ABOUT THE SPEAKER

Robert Waldinger - Psychiatrist, psychoanalyst, Zen priest
Robert Waldinger is the Director of the Harvard Study of Adult Development, one of the most comprehensive longitudinal studies in history.

Why you should listen

Robert Waldinger is a psychiatrist, psychoanalyst and Zen priest. He is Clinical Professor of Psychiatry at Harvard Medical School and directs the Harvard Study of Adult Development, one of the longest-running studies of adult life ever done. The Study tracked the lives of two groups of men for over 75 years, and it now follows their Baby Boomer children to understand how childhood experience reaches across decades to affect health and wellbeing in middle age. He writes about what science and Zen can teach us about healthy human development.

Dr. Waldinger is the author of numerous scientific papers as well as two books. He teaches medical students and psychiatry residents at Massachusetts General Hospital in Boston, and he is a Senior Dharma Teacher in Boundless Way Zen.

To keep abreast of research findings, insights and more, visit robertwaldinger.com.

More profile about the speaker
Robert Waldinger | Speaker | TED.com

TEDxBeaconStreet

Robert Waldinger: What makes a good life? Lessons from the longest study on happiness

Robert Waldinger: ကောင်းမွန်တဲ့ ဘဝတကို ဖန်တီးပေးတာ ဘာများလဲ။ ပျော်ရွှင်မှုအကြောင်း အရှည်လျားဆုံး လေ့လာချက်မှ သင်ခန်းစာများ။

Filmed: 2015-11-14

Readability: 3.5

31,511,567 views

ဘဝကို ဖြတ်သန်းနေရခိုက်မှာ ဘယ်အရာက ကျွန်ုပ်တို့ကို ပျော်ရွှင်၊ ကျန်းမာစေတာလဲ။ ကျော်ကြားမှုနဲ့ ငွေလို့ သင်ထင်ရင်တော့ သင်တစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ စိတ်ပညာရှင် Robert Waldinger ရဲ့အဆိုအရ သင်ဟာ မှားနေပါတယ်။ သက်ကြီးများရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ရ၅ နှစ်ကြာ လေ့လာသူ ညွန်ကြားရေးမှူးအဖြစ် Waldinger ဟာ စစ်မှန်တဲ့ ပျော်ရွှင်မှု နဲ့ စိတ်ကျေနပ်မှုအကြောင်း ဒေတာတွေကို မကြုံစဖူး လေ့လာခွင့်ရခဲ့သူပါ။ ဒီဟောပြောချက်မှာ ဒီလေ့လာချက်က အရေးပါတဲ့ သင်ခန်းစာ သုံးခုနဲ့အတူ စိတ်ချမ်းသာသော ဘဝကို တည်ဆောက်ပုံနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လက်တွေ့ကျတဲ့ ရှေးတုန်းက တွေးခေါ်မြှော်မြင်မှုကိုပါ မျှဝေထားပါတယ်။

Robert Waldinger - Psychiatrist, psychoanalyst, Zen priest
Robert Waldinger is the Director of the Harvard Study of Adult Development, one of the most comprehensive longitudinal studies in history. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12

What keeps us healthy and happy

0

760

2975

ဘဝကို ဖြတ်သန်းနေရခိုက်မှာ ဘာကများ
ကျွန်တော်တို့ကို

00:15

as we go through life?

1

3760

1560

ပျော်ရွင်၊ ကျန်းမာစေတာလဲ။

00:18

If you were going to invest now

2

6520

2496

သင့်အနာဂတ် အကောင်းဆုံး အကျိုးအတွက်

00:21

in your future best self,

3

9040

2056

ရင်းနှီး မြှပ်နှံတော့မယ်ဆိုရင်

00:23

where would you put your time
and your energy?

4

11120

2960

သင့်အချိန်နဲ့ စွမ်းအင်ကို
ဘယ်ထဲကို ထည့်လိမ့်မလဲ။

00:27

There was a recent survey of millennials

5

15120

2416

မကြာခင်က စစ်တမ်းတစ်ခုရဲ့
နှစ်ထောင်ပြည့် နှစ်များမှာ

00:29

asking them what their
most important life goals were,

6

17560

5176

လူကြီးဖြစ်လာတဲ့ သူတို့ရဲ့ အရေးကြီးဆုံး
ရည်မှန်းချက်တွေကို မေးမြန်းခဲ့ရာ

00:34

and over 80 percent said

7

22760

2016

၈၀% ကျော်က ပြောပြကြတာက

00:36

that a major life goal for them
was to get rich.

8

24800

4136

အဓိက ဘဝရည်မှန်းချက်က ချမ်းသာဖို့ပါ။

00:40

And another 50 percent
of those same young adults

9

28960

4336

ကျန်တဲ့ ၅၀% ဖြစ်တဲ့
ဒီလူလတ်ပိုင်းကပဲ ပြောတာက

00:45

said that another major life goal

10

33320

2536

နောက်ထပ် အဓိက ဘဝရည်မှန်းချက်က

00:47

was to become famous.

11

35880

1840

ကျော်ကြားဖို့ပါတဲ့။

00:50

(Laughter)

12

38960

1216

(ရယ်သံများ)

00:52

And we're constantly told
to lean in to work, to push harder

13

40200

6656

ကျွန်တော်တို့တွေဟာ အလုပ်မှာ စိတ်ညွှတ်ဖို့
ပိုကြိုးစားပြီး ပိုအောင်မြင်အောင်

00:58

and achieve more.

14

46880

2056

ကြိုးစားဖို့ အမြဲမပြတ် ပြောခံရတယ်။

01:00

We're given the impression that these
are the things that we need to go after

15

48960

3656

ကောင်းမွန်တဲ့ ဘဝကိုရဖို့ ဒါတွေကို
ကြိုးစားဖို့ လိုတယ်လို့

01:04

in order to have a good life.

16

52640

1816

အထင်အမြင်မျိုးကို ပေးခံခဲ့ကြရတယ်။

01:06

Pictures of entire lives,

17

54480

2216

အလုံးစုံသော ဘဝတွေရဲ့ ပုံရိပ်တွေဟာ

01:08

of the choices that people make
and how those choices work out for them,

18

56720

5216

လူတွေလုပ်ကြတဲ့ ရွေးချယ်မှုတွေနဲ့ ဒါတွေကို
သူတို့အတွက် အလုပ်ဖြစ်အောင်လုပ်ပုံတွေပါ၊

01:13

those pictures
are almost impossible to get.

19

61960

2880

ဒီပုံတွေဟာ ရရှိဖို့ မဖြစ်နိုင်သလောက်ပါ။

01:18

Most of what we know about human life

20

66080

3056

ကျွန်တော်တို့ သိရှိထားတဲ့
လူ့ဘဝအကြောင်း အများစုဟာ

01:21

we know from asking people
to remember the past,

21

69160

3456

လူတွေကို အတိတ်အကြောင်း
ပြန်သတိရတာကို မေးမြန်းမှုမှ ဖြစ်ပြီး

01:24

and as we know, hindsight
is anything but 20/20.

22

72640

4776

ကျွန်တော်တို့ ပြန်ပြောင်းတွေးမိတာက
၂၀/၂၀ မျှပါပဲ။

01:29

We forget vast amounts
of what happens to us in life,

23

77440

3696

ကျွန်တော်တို့ဘဝထဲက အင်မတန်များပြားတဲ့
ဖြစ်ရပ်တွေကို မေ့နေကြပြီး

01:33

and sometimes memory
is downright creative.

24

81160

2880

တစ်ခါတစ်လေမှာ သတိရတယ်ဆိုတာက
စိတ်ကူးယဉ်မှု သက်သက်ပါပဲ။

01:36

But what if we could watch entire lives

25

84800

4376

အချိန်ကာလအလိုက် ဘဝတစ်ခုလုံးကို
ဖြန့်ချလျက်

01:41

as they unfold through time?

26

89200

2856

အလုံးစုံကို ကျွန်ုပ်တို့
ကြည့်နိုင်မယ်ဆိုရင်ရော။

01:44

What if we could study people
from the time that they were teenagers

27

92080

3976

ဘာက သူတို့တွေကို ပျော်ရွှင်၊
ကျန်းမာစေတာကို သိဖို့

01:48

all the way into old age

28

96080

2736

လူတွေကို သူတို့ ဆယ်ကျော်သက်တွေ
ကာလကနေ အိုမင်းသွားတဲ့ကာလ

01:50

to see what really keeps people
happy and healthy?

29

98840

3360

တစ်လျှောက်လုံးထိ လေ့လာနိုင်ရင်ရော။

01:55

We did that.

30

103560

1200

ဒါကို လုပ်ခဲ့ပါတယ်။

01:57

The Harvard Study of Adult Development

31

105640

2216

Harvard Study of Adult Devwlopment ဟာ

01:59

may be the longest study
of adult life that's ever been done.

32

107880

4760

ပြုလုပ်ခဲ့သမျှ လူကြီးဘဝလေ့လာမှုမှာ
အရှည်ဆုံး ဖြစ်လောက်ပါတယ်။

02:05

For 75 years, we've tracked
the lives of 724 men,

33

113720

6120

ရ၅ နှစ်ကြာ အမျိုးသား ၇၂၄ ယောက်ကို
ခြေရာခံပြီး

02:13

year after year, asking about their work,
their home lives, their health,

34

121360

4496

တစ်နှစ်ပြီးတစ်နှစ် သူတို့ရဲ့အလုပ်၊ မိသားစု
ဘဝနဲ့ ကျန်းမာရေးအကြောင်းကို မေးရင်း

02:17

and of course asking all along the way
without knowing how their life stories

35

125880

4376

တကယ်ကတော့ သူတို့ရဲ့ ဘဝဇာတ်လမ်းတွေ
ဘယ်လိုဖြစ်သွားမှာကို မသိပဲနဲ့

02:22

were going to turn out.

36

130280

1440

တောက်လျှောက် မေးနေခဲ့တာပါ။

02:25

Studies like this are exceedingly rare.

37

133280

3616

ဒီလိုမျိုး လေ့လာမှုတွေဟာ
အလွန့်အလွန် ရှားပါတယ်။

02:28

Almost all projects of this kind
fall apart within a decade

38

136920

4056

ဒီလိုမျိုး ပရောဂျက်အားလုံးနီးပါးဟာ
ဆယ်စုနှစ်အတွင်းမှာကို ပြိုကွဲတတ်ပါတယ်၊

02:33

because too many people
drop out of the study,

39

141000

3176

အကြောင်းက လူအများကြီး လေ့လာမှုကနေ
နှုတ်ထွက်တာ ဒါမှမဟုတ်

02:36

or funding for the research dries up,

40

144200

2896

သုသေသနအတွက် ရံပုံငွေကုန်တာ
မဟုတ်လည်း

02:39

or the researchers get distracted,

41

147120

2256

သုသေသီတွေ အာရုံပြောင်းတာ

02:41

or they die, and nobody moves the ball
further down the field.

42

149400

4080

သို့မဟုတ် သေတာနဲ့ ဘယ်သူမှ ဒီနယ်ပယ်ကို
ရှေ့မဆက်တော့တာ ကြောင့်ပါ။

02:46

But through a combination of luck

43

154280

2256

ဒါပေမဲ့ ကံနဲ့ သုသေသီတွေရဲ့ များစွာသော

02:48

and the persistence
of several generations of researchers,

44

156560

3696

မျိုးဆက်တွေရဲ့ ဇွဲနပဲ
ပေါင်းစပ်မိနိုင်ခဲ့လို့

02:52

this study has survived.

45

160280

1560

ဒီသုသေသနဟာ ရှင်သန်ကျန်နေခဲ့တယ်။

02:54

About 60 of our original 724 men

46

162520

4496

မူလ လူ ၇၂၄ ယောက်ထဲက ၆၀ လောက်ဟာ

02:59

are still alive,

47

167040

1296

အသက်ရှင်နေတုန်း၊

03:00

still participating in the study,

48

168360

2176

သုသေသနမှာ ပါဝင်နေကြတုန်းပါ။

03:02

most of them in their 90s.

49

170560

2040

အများစုဟာ ၉၀ ကျော်တွေပါ။

03:05

And we are now beginning to study

50

173560

1896

အခုတော့ ဒီလူတွေရဲ့ ကလေး ၂၀၀၀ ကျော်ကို

03:07

the more than 2,000 children of these men.

51

175480

3360

ကျွန်တော်တို့ စတင်လေ့လာနေပါတယ်။

03:11

And I'm the fourth director of the study.

52

179680

2320

ကျွန်တော်က လေ့လာမှုရဲ့ စတုတ္ထမြောက်

03:15

Since 1938, we've tracked the lives
of two groups of men.

53

183400

4736

ညွှန်ကြားရေးမှူးပါ၊ ၁၉၃၈ ကစပြီး လူအုပ်စု
နှစ်စုရဲ့ ဘဝတွေကို ခြေရာခံပါတယ်။

03:20

The first group started in the study

54

188160

2136

လေ့လာမှုရဲ့ ပထမအစုကို သူတို့တွေ Harvard

03:22

when they were sophomores
at Harvard College.

55

190320

2696

ကောလိပ်မှာ ဒုတိယနှစ်တက်တော့ စခဲ့တာပါ။

03:25

They all finished college
during World War II,

56

193040

2816

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းမှာ
သူတို့အားလုံး ကောလိပ်ပြီးခဲ့ပြီး

03:27

and then most went off
to serve in the war.

57

195880

2440

အများစုဟာ စစ်ထဲမှာ စစ်မှုထမ်းပါတယ်။

03:31

And the second group that we've followed

58

199280

2136

နောက် ကျွန်တော်တိုလိုက်တဲ့ ဒုတိယအုပ်စုက

03:33

was a group of boys
from Boston's poorest neighborhoods,

59

201440

4176

Boston ရဲ့ အဆင်းရဲဆုံးပတ်ဝန်းကျင်က
ကောင်လေးတွေ တစ်စုပါ။

03:37

boys who were chosen for the study

60

205640

2016

လေ့လာမှုအတွက် ကောင်လေးတွေကို

03:39

specifically because they were
from some of the most troubled

61

207680

3336

ရွေးချယ်ခဲ့တာကတော့ အထူးသဖြင့်
သူတို့တွေဟာ ၁၉၃၀ နှစ်လွန်တွေက

03:43

and disadvantaged families

62

211040

1856

Boston မှာ ဒုက္ခအများဆုံးနဲ့

03:44

in the Boston of the 1930s.

63

212920

2736

အချို့ငဲ့ဆုံး မိသားစု တစ်ချို့ကဖြစ်လို့ပါ။

03:47

Most lived in tenements,
many without hot and cold running water.

64

215680

4600

အများစုက အိမ်ငှားနေကြပြီး အများအပြားဟာ
ရေပူ၊ ရေအေးမပါပါဘူး။

03:54

When they entered the study,

65

222520

1896

သူတို့လေ့လာမှုထဲ ဝင်လာတော့

03:56

all of these teenagers were interviewed.

66

224440

2936

ဒီဆယ်ကျော်သက်တွေ အားလုံးကို
တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။

03:59

They were given medical exams.

67

227400

2216

ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်ခဲ့တယ်။

04:01

We went to their homes
and we interviewed their parents.

68

229640

3536

သူတို့အိမ်တွေကိုသွားပြီး မိဘတွေနဲ့
တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။

04:05

And then these teenagers
grew up into adults

69

233200

2376

နောက်ပြီး ဒီဆယ်ကျော်သက်တွေဟာ
ဘဝမျိုးစုံမှာ

04:07

who entered all walks of life.

70

235600

2416

ကျင်လည်တဲ့ လူကြီးတွေဖြစ်လာတယ်။

04:10

They became factory workers and lawyers
and bricklayers and doctors,

71

238040

6096

သူတို့တွေဟာ စက်ရုံလုပ်သားတွေ၊
ရှေ့နေတွေ၊ ပန်းရံသမားတွေနဲ့

04:16

one President of the United States.

72

244160

2360

တစ်ယောက်က အမေရိကန် သမ္မတ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

04:20

Some developed alcoholism.
A few developed schizophrenia.

73

248160

4240

တစ်ချို့က အရက်စွဲကြပြီး အနည်းငယ်ကတော့
စိတ်ကစဉ့်ကလျာ ရောဂါရတယ်။

04:25

Some climbed the social ladder

74

253320

2296

တစ်ချို့က အောက်ခြေကနေ ထိပ်ပိုင်းထိ

04:27

from the bottom
all the way to the very top,

75

255640

3216

တောက်လျှောက် လူမှုရေး
လှေကားတက်သွားကြပြီး

04:30

and some made that journey
in the opposite direction.

76

258880

3280

တစ်ချို့ကတော့ ဆန့်ကျင်ဘက်
ခရီးကို နှင်ကြတာပေါ့။

04:35

The founders of this study

77

263520

2936

ဒီလေ့လာမှုကို စတင်ခဲ့ကြသူတို့ဟာ
သူတို့ရဲ့ အိပ်မက်တွေထဲမှာတောင်

04:38

would never in their wildest dreams

78

266480

2016

ရ၅ နှစ် ကြာသွားတဲ့နောက်မှာ

04:40

have imagined that I would be
standing here today, 75 years later,

79

268520

4536

ကျွန်တော် ဟာ ဒီမှာ ရပ်နေကာ
လေ့လာမှုကို ဆက်လက် လုပ်ကိုင်နေတာကို

04:45

telling you that
the study still continues.

80

273080

3080

ခင်ဗျားတို့အား ပြောပြမှာကို
စိတ်ကူးရဲခဲ့ကြမှာ မဟုတ်လို့ပါ။

04:49

Every two years, our patient
and dedicated research staff

81

277280

3616

နှစ်နှစ်စီတိုင်းမှာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့
စိတ်ရှည်ပြီး ဇွဲရှိကြတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေက

04:52

calls up our men
and asks them if we can send them

82

280920

3056

အမျိုးသားတွေကို ဖုန်းခေါ်ပြီး
နောက်ထပ်မေးခွန်းတစ်စုံ

04:56

yet one more set of questions
about their lives.

83

284000

3120

သူတို့ကို ပို့ပေးလို့ရ မလားလို့
မေးမြန်းကြပါတယ်။

05:00

Many of the inner city Boston men ask us,

84

288040

3576

Boston မြို့တွင်းပိုင်းက အမျိုးသားတွေက
ကျွန်တော်တို့ကို မေးတာက

05:03

"Why do you keep wanting to study me?
My life just isn't that interesting."

85

291640

3880

"ဘာလို့ ကျုပ်ကို ဆက်လေ့လာချင် ရတာလဲ၊
ကျုပ်ဘဝက အဲလောက် စိတ်ဝင်စားစရာမှ မရှိတာ။"

05:08

The Harvard men never ask that question.

86

296600

2376

Harvard သားတွေကတော့
ဒီမေးခွန်း ဘယ်တော့မှ မမေးဘူး။

05:11

(Laughter)

87

299000

5200

(ရယ်သံများ)

05:20

To get the clearest picture
of these lives,

88

308920

2856

သူတို့ဘဝတွေရဲ့ အရှင်းလင်းဆုံး
ပုံရိပ်တွေရဖို့

05:23

we don't just send them questionnaires.

89

311800

2936

ကျွန်တော့တို့ဟာ စစ်တမ်းမေးခွန်းလွှာတွေကို
ပို့ရုံသာမကဘဲ

05:26

We interview them in their living rooms.

90

314760

2456

သူတို့ရဲ့ ဧည့်ခန်းတွေမှာလည်း
တွေ့ဆုံမေးမြန်းပါတယ်။

05:29

We get their medical records
from their doctors.

91

317240

2936

သူတို့ရဲ့ ဆရာဝန်တွေဆီက
ဆေးမှတ်တမ်းတွေ ယူပါတယ်။

05:32

We draw their blood, we scan their brains,

92

320200

2496

သူတို့ရဲ့ သွေးကိုယူပြီး ဦးနှောက်တွေကို
စကင်ဖတ်တယ်၊

05:34

we talk to their children.

93

322720

1696

သူတို့ကလေးတွေနဲ့ စကားပြောတယ်။

05:36

We videotape them talking with their wives
about their deepest concerns.

94

324440

5256

နက်ရှိုင်းတဲ့ ပူပန်မှုတွေအကြောင်း သူတို့
ဇနီးတွေနဲ့ ပြောဆိုတာကို ဗီဒီယိုရိုက်ပါတယ်။

05:41

And when, about a decade ago,
we finally asked the wives

95

329720

3536

ပြီးတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်က သူတို့
ဇနီးတွေကို နောက်ဆုံးတော့ လေ့လာမှုမှာ

05:45

if they would join us
as members of the study,

96

333280

2376

အဖွဲ့ဝင်တွေအဖြစ် ပါချင်လားလို့ မေးခဲ့တယ်။

05:47

many of the women said,
"You know, it's about time."

97

335680

2696

မိန်းမ အများစုက ပြောတာက
"သိတယ်မို့လား၊ အချိန်ကိစ္စပဲ"တဲ့

05:50

(Laughter)

98

338400

1056

(ရယ်သံများ)

05:51

So what have we learned?

99

339480

1696

ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ ဘာသိလိုက်လဲ။

05:53

What are the lessons that come
from the tens of thousands of pages

100

341200

5216

ဒီဘဝတွေအကြောင်း ကျွန်တော်တို့
ထုတ်လုပ်လိုက်တဲ့ သောင်းချီတဲ့

05:58

of information that we've generated

101

346440

3056

သတင်းအချက်အလက်
စာမျက်နှာတွေမှ သင်ခန်းစာတွေက

06:01

on these lives?

102

349520

1200

ဘာတွေများလဲ။

06:03

Well, the lessons aren't about wealth
or fame or working harder and harder.

103

351720

5600

သင်ခန်းစာတွေက ချမ်းသာမှု၊ ကျော်ကြားမှု၊
အလုပ်ကို ပိုပို ကြိုးစားတာတွေ မဟုတ်ဘူး။

06:10

The clearest message that we get
from this 75-year study is this:

104

358520

6296

ဒီ ၇၅နှစ်ကြာ လေ့လာမှုကကနေ
ကျွန်တော်တို့ရတဲ့ အရှင်းဆုံး အချက်က

06:16

Good relationships keep us
happier and healthier. Period.

105

364840

5200

ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ ကျွန်တော်တို့
ကို ပိုပျော် ပိုကျန်းမာစေတယ်တဲ့။ ရပြီပေါ့။

06:23

We've learned three big lessons
about relationships.

106

371000

3816

ဆက်ဆံရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဒီ သင်ခန်းစာကြီး
သုံးရပ်ကို လေ့လာသင်ယူမိပါတယ်။

06:26

The first is that social connections
are really good for us,

107

374840

4096

ပထမဆုံးက လူမှုရေး ဆက်သွယ်မှုတွေဟာ
ကျွန်တော်တို့အတွက် ကောင်းပါတယ်၊

06:30

and that loneliness kills.

108

378960

2496

အထီးကျန်မှုက ကျွန်တော်တို့ကို သတ်ပစ်ပါတယ်။

06:33

It turns out that people
who are more socially connected

109

381480

3656

ဖြစ်သွားတာက မိသားစု၊ မိတ်ဆွေတွေ၊
လူစုတွေနဲ့ လူမှုရေးဆက်သွယ်မှု

06:37

to family, to friends, to community,

110

385160

3096

ပိုရှိတဲ့သူတွေဟာ ဆက်သွယ်မှုကောင်းတွေ

06:40

are happier, they're physically healthier,
and they live longer

111

388280

4696

ပိုနည်းသူတွေထက် ပိုပြီးပျော်ကြပြီး
ရုပ်ပိုင်းအရ ပိုကျန်းမာကာ

06:45

than people who are less well connected.

112

393000

3376

အသက်လည်း ပိုရှည်ကြပါတယ်။

06:48

And the experience of loneliness
turns out to be toxic.

113

396400

3416

ပြီးတော့ အထီးကျန်မှုရဲ့ အတွေ့အကြုံ
ဟာ အဆိပ်ဖြစ်သွားတတ်ပါတယ်။

06:51

People who are more isolated
than they want to be from others

114

399840

5136

အခြားသူတွေကနေ ပိုပြီး
သီးသန့်နေချင်တဲ့သူတွေဟာ

06:57

find that they are less happy,

115

405000

3216

ပျော်ရွှင်မှုပိုနည်းတာကို တွေ့ရတယ်။

07:00

their health declines earlier in midlife,

116

408240

2936

သူတို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးဟာ ဘဝအလယ်ပိုင်းမှာ
စောပြီး ပိုကျဆင်းလာကာ

07:03

their brain functioning declines sooner

117

411200

2216

သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်စွမ်းဆောင်ချက်တွေ
ဟာ စောစောပဲ

07:05

and they live shorter lives
than people who are not lonely.

118

413440

3560

ကျဆင်းပြီး သူတို့ဟာ အထီးကျန်
မဖြစ်သူတွေထက် အသက်ပိုတိုပါတယ်။

07:10

And the sad fact
is that at any given time,

119

418040

3216

ဝမ်းနည်းစရာက ဘယ်အချိန်ကိုပဲ ယူကြည့်ကြည့်

07:13

more than one in five Americans
will report that they're lonely.

120

421280

4600

အမေရိကန် ငါးယောက်မှာ တစ်ယောက်မကက
အထီးကျန်နေရခြင်းပါပဲ။

07:19

And we know that you
can be lonely in a crowd

121

427040

2656

ပြီးတော့ သင်ဟာ လူအုပ်ထဲမှာတောင်
အထီးကျန်နိူင်တာ၊

07:21

and you can be lonely in a marriage,

122

429720

2656

အိမ်ထောင်ကျပြီး အထီးကျန်နိူင်တာ
ကျွန်တော်တို့ သိရပါတယ်။

07:24

so the second big lesson that we learned

123

432400

2136

ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ သင်ယူလိုက်တဲ့ ဒုတိယ

07:26

is that it's not just
the number of friends you have,

124

434560

3096

သင်ခန်းစာက သင့်မှာရှိတဲ့ မိတ်ဆွေ
အရေအတွက်တင်မဟုတ်ဘဲ

07:29

and it's not whether or not
you're in a committed relationship,

125

437680

3496

ကိုယ့်ဆီမှာ ရည်စူးထားတဲ့ ဆက်ဆံမှုတွေ
ရှိတာ၊မရှိတာ မဟုတ်ပဲ

07:33

but it's the quality
of your close relationships that matters.

126

441200

4640

သင့်ဆက်ဆံမှုများရဲ့ ရင်းနှီးမှုကသာ
အရေးပါတာပါ။

07:38

It turns out that living in the midst
of conflict is really bad for our health.

127

446560

4776

ဝိရောဓိတွေကြားမှာ နေထိုင်ခြင်းက ကျန်းမာ
ရေးကို တကယ့်ကို ဆိုးသွားစေနိုင်ပါတယ်။

07:43

High-conflict marriages, for example,
without much affection,

128

451360

3976

ဥပမာ၊ ချစ်ခင်မှု သိပ်မရှိဘဲ ပဍိပက္ခ
ပြင်းထန်တဲ့ အိမ်ထောင်တွေဟာ

07:47

turn out to be very bad for our health,
perhaps worse than getting divorced.

129

455360

5776

ကွာရှင်းလိုက်တာထက် တောင်မှ
ကျန်းမာရေးအတွက် အရမ်းဆိုးနိုင်ပါတယ်။

07:53

And living in the midst of good,
warm relationships is protective.

130

461160

4776

ကောင်းမွန်၊ နွေးထွေးတဲ့ ဆက်နွယ်မှုအကြား
မှာ နေထိုင်ခြင်းက အကာအကွယ်ပေးပါတယ်။

07:57

Once we had followed our men
all the way into their 80s,

131

465960

3096

ကျွန်တော်တို့လူတွေရဲ့ ၈၀ လွန်နှစ်တွေ
တစ်လျှောက် လိုက်ကြည့်ခဲ့ရာ

08:01

we wanted to look back at them at midlife

132

469080

3016

သူတို့ရဲ့ အသက်တစ်ဝက်ကျိုးချိန်ကို
ပြန်ကြည့်ပြီး ဘယ်သူတွေဟာ

08:04

and to see if we could predict

133

472120

1576

ပျော်ရွှင်၊ ကျန်းမာတဲ့ ၈၀ ကျော်

08:05

who was going to grow
into a happy, healthy octogenarian

134

473720

3976

ဘဝထဲ ကြီးပြင်းမလဲ၊ ဘယ်သူတော့ ဖြစ်မလာဘူး
ဆိုတာကို ဟောကိန်းထုတ်နိုင်မလားလို့

08:09

and who wasn't.

135

477720

1200

သိချင်ခဲ့တယ်။

08:11

And when we gathered together
everything we knew about them

136

479680

4216

ပြီးတော့ အသက် ၅၀ အရွယ် သူတို့ အကြောင်း
ကျွန်တော်တို့ သိသမျှတွေကို

08:15

at age 50,

137

483920

1360

စုပေါင်းလိုက်တော့

08:18

it wasn't their middle age
cholesterol levels

138

486080

2536

သူတို့တွေ ဘယ်လို အိုမင်းမယ်ဆိုတာကို
ဟောနိုင်တာက

08:20

that predicted how they
were going to grow old.

139

488640

2896

သူတို့ရဲ့ သက်လတ်ပိုင်း ကိုလက်စထရော
အဆင့်တွေ မဟုတ်ပဲ

08:23

It was how satisfied they were
in their relationships.

140

491560

3456

သူတို့ရဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေနဲ့ ဘယ်လို
စိတ်ကျေနပ်မှု ရှိခဲ့လဲဆိုတာပါ။

08:27

The people who were the most satisfied
in their relationships at age 50

141

495040

4896

အသက် ၅၀ အရွယ် ဆက်ဆံရေးမှာ
စိတ်ကျေနပ်မှု အများဆုံးရှိသူတွေဟာ

08:31

were the healthiest at age 80.

142

499960

2400

အသက် ၈၀ မှာ အကျန်းမာဆုံးတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။

08:35

And good, close relationships
seem to buffer us

143

503680

3176

ကောင်းမွန်၊ ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ
အိုမင်းခြင်းရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုမှ

08:38

from some of the slings and arrows
of getting old.

144

506880

2760

သက်သာအောင် ကြားခံပေးပုံရပါတယ်။

08:42

Our most happily partnered men and women

145

510480

3976

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အပျော်ရွှင်ဆုံး တွဲဖက်
တွေဖြစ်တဲ့ အမျိုးသား အမျိုးသမီးတွေက

08:46

reported, in their 80s,

146

514480

2055

သူတို့ရဲ့ ၈၀ ကျော်နှစ်တွေမှာ အစီရင်ခံတာက

08:48

that on the days
when they had more physical pain,

147

516559

2937

သူတို့တွေ ရုပ်ပိုင်းနာကျင်မှု ပိုခံစားရတဲ့
နေ့တွေမှာတောင်

08:51

their mood stayed just as happy.

148

519520

1960

သူတို့ဟာ စိတ်ထဲ
ပျော်ရွှင်နေတုန်းပါပဲတဲ့။

08:54

But the people who were
in unhappy relationships,

149

522400

3256

ဒါပေမဲ့ ဆက်ဆံရေး စိတ်ညစ်စရာ
ဖြစ်ခဲ့သူတွေ

08:57

on the days when they
reported more physical pain,

150

525680

2936

အစီရင်ခံကြတာက
ရုပ်ပိုင်းအရ ပိုနာကျင်ချိန်မှာ

09:00

it was magnified by more emotional pain.

151

528640

3040

စိတ်ထဲတွင် နာကျင်မှုဒဏ်ကို
အဆမတန် ခံစားရတယ်တဲ့။

09:04

And the third big lesson that we learned
about relationships and our health

152

532360

4376

ဆက်ဆံရေးနဲ့ ကျန်းမာရေးအကြောင်း
သင်ယူလိုက်ရတဲ့ တတိယ သင်ခန်းစာက

09:08

is that good relationships
don't just protect our bodies,

153

536760

3256

ကောင်းမွန်တဲ့ဆက်ဆံရေးဟာ ကိုယ်ခန္ဓာတွေ
ကို ကာကွယ်ပေးရုံမက

09:12

they protect our brains.

154

540040

1480

ဦးနှောက်ကိုပါ ကာကွယ်ပေးပါတယ်။

09:14

It turns out that being
in a securely attached relationship

155

542440

4656

၈၀ လွန်နှစ်တွေမှာ အခြားသူတစ်ယောက်နဲ့
ခိုင်မာတဲ့ သံယောဇဉ်ရှိနေခြင်းဟာ

09:19

to another person in your 80s
is protective,

156

547120

3896

အကာအကွယ်ရှိမူဖြစ်စေပြီး

09:23

that the people who are in relationships

157

551040

1976

သံယောဇဉ်ရှိကြတဲ့ လူတွေဟာ

09:25

where they really feel they can count
on the other person in times of need,

158

553040

4136

လိုအပ်လာရင် အခြားသူတစ်ယောက်ကို
အားကိုးနိုင်တာကို တကယ်ခံစားရပါတယ်။

09:29

those people's memories
stay sharper longer.

159

557200

3696

ဒီလူတွေရဲ့ မှတ်ဉာဏ်တွေဟာ
ပိုထက်မြက်၊ ပိုကြာရှည်ပါတယ်။

09:32

And the people in relationships

160

560920

1496

အားကိုးရမယ့်လူမျိုး မရှိဘူးလို့

09:34

where they feel they really
can't count on the other one,

161

562440

3136

ခံစားရတဲ့ ဆက်ဆံရေးမျိုး
ရှိတဲ့သူတွေကျတော့

09:37

those are the people who experience
earlier memory decline.

162

565600

3880

ပိုစောလျှင်စွာ မှတ်ဉာဏ် ကျဆင်းမှုကို
ကြုံကြရတဲ့ သူတွေပါ။

09:42

And those good relationships,
they don't have to be smooth all the time.

163

570520

3456

ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေဟာ
တစ်ချိန်လုံး ချောမွေ့စရာ မလိုပါဘူး။

09:46

Some of our octogenarian couples
could bicker with each other

164

574000

3576

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဂ၀ ကျော်
စုံတွဲတွေထဲက တစ်ချို့ ဟာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး

09:49

day in and day out,

165

577600

1736

နေ့တဓူဝ တကျက်ကျက် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

09:51

but as long as they felt that they
could really count on the other

166

579360

3176

ဒါပေမဲ့ တစ်ဦးကို တစ်ဦး တကယ့်ကို
အားကိုးနိုင်တယ်လို့ ခံစားနေသရွေ့

09:54

when the going got tough,

167

582560

1816

အခက်အခဲကြုံတော့မယ့် အခါမှာတော့

09:56

those arguments didn't take a toll
on their memories.

168

584400

3600

ဒီ စကားများမှုတွေဟာ သူတို့ရဲ့ မှတ်ဉာဏ်
မှာ ဗွေမယူတော့ပါဘူး။

10:01

So this message,

169

589600

2736

ဒီတော့ အရေးကြီးတဲ့ အချက်က

10:04

that good, close relationships
are good for our health and well-being,

170

592360

5696

ကောင်းမွန်၊ ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေဟာ
ကျန်းမာ ချမ်းသာရေးအတွက် ကောင်းပါတယ်။

10:10

this is wisdom that's as old as the hills.

171

598080

2936

ဒါက ရှေးဟောင်း အတွေးအခေါ်လေးပါ။

10:13

Why is this so hard to get
and so easy to ignore?

172

601040

3840

ဘာဖြစ်လို့ ဒါက နားလည်ဖို့ သိပ်ခက်ပြီး
လျစ်လျှူရှုဖို့ သိပ်လွယ်ရတာလဲ။

10:17

Well, we're human.

173

605560

1456

အင်း ကျွန်တော်တို့က လူသားတွေ၊

10:19

What we'd really like is a quick fix,

174

607040

2816

ကျွန်တော်တို့ တကယ် ကြိုက်တာက
အလွယ်တကူ လုပ်နိုင်မယ့်

10:21

something we can get

175

609880

1696

ဘဝတွေကို ကောင်းမွန်စေပြီး

10:23

that'll make our lives good
and keep them that way.

176

611600

2760

အဲဒီအတိုင်း ထိန်းထားနိုင်မယ့်
နည်းလမ်း တစ်ခုခုပါ။

10:27

Relationships are messy
and they're complicated

177

615320

3336

ဆက်ဆံရေးဆိုတာဟာ ခက်ခဲ ရှုပ်ထွေးလှပြီး

10:30

and the hard work of tending
to family and friends,

178

618680

3816

မိသားစုနဲ့ မိတ်ဆွေတွေကို စောင့်ရှောက်
ရတာဟာ ပင်ပန်းတဲ့ အလုပ်ပါ၊

10:34

it's not sexy or glamorous.

179

622520

2656

ဒါဟာ ဆွဲဆောင်မှု (သို့) မက်မောစရာ
ကောင်းတဲ့ အရာမဟုတ်ပါ။

10:37

It's also lifelong. It never ends.

180

625200

3336

ဒါက ရာသက်ပန်လည်းဖြစ်တယ်၊
ဘယ်တော့မှ မဆုံးနိုင်ပါ။

10:40

The people in our 75-year study
who were the happiest in retirement

181

628560

5056

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ၇၅ နှစ်တာ လေ့လာမှုအရ
အနားယူချိန်မှာ အပျော်ဆုံး သူတွေဟာ

10:45

were the people who had actively worked
to replace workmates with new playmates.

182

633640

5816

သူတို့ရဲ့ လုပ်ဖော်တွေကို ကစားဖော်တွေနဲ့
အစားထိုးဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြတဲ့သူတွေပါ။

10:51

Just like the millennials
in that recent survey,

183

639480

2976

အဲဒီ မကြာသေးတဲ့ စစ်တမ်းထဲက
နှစ်ထောင်ပြည့် နှစ်များကလူကြီးတွေလို

10:54

many of our men when they
were starting out as young adults

184

642480

3616

လူလတ်ပိုင်းအဖြစ် စတင်လာနေတဲ့
ကျွန်တော်တို့လူတွေ တော်တော်များများဟာ

10:58

really believed that fame and wealth
and high achievement

185

646120

4016

ကျော်ကြားမှု၊ ချမ်းသာမှုနဲ့ မြင့်မားတဲ့
အောင်မြင်မှုကိုတွေဟာ ကောင်းမွန်တဲ့

11:02

were what they needed to go after
to have a good life.

186

650160

3936

ဘဝတစ်ခုရှိဖို့ ကြိုးစားရယူရမယ့်
အချက်တွေလို့ တကယ် ယုံကြည်ခဲ့ပါတယ်။

11:06

But over and over, over these 75 years,
our study has shown

187

654120

4176

ဒါပေမဲ့ ဒီ ၇၅ နှစ်တာ လေ့လာမှုမှာ
အထပ်ထပ် ပြထားတာက

11:10

that the people who fared the best were
the people who leaned in to relationships,

188

658320

5656

အကောင်းဆုံးတွေကို တွေ့ကြုံရသူတွေဟာ
မိသားစုနဲ့အတူ၊ မိတ်ဆွေတွေနဲ့အတူ၊

11:16

with family, with friends, with community.

189

664000

3240

လူစုတွေနဲအတူ ဆက်ဆံရေးကို
ကိုင်းညွှတ်ခဲ့သူတွေ ဆိုတာပါ။

11:21

So what about you?

190

669080

1976

ဒီတော့ ခင်ဗျားတို့ သဘောကရော။

11:23

Let's say you're 25,
or you're 40, or you're 60.

191

671080

3760

ခင်ဗျားတို့ဟာ ၂၅ နှစ်၊
အသက် ၄၀၊ ၆၀ ဆိုပါတော့ဗျာ။

11:27

What might leaning in
to relationships even look like?

192

675800

2960

ဆက်ဆံရေးကို ကိုင်းညွှတ်တာဟာ
ဘယ်လိုပုံ ဖြစ်လိမ့်မလဲ။

11:31

Well, the possibilities
are practically endless.

193

679760

3120

ကောင်းပြီ၊ ဖြစ်နိုင်ခြေတွေက
အဆုံးမရှိ နီးနီးပါ။

11:35

It might be something as simple
as replacing screen time with people time

194

683600

6096

တီဗီအချိန်ကို လူတွေတွေ့ချိန်နဲ့ အစားထိုး
သလောက် ရိုးရှင်းနိုင်လောက်တယ်၊

11:41

or livening up a stale relationship
by doing something new together,

195

689720

4456

ဒါမှမဟုတ် ရိုးအီနေတဲ့ ဆက်ဆံရေးကို အသစ်
တစ်ခုခု အတူလုပ်ရင်းနဲ့ အသက်ဝင်တာတို့၊

11:46

long walks or date nights,

196

694200

2200

လမ်းကြာကြာလျှောက်တာ၊
ညတွေမှာ တွေ့ဆုံတာတွေ၊

11:49

or reaching out to that family member
who you haven't spoken to in years,

197

697360

4856

မဟုတ်လည်း စကားမပြောတာကြာပြီဖြစ်တဲ့
မိသားစုဝင်ဆီ သွားတာပေါ့။

11:54

because those all-too-common family feuds

198

702240

3496

အကြောင်းက ဒါတွေအားလုံးကလည်း
အမျက်သိုထားတဲ့ လူတွေအပေါ်မှာ

11:57

take a terrible toll

199

705760

2216

ဘုံမိသားစု ရန်စတွေကို

12:00

on the people who hold the grudges.

200

708000

2080

ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ဖြစ်ပေါ်စေတယ်လေ။

12:04

I'd like to close with a quote
from Mark Twain.

201

712000

3920

Mark Twain ရဲ့ အဆိုလေးနဲ့
အဆုံးသတ်လိုက်ချင်ပါတယ်။

12:09

More than a century ago,

202

717280

2376

လွန်ခဲ့တဲ့ ရာစုကပါ၊

12:11

he was looking back on his life,

203

719680

2616

သူရဲ့ ဘဝကို လည်ပြန်ကြည့်လိုက်ရင်း

12:14

and he wrote this:

204

722320

1280

ဒါကို သူရေးသားခဲ့တယ်။

12:16

"There isn't time, so brief is life,

205

724840

3696

"ဘဝဟာ သိပ်တိုတောင်းတော့ အချင်းများတာ၊
တောင်းပန်တာတွေ၊

12:20

for bickerings, apologies,
heartburnings, callings to account.

206

728560

5160

ရင်ပူရင်ဆာတာတွေ၊ ရှင်းပြရတာတွေအတွက်
အချိန်မရှိနိုင်ပါဘူး၊

12:26

There is only time for loving,

207

734720

2816

ချစ်ခင်ဖို့အတွက်ပဲ အချိန်ဆိုတာ ရှိပါတယ်၊

12:29

and but an instant,
so to speak, for that."

208

737560

3720

ပြီးတော့ အဲဒီအချိန်က အခုကို လုပ်ရမယ့်
အချိန်ပါပဲ။"

12:34

The good life is built
with good relationships.

209

742760

4376

ကောင်းမွန်တဲ့ ဘဝကို ကောင်းမွန်တဲ့
ဆက်ဆံရေးတွေနဲ့သာ တည်ဆောက်နိုင်ပါတယ်။

12:39

Thank you.

210

747160

1216

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

12:40

(Applause)

211

748400

5440

(လက်ခုပ်သံများ)

Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

ABOUT THE SPEAKER

Robert Waldinger - Psychiatrist, psychoanalyst, Zen priest
Robert Waldinger is the Director of the Harvard Study of Adult Development, one of the most comprehensive longitudinal studies in history.

Why you should listen

Robert Waldinger is a psychiatrist, psychoanalyst and Zen priest. He is Clinical Professor of Psychiatry at Harvard Medical School and directs the Harvard Study of Adult Development, one of the longest-running studies of adult life ever done. The Study tracked the lives of two groups of men for over 75 years, and it now follows their Baby Boomer children to understand how childhood experience reaches across decades to affect health and wellbeing in middle age. He writes about what science and Zen can teach us about healthy human development.

Dr. Waldinger is the author of numerous scientific papers as well as two books. He teaches medical students and psychiatry residents at Massachusetts General Hospital in Boston, and he is a Senior Dharma Teacher in Boundless Way Zen.

To keep abreast of research findings, insights and more, visit robertwaldinger.com.

More profile about the speaker
Robert Waldinger | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Robert Waldinger: ကောင်းမွန်တဲ့ ဘဝတကို ဖန်တီးပေးတာ ဘာများလဲ။ ပျော်ရွှင်မှုအကြောင်း အရှည်လျားဆုံး လေ့လာချက်မှ သင်ခန်းစာများ။ | TED Talk | TED.com