TED2008
Siegfried Woldhek: The search for the true face of Leonardo
Siegfried Woldhek tregon se si e zbuloi fytyrën e vërtetë të Leonardos.
Filmed:
Readability: 2.9
1,343,993 views
Mona Liza është një nga fytyrat më të njohura në planet. Por a mund ta njihnit ju një imazh të Leonardo da Vinçit? Ilustratori Siegfried Woldhek përdor disa teknika të analizimit të imazheve, për të gjetur atë që ai beson se është fytyra e vërtetë e Leonardos.
Siegfried Woldhek - Illustrator
Siegfried Woldhek knows faces -- he's drawn more than 1,100 of them. Using sophisticated image analysis and his own skills as an artist, he's come up with a fascinating discovery about Leonardo Da Vinci. Full bio
Siegfried Woldhek knows faces -- he's drawn more than 1,100 of them. Using sophisticated image analysis and his own skills as an artist, he's come up with a fascinating discovery about Leonardo Da Vinci. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Good morning.
0
0
2000
Mirëmëngjes.
00:14
Let's look for a minute at the greatest icon of all, Leonardo da Vinci.
1
2000
5000
Le t'i hedhim një vështrim për një minutë ikonës më të madhe të të gjitha kohërave, Leonardo da Vinçi.
00:19
We're all familiar with his fantastic work --
2
7000
3000
Ne të gjithë jemi njohur me punën e tij fantastike --
00:22
his drawings, his paintings, his inventions, his writings.
3
10000
3000
vizatimet e tij, pikturat, shpikjet, shkrimet e tij.
00:25
But we do not know his face.
4
13000
2000
Por ne nuk e dijmë fytyrën e tij.
00:27
Thousands of books have been written about him,
5
15000
3000
Mijëra libra janë shkruar rreth tij,
00:30
but there's controversy, and it remains, about his looks.
6
18000
4000
por ka polemika të shumta në lidhje me pamjen e tij.
00:34
Even this well-known portrait is not accepted by many art historians.
7
22000
5000
Madje edhe ky portret i njohur nuk pranohet nga shumë historianë arti.
00:39
So, what do you think?
8
27000
2000
Pra, çfarë mendoni?
00:41
Is this the face of Leonardo da Vinci or isn't it?
9
29000
3000
A është kjo fytyra e Leonardo da Vinçit apo jo?
00:44
Let's find out.
10
32000
3000
Të shohim.
00:47
Leonardo was a man that drew everything around him.
11
35000
3000
Leonardo ishte një njeri që vizatonte gjithçka rreth tij.
00:50
He drew people, anatomy, plants, animals, landscapes, buildings, water, everything.
12
38000
8000
Ai vizatonte njerëz, figura anatomike, bimë, kafshë, peizazhe, ndërtesa, ujë, gjithçka.
00:58
But no faces?
13
46000
2000
Por jo fytyra?
01:00
I find that hard to believe.
14
48000
2000
Mua më duket e vështirë të besohet.
01:02
His contemporaries made faces, like the ones you see here --
15
50000
3000
Bashkëkohësit e tij pikturonin fytyra, siq janë këto që shihni këtu --
01:05
en face or three-quarters.
16
53000
2000
nga përballë apo tre të katërtat e fytyrës.
01:07
So, surely a passionate drawer like Leonardo
17
55000
3000
Pra, me siguri një piktor plot pasion si Leonardo
01:10
must have made self-portraits from time to time.
18
58000
3000
duhet të ketë bërë autoportrete nga koha në kohë.
01:14
So let's try to find them.
19
62000
2000
Pra, le të përpiqemi për të gjetur ato.
01:16
I think that if we were to scan all of his work
20
64000
3000
Unë mendoj se nëse do ti hidhnim një sy gjithë veprave të tij
01:19
and look for self-portraits, we would find his face looking at us.
21
67000
4000
dhe të kërkonim autoportretet, do të gjenim fytyrën e tij duke na vështuar.
01:23
So I looked at all of his drawings, more than 700,
22
71000
4000
Kështuqë unë hetova të gjitha vizatimet e tij, më shumë se 700,
01:27
and looked for male portraits.
23
75000
3000
dhe kerkova për portrete meshkujsh.
01:30
There are about 120, you see them here.
24
78000
3000
Ato janë rreth 120, që i shihni këtu.
01:33
Which ones of these could be self-portraits?
25
81000
2000
Cilët nga këto mund të jenë autoportrete?
01:35
Well, for that they have to be done as we just saw, en face or three-quarters.
26
83000
5000
Pra, për të verifikuar ato duhet të jenë bërë, përballë apo tre të katërtat e fytyrës.
01:40
So we can eliminate all the profiles.
27
88000
3000
Që të mund ti eliminojmë të gjitha profilet.
01:43
It also has to be sufficiently detailed.
28
91000
2000
Ajo gjithashtu duhet të jetë mjaft e detajuar.
01:45
So we can also eliminate the ones that are very vague or very stylized.
29
93000
6000
Pra, ne gjithashtu mund të eleminojmë ato që janë shumë të paqarta apo shumë të stilizuara.
01:51
And we know from his contemporaries
30
99000
2000
Dhe e dimë nga bashkëkohësit e tij
01:53
that Leonardo was a very handsome, even beautiful man.
31
101000
3000
se Leonardo ishte shumë i pashëm, madje njeri mjaft i bukur.
01:56
So we can also eliminate the ugly ones or the caricatures.
32
104000
4000
Pra, ne gjithashtu mund të eleminojmë ato të shëmtuarat apo karikaturat.
02:00
(Laughter)
33
108000
1000
(Të qeshura)
02:01
And look what happens -- only three candidates remain that fit the bill.
34
109000
5000
Dhe shikoni se çfarë ndodh - vetëm tre kandidatë mbeten që na përshtaten.
02:06
And here they are.
35
114000
2000
Dhe ja ku janë.
02:08
Yes, indeed, the old man is there,
36
116000
2000
Sigurisht, njeriu i vjetër është këtu,
02:10
as is this famous pen drawing of the Homo Vitruvianus.
37
118000
3000
siç është ky vizatim i famshëm pene i Homo Vitruvianus.
02:13
And lastly, the only portrait of a male that Leonardo painted, "The Musician."
38
121000
5000
Dhe së fundi, portreti i vetëm i një mashkulli që Leonardo ka pikturuar, "Muzikanti".
02:18
Before we go into these faces,
39
126000
2000
Para se të shkojmë në këto fytyra,
02:20
I should explain why I have some right to talk about them.
40
128000
3000
unë duhet të shpjegoj se pse kam të drejtë për të diskutuar rreth tyre.
02:23
I've made more than 1,100 portraits myself
41
131000
4000
Unë personalisht kam bërë më shumë se 1100 portrete
02:27
for newspapers, over the course of 300 -- 30 years, sorry, 30 years only.
42
135000
4000
për gazeta, gjatë 300 -- 30 vjeteve, më falni, vetëm 30 vjet.
02:31
(Laughter)
43
139000
1000
(Të qeshura)
02:32
But there are 1,100, and very few artists have drawn so many faces.
44
140000
5000
Por janë 1100 dhe shumë pak artistë kanë pikturuar kaq shumë fytyra.
02:37
So I know a little about drawing and analyzing faces.
45
145000
3000
Kështuqë mund të them se kam pak njohuri për hartimin dhe analizimin e fytyrave.
02:40
OK, now let's look at these three portraits.
46
148000
3000
Në rregull, tani të shohim këto tri portrete.
02:43
And hold onto your seats, because if we zoom in on those faces,
47
151000
3000
Dhe prisni, sepse kur zmadhojme në këto fytyra,
02:46
remark how they have the same broad forehead, the horizontal eyebrows,
48
154000
4000
vejmë re se si ato kanë të njëjtin ballë të gjerë, vetullat horizontale,
02:50
the long nose, the curved lips and the small, well-developed chin.
49
158000
3000
hundën e gjatë, buzët e lakuara dhe mjekrën e vogël të mirë-zhvilluar.
02:53
I couldn't believe my eyes when I first saw that.
50
161000
3000
Unë nuk mund të besoja syve kur pashë për herë të parë këtë.
02:56
There is no reason why these portraits should look alike.
51
164000
2000
Nuk ka asnjë arsye pse këto portrete duhet të duken njësoj.
02:58
All we did was look for portraits that had the characteristics of a self-portrait,
52
166000
4000
E gjitha që bëmë ishte të kerkonim për portrete që kishin karakteristikat e një autoportreti,
03:02
and look, they are very similar.
53
170000
2000
dhe shikoni, ato janë shumë të ngjashme.
03:04
Now, are they made in the right order?
54
172000
3000
Tani, a janë bërë sipas renditjes së duhur?
03:07
The young man should be made first.
55
175000
2000
I riu duhet të jetë bërë i pari.
03:09
And as you see here from the years that they were created,
56
177000
2000
Dhe siç e shihni këtu nga vitet e tyre të krijimit,
03:11
it is indeed the case.
57
179000
2000
është mëse e vërtetë.
03:13
They are made in the right order.
58
181000
2000
Ato janë bërë sipas renditjes së duhur.
03:15
What was the age of Leonardo at the time? Does that fit?
59
183000
2000
Cfarë moshe kishte Leonardo në atë kohë? A përshtaten?
03:17
Yes, it does. He was 33, 38 and 63 when these were made.
60
185000
3000
Po, përshtaten. Ai ishte 33, 38 dhe 63 kur janë krijuar këto vepra.
03:20
So we have three pictures, potentially of the same person
61
188000
4000
Pra kemi tre foto, potencialisht të të njëjtit person
03:24
of the same age as Leonardo at the time.
62
192000
2000
të së njëjtës moshë me Leonardon gjatë asaj kohe.
03:26
But how do we know it's him, and not someone else?
63
194000
3000
Por si mund ta dimë se është pikërisht ai dhe jo dikush tjetër?
03:29
Well, we need a reference.
64
197000
2000
E pra, ne kemi nevojë për një referencë.
03:31
And here's the only picture of Leonardo that's widely accepted.
65
199000
4000
Dhe këtu kemi fotografinë e vetme të Leonardos që është pranuar gjerësisht.
03:35
It's a statue made by Verrocchio, of David,
66
203000
3000
Është një statujë e Davidit e krijuar nga Verrocchio,
03:38
for which Leonardo posed as a boy of 15.
67
206000
2000
për të cilën Leonardo kishte pozuar në kohën kur ishte 15 vjeçar.
03:40
And if we now compare the face of the statue,
68
208000
3000
Dhe tani nëse krahasojmë fytyrën e statujës,
03:43
with the face of the musician, you see the very same features again.
69
211000
4000
me atë të muzikantit, do të dalloni tipare mjaft të përbashkëta.
03:47
The statue is the reference, and it connects the identity of Leonardo
70
215000
3000
Statuja si referencë na shpreh lidhjen e identitetit të Leonardos
03:50
to those three faces.
71
218000
2000
me këto tre fytyra.
03:52
Ladies and gentlemen, this story has not yet been published.
72
220000
5000
Zonja dhe zotërinj, kjo histori nuk është publikuar ende.
03:57
It's only proper that you here at TED hear and see it first.
73
225000
3000
Ishte e duhur që ju këtu në TED ta dëgjoni dhe ta shihni për herë të parë.
04:00
The icon of icons finally has a face.
74
228000
3000
Ikona e ikonave më në fund ka një fytyrë.
04:03
Here he is: Leonardo da Vinci.
75
231000
2000
Ja ku është: Leonardo da Vinçi.
04:05
(Applause)
76
233000
7000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Siegfried Woldhek - IllustratorSiegfried Woldhek knows faces -- he's drawn more than 1,100 of them. Using sophisticated image analysis and his own skills as an artist, he's come up with a fascinating discovery about Leonardo Da Vinci.
Why you should listen
The work of illustrator Siegfried Woldhek is a familiar sight in the European press. His witty pen and sharp eye for faces helps him capture political and literary figures in his home country, the Netherlands, and around the world (he estimates he's drawn 1,100 faces). He's also an accomplished illustrator of nature, and was the longtime CEO of the Dutch branch of the World Wildlife Fund.
Woldhek is the founder of nabuur.com, "the global neighbor network." On nabuur.com, villages in developing communities can connect with volunteers and resources online throughout the world -- sort of a Match.com that pairs communities with the people who'd like to get involved.
Siegfried Woldhek | Speaker | TED.com