစ်ခုတော့ လိုတာပေါ့။
03:31
And here's the only picture of Leonardo that's widely accepted.
65
199000
4000
ဒါက အများလက်ခံထားတဲ့
Leonardo ရဲ့ တစ်ခုတည်းသောပုံပါ
Leonardo ရဲ့ တစ်ခုတည်းသောပုံပါ
03:35
It's a statue made by Verrocchio, of David,
66
203000
3000
Verrocchio လုပ်တဲ့ ရုပ်တုတစ်ခု David အတွက်
၁၅ နှစ်သား ကောင်လေး အဖြစ်
Leonardoက ကိုယ်ဟန်ပြခဲ့တယ်
Leonardoက ကိုယ်ဟန်ပြခဲ့တယ်
03:38
for which Leonardo posed as a boy of 15.
67
206000
2000
03:40
And if we now compare the face of the statue,
68
208000
3000
ရုပ်တုမျက်နှာနဲ့ ဂီတသမား
မျက်နှာယှဉ်ကြည့်ရင်
မျက်နှာယှဉ်ကြည့်ရင်
03:43
with the face of the musician, you see the very same features again.
69
211000
4000
မျက်နှာပေါက်တူတာကို ထပ်တွေ့ရတယ်။
03:47
The statue is the reference, and it connects the identity of Leonardo
70
215000
3000
ဒီရုပ်တုက အကိုးအကား တစ်ခုဖြစ်ပြီး
Leonardo ရဲ့
Leonardo ရဲ့
03:50
to those three faces.
71
218000
2000
လက္ခဏာကို ဒီမျက်နှာ ၃ ခုနဲ့ ဆက်စပ်ပေးပါတယ်။
03:52
Ladies and gentlemen, this story has not yet been published.
72
220000
5000
လူကြီးမင်းတို့ ဒီအကြောင်းကို
မထုတ်ဝေရသေးပါဘူး
မထုတ်ဝေရသေးပါဘူး
03:57
It's only proper that you here at TED hear and see it first.
73
225000
3000
ဒီက ခင်ဗျားတို့ရှိတဲ့ TEDမှာ
ပထမဆုံး ကြားရ၊မြင်ရတာပါပဲ
ပထမဆုံး ကြားရ၊မြင်ရတာပါပဲ
04:00
The icon of icons finally has a face.
74
228000
3000
အကျော်ဒေယျတွေထဲက တစ်ယောက်ဟာ
နောက်ဆုံး မျက်နှာတစ်ခု ရရှိသွားတာပေါ့
နောက်ဆုံး မျက်နှာတစ်ခု ရရှိသွားတာပေါ့
04:03
Here he is: Leonardo da Vinci.
75
231000
2000
ဒီပုံထဲမှာ မြင်ရတာက
Leonardo da Vinci ပါပဲ။
Leonardo da Vinci ပါပဲ။
04:05
(Applause)
76
233000
7000
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Siegfried Woldhek - IllustratorSiegfried Woldhek knows faces -- he's drawn more than 1,100 of them. Using sophisticated image analysis and his own skills as an artist, he's come up with a fascinating discovery about Leonardo Da Vinci.
Why you should listen
The work of illustrator Siegfried Woldhek is a familiar sight in the European press. His witty pen and sharp eye for faces helps him capture political and literary figures in his home country, the Netherlands, and around the world (he estimates he's drawn 1,100 faces). He's also an accomplished illustrator of nature, and was the longtime CEO of the Dutch branch of the World Wildlife Fund.
Woldhek is the founder of nabuur.com, "the global neighbor network." On nabuur.com, villages in developing communities can connect with volunteers and resources online throughout the world -- sort of a Match.com that pairs communities with the people who'd like to get involved.
Siegfried Woldhek | Speaker | TED.com