Sarah Parcak: Hunting for Peru's lost civilizations -- with satellites
Sarah Parcak: ပီရူးရဲ့ ပျောက်ဆုံးသွားကြပြီဖြစ်တဲ့ ယဉ်ကျေးမှုများကို ဂြိုဟ်တုဖြင့် ရှာဖွေနေခြင်း
Like a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
set out from his rainforest camp
ပါမောက္ခ တစ်ယောက်ဟာ သူအဖွဲ့နဲ့အတူ
သူ့အောက်ဖက်မှာ
the dense rainforest foliage
မြင့်တက်လာတဲ့ ဂရက်နိုက်ကျောက်နဲ့
maze of structures
အဆောက်အဦတွေရဲ့
by National Geographic,
ရံပုံငွေ ထောက်ပံ့ထားပြီး
of its magazine in 1912.
မျက်နှာသာပေးခဲ့တာပါ။
photography equipment
တင်ဖို့ နောက်ဆုံးပေါ်
ထာဝရ ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့တယ်။
ရှာဖွေ၊ စူးစမ်းခဲ့တဲ့
on an incredible journey with me,
ခရီးဆီ ဖိတ်ကြားပါတယ်။
ပါမောက္ခတစ်ဦးပါ။
than use state-of-the-art technology
မြေပုံထုတ်ဖို့ နောက်ဆုံးပေါ်
စခဲ့တဲ့ အိပ်မက်တစ်ခုဆိုပေမဲ့
ပျံ့အောင်လုပ်နေတာပါ။
more open, inclusive,
ပိုပွင့်လင်းပြီး အားလုံးပါဝင်အောင်လုပ်ရင်း
not previously possible.
စကေးမျိုးပါ။
the 2016 TED Prize platform
Hiram Bingham's impossible dream
အိပ်မက်ကို ယူပြီး
ရှိတာမဟုတ်ဘူး၊
of human figures.
with some incredible organizations,
တွဲဖက်တော့မှာပါ၊
the world's largest provider
ရုပ်ထွက်မြင့်မားတဲ့
commercial satellite imagery.
ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ထောက်ပံ့သူပါ။
လူစုအရင်းအမြစ်ကနေ
platform they have.
and search for the airplane.
ဒါကို သုံးကောင်းသုံးလိမ့်မယ်။
with the satellite imagery.
ကျွန်မတို့ကို ထောက်ပံ့ပေးနေမှာပါ။
with education and of course exploration.
စူးစမ်းရေးနဲ့ပါ ထောက်ပံ့ပါလိမ့်မယ်။
with rich content for the platform,
မှတ်တမ်းပုံနဲ့
like you saw at the beginning of this talk
အပါအဝင် အစီအစဉ်အတွက်
ထောက်ပံ့နေမှာပါ။
to build and plan the platform,
at some of the satellite imagery.
is 0.3-meter data.
in northern Peru.
ခေါ်တဲ့နေရာပါ။
but let's zoom in.
that you all will get to see.
အမျိုးအစားနဲ့ ဒေတာ အရည်အသွေးပါ။
individual buildings.
အဆောက်အအုံတွေ မြင်နိုင်ပါတယ်။
to find previously unknown sites.
is that as part of the platform,
အပိုင်းအဖြစ်
thousands of previously unknown sites,
ဒီနေရာကြီးလို အရင်က မသိတဲ့ ထောင်ချီတဲ့
to uncover large-scale looting at sites,
နေရာတွေကိုလည်း စတွေ့ထားတာပါ။
is that all of this data
with archaeologists on the front lines
ရှေ့တန်းတွေက ရှေးဟောင်းသုတေသီတွေနဲ့
meeting with their Minister of Culture
၎င်းတို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ဝန်ကြီးနဲ့
in both English and Spanish,
နှစ်ခုလုံးဖြစ်မှာဆိုတော့
Latin America can participate.
လုံးဝကို အရေးပါပါတယ်။
is the gentleman you see here,
ဆောင်ရွက်သူက ဒီပုဂ္ဂိုလ်ကြီးပါ။
and former vice-minister,
သုတေသီနဲ့ ဒုဝန်ကြီးဟောင်းဖြစ်တာကြောင့်
and share the data with archaeologists
တွေနဲ့အတူ ညှိနှိုင်း မျှဝေဖို့ ကူညီနေတယ်။
these sites on the ground.
သူတို့ စူးစမ်းနိုင်အောင်ပါ။
drone mapping program,
ပရိုဂရမ်ပါ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
you can see behind me here and here.
မြင်နိုင်ပါတယ်။
into the platform,
သင်ကူရှာပေးတဲ့
some of the new sites you help find.
ကူညီနေပါလိမ့်မယ်။
with education, outreach,
နေရာ ထိန်းသိမ်းမှု အပိုင်းတွေပါ
Preservation Initiative,
poorest communities
most well-known archaeological sites.
အတူရှိတာကို တစ်ချို့ သိချင်မှသိမယ်။
အမျိုးသမီးတွေကို
and business training.
စွမ်းအားပေးဖို့ ကူညီတာပါ။
to create beautiful handicrafts
ရောင်းတဲ့ လှပတဲ့ လက်မှုပညာတွေ
ကူညီ သင်ကြားပေးပါတယ်။
to treasure their cultural heritage
အမွေအနှစ်ကို မြတ်နိုးပြီး ဒါကို
with 24 of these women
ထင်ရှားတဲ့ ရှေးဟောင်း သုတေသန နေရာမှာ
called Pachacamac, just outside Lima.
ကုန်ဆုံးခွင့်ရခဲ့တယ်။
လှုံ့ဆော်နိုင်ကာ
will help us transform communities
ပေးတဲ့ နေရာတွေ အနီးက ဒီလူစုတွေကို
that you help to discover.
ဆိုတာပါ။
this platform to the world,
thousands of emails
ထောင်ချီတဲ့
professors, educators, students,
ပါမောက္ခတွေ၊ ဆရာတွေ၊ ကျောင်းသားတွေနဲ့
who are so excited to help participate.
ပါဝင်ကူညီဖို့ အရမ်း စိတ်တက်ကြွသူတွေပေါ့။
amazing places for us to help discover,
နေရာတွေကို ကူရှာပေးဖို့
to be looking for Atlantis,
to launch this platform.
စိတ်လှုပ်ရှားမိပါတယ်။
by the end of the year.
in the past few weeks are any indication,
တွေ့ထားတဲ့ အတိတ်ဆိုတာ အရိပ်အယောင်တစ်ခုပါ။
is just going to be beyond imagination.
စွမ်းရဲ့ အလွန်ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
မြဲအောင်ကိုင်ထားကြပါ။
ABOUT THE SPEAKER
Sarah Parcak - Satellite archaeologist + TED Prize winnerLike a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage.
Why you should listen
There may be hundreds of thousands, if not millions, of undiscovered ancient sites across the globe. Sarah Parcak wants to locate them. As a space archaeologist, she analyzes high-resolution imagery collected by satellites in order to identify subtle changes to the Earth’s surface that might signal man-made features hidden from view. A TED Senior Fellow and a National Geographic Explorer, Parcak wrote the textbook on satellite archaeology and founded the Laboratory for Global Observation at the University of Alabama at Birmingham. Her goal: to make the world's invisible history visible once again.
In Egypt, Parcak's techniques have helped locate 17 potential pyramids, and more than 3,100 potential forgotten settlements. She's also made discoveries in the Viking world (as seen in the PBS Nova special, Vikings Unearthed) and across the Roman Empire (as shown in the BBC documentary, Rome’s Lost Empire). Her methods also offer a new way to understand how ancient sites are being affected by looting and urban development. By satellite-mapping Egypt and comparing sites over time, Parcak has noted a 1,000 percent increase in looting since 2009. It’s likely that millions of dollars worth of artifacts are stolen each year. Parcak hopes that, through her work, unknown sites can be protected to preserve our rich, vibrant history.
As the winner of the 2016 TED Prize, Parcak asked the world to help in this important work. By building a citizen science platform for archaeology, GlobalXplorer.org, Parcak invites anyone with an internet connection to help find the next potential looting pit or unknown tomb. GlobalXplorer launched on January 30, 2017, with volunteers working together to map Peru. Other countries will follow, as the platform democratizes discovery and makes satellite-mapping rapid and cost-effective.
Sarah Parcak | Speaker | TED.com