TED2018
Jaron Lanier: How we need to remake the internet
Jaron Lanier: Hoe moeten we het internet herstellen?
Filmed:
Readability: 4.3
3,029,544 views
In de begindagen van de digitale cultuur hielp Jaron Lanier om kennis van het internet te creëren als gemeengoed, waar de mensheid kennis kon delen -- maar ook toen werd deze visie al overschaduwd door hoe het zou kunnen uitpakken: persoonlijke apparaten die ons leven beheersen, onze gegevens bewaken en ons stimuli bezorgen. (Klinkt dit bekend?)
In deze visionaire lezing reflecteert Lanier op een 'wereldwijd tragische, verbijsterend belachelijke fout' die bedrijven als Google en Facebook maakten bij het leggen van de basis voor de digitale cultuur -- en hoe we het ongedaan kunnen maken. "We kunnen geen samenleving hebben waarin, als twee mensen willen communiceren, dat alleen mogelijk is als het wordt gefinancierd door iemand die hen wil manipuleren", zegt hij.
Jaron Lanier - Scientist, musician, visual artist, author
Jaron Lanier is a scientist, musician and writer best known for his work in virtual reality and his advocacy of humanism and sustainable economics in a digital context. Full bio
Jaron Lanier is a scientist, musician and writer best known for his work in virtual reality and his advocacy of humanism and sustainable economics in a digital context. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Back in the 1980s, actually,
I gave my first talk at TED,
I gave my first talk at TED,
0
944
4009
In de jaren 1980
hield ik mijn eerste TED-talk
hield ik mijn eerste TED-talk
00:16
and I brought some of the very,
very first public demonstrations
very first public demonstrations
1
4977
4262
en gaf ik een aantal van de echt
eerste openbare demonstraties
eerste openbare demonstraties
00:21
of virtual reality ever to the TED stage.
2
9263
4234
van virtuele werkelijkheid
ooit op het TED-podium.
ooit op het TED-podium.
00:26
And at that time, we knew
that we were facing a knife-edge future
that we were facing a knife-edge future
3
14375
6867
Toen wisten we al dat we te maken hadden
met een twijfelachtige toekomst
met een twijfelachtige toekomst
00:33
where the technology we needed,
4
21266
5201
waar de technologie die we nodig hadden,
00:38
the technology we loved,
5
26491
1851
de technologie waar we van hielden,
00:40
could also be our undoing.
6
28366
2047
ook onze ondergang kon zijn.
00:43
We knew that if we thought
of our technology
of our technology
7
31266
4091
We wisten dat als we
aan onze technologie dachten
aan onze technologie dachten
00:47
as a means to ever more power,
8
35381
3254
als een middel tot steeds meer macht,
als het alleen maar ging om macht, we
onszelf uiteindelijk zouden vernietigen.
onszelf uiteindelijk zouden vernietigen.
00:50
if it was just a power trip,
we'd eventually destroy ourselves.
we'd eventually destroy ourselves.
9
38659
3707
00:54
That's what happens
10
42390
1181
Dat is wat er gebeurt
00:55
when you're on a power trip
and nothing else.
and nothing else.
11
43595
2787
als je alleen aan macht denkt
en aan niets anders.
en aan niets anders.
00:59
So the idealism
12
47509
3389
Het idealisme van
de toenmalige digitale cultuur
de toenmalige digitale cultuur
01:02
of digital culture back then
13
50922
4809
01:07
was all about starting with
that recognition of the possible darkness
that recognition of the possible darkness
14
55755
4739
ging volledig over het herkennen
van de mogelijke duisternis
van de mogelijke duisternis
01:12
and trying to imagine
a way to transcend it
a way to transcend it
15
60518
3350
en een manier proberen te bedenken
om ze te overstijgen
om ze te overstijgen
01:15
with beauty and creativity.
16
63892
2578
met schoonheid en creativiteit.
01:19
I always used to end my early TED Talks
with a rather horrifying line, which is,
with a rather horrifying line, which is,
17
67033
6507
Ik eindigde mijn vroege TED-talks
altijd met een nogal gruwelijk gezegde:
altijd met een nogal gruwelijk gezegde:
01:26
"We have a challenge.
18
74478
3866
"We hebben een uitdaging.
01:30
We have to create
a culture around technology
a culture around technology
19
78368
4024
We moeten rond technologie
een cultuur creëren
een cultuur creëren
01:34
that is so beautiful, so meaningful,
20
82416
3968
die zo mooi, zo betekenisvol,
01:38
so deep, so endlessly creative,
21
86408
2541
zo diep, zo eindeloos creatief,
01:40
so filled with infinite potential
22
88973
3016
zo gevuld met eindeloze mogelijkheden is
dat ze ons ervan weerhoudt
om massaal zelfmoord te plegen."
om massaal zelfmoord te plegen."
01:44
that it draws us away
from committing mass suicide."
from committing mass suicide."
23
92013
3253
01:48
So we talked about extinction
as being one and the same
as being one and the same
24
96519
5588
We spraken over uitsterven als hetzelfde
als de noodzaak om een aantrekkelijke,
oneindig creatieve toekomst te creëren.
oneindig creatieve toekomst te creëren.
01:54
as the need to create an alluring,
infinitely creative future.
infinitely creative future.
25
102131
4830
01:59
And I still believe
that that alternative of creativity
that that alternative of creativity
26
107639
5382
En ik geloof nog steeds dat creativiteit
02:05
as an alternative to death
27
113045
1974
als een alternatief voor de dood
02:07
is very real and true,
28
115043
1969
zeer reëel en waar is,
02:09
maybe the most true thing there is.
29
117036
1983
misschien wel het meest ware dat er is.
02:11
In the case of virtual reality --
30
119870
2095
In het geval van virtuele werkelijkheid
02:13
well, the way I used to talk about it
31
121989
2282
-- ik praatte erover
02:16
is that it would be something like
32
124295
2635
als iets gelijkaardigs
02:18
what happened when people
discovered language.
discovered language.
33
126954
2850
als toen mensen taal ontdekten.
Met taal kwamen nieuwe avonturen,
nieuwe diepte, nieuwe betekenis,
nieuwe diepte, nieuwe betekenis,
02:21
With language came new adventures,
new depth, new meaning,
new depth, new meaning,
34
129828
4675
nieuwe manieren om verbinding te maken,
nieuwe manieren om te coördineren,
nieuwe manieren om te coördineren,
02:26
new ways to connect,
new ways to coordinate,
new ways to coordinate,
35
134527
2080
02:28
new ways to imagine,
new ways to raise children,
new ways to raise children,
36
136631
4034
nieuwe manieren je iets voor te stellen,
nieuwe manieren om kinderen op te voeden.
nieuwe manieren om kinderen op te voeden.
02:32
and I imagined, with virtual reality,
we'd have this new thing
we'd have this new thing
37
140689
4262
En ik dacht dat we met virtuele
werkelijkheid iets hadden
werkelijkheid iets hadden
02:36
that would be like a conversation
38
144975
1593
als een gesprek,
02:38
but also like waking-state
intentional dreaming.
intentional dreaming.
39
146592
3344
maar ook iets als gewild dromen
in wakende toestand.
in wakende toestand.
02:41
We called it post-symbolic communication,
40
149960
2653
We noemden het
post-symbolische communicatie,
post-symbolische communicatie,
02:44
because it would be like just directly
making the thing you experienced
making the thing you experienced
41
152637
4358
omdat het iets zou zijn
als zelf maken wat je ervaart
als zelf maken wat je ervaart
02:49
instead of indirectly
making symbols to refer to things.
making symbols to refer to things.
42
157019
3619
in plaats van indirect symbolen maken
om te verwijzen naar dingen.
om te verwijzen naar dingen.
02:53
It was a beautiful vision,
and it's one I still believe in,
and it's one I still believe in,
43
161466
4338
Het was een mooie visie;
ik geloof er nog steeds in,
ik geloof er nog steeds in,
maar die prachtige visie
werd op de hielen gezeten
werd op de hielen gezeten
02:57
and yet, haunting that beautiful vision
44
165828
3215
03:01
was the dark side
of how it could also turn out.
of how it could also turn out.
45
169067
3150
door de donkere kant
van hoe het ook kon eindigen.
van hoe het ook kon eindigen.
03:04
And I suppose I could mention
46
172241
5048
Ik denk dat ik hier
een citaat kan aanhalen
een citaat kan aanhalen
03:09
from one of the very earliest
computer scientists,
computer scientists,
47
177313
3064
van één van de allereerste
computerwetenschappers,
computerwetenschappers,
03:12
whose name was Norbert Wiener,
48
180401
2135
Norbert Wiener.
03:14
and he wrote a book back in the '50s,
from before I was even born,
from before I was even born,
49
182560
3754
In de jaren 50, voordat ik geboren werd,
schreef hij een boek,
schreef hij een boek,
03:18
called "The Human Use of Human Beings."
50
186338
2658
‘Het menselijk gebruik
van menselijke wezens’.
van menselijke wezens’.
03:21
And in the book,
he described the potential
he described the potential
51
189779
4172
In dat boek beschreef hij de mogelijkheid
03:25
to create a computer system
that would be gathering data from people
that would be gathering data from people
52
193975
6181
van een computersysteem
dat gegevens van mensen zou verzamelen
dat gegevens van mensen zou verzamelen
03:32
and providing feedback
to those people in real time
to those people in real time
53
200180
3572
en aan de mensen feedback
in real time zou geven
in real time zou geven
03:35
in order to put them kind of partially,
statistically, in a Skinner box,
statistically, in a Skinner box,
54
203776
5135
om ze deeltijds, statistisch gezien,
in een Skinner box,
in een Skinner box,
03:40
in a behaviorist system,
55
208935
2444
een gedragssysteem, te plaatsen.
03:43
and he has this amazing line
where he says,
where he says,
56
211403
2501
Hij zegt er iets geweldigs.
03:45
one could imagine,
as a thought experiment --
as a thought experiment --
57
213928
2738
Beeld je als gedachte-experiment
03:48
and I'm paraphrasing,
this isn't a quote --
this isn't a quote --
58
216690
2461
-- ik parafraseer, dit is geen citaat --
03:51
one could imagine a global computer system
59
219175
3080
een wereldwijd computernetwerksysteem in
03:54
where everybody has devices
on them all the time,
on them all the time,
60
222279
2842
waar iedereen de hele tijd
apparaten bij heeft
apparaten bij heeft
03:57
and the devices are giving them
feedback based on what they did,
feedback based on what they did,
61
225145
3272
en die apparaten feedback geven
op wat ze doen,
op wat ze doen,
04:00
and the whole population
62
228441
1875
en zo iedereen
04:02
is subject to a degree
of behavior modification.
of behavior modification.
63
230340
3576
een zekere gedragsverandering opleggen.
04:05
And such a society would be insane,
64
233940
3546
Een dergelijke maatschappij
zou krankzinnig zijn,
zou krankzinnig zijn,
04:09
could not survive,
could not face its problems.
could not face its problems.
65
237510
3097
niet kunnen overleven,
haar problemen niet aankunnen.
haar problemen niet aankunnen.
04:12
And then he says, but this is
only a thought experiment,
only a thought experiment,
66
240631
2621
Dan zegt hij: "Maar dit is
slechts een gedachte-experiment,
slechts een gedachte-experiment,
04:15
and such a future
is technologically infeasible.
is technologically infeasible.
67
243276
3420
zo'n toekomst
is technisch niet haalbaar."
is technisch niet haalbaar."
04:18
(Laughter)
68
246720
1092
(Gelach)
04:19
And yet, of course,
it's what we have created,
it's what we have created,
69
247836
3002
En toch is het net dat
wat we hebben gecreëerd
wat we hebben gecreëerd
04:22
and it's what we must undo
if we are to survive.
if we are to survive.
70
250862
3277
en wat we moeten ongedaan maken
als we willen overleven.
als we willen overleven.
04:27
So --
71
255457
1151
Dus --
04:28
(Applause)
72
256632
3540
(Applaus)
04:32
I believe that we made
a very particular mistake,
a very particular mistake,
73
260631
5977
Ik denk dat we een zeer bijzondere
fout hebben gemaakt,
fout hebben gemaakt,
04:38
and it happened early on,
74
266632
2234
en al vroeg,
04:40
and by understanding the mistake we made,
75
268890
2074
en door inzicht in die fout,
04:42
we can undo it.
76
270988
1859
kunnen we ze ongedaan maken.
04:44
It happened in the '90s,
77
272871
2559
Het gebeurde in de jaren 90,
04:47
and going into the turn of the century,
78
275454
2742
bij het begin van de eeuw.
04:50
and here's what happened.
79
278220
1388
Dit is wat er gebeurde:
04:53
Early digital culture,
80
281200
1374
de vroege digitale cultuur,
04:54
and indeed, digital culture to this day,
81
282598
4972
en wel tot op vandaag,
04:59
had a sense of, I would say,
lefty, socialist mission about it,
lefty, socialist mission about it,
82
287594
6309
was, zou ik zeggen,
ietwat linksig, socialistisch gericht.
ietwat linksig, socialistisch gericht.
In tegenstelling tot andere dingen
die zijn gedaan,
die zijn gedaan,
05:05
that unlike other things
that have been done,
that have been done,
83
293927
2160
zoals de uitvinding van boeken,
05:08
like the invention of books,
84
296111
1434
05:09
everything on the internet
must be purely public,
must be purely public,
85
297569
3413
moest alles op het internet puur publiek,
05:13
must be available for free,
86
301006
2325
gratis beschikbaar zijn voor iedereen,
05:15
because if even one person
cannot afford it,
cannot afford it,
87
303355
3388
want als ook maar één iemand
het zich niet kon veroorloven,
het zich niet kon veroorloven,
05:18
then that would create
this terrible inequity.
this terrible inequity.
88
306767
2572
dan zou dat vreselijke
ongelijkheid creëren.
ongelijkheid creëren.
Nu zijn er natuurlijk andere manieren
om daarmee om te gaan.
om daarmee om te gaan.
05:21
Now of course, there's other ways
to deal with that.
to deal with that.
89
309912
2524
05:24
If books cost money,
you can have public libraries.
you can have public libraries.
90
312460
3016
Als boeken geld kosten,
zorg dan voor openbare bibliotheken.
zorg dan voor openbare bibliotheken.
05:27
And so forth.
91
315500
1174
Enzovoorts.
05:28
But we were thinking, no, no, no,
this is an exception.
this is an exception.
92
316698
2618
Maar we dachten:
"Nee, nee, nee, dit is anders.
"Nee, nee, nee, dit is anders.
05:31
This must be pure public commons,
that's what we want.
that's what we want.
93
319340
4605
Dit moet puur publiek gemeengoed worden,
dat is wat we willen."
dat is wat we willen."
05:35
And so that spirit lives on.
94
323969
2634
En die geest leeft voort.
05:38
You can experience it in designs
like the Wikipedia, for instance,
like the Wikipedia, for instance,
95
326627
3715
Je ziet het in ontwerpen
zoals de Wikipedia, bijvoorbeeld,
zoals de Wikipedia, bijvoorbeeld,
05:42
many others.
96
330366
1341
en vele anderen.
05:43
But at the same time,
97
331731
1874
Maar tegelijkertijd
05:45
we also believed, with equal fervor,
98
333629
2588
geloofden we ook,
met evenveel enthousiasme,
met evenveel enthousiasme,
05:48
in this other thing
that was completely incompatible,
that was completely incompatible,
99
336241
3937
in dat andere, daarmee
volstrekt onverenigbare iets,
volstrekt onverenigbare iets,
05:52
which is we loved our tech entrepreneurs.
100
340202
3627
onze tech-ondernemers.
We hielden van Steve Jobs,
we hielden van de Nietzscheaanse mythe
we hielden van de Nietzscheaanse mythe
05:55
We loved Steve Jobs;
we loved this Nietzschean myth
we loved this Nietzschean myth
101
343853
3739
05:59
of the techie who could dent the universe.
102
347616
3468
van de techneut die een deuk
kon maken in het universum.
kon maken in het universum.
06:03
Right?
103
351108
1318
Toch?
06:04
And that mythical power
still has a hold on us, as well.
still has a hold on us, as well.
104
352450
5848
En die mythische kracht
houdt ons nog altijd in zijn greep.
houdt ons nog altijd in zijn greep.
06:10
So you have these two different passions,
105
358322
4459
Je hebt dus twee verschillende passies,
een om alles gratis te maken
06:14
for making everything free
106
362805
1937
06:16
and for the almost supernatural
power of the tech entrepreneur.
power of the tech entrepreneur.
107
364766
5166
en een voor de bijna bovennatuurlijke
kracht van de tech-ondernemer.
kracht van de tech-ondernemer.
06:21
How do you celebrate entrepreneurship
when everything's free?
when everything's free?
108
369956
4352
Hoe ga je ondernemerschap honoreren
als alles gratis wordt?
als alles gratis wordt?
06:26
Well, there was only
one solution back then,
one solution back then,
109
374332
3125
Toen was er maar één oplossing voor,
06:29
which was the advertising model.
110
377481
2087
dat was het reclame-model.
06:31
And so therefore, Google
was born free, with ads,
was born free, with ads,
111
379592
4003
En dan kwam gratis
Google, met advertenties,
Google, met advertenties,
06:35
Facebook was born free, with ads.
112
383619
3682
en gratis Facebook,
met advertenties.
met advertenties.
06:39
Now in the beginning, it was cute,
113
387325
3865
In het begin was het wel leuk
06:43
like with the very earliest Google.
114
391214
1960
met die allereerste Google.
06:45
(Laughter)
115
393198
1286
(Gelach)
06:46
The ads really were kind of ads.
116
394508
2897
De advertenties waren
echt wel advertenties.
echt wel advertenties.
06:49
They would be, like,
your local dentist or something.
your local dentist or something.
117
397429
2485
Van je plaatselijke tandarts
of iets dergelijks.
of iets dergelijks.
06:51
But there's thing called Moore's law
118
399938
1920
Maar er is zoiets als de wet van Moore
06:53
that makes the computers
more and more efficient and cheaper.
more and more efficient and cheaper.
119
401882
3142
die maakt dat computers steeds
efficiënter en goedkoper worden.
efficiënter en goedkoper worden.
06:57
Their algorithms get better.
120
405048
1858
Hun algoritmen worden beter.
06:58
We actually have universities
where people study them,
where people study them,
121
406930
2596
Universiteiten onderwijzen ze
en ze worden maar beter en beter.
07:01
and they get better and better.
122
409550
1628
07:03
And the customers and other entities
who use these systems
who use these systems
123
411202
4452
En de klanten en de andere entiteiten
die deze systemen gebruikten
die deze systemen gebruikten
07:07
just got more and more experienced
and got cleverer and cleverer.
and got cleverer and cleverer.
124
415678
4127
werden steeds ervarener
en slimmer en slimmer.
en slimmer en slimmer.
07:11
And what started out as advertising
125
419829
2397
Wat begon als reclame
07:14
really can't be called
advertising anymore.
advertising anymore.
126
422250
2477
kan echt geen reclame
meer worden genoemd.
meer worden genoemd.
07:16
It turned into behavior modification,
127
424751
2912
Het werd gedragsbeïnvloeding,
07:19
just as Norbert Wiener
had worried it might.
had worried it might.
128
427687
4493
net wat Norbert Wiener had gevreesd.
07:24
And so I can't call these things
social networks anymore.
social networks anymore.
129
432204
4620
Ik kan deze dingen
geen sociale netwerken meer noemen.
geen sociale netwerken meer noemen.
07:28
I call them behavior modification empires.
130
436848
3814
Ik noem ze 'gedragsbeïnvloedingsrijken'.
07:32
(Applause)
131
440686
2235
(Applaus)
07:34
And I refuse to vilify the individuals.
132
442945
4214
Ik weiger individuen de schuld te geven.
07:39
I have dear friends at these companies,
133
447183
2271
Ik heb lieve vrienden bij deze bedrijven,
07:41
sold a company to Google, even though
I think it's one of these empires.
I think it's one of these empires.
134
449478
4760
ik verkocht een bedrijf aan Google,
al denk ik dat het één van deze rijken is.
al denk ik dat het één van deze rijken is.
07:46
I don't think this is a matter
of bad people who've done a bad thing.
of bad people who've done a bad thing.
135
454262
5060
Ik denk niet dat dit gaat over slechte
mensen die iets slechts hebben gedaan.
mensen die iets slechts hebben gedaan.
07:51
I think this is a matter
of a globally tragic,
of a globally tragic,
136
459346
4576
Ik denk dat dit een wereldwijd tragische,
07:55
astoundingly ridiculous mistake,
137
463946
4572
verbluffend belachelijke vergissing is,
08:00
rather than a wave of evil.
138
468542
4129
eerder dan een golf van kwade wil.
08:04
Let me give you
just another layer of detail
just another layer of detail
139
472695
2682
Ik leg even nader uit hoe
08:07
into how this particular
mistake functions.
mistake functions.
140
475401
3103
deze bijzondere vergissing in elkaar zit.
08:11
So with behaviorism,
141
479337
2707
In het behaviorisme
08:14
you give the creature,
whether it's a rat or a dog or a person,
whether it's a rat or a dog or a person,
142
482068
5064
geef je het schepsel, of het nu
een rat, een hond of een mens is,
een rat, een hond of een mens is,
08:19
little treats and sometimes
little punishments
little punishments
143
487156
2840
kleine traktaties en kleine straffen
als feedback op wat ze doen.
08:22
as feedback to what they do.
144
490020
1817
08:24
So if you have an animal in a cage,
it might be candy and electric shocks.
it might be candy and electric shocks.
145
492710
5912
Voor een dier in een kooi zijn dat
misschien snoep en elektrische schokken.
misschien snoep en elektrische schokken.
08:30
But if you have a smartphone,
146
498646
2524
Maar met een smartphone
08:33
it's not those things,
it's symbolic punishment and reward.
it's symbolic punishment and reward.
147
501194
6926
wordt het een symbolische
straf of beloning.
straf of beloning.
08:40
Pavlov, one of the early behaviorists,
148
508144
2443
Pavlov, een van de vroege behavioristen,
08:42
demonstrated the famous principle.
149
510611
2952
demonstreerde zijn beroemde principe.
08:45
You could train a dog to salivate
just with the bell, just with the symbol.
just with the bell, just with the symbol.
150
513587
3961
Je traint een hond om te gaan kwijlen
alleen met de bel, alleen met het symbool.
alleen met de bel, alleen met het symbool.
08:49
So on social networks,
151
517572
1586
Op sociale netwerken
08:51
social punishment and social reward
function as the punishment and reward.
function as the punishment and reward.
152
519182
5080
dienen sociale straf en sociale beloning
als straf en beloning.
als straf en beloning.
08:56
And we all know
the feeling of these things.
the feeling of these things.
153
524286
2077
We weten allemaal hoe dat aanvoelt.
Je krijgt die kleine sensatie --
08:58
You get this little thrill --
154
526387
1451
08:59
"Somebody liked my stuff
and it's being repeated."
and it's being repeated."
155
527862
2350
"Iemand vond het leuk
en het wordt herhaald."
en het wordt herhaald."
09:02
Or the punishment:
"Oh my God, they don't like me,
"Oh my God, they don't like me,
156
530236
2334
Of straf: "Oh mijn God,
ze houden niet van me,
ze houden niet van me,
09:04
maybe somebody else
is more popular, oh my God."
is more popular, oh my God."
157
532594
2239
is iemand anders
populairder, oh mijn God."
populairder, oh mijn God."
09:06
So you have those two
very common feelings,
very common feelings,
158
534857
2226
Die twee zeer algemene gevoelens
worden op zo'n manier uitgedeeld
dat je in een soort molen komt te zitten.
dat je in een soort molen komt te zitten.
09:09
and they're doled out in such a way
that you get caught in this loop.
that you get caught in this loop.
159
537107
3564
09:12
As has been publicly acknowledged
by many of the founders of the system,
by many of the founders of the system,
160
540695
4095
Zoals reeds openlijk erkend
door veel oprichters van het systeem;
door veel oprichters van het systeem;
09:16
everybody knew this is what was going on.
161
544814
2341
iedereen wist dat dit gaande was.
09:19
But here's the thing:
162
547871
1619
Maar nu komt het:
09:21
traditionally, in the academic study
of the methods of behaviorism,
of the methods of behaviorism,
163
549514
5294
altijd werden er in de academische studie
van de methoden van het behaviorisme
van de methoden van het behaviorisme
09:26
there have been comparisons
of positive and negative stimuli.
of positive and negative stimuli.
164
554832
5436
positieve en negatieve stimuli vergeleken.
09:32
In this setting, a commercial setting,
165
560292
2364
In dit stramien,
een commercieel stramien,
een commercieel stramien,
09:34
there's a new kind of difference
166
562680
1596
is er een nieuw soort verschil
dat in de academische wereld
een tijdje onder de radar is gebleven.
een tijdje onder de radar is gebleven.
09:36
that has kind of evaded
the academic world for a while,
the academic world for a while,
167
564300
2769
09:39
and that difference
is that whether positive stimuli
is that whether positive stimuli
168
567093
4048
Dit verschil gaat om de vraag
of positieve stimuli
of positieve stimuli
09:43
are more effective than negative ones
in different circumstances,
in different circumstances,
169
571165
3309
effectiever zijn dan negatieve
in verschillende omstandigheden,
in verschillende omstandigheden,
09:46
the negative ones are cheaper.
170
574498
2104
maar de negatieve zijn goedkoper.
09:48
They're the bargain stimuli.
171
576626
2056
Ze zijn de koopjesstimuli.
09:50
So what I mean by that is it's much easier
172
578706
5703
Wat ik bedoel is dat
het veel gemakkelijker is
het veel gemakkelijker is
om vertrouwen te verliezen
dan om vertrouwen op te bouwen.
dan om vertrouwen op te bouwen.
09:56
to lose trust than to build trust.
173
584433
3116
09:59
It takes a long time to build love.
174
587573
3172
Het duurt lang om liefde op te bouwen.
10:02
It takes a short time to ruin love.
175
590769
2606
Het duurt kort om liefde te ruïneren.
10:05
Now the customers of these
behavior modification empires
behavior modification empires
176
593399
4588
Nu zitten de klanten
van deze gedragsbeïnvloedingsrijken
van deze gedragsbeïnvloedingsrijken
in een zeer snelle lus.
10:10
are on a very fast loop.
177
598011
1423
10:11
They're almost like
high-frequency traders.
high-frequency traders.
178
599458
2045
Het lijken wel flitshandelaars.
10:13
They're getting feedbacks
from their spends
from their spends
179
601527
2024
Ze krijgen feedback over hun uitgaven
of over wat ze ook doen
behalve uitgeven.
behalve uitgeven.
10:15
or whatever their activities are
if they're not spending,
if they're not spending,
180
603575
2802
10:18
and they see what's working,
and then they do more of that.
and then they do more of that.
181
606401
3270
Ze zien wat werkt,
en dan doen ze meer van dat.
en dan doen ze meer van dat.
10:21
And so they're getting the quick feedback,
182
609695
2040
Zo krijgen ze snelle feedback,
10:23
which means they're responding
more to the negative emotions,
more to the negative emotions,
183
611759
3040
wat betekent dat ze meer reageren
op negatieve emoties
op negatieve emoties
10:26
because those are the ones
that rise faster, right?
that rise faster, right?
184
614823
3937
want dat zijn degenen
die sneller stijgen, toch?
die sneller stijgen, toch?
10:30
And so therefore,
even well-intentioned players
even well-intentioned players
185
618784
3548
En daarom zullen
zelfs goed bedoelende spelers,
zelfs goed bedoelende spelers,
die denken dat ze alleen maar
reclame maken voor tandpasta,
reclame maken voor tandpasta,
10:34
who think all they're doing
is advertising toothpaste
is advertising toothpaste
186
622356
2865
10:37
end up advancing the cause
of the negative people,
of the negative people,
187
625245
3031
uiteindelijk de weg vrijmaken
voor de negatieve mensen,
voor de negatieve mensen,
10:40
the negative emotions, the cranks,
188
628300
2334
de negatieve emoties, de kwakzalvers,
10:42
the paranoids,
189
630658
1444
de paranoïden,
10:44
the cynics, the nihilists.
190
632126
3080
de cynici, de nihilisten.
10:47
Those are the ones who get
amplified by the system.
amplified by the system.
191
635230
3493
Die worden versterkt door het systeem.
10:50
And you can't pay one of these companies
to make the world suddenly nice
to make the world suddenly nice
192
638747
5651
Zulke bedrijven kun je nauwelijks betalen
om de wereld opeens leuk te maken
om de wereld opeens leuk te maken
en de democratie te verbeteren.
10:56
and improve democracy
193
644422
1151
10:57
nearly as easily as you can pay
to ruin those things.
to ruin those things.
194
645597
3841
Het gaat ze veel makkelijker af
om die dingen te ruïneren.
om die dingen te ruïneren.
Met dit dilemma
hebben we onszelf opgezadeld.
hebben we onszelf opgezadeld.
11:01
And so this is the dilemma
we've gotten ourselves into.
we've gotten ourselves into.
195
649462
3719
11:05
The alternative is to turn back the clock,
with great difficulty,
with great difficulty,
196
653856
5232
Het alternatief is om de klok
met veel moeite terug te draaien
met veel moeite terug te draaien
11:11
and remake that decision.
197
659112
2841
en die beslissing te herstellen.
11:13
Remaking it would mean two things.
198
661977
4038
Het herstellen zou twee dingen betekenen.
Het zou ten eerste betekenen dat velen,
die het zich konden veroorloven,
die het zich konden veroorloven,
11:18
It would mean first that many people,
those who could afford to,
those who could afford to,
199
666039
3928
11:21
would actually pay for these things.
200
669991
2207
er eigenlijk voor zouden betalen.
11:24
You'd pay for search,
you'd pay for social networking.
you'd pay for social networking.
201
672222
4407
Je zou betalen voor opzoeken,
je zou betalen voor sociale netwerken.
je zou betalen voor sociale netwerken.
11:28
How would you pay?
Maybe with a subscription fee,
Maybe with a subscription fee,
202
676653
3461
Hoe zou je betalen?
Misschien met een abonnementsgeld,
Misschien met een abonnementsgeld,
11:32
maybe with micro-payments as you use them.
203
680138
2738
misschien met micro-betalingen
als je het gebruikt.
als je het gebruikt.
11:34
There's a lot of options.
204
682900
1802
Er zijn allerlei mogelijkheden.
11:36
If some of you are recoiling,
and you're thinking,
and you're thinking,
205
684726
2397
Mocht je terugdeinzen en denken:
"Mijn God, daar zou ik nooit voor betalen!
11:39
"Oh my God, I would never pay
for these things.
for these things.
206
687147
2366
Wie zou je ooit zover kunnen krijgen?"
11:41
How could you ever get anyone to pay?"
207
689537
2095
11:43
I want to remind you
of something that just happened.
of something that just happened.
208
691656
3239
Denk dan even aan iets dat net gebeurde.
11:46
Around this same time
209
694919
2054
Rond dezelfde tijd
11:48
that companies like Google and Facebook
were formulating their free idea,
were formulating their free idea,
210
696997
5707
dat bedrijven als Google en Facebook
hun idee van gratis uitwerkten,
hun idee van gratis uitwerkten,
11:54
a lot of cyber culture
also believed that in the future,
also believed that in the future,
211
702728
4504
was veel cybercultuur ook van mening
dat in de toekomst,
dat in de toekomst,
11:59
televisions and movies
would be created in the same way,
would be created in the same way,
212
707256
3022
televisie en films op dezelfde manier
zouden worden gemaakt,
zouden worden gemaakt,
12:02
kind of like the Wikipedia.
213
710302
1755
een beetje als Wikipedia.
12:04
But then, companies
like Netflix, Amazon, HBO,
like Netflix, Amazon, HBO,
214
712456
5064
Maar toen zeiden bedrijven
als Netflix, Amazon, HBO:
als Netflix, Amazon, HBO:
12:09
said, "Actually, you know, subscribe.
We'll give you give you great TV."
We'll give you give you great TV."
215
717544
3739
"Abonneer je en we geven je geweldige tv."
12:13
And it worked!
216
721307
1373
En het werkte!
12:14
We now are in this period
called "peak TV," right?
called "peak TV," right?
217
722704
3874
We hebben nu 'piek-tv’, toch?
12:18
So sometimes when you pay for stuff,
things get better.
things get better.
218
726602
4198
Soms worden dingen beter
als je ervoor betaalt.
als je ervoor betaalt.
12:22
We can imagine a hypothetical --
219
730824
2286
We kunnen ons een hypothetische --
12:25
(Applause)
220
733134
4671
(Applaus)
12:29
We can imagine a hypothetical world
of "peak social media."
of "peak social media."
221
737829
3659
een hypothetische wereld voorstellen
van ‘piek sociale media’.
van ‘piek sociale media’.
12:33
What would that be like?
222
741512
1349
Wat zou dat zijn?
12:34
It would mean when you get on,
you can get really useful,
you can get really useful,
223
742885
2770
Als je online zou gaan,
zou je echt nuttig, gezaghebbend
zou je echt nuttig, gezaghebbend
12:37
authoritative medical advice
instead of cranks.
instead of cranks.
224
745679
3095
medisch advies krijgen
in plaats van kwakzalvers.
in plaats van kwakzalvers.
12:41
It could mean when you want
to get factual information,
to get factual information,
225
749143
3310
Het zou kunnen betekenen
dat als je feitelijke informatie wil,
dat als je feitelijke informatie wil,
12:44
there's not a bunch of weird,
paranoid conspiracy theories.
paranoid conspiracy theories.
226
752477
3254
je geen rare, paranoïde
samenzweringstheorieën aantreft.
samenzweringstheorieën aantreft.
12:47
We can imagine this wonderful
other possibility.
other possibility.
227
755755
4235
We kunnen ons deze prachtige
andere mogelijkheid voorstellen.
andere mogelijkheid voorstellen.
12:52
Ah.
228
760014
1261
Ah.
12:53
I dream of it. I believe it's possible.
229
761299
2130
Ik droom ervan.
Ik geloof dat het kan.
Ik geloof dat het kan.
12:55
I'm certain it's possible.
230
763453
3302
Ik ben er zeker van dat het mogelijk is.
12:58
And I'm certain that the companies,
the Googles and the Facebooks,
the Googles and the Facebooks,
231
766779
4747
En ik ben er zeker van dat de bedrijven,
de Googles en de Facebooks,
de Googles en de Facebooks,
het in deze wereld
eigenlijk beter zouden doen.
eigenlijk beter zouden doen.
13:03
would actually do better in this world.
232
771550
2312
13:05
I don't believe we need
to punish Silicon Valley.
to punish Silicon Valley.
233
773886
3166
Ik geloof niet dat we Silicon Valley
moeten gaan straffen.
moeten gaan straffen.
13:09
We just need to remake the decision.
234
777076
2253
We moeten alleen de beslissing herzien.
13:12
Of the big tech companies,
235
780702
1882
Van de grote tech-bedrijven,
13:14
it's really only two that depend
on behavior modification and spying
on behavior modification and spying
236
782608
5563
zijn het er eigenlijk maar twee
die gedragsbeïnvloeding en spionage
die gedragsbeïnvloeding en spionage
nodig hebben voor hun businessplan.
13:20
as their business plan.
237
788195
1257
13:21
It's Google and Facebook.
238
789476
1759
Dat zijn Google en Facebook.
13:23
(Laughter)
239
791259
1310
(Gelach)
13:24
And I love you guys.
240
792593
1691
En ik hou van jullie.
13:26
Really, I do. Like, the people
are fantastic.
are fantastic.
241
794308
2721
Echt. De mensen zijn fantastisch.
13:30
I want to point out, if I may,
242
798371
3182
Ik wil erop wijzen, als ik mag,
13:33
if you look at Google,
243
801577
1151
kijk naar Google,
13:34
they can propagate cost centers
endlessly with all of these companies,
endlessly with all of these companies,
244
802752
5087
ze kunnen met elk van deze bedrijven
kostenplaatsen eindeloos propageren,
kostenplaatsen eindeloos propageren,
maar winstplaatsen
kunnen ze niet propageren.
kunnen ze niet propageren.
13:39
but they cannot propagate profit centers.
245
807863
2048
13:41
They cannot diversify,
because they're hooked.
because they're hooked.
246
809935
3181
Ze kunnen niet diversifiëren,
omdat ze verslaafd zijn.
omdat ze verslaafd zijn.
13:45
They're hooked on this model,
just like their own users.
just like their own users.
247
813140
2627
Ze zijn verslaafd aan dit model,
net als hun gebruikers.
net als hun gebruikers.
13:47
They're in the same trap as their users,
248
815791
2298
Ze zitten in dezelfde val
als de gebruikers,
als de gebruikers,
13:50
and you can't run
a big corporation that way.
a big corporation that way.
249
818113
2504
en zo leid je geen groot bedrijf.
13:52
So this is ultimately totally
in the benefit of the shareholders
in the benefit of the shareholders
250
820641
3603
Dus is dit uiteindelijk volledig
in het voordeel van de aandeelhouders
in het voordeel van de aandeelhouders
13:56
and other stakeholders of these companies.
251
824268
2445
en andere belanghebbenden
van deze bedrijven.
van deze bedrijven.
13:58
It's a win-win solution.
252
826737
2350
Het is een win-win-oplossing.
14:01
It'll just take some time
to figure it out.
to figure it out.
253
829111
2515
Het vergt alleen wat tijd
om het uit te werken.
om het uit te werken.
Een hoop details om uit te werken,
14:03
A lot of details to work out,
254
831650
2262
14:05
totally doable.
255
833936
1830
maar helemaal haalbaar.
14:07
(Laughter)
256
835790
2415
(Gelach)
14:10
I don't believe our species
can survive unless we fix this.
can survive unless we fix this.
257
838229
3834
Ik geloof niet dat onze soort
kan overleven, tenzij we dit oplossen.
kan overleven, tenzij we dit oplossen.
14:14
We cannot have a society
258
842087
2290
We kunnen geen samenleving hebben
14:16
in which, if two people
wish to communicate,
wish to communicate,
259
844401
2961
waarin, als twee mensen
willen communiceren,
willen communiceren,
14:19
the only way that can happen
is if it's financed by a third person
is if it's financed by a third person
260
847386
3440
de enige manier via een derde betalende is
14:22
who wishes to manipulate them.
261
850850
2346
die hen wil manipuleren.
14:25
(Applause)
262
853220
6238
(Applaus) (Gejuich)
14:35
(Applause ends)
263
863077
1151
14:36
In the meantime,
if the companies won't change,
if the companies won't change,
264
864942
2945
In afwachting kunnen jullie,
als de bedrijven niet veranderen,
als de bedrijven niet veranderen,
14:39
delete your accounts, OK?
265
867911
1666
jullie accounts verwijderen, OK?
14:41
(Laughter)
266
869601
1269
(Gelach)
14:42
(Applause)
267
870894
1046
(Applaus)
14:43
That's enough for now.
268
871964
1509
Dat is genoeg voor vandaag.
14:45
Thank you so much.
269
873497
1151
Heel erg bedankt.
14:46
(Applause)
270
874672
6804
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Jaron Lanier - Scientist, musician, visual artist, authorJaron Lanier is a scientist, musician and writer best known for his work in virtual reality and his advocacy of humanism and sustainable economics in a digital context.
Why you should listen
Jaron Lanier is interested in the idea that virtual reality might help us notice the magic of ordinary reality and the idea that paying people for the data that is now taken from them might be the best path to a sustainable, dignified future economy.
Lanier's 1980s start-up created the first commercial VR products and introduced avatars, multi-person virtual world experiences and prototypes of major VR applications such as surgical simulation. Lanier coined or popularized the terms "virtual reality" and "mixed reality." He recently released a new book, Dawn of the New Everything: Encounters with Reality and Virtual Reality. Both of his previous books, Who Owns the Future? and You Are Not a Gadget are international bestsellers. His most recent book (May 29, 2018) is entitled Ten Arguments for Deleting Your Social Media Accounts Right Now.
Lanier was a mainstay of the earliest TED conferences; he still thinks of TED as a charming little gathering.
Jaron Lanier | Speaker | TED.com