ABOUT THE SPEAKER
Sarah Parcak - Satellite archaeologist + TED Prize winner
Like a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage.

Why you should listen

There may be hundreds of thousands, if not millions, of undiscovered ancient sites across the globe. Sarah Parcak wants to locate them. As a space archaeologist, she analyzes high-resolution imagery collected by satellites in order to identify subtle changes to the Earth’s surface that might signal man-made features hidden from view. A TED Senior Fellow and a National Geographic Explorer, Parcak wrote the textbook on satellite archaeology and founded the Laboratory for Global Observation at the University of Alabama at Birmingham. Her goal: to make the world's invisible history visible once again.

In Egypt, Parcak's techniques have helped locate 17 potential pyramids, and more than 3,100 potential forgotten settlements. She's also made discoveries in the Viking world (as seen in the PBS Nova special, Vikings Unearthed) and across the Roman Empire (as shown in the BBC documentary, Rome’s Lost Empire). Her methods also offer a new way to understand how ancient sites are being affected by looting and urban development. By satellite-mapping Egypt and comparing sites over time, Parcak has noted a 1,000 percent increase in looting since 2009. It’s likely that millions of dollars worth of artifacts are stolen each year. Parcak hopes that, through her work, unknown sites can be protected to preserve our rich, vibrant history.

As the winner of the 2016 TED Prize, Parcak asked the world to help in this important work. By building a citizen science platform for archaeology, GlobalXplorer.org, Parcak invites anyone with an internet connection to help find the next potential looting pit or unknown tomb. GlobalXplorer launched on January 30, 2017, with volunteers working together to map Peru. Other countries will follow, as the platform democratizes discovery and makes satellite-mapping rapid and cost-effective. 

 

More profile about the speaker
Sarah Parcak | Speaker | TED.com
TEDSummit

Sarah Parcak: Hunting for Peru's lost civilizations -- with satellites

Sarah Parcak: ပီရူးရဲ့ ပျောက်ဆုံးသွားကြပြီဖြစ်တဲ့ ယဉ်ကျေးမှုများကို ဂြိုဟ်တုဖြင့် ရှာဖွေနေခြင်း

Filmed:
1,173,967 views

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာ သိန်းချီပြီးရှိတဲ့ ပျောက်ဆုံးနေကြတဲ့ ရှေးဟောင်း နေရာတွေဟာ မြေနက်ပိုင်းထဲ မြုပ်ဝင်နေပြီး မြင်မရကြတော့ပါ။ ဂြိဟ်တု ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင် Sarah Parcak ဟာ ဖောက်ထွင်းခိုးယူသူတွေ ရှာမတွေခင် ဒါတွေကို ရှာဖွေဖို့ သံန္နိဌာန်ချထားပါတယ်။ ၂၀၀၆ TED Prize နဲ့အတူ Parcak ဟာ ကမ္ဘာ့ ပုန်းကွယ်နေတဲ့ အမွေအနှစ်တွေကို ရှာဖွေ၊ ကာကွယ်ဖို့ စေတနာ့ဝန်ထမ်း စူစမ်းရှာဖွေသူများရဲ့ တပ်ဖွဲ့တစ်ခုကို လေ့ကျင့်သင်တန်းပေးတဲ့ GlobalXplorer လို့ခေါ်တဲ့ အွန်လိုင်း နိုင်ငံသား-သိပ္ပံ ကိရိယာကို တည်ဆောက်နေတာပါ။ ဒီဟောပြောချက်မှာ သူမက သူတို့ ပထမဦးဆုံး ကြည့်မယ့်နေရာကို အစမ်းကြည့်နိုင်အောင် တင်ပြထားပါတယ်။ Peru Machu Picchu ရဲ့ ဇာတိ၊ Nazca မျဉ်းများနဲ့ အြခားသော ရှာဖွေတွေ့ရှိရန် စောင့်စားနေကြတဲ့ ရှေးဟောင်းသုတေသုန အံ့ဖွယ်တွေပါ။
- Satellite archaeologist + TED Prize winner
Like a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
In July of 1911,
0
1440
2696
၁၉၁၁ ဇူလိုင်မှာ
00:16
a 35-year-old Yale graduate and professor
set out from his rainforest camp
1
4160
5256
အသက် ၃၅ နှစ်ရှိတဲ့ Yale ကျောင်းဆင်း
ပါမောက္ခ တစ်ယောက်ဟာ သူအဖွဲ့နဲ့အတူ
00:21
with his team.
2
9440
1616
မိုးသစ်တော စခန်းချမှ ထွက်လာခဲ့တယ်။
00:23
After climbing a steep hill
3
11080
2136
မတ်စောက်တဲ့ တောင်ကုန်းတစ်ခု တက်အပြီး
00:25
and wiping the sweat from his brow,
4
13240
2416
မျက်ခုံးက ချွေးသုတ်အပြီးမှာ
သူ့အောက်ဖက်မှာ
00:27
he described what he saw beneath him.
5
15680
3296
မြင်ခဲ့တာကို သရုပ်ဖော်ခဲ့တယ်။
00:31
He saw rising from
the dense rainforest foliage
6
19000
3176
ထူထပ်တဲ့ မိုးသစ်တော သစ်ရွက်ကြားက
မြင့်တက်လာတဲ့ ဂရက်နိုက်ကျောက်နဲ့
00:34
this incredible interlocking
maze of structures
7
22200
3576
ဆောက်ထားတဲ့ လှပစွာ စုဆောက်ထားတဲ့
အဆောက်အဦတွေရဲ့
00:37
built of granite,
8
25800
1296
မယုံနိုင်စရာ ဆက်ထားတဲ့
00:39
beautifully put together.
9
27120
2216
ဒီဝင်္ကပါကို တွေလိုက်ရတယ်။
00:41
What's amazing about this project
10
29360
1616
ဒီပရောဂျက်အကြောင်း အံ့သြစရာက
00:43
is that it was the first funded
by National Geographic,
11
31000
2976
National Geographic က ပထမဆုံး
ရံပုံငွေ ထောက်ပံ့ထားပြီး
00:46
and it graced the front cover
of its magazine in 1912.
12
34000
3920
၎င်းရဲ့ ၁၉၁၂ မဂ္ဂဇင်းရှေ့ဖုံးမှာ
မျက်နှာသာပေးခဲ့တာပါ။
00:50
This professor used state-of-the-art
photography equipment
13
38640
4136
ဒီပါမောက္ခဟာ ဒီနေရာကို မှတ်တမ်း
တင်ဖို့ နောက်ဆုံးပေါ်
00:54
to record the site,
14
42800
1656
ဓာတ်ပုံကိရိယာတွေသုံးခဲ့တယ်၊
00:56
forever changing the face of exploration.
15
44480
3496
စူစမ်းရှာဖွေရေး မျက်နှာစာကို
ထာဝရ ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့တယ်။
01:00
The site was Machu Picchu,
16
48000
2936
ဒီနေရာက Hiram Bingham
ရှာဖွေ၊ စူးစမ်းခဲ့တဲ့
01:02
discovered and explored by Hiram Bingham.
17
50960
3000
Machu Picchu ပါ။
01:07
When he saw the site, he asked,
18
55320
1936
ဒီနေရာကိုတွေ့တော့ သူမေးတာက
01:09
"This is an impossible dream.
19
57280
1920
"ဒါဟာ မဖြစ်နိုင်တဲ့ အိပ်မက်တစ်ခုပါ။
01:11
What could it be?"
20
59840
1640
ဘာပါလိမ့်။"
01:14
So today,
21
62360
2336
ဒါနဲ့ ဒီနေ့
01:16
100 years later,
22
64720
2536
နှစ်တစ်ရာအကြာမှာ
01:19
I invite you all
on an incredible journey with me,
23
67280
4216
အားလုံးကို ဒီအံ့သြစရာကောင်းတဲ့
ခရီးဆီ ဖိတ်ကြားပါတယ်။
01:23
a 37-year-old Yale graduate and professor.
24
71520
2896
အသက် ၃၇ နှစ် Yale ကျောင်းဆင်း
ပါမောက္ခတစ်ဦးပါ။
01:26
(Cheers)
25
74440
2136
(အားပေးသံများ)
01:28
We will do nothing less
than use state-of-the-art technology
26
76600
3416
တစ်နိုင်ငံလုံးကို
မြေပုံထုတ်ဖို့ နောက်ဆုံးပေါ်
01:32
to map an entire country.
27
80040
2920
နည်းပညာပဲ အသုံးပြုမှာပါ။
01:35
This is a dream started by Hiram Bingham,
28
83760
2936
ဒါက Hiram Bingham
စခဲ့တဲ့ အိပ်မက်တစ်ခုဆိုပေမဲ့
01:38
but we are expanding it to the world,
29
86720
3416
ကျွန်မတို့က ဒါကို ကမ္ဘာကို
ပျံ့အောင်လုပ်နေတာပါ။
01:42
making archaeological exploration
more open, inclusive,
30
90160
5136
ရှေးဟောင်းသုတေသန စူးစမ်းမှုကို
ပိုပွင့်လင်းပြီး အားလုံးပါဝင်အောင်လုပ်ရင်း
01:47
and at a scale simply
not previously possible.
31
95320
2920
အရင်က တကယ်ကို မဖြစ်နိုင်လောက်တဲ့
စကေးမျိုးပါ။
01:51
This is why I am so excited
32
99200
2816
ဒါကြောင့် 2016 TED Prize အစီအစဉ်ကို
01:54
to share with you all today
33
102040
2096
လက်တင် အမေရိကမှာ စမယ်ဆိုတာ
01:56
that we will begin
the 2016 TED Prize platform
34
104160
5256
အားလုံးနဲ့ ဒီနေ့ မျှဝေဖို့
02:01
in Latin America,
35
109440
1280
အရမ်းစိတ်လှုပ်ရှားနေတာပါ။
02:03
more specifically Peru.
36
111640
2760
ပိုတိတိကျကျဆိုရင် ပီရူးပေါ့။
02:07
(Applause)
37
115040
1216
(လက်ခုပ်သံများ)
02:08
Thank you.
38
116280
1360
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
02:13
We will be taking
Hiram Bingham's impossible dream
39
121880
3616
Hiram Bingham ရဲ့ မဖြစ်နိုင်တဲ့
အိပ်မက်ကို ယူပြီး
02:17
and turning it into an amazing future
40
125520
3215
အားလုံးအတူ မျှဝေလို့ရတဲ့
02:20
that we can all share in together.
41
128759
2857
အံ့ဖွယ် အနာဂတ်အဖြစ် ပြောင်းမှာပါ။
02:23
So Peru doesn't just have Machu Picchu.
42
131640
1896
ပီရူးမှာ Machu Picchu ပဲ
ရှိတာမဟုတ်ဘူး၊
02:25
It has absolutely stunning jewelry,
43
133560
2976
၎င်းဟာ ဒီမှာ မြင်ရတာလို
02:28
like what you can see here.
44
136560
1816
လုံးဝ အံ့မခန်းဖွယ်ရာ ရတနာရှိတယ်။
02:30
It has amazing Moche pottery
of human figures.
45
138400
4016
လူပုံတွေရဲ့ Moche အိုးထည်အတတ်ရှိတယ်။
02:34
It has the Nazca Lines
46
142440
1816
Nazca မျဉ်းတွေနဲ့
02:36
and amazing textiles.
47
144280
1960
အံ့ဖွယ် အထည်အလိပ်တွေရှိတယ်။
02:38
So as part of the TED Prize platform,
48
146800
2856
ဒီတော့ TED Prize အစီအစဉ်ရဲ့ အပိုင်းအြဖစ်
02:41
we are going to partnering
with some incredible organizations,
49
149680
3056
အံ့ဖွယ် အဖွဲ့အစည်းတစ်ချို့နဲ့
တွဲဖက်တော့မှာပါ၊
02:44
first of all with DigitalGlobe,
the world's largest provider
50
152760
3456
အရင်ဆုံးက DigitalGlobe ပါ၊
ရုပ်ထွက်မြင့်မားတဲ့
02:48
of high-resolution
commercial satellite imagery.
51
156240
3096
စီးပွားရေး ဂြိုဟ်တုပုံရိပ်ရဲ့
ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ထောက်ပံ့သူပါ။
02:51
They're going to be helping us build out
52
159360
2496
သူတို့မှာရှိတဲ့ ဒီအံ့သြဖွယ်
လူစုအရင်းအမြစ်ကနေ
02:53
this amazing crowdsourcing
platform they have.
53
161880
2176
ကျွန်မတို့ကို ကူဆောက်ပေးပါလိမ့်မယ်။
02:56
Maybe some of you used it
54
164080
1296
ရှင်တို့ တစ်ချို့ MH370
02:57
with the MH370 crash
and search for the airplane.
55
165400
4256
ပျက်ကျတာနဲ့ လေယာဉ်ရှာဖို့
ဒါကို သုံးကောင်းသုံးလိမ့်မယ်။
03:01
Of course, they'll also be providing us
with the satellite imagery.
56
169680
3176
တကယ်က ဂြိုဟ်တု ရုပ်ပုံနဲ့ပါ
ကျွန်မတို့ကို ထောက်ပံ့ပေးနေမှာပါ။
03:04
National Geographic will be helping us
with education and of course exploration.
57
172880
3816
National Geographic က ပညာရေးနဲ့ တကယ်တော့
စူးစမ်းရေးနဲ့ပါ ထောက်ပံ့ပါလိမ့်မယ်။
03:08
As well, they'll be providing us
with rich content for the platform,
58
176720
3416
ဒါ့အပြင် ဟောပြောမှုအစမှာ မြင်ခဲ့ကြတဲ့
မှတ်တမ်းပုံနဲ့
03:12
including some of the archival imagery
like you saw at the beginning of this talk
59
180160
3976
သတင်းမှတ်တမ်းကားလိုမျိုး
အပါအဝင် အစီအစဉ်အတွက်
03:16
and some of their documentary footage.
60
184160
3536
ကြွယ်ဝတဲ့ အကြောင်းအရာတွေနဲ့
ထောက်ပံ့နေမှာပါ။
03:19
We've already begun
to build and plan the platform,
61
187720
2416
အစီအစဉ်ကို စတင်တည်ဆောက်၊ ရေးဆွဲပြီးပါပြီ၊
03:22
and I'm just so excited.
62
190160
2256
အရမ်းကို စိတ်လှုပ်ရှားမိပါတယ်။
03:24
So here's the cool part.
63
192440
1456
အေးဆေးတဲ့ အပိုင်းက ဒါပါ။
03:25
My team, headed up by Chase Childs,
64
193920
2576
Chase Childs ဦဆောင်တဲ့ ကျွန်မအသင်းဟာ
03:28
is already beginning to look
at some of the satellite imagery.
65
196520
3416
ဂြိုဟ်တုပုံရိပ်အချို့ကို စကြည့်ပြီးပါပြီ။
03:31
Of course, what you can see here
is 0.3-meter data.
66
199960
3216
တကယ်က ဒီမှာမြင်ကြတာက ၀.၃ မီတာ ဒေတာပါ။
03:35
This is site called Chan Chan
in northern Peru.
67
203200
2216
ပီရူးမြောက်ဘက်က Chan Chan လို့
ခေါ်တဲ့နေရာပါ။
03:37
It dates to 850 AD.
68
205440
1976
၈၅၀ အေဒီ ကာလပါ။
03:39
It's a really amazing city,
but let's zoom in.
69
207440
2376
တကယ့် အံ့သြစရာမြို့ပါ၊ ချဲ့ကြည့်ရအောင်။
03:41
This is the type and quality of data
that you all will get to see.
70
209840
4376
ဒါက သင်တို့ မြင်လာရမယ့်
အမျိုးအစားနဲ့ ဒေတာ အရည်အသွေးပါ။
03:46
You can see individual structures,
individual buildings.
71
214240
3016
သီးသန့် တည်ဆောက်မှုတွေ၊ သီးသန့်
အဆောက်အအုံတွေ မြင်နိုင်ပါတယ်။
03:49
And we've already begun
to find previously unknown sites.
72
217280
3376
အရင်က မသိတဲ့ နေရာတွေ စတွေ့နှင့်ပြီးပါပြီ။
03:52
What we can say already
is that as part of the platform,
73
220680
2656
ကျွန်မတို့ ပြောနိုင်တာက အစီအစဉ်ရဲ့
အပိုင်းအဖြစ်
03:55
you will all help discover
thousands of previously unknown sites,
74
223360
3616
ဒီတစ်ခုလို (သို့) ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့
ဒီနေရာကြီးလို အရင်က မသိတဲ့ ထောင်ချီတဲ့
03:59
like this one here,
75
227000
1496
နေရာအားလုံးကိုလည်း
04:00
and this potentially large one here.
76
228520
2296
အားလုံးက ကူရှာပေးပါလိမ့်မယ်။
04:02
Unfortunately, we've also begun
to uncover large-scale looting at sites,
77
230840
4456
ကံဆိုးတာက အကြီးစား ဖောက်ယူထားတဲ့
နေရာတွေကိုလည်း စတွေ့ထားတာပါ။
04:07
like what you see here.
78
235320
1256
ဒီနေရာမျိုးပေါ့။
04:08
So many sites in Peru are threatened,
79
236600
2016
ပီရူးက နေရာအတော်များများ အလှန့်ခံနေရတယ်။
04:10
but the great part
is that all of this data
80
238640
2056
အရေးကြီးတဲ့အပိုင်းက ဒီအချက်အလက်အားလုံးကို
04:12
is going to be shared
with archaeologists on the front lines
81
240720
3016
ဒီနေရာတွေကို ကာကွယ်ခြင်းရဲ့
ရှေ့တန်းတွေက ရှေးဟောင်းသုတေသီတွေနဲ့
04:15
of protecting these sites.
82
243760
1320
မျှဝေတော့မှာပါ။
04:18
So I was just in Peru,
meeting with their Minister of Culture
83
246280
3416
ဒါနဲ့ ပီရူးမှာပဲ UNESCO အပါအဝင်
၎င်းတို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ဝန်ကြီးနဲ့
04:21
as well as UNESCO.
84
249720
1256
တွေ့ဆုံပါတယ်။
04:23
We'll be collaborating closely with them.
85
251000
2176
သူတို့နဲ့ အနီးကပ် ပူးပေါင်းနေပါတယ်။
04:25
Just so you all know,
86
253200
1256
အားလုံးသိတဲ့အတိုင်း
04:26
the site is going to be
in both English and Spanish,
87
254480
2736
နေရာက အင်္ဂလိပ် စပိန်
နှစ်ခုလုံးဖြစ်မှာဆိုတော့
04:29
which is absolutely essential to make sure
88
257240
2015
ပီရူးနဲ့ လက်တင် အမေရိကတစ်လွှားက လူတွေ
04:31
that people in Peru and across
Latin America can participate.
89
259279
3937
ပါဝင်နိုင်အောင် လုပ်ဖို့
လုံးဝကို အရေးပါပါတယ်။
04:35
Our main project coprincipal investigator
is the gentleman you see here,
90
263240
4056
ကျွန်မတို့ရဲ့ အဓိက ပရ​ောဂျက် တွဲဖက်
ဆောင်ရွက်သူက ဒီပုဂ္ဂိုလ်ကြီးပါ။
04:39
Dr. Luis Jaime Castillo,
91
267320
2056
Catholic University က ပါမောက္ခ
04:41
professor at Catholic University.
92
269400
2296
Dr. Luis Jaime Castillo ပါ။
04:43
As a respected Peruvian archaeologist
and former vice-minister,
93
271720
4016
လေးစားလောက်တဲ့ ပီရူး ရှေးဟောင်း
သုတေသီနဲ့ ဒုဝန်ကြီးဟောင်းဖြစ်တာကြောင့်
04:47
Dr. Castillo will be helping us coordinate
and share the data with archaeologists
94
275760
4136
Dr. Castillo က ဒေတာတွေကို ရှေးဟောင်းသုတေသီ
တွေနဲ့အတူ ညှိနှိုင်း မျှဝေဖို့ ကူညီနေတယ်။
04:51
so they can explore
these sites on the ground.
95
279920
2336
မြေပေါ်က ဒီနေရာတွေကို
သူတို့ စူးစမ်းနိုင်အောင်ပါ။
04:54
He also runs this amazing
drone mapping program,
96
282280
3376
သူဟာ ဒီအံ့သြဖွယ် ဝေဟင် မြေပုံထုတ်
ပရိုဂရမ်ပါ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
04:57
some of the images of which
you can see behind me here and here.
97
285680
3056
ပုံတစ်ချို့ကို ကျွန်မနောက်မှာ
မြင်နိုင်ပါတယ်။
05:00
And this data will be incorporated
into the platform,
98
288760
2816
ဒီဒေတာကို အစီအစဉ်ထဲမှာ ပေါင်းစပ်ပြီး
သင်ကူရှာပေးတဲ့
05:03
and also he'll be helping to image
some of the new sites you help find.
99
291600
3334
နေရာသစ်တစ်ချို့ကို ပုံရိုပ်ဖမ်းဖို့လည်း
ကူညီနေပါလိမ့်မယ်။
05:08
Our on-the-ground partner
100
296240
2136
ကျွန်မတို့ရဲ့ မြေပြင် လက်တွဲဖော်
05:10
who will be helping us
with education, outreach,
101
298400
3176
နယ်ကျော် ပညာရေးအပြင်
နေရာ ထိန်းသိမ်းမှု အပိုင်းတွေပါ
05:13
as well as site preservation components,
102
301600
1905
ကူညီနေသူကတော့
05:15
is the Sustainable
Preservation Initiative,
103
303529
2000
Dr. Larry Coben ဦးဆောင်တဲ့ Sustainable
05:17
led by Dr. Larry Coben.
104
305553
1743
Preservation Initiative ပါ။
05:19
Some of you may not be aware
105
307320
1376
တစ်ချို ကမ္ဘာ့ အဆင်းရဲဆုံး
05:20
that some of the world's
poorest communities
106
308720
2096
လူစုတွေဟာ ကမ္ဘာ့ အကျော်ကြားဆုံး
05:22
coexist with some of the world's
most well-known archaeological sites.
107
310840
3816
ရှေးဟောင်းသုတေသန နေရာတွေနဲ့
အတူရှိတာကို တစ်ချို့ သိချင်မှသိမယ်။
05:26
What SPI does
108
314680
1456
SPI လုပ်တာက
05:28
is it helps to empower these communities,
109
316160
1976
ဒီလူစုတွေကို အထူးသဖြင့်
အမျိုးသမီးတွေကို
05:30
in particular women,
110
318160
1776
စီးပွားရေး နည်းလမ်းသစ်တွေနဲ့
05:31
with new economic approaches
and business training.
111
319960
3096
လုပ်ငန်းသင်တန်းတွေနဲ့
စွမ်းအားပေးဖို့ ကူညီတာပါ။
05:35
So it helps to teach them
to create beautiful handicrafts
112
323080
3416
ဒီတော့ သူတို့ကို ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်တွေကို
ရောင်းတဲ့ လှပတဲ့ လက်မှုပညာတွေ
05:38
which are then sold on to tourists.
113
326520
1976
ဖန်တီးတတ်အောင်
ကူညီ သင်ကြားပေးပါတယ်။
05:40
This empowers the women
to treasure their cultural heritage
114
328520
4176
ဒါက အမျိုးသမီးတွေကို ယဉ်ကျေးမှု
အမွေအနှစ်ကို မြတ်နိုးပြီး ဒါကို
05:44
and take ownership of it.
115
332720
1656
ပိုင်ဆိုင်ရယူဖို့ အင်အားပေးပါတယ်။
05:46
I had the opportunity to spend some time
with 24 of these women
116
334400
3936
Lima အစွန်က Pachacamac လို့ခေါ်တဲ့
ထင်ရှားတဲ့ ရှေးဟောင်း သုတေသန နေရာမှာ
05:50
at a well-known archaeological site
called Pachacamac, just outside Lima.
117
338360
4616
ဒီအမျိုးသမီးတွေနဲ့ အချိန်အနည်းငယ်
ကုန်ဆုံးခွင့်ရခဲ့တယ်။
05:55
These women were unbelievably inspiring,
118
343000
2416
ဒီအမျိုးသမီးတွေဟာ မယုံနိုင်အောင်
လှုံ့ဆော်နိုင်ကာ
05:57
and what's great is that SPI
will help us transform communities
119
345440
4136
ထူးကဲတာက SPI ကနေပြီး သင်တို့ ကူရှာဖွေ
ပေးတဲ့ နေရာတွေ အနီးက ဒီလူစုတွေကို
06:01
near some of the sites
that you help to discover.
120
349600
2400
ပြောင်းလဲဖို ကျွန်မတို့ကို ကူညီပေးမယ်
ဆိုတာပါ။
06:04
Peru is just the beginning.
121
352800
2136
ပီရူးက အစပါပဲ။
06:06
We're going to be expanding
this platform to the world,
122
354960
2616
ဒီအစီအစဉ်ကို ကမ္ဘာကို ဖြန့်မှာပါ။
06:09
but already I've gotten
thousands of emails
123
357600
2216
ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာတစ်လွှားက လူတွေဆီက
ထောင်ချီတဲ့
06:11
from people all across the world --
professors, educators, students,
124
359840
3656
အီးမေးလ်တွေ ရနှင့်ပြီးပါပြီ။
ပါမောက္ခတွေ၊ ဆရာတွေ၊ ကျောင်းသားတွေနဲ့
06:15
and other archaeologists --
who are so excited to help participate.
125
363520
3536
အခြား ရှေးဟောင်းသုတေသီတွေ
ပါဝင်ကူညီဖို့ အရမ်း စိတ်တက်ကြွသူတွေပေါ့။
06:19
In fact, they're already suggesting
amazing places for us to help discover,
126
367080
4616
တကယ်က Atlantis အပါအဝင် အံ့ဖွယ်
နေရာတွေကို ကူရှာပေးဖို့
06:23
including Atlantis.
127
371720
1856
သူတို့က အကြံပေးနေပါတယ်။
06:25
I don't know if we're going
to be looking for Atlantis,
128
373600
2616
Atlantis ကိုရှာနေမလားဆိုတာ ကျွန်မမသိဘူး။
06:28
but you never know.
129
376240
1216
ဒါပေမဲ့ ဘယ်သူမှ မသိပါဘူး။
06:29
So I'm just so excited
to launch this platform.
130
377480
3096
ဒီတော့ ဒီအစီအစဉ်စဖို့
စိတ်လှုပ်ရှားမိပါတယ်။
06:32
It's going to be launched formally
by the end of the year.
131
380600
2776
နှစ်ကုန်မှာတော့ တရားဝင် စတော့မှာပါ။
06:35
And I have to say,
132
383400
1336
ကျွန်မ ပြောစရာရှိတာက
06:36
if what my team has already discovered
in the past few weeks are any indication,
133
384760
5856
ကျွန်မအဖွဲ့ သီတင်းပတ်အနည်းငယ်က ရှာ
တွေ့ထားတဲ့ အတိတ်ဆိုတာ အရိပ်အယောင်တစ်ခုပါ။
06:42
what the world discovers
is just going to be beyond imagination.
134
390640
4416
ကမ္ဘာကြီးက ရှာဖွေတာကတော့ စိတ်ကူးနိုင်
စွမ်းရဲ့ အလွန်ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
06:47
Make sure to hold on to your alpacas.
135
395080
3056
သင်တို့ရဲ့ ကုလားအုတ်တွေကို
မြဲအောင်ကိုင်ထားကြပါ။
06:50
Thank you very much.
136
398160
1336
ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်။
06:51
(Applause)
137
399520
1816
(လက်ခုပ်သံများ)
06:53
Thank you.
138
401360
1216
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
06:54
(Applause)
139
402600
2200
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sarah Parcak - Satellite archaeologist + TED Prize winner
Like a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage.

Why you should listen

There may be hundreds of thousands, if not millions, of undiscovered ancient sites across the globe. Sarah Parcak wants to locate them. As a space archaeologist, she analyzes high-resolution imagery collected by satellites in order to identify subtle changes to the Earth’s surface that might signal man-made features hidden from view. A TED Senior Fellow and a National Geographic Explorer, Parcak wrote the textbook on satellite archaeology and founded the Laboratory for Global Observation at the University of Alabama at Birmingham. Her goal: to make the world's invisible history visible once again.

In Egypt, Parcak's techniques have helped locate 17 potential pyramids, and more than 3,100 potential forgotten settlements. She's also made discoveries in the Viking world (as seen in the PBS Nova special, Vikings Unearthed) and across the Roman Empire (as shown in the BBC documentary, Rome’s Lost Empire). Her methods also offer a new way to understand how ancient sites are being affected by looting and urban development. By satellite-mapping Egypt and comparing sites over time, Parcak has noted a 1,000 percent increase in looting since 2009. It’s likely that millions of dollars worth of artifacts are stolen each year. Parcak hopes that, through her work, unknown sites can be protected to preserve our rich, vibrant history.

As the winner of the 2016 TED Prize, Parcak asked the world to help in this important work. By building a citizen science platform for archaeology, GlobalXplorer.org, Parcak invites anyone with an internet connection to help find the next potential looting pit or unknown tomb. GlobalXplorer launched on January 30, 2017, with volunteers working together to map Peru. Other countries will follow, as the platform democratizes discovery and makes satellite-mapping rapid and cost-effective. 

 

More profile about the speaker
Sarah Parcak | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee