ABOUT THE SPEAKER
Michel Laberge - Plasma physicist
In a lab near Vancouver, Michel Laberge and his team at General Fusion are building a prototype fusion reactor that mimics the processes of the sun to produce cheap, clean and abundant energy.

Why you should listen
Fusion, putting it briefly, is what happens inside the sun: intense heat and pressure combine to convert hydrogen into helium, releasing heat and energy in a self-sustaining reaction. Harnessing that same kind of reaction could someday solve the energy crisis here on Earth, and the US (at the National Ignition Facility in California, using the world's most powerful laser), Europe (at ITER) and China are all working on fusion in multi-billion-dollar labs. Meanwhile, just outside Vancouver, a private-government collaboration spending millions-with-an-m is keeping pace.
 
At General Fusion, plasma physicist Michel Laberge hopes to start a fusion reaction by combining several techniques in one reactor. Inside a spherical chamber, molten lead-lithium is spun up into a vortex, then shot with a pulse of magnetically contained plasma -- meanwhile, around the edge of the sphere, an array of pistons will drive a pressure wave into the center of the sphere, compressing the plasma to fusion conditions. General Fusion is designing and protoyping each piece of this system.
More profile about the speaker
Michel Laberge | Speaker | TED.com
TED2014

Michel Laberge: How synchronized hammer strikes could generate nuclear fusion

Michel Laberge: Hoe gesynchroniseerde hamerslagen kernfusie zouden kunnen genereren

Filmed:
1,108,602 views

Onze energietoekomst berust op kernfusie, zegt Michel Maberge. Deze plasmanatuurkundige leidt een klein bedrijf met een groots, nieuw idee voor een nieuw type kernreactor die goedkope, zuivere energie zou kunnen voortbrengen. Zijn geheime recept? Hoge snelheden, verzengende temperaturen en een verpletterende druk. In deze hoopvolle talk legt hij uit hoe kernfusie er staat aan te komen.
- Plasma physicist
In a lab near Vancouver, Michel Laberge and his team at General Fusion are building a prototype fusion reactor that mimics the processes of the sun to produce cheap, clean and abundant energy. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
WowWow, this is brighthelder.
0
1090
2031
Hola, wat een sterke lamp.
00:15
It mustmoet use a lot of powermacht.
1
3121
2991
Die zal wel
een hoop energie nodig hebben.
00:18
Well, flyingvliegend you all in here
2
6112
1492
Jullie allemaal hiernaartoe vliegen,
00:19
mustmoet have costkosten a bitbeetje of energyenergie too.
3
7604
2448
zal ook wel een pak energie
hebben gekost.
00:22
So the wholegeheel planetplaneet needsbehoefte aan a lot of energyenergie,
4
10052
2918
De hele planeet snakt naar energie
00:24
and so farver we'vewij hebben been runninglopend mostlymeestal on fossilfossiel fuelbrandstof.
5
12970
2901
en tot nu toe was dat
bijna allemaal fossiele energie.
00:27
We'veWe hebben been burningbrandend gasgas-.
6
15871
2049
We verbrandden petroleum.
00:29
It's been a good runrennen.
7
17920
1387
Dat was leuk.
00:31
It got us to where we are, but we have to stop.
8
19307
2868
Dat bracht ons tot hier,
maar zo kan het niet doorgaan.
00:34
We can't do that anymoremeer.
9
22175
2154
Dat kan zo niet verder.
00:36
So we are tryingproberen differentverschillend typestypes of energyenergie now,
10
24329
2281
We proberen nu
andere vormen van energie uit,
00:38
alternativealternatief energyenergie,
11
26610
1214
alternatieve energie.
00:39
but it provedbewees quiteheel difficultmoeilijk to find something
12
27824
2498
Maar niets bleek
00:42
that's as convenientgeschikt and as cost-effectivekostenefficient
13
30322
2801
zo makkelijk en kosteneffectief
00:45
as oilolie-, gasgas- and coalsteenkool.
14
33123
2817
als olie, gas en steenkool.
00:47
My personalpersoonlijk favoritefavoriete is nuclearnucleair energyenergie.
15
35940
4090
Mijn favoriet is kernenergie.
00:52
Now, it's very energy-denseenergie-dichte,
16
40030
2601
Ze heeft een grote energiedichtheid,
00:54
it producesproduceert solidsolide, reliablebetrouwbaar powermacht,
17
42631
2481
ze produceert
een massa betrouwbaar vermogen
00:57
and it doesn't make any COCO2.
18
45112
2383
en ze stoot geen CO2 uit.
00:59
Now we know of two waysmanieren
19
47495
1492
Het kan op twee manieren:
01:00
of makingmaking nuclearnucleair energyenergie: fissionfission and fusionfusie.
20
48987
5174
kernsplijting en kernfusie.
01:06
Now in fissionfission, you take a biggroot nucleusNucleus,
21
54161
2345
Bij kernsplijting
vertrek je van een grote kern
01:08
you breakbreken it in partdeel, in two,
22
56506
1635
en je breekt ze in stukken.
01:10
and it makesmerken lots of energyenergie,
23
58141
1547
Dat geeft een pak energie.
01:11
and this is how the nuclearnucleair reactorreactor todayvandaag workswerken.
24
59688
2213
Zo werkt een kernreactor vandaag.
01:13
It workswerken prettymooi good.
25
61901
1409
Doet het niet slecht.
01:15
And then there's fusionfusie.
26
63310
2154
Maar er is ook kernfusie.
01:17
Now, I like fusionfusie. Fusion'sDe fusie much better.
27
65464
2406
Ik ben weg van fusie.
Fusie is beter.
01:19
So you take two smallklein nucleikernen,
28
67870
1694
Je vertrekt van twee kleine kernen,
01:21
you put it togethersamen, and you make heliumhelium,
29
69564
2506
brengt ze samen en je krijgt helium.
01:24
and that's very niceleuk.
30
72070
1358
Dat is fijn,
want er komt een hoop energie bij vrij.
01:25
It makesmerken lots of energyenergie.
31
73428
1546
01:26
This is nature'snatuur way of producingproducerende energyenergie.
32
74974
2600
Dat is de manier
waarop de natuur energie maakt.
01:29
The sunzon and all the starssterren in the universeuniversum
33
77574
2408
De zon en alle sterren in het heelal
01:31
runrennen on fusionfusie.
34
79982
2245
lopen op fusie.
01:34
Now, a fusionfusie plantfabriek
35
82227
1896
Een fusiereactor
01:36
would actuallywerkelijk be quiteheel cost-effectivekostenefficient
36
84123
2315
zou heel kosteneffectief
01:38
and it alsoook would be quiteheel safeveilig.
37
86438
1990
en veilig zijn.
01:40
It only producesproduceert shortkort termtermijn radioactiveradioactieve wasteverspilling,
38
88428
4433
Er ontstaat alleen maar
kortlevend radioactief afval,
01:44
and it cannotkan niet meltsmelten down.
39
92861
2032
en kernsmelting is onmogelijk.
01:46
Now, the fuelbrandstof from fusionfusie comeskomt from the oceanoceaan.
40
94893
2527
De brandstof halen we uit zeewater.
01:49
In the oceanoceaan, you can extractextract the fuelbrandstof
41
97420
1818
Uit zeewater kan je brandstof halen
01:51
for about one thousandthduizendste of a centcent
42
99238
1890
aan zo'n 0,001 cent per kilowattuur.
01:53
perper kilowatt-hourkilowattuur, so that's very, very cheapgoedkoop.
43
101128
2331
Heel, heel goedkoop.
01:55
And if the wholegeheel planetplaneet would runrennen on fusionfusie,
44
103459
3388
Als de hele planeet
op kernfusie zou lopen,
konden we brandstof
winnen uit zeewater.
01:58
we could extractextract the fuelbrandstof from the oceanoceaan.
45
106847
1444
02:00
It would runrennen for billionsmiljarden and billionsmiljarden of yearsjaar.
46
108291
3264
We hadden genoeg
voor miljarden jaren.
Nu, als fusie toch zo geweldig is,
waarom hebben we ze dan nog niet?
02:03
Now, if fusionfusie is so great, why don't we have it?
47
111555
3772
02:07
Where is it?
48
115327
1336
Waar blijft ze?
Er zit altijd
een addertje onder het gras.
02:08
Well, there's always a bitbeetje of a catchvangst.
49
116663
1848
02:10
FusionFusion is really, really hardhard to do.
50
118511
3238
Fusie is heel, heel moeilijk.
02:13
So the problemprobleem is, those two nucleikernen,
51
121749
2484
Omdat die twee kernen
02:16
they are bothbeide positivelypositief chargedopgeladen,
52
124233
1628
positief geladen zijn,
02:17
so they don't want to fusefuse.
53
125861
1791
stoten ze elkaar af.
02:19
They go like this. They go like that.
54
127652
1777
Zo gaat dat.
Ze bewegen zo.
Om ze te doen fuseren,
02:21
So in orderbestellen to make them fusefuse,
55
129429
964
02:22
you have to throwGooi them at
eachelk other with great speedsnelheid,
56
130393
2187
moeten ze met grote snelheid
tegen elkaar smakken.
02:24
and if they have enoughgenoeg speedsnelheid,
57
132580
913
Bewegen ze snel genoeg,
02:25
they will go againsttegen the repulsionafstoting,
58
133493
1834
dan kunnen ze de afstoting overwinnen,
02:27
they will touchaanraken, and they will make energyenergie.
59
135327
2153
elkaar raken en energie vrijgeven.
02:29
Now, the particledeeltje speedsnelheid
60
137480
2407
Deeltjessnelheid
is een maat voor temperatuur.
02:31
is a measuremaatregel of the temperaturetemperatuur-.
61
139887
1770
De benodigde temperatuur
02:33
So the temperaturetemperatuur- requirednodig for fusionfusie
62
141657
1742
02:35
is 150 billionmiljard degreesgraden C.
63
143399
3162
bedraagt 150 miljard graden Celsius.
02:38
This is ratherliever warmwarm,
64
146561
1831
Da's nogal warm.
02:40
and this is why fusionfusie is so hardhard to do.
65
148392
3446
En daarom is fusie zo moeilijk.
02:43
Now, I caughtgevangen my little fusionfusie bugkever
66
151838
2025
Ik werd door kernfusie aangestoken
02:45
when I did my PhPH.D. here at the
UniversityUniversiteit of BritishBritse ColumbiaColumbia,
67
153863
3670
tijdens mijn doctoraatsstudie hier aan
de universiteit van Brits Columbia.
02:49
and then I got a biggroot jobbaan in a laserlaser printerprinter placeplaats
68
157533
3052
Maar toen kreeg ik een goede job
in een groot laserprinterbedrijf.
02:52
makingmaking printinghet drukken for the printinghet drukken industryindustrie.
69
160585
2538
Ze maakten drukwerk
voor de printerindustrie.
02:55
I workedwerkte there for 10 yearsjaar,
70
163123
2252
Ik werkte er 10 jaar
02:57
and I got a little bitbeetje boredverveeld,
71
165375
1680
en raakte er wat op uitgekeken.
02:59
and then I was 40, and I got a mid-lifemidden van het leven crisiscrisis,
72
167055
2953
Op mijn 40ste kreeg ik een midlifecrisis.
03:02
you know, the usualgebruikelijk thing:
73
170008
1633
Je weet wel, de gebruikelijke zaken.
03:03
Who am I? What should I do?
74
171641
2459
Wie ben ik?
Wat staat me te doen?
03:06
What should I do? What can I do?
75
174100
2586
Wat kan ik doen?
03:08
And then I was looking at my good work,
76
176686
2052
Ik bekeek mijn werk
en zag dat ik bezig was
met wouden om te leggen,
03:10
and what I was doing is I was cuttingsnijdend the forestsbossen
77
178738
2051
03:12
around here in B.C.
78
180789
1355
hier in Brits Columbia.
03:14
and buryingbegraven you, all of you,
79
182144
1594
Ik begroef jullie allemaal
03:15
in millionsmiljoenen of tonstons of junkrommel mailmail.
80
183738
3442
onder miljoenen tonnen
ongevraagde reclame.
03:19
Now, that was not very satisfactorybevredigend.
81
187180
1935
Daar was ik niet blij mee.
03:21
So some people buykopen a PorschePorsche.
82
189115
2265
Sommigen kopen een Porsche.
03:23
OthersAnderen get a mistressMeesteres.
83
191380
2771
Anderen nemen een minnares.
03:26
But I've decidedbeslist to get my bitbeetje
84
194151
1674
Maar ik wilde mijn steentje bijdragen
03:27
to solveoplossen globalglobaal warmingverwarming and make fusionfusie happengebeuren.
85
195825
4263
om de opwarming tegen te houden
door fusie mogelijk te maken.
03:32
Now, so the first thing I did
86
200088
1731
Eerst ging ik wat grasduinen
03:33
is I lookedkeek into the literatureliteratuur and I see,
87
201819
2429
in de beschikbare literatuur
03:36
how does fusionfusie work?
88
204248
2742
om te weten hoe fusie werkt.
03:38
So the physicistsnatuurkundigen have been
workingwerkend on fusionfusie for a while,
89
206990
3142
De natuurkundigen
zijn er al geruime tijd mee bezig.
Een van de manieren
waarop ze het probeerden,
03:42
and one of the waysmanieren they do it
90
210132
1316
03:43
is with something calledriep a tokamakTokamak.
91
211448
2306
is met een zogenaamde tokamak.
03:45
It's a biggroot ringring of magneticmagnetisch coilspoel,
92
213754
2730
Het is een grote ring
van magnetische spoelen.
03:48
superconductingsupergeleidende coilspoel,
93
216484
1326
Supergeleidende spoelen.
03:49
and it makesmerken a magneticmagnetisch fieldveld-
94
217810
1350
Ze maken een magnetisch veld
03:51
in a ringring like this,
95
219160
1788
in een ring als deze.
03:52
and the hotwarm gasgas- in the middlemidden-,
96
220948
1392
Binnenin zit een heet gas opgesloten,
03:54
whichwelke is calledriep a plasmaplasma, is trappedgevangen.
97
222340
2130
een zogenaamd plasma.
03:56
The particlesdeeltjes go roundronde and roundronde and roundronde
98
224470
1748
De plasmadeeltjes
03:58
the circlecirkel at the wallmuur.
99
226218
1440
draaien er in rond.
Ze injecteren een massa warmte-energie
03:59
Then they throwGooi a hugereusachtig amountbedrag of heatwarmte in there
100
227658
1528
04:01
to try to cookkoken that to fusionfusie temperaturetemperatuur-.
101
229186
2474
waardoor de inhoud
op fusietemperatuur wordt gebracht.
04:03
So this is the insidebinnen of one of those donutsdonuts,
102
231660
2328
Hier zie je de binnenkant van zo'n donut
04:05
and on the right sidekant you can see
103
233988
1332
en rechts
04:07
the fusionfusie plasmaplasma in there.
104
235320
2140
zie je het plasma.
04:09
Now, a secondtweede way of doing this
105
237460
2248
Een tweede manier
04:11
is by usinggebruik makend van laserlaser fusionfusie.
106
239708
2400
is laserfusie.
04:14
Now in laserlaser fusionfusie, you have a little pingping pongPong ballbal,
107
242108
2120
Een kleine pingpongbal
04:16
you put the fusionfusie fuelbrandstof in the centercentrum,
108
244228
2046
met fusiebrandstof in het midden
04:18
and you zapZAP that with a wholegeheel
bunchbos of laserlaser around it.
109
246274
2930
wordt beschoten
met een hele batterij lasers.
04:21
The laserslasers are very strongsterk, and it squashespompoenen
110
249204
1704
De lasers zijn uiterst krachtig
04:22
the pingping pongPong ballbal really, really quicksnel.
111
250908
1726
en persen de pingpongbal
supersnel samen.
04:24
And if you squeezeknijpen something hardhard enoughgenoeg,
112
252634
1955
Als je ergens hard genoeg op duwt,
04:26
it getskrijgt hotterheter,
113
254589
1375
wordt het heter.
04:27
and if it getskrijgt really, really fastsnel,
114
255964
1396
Als dat echt, echt snel gebeurt
04:29
and they do that in one billionthMiljardste of a secondtweede,
115
257360
2318
- ze doen het in een miljardste
van een seconde -
04:31
it makesmerken enoughgenoeg energyenergie and enoughgenoeg heatwarmte
116
259678
1903
is dat voldoende energie
04:33
to make fusionfusie.
117
261581
1336
om de fusie in gang te zetten.
04:34
So this is the insidebinnen of one suchzodanig machinemachine.
118
262917
2077
Dit is de binnenkant van zo'n machine.
04:36
You see the laserlaser beamBeam and the pelletpellet
119
264994
1843
Je ziet de laserstralen
en de pellet in het midden.
04:38
in the centercentrum.
120
266837
1549
04:40
Now, mostmeest people think that fusionfusie is going nowherenergens.
121
268386
2962
De meeste mensen
zien geen brood in kernfusie.
04:43
They always think that the physicistsnatuurkundigen are in theirhun lablaboratorium
122
271348
2932
Ze denken dat de natuurkundigen
in hun labs
wel erg hard werken,
maar dat het geen resultaat geeft.
04:46
and they're workingwerkend hardhard, but nothing is happeninggebeurtenis.
123
274280
1815
04:48
That's actuallywerkelijk not quiteheel truewaar.
124
276095
1520
Niet helemaal waar.
04:49
This is a curvekromme of the gainkrijgen in fusionfusie
125
277615
1992
Deze grafiek laat zien
hoe fusie verbeterde
04:51
over the last 30 yearsjaar or so,
126
279607
2192
in de laatste 30 jaar.
04:53
and you can see that we're makingmaking now
127
281799
1558
Je kan zien dat het nu
04:55
about 10,000 timestijden more fusionfusie than we used to
128
283357
2833
al 10.000 keer beter gaat
04:58
when we startedbegonnen.
129
286190
1074
dan in het begin.
04:59
That's a prettymooi good gainkrijgen.
130
287264
995
Dat is helemaal niet slecht.
05:00
As a matterer toe doen of factfeit, it's as fastsnel
131
288259
1986
In feite gaat het even snel vooruit
05:02
as the fabledfabelachtige Moore'sMoore's LawWet
132
290245
1700
als bij de fabelachtige wet van Moore
05:03
that definedbepaald the amountbedrag of transistorstransistors
133
291945
2204
die weergaf hoe het aantal transistors
05:06
they can put on a chipspaander.
134
294149
1517
op één chip toenam.
05:07
Now, this dotpunt here is calledriep JETJET,
135
295666
3005
Deze stip hier stelt JET voor,
05:10
the JointGezamenlijke EuropeanEuropese TorusTorus.
136
298671
1423
de Joint European Torus.
05:12
It's a biggroot tokamakTokamak donutdonut in EuropeEuropa,
137
300094
2430
Het is een grote Europese tokamak-donut.
05:14
and this machinemachine in 1997
138
302524
3070
Ze produceerde in 1997
16 megawatt fusievermogen
05:17
producedgeproduceerd 16 megawattsmegawatt of fusionfusie powermacht
139
305594
3224
05:20
with 17 megawattsmegawatt of heatwarmte.
140
308818
2158
voor 17 megawatt warmte-input.
Daar hebben we niet veel aan,
zal je zeggen,
05:22
Now, you say, that's not much use,
141
310976
1805
05:24
but it's actuallywerkelijk prettymooi closedichtbij,
142
312781
1711
maar we komen in de buurt.
05:26
consideringgezien het feit we can get
143
314492
1040
Denk eraan dat het
05:27
about 10,000 timestijden more than we startedbegonnen.
144
315532
2307
ongeveer 10.000 keer beter is
dan toen we begonnen.
05:29
The secondtweede dotpunt here is the NIFNIF.
145
317839
2613
De tweede stip hier is de NIF,
de National Ignition Facility.
05:32
It's the NationalNationale IgnitionOntsteking FacilityFaciliteit.
146
320452
2286
Het is een grote lasermachine in de VS.
05:34
It's a biggroot laserlaser machinemachine in the U.S.,
147
322738
2526
Ze veroorzaakte vorige maand
05:37
and last monthmaand they announcedaangekondigd
148
325264
1277
heel wat ophef
05:38
with quiteheel a bitbeetje of noiselawaai
149
326541
1853
toen ze meer energie produceerde
05:40
that they had managedbeheerd to make more fusionfusie energyenergie
150
328394
2158
05:42
from the fusionfusie
151
330552
1590
uit de fusie
05:44
than the energyenergie that they put in
the centercentrum of the pingping pongPong ballbal.
152
332142
2856
dan de energie
die ze in de pingpongbal stopte.
05:46
Now, that's not quiteheel good enoughgenoeg,
153
334998
1825
Dat is natuurlijk nog niet voldoende
want de laser vroeg daarvoor
05:48
because the laserlaser to put that energyenergie in
154
336823
1700
05:50
was more energyenergie than that,
155
338523
1732
meer energie dan dat,
05:52
but it was prettymooi good.
156
340255
2040
maar het was tamelijk goed.
05:54
Now this is ITERITER,
157
342295
1727
Dit is ITER,
05:56
pronounceduitgesproken in FrenchFrans: EE-tairhEE-tairh.
158
344022
2058
op zijn Frans uitgesproken: ie-tèr.
05:58
So this is a biggroot collaborationsamenwerking of differentverschillend countrieslanden
159
346080
3131
Het is een groot samenwerkingsverband
tussen verschillende landen.
06:01
that are buildinggebouw a hugereusachtig magneticmagnetisch donutdonut
160
349211
1855
Ze bouwen een grote magnetische donut
06:03
in the southzuiden of FranceFrankrijk,
161
351066
1944
in het zuiden van Frankrijk.
06:05
and this machinemachine, when it's finishedgeëindigd,
162
353010
2008
Als deze machine gaat werken,
06:07
will produceproduceren 500 megawattsmegawatt of fusionfusie powermacht
163
355018
2778
gaat ze 500 megawatt
fusievermogen produceren
06:09
with only 50 megawattsmegawatt to make it.
164
357796
2400
met slechts 50 megawatt
om ze te starten.
06:12
So this one is the realecht one.
165
360196
1186
Dit is een echte.
06:13
It's going to work.
166
361382
732
Die gaat werken.
06:14
That's the kindsoort of machinemachine that makesmerken energyenergie.
167
362114
2192
Dit soort machine brengt energie voort.
06:16
Now if you look at the graphdiagram, you will noticekennisgeving
168
364306
1756
Als je de grafiek bekijkt,
06:18
that those two dotsstippen are a little bitbeetje
169
366062
1505
zie je dat deze twee stippen
een beetje naar rechts afwijken.
06:19
on the right of the curvekromme.
170
367567
1042
06:20
We kindsoort of have fallengesneuvelde off the progressvooruitgang.
171
368609
1936
Ze stroken niet
met de verwachte vooruitgang.
06:22
ActuallyEigenlijk, the sciencewetenschap to make those machinesmachines
172
370545
1989
De nodige know-how
was aanwezig
06:24
was really in time
173
372534
1536
om fusie-energie te produceren
volgens deze verwachting.
06:26
to produceproduceren fusionfusie duringgedurende that curvekromme.
174
374070
2836
06:28
HoweverEchter, there has been a bitbeetje of politicspolitiek going on,
175
376906
2739
Maar door politiek getouwtrek
06:31
and the will to do it was not there,
176
379645
2132
en wat minder enthousiasme,
06:33
so it drifteddreef to the right.
177
381777
1678
week het wat af naar rechts.
06:35
ITERITER, for examplevoorbeeld, could have been builtgebouwd
178
383455
2056
ITER had bijvoorbeeld al kunnen klaar zijn
06:37
in 2000 or 2005,
179
385511
1851
in 2000 of 2005.
06:39
but because it's a biggroot internationalInternationale collaborationsamenwerking,
180
387362
2445
Omdat er echter zoveel landen meededen,
06:41
the politicspolitiek got in and it delayedvertraagd it a bitbeetje.
181
389807
2448
ging de politiek
stokken in de wielen steken.
06:44
For examplevoorbeeld, it tooknam them about threedrie yearsjaar
182
392255
1624
Het duurde al 3 jaar
06:45
to decidebesluiten where to put it.
183
393879
1568
om uit te maken
waar ze gebouwd ging worden.
06:47
Now, fusionfusie is oftenvaak criticizedbekritiseerd
184
395447
2536
Fusie wordt vaak
06:49
for beingwezen a little too expensiveduur.
185
397983
1600
veel te duur gevonden.
06:51
Yes, it did costkosten
186
399583
1541
Het kostte inderdaad
06:53
a billionmiljard dollarsdollars or two billionmiljard dollarsdollars a yearjaar
187
401124
2036
een paar miljard per jaar
om deze vooruitgang te bereiken.
06:55
to make this progressvooruitgang.
188
403160
1193
Vergelijk dat eens
met wat het kostte
06:56
But you have to comparevergelijken that to the costkosten
189
404353
1590
06:57
of makingmaking Moore'sMoore's LawWet.
190
405943
1240
om de wet van Moore te volgen.
06:59
That costkosten way more than that.
191
407183
1888
Een pak meer.
Het resultaat van de wet van Moore
07:01
The resultresultaat of Moore'sMoore's LawWet
192
409071
1518
07:02
is this cellcel phonetelefoon here in my pocketzak-.
193
410589
1936
is dit mobieltje in mijn zak.
07:04
This cellcel phonetelefoon, and the InternetInternet behindachter it,
194
412525
2229
Dit mobieltje
en het ondersteunend internet
07:06
costkosten about one trillionbiljoen dollarsdollars,
195
414754
2680
kostte zo'n biljoen dollar
07:09
just so I can take a selfieselfie
196
417434
3231
zodat ik nu een selfie kan nemen
07:12
and put it on FacebookFacebook.
197
420665
2574
en op Facebook gooien.
07:15
Then when my dadpa seesziet that,
198
423239
1501
Als mijn pa dat ziet,
07:16
he'llhel be very proudtrots.
199
424740
3180
gaat hij erg trots zijn.
07:19
We alsoook spendbesteden about 650 billionmiljard dollarsdollars a yearjaar
200
427920
3908
We geven ook zo'n 500 miljard euro uit
07:23
in subsidiessubsidies for oilolie- and gasgas-
201
431828
2302
aan subsidies voor olie, gas
07:26
and renewablehernieuwbare energyenergie.
202
434130
1630
en hernieuwbare energie.
07:27
Now, we spendbesteden one halfvoor de helft of a percentprocent of that on fusionfusie.
203
435760
4174
Aan fusie besteden we
een half procent daarvan.
07:31
So me, personallypersoonlijk, I don't think it's too expensiveduur.
204
439934
2648
Ik denk dus niet dat dat teveel is.
07:34
I think it's actuallywerkelijk been shortchangedtekortgedaan,
205
442582
1780
Ik vind het eerder ondermaats,
als je ervan uitgaat dat het
al onze energieproblemen
07:36
consideringgezien het feit it can solveoplossen all our energyenergie problemsproblemen
206
444362
2392
07:38
cleanlynetjes for the nextvolgende couplepaar of billionsmiljarden of yearsjaar.
207
446754
2674
voor de volgende miljarden jaren
zou kunnen oplossen.
07:41
Now I can say that, but I'm a little bitbeetje biasedvooringenomen,
208
449428
2660
Ik ben natuurlijk wat bevooroordeeld
07:44
because I startedbegonnen a fusionfusie companybedrijf
209
452088
1888
omdat ik begon met een fusiemaatschappij
07:45
and I don't even have a FacebookFacebook accountaccount.
210
453976
2558
en zelfs geen Facebookaccount heb.
07:48
So when I startedbegonnen this fusionfusie companybedrijf in 2002,
211
456534
5383
Toen ik er in 1962 mee begon,
07:53
I knewwist I couldn'tkon het niet fightstrijd with the biggroot ladsjongens.
212
461917
2842
wist ik dat ik niet kon optornen
tegen de grote jongens.
07:56
They had much more resourcesmiddelen than me.
213
464759
1577
Die hadden veel meer middelen dan ik.
07:58
So I decidedbeslist I would need to find a solutionoplossing
214
466336
2240
Ik moest dus zoeken
naar een goedkopere
en snellere oplossing.
08:00
that is cheapergoedkoper and fastersneller.
215
468576
1887
08:02
Now magneticmagnetisch and laserlaser fusionfusie
216
470463
1910
Nu zijn magnetische en laserfusie
08:04
are prettymooi good machinesmachines.
217
472373
1431
wel goede machines.
Het zijn geweldige technologieën,
08:05
They are awesomegeweldig piecesstukken of technologytechnologie,
218
473804
1441
08:07
wonderfulprachtig machinesmachines, and they have showngetoond
219
475245
1874
prachtig,
en ze hebben aangetoond
08:09
that fusionfusie can be donegedaan.
220
477119
1479
dat fusie mogelijk is.
08:10
HoweverEchter, as a powermacht plantfabriek,
221
478598
1954
Toch denk ik dat ze
als energiecentrale tekortschieten.
08:12
I don't think they're very good.
222
480552
1871
08:14
They're way too biggroot, way too complicatedingewikkeld,
223
482423
2057
Ze zijn veel te groot,
veel te ingewikkeld,
08:16
way too expensiveduur,
224
484480
1138
veel te duur
08:17
and alsoook, they don't dealtransactie very much
225
485618
1756
en ook gaan ze niet goed om
08:19
with the fusionfusie energyenergie.
226
487374
1274
met de fusie-energie.
Bij fusie komt de energie tevoorschijn
08:20
When you make fusionfusie, the energyenergie comeskomt out
227
488648
1758
onder de vorm
van snelle neutronen uit het plasma.
08:22
as neutronsneutronen, fastsnel neutronsneutronen comeskomt out of the plasmaplasma.
228
490406
2668
08:25
Those neutronsneutronen hitraken the wallmuur of the machinemachine.
229
493074
2260
Die raken de wand van de machine
08:27
It damagesschade it.
230
495334
1385
en beschadigen die.
Je moet iij de warmte-energie
van die neutronen opvangen,
08:28
And alsoook, you have to catchvangst
the heatwarmte from those neutronsneutronen
231
496719
1964
08:30
and runrennen some steamstoom- to spinspinnen a turbineturbine somewhereergens,
232
498683
2433
er stoom mee maken
om een turbine te laten draaien.
08:33
and on those machinesmachines,
233
501116
1284
Daar waren ze bij deze machines
08:34
it was all a bitbeetje of an afterthoughtnabeschouwing.
234
502400
2631
niet zo direct mee bezig.
08:37
So I decidedbeslist that surelyzeker there
is a better way of doing that.
235
505031
3151
Ik vond dat het beter kon.
08:40
So back to the literatureliteratuur,
236
508182
1284
Terug de literatuur in.
08:41
and I readlezen about the fusionfusie everywhereoveral.
237
509466
1992
Ik ging alles over fusie doornemen.
08:43
One way in particularbijzonder attractedaangetrokken my attentionaandacht,
238
511458
2722
Een bepaalde manier trok mijn aandacht.
Ze heette 'magnetic target fusion'
(magnetisch doelfusie)
08:46
and it's calledriep magnetizedgemagnetiseerde targetdoel fusionfusie,
239
514180
2090
08:48
or MTFMTF for shortkort.
240
516270
2588
of MTF.
Bij MTF
08:50
Now, in MTFMTF, what you want to do
241
518858
2442
neem je een grote ton
08:53
is you take a biggroot vatBTW
242
521300
1970
08:55
and you fillvullen that with liquidvloeistof metalmetaal,
243
523270
2016
die je vult met een vloeibaar metaal.
08:57
and you spinspinnen the liquidvloeistof metalmetaal
244
525286
1520
Dat laat je ronddraaien
om in het midden
een vortex of kolk te vormen,
08:58
to openOpen a vortexVortex in the centercentrum,
245
526806
1648
09:00
a bitbeetje like your sinkwastafel.
246
528454
1136
zoals bij de spoelbak
als je de stop eruit trekt.
09:01
When you pullTrekken the plugplug on a sinkwastafel, it makesmerken a vortexVortex.
247
529590
2104
09:03
And then you have some pistonszuigers drivenaangedreven by pressuredruk
248
531694
2396
Aan de buitenkant
09:06
that goesgaat on the outsidebuiten,
249
534090
1476
zitten een paar zuigers
09:07
and this compresseskompressen the liquidvloeistof metalmetaal
250
535566
1920
die het vloeibaar metaal
09:09
around the plasmaplasma, and it compresseskompressen it,
251
537486
1762
rond het plasma samendrukken.
09:11
it getskrijgt hotterheter, like a laserlaser,
252
539248
1654
Dat wordt heter, zoals bij een laser,
en het komt tot fusie.
09:12
and then it makesmerken fusionfusie.
253
540902
1226
09:14
So it's a bitbeetje of a mixmengen
254
542128
920
Het is een tussenvorm tussen
gemagnetiseerde fusie en laserfusie.
09:15
betweentussen a magnetizedgemagnetiseerde fusionfusie
255
543048
1655
09:16
and the laserlaser fusionfusie.
256
544703
1983
09:18
So those have a couplepaar of very good advantagesvoordelen.
257
546686
2773
Beide hebben zo hun voordelen.
09:21
The liquidvloeistof metalmetaal absorbsabsorbeert all the neutronsneutronen
258
549459
2343
Het vloeibaar metaal
absorbeert alle neutronen.
09:23
and no neutronsneutronen hitraken the wallmuur,
259
551802
1756
Geen neutron raakt de wand
09:25
and thereforedaarom there's no damageschade to the machinemachine.
260
553558
2136
en dus wordt de machine niet beschadigd.
09:27
The liquidvloeistof metalmetaal getskrijgt hotwarm,
261
555694
1456
Het metaal wordt heet.
Die warmte gaat
naar een warmtewisselaar
09:29
so you can pumppomp that in a heatwarmte exchangeruitwisselaar,
262
557150
2000
09:31
make some steamstoom-, spinspinnen a turbineturbine.
263
559150
1880
om een stoomturbine te laten draaien.
09:33
So that's a very convenientgeschikt way of doing
264
561030
1179
Dit deel van het proces
09:34
this partdeel of the processwerkwijze.
265
562209
1260
is heel geschikt.
09:35
And finallyTenslotte, all the energyenergie to make the fusionfusie happengebeuren
266
563469
3591
Uiteindelijk komt alle energie
voor de fusie
09:39
comeskomt from steam-poweredstoom-aangedreven pistonszuigers,
267
567060
2135
van een stoommachine
09:41
whichwelke is way cheapergoedkoper than laserslasers
268
569195
1656
Dat is veel goedkoper dan lasers
09:42
or superconductingsupergeleidende coilsspoelen.
269
570851
1894
of supergeleidende spoelen.
09:44
Now, this was all very good
270
572745
1488
Allemaal goed en wel,
09:46
exceptbehalve for the problemprobleem that it didn't quiteheel work.
271
574233
2504
maar het werkte niet.
09:48
(LaughterGelach)
272
576737
1870
(Gelach)
09:50
There's always a catchvangst.
273
578607
1296
Altijd dat addertje onder het gras.
09:51
So when you compresssamendrukken that,
274
579903
1514
Als je dat samendrukt,
09:53
the plasmaplasma coolsCools down
275
581417
1924
koelt het plasma sneller af
09:55
fastersneller than the compressioncompressie speedsnelheid,
276
583341
1628
dan de samendruksnelheid.
09:56
so you're tryingproberen to compresssamendrukken it,
277
584969
1313
Je probeerde het samen te drukken,
09:58
but the plasmaplasma cooledgekoeld down and
cooledgekoeld down and cooledgekoeld down
278
586282
2335
maar het plasma bleef maar afkoelen
10:00
and then it did absolutelyAbsoluut nothing.
279
588617
1941
en deed absoluut niets.
10:02
So when I saw that, I said,
well, this is suchzodanig a shameschande,
280
590558
2035
Dat vond ik nu erg spijtig,
10:04
because it's a very, very good ideaidee.
281
592593
1750
want het was zo'n schitterend idee.
10:06
So hopefullyhopelijk I can improveverbeteren on that.
282
594343
2354
Ik hoop dat te verbeteren.
10:08
So I thought about it for a minuteminuut,
283
596697
1095
Ik dacht er even over na
10:09
and I said, okay, how can we make that work better?
284
597792
2077
en vroeg me af
hoe we het konden verbeteren.
10:11
So then I thought about impactbotsing.
285
599869
1858
Ik dacht aan 'impact'.
10:13
What about if we use a biggroot hammerhamer
286
601727
1834
Wat als we met een grote hamer
10:15
and we swingschommel it and we hitraken the nailnagel like this,
287
603561
2532
de nagel op de kop zouden slaan
10:18
in the placeplaats of puttingzetten the hammerhamer on the nailnagel
288
606093
1974
in plaats van met de hamer
tegen de nagel te drukken
10:20
and pushingduwen and try to put it in? That won'tzal niet work.
289
608067
2195
en hem er zo in te duwen?
10:22
So what the ideaidee is
290
610262
1931
Het idee bestond erin
10:24
is to use the ideaidee of an impactbotsing.
291
612193
1744
'impact' te gaan gebruiken.
10:25
So we accelerateversnellen the pistonszuigers with steamstoom-,
292
613937
2082
We versnellen de zuigers met stoom,
10:28
that takes a little bitbeetje of time,
293
616019
1279
dat duurt even,
10:29
but then, bangknal! you hitraken the pistonzuiger,
294
617298
1983
maar dan ,'Bang!', raak je de zuiger,
10:31
and, baffBAFF!, all the energyenergie is donegedaan instantlyogenblikkelijk,
295
619281
2552
en gaat alle energie, 'Baf!',
10:33
down instantlyogenblikkelijk to the liquidvloeistof,
296
621833
1596
ogenblikkelijk naar de vloeistof.
10:35
and that compresseskompressen the plasmaplasma much fastersneller.
297
623429
2050
Daardoor wordt het plasma
veel sneller samengedrukt.
10:37
So I decidedbeslist, okay, this is good, let's make that.
298
625479
2448
Ik besloot eraan te beginnen.
10:39
So we builtgebouwd this machinemachine in this garagegarage here.
299
627927
3725
We bouwden de machine in deze garage.
10:43
We madegemaakt a smallklein machinemachine
300
631652
1085
We maakten een kleintje
10:44
that we managedbeheerd to squeezeknijpen
301
632737
1972
waar we een beetje neutronen
10:46
a little bitbeetje of neutronsneutronen out of that,
302
634709
1648
uit konden persen.
10:48
and those are my marketingafzet neutronsneutronen,
303
636357
2201
Die neutronen
zijn mijn marketing-neutronen.
10:50
and with those marketingafzet neutronsneutronen,
304
638558
1443
Met die marketing-neutronen
10:52
then I raisedverheven about 50 millionmiljoen dollarsdollars,
305
640001
2599
kon ik 50 miljoen dollar bijeenrijven
10:54
and I hiredgehuurd 65 people. That's my teamteam here.
306
642600
2890
en 65 mensen aannemen.
Dit is mijn team.
10:57
And this is what we want to buildbouwen.
307
645490
1582
Dit is de grote machine
die we willen bouwen,
10:59
So it's going to be a biggroot machinemachine,
308
647072
1514
11:00
about threedrie metersmeter in diameterdiameter,
309
648586
1474
met een doormeter van 3 meter.
11:02
liquidvloeistof leadlood spinningspinnen around,
310
650060
1802
Vloeibaar lood draait erin rond
11:03
biggroot vortexVortex in the centercentrum,
311
651862
1592
grote vortex in het midden.
11:05
put the plasmaplasma on the toptop and on the bottombodem,
312
653454
2320
Boven- en onderaan plasma,
11:07
pistonzuiger hitstreffers on the sidekant,
313
655774
1426
zuiger slaat tegen zijkant,
11:09
bangknal!, it compresseskompressen it,
314
657200
1510
'Bang!' en drukt alles samen,
11:10
and it will make some energyenergie,
315
658710
1284
waardoor wat energie vrijkomt.
11:11
and the neutronNeutron will come out in the liquidvloeistof metalmetaal,
316
659994
2392
Het neutron gaat het metaal in.
Dat gaat dan naar de stoommachine
en laat de machine draaien.
11:14
going to go in a steamstoom- enginemotor and make the turbineturbine,
317
662386
2600
11:16
and some of the steamstoom- will go back
318
664986
1506
Een deel van de stoom
wordt gebruikt om de zuiger
11:18
to firebrand the pistonzuiger.
319
666492
998
11:19
We're going to runrennen that about one time perper secondtweede,
320
667490
1890
één keer per seconde aan te drijven.
11:21
and it will produceproduceren 100 megawattsmegawatt of electricityelektriciteit.
321
669380
5384
Dat gaat 100 megawatt
elektriciteit produceren.
We maakten ook deze injector.
11:26
Okay, we alsoook builtgebouwd this injectorinjector,
322
674764
1685
11:28
so this injectorinjector makesmerken the plasmaplasma to startbegin with.
323
676449
2287
Die maakt het startplasma aan.
11:30
It makesmerken the plasmaplasma at about
324
678736
1715
Dat plasma heeft
11:32
a lukewarmlauw temperaturetemperatuur- of threedrie millionmiljoen degreesgraden C.
325
680451
3975
een zacht temperatuurtje
van zo'n 3.000.000 °C.
Spijtig genoeg houdt het dat
niet lang genoeg vol
11:36
UnfortunatelyHelaas, it doesn't last quiteheel long enoughgenoeg,
326
684426
2207
11:38
so we need to extenduitbreiden the life
of the plasmaplasma a little bitbeetje,
327
686633
3135
zodat we de levensduur van het plasma
nog wat moeten opdrijven.
11:41
but last monthmaand it got a lot better,
328
689768
1632
De laatste maand ging het veel beter.
11:43
so I think we have the plasmaplasma compressingcomprimeren now.
329
691400
2585
Ik denk dat we het plasma
aan het samendrukken zijn.
11:45
Then we builtgebouwd a smallklein spheregebied, about this biggroot,
330
693985
2556
We bouwden een kleine bol,
ongeveer zo groot,
11:48
14 pistonszuigers around it,
331
696541
1466
met 14 zuigers errond
11:50
and this will compresssamendrukken the liquidvloeistof.
332
698007
2324
die de vloeistof gaan samendrukken
11:52
HoweverEchter, plasmaplasma is difficultmoeilijk to compresssamendrukken.
333
700331
2105
Het plasma is moeilijk
samen te drukken.
11:54
When you compresssamendrukken it,
334
702436
789
Als je dat doet,
11:55
it tendsneigt to go a little bitbeetje crookedscheef like that,
335
703225
2552
gaat het wat vervormen.
11:57
so you need the timingtiming of the pistonzuiger
336
705777
1608
Je moet dus de timing van de zuiger
11:59
to be very good,
337
707385
1096
heel goed maken.
12:00
and for that we use severalverscheidene controlcontrole systemssystemen,
338
708481
2672
Daarvoor benutten we
allerlei controlesystemen,
12:03
whichwelke was not possiblemogelijk in 1970,
339
711153
2202
wat in 1970 nog niet kon,
12:05
but we now can do that
340
713355
1392
maar nu kunnen we het
12:06
with niceleuk, newnieuwe electronicselektronica.
341
714747
3292
met fijne, nieuwe elektronica.
12:10
So finallyTenslotte, mostmeest people think that fusionfusie
342
718039
2529
Om te eindigen:
veel mensen denken dat fusie
12:12
is in the futuretoekomst and will never happengebeuren,
343
720568
2152
nooit gerealiseerd zal worden,
12:14
but as a matterer toe doen of factfeit, fusionfusie is gettingkrijgen very closedichtbij.
344
722720
3094
maar in feite staat het te gebeuren.
12:17
We are almostbijna there.
345
725814
1076
We zijn er bijna.
12:18
The biggroot labslabs have showngetoond that fusionfusie is doableuitvoerbaar,
346
726890
2637
De grote labs lieten zien
dat het kan
12:21
and now there are smallklein companiesbedrijven
that are thinkinghet denken about that,
347
729527
2307
en nu zijn kleine bedrijven
ermee bezig.
12:23
and they say, it's not that it cannotkan niet be donegedaan,
348
731834
2361
Het punt is niet meer dat het niet kan,
12:26
but it's how to make it cost-effectivelykosteneffectief.
349
734195
2105
het gaat erom
het betaalbaar te maken.
12:28
GeneralAlgemene FusionFusion is one of those smallklein companiesbedrijven,
350
736300
2153
General Fusion is een van die bedrijfjes,
12:30
and hopefullyhopelijk, very soonspoedig, somebodyiemand, someoneiemand,
351
738453
3318
en hopelijk zal iemand
binnen de kortste keren
12:33
will crackbarst that nutmoer,
352
741771
1283
de noot kraken.
12:35
and perhapsmisschien it will be GeneralAlgemene FusionFusion.
353
743054
1574
Misschien zal dat wel General Fusion zijn.
12:36
Thank you very much.
354
744628
1779
12:38
(ApplauseApplaus)
355
746407
4180
Erg bedankt.
(Applaus)
Translated by Rik Delaet
Reviewed by Els De Keyser

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Michel Laberge - Plasma physicist
In a lab near Vancouver, Michel Laberge and his team at General Fusion are building a prototype fusion reactor that mimics the processes of the sun to produce cheap, clean and abundant energy.

Why you should listen
Fusion, putting it briefly, is what happens inside the sun: intense heat and pressure combine to convert hydrogen into helium, releasing heat and energy in a self-sustaining reaction. Harnessing that same kind of reaction could someday solve the energy crisis here on Earth, and the US (at the National Ignition Facility in California, using the world's most powerful laser), Europe (at ITER) and China are all working on fusion in multi-billion-dollar labs. Meanwhile, just outside Vancouver, a private-government collaboration spending millions-with-an-m is keeping pace.
 
At General Fusion, plasma physicist Michel Laberge hopes to start a fusion reaction by combining several techniques in one reactor. Inside a spherical chamber, molten lead-lithium is spun up into a vortex, then shot with a pulse of magnetically contained plasma -- meanwhile, around the edge of the sphere, an array of pistons will drive a pressure wave into the center of the sphere, compressing the plasma to fusion conditions. General Fusion is designing and protoyping each piece of this system.
More profile about the speaker
Michel Laberge | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee