TEDSalon London Spring 2012
Tracy Chevalier: Finding the story inside the painting
Tracy Chevalier: Poszukując historii na obrazie
Filmed:
Readability: 2.9
1,389,986 views
Patrząc na obrazy Tracy Chevalier wymyśla historie: Jak malarz poznał swoją modelkę? Co wywołało takie a nie inne spojrzenie? Dlaczego ten mężczyzna się... rumieni? Tu dzieli się trzema opowiadaniami, dla których inspiracji dostarczyły portrety -- m.in historią, na której osnuła swój bestseller "Dziewczyna z perłą".
Tracy Chevalier - Author
Novelist Tracy Chevalier is the author of "Girl With a Pearl Earring." Full bio
Novelist Tracy Chevalier is the author of "Girl With a Pearl Earring." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'm going to tell you about an affliction I suffer from.
0
516
4107
Opowiem państwu o mojej przypadłości.
00:20
And I have a funny feeling that quite a few of you
1
4623
2504
Przypadłości, na którą wydaje mi się,
00:23
suffer from it as well.
2
7127
1920
cierpi też wielu z was.
00:24
When I'm walking around an art gallery,
3
9047
2097
Kiedy chodzę po galeriach,
00:27
rooms and rooms full of paintings,
4
11144
2103
po salach pełnych obrazów,
00:29
after about 15 or 20 minutes,
5
13247
4517
po 15, 20 minutach zdaję sobie sprawę,
00:33
I realize I'm not thinking about the paintings.
6
17764
1891
że wcale nie myślę o tych obrazach.
00:35
I'm not connecting to them.
7
19655
1608
Nie potrafię ich zrozumieć.
00:37
Instead, I'm thinking about that cup of coffee
8
21263
2504
Myślę o filiżance kawy,
00:39
I desperately need to wake me up.
9
23767
3000
której potrzebuję by się rozbudzić.
00:42
I'm suffering from gallery fatigue.
10
26767
3184
Cierpię na "galeryjne wyczerpanie".
00:45
How many of you out there suffer from --
11
29951
2376
Ilu z was cierpi na...
00:48
yes. Ha ha, ha ha!
12
32327
2005
...tak. No właśnie.
00:50
Now, sometimes you might last longer
13
34332
2150
Czasem wytrzymujecie trochę dłużej,
00:52
than 20 minutes, or even shorter,
14
36482
2094
czasem krócej,
00:54
but I think we all suffer from it. And do you have
15
38576
2214
ale chyba wszyscy na to cierpimy.
00:56
the accompanying guilt?
16
40790
2081
Czujecie się wtedy winni?
00:58
For me, I look at the paintings on the wall
17
42871
2987
Patrzę na obrazy na ścianach i myślę,
01:01
and I think, somebody has decided to put them there,
18
45858
3015
że ktoś zdecydował, żeby je tam powiesić,
01:04
thinks they're good enough to be on that wall,
19
48873
2528
ktoś uważa, że są wystarczająco dobre,
01:07
but I don't always see it.
20
51401
1358
a ja nie zawsze to czuję.
01:08
In fact, most of the time I don't see it.
21
52759
2664
Właściwie, zwykle tego nie czuję.
01:11
And I leave feeling actually unhappy.
22
55423
3774
I wychodzę w kiepskim nastroju.
01:15
I feel guilty and unhappy with myself,
23
59197
3467
Czuję się winna i niezadowolona z siebie.
01:18
rather than thinking there's something wrong with the painting,
24
62664
2063
Nie myślę, że to z obrazem jest coś nie w porządku,
01:20
I think there's something wrong with me.
25
64727
1457
ale raczej ze mną.
01:22
And that's not a good experience, to leave a gallery like that.
26
66184
2908
Nie jest to przyjemne -
wyjść z galerii z takim uczuciem.
wyjść z galerii z takim uczuciem.
01:24
(Laughter)
27
69092
1271
(śmiech)
01:26
The thing is, I think we should give ourselves a break.
28
70363
2309
Myślę, że powinniśmy sobie odpuścić.
01:28
If you think about going into a restaurant,
29
72672
2460
Kiedy idziemy do restauracji,
01:31
when you look at the menu, are you expected to order
30
75132
3687
czy musimy zamówić każdą z pozycji
01:34
every single thing on the menu?
31
78819
2183
znajdujących się w menu?
01:36
No! You select.
32
81002
1882
Nie! Możemy wybrać.
01:38
If you go into a department store to buy a shirt,
33
82884
3175
Kiedy idziemy do sklepu kupić koszulę,
01:41
are you going to try on every single shirt
34
86059
2977
czy przymierzamy każdą i chcemy
01:44
and want every single shirt?
35
89036
1328
każdą z nich?
01:46
Of course not, you can be selective. It's expected.
36
90364
4127
Nie. Możemy wybrać i tego się od nas oczekuje.
01:50
How come, then, it's not so expected
37
94491
2621
Dlaczego więc, nie oczekuje się od nas
01:53
to be selective when we go to an art gallery?
38
97112
2573
wybiórczego zachowania w galerii sztuki?
01:55
Why are we supposed to have a connection with every single painting?
39
99685
3295
Dlaczego mamy zrozumieć każdy obraz?
01:58
Well I'm trying to take a different approach.
40
102980
2704
Staram się podejśc do tego inaczej.
02:01
And there's two things I do:
41
105684
1618
Korzystam z dwóch sposobów.
02:03
When I go into a gallery, first of all, I go quite fast,
42
107302
4494
Kiedy wchodzę do galerii idę szybko,
02:07
and I look at everything, and I pinpoint the ones
43
111796
4235
oglądam wszystko i zapamiętuję te dzieła,
02:11
that make me slow down for some reason or other.
44
116031
3054
przy których z jakiegoś powodu zwalniam.
02:14
I don't even know why they make me slow down, but something
45
119085
2801
Nawet nie wiem, dlaczego zwalniam,
02:17
pulls me like a magnet
46
121886
2057
ale coś mnie przyciąga.
02:19
and then I ignore all the others, and I just go to that painting.
47
123943
3118
Następnie pomijam wszystkie inne obrazy,
a wracam do tych wybranych.
a wracam do tych wybranych.
02:22
So it's the first thing I do is, I do my own curation.
48
127061
2464
Pierwsze co robię, to staję się
swoim własnym kuratorem.
swoim własnym kuratorem.
02:25
I choose a painting. It might just be one painting in 50.
49
129525
3296
Wybieram obraz. Może być to jeden z 50.
02:28
And then the second thing I do is I stand in front of that painting,
50
132821
3690
Następnie staję przed nim
02:32
and I tell myself a story about it.
51
136511
3077
i wymyślam do niego opowiadanie.
02:35
Why a story? Well, I think that we are wired,
52
139588
3598
Dlaczego opowiadanie?
Chyba mamy to zakodowane
Chyba mamy to zakodowane
02:39
our DNA tells us to tell stories.
53
143186
3891
w naszym DNA.
02:42
We tell stories all the time about everything,
54
147077
2369
Cały czas opowiadamy historie.
02:45
and I think we do it because the world is kind of a crazy, chaotic place,
55
149446
5111
Chyba dlatego, że świat jest takim
szalonym, bezładnym miejscem,
szalonym, bezładnym miejscem,
02:50
and sometimes stories, we're trying to make sense of the world a little bit,
56
154557
3951
a historie czasem pomagają nadać mu jakiś sens,
02:54
trying to bring some order to it.
57
158508
2169
trochę go uporządkować.
02:56
Why not apply that to our looking at paintings?
58
160677
3991
Dlaczego nie zrobić tego samego z obrazami?
03:00
So I now have this sort of restaurant menu
59
164668
3715
Mam teraz swoje własne menu
03:04
visiting of art galleries.
60
168383
3223
"zwiedzanie galerii sztuki".
03:07
There are three paintings I'm going to show you now
61
171606
3208
Pokażę Wam trzy obrazy,
03:10
that are paintings that made me stop in my tracks
62
174814
3064
które sprawiły, że się zatrzymałam
03:13
and want to tell stories about them.
63
177878
2546
i stworzyłam o nich historie.
03:16
The first one needs little introduction --
64
180424
3551
Słowo wstępu co do pierwszego:
03:19
"Girl with a Pearl Earring" by Johannes Vermeer,
65
183975
3031
"Dziewczyna z perłą" Jana Vermeera,
03:22
17th-century Dutch painter.
66
187006
2156
XVII-wiecznego holenderskiego malarza.
03:25
This is the most glorious painting.
67
189162
2500
To zniewalający obraz.
03:27
I first saw it when I was 19,
68
191662
2144
Pierwszy raz zobaczyłam go jako 19-latka
03:29
and I immediately went out and got a poster of it,
69
193806
2280
i zaraz kupiłam sobie z nim plakat.
03:31
and in fact I still have that poster. 30 years later it's hanging in my house.
70
196086
4157
Właściwie to nadal go mam.
30 lat i nadal wisi u mnie w domu.
30 lat i nadal wisi u mnie w domu.
03:36
It's accompanied me everywhere I've gone,
71
200243
3150
Towarzyszył mi wszędzie, a patrzenie na nią
03:39
I never tire of looking at her.
72
203393
2344
nigdy mnie nie nuży.
03:41
What made me stop in my tracks about her to begin with
73
205737
3779
Pierwsze co sprawiło, że przystanęłam
03:45
was just the gorgeous colors he uses
74
209516
2557
to niesamowite kolory
03:47
and the light falling on her face.
75
212073
1944
i światło padające na jej twarz.
03:49
But I think what's kept me still coming back
76
214017
2784
Rok po roku
03:52
year after year is another thing, and that is
77
216801
3056
wracam do tego obrazu,
03:55
the look on her face, the conflicted look on her face.
78
219857
3694
ze względu na jej twarz. Pełna sprzeczności.
03:59
I can't tell if she's happy or sad,
79
223551
2418
Nie mogę stwierdzić, czy jest szczęśliwa czy nie
04:01
and I change my mind all the time.
80
225969
2967
i ciągle zmieniam zdanie.
04:04
So that keeps me coming back.
81
228936
3599
Dlatego ciągle do niego wracam.
04:08
One day, 16 years after I had this poster on my wall,
82
232535
4009
16 lat po powieszeniu plakatu na ścianie,
04:12
I lay in bed and looked at her,
83
236544
2682
spojrzałam na nią leżąc w łóżku
04:15
and I suddenly thought, I wonder what
84
239226
2579
i pomyślałam: "Ciekawe
04:17
the painter did to her to make her look like that.
85
241805
3918
co zrobił malarz, by sprawić, że tak wygląda."
04:21
And it was the first time I'd ever thought that
86
245723
2944
To był pierwszy raz, kiedy przyszło mi na myśl,
04:24
the expression on her face is actually reflecting
87
248667
2800
że wyraz jej twarzy może odzwierciedlać,
04:27
how she feels about him.
88
251467
2139
jej uczucia do niego.
04:29
Always before I'd thought of it as a portrait of a girl.
89
253606
3156
Przedtem zawsze myślałam, że to portret dziewczyny.
04:32
Now I began to think of it as a portrait of a relationship.
90
256762
4769
Wtedy zaczęłam go widzieć jako obraz związku.
04:37
And I thought, well, what is that relationship?
91
261531
2832
I pomyślałam: "W takim razie, co to za związek?"
04:40
So I went to find out. I did some research and discovered,
92
264363
3208
Postanowiłam się dowiedzieć.
Zrobiłam trochę badań i odkryłam,
Zrobiłam trochę badań i odkryłam,
04:43
we have no idea who she is.
93
267571
2325
że nikt nie wie kim ona jest.
04:45
In fact, we don't know who any of the models
94
269896
2347
Właściwie nie znamy tożsamości żadnej
04:48
in any of Vermeer's paintings are,
95
272243
2360
z modelek Vermeera,
04:50
and we know very little about Vermeer himself.
96
274603
2127
a i o nim samym wiemy niewiele.
04:52
Which made me go, "Yippee!"
97
276730
2774
I wykrzyknęłam: "Hurra!"
04:55
I can do whatever I want, I can come up with whatever story I want to.
98
279504
4659
Mogę zrobić co mi się podoba,
wymyślić historię jaką tylko chcę.
wymyślić historię jaką tylko chcę.
05:00
So here's how I came up with the story.
99
284163
2596
I oto jak to zrobiłam.
05:02
First of all, I thought,
100
286759
1877
Po pierwsze, pomyślałam,
05:04
I've got to get her into the house.
101
288636
2092
muszę ją wprowadzić do jego domu.
05:06
How does Vermeer know her?
102
290728
2488
Skąd Vermeer ją zna?
05:09
Well, there've been suggestions that
103
293216
1544
Pojawiały się sugestie,
05:10
she is his 12-year-old daughter.
104
294760
4423
że to jego 12-letnia córka.
05:15
The daughter at the time was 12 when he painted the painting.
105
299183
2225
Bo kiedy malował ten obraz, córka miała 12 lat.
05:17
And I thought, no, it's a very intimate look,
106
301408
2696
Ale pomyślałam:
"Nie, to intymne spojrzenie,
"Nie, to intymne spojrzenie,
05:20
but it's not a look a daughter gives her father.
107
304104
2184
ale nie takie, jakim córka obdarza ojca."
05:22
For one thing, in Dutch painting of the time,
108
306288
1840
Po pierwsze,
w malarstwie holenderskim tej epoki,
w malarstwie holenderskim tej epoki,
05:24
if a woman's mouth was open, it was indicating sexual availability.
109
308128
3592
otwarte usta kobiety,
oznaczały dyspozycyjność seksualną.
oznaczały dyspozycyjność seksualną.
05:27
It would have been inappropriate for Vermeer
110
311720
1888
Ze strony Vermeera byłoby niewłaściwym
05:29
to paint his daughter like that.
111
313608
1896
namalować córkę w ten sposób.
05:31
So it's not his daughter, but it's somebody
112
315504
1880
Więc nie córka, ale ktoś mu bliski,
05:33
close to him, physically close to him.
113
317384
2250
do tego fizycznie bliski.
05:35
Well, who else would be in the house?
114
319634
2264
Kto jeszcze mógł być w domu?
05:37
A servant, a lovely servant.
115
321898
3383
Służąca, śliczna służąca.
05:41
So, she's in the house.
116
325281
1561
Mamy więc ją w domu.
05:42
How do we get her into the studio?
117
326842
2661
Jak dostała się do pracowni?
05:45
We don't know very much about Vermeer,
118
329503
2134
O Vermeerze wiemy niewiele,
05:47
but the little bits that we do know, one thing we know
119
331637
2139
wiemy jednak,
05:49
is that he married a Catholic woman, they lived with her mother
120
333776
2991
że był żonaty z katoliczką, mieszkali z jej matką
05:52
in a house where he had his own room
121
336767
2273
w domu, gdzie miał własny pokój,
05:54
where he -- his studio. He also had 11 children.
122
339040
4283
swoje studio. Miał też 11 dzieci.
05:59
It would have been a chaotic, noisy household.
123
343323
3077
Zapewne był to głośny, niespokojny dom.
06:02
And if you've seen Vermeer's paintings before,
124
346400
2944
Jeśli widzieli państwo wcześniej obrazy Vermeera,
06:05
you know that they're incredibly calm and quiet.
125
349344
3864
wiecie, że są niesamowicie ciche i spokojne.
06:09
How does a painter paint such calm, quiet paintings with 11 kids around?
126
353208
3896
Jak malarz mógłby je stworzyć
z jedenaściorgiem dzieci wokoło?
z jedenaściorgiem dzieci wokoło?
06:13
Well, he compartmentalizes his life.
127
357104
2296
Podzielił swoje życie.
06:15
He gets to his studio, and he says, "Nobody comes in here.
128
359400
3680
Kiedy wchodzi do studio mówi:
"Tutaj nikt nie wchodzi.
"Tutaj nikt nie wchodzi.
06:18
Not the wife, not the kids. Okay, the maid can come in and clean."
129
363080
4728
Ani żona, ani dzieci.
Służąca może wejść, żeby posprzątać."
Służąca może wejść, żeby posprzątać."
06:23
She's in the studio. He's got her in the studio, they're together.
130
367808
7051
Więc jest w studio. Są razem w pracowni.
06:30
And he decides to paint her.
131
374859
2080
I decyduje się ją namalować.
06:32
He has her wear very plain clothes.
132
376939
2268
Chce by założyła zwyczajne ubranie.
06:35
Now, all of the women, or most of the women in Vermeer's other paintings
133
379207
3371
Wszystkie, albo większość, kobiet na obrazach Vermeera
06:38
wore velvet, silk, fur, very sumptuous materials.
134
382578
5966
ubrana jest w aksamit, jedwab, futra,
bardzo wystawne materiały.
bardzo wystawne materiały.
06:44
This is very plain; the only thing that isn't plain
135
388544
2520
A na tym strój jest zwyczajny.
Jedyne co się wyróżnia,
Jedyne co się wyróżnia,
06:46
is her pearl earring.
136
391064
2040
to kolczyk z perłą.
06:49
Now, if she's a servant, there is no way she could afford
137
393104
3447
Jeśli była służącą,
nie stać by jej było
nie stać by jej było
06:52
a pair of pearl earrings.
138
396551
2207
na takie kolczyki.
06:54
So those are not her pearl earrings. Whose are they?
139
398758
3262
Więc nie należą do niej. A więc do kogo?
06:57
We happen to know, there's a list of Catharina, the wife's clothes.
140
402020
5041
Znamy listę ubrań Cathariny, żony Vermeera.
07:02
Amongst them a yellow coat with white fur,
141
407061
3616
Jest wśród nich żółty płaszcz z białym futrem,
07:06
a yellow and black bodice,
142
410677
1747
żótło-czarny kaftan.
07:08
and you see these clothes on lots of other paintings,
143
412424
3694
Ubrania te pojawiają się na wielu innych obrazach,
07:12
different women in the paintings, Vermeer's paintings.
144
416118
3114
na różnych kobietach na obrazach Vermeera.
07:15
So clearly, her clothes were lent to various different women.
145
419232
4478
Widać, że jej ubrania
pożyczane były różnym modelkom.
pożyczane były różnym modelkom.
07:19
It's not such a leap of faith to take
146
423710
2519
Stąd też można domniemać,
07:22
that that pearl earring actually belongs to his wife.
147
426229
3584
że kolczyk też należał do żony Vermeera.
07:25
So we've got all the elements for our story.
148
429813
3177
Mamy już wszystkie ogniwa historii.
07:28
She's in the studio with him for a long time.
149
432990
2430
Jest z malarzem w studio przez dłuższy czas.
07:31
These paintings took a long time to make.
150
435420
2043
Bo takie obrazy maluje się długo.
07:33
They would have spent the time alone, all that time.
151
437463
2871
Cały ten czas spędziliby sami.
07:36
She's wearing his wife's pearl earring.
152
440334
2000
Ma na sobie kolczyk z perłą jego żony.
07:38
She's gorgeous. She obviously loves him. She's conflicted.
153
442334
2815
Jest atrakcyjna.
Bez wątpienia go kocha. Ma sprzeczne uczucia.
Bez wątpienia go kocha. Ma sprzeczne uczucia.
07:41
And does the wife know? Maybe not.
154
445149
2792
Czy żona o tym wie? Może nie.
07:43
And if she doesn't, well --
155
447941
3378
A jeśli nie to...
07:47
that's the story.
156
451319
1855
cóż, to właśnie ta historia.
07:49
(Laughter)
157
453174
2177
(śmiech)
07:51
The next painting I'm going to talk about
158
455351
2590
Kolejny obraz, o którym chcę opowiedzieć
07:53
is called "Boy Building a House of Cards" by Chardin.
159
457941
3247
to "Domek z kart" Chardina.
07:57
He's an 18th-century French painter best known for his still lifes,
160
461188
4376
To XVII-wieczny francuski malarz,
słynny autor martwych natur.
słynny autor martwych natur.
08:01
but he did occasionally paint people.
161
465564
2593
Jednak czasem malował też ludzi.
08:04
And in fact, he painted four versions of this painting,
162
468157
3967
Namalował cztery wersje tego obrazu;
08:08
different boys building houses of cards, all concentrated.
163
472124
3960
różni chłopcy budujący domki z kart, skoncentrowani.
08:11
I like this version the best, because some of the boys
164
476084
3464
Mnie najbardziej podoba się ten,
08:15
are older and some are younger, and to me, this one,
165
479548
3393
chłopcy są młodsi, starsi, a ten jest dla mnie,
08:18
like Goldilocks's porridge, is just right.
166
482941
2952
jak owsianka Złotowłosej, w sam raz.
08:21
He's not quite a child, and he's not quite a man.
167
485893
3991
Nie jest dzieckiem,
ale nie jest całkiem mężczyzną.
ale nie jest całkiem mężczyzną.
08:25
He's absolutely balanced between innocence and experience,
168
489884
4793
Zawieszony między niewinnością a doświadczeniem.
08:30
and that made me stop in my tracks in front of this painting.
169
494677
4483
To sprawiło, że się przy nim zatrzymałam.
08:35
And I looked at his face. It's like a Vermeer painting a bit.
170
499160
3717
Przyjrzałam się jego twarzy,
Jest trochę jak na obrazie Vermeera.
Jest trochę jak na obrazie Vermeera.
08:38
The light comes in from the left, his face is bathed
171
502877
2623
Światło pada z lewej, jego twarz jest w nim skąpana
08:41
in this glowing light. It's right in the center of the painting,
172
505500
2224
Jest w samym centrum obrazu.
08:43
and you look at it, and I found that when I was looking at it,
173
507724
3012
Kiedy tak przed nim stałam, zauważyłam,
08:46
I was standing there going,
174
510736
1207
że ciągle myślę:
08:47
"Look at me. Please look at me."
175
511943
2953
"Spójrz na mnie. Proszę, spójrz."
08:50
And he didn't look at me. He was still looking at his cards,
176
514896
2736
Ale nie spojrzał. Cały czas skupiał się na kartach.
08:53
and that's one of the seductive elements of this painting is,
177
517632
2752
To jedna z intrygujących właściwości tego obrazu,
08:56
he's so focused on what he's doing that he doesn't look at us.
178
520384
4490
jest tak skoncentrowany na tym co robi,
że nie patrzy na nas.
że nie patrzy na nas.
09:00
And that is, to me, the sign of a masterpiece,
179
524874
3893
A dla mnie to oznaka geniuszu,
09:04
of a painting when there's a lack of resolution.
180
528767
3977
obraz, na którym nie ma rozwiązania.
09:08
He's never going to look at me.
181
532744
1521
Chłopiec nigdy na mnie nie spojrzy.
09:10
So I was thinking of a story where,
182
534265
1679
Zaczęłam zastanawiać się nad historią,
09:11
if I'm in this position, who could be there looking at him?
183
535944
3216
Kto mógłby stać na moim miejscu i mu się przyglądać?
09:15
Not the painter, I don't want to think about the painter.
184
539160
2202
Nie malarz, nie chcę myśleć o malarzu.
09:17
I'm thinking of an older version of himself.
185
541362
2526
Może on sam, już jako starszy mężczyzna?
09:19
He's a man, a servant, an older servant looking at this younger servant,
186
543888
5945
To mężczyzna, starszy służący patrzący na młodszego,
09:25
saying, "Look at me. I want to warn you about
187
549833
2471
Mówi: "Spójrz na mnie. Chcę cię ostrzec
09:28
what you're about to go through. Please look at me."
188
552304
2450
przed tym co cię czeka. Proszę, spójrz."
09:30
And he never does.
189
554754
1526
Ale on nigdy nie patrzy.
09:32
And that lack of resolution, the lack of resolution in "Girl with a Pearl Earring" --
190
556280
3803
To brak rozwiązania, taki jak w "Dziewczynie z perłą".
09:35
we don't know if she's happy or sad.
191
560083
2044
Nie wiemy czy jest szczęśliwa czy smutna.
09:38
I've written an entire novel about her,
192
562127
1649
Napisałam o niej powieść,
09:39
and I still don't know if she's happy or sad.
193
563776
2000
a nadal nie wiem czy jst szczęśliwa czy nie.
09:41
Again and again, back to the painting,
194
565776
2104
Bez przerwy, z powrotem do obrazu,
09:43
looking for the answer, looking for the story to fill in that gap.
195
567880
4681
szukając odpowiedzi,
poszukując historii, która by wypełniła tę lukę.
poszukując historii, która by wypełniła tę lukę.
09:48
And we may make a story, and it satisfies us momentarily,
196
572561
3447
Można wymyślić historię,
ale zaspokoi ona nas tylko na chwilę,
ale zaspokoi ona nas tylko na chwilę,
09:51
but not really, and we come back again and again.
197
576008
5815
Będziemy do niej powracać.
09:57
The last painting I'm going to talk about
198
581823
2538
Ostani obraz, o którym opowiem
10:00
is called "Anonymous" by anonymous. (Laughter)
199
584361
4864
to "Anonimowy", anonimowego autora.
(śmiech)
(śmiech)
10:05
This is a Tudor portrait bought by the National Portrait Gallery.
200
589225
3051
To portret Tudora, zakupiony przez National Portrait Gallery.
10:08
They thought it was a man named Sir Thomas Overbury,
201
592276
2613
Myślano, że to sir Thomas Overbury,
10:10
and then they discovered that it wasn't him,
202
594889
2664
ale okazało się, że nie.
10:13
and they have no idea who it is.
203
597553
1600
i nie wiadomo kto to.
10:15
Now, in the National Portrait Gallery,
204
599153
2143
W National Portrait Gallery,
10:17
if you don't know the biography of the painting,
205
601296
1769
jeśli nie znacie historii obrazu,
10:18
it's kind of useless to you.
206
603065
1624
jest on jakby bezużyteczny.
10:20
They can't hang it on the wall, because they don't know who he is.
207
604689
2424
Nie można go tam powiesić, bo nie wiadomo kto to.
10:23
So unfortunately, this orphan spends most of his time in storage,
208
607113
4904
Więc biedna sierotka siedzi najczęściej w magazynie
10:27
along with quite a number of other orphans,
209
612017
2144
z wieloma innymi osieroconymi obrazami,
10:30
some of them some beautiful paintings.
210
614161
2511
a niektóre są całkiem piękne.
10:32
This painting made me stop in my tracks for three reasons:
211
616672
5003
Zatrzymałam się przed tym obrazem z trzech powodów:
10:37
One is the disconnection between his mouth
212
621675
2877
Po pierwsze brak związku między jego
10:40
that's smiling and his eyes that are wistful.
213
624552
2705
uśmiechniętymi ustami i tęsknymi oczyma.
10:43
He's not happy, and why isn't he happy?
214
627257
3007
Nie jest szczęśliwy, ale dlaczego?
10:46
The second thing that really attracted me
215
630264
3717
Druga rzecz, która mnie zaintrygowała
10:49
were his bright red cheeks.
216
633981
1716
to jego jasnoczerwone policzki.
10:51
He is blushing. He's blushing for his portrait being made!
217
635697
3607
Rumieni się, bo malowany jest jego portret.
10:55
This must be a guy who blushes all the time.
218
639304
3034
On prawdopodobnie ciągle się rumieni.
10:58
What is he thinking about that's making him blush?
219
642338
2142
Dlaczego?
11:00
The third thing that made me stop in my tracks
220
644480
3776
I trzecia rzecz,
11:04
is his absolutely gorgeous doublet.
221
648256
2800
to jego absolutnie cudowny kubrak.
11:06
Silk, gray, those beautiful buttons.
222
651056
3568
Jedwabny, szary, te piękne guziki.
11:10
And you know what it makes me think of,
223
654624
1632
Wiecie, co mi to przypomina?
11:12
is it's sort of snug and puffy; it's like a duvet spread over a bed.
224
656256
4792
Jest dopasowany, ale puszysty, jak kołdra na łóżku.
11:16
I kept thinking of beds and red cheeks,
225
661048
2656
Patrząc na niego, myślałam
11:19
and of course I kept thinking of sex when I looked at him,
226
663704
2760
o łóżkach, czerwonych policzkach i oczywiście o seksie,
11:22
and I thought, is that what he's thinking about?
227
666464
2608
i zastanowiło mnie, czy on też o tym myśli?
11:24
And I thought, if I'm going to make a story,
228
669072
2272
Jeśli mam wymyślić historię,
11:27
what's the last thing I'm going to put in there?
229
671344
1984
co byłoby ostatnią rzeczą, jaką bym w niej zawarła?
11:29
Well, what would a Tudor gentleman be preoccupied with?
230
673328
3630
Co zajmowałby gentlemana z dynastii Tudorów?
11:32
And I thought, well, Henry VIII, okay.
231
676958
1930
Tak, Henry VIII, w porządku.
11:34
He'd be preoccupied with his inheritance, with his heir.
232
678888
4144
Pochłaniałyby go kwestie dziedzictwa, potomka.
11:38
Who is going to inherit his name and his fortune?
233
683032
3649
Kto odziedziczy jego imię i fortunę?
11:42
You put all those together, and you've got your story
234
686681
3880
Połączyć to wszystko i jest historia,
11:46
to fill in that gap that makes you keep coming back.
235
690561
3354
która sprawia, że wracasz do tego obrazu.
11:49
Now, here's the story.
236
693915
4721
I oto ona.
11:54
It's short.
237
698636
2930
Jest krótka.
11:57
"Rosy"
238
701566
2731
"Róża"
12:00
I am still wearing the white brocade doublet Caroline gave me.
239
704297
4050
Ciągle noszę ten biały, brokatowy kaftan od Caroline.
12:04
It has a plain high collar, detachable sleeves
240
708347
4311
Ma prosty kołnierz, odpinane rękawy
12:08
and intricate buttons of twisted silk thread,
241
712658
3176
i guziki ze skręconych pasm jedwabiu,
12:11
set close together so that the fit is snug.
242
715834
2926
które będąc blisko siebie sprawiają, że jest dopasowany.
12:14
The doublet makes me think of a coverlet on the vast bed.
243
718760
3563
Kaftan przywodzi mi na myśl kapę na łoże.
12:18
Perhaps that was the intention.
244
722323
3750
Może taki był zamysł.
12:21
I first wore it at an elaborate dinner her parents held in our honor.
245
726073
4918
Pierwszy raz założyłem go na kolację,
którą jej rodzicie wydali na naszą cześć.
którą jej rodzicie wydali na naszą cześć.
12:26
I knew even before I stood up to speak
246
730991
1826
Zanim wstałem, by przemówić wiedziałem,
12:28
that my cheeks were inflamed.
247
732817
2569
że moje policzki płoną.
12:31
I have always flushed easily, from physical exertion,
248
735386
3701
Od zawsze łatwo czerwieniałem, czy to z wysiłku,
12:34
from wine, from high emotion.
249
739087
2355
od wina, czy z emocji.
12:37
As a boy, I was teased by my sisters and by schoolboys,
250
741442
4465
Gdy byłem młodszy,
dokuczały mi siostry i chłopcy w szkole,
dokuczały mi siostry i chłopcy w szkole,
12:41
but not by George.
251
745907
2447
ale nigdy George.
12:44
Only George could call me Rosy.
252
748354
3074
Tylko George mógł mówić na mnie Róża.
12:47
I would not allow anyone else.
253
751428
2159
Nikomu innemu na to nie pozwalałem.
12:49
He managed to make the word tender.
254
753587
4224
Sprawiał, że świat był czuły.
12:53
When I made the announcement, George did not
255
757811
2799
Po moim obwieszczeniu, George się nie zaczerwienił,
12:56
turn rosy, but went pale as my doublet.
256
760610
3064
zrobił się biały jak mój kaftan.
12:59
He should not have been surprised.
257
763674
1904
Nie powinien być zaskoczony.
13:01
It has been a common assumption
258
765578
1672
Wszyscy przypuszczali, że któregoś dnia
13:03
that I would one day marry his cousin.
259
767250
3848
ożenię się z jego kuzynką.
13:06
But it is difficult to hear the words aloud.
260
771098
2584
Ale trudno przyjąć słowa wypowiedziane na głos.
13:09
I know, I could barely utter them.
261
773682
3301
Mi też ledwo przeszły przez gardło.
13:12
Afterwards, I found George on the terrace overlooking the kitchen garden.
262
776983
4402
Potem, wpadłem na Georgea na tarasie
wychodzącym na ogród.
wychodzącym na ogród.
13:17
Despite drinking steadily all afternoon, he was still pale.
263
781385
5257
Mimo że pił całe popołudnie, nadal był blady.
13:22
We stood together and watched the maids cut lettuces.
264
786642
4225
Staliśmy razem i patrzyliśmy jak służące wycinają sałatę.
13:26
"What do you think of my doublet?" I asked.
265
790867
2262
"Jak ci się podoba mój kaftan?" - spytałem.
13:29
He glanced at me. "That collar looks to be strangling you."
266
793129
5444
Zerknął na mnie. "Kołnierz zdaje cię dusić".
13:34
"We will still see each other," I insisted.
267
798573
2004
"Nadal będziemy się widywać" - dodałem.
13:36
"We can still hunt and play cards and attend court.
268
800577
3288
"Nadal możemy polować, grać w karty i chodzić na dwór.
13:39
Nothing need change."
269
803865
1736
Nic się nie zmieni".
13:41
George did not speak.
270
805601
3717
George nic nie powiedział.
13:45
"I am 23 years old. It is time for me to marry
271
809318
3394
"Mam 23 lata. Czas się ożenić
13:48
and produce an heir. It is expected of me."
272
812712
4105
spłodzić potomka. Tego się ode mnie oczekuje".
13:52
George drained another glass of claret and turned to me.
273
816817
3581
George wypił kolejną szklankę wina
i odwrócił się do mnie.
i odwrócił się do mnie.
13:56
"Congratulations on your upcoming nuptials, James.
274
820398
4083
"Winszuję nadchodzących zaślubin, James.
14:00
I'm sure you'll be content together."
275
824481
4836
Jestem pewien, że będziecie szczęśliwi".
14:05
He never used my nickname again.
276
829317
3317
Nigdy więcej nie użył mojego przezwiska.
14:08
Thank you.
277
832634
1759
Dziękuję.
14:10
(Applause)
278
834393
3382
(Brawa)
14:13
Thank you.
279
837775
1182
Dziękuję.
14:14
(Applause)
280
838957
1547
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Tracy Chevalier - AuthorNovelist Tracy Chevalier is the author of "Girl With a Pearl Earring."
Why you should listen
Tracy Chevalier pulls stories from paintings and historical episodes, finding the human thread behind opaque images. Her best-known book is Girl With a Pearl Earring, inspired by a Vermeer painting; other books include The Lady and the Unicorn and Burning Bright, about two children who become neighbours of William Blake. Her upcoming book, The Last Runaway, tells a story from the Underground Railroad.
For the anthology Imagined Lives, she wrote about an unknown portrait sitter whom she calls "Rosy." Hear the podcast of her story. and find more stories from the National Portrait Gallery.
Tracy Chevalier | Speaker | TED.com