TED2011
John Hunter: Teaching with the World Peace Game
John Hunter flet në lidhje me Lojën e Paqes Botërore
Filmed:
Readability: 3.5
1,558,983 views
John Hunter vendosë të gjitha problemet e botës në një tabelë druri me përmasa 1,2 e 1,5 metra - dhe i lë nxënësit e klasës së katërt t'i zgjidhin ato. Tek TED2011, ai shpjegon se si Loja e Paqes Botërore që e ka krijuar, i angazhon nxënësit, dhe pse mësimet e ndërlikuara që ajo jep - spontane, e gjithmonë të befasishme - shkojnë përtej asaj që mund të arrijnë ligjeratat.
John Hunter - Educator
Teacher and musician John Hunter is the inventor of the World Peace Game (and the star of the documentary "World Peace and Other 4th-Grade Achievements"). Full bio
Teacher and musician John Hunter is the inventor of the World Peace Game (and the star of the documentary "World Peace and Other 4th-Grade Achievements"). Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm very fortunate to be here.
0
0
2000
Jam shumë me fat që jam këtu.
00:17
I feel so fortunate.
1
2000
2000
Ndjehem shumë fatlum.
00:19
I've been so impressed by the kindness expressed to me.
2
4000
4000
Më ka bërë shumë përshtypje mirësia që më është shprehur.
00:23
I called my wife Leslie,
3
8000
2000
E telefonova gruan time Leslie,
00:25
and I said, "You know, there's so many good people
4
10000
2000
dhe i thashë: "E di, ka kaq shumë njerëz të mirë
00:27
trying to do so much good.
5
12000
2000
duke u munduar të bëjnë gjëra të mira.
00:29
It feels like I've landed in a colony of angels."
6
14000
4000
Ndjehem sikur të kem ardhur te një grup engjujsh."
00:33
It's a true feeling.
7
18000
3000
Është një ndjenjë e vërtetë.
00:36
But let me get to the talk -- I see the clock is running.
8
21000
3000
Por, më lejoni të kaloj te fjalim meqenëse po e vërej që koha po ikën.
00:39
I'm a public school teacher,
9
24000
3000
Unë jam mësues në një shkollë publike,
00:42
and I just want to share a story of my superintendent.
10
27000
3000
dhe dua të iu tregoj një histori në lidhje me drejtoreshën time.
00:45
Her name is Pam Moran
11
30000
2000
Quhet Pam Moran
00:47
in Albemarle County, Virginia,
12
32000
2000
në qarkun Albemarle të shtetit Virxhinia,
00:49
the foothills of the Blue Ridge Mountains.
13
34000
2000
në kodrinat e maleve "Blue Ridge".
00:51
And she's a very high-tech superintendent.
14
36000
2000
Ajo është drejtoreshë që e përdorë jashtëzakonisht shumë teknologjinë.
00:53
She uses smart boards, she blogs,
15
38000
2000
Ajo përdorë tabela elektronike, shkruan në faqen e saj të internetit,
00:55
she Tweets, she does Facebook,
16
40000
2000
përdorë Twitter, përdorë Facebook-un,
00:57
she does all this sort of high-tech stuff.
17
42000
2000
pra ajo përdorë shumë teknologjinë.
00:59
She's a technology leader and instructional leader.
18
44000
3000
Ajo është udhëheqëse edhe në teknologji edhe në mësimdhënie.
01:02
But in her office,
19
47000
2000
Por në zyrën e saj,
01:04
there's this old wooden, weather-worn table, kitchen table --
20
49000
4000
ka një tavolinë kuzhine të bërë nga druri, të dëmtuar nga moti,
01:08
peeling green paint, it's kind of rickety.
21
53000
3000
që po i hiqet ngjyra e gjelbërt, dhe që s'është shumë stabile.
01:11
And I said, "Pam, you're such a modern, cutting-edge person.
22
56000
4000
Dhe unë i thashë: "Pam, ti je person kaq modern.
01:15
Why is this old table in your office?"
23
60000
2000
Pse ke këtë tavolinë të vjetër në zyren tënde?"
01:17
And she told me, she said,
24
62000
2000
Ajo më tha:
01:19
"You know, I grew up in Southwestern Virginia,
25
64000
3000
"E di, jam rritur në jug-perëndim të Virxhinas,
01:22
in the coal mines and the farmlands of rural Virginia,
26
67000
3000
pranë minierave të qymyrit, në tokat bujqësore të pjesës rurale të Virxhinias,
01:25
and this table was in my grandfather's kitchen.
27
70000
4000
dhe kjo tavolinë ishte në kuzhinën e gjyshit tim.
01:29
And we'd come in from playing, he'd come in from plowing and working,
28
74000
3000
Dhe kur ne ktheheshim nga lojërat, dhe ai kthehej nga lërimi dhe puna,
01:32
and we'd sit around that table every night.
29
77000
2000
ne të gjithë uleshim rreth kësaj tavoline çdo natë.
01:34
And as I grew up, I heard so much knowledge
30
79000
3000
Dhe derisa rritesha, rreth kësaj tavoline,
01:37
and so many insights and so much wisdom
31
82000
2000
dëgjova aq shumë dituri,
01:39
come out around this table,
32
84000
2000
aq shumë mprehtësi dhe njohuri,
01:41
I began to call it the wisdom table.
33
86000
3000
që fillova ta quaja tavolina e njohurisë.
01:44
And when he passed on, I took this table with me and brought it to my office,
34
89000
3000
Dhe kur gjyshi më vdiq, mora këtë tavolinë dhe e solla në zyrën time,
01:47
and it reminds me of him.
35
92000
2000
dhe ma kujton atë.
01:49
It reminds me of what goes on around an empty space sometimes."
36
94000
5000
Më përkujton ato që ndodhin rreth hapësirave të zbrazëta nganjëherë."
01:54
The project I'm going to tell you about
37
99000
2000
Projekti për të cilin do t'ju flas
01:56
is called the World Peace Game,
38
101000
2000
quhet: "Loja e Paqes në botë",
01:58
and essentially it is also an empty space.
39
103000
2000
dhe në thelb është po ashtu një hapësirë e zbrazët.
02:00
And I'd like to think of it
40
105000
2000
Do të doja të mendoja që është sikurse
02:02
as a 21st century wisdom table, really.
41
107000
4000
një tavolinë njohurie e shekullit XXI.
02:06
It all started back in 1977.
42
111000
4000
Gjithçka filloi në vitin 1977.
02:10
I was a young man,
43
115000
3000
Isha djalë i ri,
02:13
and I had been dropping in and out of college.
44
118000
7000
dhe sa vijoja studimet universitare, sa i lija.
02:20
And my parents were very patient,
45
125000
3000
Prindërit e mi ishin shumë të durueshëm,
02:23
but I had been doing intermittent sojourns to India
46
128000
2000
por po banoja përkohësisht në Indi
02:25
on a mystical quest.
47
130000
2000
teksa po bëja kërkim mistik.
02:27
And I remember the last time I came back from India --
48
132000
2000
Më kujtohet hera e fundit kur u ktheva nga India
02:29
in my long white flowing robes
49
134000
2000
në rroben time të bardhë të gjatë
02:31
and my big beard and my John Lennon glasses --
50
136000
3000
me një mjekër të gjatë dhe me syze të stilit "John Lennon",
02:34
and I said to my father,
51
139000
2000
dhe i thashë babait tim:
02:36
"Dad, I think I've just about found spiritual enlightenment."
52
141000
2000
"Babi, besoj që kam gjetur ndriçim shpirtëror."
02:38
He said, "Well there's one more thing you need to find."
53
143000
3000
Dhe ai më tha: "Paj, të ka mbetur vetëm edhe një gjë pa e gjetur."
02:41
I said, "What is that, dad?" "A job."
54
146000
3000
Unë iu përgjigja: "Çfarë, babi?" "Punë."
02:44
(Laughter)
55
149000
3000
(Të qeshura)
02:47
And so they pleaded with me to get a degree in something.
56
152000
3000
Dhe m'u lutën të vijoja studimet në cilëndo degë.
02:50
So I got a degree
57
155000
2000
Kështu që unë i vijova studimet
02:52
and it turned out to be education.
58
157000
2000
në degën e edukimit.
02:54
It was an experimental education program.
59
159000
2000
Ishte program në edukimin eksperimental.
02:56
It could have been dentistry, but the word "experimental" was in it,
60
161000
2000
Mund të kishte qenë stomatologji, por kishte fjalën "eksperimental" në të (emri i lëmisë),
02:58
and so that's what I had to go for.
61
163000
3000
ndaj për atë e zgjodha.
03:01
And I went in for a job interview
62
166000
3000
Pastaj shkova në një intervistë pune
03:04
in the Richmond Public Schools in Virginia, the capital city,
63
169000
3000
në Shkollat Publike të Richmond-it në Virxhina, është kryeqyteti i Virxhinias,
03:07
bought a three-piece suit -- my concession to convention --
64
172000
3000
bleva kostum tri pjesësh - lëshimi im ndaj traditës --
03:10
kept my long beard and my afro
65
175000
2000
por mbajta mjekrrën e gjatë, flokët natyral
03:12
and my platform shoes -- at the time it was the '70s --
66
177000
3000
dhe këpucët e larta - meqë ishin vitet e '70ta.
03:15
and I walked in, and I sat down and had an interview.
67
180000
3000
Kështu shkova në intervistë, dhe u ula e më intervistuan.
03:18
And I guess they were hard up for teachers
68
183000
2000
Dhe si duket iu duheshin shumë mësuesit
03:20
because the supervisor, her name was Anna Aro,
69
185000
2000
ngase mbikqyrësja ime, quhej Anna Aro,
03:22
said I had the job teaching gifted children.
70
187000
3000
më tha që më ofronte punë për të punuar me nxënësit e talentuar.
03:26
And I was so shocked, so stunned,
71
191000
2000
U trondita dhe u habita jashtë mase,
03:28
I got up and said, "Well, thank you, but what do I do?"
72
193000
3000
u zgjova në këmbë dhe thashë: "Epo, të faleminderit, por çfarë saktësisht më duhet të bëj?"
03:31
(Laughter)
73
196000
3000
(Të qeshura)
03:34
Gifted education hadn't really taken hold too much.
74
199000
2000
Në atë kohë, programet për nxënësit me talent të jashtëzakonshëm s'kishin marrë ende shumë hov.
03:36
There weren't really many materials or things to use.
75
201000
3000
S'kishte ende aq shumë materiale apo gjëra për të përdorur.
03:39
And I said, "What do I do?"
76
204000
2000
Dhe thashë: "Çfarë të bëj?"
03:41
And her answer shocked me. It stunned me.
77
206000
3000
Përgjigjia e saj më tronditi. Më habiti.
03:44
Her answer set the template
78
209000
2000
Përgjigjia e saj vendosi shabllonin
03:46
for the entire career I was to have after that.
79
211000
3000
për gjithë karrierën time që do të pasonte.
03:50
She said, "What do you want to do?"
80
215000
4000
Ajo tha: "Çfarë dëshiron të bësh?"
03:55
And that question cleared the space.
81
220000
2000
Dhe ajo pyetje e pastroi hapësirën.
03:57
There was no program directive, no manual to follow,
82
222000
3000
Nuk kishte kurrfarë udhëzime në lidhje me programin, asnjë manual për të ndjekur,
04:00
no standards in gifted education
83
225000
3000
nuk kishte kurrfarë norma në programin e edukimit për nxënës të talentuar
04:03
in that way.
84
228000
2000
në atë mënyrë.
04:05
And she cleared such a space
85
230000
2000
Dhe ajo pastroi atë lloj hapësire
04:07
that I endeavored from then on
86
232000
2000
që unë u përpoqa qysh në atë kohë e tutje
04:09
to clear a space for my students, an empty space,
87
234000
3000
të pastroj hapësirën për nxënësit e mi, hapësirën e zbrazur
04:12
whereby they could create and make meaning
88
237000
2000
në mënyrë që ata të mund të krijonin dhe të arrinin domethënie
04:14
out of their own understanding.
89
239000
3000
nga ajo që kuptonin vetë.
04:18
So this happened in 1978,
90
243000
3000
Kjo ndodhi më 1978,
04:21
and I was teaching many years later,
91
246000
3000
dhe unë dhashë mësim për shumë vite më pas,
04:24
and a friend of mine introduced me to a young filmmaker.
92
249000
3000
dhe një mik i imi më prezentoi me një djalosh të ri - prodhues filmash.
04:27
His name is Chris Farina.
93
252000
2000
Quhet Chris Farina.
04:29
Chris Farina is here today at his own cost.
94
254000
2000
Chris Farina është këtu sot dhe ka mbuluar shpenzimet e veta.
04:31
Chris, could you stand up and let them see you --
95
256000
2000
Chris, a mund të ngritesh në këmbë në mënyrë që të të shohin,
04:33
a young, visionary filmmaker who's made a film.
96
258000
3000
një person i ri, prodhues largpamës i filmave, i cili e ka bërë një film.
04:36
(Applause)
97
261000
4000
(Duartrokitje)
04:40
This film is called "World Peace and Other 4th Grade Achievements."
98
265000
3000
Filmi titullohet: "Paqja në botë dhe arritje të tjera të klasës së katërt."
04:43
He proposed the film to me -- it's a great title.
99
268000
3000
Ai më propozoi filmin - titulli është shumë i mirë.
04:46
He proposed the film to me,
100
271000
2000
Ai më propozoi filmin,
04:48
and I said, "Yeah, maybe it'll be on local TV,
101
273000
2000
dhe i thashë: "Po, mbase mund të shfaqet në stacionet televizive lokale,
04:50
and we can say hi to our friends."
102
275000
2000
dhe mund t'i përshëndesim miqtë tanë."
04:52
But the film has really gone places.
103
277000
2000
Por në fakt filmi është shfaqur nëpër shumë vende.
04:54
Now it's still in debt, but Chris has managed, through his own sacrifice,
104
279000
3000
Tani ende ka borxhe, por Chris ia ka dalë disi, me anë të sakrificës së tij individuale,
04:57
to get this film out.
105
282000
2000
që ta shprëndajë këtë film.
04:59
So we made a film
106
284000
2000
Kështu që e bëmë një film
05:01
and it turns out to be more than a story about me,
107
286000
3000
dhe është shumë më tepër sesa një histori në lidhje me mua,
05:04
more than a story about one teacher.
108
289000
2000
më shumë se sa një histori për një mësues.
05:06
It's a story that's a testament to teaching and teachers.
109
291000
4000
Është një histori që është testament i mësimdhënies dhe i mësuesve.
05:10
And it's a beautiful thing.
110
295000
2000
Dhe është një gjë e bukur.
05:12
And the strange thing is, when I watch the film --
111
297000
3000
Gjëja e çuditshme është që, kur e shikoj filmin --
05:15
I have the eerie sensation of seeing it --
112
300000
3000
kam ndjesinë e mbinatyrore që e shoh atë --
05:18
I saw myself literally disappear.
113
303000
3000
pashë veten tek zhdukesha në kuptimin e plotë të fjalës.
05:21
What I saw
114
306000
2000
Ajo që pashë
05:23
was my teachers coming through me.
115
308000
4000
ishte mësuesit e mi që shfaqeshin përmes meje.
05:27
I saw my geometry teacher in high school, Mr. Rucell's
116
312000
4000
Pashë buzëqeshjen ironike poshtë mustaqeve
05:31
wry smile under his handlebar mustache.
117
316000
3000
të mësuesit tim të gjeometrisë në shkollë të mesme, Zt. Rucell.
05:34
That's the smile I use -- that's his smile.
118
319000
3000
Ajo është buzëqeshja që përdori edhe unë - buzëqeshja e tij.
05:37
I saw Jan Polo's flashing eyes.
119
322000
3000
Pashë sytë që shëndrisnin të Jan Polot.
05:40
And they weren't flashing in anger,
120
325000
2000
Dhe nuk po shëndrisnin nga zemërimi,
05:42
they were flashing in love, intense love for her students.
121
327000
3000
po shëndrisnin nga dashuria, dashuria e thellë për nxënësit e saj.
05:45
And I have that kind of flash sometimes.
122
330000
3000
Edhe unë kam atë lloj ndriçimi nganjëherë.
05:48
And I saw Miss Ethel J. Banks
123
333000
3000
Pashë Znjsh. Ethel J. Banks
05:51
who wore pearls and high-heels to elementary school every day.
124
336000
4000
e cila mbathte margaritarë dhe këpucë me taka të larta secilën ditë në shkollë fillore.
05:55
And you know, she had that old-school teacher stare.
125
340000
4000
E dini, ajo kishte atë shikimin e mësueseve të moshuara.
05:59
You know the one.
126
344000
2000
E dini për se e kam fjalën.
06:01
(Laughter)
127
346000
3000
(Të qeshura)
06:04
"And I'm not even talking about you behind me,
128
349000
2000
"Dhe as që po flas për ju nga pas,
06:06
because I've got eyes in the back of my head."
129
351000
2000
ngase kam sy edhe në anën e pasme të kokës."
06:08
(Laughter)
130
353000
3000
(Të qeshura)
06:11
You know that teacher?
131
356000
2000
E keni parasysh atë mësuese?
06:13
I didn't use that stare very often,
132
358000
2000
Unë nuk përdora atë vështrim shumë shpesh,
06:15
but I do have it in my repertoire.
133
360000
3000
por po e kisha në kutinë time të aftësive.
06:18
And Miss Banks was there as a great mentor for me.
134
363000
3000
Dhe Znjsh. Banks ishte një këshilltare e mrekullueshme për mua.
06:21
And then I saw
135
366000
2000
Dhe pastaj pashë
06:23
my own parents, my first teachers.
136
368000
3000
vetë prindërit e mi - mësuesit e mi të parë.
06:26
My father, very inventive, spatial thinker.
137
371000
3000
Babai im - një krijues dhe person që logjikonte në bazë të hapësirës (gjeografisë).
06:29
That's my brother Malcolm there on the right.
138
374000
3000
Ai është vëllai im Malcolm, aty në të djathtë.
06:32
And my mother,
139
377000
2000
Dhe nëna ime,
06:34
who taught me in fourth grade
140
379000
2000
e cila më mësoi në klasën e katërt
06:36
in segregated schools in Virginia,
141
381000
2000
në shkollat e ndara në Virxhinia,
06:38
who was my inspiration.
142
383000
3000
e cila ishte frymëzimi im.
06:41
And really, I feel as though,
143
386000
2000
Dhe në të vërtetë ndjehem sikur,
06:43
when I see the film --
144
388000
2000
kur e shoh filmin,
06:45
I have a gesture she does, like this --
145
390000
3000
kam një gjestikulacion sikurse ajo, kështu,
06:48
I feel like I am a continuation of her gesture.
146
393000
4000
ndjehem sikur të isha vazhdimësi e gjestikulacionit të saj.
06:52
I am one of her teaching gestures.
147
397000
2000
Jam një nga gjestet e saj të mësimdhënies.
06:54
And the beautiful thing was,
148
399000
2000
Dhe gjëja e bukur ishte që
06:56
I got to teach my daughter in elementary school, Madeline.
149
401000
3000
i dhashë mësim vajzës sime Madeline kur ajo ishte në shkollë fillore.
06:59
And so that gesture of my mother's
150
404000
2000
Ndaj ai gjesti i nënës sime
07:01
continues through many generations.
151
406000
2000
vazhdon me gjenerata.
07:03
It's an amazing feeling
152
408000
2000
Është një ndjesi e mahnitshme
07:05
to have that lineage.
153
410000
2000
fakti që kam këtë prejardhje.
07:07
And so I'm here standing on the shoulders of many people.
154
412000
2000
Ndaj jam këtu duke qëndruar në krahët e shumë njerëzve.
07:09
I'm not here alone.
155
414000
2000
Nuk jam këtu vetëm.
07:11
There are many people on this stage right now.
156
416000
3000
Ka shumë njerëz në këtë skenë tani.
07:15
And so this World Peace Game I'd like to tell you about.
157
420000
4000
Dhe kjo është Loja e Paqes Botërore për të cilën dua t'iu flas.
07:19
It started out like this:
158
424000
2000
Filloi si vijon:
07:21
it's just a four-foot by five-foot plywood board
159
426000
3000
është një tabelë druri 1,2 metra e gjërë e 1,5 metra e gjatë
07:24
in an inner-city urban school, 1978.
160
429000
3000
në një shkollë në zonën urbane, më 1978.
07:27
I was creating a lesson for students on Africa.
161
432000
2000
Po përgatisja një mësim për nxënësit në lidhje me Afrikën.
07:29
We put all the problems of the world there,
162
434000
2000
I vendosëm të gjitha problemet e botës aty,
07:31
and I thought, let's let them solve it.
163
436000
2000
dhe mendova: "t'i lejojmë që ata t'i zgjidhin".
07:33
I didn't want to lecture or have just book reading.
164
438000
3000
Nuk desha të ligjëroja apo vetëm të lexonim.
07:36
I wanted to have them be immersed
165
441000
2000
Desha që të zhyten
07:38
and learn the feeling of learning through their bodies.
166
443000
4000
dhe të mësojnë ndjenjën e të mësuarit përmes trupave të tyre.
07:42
So I thought, well they like to play games.
167
447000
2000
Kështu që mendova, atyre iu pëlqen të luajnë lojëra.
07:44
I'll make something -- I didn't say interactive;
168
449000
2000
Do të bëj diçka, nuk thashë "ndërvepruese",
07:46
we didn't have that term in 1978 --
169
451000
2000
ngaqë ende s'e kishim këtë shprehje në vitin 1978,
07:48
but something interactive.
170
453000
2000
por diçka ndërvepruese.
07:50
And so we made the game,
171
455000
2000
Kështu e bëmë lojën,
07:52
and it has since evolved
172
457000
2000
dhe qysh atëherë ka evoluar
07:54
to a four-foot by four-foot by four-foot
173
459000
3000
në një strukturë plastike të tejdukshme
07:57
Plexiglass structure.
174
462000
3000
me dimensione 1,2 metra në tri anët.
08:00
And it has four Plexiglass layers.
175
465000
3000
Dhe ka katër shtresa plastike.
08:03
There's an outer space layer
176
468000
2000
Ka një shtresë nga jashtë
08:05
with black holes and satellites
177
470000
2000
me vrima të zeza dhe satelitë
08:07
and research satellites and asteroid mining.
178
472000
2000
me satelitë kërkues dhe mjete për nxjerrje mineralesh nga asteroidët.
08:09
There's an air and space level
179
474000
2000
Ka një nivel për ajrin dhe hapësirën
08:11
with clouds that are big puffs of cotton we push around
180
476000
2000
me re që janë copëza pambuku të cilat i lëvizim
08:13
and territorial air spaces and air forces,
181
478000
2000
dhe hapësira ajërore dhe forca ajërore,
08:15
a ground and sea level with thousands of game pieces on it --
182
480000
3000
pastaj nivele tokësore dhe detare me mijëra copëza lodrash në të,
08:18
even an undersea level
183
483000
2000
ka bile edhe nivel nën-detar
08:20
with submarines and undersea mining.
184
485000
2000
me nëndetëse dhe mjete për nxjerrje mineralesh nga deti.
08:22
There are four countries around the board.
185
487000
2000
Ka katër shtete në tabelë.
08:24
The kids make up the names of the countries -- some are rich; some are poor.
186
489000
3000
Fëmijët iu kanë vënë emrat shteteve, disa nga to janë të pasura e disa të varfura.
08:27
They have different assets, commercial and military.
187
492000
3000
Ata secila kanë pasuri të ndryshme tregtare dhe ushtarake.
08:30
And each country has a cabinet.
188
495000
2000
Dhe secili shtet ka nga një kabinet qeveritar.
08:32
There's a Prime Minister, Secretary of State, Minister of Defense
189
497000
2000
Kanë Kryeministër, Sekretar të Shtetit, Ministër të Mbrojtjes,
08:34
and a CFO, or Comptroller.
190
499000
3000
Zyrtar të Financave dhe Auditor.
08:37
I choose the Prime Minister based on my relationship with them.
191
502000
3000
Unë zgjedhi Kryeministrin duke u bazuar në marëdhënien time me ta.
08:40
I offer them the job, they can turn it down,
192
505000
2000
Unë iu ofroj punën, ata mund edhe ta refuzojnë,
08:42
and then they choose their own cabinet.
193
507000
2000
nëse pranojnë e zgjedhin kabinetin e tyre qeveritar.
08:44
There's a World Bank, arms dealers and a United Nations.
194
509000
3000
Ka edhe Bankë Botërore, shitës armësh, si dhe Organizatë të Kombeve të Bashkuara.
08:47
There's also a weather goddess
195
512000
2000
Ka edhe një Perëndeshë të Motit
08:49
who controls a random stock market and random weather.
196
514000
3000
e cila e kontrollon një treg të rastësishëm të aksioneve si dhe motin.
08:52
(Laughter)
197
517000
2000
(Të qeshura)
08:54
That's not all.
198
519000
2000
Kjo nuk është e gjitha.
08:56
And then there's a 13-page crisis document
199
521000
2000
Ka edhe një dokument me 13 faqe në lidhje me krizat
08:58
with 50 interlocking problems.
200
523000
2000
me 50 probleme të ndërlidhura.
09:00
So that, if one thing changes, everything else changes.
201
525000
3000
Në mënyrë që nëse një gjë ndryshon, çdo gjë tjetër ndryshon.
09:03
I throw them into this complex matrix,
202
528000
3000
Unë i gjuaj ato në këtë matricë të ndërlikuar,
09:06
and they trust me because we have a deep, rich relationship together.
203
531000
4000
dhe ata më besojnë ngase ne kemi një marëdhënie të thellë e të pasur.
09:11
And so with all these crises,
204
536000
2000
Kështu, me gjithë këto kriza,
09:13
we have -- let's see -- ethnic and minority tensions;
205
538000
3000
kemi pra, pa të shikojmë, tensione etnike dhe me minoritetet ;
09:16
we have chemical and nuclear spills,
206
541000
2000
kemi derdhje të kemikaleve dhe substancave bërthamore,
09:18
nuclear proliferation.
207
543000
2000
shprëndarje të materialeve bërthamore.
09:20
There's oil spills, environmental disasters,
208
545000
3000
Pastaj ka derdhje të naftës, katastrofa të ambientit,
09:23
water rights disputes, breakaway republics,
209
548000
3000
konflikte në lidhje me të drejtat ndaj ujërave, republika që shkëputen,
09:26
famine, endangered species and global warming.
210
551000
2000
uri, specie të rrezikuara, si dhe ngrohje globale.
09:28
If Al Gore is here,
211
553000
2000
Nëse Al Gore është këtu,
09:30
I'm going to send my fourth-graders from Agnor-Hurt and Venable schools to you
212
555000
3000
do t'i dërgoj nxënësit e mi të klasës së katërt nga shkollat "Agnor-Hurt" dhe "Venable" tek ju
09:33
because they solved global warming in a week.
213
558000
3000
ngase kanë zgjidhur problemin e ngrohjes globale për një javë.
09:36
(Laughter)
214
561000
2000
(Të qeshura)
09:38
(Applause)
215
563000
3000
(Duartrokitje)
09:41
And they've done it several times too.
216
566000
3000
Dhe e kanë bërë këtë disa herë.
09:44
(Laughter)
217
569000
2000
(Të qeshura)
09:46
So I also have in the game a saboteur --
218
571000
3000
Po ashtu kam në lojë një sabotator,
09:49
some child -- it's basically a troublemaker --
219
574000
3000
një fëmijë, që është ngatërrestar,
09:52
and I have my troublemaker put to use
220
577000
3000
dhe e kam vendosur edhe ngatërrestarin aty
09:55
because they, on the surface,
221
580000
2000
ngase ata, në pamje të jashtme,
09:57
are trying to save the world and their position in the game.
222
582000
2000
po përpiqen të shpëtojnë botën si dhe pozitën e tyre në lojë.
09:59
But they're also trying to undermine everything in the game.
223
584000
3000
Por ata po ashtu përpiqen të pengojnë çdo gjë në lojë.
10:03
And they do it secretly through misinformation
224
588000
2000
Dhe e bëjnë këtë në mënyrë të fshehtë përmes informacionit jokorrekt,
10:05
and ambiguities and irrelevancies,
225
590000
2000
paqartësisë dhe informatave të parëndësishme,
10:07
trying to cause everyone to think more deeply.
226
592000
2000
duke u munduar të bëjnë secilin të mendojë më thellë.
10:09
The saboteur is there,
227
594000
2000
Ngatërrestari është aty,
10:11
and we also read from Sun Tzu's "The Art of War."
228
596000
2000
dhe ne po ashtu lexojmë nga libri "Arti i Luftës" të autorit Sun Tzu.
10:13
Fourth-graders understand it -- nine years old --
229
598000
3000
Nxënësit e klasës së katërt, nëntë vjeçarët, e kuptojnë atë,
10:16
and they handle that and use that
230
601000
2000
dhe ata e përdorin atë (librin)
10:18
to understand how to, not follow --
231
603000
2000
që të kuptojnë se si të mos ndjekin,
10:20
at first they do --
232
605000
2000
edhe pse në fillim ata ndjekin,
10:22
the paths to power and destruction,
233
607000
2000
rrugët drejt fuqisë dhe shkatërrimit,
10:24
the path to war.
234
609000
2000
rrugën drejt luftës.
10:26
They learn to overlook short-sighted reactions
235
611000
2000
Ata mësojnë se si të mos vënë re reagimet shkurt-pamëse
10:28
and impulsive thinking,
236
613000
2000
si dhe të menduarit në mënyrë të rrëmbyer,
10:30
to think in a long-term, more consequential way.
237
615000
4000
se si të mendojnë në aspektin afat-gjatë dhe në mënyrë të logjikshme.
10:34
Stewart Brand is here, and one of the ideas for this game came from him
238
619000
3000
Stewart Brand është këtu, dhe një nga idetë për këtë lojë erdhi nga ai
10:37
with a CoEvolution Quarterly article
239
622000
2000
nga një artikull i tij botuar në "CoEvolution Quarterly"
10:39
on a peace force.
240
624000
2000
në lidhje me forcën paqësore.
10:41
And in the game, sometimes students actually form a peace force.
241
626000
3000
Dhe në lojë, nganjëherë nxënësit në fakt formojnë një forcë paqësore.
10:44
I'm just a clock watcher.
242
629000
3000
Unë vetëm shikoj orën.
10:47
I'm just a clarifier. I'm just a facilitator.
243
632000
2000
Unë jam aty vetëm për të qartësuar gjërat, jam veçse moderator.
10:49
The students run the game.
244
634000
2000
Nxënësit e udhëheqin lojën.
10:51
I have no chance to make any policy whatsoever
245
636000
2000
Unë nuk mund të bëj kurrfarë politike
10:53
once they start playing.
246
638000
2000
pasi që ata të fillojnë lojën.
10:55
So I'll just share with you ...
247
640000
3000
Kështu që, dëshiroj të ndaj me ju këtë...
10:58
(Video) Boy: The World Peace Game is serious.
248
643000
2000
(Video) Djali: Loja e Paqes Botërore është serioze.
11:00
You're actually getting taught something like how to take care of the world.
249
645000
3000
Të mëson se si të kujdesesh për botën.
11:03
See, Mr. Hunter is doing that
250
648000
2000
Shikoni, Zt. Hunter po e bën atë
11:05
because he says his time has messed up a lot,
251
650000
2000
ngase ai thotë që në kohën e tij gjërat janë përkeqësuar shumë,
11:07
and he's trying to tell us
252
652000
2000
dhe po mundohet të na tregojë
11:09
how to fix that problem.
253
654000
2000
se si të rregullojmë atë problem.
11:11
John Hunter: I offered them a --
254
656000
2000
John Hunter: Ju kam ofruar...
11:13
(Applause)
255
658000
3000
(Duartrokitje)
11:16
Actually, I can't tell them anything because I don't know the answer.
256
661000
3000
Në fakt, nuk iu tregoj dot asgjë ngase nuk e di përgjigjen.
11:19
And I admit the truth to them right up front: I don't know.
257
664000
3000
Dhe e pranoj të vërtetën qysh në fillim, ju them: nuk e di.
11:22
And because I don't know, they've got to dig up the answer.
258
667000
3000
Dhe meqenëse unë nuk di, ju duhet të gjeni përgjigjen.
11:25
And so I apologize to them as well.
259
670000
2000
Po ashtu edhe iu kërkoj falje.
11:27
I say, "I'm so sorry, boys and girls,
260
672000
3000
Ju them: "Më vie keq djem e vajza,
11:30
but the truth is
261
675000
2000
por e vërteta është
11:32
we have left this world to you in such a sad and terrible shape,
262
677000
3000
ju kemi lënë botën në një situatë kaq të tmerrshme
11:35
and we hope you can fix it for us,
263
680000
2000
dhe shpresojmë që të mund ta rregulloni për ne,
11:37
and maybe this game will help you learn how to do it."
264
682000
2000
dhe mbase kjo lojë mund të ju ndihmojë të mësoni se si ta rregulloni."
11:39
It's a sincere apology,
265
684000
2000
Është një kërkim falje e sinqertë,
11:41
and they take it very seriously.
266
686000
2000
dhe ata e marrin shumë seriozisht.
11:43
Now you may be wondering what all this complexity looks like.
267
688000
3000
Tani, me siguri ju po mendoni se si duket kjo gjë kaq komplekse.
11:46
Well when we have the game start, here's what you see.
268
691000
3000
Kur të fillojë loja, duket kështu.
11:49
(Video) JH: All right, we're going into negotiations as of now. Go.
269
694000
3000
(Video) JH: Në rregull, po fillojmë negociatat tani. Filloni.
11:52
(Chatter)
270
697000
7000
(Biseda)
12:00
JH: My question to you is, who's in charge of that classroom?
271
705000
3000
JH: Pyetja ime për ju është - kush e kryeson këtë klasë?
12:04
It's a serious question: who is really in charge?
272
709000
3000
Është një pyetje serioze: kush në të vërtetë është në krye?
12:07
I've learned to cede control of the classroom
273
712000
2000
Kam mësuar të heq dorë nga kontrolli në klasë
12:09
over to the students over time.
274
714000
2000
dhe t'iu a lë atë nxënësve.
12:11
There's a trust and an understanding
275
716000
2000
Ka një besim dhe mirëkuptim
12:13
and a dedication to an ideal
276
718000
2000
si dhe dedikim ndaj një ideali
12:15
that I simply don't have to do
277
720000
2000
që thjeshtë nuk më duhet të bëj
12:17
what I thought I had to do as a beginning teacher:
278
722000
2000
atë që pata menduar që më duhet të bëj si një mësues fillestar:
12:19
control every conversation and response in the classroom.
279
724000
3000
të kontrolloj secilën bisedë dhe secilën përgjigje në klasë.
12:22
It's impossible. Their collective wisdom
280
727000
2000
Është e pamundur. Mençuria e tyre kolektive
12:24
is much greater than mine,
281
729000
2000
është shumë më e madhe se e imja,
12:26
and I admit it to them openly.
282
731000
3000
dhe unë e pranoj këtë në mënyrë të hapur.
12:29
So I'll just share with you some stories very quickly
283
734000
3000
Kështu që, do të ndaj me ju disa histori shumë shpejtë
12:32
of some magical things that have happened.
284
737000
3000
në lidhje me disa gjëra magjepëse që kanë ngjarë.
12:35
In this game we had a little girl,
285
740000
3000
Në këtë lojë, kemi pasur një vajzë të vogël,
12:38
and she was the Defense Minister of the poorest nation.
286
743000
3000
dhe ajo ishte Ministre e Mrojtjes të shtetit më të varfër.
12:41
And the Defense Minister -- she had the tank corps and Air Force and so forth.
287
746000
4000
Dhe si Ministre e Mbrojtjes ajo kishte trupat me tanke, forcat ajrore, e kështu me radhë.
12:45
And she was next door to a very wealthy, oil-rich neighbor.
288
750000
3000
Dhe ajo ishte fqinje me një shtet shumë të pasur si dhe me pasuri të naftës.
12:48
Without provocation,
289
753000
2000
Pa asnjë provokim,
12:50
suddenly she attacked, against her Prime Minister's orders,
290
755000
3000
pa pritur ajo sulmoi fushat e naftës të shtetit fqinj,
12:53
the next-door neighbor's oil fields.
291
758000
2000
përkundër urdhërave të Kryeministrit të saj.
12:55
She marched into the oil field reserves,
292
760000
2000
Ajo marshoi tek fusha e rezervave të naftës,
12:57
surrounded it, without firing a shot,
293
762000
2000
e rrethoi, pa gjuajtur fare,
12:59
and secured it and held it.
294
764000
2000
e siguroi dhe e mbajti.
13:01
And that neighbor was unable to conduct any military operations
295
766000
2000
Dhe shteti fqinj nuk mund të bënte kurrfarë veprimi ushtarak
13:03
because their fuel supply was locked up.
296
768000
3000
ngase furnizimi i tyre me naftë ishte i mbyllur.
13:06
We were all upset with her, "Why are you doing this?
297
771000
2000
Ne të gjithë ishim shumë të zemëruar me të: "Pse po e bën këtë?
13:08
This is the World Peace Game. What is wrong with you?"
298
773000
2000
Kjo është Loja e Paqes Botërore. Çka s'është në rregull me ty?"
13:10
(Laughter)
299
775000
2000
(Të qeshura)
13:12
This was a little girl and, at nine years old,
300
777000
2000
Kjo ishte një vajzë e vogël, dhe edhe pse nëntë vjeç,
13:14
she held her pieces and said, "I know what I'm doing."
301
779000
3000
i mbajti copëzat e saj dhe tha: "Unë e di se çka po bëj."
13:17
To her girlfriends she said that.
302
782000
3000
Shoqeve të saj u tha këtë.
13:20
That's a breach there.
303
785000
2000
Ka një thyerje këtu.
13:22
And we learned in this, you don't really ever want to cross
304
787000
2000
Dhe me këtë ne mësuam, që s'duhet asnjëherë të kalosh
13:24
a nine year-old girl with tanks.
305
789000
2000
një vajzë nëntë vjeç me tanke.
13:26
(Laughter)
306
791000
2000
(Të qeshura)
13:28
They are the toughest opponents.
307
793000
3000
Ato janë kundërshtaret më të rrepta.
13:31
And we were very upset.
308
796000
2000
Dhe ne ishim shumë të mërzitur.
13:33
I thought I was failing as a teacher. Why would she do this?
309
798000
3000
Mendova që po dështoja si mësues. Pse po e bënte një gjë të tillë?
13:36
But come to find out, a few game days later --
310
801000
2000
Por pas disa ditësh të lojës ne mësuam -
13:38
and there are turns where we take negotiation from a team --
311
803000
4000
dhe ka rradhë kur ne i tërheqim negociatat nga një ekip -
13:42
actually there's a negotiation period with all teams,
312
807000
3000
në fakt ka një periudhë për negociata për secilin ekip,
13:45
and each team takes a turn,
313
810000
2000
dhe secili ekip ka radhën e tij,
13:47
then we go back in negotiation, around and around,
314
812000
2000
dhe pastaj iu kthehemi përsëri negociatave, dhe kështu me radhë,
13:49
so each turn around is one game day.
315
814000
2000
kështu që secila rradhë e negociata është një ditë loje.
13:51
So a few game days later it came to light
316
816000
3000
Pra pas disa ditëve të lojes
13:54
that we found out this major country
317
819000
2000
ne kuptuam që ky shtet i madh
13:56
was planning a military offensive
318
821000
2000
pa planifikonte një sulm ushtarak
13:58
to dominate the entire world.
319
823000
3000
për të dominuar të gjithë botën.
14:01
Had they had their fuel supplies, they would have done it.
320
826000
2000
Po të kishin pasur furnizimet me naftë, do ta kishin bërë atë.
14:03
She was able to see the vectors and trend lines and intentions
321
828000
3000
Ajo ishte në gjendje të shikonte vektorët, tendencat dhe qëllimet
14:06
long before any of us
322
831000
2000
shumë kohë më parë se ne
14:08
and understand what was going to happen
323
833000
2000
dhe të kuptonte se çfarë do të ndodhte
14:10
and made a philosophical decision
324
835000
2000
dhe mori një vendim filosofik
14:12
to attack in a peace game.
325
837000
3000
që të sulmonte, në një lojë paqeje.
14:15
Now she used a small war to avert a larger war,
326
840000
3000
Pra ajo përdori një luftë të vogël për të shmangur një luftë të madhe,
14:18
so we stopped and had a very good philosophical discussion
327
843000
2000
kështu që ne ndaluam dhe patëm një diskutim të mirë filosofik
14:20
about whether that was right,
328
845000
2000
në lidhje me atë se a ishte kjo lëvizje e drejtë,
14:22
conditional good, or not right.
329
847000
3000
e drejtë me kushte, apo jo e drejtë.
14:25
That's the kind of thinking that we put them in, the situations.
330
850000
3000
Kjo është mënyra e të menduarit në të cilën i shtyejmë, në këto lloj situatash.
14:28
I could not have designed that in teaching it.
331
853000
2000
Nuk do të mund ta dizajnoja një gjë të tillë në mësimdhënie.
14:30
It came about spontaneously through their collective wisdom.
332
855000
3000
Erdhi vetvetiu nga mençuria e tyre kolektive.
14:33
(Applause)
333
858000
6000
(Duartrokitje)
14:39
Another example, a beautiful thing happened.
334
864000
2000
Një tjetër shembull, një gjë e bukur ngjau.
14:41
We have a letter in the game.
335
866000
2000
Kemi një letër një lojë.
14:43
If you're a military commander and you wage troops --
336
868000
2000
Nëse je komandant ushtarak dhe i udhëheqë trupat në luftë,
14:45
the little plastic toys on the board -- and you lose them,
337
870000
3000
ato lodrat e vogla të plastikës në tabelë - dhe nëse i humbë ato,
14:48
I put in a letter.
338
873000
2000
unë vendosi një letër.
14:50
You have to write a letter to their parents --
339
875000
3000
Të duhet të iu shkruash një letër prindërve të tyre -
14:53
the fictional parents of your fictional troops --
340
878000
2000
prindërve imagjinarë to trupave imagjinare,
14:55
explaining what happened and offering your condolences.
341
880000
3000
për të iu shpjeguar se çfarë ka ndodhur dhe për t'iu shprehur ngushëllime.
14:58
So you have a little bit more thought
342
883000
2000
Në këtë mënyrë të duhet të mendosh pak më thellë
15:00
before you commit to combat.
343
885000
3000
përpara se të nisesh për në luftë.
15:03
And so we had this situation come up --
344
888000
2000
Kështu që na doli një situatë e tillë,
15:05
last summer actually,
345
890000
2000
verën e kaluar,
15:07
at Agnor-Hurt School in Albemarle County --
346
892000
3000
tek shkolla "Agnor-Hurt" në rrethin "Albemarle"
15:10
and one of our military commanders got up to read that letter
347
895000
3000
dhe një nga komandantët ushtarak u ngrit të lexonte letrën
15:13
and one of the other kids said, "Mr. Hunter,
348
898000
2000
dhe një nga fëmijët tjerë tha: "Zt. Hunter,
15:15
let's ask -- there's a parent over there."
349
900000
2000
le të pyesim - ka një prind aty."
15:17
There was a parent visiting that day, just sitting in the back of the room.
350
902000
2000
Një prind kishte ardhur për vizitë atë ditë, ishte e ulur në fund të dhomës.
15:19
"Let's ask that mom to read the letter.
351
904000
2000
"Le ta pyesim atë nënën aty që ta lexojë letrën.
15:21
It'll be more realer if she reads it."
352
906000
2000
Do të jetë më afër realitetit po e lexoi ajo."
15:23
So we did, we asked her, and she gamely picked up the letter.
353
908000
3000
Dhe ashtu bëmë, e pyetëm nëse mund ta lexonte letrën dhe ajo pranoi.
15:26
"Sure." She started reading. She read one sentence.
354
911000
3000
"Gjithsesi" - tha, dhe vazhdoi me leximin. Lexoi një fjali.
15:29
She read two sentences.
355
914000
3000
Lexoi fjalinë e dytë.
15:32
By the third sentence, she was in tears.
356
917000
3000
Në fjalinë e tretë sytë iu mbushën lotë.
15:35
I was in tears.
357
920000
3000
Edhe mua sytë m'u mbushën me lotë.
15:38
Everybody understood
358
923000
2000
Secili kuptoi që kur humbasim dikë,
15:40
that when we lose somebody, the winners are not gloating.
359
925000
3000
fituesit nuk gëzohen.
15:43
We all lose.
360
928000
3000
Të gjithë humbasim.
15:46
And it was an amazing occurrence and an amazing understanding.
361
931000
2000
Ishte një ndodhi e mahnitshme dhe një mirëkuptim i mahnitshëm.
15:48
I'll show you what my friend David says about this.
362
933000
2000
Do ju tregoj se çfarë thotë miku im Davidi në lidhje me këtë.
15:50
He's been in many battles.
363
935000
2000
Ai ka qenë në shumë beteja.
15:52
(Video) David: We've really had enough of people attacking.
364
937000
2000
(Video) David: Kemi pasur mjaft sulme ndaj njerëzve.
15:54
I mean, we've been lucky [most of] the time.
365
939000
4000
Po mendoj, kemi qenë me fat shumicën e kohës.
15:58
But now I'm feeling really weird
366
943000
2000
Por tani ndjehem shumë çuditshëm
16:00
because I'm living what Sun Tzu said one week.
367
945000
4000
sepse po jetoj atë që ka thënë Sun Tzu një javë.
16:04
One week he said,
368
949000
2000
Një javë ka thënë ai:
16:06
"Those who go into battle and win
369
951000
2000
"Ata që shkojnë në betejë dhe fitojnë
16:08
will want to go back,
370
953000
2000
dëshirojnë të kthehen prapë aty,
16:10
and those who lose in battle
371
955000
2000
dhe ata që humbasin në betejë
16:12
will want to go back and win."
372
957000
3000
duan të kthehen në mënyrë që të fitojnë."
16:15
And so I've been winning battles,
373
960000
2000
Kështu që unë kam fituar beteja,
16:17
so I'm going into battles, more battles.
374
962000
3000
ndaj po kthehem që të shkoj në beteja tjera.
16:20
And I think it's sort of weird to be living
375
965000
2000
Dhe mendoj që është disi e çuditshme të përjetoj
16:22
what Sun Tzu said.
376
967000
2000
atë që ka thënë Sun Tzu.
16:26
JH: I get chills every time I see that.
377
971000
3000
JH: Rrënqethem sa herë që shikoj këtë.
16:29
That's the kind of engagement you want to have happen.
378
974000
3000
Kjo pra është lloji i angazhimit që dëshiron që të ndodhë.
16:32
And I can't design that, I can't plan that,
379
977000
3000
Dhe unë nuk mundem dot të dizajnoj atë, nuk mund ta planifikoj atë,
16:35
and I can't even test that.
380
980000
2000
dhe as që mund ta testoj.
16:37
But it's self-evident assessment.
381
982000
2000
Por është vlerësim i vetëkuptueshëm.
16:39
We know that's an authentic assessment of learning.
382
984000
3000
Ne e dimë që është vlerësim autentik i të nxënit.
16:44
We have a lot of data, but I think sometimes we go beyond data
383
989000
3000
Ne kemi shumë të dhëna, por mendoj që nganjëherë shkojmë përtej të dhënave
16:47
with the real truth of what's going on.
384
992000
3000
me të vërtetën reale të asaj që po ngjanë.
16:50
So I'll just share a third story.
385
995000
3000
Do ta ndajë edhe një histori të tretë.
16:53
This is about my friend Brennan.
386
998000
3000
Kjo ka të bën me shokun tim Brennan.
16:56
We had played the game one session after school
387
1001000
3000
Ne patëm luajtur lojën një sesion pas orarit të shkollës
16:59
for many weeks, about seven weeks,
388
1004000
3000
për shumë javë, për rreth shtatë javë,
17:02
and we had essentially solved all 50 of the interlocking crises.
389
1007000
3000
dhe patëm zgjidhur krejt 50 krizat e ndërlidhura.
17:05
The way the game is won is all 50 problems have to be solved
390
1010000
3000
Mënyra se si të fitohet loja është kur krejt 50 problemet të jenë zgjidhur
17:08
and every country's asset value
391
1013000
2000
dhe vlera e pasurisë së secilit shtet
17:10
has to be increased above its starting point.
392
1015000
2000
duhet të rritet mbi atë që është në fillim të lojës.
17:12
Some are poor, some are wealthy. There are billions.
393
1017000
3000
Disa janë të varfër, disa janë të pasur. Ka miliarda.
17:15
The World Bank president was a third-grader one time.
394
1020000
2000
Presidenti i Bankës Botërore një herë ishte një nxënës në klasë të tretë.
17:17
He says, "How many zeros in a trillion? I've got to calculate that right away."
395
1022000
3000
Ai tha: "Sa zero ka në një trilionë? Më duhet ta llogaris menjëherë."
17:20
But he was setting fiscal policy in that game
396
1025000
2000
Por ai po vendoste mbi politikat fiskale në atë lojë
17:22
for high school players who were playing with him.
397
1027000
3000
për nxënësit e shkollës së mesme që po luanin me të.
17:25
So the team that was the poorest
398
1030000
3000
Kështu që ekipi që ishte më i varfuri
17:28
had gotten even poorer.
399
1033000
2000
u bë edhe më i varfër.
17:30
There was no way they could win.
400
1035000
2000
Nuk kishte se si të fitonin.
17:32
And we were approaching four o'clock, our cut-off time --
401
1037000
2000
Dhe ora ishte gati katër, pra koha për të përfunduar -
17:34
there was about a minute left --
402
1039000
2000
kishte mbetur vetëm edhe një minutë -
17:36
and despair just settled over the room.
403
1041000
2000
dhe dëshpërimi u shprënda nëpër dhomë.
17:38
I thought, I'm failing as a teacher.
404
1043000
2000
Mendova me vete - po dështoj si mësues.
17:40
I should have gotten it so they could have won.
405
1045000
3000
Duhet ta kisha bërë në një mënyrë të tillë që të fitonin.
17:43
They shouldn't be failing like this.
406
1048000
3000
Nuk do të duhej të dështonin kështu.
17:46
I've failed them.
407
1051000
3000
Unë kam dështuar.
17:49
And I was just feeling so sad and dejected.
408
1054000
2000
Po ndihesha shumë i mërzitur dhe demoralizuar.
17:51
And suddenly, Brennan walked over to my chair
409
1056000
2000
Dhe pa pritmas, Brennan erdhi te karriga ime
17:53
and he grabbed the bell, the bell I ring
410
1058000
2000
dhe ai mori zilen,
17:55
to signal a change or a reconvening of cabinets,
411
1060000
2000
me të cilën sinjalizoj ndryshime apo ritaime të këshillit të ministrave,
17:57
and he ran back to his seat, rang the bell.
412
1062000
2000
dhe ai shkoi te karriga e tij dhe e cingërroi zilen.
17:59
Everybody ran to his chair: there was screaming;
413
1064000
2000
Të gjithë vrapuan te karriga e tij: kishte bërtima,
18:01
there was yelling, waving of their dossiers.
414
1066000
2000
kishte piskamë, tundje të dosjeve.
18:03
They get these dossiers full of secret documents.
415
1068000
2000
Atyre u jipen dosje me dokumente sekrete.
18:05
They were gesticulating; they were running around.
416
1070000
2000
Ata po bënin gjeste, po vraponin përrreth.
18:07
I didn't know what they were doing. I'd lost control of my classroom.
417
1072000
3000
Nuk dija se çka po bënin, kisha humbur kontrollë të klasës.
18:11
Principal walks in, I'm out of a job.
418
1076000
3000
Po të hyn drejtori, më qet nga puna.
18:14
The parents were looking in the window.
419
1079000
2000
Prindërit po shikonin nga dritaret.
18:16
And Brennan runs back to his seat. Everybody runs back to their seat.
420
1081000
3000
Pastaj Brennan vrapon te karriga e tij. Secili ulet në vendin e vet.
18:19
He rings the bell again. He says, "We have" --
421
1084000
2000
Ai i bie ziles përsëri, dhe thotë: "Ne kemi" -
18:21
and there's 12 seconds left on the clock --
422
1086000
2000
kishin mbetur edhe 12 sekonda -
18:23
"we have, all nations, pooled all our funds together.
423
1088000
3000
"Ne, të gjitha shtetet, kemi mbledhur krejt fondet bashkë.
18:26
And we've got 600 billion dollars.
424
1091000
2000
Dhe kemi 600 miliardë dollarë.
18:28
We're going to offer it as a donation to this poor country.
425
1093000
2000
Do t'iu japim këto si donacion këtij shteti të varfër.
18:30
And if they accept it, it'll raise their asset value and we can win the game.
426
1095000
3000
Dhe nëse ata e pranojnë, kjo do të ngrisë vlerën e pasurisë së tyre dhe ne mund të fitojmë lojën.
18:33
Will you accept it?"
427
1098000
2000
A pranoni?"
18:35
And there are three seconds left on the clock.
428
1100000
2000
Kishin mbetur edhe tre sekonda.
18:37
Everybody looks at this prime minister of that country,
429
1102000
3000
Të gjithë po shikonin drejt Kryeministrit të atij shteti,
18:40
and he says, "Yes."
430
1105000
2000
dhe ai tha: "Po."
18:42
And the game is won.
431
1107000
3000
Dhe loja u fitua.
18:45
Spontaneous compassion
432
1110000
3000
Dhembshuria spontane
18:48
that could not be planned for,
433
1113000
2000
e cila nuk mund të planifikohej,
18:50
that was unexpected and unpredictable.
434
1115000
3000
që ishte e papritur dhe e paplanifikuar.
18:53
Every game we play is different.
435
1118000
2000
Secila lojë që e luajmë është ndryshe.
18:55
Some games are more about social issues,
436
1120000
2000
Disa lojëra kanë të bëjnë më shumë me çështje shoqërore,
18:57
some are more about economic issues.
437
1122000
2000
të tjerat me ato ekonomike.
18:59
Some games are more about warfare.
438
1124000
2000
Disa kanë të bëjnë me luftëra.
19:01
But I don't try to deny them that reality of being human.
439
1126000
3000
Por unë nuk përpiqem të ju mohoj realitetin e të qenurit qënie njerëzore.
19:04
I allow them to go there
440
1129000
2000
Ju lejoj që të shkojnë atje
19:06
and, through their own experience, learn, in a bloodless way,
441
1131000
4000
dhe, përmes përvojës së tyre, të mësojnë, në mënyrë të ftohtë,
19:10
how not to do what they consider to be the wrong thing.
442
1135000
3000
se si të mos e bëjnë atë që e konsiderojnë të jetë diçka e keqe.
19:13
And they find out what is right
443
1138000
2000
Dhe ata e kuptojnë se çka është e drejtë
19:15
their own way, their own selves.
444
1140000
2000
në mënyrën e tyre, vetë.
19:18
And so in this game,
445
1143000
2000
Kështu që në këtë lojë,
19:20
I've learned so much from it,
446
1145000
2000
kam mësuar aq shumë prej saj,
19:22
but I would say
447
1147000
2000
por do të thoja
19:24
that if only
448
1149000
3000
që nëse ata do të mund
19:27
they could pick up a critical thinking tool
449
1152000
2000
të mësonin mendimin kritik
19:29
or creative thinking tool
450
1154000
2000
apo mendimin kreativ
19:31
from this game
451
1156000
2000
nga kjo lojë
19:33
and leverage something good for the world,
452
1158000
4000
dhe të nxjerrin diçka të mirë për botën,
19:37
they may save us all.
453
1162000
3000
mund të na shpëtojnë neve të gjithëve.
19:40
If only.
454
1165000
3000
Sikur të ndodhte...
19:43
And on behalf of all of my teachers
455
1168000
2000
Në emër të të gjithë mësuesve të mi
19:45
on whose shoulders I'm standing,
456
1170000
2000
në krahët e të cilëve qëndroj,
19:47
thank you. Thank you. Thank you.
457
1172000
3000
ju faleminderit! Ju faleminderit! Ju faleminderit!
19:50
(Applause)
458
1175000
31000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
John Hunter - EducatorTeacher and musician John Hunter is the inventor of the World Peace Game (and the star of the documentary "World Peace and Other 4th-Grade Achievements").
Why you should listen
Musician, teacher, filmmaker and game designer, John Hunter has dedicated his life to helping children realize their full potential. His own life story is one of a never-ending quest for harmony. As a student, he studied comparative religions and philosophy while traveling through Japan, China and India. In India, inspired by Ghandi's philosophy, he began to think about the role of the schoolteacher in creating a more peaceful world.
As his online biography says: "Accepting the reality of violence, he would seek to incorporate ways to explore harmony in various situations. This exploration would take form in the framework of a game – something that students would enjoy. Within the game data space, they would be challenged, while enhancing collaborative and communication skills."
In 1978, at the Richmond Community High School, Hunter led the first sessions of his World Peace Game, a hands-on political simulation. The game has now been played around the world, on a four-tiered board. It's the subject of the new film World Peace and Other 4th-Grade Achievements.
Read John Hunter's note to the community following the publication of his TEDTalk >>
John Hunter | Speaker | TED.com