TEDxMileHigh
David Baron: You owe it to yourself to experience a total solar eclipse
David Baron: Obiecaj sobie, że doświadczysz całkowitego zaćmienia słońca
Filmed:
Readability: 4
2,074,069 views
21 sierpnia 2017 cień księżyca przejdzie od Oregonu po Południową Karolinę, dając nam coś, co niektórzy uważają za najwspanialszy spektakl w całej naturze: całkowite zaćmienie słońca. Łowca zaćmień David Baron podąża za tymi wydarzeniami po całym świecie, a w swej odzie do uczucia błogości wynikającego z tego widoku wyjaśnia, dlaczego musisz obiecać sobie, że kiedyś ujrzysz to zjawisko na własne oczy.
David Baron - Science writer
David Baron writes about science in books, magazines, newspapers and for public radio. He formerly served as science correspondent for NPR and science editor for PRI’s The World. Full bio
David Baron writes about science in books, magazines, newspapers and for public radio. He formerly served as science correspondent for NPR and science editor for PRI’s The World. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:14
Before I get to bulk
of what I have to say,
of what I have to say,
0
2460
3049
Zanim przejdę do sedna swojej wypowiedzi,
chcę powiedzieć kilka rzeczy o sobie.
00:17
I feel compelled just to mention
a couple of things about myself.
a couple of things about myself.
1
5533
3560
00:21
I am not some mystical,
2
9744
3049
Nie jestem typem mistyka,
00:24
spiritual sort of person.
3
12817
1838
osoby duchownej.
00:27
I'm a science writer.
4
15668
2028
Jestem pisarzem naukowym,
00:29
I studied physics in college.
5
17720
2271
studiowałem fizykę na uniwersytecie,
00:32
I used to be a science
correspondent for NPR.
correspondent for NPR.
6
20015
2962
byłem korespondentem naukowym
dla National Public Radio.
dla National Public Radio.
00:36
OK, that said:
7
24073
1534
00:38
in the course of working
on a story for NPR,
on a story for NPR,
8
26552
3239
W trakcie pracy nad audycją dla tego radia
00:41
I got some advice from an astronomer
9
29815
2278
dostałem kilka wskazówek
od pewnego astronoma,
od pewnego astronoma,
które zmieniły moje podejście
00:44
that challenged my outlook,
10
32117
2107
00:46
and frankly, changed my life.
11
34248
1998
i szczerze zmieniły moje życie.
Audycja dotyczyła
częściowego zaćmienia słońca,
częściowego zaćmienia słońca,
00:49
You see, the story was about an eclipse,
12
37192
2192
00:51
a partial solar eclipse
that was set to cross the country
that was set to cross the country
13
39408
4544
które miało być widoczne w kraju
w maju 1994 roku.
w maju 1994 roku.
00:55
in May of 1994.
14
43976
1832
00:58
And the astronomer -- I interviewed him,
15
46351
2464
Przeprowadziłem z nim wywiad.
Wyjaśnił mi, co będzie miało miejsce
i jak te zjawisko powinno się oglądać.
i jak te zjawisko powinno się oglądać.
01:00
and he explained what was going to happen
and how to view it,
and how to view it,
16
48839
3277
01:04
but he emphasized that, as interesting
as a partial solar eclipse is,
as a partial solar eclipse is,
17
52140
5221
Podkreślił, że choć jest to
interesujące zjawisko,
interesujące zjawisko,
to ma się ono nijak
do całkowitego zaćmienia słońca.
do całkowitego zaćmienia słońca.
01:09
a much rarer total solar eclipse
is completely different.
is completely different.
18
57385
4510
01:14
In a total eclipse,
for all of two or three minutes,
for all of two or three minutes,
19
62499
3274
W trakcie całkowitego zaćmienia
przez dwie lub trzy minuty
przez dwie lub trzy minuty
01:17
the moon completely blocks
the face of the sun,
the face of the sun,
20
65797
3331
księżyc całkowicie zasłania słońce,
tworząc coś, co nazwał najbardziej
spektakularnym zjawiskiem w naturze.
spektakularnym zjawiskiem w naturze.
01:21
creating what he described
as the most awe-inspiring spectacle
as the most awe-inspiring spectacle
21
69152
5240
01:26
in all of nature.
22
74416
1396
Dał mi taką radę.
01:28
And so the advice he gave me was this:
23
76760
2209
Powiedział mi, że przed śmiercią
mam obowiązek obejrzeć ten fenomen.
mam obowiązek obejrzeć ten fenomen.
01:32
"Before you die," he said,
24
80087
2997
01:35
"you owe it to yourself
to experience a total solar eclipse."
to experience a total solar eclipse."
25
83108
4277
01:40
Well honestly,
I felt a little uncomfortable
I felt a little uncomfortable
26
88105
2481
Poczułem się trochę niekomfortowo,
słysząc to od kogoś nieznajomego.
słysząc to od kogoś nieznajomego.
01:42
hearing that from someone
I didn't know very well;
I didn't know very well;
27
90610
2408
Było to jakby osobiste, ale byłem ciekawy,
więc poszperałem trochę na ten temat.
więc poszperałem trochę na ten temat.
01:45
it felt sort of intimate.
28
93042
1391
01:46
But it got my attention,
and so I did some research.
and so I did some research.
29
94457
3731
Z zaćmieniami jest tak, że jeśli będziesz
czekał na to, aż przyjdzie do ciebie,
czekał na to, aż przyjdzie do ciebie,
01:51
Now the thing about total eclipses is,
30
99005
2047
01:53
if you wait for one to come to you,
31
101076
2386
to nieprędko je zobaczysz.
01:55
you're going to be waiting a long time.
32
103486
3392
01:58
Any given point on earth
experiences a total eclipse
experiences a total eclipse
33
106902
4520
Dowolny punkt na naszej planecie spotyka
to zjawisko raz na około 400 lat.
to zjawisko raz na około 400 lat.
02:03
about once every 400 years.
34
111446
3056
02:07
But if you're willing to travel,
you don't have to wait that long.
you don't have to wait that long.
35
115424
3502
Ale jeśli chcesz podróżować,
to nie musisz aż tyle czekać.
to nie musisz aż tyle czekać.
02:10
And so I learned
that a few years later, in 1998,
that a few years later, in 1998,
36
118950
4317
Dowiedziałem się, że kilka lat później,
w 1998 roku, przejdzie ono przez Karaiby.
w 1998 roku, przejdzie ono przez Karaiby.
02:15
a total eclipse was going
to cross the Caribbean.
to cross the Caribbean.
37
123291
2787
02:19
Now, a total eclipse is visible
only along a narrow path,
only along a narrow path,
38
127201
3529
Całkowite zaćmienie słońca
jest widoczne w wąskim pasie
jest widoczne w wąskim pasie
o szerokości około 160 km.
02:22
about a hundred miles wide,
39
130754
1680
02:24
and that's where the moon's shadow falls.
40
132458
2094
Pada tam cień księżyca, a pas ten zwie się
ścieżką całkowitego zaćmienia.
ścieżką całkowitego zaćmienia.
02:26
It's called the "path of totality."
41
134576
2131
W lutym 1998 roku
na drodze tej leżała Aruba.
na drodze tej leżała Aruba.
02:28
And in February 1998,
42
136731
2423
02:31
the path of totality
was going to cross Aruba.
was going to cross Aruba.
43
139178
3447
02:34
So I talked to my husband,
and we thought: February? Aruba?
and we thought: February? Aruba?
44
142649
4316
Porozmawiałem z mężem,
pomyśleliśmy sobie "Luty? Aruba?".
pomyśleliśmy sobie "Luty? Aruba?".
Tak czy siak, był to dobry pomysł.
02:38
Sounded like a good idea anyway.
45
146989
1719
02:40
(Laughter)
46
148732
1072
(Śmiech)
02:41
So we headed south,
47
149828
2635
Pojechaliśmy więc na południe,
żeby nacieszyć się słońcem
żeby nacieszyć się słońcem
02:44
to enjoy the sun
and to see what would happen
and to see what would happen
48
152487
2472
i zobaczyć, co się stanie,
gdy słońce zniknie na moment.
gdy słońce zniknie na moment.
02:46
when the sun briefly went away.
49
154983
1815
02:49
Well, the day of the eclipse
found us and many other people
found us and many other people
50
157536
2991
W dniu zaćmienia wraz z innymi ludźmi
siedzieliśmy na plaży za hotelem,
siedzieliśmy na plaży za hotelem,
02:52
out behind the Hyatt Regency,
51
160551
2181
02:54
on the beach,
52
162756
1163
czekając na początek przedstawienia.
02:55
waiting for the show to begin.
53
163943
1711
Mieliśmy założone specjalne okulary
z bardzo ciemnymi szkłami,
z bardzo ciemnymi szkłami,
02:57
And we wore eclipse glasses
with cardboard frames
with cardboard frames
54
165678
3171
03:00
and really dark lenses that enabled us
to look at the sun safely.
to look at the sun safely.
55
168873
4119
co pozwalało bezpiecznie
patrzeć na słońce.
patrzeć na słońce.
Całkowite zaćmienie zaczyna się
od częściowego.
od częściowego.
03:05
A total eclipse begins
as a partial eclipse,
as a partial eclipse,
56
173967
4235
Księżyc bardzo powoli
umiejscawia się przed słońcem.
umiejscawia się przed słońcem.
03:10
as the moon very slowly makes its way
in front of the sun.
in front of the sun.
57
178226
3776
03:14
So first it looked the sun
had a little notch in its edge,
had a little notch in its edge,
58
182026
4228
Początkowo wyglądało to, jak gdyby
słońce miało wcięcie na obwodzie
słońce miało wcięcie na obwodzie
03:18
and then that notch grew
larger and larger,
larger and larger,
59
186278
3121
Wcięcie to stopniowo rosło,
zmieniając słońce w półksiężyc.
zmieniając słońce w półksiężyc.
03:21
turning the sun into a crescent.
60
189423
1848
03:24
And it was all very interesting,
but I wouldn't say it was spectacular.
but I wouldn't say it was spectacular.
61
192244
3335
Było to bardzo interesujące,
ale nic spektakularnego.
ale nic spektakularnego.
03:27
I mean, the day remained bright.
62
195603
1924
Dzień ciągle był jasny,
03:29
If I hadn't known
what was going on overhead,
what was going on overhead,
63
197551
3010
jeśli nie wiedziałbym,
co się dzieje nad moją głową,
co się dzieje nad moją głową,
nie zobaczyłbym nic niezwykłego.
03:32
I wouldn't have noticed anything unusual.
64
200585
2413
03:36
Well, about 10 minutes before
the total solar eclipse was set to begin,
the total solar eclipse was set to begin,
65
204052
4810
Dziesięć minut przed początkiem
całkowitego zaćmienia
całkowitego zaćmienia
03:40
weird things started to happen.
66
208886
1791
zaczęły dziać się dziwne rzeczy.
03:43
A cool wind kicked up.
67
211934
1856
Zerwał się zimny wiatr,
03:46
Daylight looked odd,
and shadows became very strange;
and shadows became very strange;
68
214808
3913
światło dnia było nienaturalne,
a cienie stały się dziwacznie ostre,
a cienie stały się dziwacznie ostre,
03:50
they looked bizarrely sharp,
69
218745
2234
jak gdyby ktoś podkręcił
kontrast w telewizorze.
kontrast w telewizorze.
03:53
as if someone had turned up
the contrast knob on the TV.
the contrast knob on the TV.
70
221003
3791
03:57
Then I looked offshore,
and I noticed running lights on boats,
and I noticed running lights on boats,
71
225767
3867
Popatrzyłem wtedy na wodę
i zobaczyłem działające światła łódek,
i zobaczyłem działające światła łódek,
04:01
so clearly it was getting dark,
72
229658
2563
a więc zaczęło się ściemniać,
chociaż nie byłem tego świadomy.
chociaż nie byłem tego świadomy.
04:04
although I hadn't realized it.
73
232245
1586
04:05
Well soon, it was obvious
it was getting dark.
it was getting dark.
74
233855
2273
Wkrótce było oczywiste, że się ściemnia.
04:08
It felt like my eyesight was failing.
75
236152
2144
Czułem się, jakby wzrok mnie zawodził.
04:11
And then all of a sudden,
76
239186
1774
Nagle światło zniknęło.
04:12
the lights went out.
77
240984
1364
04:15
Well, at that,
78
243830
1638
W tym momencie na plaży wybuchła radość.
04:17
a cheer erupted from the beach,
79
245492
2617
04:20
and I took off my eclipse glasses,
80
248133
1893
Zdjąłem okulary, bo w tej chwili można
było bezpiecznie patrzeć na słońce.
było bezpiecznie patrzeć na słońce.
04:22
because at this point
during the total eclipse,
during the total eclipse,
81
250050
2591
04:24
it was safe to look at the sun
with the naked eye.
with the naked eye.
82
252665
3095
04:28
And I glanced upward,
83
256365
1816
Popatrzyłem do góry i oniemiałem.
04:32
and I was just dumbstruck.
84
260006
2810
04:37
Now, consider that, at this point,
I was in my mid-30s.
I was in my mid-30s.
85
265541
4737
Weźcie pod uwagę,
że miałem wtedy ponad 30 lat.
że miałem wtedy ponad 30 lat.
Żyłem na ziemi wystarczająco długo,
by wiedzieć jak wygląda niebo.
by wiedzieć jak wygląda niebo.
04:42
I had lived on earth long enough
to know what the sky looks like.
to know what the sky looks like.
86
270302
6613
04:49
I mean --
87
277669
1151
Chodzi mi o to, że...
04:50
(Laughter)
88
278844
1082
(Śmiech)
04:51
I'd seen blue skies and grey skies
89
279950
3094
Widziałem niebo niebieskie
i szare, gwieździste i złe,
i szare, gwieździste i złe,
04:55
and starry skies and angry skies
90
283068
3941
różowe w czasie wschodu słońca.
04:59
and pink skies at sunrise.
91
287033
2108
05:01
But here was a sky I had never seen.
92
289882
3064
Ale takiego nie widziałem nigdy wcześniej.
05:06
First, there were the colors.
93
294317
2276
Po pierwsze, kolory.
05:08
Up above, it was a deep purple-grey,
94
296617
2965
U góry ciemny fioletowo-szary półmrok,
05:11
like twilight.
95
299606
1413
05:13
But on the horizon it was orange,
96
301043
1710
na horyzoncie pomarańczowy zachód słońca
rozciągający się na 360 stopni.
rozciągający się na 360 stopni.
05:14
like sunset,
97
302777
1301
05:16
360 degrees.
98
304102
1594
05:18
And up above, in the twilight,
99
306426
2642
W półmroku u góry pojawiły się
jasne gwiazdy i planety.
jasne gwiazdy i planety.
05:21
bright stars and planets had come out.
100
309092
2425
05:23
So there was Jupiter
101
311541
1602
Był Jowisz,
05:25
and there was Mercury
102
313167
1736
był Merkury,
05:26
and there was Venus.
103
314927
1273
była też Wenus.
05:29
They were all in a line.
104
317090
2015
Wszystkie ustawione w jednej linii,
wzdłuż której było to coś,
wzdłuż której było to coś,
05:32
And there, along this line,
105
320528
2954
05:36
was this thing,
106
324288
2466
to wspaniałe, oszłamiające coś.
05:38
this glorious, bewildering thing.
107
326778
3524
05:42
It looked like a wreath
woven from silvery thread,
woven from silvery thread,
108
330326
4751
Wyglądało to jak wieniec
utkany ze srebrnej nici,
utkany ze srebrnej nici,
05:47
and it just hung out there
in space, shimmering.
in space, shimmering.
109
335101
3194
wiszący sobie tak po prostu
w kosmosie, migocąc.
w kosmosie, migocąc.
05:52
That was the sun's outer atmosphere,
110
340502
3640
Była to zewnętrzna atmosfera
słońca, słoneczna korona.
słońca, słoneczna korona.
05:56
the solar corona.
111
344166
1809
Zdjęcia nie oddają tego w całości,
05:57
And pictures just don't do it justice.
112
345999
2359
06:00
It's not just a ring or halo
around the sun;
around the sun;
113
348382
4533
to nie jest po prostu pierścień
albo aureola dokoła słońca,
albo aureola dokoła słońca,
06:04
it's finely textured,
like it's made out of strands of silk.
like it's made out of strands of silk.
114
352939
3610
ma to swoją teksturę,
jakby było zrobione z pasm jedwabiu.
jakby było zrobione z pasm jedwabiu.
06:09
And although it looked
nothing like our sun,
nothing like our sun,
115
357763
2501
Chociaż nie wyglądało jak nasze słońce,
to wiedziałem, że to ono.
to wiedziałem, że to ono.
06:12
of course, I knew that's what it was.
116
360288
2254
06:14
So there was the sun,
and there were the planets,
and there were the planets,
117
362566
3832
Było więc słońce, były też planety,
06:18
and I could see how the planets
revolve around the sun.
revolve around the sun.
118
366422
4031
a ja mogłem zobaczyć,
jak obiegają one słońce.
jak obiegają one słońce.
06:22
It's like I had left our solar system
119
370477
2785
Czułem się jakbym opuścił Układ Słoneczny
i stał na jakimś innym świecie,
i stał na jakimś innym świecie,
06:25
and was standing on some alien world,
120
373286
2596
06:27
looking back at creation.
121
375906
1765
spoglądając na ten twór.
06:30
And for the first time in my life,
122
378779
2391
Po raz pierwszy w życiu czułem się
całkowitą jednością ze wszechświatem.
całkowitą jednością ze wszechświatem.
06:33
I just felt viscerally connected
to the universe
to the universe
123
381194
4022
06:37
in all of its immensity.
124
385240
1621
06:40
Time stopped,
125
388107
1508
Czas zatrzymał się
albo też wydawał się nie istnieć.
albo też wydawał się nie istnieć.
06:42
or it just kind of felt nonexistent,
126
390387
2548
To, co widziałem, było czymś więcej
niż obraz, wydawało się być jakąś wizją.
niż obraz, wydawało się być jakąś wizją.
06:44
and what I beheld with my eyes --
127
392959
3084
06:48
I didn't just see it,
128
396067
1485
06:50
it felt like a vision.
129
398435
1747
06:53
And I stood there in this nirvana
130
401858
2858
Stałem w tym stanie nirwany
przez 174 sekundy, mniej niż 3 minuty.
przez 174 sekundy, mniej niż 3 minuty.
06:57
for all of 174 seconds --
less than three minutes --
less than three minutes --
131
405530
5636
07:03
when all of a sudden, it was over.
132
411190
2383
Aż nagle było po wszystkim.
07:05
The sun burst out,
133
413597
1351
Słońce buchnęło, niebieskie niebo wróciło,
gwiazdy, planety i wieniec zniknęły.
gwiazdy, planety i wieniec zniknęły.
07:06
the blue sky returned,
134
414972
1662
07:08
the stars and the planets
and the corona were gone.
and the corona were gone.
135
416658
3177
Świat wrócił do normalności,
ale ja się zmieniłem.
ale ja się zmieniłem.
07:11
The world returned to normal.
136
419859
1817
07:14
But I had changed.
137
422573
1723
07:17
And that's how I became an umbraphile --
138
425619
3256
W taki właśnie sposób
stałem się łowcą zaćmień.
stałem się łowcą zaćmień.
07:21
an eclipse chaser.
139
429581
1166
07:22
(Laughter)
140
430771
1009
(Śmiech)
07:23
So, this is how I spend my time
and hard-earned money.
and hard-earned money.
141
431804
4670
W taki właśnie sposób spędzam swój czas
i ciężko zarobione pieniądze.
i ciężko zarobione pieniądze.
Raz na kilka lat podróżuję
gdziekolwiek padnie cień księżyca,
gdziekolwiek padnie cień księżyca,
07:28
Every couple of years, I head off
to wherever the moon's shadow will fall
to wherever the moon's shadow will fall
142
436998
5629
07:34
to experience another couple minutes
143
442651
2390
by przez kilka kolejnych minut
poczuć tę kosmiczną błogość
poczuć tę kosmiczną błogość
07:37
of cosmic bliss,
144
445065
1460
07:38
and to share the experience with others:
145
446549
2287
i współdzielić ją z innymi.
07:40
with friends in Australia,
146
448860
2007
Z przyjaciółmi w Australii,
07:42
with an entire city in Germany.
147
450891
2553
z całym miastem w Niemczech.
07:45
In 1999, in Munich,
I joined hundreds of thousands
I joined hundreds of thousands
148
453468
4338
W 1999 w Monachium dołączyłem do setek
tysięcy na ulicach i dachach budynków
tysięcy na ulicach i dachach budynków
07:49
who filled the streets and the rooftops
and cheered in unison
and cheered in unison
149
457830
4761
i wspólnie cieszyłem się,
kiedy pojawiła się słoneczna korona.
kiedy pojawiła się słoneczna korona.
07:54
as the solar corona emerged.
150
462615
1927
07:57
And over time, I've become something else:
151
465719
2216
Z czasem stałem się czymś więcej,
misjonarzem zaćmień.
misjonarzem zaćmień.
08:00
an eclipse evangelist.
152
468498
2088
08:03
I see it as my job
153
471116
1840
Uważam to za swój obowiązek,
by przekazywać dalej wszystkie te rady,
by przekazywać dalej wszystkie te rady,
08:05
to pay forward the advice
that I received all those years ago.
that I received all those years ago.
154
473737
4828
które dostałem lata temu.
08:11
And so let me tell you:
155
479369
2029
Pozwólcie więc mi to powiedzieć.
08:14
before you die,
156
482530
2233
Zanim umrzecie, macie obowiązek
zobaczyć całkowite zaćmienie słońca.
zobaczyć całkowite zaćmienie słońca.
08:16
you owe it to yourself
to experience a total solar eclipse.
to experience a total solar eclipse.
157
484787
4978
08:21
It is the ultimate experience of awe.
158
489789
3881
Jest to najwyższe uczucie podziwu.
08:26
Now, that word, "awesome,"
has grown so overused
has grown so overused
159
494781
4583
Słowo imponujący jest teraz
tak nadużywane,
tak nadużywane,
że zatraciło swoje pierwotne znaczenie.
08:31
that it's lost its original meaning.
160
499388
2164
08:33
True awe, a sense of wonder
and insignificance
and insignificance
161
501576
4479
Prawdziwy podziw,
uczucie zdumienia i błahości w obliczu
czegoś tak wielkiego, jest czymś rzadkim.
czegoś tak wielkiego, jest czymś rzadkim.
08:38
in the face of something
enormous and grand,
enormous and grand,
162
506079
2531
08:40
is rare in our lives.
163
508634
1235
08:42
But when you experience it, it's powerful.
164
510649
3072
Ale gdy go doświadczasz,
jest czymś potężnym.
jest czymś potężnym.
08:46
Awe dissolves the ego.
165
514484
2355
Podziw rozpuszcza nasz byt,
powoduje poczucie jedności.
powoduje poczucie jedności.
08:48
It makes us feel connected.
166
516863
1994
08:50
Indeed, it promotes
empathy and generosity.
empathy and generosity.
167
518881
3095
Sprzyja empatii i szczodrości.
08:54
Well, there is nothing truly more awesome
than a total solar eclipse.
than a total solar eclipse.
168
522920
4675
Nie ma czegoś bardziej fascynującego
niż całkowite zaćmienie słońca.
niż całkowite zaćmienie słońca.
09:00
Unfortunately, few Americans
have seen one,
have seen one,
169
528497
2385
Niestety, niewielu Amerykanów
widziało to zjawisko.
widziało to zjawisko.
09:02
because it's been 38 years
170
530906
2220
Ostatnie przeszło przez kontynentalne
Stany Zjednoczone 38 lat temu.
Stany Zjednoczone 38 lat temu.
09:05
since one last touched
the continental United States
the continental United States
171
533150
3170
09:08
and 99 years since one last crossed
the breadth of the nation.
the breadth of the nation.
172
536344
4068
Z kolei ostatnie, które przeszło przez
całą szerokość kraju, było 99 lat temu.
całą szerokość kraju, było 99 lat temu.
Ale to się niebawem zmieni.
09:13
But that is about to change.
173
541156
2567
09:15
Over the next 35 years,
174
543747
2432
W ciągu kolejnych 35 lat przez kontynent
przejdzie pięć całkowitych zaćmień słońca,
przejdzie pięć całkowitych zaćmień słońca,
09:18
five total solar eclipses will visit
the continental United States,
the continental United States,
175
546854
4284
09:23
and three of them
will be especially grand.
will be especially grand.
176
551162
3136
a trzy z nich będą naprawdę wielkie.
09:27
Six weeks from now, on August 21, 2017 --
177
555146
4674
Za 6 tygodni, 21 sierpnia 2017,
09:31
(Applause)
178
559844
2679
(Brawa)
09:34
the moon's shadow will race
from Oregon to South Carolina.
from Oregon to South Carolina.
179
562547
4086
cień księżyca przejdzie od Oregonu
aż do Południowej Karoliny.
aż do Południowej Karoliny.
09:39
April 8, 2024, the moon's shadow
heads north from Texas to Maine.
heads north from Texas to Maine.
180
567296
5403
8 kwietnia 2024 cień księżyca pójdzie
na północ od Teksasu do Maine.
na północ od Teksasu do Maine.
09:44
In 2045, on August 12,
181
572723
2172
12 sierpnia 2045 zaćmienie przejdzie
od Kalifornii do Florydy.
od Kalifornii do Florydy.
09:46
the path cuts from California to Florida.
182
574919
2738
09:51
I say:
183
579458
1246
Mówię sobie: dlaczego by
nie zrobić z tej okazji święta?
nie zrobić z tej okazji święta?
09:53
What if we made these holidays?
184
581673
2591
09:56
What if we --
185
584288
1206
Dlaczego by...
09:57
(Laughter)
186
585518
1028
(Śmiech)
09:58
(Applause)
187
586570
3682
(Brawa)
10:02
What if we all stood together,
188
590276
5057
Dlaczego nie staniemy wszyscy razem,
10:07
as many people as possible,
189
595357
2076
tyle osób, ile tylko się da,
w cieniu księżyca?
w cieniu księżyca?
10:09
in the shadow of the moon?
190
597457
1772
10:11
Just maybe, this shared experience of awe
would help heal our divisions,
would help heal our divisions,
191
599253
5840
Może to współdzielone poczucie podziwu
pomogłoby nam wyleczyć podziały,
pomogłoby nam wyleczyć podziały,
sprawiłoby, że zaczęlibyśmy się wzajemnie
traktować ciut bardziej po ludzku.
traktować ciut bardziej po ludzku.
10:17
get us to treat each other
just a bit more humanely.
just a bit more humanely.
192
605117
2896
Niektórzy uważają moje głoszenie
dobrej nowiny za nie na miejscu,
dobrej nowiny za nie na miejscu,
10:20
Now, admittedly, some folks consider
my evangelizing a little out there;
my evangelizing a little out there;
193
608918
5826
10:26
my obsession, eccentric.
194
614768
2577
a moją obsesję za ekscentryczną.
10:29
I mean, why focus so much attention
on something so brief?
on something so brief?
195
617992
4880
Dlaczego miałbym skupiać tyle uwagi
na czymś tak ulotnym?
na czymś tak ulotnym?
10:34
Why cross the globe --
or state lines, for that matter --
or state lines, for that matter --
196
622896
3702
Po co podróżować po świecie,
przekraczać granice państw,
przekraczać granice państw,
10:38
for something that lasts three minutes?
197
626622
3017
dla czegoś, co trwa trzy minuty?
10:43
As I said:
198
631165
1150
Jak już mówiłem,
nie jestem osobą duchowną,
nie jestem osobą duchowną,
10:44
I am not a spiritual person.
199
632906
2208
nie wierzę w Boga.
10:48
I don't believe in God.
200
636006
2571
10:50
I wish I did.
201
638601
1308
Chciałbym.
10:52
But when I think of my own mortality --
202
640892
2239
Kiedy myślę o tym,
jak ulotne jest życie, a robię to często,
jak ulotne jest życie, a robię to często,
10:55
and I do, a lot --
203
643873
1705
10:58
when I think of everyone I have lost,
204
646971
3580
kiedy myślę o wszystkich,
których straciłem, szczególnie o mamie,
których straciłem, szczególnie o mamie,
11:02
my mother in particular,
205
650575
1719
11:05
what soothes me
206
653778
1800
moment zachwytu, którego doświadczyłem
na Arubie, daje mi ukojenie.
na Arubie, daje mi ukojenie.
11:07
is that moment of awe I had in Aruba.
207
655602
3092
11:11
I picture myself on that beach,
208
659596
3116
Wyobrażam sobie siebie na tej plaży,
patrzącego na niebo.
patrzącego na niebo.
11:14
looking at that sky,
209
662736
1436
11:17
and I remember how I felt.
210
665037
2172
Przypominam sobie wtedy, jak się czułem.
11:20
My existence may be temporary,
211
668661
2612
Moje życie może być chwilą,
ale akceptuję to,
ale akceptuję to,
11:23
but that's OK because, my gosh,
212
671978
2507
dlatego, że jestem częścią czegoś takiego.
11:26
look at what I'm a part of.
213
674509
2089
11:30
And so this is a lesson I've learned,
214
678214
2129
Tego właśnie się nauczyłem,
dotyczy to życia ogólnie.
dotyczy to życia ogólnie.
11:32
and it's one that applies
to life in general:
to life in general:
215
680367
2563
11:35
duration of experience
does not equal impact.
does not equal impact.
216
683800
4405
Długość doświadczenia
nie równa się jego wpływowi.
nie równa się jego wpływowi.
11:40
One weekend, one conversation --
hell, one glance --
hell, one glance --
217
688229
4502
Jeden weekend, jedna rozmowa,
jedno spojrzenie mogą zmienić wszystko.
jedno spojrzenie mogą zmienić wszystko.
11:45
can change everything.
218
693433
1455
11:48
Cherish those moments
of deep connection with other people,
of deep connection with other people,
219
696508
3486
Cieszcie się momentami głębokiej więzi
z innymi ludźmi i światem natury.
z innymi ludźmi i światem natury.
11:52
with the natural world,
220
700018
1411
Uczyńcie z nich priorytet.
11:53
and make them a priority.
221
701453
1739
11:55
Yes, I chase eclipses.
222
703216
2414
Tak, ja ganiam zaćmienia,
ty możesz ganiać za czymś innym.
ty możesz ganiać za czymś innym.
11:57
You might chase something else.
223
705654
2017
Ale nie chodzi tu o 174 sekundy.
11:59
But it's not about the 174 seconds.
224
707695
3306
12:04
It's about how they change
225
712312
2688
Chodzi o to, jak zmieniają one lata,
które dopiero przyjdą.
które dopiero przyjdą.
12:07
the years that come after.
226
715024
1567
12:09
Thank you.
227
717114
1170
Dziękuje.
12:10
(Applause)
228
718308
4633
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
David Baron - Science writerDavid Baron writes about science in books, magazines, newspapers and for public radio. He formerly served as science correspondent for NPR and science editor for PRI’s The World.
Why you should listen
An avid umbraphile, David Baron has crossed the Americas, Europe, Asia and Australia to witness six total solar eclipses. This passion inspired his 2017 book American Eclipse: A Nation's Epic Race to Catch the Shadow of the Moon and Win the Glory of the World. His 2003 book, The Beast in the Garden, explores the growing conflict between people and wildlife in suburban America by examining the forces that led to a tragic death -- that of a high school student, killed by a mountain lion near Denver in 1991.
Baron lives in Boulder, Colorado.
David Baron | Speaker | TED.com