TEDGlobal 2012
Ivan Krastev: Can democracy exist without trust?
Ivan Krastev: Czy demokracja może istnieć bez zaufania?
Filmed:
Readability: 4
725,999 views
Pięć wielkich rewolucji ukształtowało kulturę polityczną przez ostatnie 50 lat, twierdzi Ivan Krastev. Pokazuje, że każdy krok - od rewolucji kulturowej lat 60. po obecne odkrycia z dziedziny neurobiologii - przyczynił się też do spadku zaufania do narzędzi demokracji. Jak mówi: "Sukcesy okazały się jednocześnie porażkami". Czy demokracja przetrwa?
Ivan Krastev - Public intellectual
From his home base in Bulgaria, Ivan Krastev thinks about democracy -- and how to reframe it. Full bio
From his home base in Bulgaria, Ivan Krastev thinks about democracy -- and how to reframe it. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'm afraid I'm one of those speakers
0
371
2768
Obawiam się, że jestem jednym z tych mówców
00:19
you hope you're not going to meet at TED.
1
3139
3215
których wolelibyście nie spotkać na TED.
00:22
First, I don't have a mobile,
2
6354
1336
Po pierwsze, nie mam telefonu.
00:23
so I'm on the safe side.
3
7690
1831
To tak na wszelki wypadek.
00:25
Secondly, a political theorist
4
9521
2201
Po drugie, polityczny teoretyk
00:27
who's going to talk about the crisis of democracy
5
11722
2465
mówiący o kryzysie demokracji,
00:30
is probably not the most exciting topic you can think about.
6
14187
4072
to nie najciekawszy temat.
00:34
And plus, I'm not going to give you any answers.
7
18259
2483
Co więcej, nie zamierzam dawać żadnych odpowiedzi.
00:36
I'm much more trying to add to some of the questions we're talking about.
8
20742
3834
Dużo bardziej wolę mnożyć wątpliwości.
00:40
And one of the things that I want to question
9
24576
2166
Chciałbym zakwestionować
00:42
is this very popular hope these days
10
26742
2717
popularną w tych czasach nadzieję,
00:45
that transparency and openness
11
29459
1934
że przejrzystość i otwarcie
00:47
can restore the trust in democratic institutions.
12
31393
4300
przywróci zaufanie do demokratycznych instytucji.
00:51
There is one more reason for you to be suspicious about me.
13
35693
3716
Jestem podejrzany również z innego powodu.
00:55
You people, the Church of TED, are a very optimistic community.
14
39409
3977
Wyznawcy kościoła TED to grupa optymistów.
00:59
(Laughter)
15
43386
2208
(Śmiech)
01:01
Basically you believe in complexity, but not in ambiguity.
16
45594
4917
Wierzycie w złożoność, ale nie w dwuznaczność.
01:06
As you have been told, I'm Bulgarian.
17
50511
2915
Jak już wam powiedziano, pochodzę z Bułgarii.
01:09
And according to the surveys,
18
53426
1584
Według badań,
01:10
we are marked the most pessimistic people in the world.
19
55010
3567
Bułgarzy to najwięksi pesymiści na świecie.
01:14
(Laughter)
20
58577
1784
(Śmiech)
01:16
The Economist magazine recently wrote an article
21
60361
3590
"The Economist" opublikował niedawno artykuł
01:19
covering one of the recent studies on happiness,
22
63951
2551
na temat nowego badania nad szczęściem,
01:22
and the title was "The Happy, the Unhappy and the Bulgarians."
23
66502
4834
pod tytułem: "Szczęśliwi, nieszczęśliwi i Bułgarzy".
01:27
(Laughter)
24
71336
1600
(Śmiech)
01:28
So now when you know what to expect,
25
72936
3847
Skoro już wiecie, czego się spodziewać,
01:32
let's give you the story.
26
76783
1436
czas na opowieść.
01:34
And this is a rainy election day in a small country --
27
78219
4951
Mamy dzień wyborów w małym kraju
01:39
that can be my country, but could be also your country.
28
83170
3332
może w moim, może w waszym.
01:42
And because of the rain until four o'clock in the afternoon,
29
86502
3800
Ponieważ padało aż do 16:00,
01:46
nobody went to the polling stations.
30
90302
2685
nikt nie poszedł do lokali wyborczych.
01:48
But then the rain stopped,
31
92987
1765
Kiedy deszcz w końcu ustał,
01:50
people went to vote.
32
94752
2234
ludzie poszli głosować.
01:52
And when the votes had been counted,
33
96986
3150
Po podliczeniu głosów okazało się,
01:56
three-fourths of the people have voted with a blank ballot.
34
100136
7316
że 3/4 wyborców oddało puste kartki.
02:03
The government and the opposition,
35
107452
2350
Zarówno rząd jak i opozycja
02:05
they have been simply paralyzed.
36
109802
2934
były po prostu sparaliżowane.
02:08
Because you know what to do about the protests.
37
112736
2117
Wiadomo, co robić z protestami.
02:10
You know who to arrest, who to negotiate with.
38
114853
1984
Wiadomo, kogo aresztować, albo z kim negocjować.
02:12
But what to do about people who are voting with a blank ballot?
39
116837
5348
Ale co zrobić, gdy ludzie oddają nieważne głosy?
02:18
So the government decided to have the elections once again.
40
122185
4333
Rząd postanowił zorganizować wybory jeszcze raz.
02:22
And this time even a greater number,
41
126518
2550
Tym razem jednak jeszcze więcej ludzi,
02:24
83 percent of the people, voted with blank ballots.
42
129068
5183
aż 83%, oddaje nieważne głosy.
02:30
Basically they went to the ballot boxes
43
134251
2751
W zasadzie poszli głosować tylko po to,
02:32
to tell that they have nobody to vote for.
44
137002
3066
by pokazać, że nie ma na kogo.
02:35
This is the opening of a beautiful novel by Jose Saramago
45
140068
5032
Tak zaczyna się wspaniała powieść Jose Saramago
02:41
called "Seeing."
46
145100
1483
o tytule "Miasto Ślepców".
02:42
But in my view it very well captures
47
146583
2250
Uważam, że bardzo dobrze oddaje część problemu,
02:44
part of the problem that we have with democracy in Europe these days.
48
148833
4384
wobec jakiego stoi obecnie demokracja w Europie.
02:49
On one level nobody's questioning
49
153217
2668
Nikt nie kwestionuje,
02:51
that democracy is the best form of government.
50
155885
3899
że demokracja jest najlepszym z możliwych ustrojów.
02:55
Democracy is the only game in town.
51
159784
2736
Demokracja to jedyna opcja.
02:58
The problem is that many people start to believe
52
162520
2313
Problem w tym, że wielu ludzi zaczyna uważać,
03:00
that it is not a game worth playing.
53
164833
2702
że nie jest to gra warta świeczki.
03:03
For the last 30 years, political scientists have observed
54
167535
4298
Przez ostatnie 30 lat politolodzy zaobserwowali,
03:07
that there is a constant decline in electoral turnout,
55
171833
4550
że coraz mniej ludzi idzie na wybory,
03:12
and the people who are least interested to vote
56
176383
3918
a najmniej zainteresowani są ci,
03:16
are the people whom you expect are going to gain most out of voting.
57
180301
4637
którzy mają na głosowaniu zyskać,
03:20
I mean the unemployed, the under-privileged.
58
184938
3425
czyli bezrobotni, nieuprzywilejowani.
03:24
And this is a major issue.
59
188363
1692
I to jest właśnie największy problem.
03:25
Because especially now with the economic crisis,
60
190055
2731
Zwłaszcza w czasie kryzysu gospodarczego widać,
03:28
you can see that the trust in politics,
61
192786
2451
że zaufanie do polityki
03:31
that the trust in democratic institutions,
62
195237
2582
czy do różnych instytucji demokratycznych,
03:33
was really destroyed.
63
197819
1919
zostało zniszczone.
03:35
According to the latest survey being done by the European Commission,
64
199738
3616
Według ostatniej ankiety Komisji Europejskiej
03:39
89 percent of the citizens of Europe believe that there is a growing gap
65
203354
4882
89% Europejczyków widzi rosnącą przepaść
03:44
between the opinion of the policy-makers and the opinion of the public.
66
208236
6326
między opinią publiczną a opinią rządzących.
03:50
Only 18 percent of Italians and 15 percent of Greeks
67
214562
4008
Tylko 18% Włochów i 15% Greków wierzy,
03:54
believe that their vote matters.
68
218570
3150
że ich głos ma naprawdę znaczenie.
03:57
Basically people start to understand that they can change governments,
69
221720
4066
Ludzie zaczynają rozumieć, że mogą zmienić rząd,
04:01
but they cannot change policies.
70
225786
2502
ale nie mogą zmienić polityki.
04:04
And the question which I want to ask is the following:
71
228288
2616
Pytanie, które chciałbym zadać brzmi:
04:06
How did it happen that we are living in societies
72
230904
3916
Jak to się stało, że jako obywatele
04:10
which are much freer than ever before --
73
234820
2550
mamy więcej wolności niż kiedykolwiek,
04:13
we have more rights, we can travel easier,
74
237370
2684
że mamy więcej praw, łatwiej nam podróżować,
04:15
we have access to more information --
75
240054
2349
że mamy łatwiejszy dostęp do informacji,
04:18
at the same time that trust in our democratic institutions
76
242403
3384
a mimo to zaufanie do demokratycznych instytucji
04:21
basically has collapsed?
77
245787
2583
przestało praktycznie istnieć?
04:24
So basically I want to ask:
78
248370
1436
Co poszło dobrze,
04:25
What went right and what went wrong in these 50 years
79
249806
4849
a co poszło źle podczas tych 50 lat,
04:30
when we talk about democracy?
80
254655
1801
które nazywamy latami demokracji?
04:32
And I'll start with what went right.
81
256456
3883
Zacznę od tego, co poszło dobrze.
04:36
And the first thing that went right was, of course,
82
260339
3062
Pierwszą dobrą rzeczą
04:39
these five revolutions which, in my view,
83
263401
2471
było 5 rewolucji, które zmieniły nasz sposób życia
04:41
very much changed the way we're living and deepened our democratic experience.
84
265872
4584
i pogłębiły nasze demokratyczne doświadczenie.
04:46
And the first was the cultural and social revolution of 1968 and 1970s,
85
270456
5225
Rewolucja kulturalna i społeczna 68 r. i w latach 70.
04:51
which put the individual at the center of politics.
86
275681
2815
postawiła jednostkę w centrum polityki.
04:54
It was the human rights moment.
87
278496
2418
To była chwila praw człowieka.
04:56
Basically this was also a major outbreak, a culture of dissent,
88
280914
3850
Był to główny wybuch, kultura sprzeciwu,
05:00
a culture of basically non-conformism,
89
284764
3866
kultura nonkonformizmu,
05:04
which was not known before.
90
288630
2301
jakiej nie znano nigdy dotąd.
05:06
So I do believe that even things like that
91
290931
2349
Wierzę, że takie rzeczy
05:09
are very much the children of '68 --
92
293280
3452
są dziećmi roku 1968,
05:12
nevertheless that most of us had been even not born then.
93
296732
3415
choć większości z nas nie było jeszcze na świecie.
05:16
But after that you have the market revolution of the 1980s.
94
300147
3049
Potem mamy rewolucję rynkową lat 80.
05:19
And nevertheless that many people on the left try to hate it,
95
303196
3634
Chociaż wielu ludzi lewicy jej nienawidzi,
05:22
the truth is that it was very much the market revolution that sent the message:
96
306830
4617
prawda jest taka, że rewolucja rynkowa ogłosiła:
05:27
"The government does not know better."
97
311447
1677
"Rząd wcale nie wie lepiej".
05:29
And you have more choice-driven societies.
98
313124
2907
Teraz społeczeństwa chcą same decydować.
05:31
And of course, you have 1989 -- the end of Communism, the end of the Cold War.
99
316031
6567
Rok 1989, koniec komunizmu, koniec Zimnej Wojny.
05:38
And it was the birth of the global world.
100
322598
2300
Były to narodziny globalnego świata.
05:40
And you have the Internet.
101
324898
2132
I macie internet.
05:42
And this is not the audience to which I'm going to preach
102
327030
2967
Nie mam zamiaru prawić tutaj kazań,
05:45
to what extent the Internet empowered people.
103
329997
2417
do jakiego stopnia internet zmienił nam życie.
05:48
It has changed the way we are communicating
104
332414
2833
Zmienił sposób komunikacji
05:51
and basically we are viewing politics.
105
335247
1750
i zmienił sposób postrzegania polityki.
05:52
The very idea of political community totally has changed.
106
336997
3018
Zmieniła się zupełnie idea politycznej społeczności.
05:55
And I'm going to name one more revolution,
107
340015
2315
Wymienię jeszcze jedną rewolucję,
05:58
and this is the revolution in brain sciences,
108
342330
1833
jest to rewolucja nauki o mózgu,
06:00
which totally changed the way
109
344163
1901
która całkowicie zmieniła nasze rozumienie
06:01
we understand how people are making decisions.
110
346064
3336
sposobów podejmowania decyzji.
06:05
So this is what went right.
111
349400
2964
Czyli to na pewno poszło dobrze.
06:08
But if we're going to see what went wrong,
112
352364
2334
Jednak szukając, co poszło źle, odkryjemy,
06:10
we're going to end up with the same five revolutions.
113
354698
3432
że chodzi o te same 5 rewolucji.
06:14
Because first you have the 1960s and 1970s,
114
358130
3501
W latach 60. i 70.
06:17
cultural and social revolution,
115
361631
1866
rewolucja kulturalna i społeczna
06:19
which in a certain way destroyed the idea of a collective purpose.
116
363497
3567
zburzyła w pewnym sensie ideę wspólnego celu.
06:22
The very idea, all these collective nouns that we have been taught about --
117
367064
4836
Wszystkie rzeczowniki, o których nas uczono:
06:27
nation, class, family.
118
371900
2797
naród, klasa, rodzina.
06:30
We start to like divorcing, if we're married at all.
119
374697
2484
Polubiliśmy rozwody, o ile w ogóle się pobieramy.
06:33
All this was very much under attack.
120
377181
3349
Znaleźliśmy się pod ostrzałem.
06:36
And it is so difficult to engage people in politics
121
380530
4351
Bardzo ciężko zaangażować ludzi w politykę,
06:40
when they believe that what really matters
122
384881
2699
kiedy tak naprawdę wierzą tylko
06:43
is where they personally stand.
123
387580
2169
w czubek własnego nosa.
06:45
And you have the market revolution of the 1980s
124
389749
3750
Mamy rewolucję rynkową lat 80.
06:49
and the huge increase of inequality in societies.
125
393499
5961
i wzrost nierówności społecznych.
06:55
Remember, until the 1970s,
126
399460
1906
Pamiętajcie, że aż do lat 70.
06:57
the spread of democracy has always been accompanied
127
401366
3740
rozprzestrzenianiu demokracji
07:01
by the decline of inequality.
128
405106
3460
zawsze towarzyszyło znoszenie nierówności.
07:04
The more democratic our societies have been,
129
408566
2166
Im bardziej demokratyczne państwa,
07:06
the more equal they have been becoming.
130
410732
4033
tym równiejsi ich obywatele.
07:10
Now we have the reverse tendency.
131
414765
2334
Teraz tendencja jest odwrotna.
07:12
The spread of democracy now is very much accompanied
132
417099
2700
Rozwojowi demokracji towarzyszy
07:15
by the increase in inequality.
133
419799
1884
wzrost podziałów między ludźmi.
07:17
And I find this very much disturbing
134
421683
3234
I wcale mi się to nie podoba,
07:20
when we're talking about what's going on right and wrong
135
424917
3948
zwłaszcza kiedy mowa o zaletach i wadach
07:24
with democracy these days.
136
428865
1884
dzisiejszej demokracji.
07:26
And if you go to 1989 --
137
430749
2002
A jeżeli przenieść się do 1989...
07:28
something that basically you don't expect that anybody's going to criticize --
138
432751
3514
Mało kto będzie krytykował, ale wielu powie,
07:32
but many are going to tell you, "Listen, it was the end of the Cold War
139
436265
3951
że koniec Zimnej Wojny
zlikwidował kontrakt społeczny
zlikwidował kontrakt społeczny
07:36
that tore the social contract between the elites and the people in Western Europe."
140
440216
5300
pomiędzy elitami i narodami Europy Zachodniej.
07:41
When the Soviet Union was still there,
141
445516
1917
Podczas istnienia Związku Radzieckiego
07:43
the rich and the powerful, they needed the people,
142
447433
3383
ludzie bogaci i wpływowi potrzebowali narodu,
07:46
because they feared them.
143
450816
2283
ponieważ się go bali.
07:48
Now the elites basically have been liberated.
144
453099
3301
Teraz elity zostały wyzwolone.
07:52
They're very mobile. You cannot tax them.
145
456400
2165
Są mobilne, nie można ich opodatkować.
07:54
And basically they don't fear the people.
146
458565
2334
Nie boją się ludzi.
07:56
So as a result of it, you have this very strange situation
147
460899
3017
W rezultacie mamy bardzo dziwną sytuację,
07:59
in which the elites basically got out of the control of the voters.
148
463916
4517
w której elity są poza kontrolą wyborców.
08:04
So this is not by accident
149
468433
1499
To nie przez przypadek
08:05
that the voters are not interested to vote anymore.
150
469932
2986
wyborcy stracili zainteresowanie głosowaniem.
08:08
And when we talk about the Internet,
151
472918
2114
Skoro mowa o internecie,
08:10
yes, it's true, the Internet connected all of us,
152
475032
2501
to prawda, że internet nas połączył,
08:13
but we also know that the Internet created these echo chambers and political ghettos
153
477533
6683
ale stworzył też grupy wzajemnej adoracji
i polityczne getta,
i polityczne getta,
08:20
in which for all your life you can stay with the political community you belong to.
154
484216
5102
gdzie przez całe życie można nie wyjść
poza własną grupę polityczną.
poza własną grupę polityczną.
08:25
And it's becoming more and more difficult
155
489318
1932
I coraz trudniej jest zrozumieć ludzi,
08:27
to understand the people who are not like you.
156
491250
2766
którzy nie są tacy, jak ty.
08:29
I know that many people here
157
494016
1868
Wiele osób na tej sali pozytywnie ocenia
08:31
have been splendidly speaking about the digital world and the possibility for cooperation,
158
495884
4764
świat cyfrowy i możliwości współpracy,
08:36
but [have you] seen what the digital world has done to American politics these days?
159
500648
4034
ale co ten świat zrobił z polityką USA?
08:40
This is also partly a result of the Internet revolution.
160
504682
3851
To też częściowy rezultat cyfrowej rewolucji.
08:44
This is the other side of the things that we like.
161
508533
2666
To rewers rzeczy, które tak uwielbiamy.
08:47
And when you go to the brain sciences,
162
511199
2018
Mówiąc o studiowaniu mózgu:
08:49
what political consultants learned from the brain scientists
163
513217
4366
doradcy polityczni nauczyli się od naukowców,
08:53
is don't talk to me about ideas anymore,
164
517583
3352
żeby nie mówić o pomysłach,
08:56
don't talk to me about policy programs.
165
520935
2265
ani o programach politycznych.
08:59
What really matters is basically to manipulate the emotions of the people.
166
523200
5767
Tak na prawdę liczy się manipulacja emocjami.
09:04
And you have this very strongly
167
528967
2067
Jest to widoczne do tego stopnia,
09:06
to the extent that, even if you see when we talk about revolutions these days,
168
531034
4401
że obecnie kiedy rozmawiamy o rewolucjach,
09:11
these revolutions are not named anymore around ideologies or ideas.
169
535435
5999
ich nazwy nie biorą się od ideologii czy idei.
09:17
Before, revolutions used to have ideological names.
170
541434
2466
Dawniej rewolucje miały ideologiczne nazwy.
09:19
They could be communist, they could be liberal,
171
543900
1933
Mogły być komunistyczne, mogły być liberalne,
09:21
they could be fascist or Islamic.
172
545833
1785
mogły być też faszystowskie lub islamskie.
09:23
Now the revolutions are called under the medium which is most used.
173
547618
4248
Obecnie biorą nazwę najczęściej używanego medium.
09:27
You have Facebook revolutions, Twitter revolutions.
174
551866
3134
Mamy rewolucję fejsbukową czy twitterową.
09:30
The content doesn't matter anymore, the problem is the media.
175
555000
4400
Nie liczy się już treść, tylko media.
09:35
I'm saying this because one of my major points
176
559400
2535
To jedno z moich głównych założeń:
09:37
is what went right is also what went wrong.
177
561935
4799
sukces jest jednocześnie porażką.
09:42
And when we're now trying to see how we can change the situation,
178
566734
3733
Próbując zmienić sytuację,
09:46
when basically we're trying to see what can be done about democracy,
179
570467
2949
szukając rozwiązań dla demokracji,
09:49
we should keep this ambiguity in mind.
180
573416
2567
powinniśmy pamiętać o tej dwuznaczności.
09:51
Because probably some of the things that we love most
181
575983
3018
Czasem to, co kochamy najmocniej,
09:54
are going to be also the things that can hurt us most.
182
579001
3201
równocześnie może najmocniej nam zaszkodzić.
09:58
These days it's very popular to believe
183
582202
3184
Obecnie przyjął się pogląd,
10:01
that this push for transparency,
184
585386
2314
że pogoń za przejrzystością,
10:03
this kind of a combination between active citizens, new technologies
185
587700
6385
połączenie aktywnych obywateli, nowych technologii
10:09
and much more transparency-friendly legislation
186
594085
3664
i dużo bardziej sprzyjającego ustawodawstwa,
10:13
can restore trust in politics.
187
597749
3068
może przywrócić zaufanie do polityki.
10:16
You believe that when you have these new technologies and people who are ready to use this,
188
600817
3683
Wierzycie, że nowe technologie i gotowi użytkownicy
10:20
it can make it much more difficult for the governments to lie,
189
604500
3684
utrudnią rządom kłamstwa,
10:24
it's going to be more difficult for them to steal
190
608184
2515
że będzie trudniej im kraść,
10:26
and probably even going to be more difficult for them to kill.
191
610699
3685
i może nawet dużo trudniej zabijać.
10:30
This is probably true.
192
614384
2016
To pewnie prawda.
10:32
But I do believe that we should be also very clear
193
616400
3050
Ale uważam, że trzeba też jasno stwierdzić,
10:35
that now when we put the transparency at the center of politics
194
619450
5267
że choć przejrzystość stawia się w centrum polityki,
10:40
where the message is, "It's transparency, stupid."
195
624717
3599
choć przesłanie mówi "Przejrzystość, głupcze",
10:44
Transparency is not about restoring trust in institutions.
196
628316
3583
nie chodzi o przywracanie zaufania do instytucji.
10:47
Transparency is politics' management of mistrust.
197
631899
4719
Przejrzystość to narzędzie polityczne
do zarządzania brakiem zaufania.
do zarządzania brakiem zaufania.
10:52
We are assuming that our societies are going to be based on mistrust.
198
636618
4532
Zakładamy, że społeczeństwu brak zaufania,
10:57
And by the way, mistrust was always very important for democracy.
199
641150
2826
a brak zaufania zawsze był
bardzo ważny dla demokracji.
bardzo ważny dla demokracji.
10:59
This is why you have checks and balances.
200
643976
2140
Stąd mechanizmy zachowania równowagi politycznej.
11:02
This is why basically you have all this creative mistrust
201
646116
4151
Stąd ten kreatywny brak zaufania
11:06
between the representatives and those whom they represent.
202
650267
3084
pomiędzy reprezentantami i reprezentowanymi.
11:09
But when politics is only management of mistrust,
203
653351
4899
Ale jeżeli polityka sprowadza się
do zarządzania brakiem zaufania,
do zarządzania brakiem zaufania,
11:14
then -- I'm very glad that "1984" has been mentioned --
204
658250
3083
to czeka nas odwrotność roku 1984.
11:17
now we're going to have "1984" in reverse.
205
661333
3750
to czeka nas odwrotność roku 1984.
11:20
It's not going to be the Big Brother watching you,
206
665083
2117
To nie Wielki Brat będzie szpiegował nas,
11:23
it's going to be we being the Big Brother
207
667200
2300
tylko my, jako Wielki Brat,
11:25
watching the political class.
208
669500
1750
będziemy śledzić polityków.
11:27
But is this the idea of a free society?
209
671250
3616
Ale czy to dobry pomysł na wolne społeczeństwo?
11:30
For example, can you imagine
210
674866
1534
Na przykład czy przyzwoici, świadomi
11:32
that decent, civic, talented people are going to run for office
211
676400
6118
i utalentowani ludzie będą zabiegać o pozycje
11:38
if they really do believe
212
682518
1782
jeżeli tak naprawdę uważają,
11:40
that politics is also about managing mistrust?
213
684300
3800
że polityka to zarządzanie brakiem zaufania?
11:44
Are you not afraid with all these technologies
214
688100
3034
Skoro nowe technologie
11:47
that are going to track down
215
691134
2000
wyśledzą każde oświadczenie
11:49
any statement the politicians are going to make on certain issues,
216
693134
3615
danego polityka na dany temat,
11:52
are you not afraid that this is going to be a very strong signal to politicians
217
696749
3867
czy nie boicie się, że politycy uznają to za sygnał,
11:56
to repeat their positions, even the very wrong positions,
218
700616
4634
by okopać się na pozycjach, choćby bardzo złych,
12:01
because consistency is going to be more important than common sense?
219
705250
4017
bo konsekwencja będzie ważniejsza
niż zdrowy rozsądek?
niż zdrowy rozsądek?
12:05
And the Americans who are in the room,
220
709267
1682
Pytanie do widzów z USA:
12:06
are you not afraid that your presidents are going to govern
221
710949
3052
czy nie boicie się, że prezydenci zaczną rządzić
12:09
on the basis of what they said in the primary elections?
222
714001
3375
zgodnie z obietnicami z początku wyborów?
12:13
I find this extremely important,
223
717376
1991
Uważam, że to bardzo ważne,
12:15
because democracy is about people changing their views
224
719367
4032
bo demokracja opiera się na zmianie poglądów
12:19
based on rational arguments and discussions.
225
723399
3150
pod wpływem racjonalnych argumentów.
12:22
And we can lose this with the very noble idea
226
726549
3484
Możemy to zatracić przy szlachetnym pomyśle,
12:25
to keep people accountable
227
730033
2016
by pociągać do odpowiedzialności
12:27
for showing the people that we're not going to tolerate
228
732049
2618
za okazywanie braku tolerancji
12:30
politicians the opportunism in politics.
229
734667
2718
dla oportunizmu w polityce.
12:33
So for me this is extremely important.
230
737385
2332
Jest to dla mnie bardzo ważne.
12:35
And I do believe that when we're discussing politics these days,
231
739717
3266
Skoro mowa o dzisiejszej polityce,
12:38
probably it makes sense
232
742983
2199
uważam, że warto także
12:41
to look also at this type of a story.
233
745182
3402
rozpatrzyć taką historię.
12:44
But also don't forget, any unveiling is also veiling.
234
748584
3550
Warto pamiętać, że odsłanianie jest też zasłanianiem.
12:48
[Regardless of] how transparent our governments want to be,
235
752134
3765
Niezależnie od intencji,
12:51
they're going to be selectively transparent.
236
755899
2402
rządy będą klarowne tylko wybiórczo.
12:54
In a small country that could be my country,
237
758301
2032
W małym kraju, może moim,
12:56
but could be also your country,
238
760333
1433
może w waszym,
12:57
they took a decision -- it is a real case story --
239
761766
2185
podjęto decyzję - jest to prawdziwa historia -
12:59
that all of the governmental decisions,
240
763951
2615
że wszystkie rządowe decyzje,
13:02
discussions of the council of ministers,
241
766566
2566
dyskusje rady ministrów,
13:05
were going to be published on the Internet
242
769132
3301
mają być publikowane w internecie
13:08
24 hours after the council discussions took place.
243
772433
4400
w ciągu 24 godzin.
13:12
And the public was extremely all for it.
244
776833
2168
Obywatele bardzo się ucieszyli.
13:14
So I had the opportunity to talk to the prime minister,
245
779001
2451
Miałem okazję zapytać premiera,
13:17
why he made this decision.
246
781452
1598
dlaczego podjął taką decyzję.
13:18
He said, "Listen, this is the best way
247
783050
1716
Odpowiedział: "To najłatwiejszy sposób,
13:20
to keep the mouths of my ministers closed.
248
784766
4628
by zamknąć buzie moim ministrom.
13:25
Because it's going to be very difficult for them to dissent
249
789394
3085
Będzie im bardzo trudno mieć odmienne zdanie
13:28
knowing that 24 hours after
250
792479
2182
przy świadomości, że po 24 godzinach
13:30
this is going to be on the public space,
251
794661
1904
dowie się o tym opinia publiczna,
13:32
and this is in a certain way going to be a political crisis."
252
796565
3946
tworząc pewien kryzys polityczny".
13:36
So when we talk about transparency,
253
800511
1467
Skoro mowa o klarowności,
13:37
when we talk about openness,
254
801978
1599
skoro mowa o otwartości,
13:39
I really do believe that what we should keep in mind
255
803577
2117
musimy pamiętać,
13:41
is that what went right is what went wrong.
256
805694
3750
że sukces jest jednocześnie porażką.
13:45
And this is Goethe, who is neither Bulgarian nor a political scientist,
257
809444
4184
Goethe, który nie jest ani Bułgarem, ani politologiem,
13:49
some centuries ago he said,
258
813628
2482
powiedział kilkaset lat temu:
13:52
"There is a big shadow where there is much light."
259
816110
3337
"Tam gdzie jest dużo światła, pada też wielki cień".
13:55
Thank you very much.
260
819447
1532
Dziękuję bardzo.
13:56
(Applause)
261
820979
1650
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Ivan Krastev - Public intellectualFrom his home base in Bulgaria, Ivan Krastev thinks about democracy -- and how to reframe it.
Why you should listen
Political scientist Ivan Krastev is watching the Euro crisis closely, fascinated by what it reveals about Europe's place in history: What does it mean for the democratic model? Will a fragmented Europe return to nationalist identity politics?
In his latest work, Krastev places recent events on a continuum of five revolutions over the past decades:
+ The socio-cultural revolution of the 1960s.
+ Market revolutions of the 1980s.
+ Central Europe in 1989 (which brought socio-cultural and market revolutions together).
+ The communications revolution.
+ And finally the revolution in neurosciences, which lays bare the irrationality and emotional manipulation in popular politics.
As a result of these five great changes, we've become extremely open and connected, while on the flipside cementing a mistrust of elites. Can democracy flourish when a mistrust of elites is a permanent feature?
Krastev is the chair of the Centre for Liberal Strategies, in Sofia, a research and analysis NGO.
Ivan Krastev | Speaker | TED.com