TEDGlobal 2011
Charles Hazlewood: Trusting the ensemble
Charles Hazlewood: Zaufanie wobec zespołu.
Filmed:
Readability: 3.8
570,578 views
Dyrygent Charles Hazlewood opowiada o roli zaufania w kierownictwie muzycznym - potem pokazuje jak to działa, dyrygując Scottish Ensemble na scenie. Dzieli się również filmami ze swoich dwóch muzycznych projektów: opery "U-Carmen eKhayelitsha" i ParaOrkiestrą.
Charles Hazlewood - Conductor
Charles Hazlewood dusts off and invigorates classical music, adding a youthful energy and modern twists to centuries-old masterworks. At TEDGlobal, he conducts the Scottish Ensemble. Full bio
Charles Hazlewood dusts off and invigorates classical music, adding a youthful energy and modern twists to centuries-old masterworks. At TEDGlobal, he conducts the Scottish Ensemble. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I am a conductor,
0
0
2000
Jestem dyrygentem
00:17
and I'm here today
1
2000
2000
i jestem tu,
00:19
to talk to you about trust.
2
4000
2000
aby opowiedzieć wam o zaufaniu.
00:21
My job depends upon it.
3
6000
3000
Od niego zależy moja praca.
00:24
There has to be, between me and the orchestra,
4
9000
2000
Pomiędzy mną a orkiestrą musi istnieć
00:26
an unshakable bond of trust,
5
11000
2000
niezłomna więź zaufania,
00:28
born out of mutual respect,
6
13000
3000
zrodzona z wzajemnego szacunku,
00:31
through which we can spin a musical narrative
7
16000
3000
przez który możemy snuć muzyczną narrację,
00:34
that we all believe in.
8
19000
2000
w jaką wierzymy.
00:36
Now in the old days, conducting, music making,
9
21000
3000
W dawnych czasach dyrygowanie, tworzenie muzyki,
00:39
was less about trust and more, frankly, about coercion.
10
24000
3000
opierało się mniej na zaufaniu, a bardziej na przymusie.
00:42
Up to and around about the Second World War,
11
27000
2000
Mniej więcej do II Wojny Światowej
00:44
conductors were invariably dictators --
12
29000
2000
dyrygenci byli zawsze dyktatorami -
00:46
these tyrannical figures
13
31000
2000
tyranami,
00:48
who would rehearse, not just the orchestra as a whole, but individuals within it,
14
33000
3000
którzy ćwiczyli, nie tyle z orkiestrą jako całością, ale z każdym z osobna,
00:51
within an inch of their lives.
15
36000
3000
będąc bardzo blisko ich życia.
00:54
But I'm happy to say now that the world has moved on,
16
39000
2000
Na szczęście świat poszedł do przodu,
00:56
music has moved on with it.
17
41000
2000
a wraz z nim muzyka.
00:58
We now have a more democratic view and way of making music --
18
43000
3000
Teraz mamy bardziej demokratyczne spojrzenie i sposób tworzenia muzyki -
01:01
a two-way street.
19
46000
2000
dwukierunkowy sposób.
01:03
I, as the conductor, have to come to the rehearsal with a cast-iron sense
20
48000
3000
Ja, jako dyrygent muszę przyjść na próbę z niepodważalnym poczuciem
01:06
of the outer architecture of that music,
21
51000
3000
zewnętrznej architektury tej muzyki,
01:09
within which there is then immense personal freedom
22
54000
3000
w którym występuje ogromna wolność osobista
01:12
for the members of the orchestra to shine.
23
57000
2000
dla członków orkiestry, by błyszczeć.
01:14
For myself, of course,
24
59000
2000
Dla mnie, oczywiście.
01:16
I have to completely trust my body language.
25
61000
4000
Muszę całkowicie ufać swojej mowie ciała.
01:20
That's all I have at the point of sale.
26
65000
2000
To wszystko, co muszę w tym momencie sprzedać.
01:22
It's silent gesture.
27
67000
2000
To cichy gest.
01:24
I can hardly bark out instructions while we're playing.
28
69000
3000
Mogę ledwie przekazać instrukcje, podczas gdy gramy.
01:29
(Music)
29
74000
10000
(Muzyka)
02:51
Ladies and gentlemen, the Scottish Ensemble.
30
156000
2000
Panie i panowie, Scottish Ensemble.
02:53
(Applause)
31
158000
7000
(Aplauz)
03:00
So in order for all this to work,
32
165000
2000
Tak więc, aby to wszystko działało,
03:02
obviously I have got to be in a position of trust.
33
167000
2000
muszę być w stanie zaufać.
03:04
I have to trust the orchestra,
34
169000
2000
Muszę ufać orkiestrze,
03:06
and, even more crucially, I have to trust myself.
35
171000
2000
a także, przede wszystkim muszę ufać sobie.
03:08
Think about it: when you're in a position of not trusting,
36
173000
2000
Pomyślcie o tym: kiedy nie jesteście w stanie zaufać,
03:10
what do you do?
37
175000
2000
co robicie?
03:12
You overcompensate.
38
177000
2000
Przesadzacie.
03:14
And in my game, that means you overgesticulate.
39
179000
2000
W moim przypadku, przegestykulujecie.
03:16
You end up like some kind of rabid windmill.
40
181000
2000
Skończycie walcząc z wiatrakami.
03:18
And the bigger your gesture gets,
41
183000
2000
Im bardziej rozległe stają się wasze gesty,
03:20
the more ill-defined, blurry
42
185000
2000
tym są bardziej niejasne, rozmyte
03:22
and, frankly, useless it is to the orchestra.
43
187000
2000
i właściwie bezużyteczne dla orkiestry.
03:24
You become a figure of fun. There's no trust anymore, only ridicule.
44
189000
3000
Stajecie się obiektem żartu. Nie ma już zaufania, tylko pośmiewisko.
03:27
And I remember at the beginning of my career,
45
192000
2000
I pamiętam jak na początku mojej kariery,
03:29
again and again, on these dismal outings with orchestras,
46
194000
2000
ciągle, na tych ponurych wycieczkach z orkiestrami,
03:31
I would be going completely insane on the podium,
47
196000
3000
dostawałem szału na podium,
03:34
trying to engender a small scale crescendo really,
48
199000
2000
próbując wywołać choćby małe crescendo,
03:36
just a little upsurge in volume.
49
201000
2000
chociaż malutki przypływ uczucia w głośności.
03:38
Bugger me, they wouldn't give it to me.
50
203000
2000
Niech mnie szlag, nie chcieli tego zrobić.
03:40
I spent a lot of time in those early years
51
205000
2000
Spędziłem dużo czasu w tych wczesnych latach
03:42
weeping silently in dressing rooms.
52
207000
2000
cichutko płacząc w przebieralniach.
03:44
And how futile seemed the words of advice to me
53
209000
3000
Jakże daremne wydawały się słowa porady
03:47
from great British veteran conductor Sir Colin Davis
54
212000
2000
otrzymane od brytyjskiego dyrygenta-weterana Sir Colina Davisa,
03:49
who said, "Conducting, Charles,
55
214000
2000
który powiedział: "Dyrygowanie, Charles,
03:51
is like holding a small bird in your hand.
56
216000
2000
jest jak trzymanie małego ptaszka w dłoni.
03:53
If you hold it too tightly, you crush it.
57
218000
3000
Jeśli trzymasz zbyt ciasno, zmiażdżysz go.
03:56
If you hold it too loosely, it flies away."
58
221000
3000
Jeżeli trzymasz go zbyt luźno, odleci".
03:59
I have to say, in those days, I couldn't really even find the bird.
59
224000
3000
Muszę przyznać, że w tamtych czasach, nie mogłem nawet znaleźć ptaka.
04:02
Now a fundamental
60
227000
2000
Fundamentalne
04:04
and really viscerally important experience for me, in terms of music,
61
229000
3000
i naprawdę ważne muzyczne doświadczenie,
04:07
has been my adventures in South Africa,
62
232000
2000
miało miejsce podczas mojej podróży do RPA,
04:09
the most dizzyingly musical country on the planet in my view,
63
234000
3000
według mnie najbardziej oszałamiającego muzycznie kraju na świecie,
04:12
but a country which, through its musical culture,
64
237000
2000
kraju, który poprzez swoją kulturę muzyczną,
04:14
has taught me one fundamental lesson:
65
239000
3000
nauczył mnie jednej fundamentalnej lekcji:
04:17
that through music making
66
242000
2000
wykonywanie muzyki
04:19
can come deep levels
67
244000
2000
może pogłębić poziom
04:21
of fundamental life-giving trust.
68
246000
3000
fundamentalnego, życiodajnego zaufania.
04:24
Back in 2000, I had the opportunity to go to South Africa
69
249000
3000
W roku 2000, miałem okazję pojechać do RPA,
04:27
to form a new opera company.
70
252000
2000
by założyć nową operę.
04:29
So I went out there, and I auditioned,
71
254000
2000
Więc pojechałem tam i przesłuchiwałem,
04:31
mainly in rural township locations, right around the country.
72
256000
2000
głównie w wiejskich miasteczkach na terenie całego kraju.
04:33
I heard about 2,000 singers
73
258000
2000
Przesłuchałem około 2000 wokalistów
04:35
and pulled together a company
74
260000
2000
i utworzyliśmy razem firmę,
04:37
of 40 of the most jaw-droppingly amazing young performers,
75
262000
3000
składającą się z 40 najbardziej niesamowitych, młodych wykonawców,
04:40
the majority of whom were black,
76
265000
2000
w większości czarnych,
04:42
but there were a handful of white performers.
77
267000
2000
ale z garstką białych wykonawców.
04:44
Now it emerged early on in the first rehearsal period
78
269000
2000
W pierwszym okresie prób okazało się,
04:46
that one of those white performers
79
271000
2000
że jeden z białych wykonawców
04:48
had, in his previous incarnation,
80
273000
2000
był, w swoim poprzednim zawodzie,
04:50
been a member of the South African police force.
81
275000
2000
członkiem policji RPA.
04:52
And in the last years of the old regime,
82
277000
2000
I w ostatnich latach starego reżimu,
04:54
he would routinely be detailed to go into the township
83
279000
3000
udał się rutynowo do miasteczka,
04:57
to aggress the community.
84
282000
2000
by zaatakować społeczeństwo.
04:59
Now you can imagine what this knowledge did to the temperature in the room,
85
284000
3000
Możecie sobie wyobrazić, jak ta wiedza wpłynęła na temperaturę w pomieszczeniu,
05:02
the general atmosphere.
86
287000
2000
na ogólną atmosferę.
05:04
Let's be under no illusions.
87
289000
2000
Pozbądźmy się złudzeń.
05:06
In South Africa, the relationship most devoid of trust
88
291000
3000
W RPA najbardziej pozbawiony zaufania związek
05:09
is that between a white policeman
89
294000
2000
to ten pomiędzy białym policjantem
05:11
and the black community.
90
296000
2000
a czarną społecznością.
05:13
So how do we recover from that, ladies and gentlemen?
91
298000
2000
Więc jak się z tego uzdrawiamy, panie i panowie?
05:15
Simply through singing.
92
300000
2000
Po prostu, przez śpiewanie.
05:17
We sang, we sang,
93
302000
3000
Śpiewaliśmy, śpiewaliśmy,
05:20
we sang,
94
305000
2000
śpiewaliśmy
05:22
and amazingly new trust grew,
95
307000
2000
i zdumiewająco wzrosło nowe zaufanie,
05:24
and indeed friendship blossomed.
96
309000
2000
a w rzeczywistości zakwitła przyjaźń.
05:26
And that showed me such a fundamental truth,
97
311000
2000
I to pokazało mi fundamentalną prawdę,
05:28
that music making and other forms of creativity
98
313000
3000
że muzykowanie i inne formy kreatywności
05:31
can so often go to places
99
316000
2000
mogą często zaprowadzić w miejsca,
05:33
where mere words cannot.
100
318000
3000
gdzie zwykłe słowa nie mogą.
05:36
So we got some shows off the ground. We started touring them internationally.
101
321000
2000
Więc odnieśliśmy sukces kilkoma naszymi występami. Zaczęliśmy dawać je międzynarodowo.
05:38
One of them was "Carmen."
102
323000
2000
Jednym z nich była "Carmen"
05:40
We then thought we'd make a movie of "Carmen,"
103
325000
2000
Pomyśleliśmy wtedy, że zrobimy film o "Carmen",
05:42
which we recorded and shot outside on location
104
327000
2000
który zarejestrowaliśmy poza
05:44
in the township outside Cape Town called Khayelitsha.
105
329000
2000
Kapsztadem, w miejscowości Khayelitsha.
05:46
The piece was sung entirely in Xhosa,
106
331000
2000
Utwór był zaśpiewany całkowicie w języku Xhosa,
05:48
which is a beautifully musical language, if you don't know it.
107
333000
3000
który jest przepięknym muzycznie językiem, jeśli go nie znasz.
05:51
It's called "U-Carmen e-Khayelitsha" --
108
336000
2000
Nazywa się "U-Carmen e-Khayelitsha" --
05:53
literally "Carmen of Khayelitsha."
109
338000
2000
dosłownie "Carmen z Khayelitsha".
05:55
I want to play you a tiny clip of it now
110
340000
2000
Pragnę zaprezentować wam teraz mały klip
05:57
for no other reason than to give you proof positive
111
342000
2000
nie z innego powodu jak dać wam dowód,
05:59
that there is nothing tiny about South African music making.
112
344000
3000
że nie ma nic małego w muzyce RPA.
06:03
(Music)
113
348000
10000
(Muzyka)
07:15
(Applause)
114
420000
7000
(Aplauz)
07:22
Something which I find utterly enchanting
115
427000
3000
Coś, co uważam za całkowicie czarujące
07:25
about South African music making
116
430000
2000
w muzyce RPA
07:27
is that it's so free.
117
432000
2000
to to, że jest taka swobodna.
07:29
South Africans just make music really freely.
118
434000
2000
Mieszkańcy RPA po prostu wykonują muzykę naprawdę swobodnie.
07:31
And I think, in no small way,
119
436000
2000
I myślę, że w niemałym stopniu
07:33
that's due to one fundamental fact:
120
438000
2000
ze względu na jeden podstawowy fakt:
07:35
they're not bound to a system of notation.
121
440000
2000
nie są przywiązani do systemu notacji.
07:37
They don't read music.
122
442000
2000
Nie czytają muzyki.
07:39
They trust their ears.
123
444000
2000
Ufają swoim uszom.
07:41
You can teach a bunch of South Africans a tune in about five seconds flat.
124
446000
3000
Można nauczyć garstkę mieszkańców RPA melodii w jakieś 5 sekund,
07:44
And then, as if by magic,
125
449000
2000
a następnie, w magiczny sposób,
07:46
they will spontaneously improvise a load of harmony around that tune
126
451000
3000
zaczną spontanicznie improwizować harmonie do tej melodii,
07:49
because they can.
127
454000
2000
ponieważ mogą.
07:51
Now those of us that live in the West, if I can use that term,
128
456000
3000
Ci z nas, którzy mieszkają na Zachodzie, jeśli mogę tak powiedzieć,
07:54
I think have a much more hidebound attitude or sense of music --
129
459000
3000
myślę, że mają znacznie bardziej ograniczoni stosunek lub poczucie muzyki,
07:57
that somehow it's all about skill and systems.
130
462000
3000
ponieważ w jakiś sposób wszystko obraca się wokół umiejętności i systemów.
08:00
Therefore it's the exclusive preserve
131
465000
3000
Dlatego jest to wyłączną domeną elity, utalentowanych.
08:03
of an elite, talented body.
132
468000
2000
Dlatego jest to wyłączną domeną elity, utalentowanych.
08:05
And yet, ladies and gentlemen, every single one of us on this planet
133
470000
3000
A jednak, panie i panowie, każdy z nas na tej planecie
08:08
probably engages with music on a daily basis.
134
473000
3000
prawdopodobnie ma styczność z muzyką na co dzień.
08:11
And if I can broaden this out for a second,
135
476000
2000
A jeśli mogę to trochę rozwinąć na chwilę,
08:13
I'm willing to bet that every single one of you sitting in this room
136
478000
3000
jestem gotów założyć się, że każdy z was siedzący w tym pomieszczeniu
08:16
would be happy to speak with acuity, with total confidence,
137
481000
2000
chętnie rozmawiałby przenikliwie, z pewnością siebie
08:18
about movies, probably about literature.
138
483000
3000
o filmach i prawdopodobnie literaturze.
08:21
But how many of you would be able to make a confident assertion
139
486000
3000
Ale jak wielu z was byłoby w stanie dokonać przekonującego stwierdzenia
08:24
about a piece of classical music?
140
489000
3000
o utworze muzyki klasycznej?
08:27
Why is this?
141
492000
2000
Dlaczego tak jest?
08:29
And what I'm going to say to you now
142
494000
2000
Zamierzam wam teraz powiedzieć,
08:31
is I'm just urging you to get over
143
496000
2000
że nalegam, abyście pozbyli się
08:33
this supreme lack of self-confidence,
144
498000
2000
tego wielkiego braku pewności siebie,
08:35
to take the plunge, to believe that you can trust your ears,
145
500000
3000
by zdecydować się uwierzyć, że możecie zaufać swoim uszom,
08:38
you can hear some of the fundamental muscle tissue,
146
503000
2000
możecie usłyszeć jakąś podstawową tkankę mięśniową,
08:40
fiber, DNA,
147
505000
2000
włókno, DNA,
08:42
what makes a great piece of music great.
148
507000
3000
to co czyni wielki utwór wielkim.
08:45
I've got a little experiment I want to try with you.
149
510000
2000
Mam mały eksperyment i chce go z wami przeprowadzić.
08:47
Did you know
150
512000
2000
Czy wiedzieliście,
08:49
that TED is a tune?
151
514000
2000
że TED ma melodię?
08:51
A very simple tune based on three notes -- T, E, D.
152
516000
3000
Bardzo prostą melodię, opartą na 3 nutach -- T, E, D.
08:54
Now hang on a minute.
153
519000
2000
Zaraz, moment.
08:56
I know you're going to say to me, "T doesn't exist in music."
154
521000
3000
Wiem, że zamierzacie powiedzieć, "T nie istnieje w muzyce".
08:59
Well ladies and gentlemen, there's a time-honored system,
155
524000
2000
Cóż, panie i panowie, istnieje tradycyjny system,
09:01
which composers have been using for hundreds of years,
156
526000
2000
który kompozytorzy używają od setek lat,
09:03
which proves actually that it does.
157
528000
3000
który dowodzi, że właściwie T jest w muzyce.
09:06
If I sing you a musical scale: A, B, C, D, E, F, G --
158
531000
4000
Jeśli zaśpiewam wam skalę muzyczną: A, B, C, D, E, F, G --
09:10
and I just carry on with the next set of letters in the alphabet, same scale:
159
535000
3000
i będę dalej kontynuował z kolejną partią liter alfabetu, tą samą skalę:
09:13
H, I, J, K, L, M, N,
160
538000
3000
H, I, J, K, L, M, N,
09:16
O, P, Q, R, S, T -- there you go.
161
541000
2000
O, P, Q, R, S, T -- proszę bardzo.
09:18
T, see it's the same as F in music.
162
543000
2000
T jest takie samo jak F w muzyce.
09:20
So T is F.
163
545000
2000
Więc T to F.
09:22
So T, E, D is the same as F, E, D.
164
547000
2000
Więc T, E D to to samo co F, E, D.
09:24
Now that piece of music that we played at the start of this session
165
549000
3000
Teraz utwór, który zagraliśmy na początku
09:27
had enshrined in its heart
166
552000
2000
zawiera w swoim sercu
09:29
the theme, which is TED.
167
554000
2000
temat, TED.
09:31
Have a listen.
168
556000
2000
Posłuchajmy.
09:34
(Music)
169
559000
7000
(Muzyka)
09:41
Do you hear it?
170
566000
2000
Słyszeliście to?
09:43
Or do I smell some doubt in the room?
171
568000
2000
Czy wyczuwam jakieś wątpliwości na sali?
09:45
Okay, we'll play it for you again now,
172
570000
2000
Okej, zagramy to dla was jeszcze raz
09:47
and we're going to highlight, we're going to poke out the T, E, D.
173
572000
3000
i podkreślimy, wygrzebiemy T, E, D.
09:50
If you'll pardon the expression.
174
575000
3000
Wybaczcie wyrażenie.
09:53
(Music)
175
578000
7000
(Muzyka)
10:00
Oh my goodness me, there it was loud and clear, surely.
176
585000
3000
O mój Boże, teraz było głośno i wyraźnie, na pewno.
10:03
I think we should make this even more explicit.
177
588000
1000
Myślę, że możemy to zrobić jeszcze bardziej wyraźnie.
10:04
Ladies and gentlemen, it's nearly time for tea.
178
589000
2000
Panie i panowie, już prawie czas na herbatę.
10:06
Would you reckon you need to sing for your tea, I think?
179
591000
2000
Sądzicie, że potrzebujecie śpiewać przy herbacie?
10:08
I think we need to sing for our tea.
180
593000
2000
Myślę, że potrzebujemy śpiewać przy herbacie.
10:10
We're going to sing those three wonderful notes: T, E, D.
181
595000
3000
Zaśpiewamy te trzy wspaniałe nuty: T, E, D.
10:13
Will you have a go for me?
182
598000
2000
Czy spróbujecie dla mnie?
10:15
Audience: T, E, D.
183
600000
2000
Publiczność: T, E, D.
10:17
Charles Hazlewood: Yeah, you sound a bit more like cows really than human beings.
184
602000
3000
Charles Hazlewood: Tak, brzmicie bardziej jak krowy niż ludzie.
10:20
Shall we try that one again?
185
605000
2000
Spróbujemy jeszcze raz?
10:22
And look, if you're adventurous, you go up the octave.
186
607000
2000
I jeśli jesteście na siłach, możecie spróbować oktawę wyżej.
10:24
T, E, D.
187
609000
2000
T, E, D.
10:26
Audience: T, E, D.
188
611000
2000
Publiczność: T, E, D.
10:28
CH: Once more with vim. (Audience: T, E, D.)
189
613000
3000
CH: Jeszcze raz z energią (Publiczność: T, E, D.)
10:31
There I am like a bloody windmill again, you see.
190
616000
2000
Widzicie, teraz znowu jestem jak przeklęty wiatrak.
10:33
Now we're going to put that in the context of the music.
191
618000
3000
Teraz umieścimy to w kontekście muzyki.
10:36
The music will start, and then at a signal from me, you will sing that.
192
621000
3000
Zacznie się muzyka i potem, na mój sygnał zaśpiewacie to.
10:41
(Music)
193
626000
4000
(Muzyka)
10:53
One more time,
194
638000
2000
Jeszcze raz,
10:55
with feeling, ladies and gentlemen.
195
640000
2000
z uczuciem, panie i panowie.
10:57
You won't make the key otherwise.
196
642000
3000
Inaczej nie osiągniecie tego.
11:00
Well done, ladies and gentlemen.
197
645000
2000
Dobra robota, panie i panowie.
11:02
It wasn't a bad debut for the TED choir,
198
647000
3000
Nie był to zły debiut chóru TED,
11:05
not a bad debut at all.
199
650000
3000
całkiem niezły debiut.
11:08
Now there's a project that I'm initiating at the moment
200
653000
2000
Jestem teraz w chwili rozpoczęcia projektu,
11:10
that I'm very excited about and wanted to share with you,
201
655000
2000
którym jestem bardzo podekscytowany i chcę się nim z wami podzielić,
11:12
because it is all about changing perceptions,
202
657000
2000
ponieważ chodzi w nim o zmianę percepcji
11:14
and, indeed, building a new level of trust.
203
659000
3000
i, w rzeczy samej, budowanie nowego poziomu zaufania.
11:17
The youngest of my children was born with cerebral palsy,
204
662000
3000
Najmłodsze z moich dzieci urodziło się z porażeniem mózgowym,
11:20
which as you can imagine,
205
665000
2000
które jak możecie sobie wyobrazić,
11:22
if you don't have an experience of it yourself,
206
667000
2000
jeśli nie mieliście z tym doświadczenia,
11:24
is quite a big thing to take on board.
207
669000
2000
jest dość dużą rzeczą do zaakceptowania.
11:26
But the gift that my gorgeous daughter has given me,
208
671000
3000
Ale dar, który moja wspaniała córka mi dała,
11:29
aside from her very existence,
209
674000
2000
poza jej istnieniem,
11:31
is that it's opened my eyes to a whole stretch of the community
210
676000
3000
otworzył mi oczy na całą rozległą społeczność,
11:34
that was hitherto hidden,
211
679000
2000
która była dotychczas ukryta,
11:36
the community of disabled people.
212
681000
2000
społeczność ludzi niepełnosprawnych.
11:38
And I found myself looking at the Paralympics and thinking how incredible
213
683000
3000
Pewnego razu oglądałem Paraolimpiadę i pomyślałem sobie, w jak niesamowity
11:41
how technology's been harnessed to prove beyond doubt
214
686000
3000
sposób została wykorzystana technologia, by udowodnić ponad wszelką wątpliwość,
11:44
that disability is no barrier
215
689000
2000
że niepełnosprawność to żadna bariera
11:46
to the highest levels of sporting achievement.
216
691000
2000
do najwyższych sportowych osiągnięć.
11:48
Of course there's a grimmer side to that truth,
217
693000
2000
Oczywiście jest też ponura strona tej prawdy,
11:50
which is that it's actually taken decades for the world at large
218
695000
3000
która trwała przez dekady na całym świecie,
11:53
to come to a position of trust,
219
698000
3000
by dojść do zaufania,
11:56
to really believe that disability and sports can go together
220
701000
3000
by naprawdę uwierzyć, że niepełnosprawność i sporty mogą iść w parze
11:59
in a convincing and interesting fashion.
221
704000
3000
w przekonujący i interesujący sposób.
12:02
So I find myself asking:
222
707000
2000
Więc zapytałem siebie:
12:04
where is music in all of this?
223
709000
2000
gdzie jest w tym muzyka?
12:06
You can't tell me that there aren't millions of disabled people,
224
711000
2000
Nie możecie mi powiedzieć, że nie ma milionów niepełnosprawnych ludzi
12:08
in the U.K. alone,
225
713000
2000
w samej Wielkiej Brytanii
12:10
with massive musical potential.
226
715000
3000
z potężnym muzycznym potencjałem.
12:13
So I decided to create a platform for that potential.
227
718000
3000
Więc zdecydowałem się stworzyć platformę dla tego potencjału.
12:16
It's going to be Britain's first ever
228
721000
2000
Będzie to pierwsza w Wielkiej Brytanii
12:18
national disabled orchestra.
229
723000
2000
narodowa niepełnosprawna orkiestra.
12:20
It's called Paraorchestra.
230
725000
2000
Nazywa się Paraorkiestra.
12:22
I'm going to show you a clip now
231
727000
2000
Pokaże wam teraz film
12:24
of the very first improvisation session that we had.
232
729000
2000
z pierwszej improwizowanej sesji.
12:26
It was a really extraordinary moment.
233
731000
2000
Był to naprawdę nadzwyczajny moment.
12:28
Just me and four astonishingly gifted disabled musicians.
234
733000
3000
Tylko ja i czworo zadziwiająco utalentowanych niepełnosprawnych muzyków.
12:31
Normally when you improvise --
235
736000
3000
Zwykle, kiedy improwizujesz --
12:34
and I do it all the time around the world --
236
739000
2000
a robię to cały czas, na całym świecie --
12:36
there's this initial period of horror,
237
741000
2000
jest ten początkowy okres grozy,
12:38
like everyone's too frightened to throw the hat into the ring,
238
743000
2000
kiedy każdy jest zbyt przestraszony, by się udzielić,
12:40
an awful pregnant silence.
239
745000
2000
okropna wymowna cisza.
12:42
Then suddenly, as if by magic, bang! We're all in there
240
747000
2000
I nagle, w magiczny sposób, bang! Wszyscy tam jesteśmy
12:44
and it's complete bedlam. You can't hear anything.
241
749000
2000
i jest kompletny harmider. Nie da się niczego usłyszeć.
12:46
No one's listening. No one's trusting.
242
751000
2000
Nikt nie słucha. Nikt nie ufa.
12:48
No one's responding to each other.
243
753000
3000
Nikt wzajemnie nie odpowiada.
12:51
Now in this room with these four disabled musicians,
244
756000
2000
Teraz, w tym pomieszczeniu z tą czwórką niepełnosprawnych muzyków,
12:53
within five minutes
245
758000
2000
w ciągu pięciu minut
12:55
a rapt listening, a rapt response
246
760000
2000
urzeczony słuchaniem, urzeczony odpowiedzią
12:57
and some really insanely beautiful music.
247
762000
3000
i trochę naprawdę, szalenie piękną muzyką.
13:02
(Video) (Music)
248
767000
8000
(Video) (Muzyka)
13:10
Nicholas:: My name's Nicholas McCarthy.
249
775000
2000
Nicholas:: Mam na imię NIcholas McCarthy.
13:12
I'm 22, and I'm a left-handed pianist.
250
777000
2000
Mam 22 lata i jestem leworęcznym pianistą.
13:14
And I was born without my left hand -- right hand.
251
779000
3000
Urodziłem się bez mojej lewej ręki -- prawej ręki.
13:17
Can I do that one again?
252
782000
3000
Mogę to powtórzyć?
13:20
(Music)
253
785000
7000
(Muzyka)
13:27
Lyn: When I'm making music,
254
792000
2000
Lyn: Kiedy gram muzykę,
13:29
I feel like a pilot in the cockpit flying an airplane.
255
794000
3000
czuję się jak pilot w kokpicie, latający samolotem.
13:32
I become alive.
256
797000
2000
Czuję, że żyję.
13:34
(Music)
257
799000
11000
(Muzyka)
13:45
Clarence: I would rather be able to play an instrument again
258
810000
3000
Clarence: wolałbym znowu móc grać na instrumencie
13:48
than walk.
259
813000
2000
niż chodzić.
13:50
There's so much joy and things
260
815000
2000
Jest tyle radości i rzeczy,
13:52
I could get from playing an instrument and performing.
261
817000
4000
które mógłbym czerpać z grania na instrumencie i występowania.
13:56
It's removed some of my paralysis.
262
821000
4000
To usuwa trochę mojego paraliżu.
14:00
(Music)
263
825000
15000
(Muzyka)
14:15
(Applause)
264
840000
7000
(Aplauz)
14:22
CH: I only wish that some of those musicians were here with us today,
265
847000
3000
CH: Chciałbym, żeby któryś z tych muzyków był tu razem z nami dzisiaj,
14:25
so you could see at firsthand how utterly extraordinary they are.
266
850000
3000
abyście mogli sami się przekonać jak zupełnie zadziwiający oni są.
14:28
Paraorchestra is the name of that project.
267
853000
2000
Paraorkiestra to nazwa tego projektu.
14:30
If any of you thinks you want to help me in any way
268
855000
2000
Jeśli ktoś z was sądzi, że mógłby mi w jakiś sposób pomóc
14:32
to achieve what is a fairly impossible and implausible dream still at this point,
269
857000
3000
osiągnąć to, co jest teraz całkowicie niemożliwym i nieprawdopodobnym marzeniem,
14:35
please let me know.
270
860000
2000
proszę, dajcie mi znać.
14:37
Now my parting shot
271
862000
2000
Teraz, na pożegnanie,
14:39
comes courtesy of the great Joseph Haydn,
272
864000
2000
dzięki uprzejmości wielkiego Józefa Haydna,
14:41
wonderful Austrian composer in the second half of the 18th century --
273
866000
3000
wspaniałego austriackiego kompozytora drugiej połowy XVIII wieku --
14:44
spent the bulk of his life
274
869000
2000
spędził większość swojego życia
14:46
in the employ of Prince Nikolaus Esterhazy, along with his orchestra.
275
871000
3000
zatrudniony przez księcia Nikolasa Esterhazy'ego, wraz ze swoją orkiestrą.
14:49
Now this prince loved his music,
276
874000
3000
Książę kochał jego muzykę,
14:52
but he also loved the country castle that he tended to reside in most of the time,
277
877000
3000
ale również kochał zamek na wsi, w którym przebywał większość czasu,
14:55
which is just on the Austro-Hungarian border,
278
880000
2000
który znajduje się na austriacko-węgierskiej granicy,
14:57
a place called Esterhazy --
279
882000
2000
w miejscu o nazwie Esterhazy --
14:59
a long way from the big city of Vienna.
280
884000
2000
daleko od wielkiego miasta Wiednia.
15:01
Now one day in 1772,
281
886000
2000
Pewnego dnia w 1772,
15:03
the prince decreed that the musicians' families,
282
888000
2000
Książę postanowił, że rodziny muzyków,
15:05
the orchestral musicians' families,
283
890000
2000
rodziny muzyków orkiestry,
15:07
were no longer welcome in the castle.
284
892000
2000
nie są już mile widziane w zamku.
15:09
They weren't allowed to stay there anymore; they had to be returned to Vienna --
285
894000
3000
Nie mogli tam dłużej zostać, musieli wrócić do Wiednia --
15:12
as I say, an unfeasibly long way away in those days.
286
897000
3000
jak powiedziałem, była to bardzo długa droga w tamtych czasach.
15:15
You can imagine, the musicians were disconsolate.
287
900000
4000
Możecie sobie wyobrazić, muzycy byli zrozpaczeni.
15:19
Haydn remonstrated with the prince, but to no avail.
288
904000
3000
Haydn sprzeciwiał się Księciu, ale bezskutecznie.
15:22
So given the prince loved his music,
289
907000
2000
Tak więc, biorąc pod uwagę, że książę kochał jego muzykę,
15:24
Haydn thought he'd write a symphony to make the point.
290
909000
3000
Haydn pomyślał, że napisze symfonie, aby podkreślić sprzeciw.
15:27
And we're going to play just the very tail end of this symphony now.
291
912000
3000
I zagramy teraz sam koniec tej symfonii
15:30
And you'll see the orchestra in a kind of sullen revolt.
292
915000
3000
i zobaczycie orkiestrę w nadąsanym buncie.
15:33
I'm pleased to say, the prince did take the tip
293
918000
2000
Miło mi powiedzieć, że książę wyciągnął wniosek
15:35
from the orchestral performance,
294
920000
2000
z występu orkiestry,
15:37
and the musicians were reunited with their families.
295
922000
2000
i rodziny mogły pozostać z muzykami.
15:39
But I think it sums up my talk rather well, this,
296
924000
3000
Ale sądzę, że to podsumowuje mój wykład raczej dobrze,
15:42
that where there is trust,
297
927000
2000
tam, gdzie jest zaufanie,
15:44
there is music -- by extension life.
298
929000
3000
jest muzyka -- przedłużająca życie.
15:47
Where there is no trust,
299
932000
2000
Tam, gdzie nie ma zaufania,
15:49
the music quite simply withers away.
300
934000
3000
muzyka po prostu obumiera
15:56
(Music)
301
941000
10000
(Muzyka)
19:06
(Applause)
302
1131000
23000
(Aplauz)
ABOUT THE SPEAKER
Charles Hazlewood - ConductorCharles Hazlewood dusts off and invigorates classical music, adding a youthful energy and modern twists to centuries-old masterworks. At TEDGlobal, he conducts the Scottish Ensemble.
Why you should listen
Charles Hazlewood's fresh presentations of classical music shake up the traditional settings of the form -- in one performance he’ll engage in a conversation with the audience, while in another he’ll blend film or sculpture into a piece -- but his goal is always the same: exposing the deep, always-modern joy of the classics. He's a familiar face on British TV, notably in the 2009 series The Birth of British Music on BBC2. He conducts the BBC Orchestras and guest-conducts orchestras around the world.
Together with Mark Dornford-May, he founded a lyric-theatre company in South Africa called Dimpho Di Kopane (which means "combined talents") after auditioning in the townships and villages of South Africa. Of the 40 members, only three had professional training. They debuted with Bizet's Carmen, which was later transposed into a movie version called U-Carmen eKhayelitsha, spoken and sung in Xhosa, that was honored at the Berlin Flim Festival. He regularly involves children in his projects and curates his own music festival, Play the Field, on his farm in Somerset. His latest project: the ParaOrchestra.
He says: "I have loads of issues with the way classical music is presented. It has been too reverential, too 'high art' -- if you're not in the club, they're not going to let you join. It's like The Turin Shroud: don't touch it because it might fall apart."
Charles Hazlewood | Speaker | TED.com