TEDxExeter
Deeyah Khan: What we don't know about Europe's Muslim kids
Deeyah Khan: Çfarë nuk dimë mbi fëmijët muslimane të Evropës
Filmed:
Readability: 3.2
1,424,468 views
Si fëmija e një mamaje afgane dhe një babai pakistan e rritur në Norvegji, Deeyah Khan e di mirë si është të jesh një i ri i bllokuar midis komunitetit dhe shtetit tënd. Në këtë fjalim emocionues dhe të fuqishëm regjisorja nxjerr në pah izolimin dhe refuzimin e ndjerë nga shumë fëmijë musliman të rritur në Perëndim-- dhe pasojat vdekjeprurese të mos përkrahjes së të rinjëve tanë përpara se ata të bien në duart e grupeve ekstremiste.
Deeyah Khan - Filmmaker
Deeyah Khan is working to create intercultural dialogue and understanding by confronting the world's most complex and controversial topics. Full bio
Deeyah Khan is working to create intercultural dialogue and understanding by confronting the world's most complex and controversial topics. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Kur unë isha femijë,
dija që kisha superfuqi.
dija që kisha superfuqi.
00:13
When I was a child,
I knew I had superpowers.
I knew I had superpowers.
0
1200
3320
00:18
That's right.
1
6920
1215
Është e vertet.
00:20
(Laughter)
2
8160
1096
(Të qeshura)
00:21
I thought I was absolutely amazing
because I could understand
because I could understand
3
9280
4016
Mendoja se isha e mrekullueshme
sepse mund te kuptoja
sepse mund te kuptoja
dhe të identifikohesha me ndjenjat
e njerëzve bojëkaf,
e njerëzve bojëkaf,
00:25
and relate to the feelings
of brown people,
of brown people,
4
13320
2136
00:27
like my grandfather,
a conservative Muslim guy.
a conservative Muslim guy.
5
15480
3400
si gjyshi im, nje musliman konservator.
00:31
And also, I could understand
my Afghan mother, my Pakistani father,
my Afghan mother, my Pakistani father,
6
19360
4896
Gjithashtu, mund te kuptoja nënën time
afgane, dhe baban tim pakistan,
afgane, dhe baban tim pakistan,
00:36
not so religious
but laid-back, fairly liberal.
but laid-back, fairly liberal.
7
24280
3800
jo shumë fetar por të qetë, mjaft liberal.
00:40
And of course, I could understand
8
28480
1616
Dhe sigurisht, mund te kuptoja
00:42
and relate to the feelings
of white people.
of white people.
9
30120
2416
dhe të lidhem me ndjenjat e te bardhëve.
00:44
The white Norwegians of my country.
10
32560
1840
Norvegjezet e bardhë te shtetit tim.
00:47
You know, white, brown, whatever --
11
35480
2576
E keni parasysh;
te bardhë, bojekaf, cilido--
te bardhë, bojekaf, cilido--
00:50
I loved them all.
12
38080
1816
Unë i doja të gjithë ata.
Unë i kuptoja te gjithë.
00:51
I understood them all,
13
39920
1256
edhe pse ata shpesh nuk kuptoheshin
me njëri tjetrin;
me njëri tjetrin;
00:53
even if they didn't always
understand each other,
understand each other,
14
41200
2336
00:55
they were all my people.
15
43560
1240
ata ishin te gjithë njerëzit e mi.
00:57
My father, though,
was always really worried.
was always really worried.
16
45600
2936
Nga ana tjetër, babai im ishte
gjithmonë në merak.
gjithmonë në merak.
01:00
He kept saying that
even with the best education,
even with the best education,
17
48560
3336
Vazhdonte të më thoshte se edhe
me arsimin më të mirë,
me arsimin më të mirë,
nuk do trajtohesha drejtesisht.
01:03
I was not going to get a fair shake.
18
51920
3176
Sipas tij, do vazhdoja të përballesha
me diskriminime.
me diskriminime.
01:07
I would still face discrimination,
according to him.
according to him.
19
55120
3416
Dhe e vetmja mënyrë për t'u pranur
nga të bardhët
nga të bardhët
01:10
And that the only way
to be accepted by white people
to be accepted by white people
20
58560
2816
do të ishte të bëhesha e famshme.
01:13
would be to become famous.
21
61400
2176
Tani, ai e beri kete bisedë
me mua kur unë isha vetëm shtatë vjeçe.
me mua kur unë isha vetëm shtatë vjeçe.
01:15
Now, mind you, he had this conversation
with me when I was seven years old.
with me when I was seven years old.
22
63600
4000
01:20
So while I'm seven years old, he said,
23
68440
2976
Pra kur isha shtatë vjeçe, ai më thotë,
01:23
"Look, so it's either got to be sports,
or it's got to be music."
or it's got to be music."
24
71440
3376
"Vendos të hysh në sport ose muzikë".
01:26
He didn't know anything about sports --
bless him -- so it was music.
bless him -- so it was music.
25
74840
4456
Ai nuk dinte shumë nga sportet--
i bekuar qoftë--kështu ra për muzikën.
i bekuar qoftë--kështu ra për muzikën.
Kështu, kur isha shtatë vjeçe, mblodhi
gjithë lodrat e kukullat e mia,
gjithë lodrat e kukullat e mia,
01:31
So when I was seven years old,
he gathered all my toys, all my dolls,
he gathered all my toys, all my dolls,
26
79320
4336
dhe i hodhi poshtë.
01:35
and he threw them all away.
27
83680
1600
01:38
In exchange he gave me
a crappy little Casio keyboard and --
a crappy little Casio keyboard and --
28
86160
3856
Në këmbim ai më dha nje tastierë
të vogël Casio dhe--
të vogël Casio dhe--
01:42
(Laughter)
29
90040
1216
(Të qeshura)
01:43
Yeah. And singing lessons.
30
91280
2016
Po. Dhe kurse për kanto.
01:45
And he forced me, basically, to practice
for hours and hours every single day.
for hours and hours every single day.
31
93320
4776
Dhe më detyroi, me pak fjalë,
të praktikoja për orë të tëra çdo ditë.
të praktikoja për orë të tëra çdo ditë.
01:50
Very quickly, he also had me performing
for larger and larger audiences,
for larger and larger audiences,
32
98120
4256
Shumë shpejt, bëri të shfaqesha
për publik gjithmonë më të madh
për publik gjithmonë më të madh
dhe çuditërisht, u bëra gati
një lloj si femijë reklamë
një lloj si femijë reklamë
01:54
and bizarrely, I became
almost a kind of poster child
almost a kind of poster child
33
102400
3776
01:58
for Norwegian multiculturalism.
34
106200
2080
për multikulturalizmin norvegjez.
02:00
I felt very proud, of course.
35
108760
1736
U ndjeva shumë krenare, sigurisht.
02:02
Because even the newspapers at this point
36
110520
3336
Sepse edhe gazetat tani
02:05
were starting to write
nice things about brown people,
nice things about brown people,
37
113880
2576
fillonin të shkruanin mirë
per njerezit bojekaf,
per njerezit bojekaf,
02:08
so I could feel
that my superpower was growing.
that my superpower was growing.
38
116480
3160
prandaj ndieja që
superfuqia ime po rritej.
superfuqia ime po rritej.
02:12
So when I was 12 years old,
walking home from school,
walking home from school,
39
120960
2976
Kur isha 12 vjeçe,
duke u kthyer në shtëpi nga shkolla,
duke u kthyer në shtëpi nga shkolla,
02:15
I took a little detour
40
123960
1216
bëra një devijim të vogël
02:17
because I wanted to buy
my favorite sweets called "salty feet."
my favorite sweets called "salty feet."
41
125200
3535
sepse doja të blija ëmbëlsirat
e preferuara, quhen "këmbë të kripura".
e preferuara, quhen "këmbë të kripura".
02:20
I know they sound kind of awful,
42
128759
1761
E di tingullon pak keq,
02:23
but I absolutely love them.
43
131640
1496
po mua më pëlqejnë shumë ato.
02:25
They're basically these little
salty licorice bits in the shape of feet.
salty licorice bits in the shape of feet.
44
133160
4440
Ato ishin disa copa të vogla
jamballi në formë këmbe.
jamballi në formë këmbe.
02:30
And now that I say it out loud,
I realize how terrible that sounds,
I realize how terrible that sounds,
45
138120
5240
Dhe tani që e them me zë të lartë,
e kuptoj sa keq tingullon,
e kuptoj sa keq tingullon,
02:36
but be that as it may,
I absolutely love them.
I absolutely love them.
46
144280
2496
sidoqoftë, unë i dua jashtë mase.
02:38
So on my way into the store,
47
146800
2096
Gjatë rrugës për në dyqan,
02:40
there was this grown white guy
in the doorway blocking my way.
in the doorway blocking my way.
48
148920
4536
ishte nje burrë i bardhë,
tek dera hyrëse që më bllokonte rrugën.
tek dera hyrëse që më bllokonte rrugën.
02:45
So I tried to walk around him,
and as I did that, he stopped me
and as I did that, he stopped me
49
153480
5936
Kështu provova të ecja rreth tij,
po sapo lëviza ai më ndaloi
po sapo lëviza ai më ndaloi
02:51
and he was staring at me,
50
159440
1800
dhe më nguli sytë,
02:54
and he spit in my face, and he said,
51
162200
1936
dhe më pështyti në fytyrë, dhe më tha,
02:56
"Get out of my way
52
164160
1216
"Zhduku nga rruga ime
02:57
you little black bitch,
you little Paki bitch,
you little Paki bitch,
53
165400
3256
ti bushter e zezë,
ti bushtër e vogël pakistane,
ti bushtër e vogël pakistane,
03:00
go back home where you came from."
54
168680
1920
shko nga ku ke ardhur".
03:03
I was absolutely horrified.
55
171600
3096
Unë isha tmerrësisht e tmerruar.
03:06
I was staring at him.
56
174720
1296
Ia kisha ngulur sytë.
03:08
I was too afraid
to wipe the spit off my face,
to wipe the spit off my face,
57
176040
2920
Isha shume e frikësuar
të fshija pështymën nga fytyra,
të fshija pështymën nga fytyra,
edhe pse po trazohej me lotët e mi.
03:11
even as it was mixing with my tears.
58
179840
2136
03:14
I remember looking around,
hoping that any minute now,
hoping that any minute now,
59
182000
3696
Më kujtohet që shikoja rreth e rrotull,
duke shpresuar në çdo çast tani
duke shpresuar në çdo çast tani
03:17
a grown-up is going to come
and make this guy stop.
and make this guy stop.
60
185720
3656
një i rritur do të vinte
dhe do të ndalonte këtë burrë.
dhe do të ndalonte këtë burrë.
03:21
But instead, people kept hurrying past me
and pretended not to see me.
and pretended not to see me.
61
189400
4320
Përkundrazi, njerëzit vazhdonin të ecnin
pas meje dhe pretendonin që s'më shikonin.
pas meje dhe pretendonin që s'më shikonin.
03:26
I was very confused
because I was thinking, well,
because I was thinking, well,
62
194160
3600
Isha shumë e hutuar, sepse mendoja:
03:30
"My white people, come on!
Where are they? What's going on?
Where are they? What's going on?
63
198640
3296
"Njerëzit e mi të bardhë, ejani!
Ku janë ata? Çfarë po ndodh?
Ku janë ata? Çfarë po ndodh?
03:33
How come they're not
coming and rescuing me?
coming and rescuing me?
64
201960
2080
Si mundet të mos vijnë të më shpëtojnë?"
E panevojshme për t'u thënë,
ëmbëlsirat nuk i bleva.
ëmbëlsirat nuk i bleva.
03:36
So, needless to say,
I didn't buy the sweets.
I didn't buy the sweets.
65
204760
2256
03:39
I just ran home as fast as I could.
66
207040
2120
Vrapova drejt shtëpisë me sa pata fuqi.
03:42
Things were still OK, though, I thought.
67
210040
2080
Gjërat ishin akoma në rregull,
megjithatë, mendova.
megjithatë, mendova.
03:44
As time went on,
the more successful I became,
the more successful I became,
68
212800
3096
Me kalimin e kohës, dhe sa më shumë
bëhesha e suksesshme.
bëhesha e suksesshme.
03:47
I eventually started also
attracting harassment from brown people.
attracting harassment from brown people.
69
215920
4120
filluan të më ngacmonin bile
dhe njerezit bojekaf.
dhe njerezit bojekaf.
Disa burra nga komuniteti i prindërve
mendonin se ishte e pa pranueshme
mendonin se ishte e pa pranueshme
03:53
Some men in my parent's community
felt that it was unacceptable
felt that it was unacceptable
70
221520
3296
03:56
and dishonorable for a woman
to be involved in music
to be involved in music
71
224840
4856
dhe jo e ndershme për një grua
të përfshihet në muzikë
të përfshihet në muzikë
04:01
and to be so present in the media.
72
229720
1960
dhe të jetë e pranishme nëpër media.
04:05
So very quickly, I was starting
to become attacked at my own concerts.
to become attacked at my own concerts.
73
233280
5416
Shumë shpejt, nisa të sulmohesha
nëper koncertet e mia.
nëper koncertet e mia.
04:10
I remember one of the concerts,
I was onstage, I lean into the audience
I was onstage, I lean into the audience
74
238720
5016
Më kujtohet nje nga koncertet,
isha në skenë, u përkula drejt publikut
isha në skenë, u përkula drejt publikut
04:15
and the last thing I see
is a young brown face
is a young brown face
75
243760
3256
dhe gjëja e fundit që pashë
ishte fytyra esmere e një të riut
ishte fytyra esmere e një të riut
04:19
and the next thing I know is some sort
of chemical is thrown in my eyes
of chemical is thrown in my eyes
76
247040
4216
dhe më pas mbaj mënd që një lloj kimikati
u vërvit në sytë e mi
u vërvit në sytë e mi
04:23
and I remember I couldn't really see
and my eyes were watering
and my eyes were watering
77
251280
3216
dhe më kujtohet që nuk mund të shikoja
dhe sytë më lotonin
dhe sytë më lotonin
04:26
but I kept singing anyway.
78
254520
1600
po megjithatë vazhdova të këndoja.
04:28
I was spit in the face in the streets
of Oslo, this time by brown men.
of Oslo, this time by brown men.
79
256839
4721
Isha pështyrë në fytyrë në rrugët e Oslos,
kësaj radhe nga aziatikë.
kësaj radhe nga aziatikë.
04:34
They even tried to kidnap me at one point.
80
262360
3216
Tentuan dhe të më rrëmbenin.
04:37
The death threats were endless.
81
265600
2056
Kercënimet për vdekje ishin të pafundme.
04:39
I remember one older bearded guy
stopped me in the street one time,
stopped me in the street one time,
82
267680
3256
Kujtoj që një burrë mjekrosh i moshuar
më ndaloi në rrugë njëherë,
më ndaloi në rrugë njëherë,
04:42
and he said, "The reason
I hate you so much
I hate you so much
83
270960
2136
e më tha, "Arsyeja pse të urrej kaq shumë
04:45
is because you make our daughters think
84
273120
2056
është se i bën vajzat tona të mendojnë
04:47
they can do whatever they want."
85
275200
1560
se mund të bëjnë çfarë të duan."
04:50
A younger guy warned me to watch my back.
86
278560
2816
Një djal më i ri më paralajmëroi
të kisha kujdes.
të kisha kujdes.
04:53
He said music is un-Islamic
and the job of whores,
and the job of whores,
87
281400
3016
Ai tha që muzika është anti-islamike
dhe punë për bushtra,
dhe punë për bushtra,
04:56
and if you keep this up,
you are going to be raped
you are going to be raped
88
284440
2736
nese vazhdon, do të të përdhunojnë
04:59
and your stomach will be cut out so that
another whore like you will not be born.
another whore like you will not be born.
89
287200
4680
stomaku jot do të të pritet
kështu që asnjë kurvë tjetër të lindi më.
kështu që asnjë kurvë tjetër të lindi më.
05:05
Again, I was so confused.
90
293560
1696
Përsëri, isha e hutuar.
05:07
I couldn't understand what was going on.
91
295280
1905
Nuk mund të kuptoja çfarë po ndodhte.
05:09
My brown people now starting
to treat me like this -- how come?
to treat me like this -- how come?
92
297209
3680
Njerëzit e mi kafe fillonin
të më kërcënonin--si ndodhi?
të më kërcënonin--si ndodhi?
05:13
Instead of bridging the worlds,
the two worlds,
the two worlds,
93
301560
3096
Në vënd të bashkoheshin botë, dy botët,
05:16
I felt like I was falling
between my two worlds.
between my two worlds.
94
304680
3000
m'u duk sikur po bija
midis dy botëve të mia.
midis dy botëve të mia.
05:20
I suppose, for me, spit was kryptonite.
95
308000
2600
Besoj, se për mua,
pështyma ishte kriptonit.
pështyma ishte kriptonit.
05:24
So by the time I was 17 years old,
96
312560
2016
Kur isha 17 vjeçe,
kërcënimet për vdekje ishin të pafunda,
dhe ngacmimet ishin të vazhdueshme.
dhe ngacmimet ishin të vazhdueshme.
05:26
the death threats were endless,
and the harassment was constant.
and the harassment was constant.
97
314600
3016
05:29
It got so bad, at one point
my mother sat me down and said,
my mother sat me down and said,
98
317640
2762
Shkoi shumë keq, deri sa mamaja ime
më uli dhe më tha,
më uli dhe më tha,
05:32
"Look, we can no longer protect you,
we can no longer keep you safe,
we can no longer keep you safe,
99
320426
3470
"S'mundemi më të të mbrojmë,
nuk je e sigurt ketu,
nuk je e sigurt ketu,
duhet të largohesh prej këtej."
05:35
so you're going to have to go."
100
323920
1776
05:37
So I bought a one-way ticket to London,
I packed my suitcase and I left.
I packed my suitcase and I left.
101
325720
5400
Bleva një biletë vetëm vajtje për Londër,
bëra valixhet dhe u largova.
bëra valixhet dhe u largova.
Zemërimi im më i madh në atë kohë
ishte që asnjeri nuk tha gjë.
ishte që asnjeri nuk tha gjë.
05:44
My biggest heartbreak at that point
was that nobody said anything.
was that nobody said anything.
102
332160
3696
05:47
I had a very public exit from Norway.
103
335880
2360
Pata një largim publik nga Norvegjia.
05:51
My brown people, my white people --
nobody said anything.
nobody said anything.
104
339120
3536
Njerzzit e mi kaf, njerëzit e bardhë--
asnjëri tha gjë.
asnjëri tha gjë.
05:54
Nobody said, "Hold on, this is wrong.
105
342680
2120
Asnjë tha, "Pritni, ky është gabim.
05:57
Support this girl, protect this girl,
because she is one of us."
because she is one of us."
106
345960
3696
Përkraheni këtë vajzë, mbrojeni
këtë vajzë, sepse është një prej nesh"
këtë vajzë, sepse është një prej nesh"
06:01
Nobody said that.
107
349680
1616
Asnjë nuk e tha këtë.
Përkundrazi, u ndjeva--
e keni parasysh në aeroport,
e keni parasysh në aeroport,
06:03
Instead, I felt like --
you know at the airport,
you know at the airport,
108
351320
3040
tek rripi i transportit të valixheve
janë ato valixhet
janë ato valixhet
06:07
on the baggage carousel
you have these different suitcases
you have these different suitcases
109
355120
2856
që shkojnë rreth e rrotull,
06:10
going around and around,
110
358000
1256
dhe aty është gjithmonë
një valixhe e mbetur në fund,
një valixhe e mbetur në fund,
06:11
and there's always
that one suitcase left at the end,
that one suitcase left at the end,
111
359280
2496
06:13
the one that nobody wants,
the one that nobody comes to claim.
the one that nobody comes to claim.
112
361800
3016
atë që asnjë nuk do,
atë që asnjeri nuk e kërkon.
atë që asnjeri nuk e kërkon.
06:16
I felt like that.
113
364840
1280
U ndieva kështu.
06:19
I'd never felt so alone.
I'd never felt so lost.
I'd never felt so lost.
114
367040
3400
Kurrë nuk isha ndjerë aq e vetmuar.
Kur nuk isha ndjerë aq e humbur.
Kur nuk isha ndjerë aq e humbur.
06:24
So, after coming to London,
I did eventually resume my music career.
I did eventually resume my music career.
115
372360
4000
Kështu pasi erdha në Londër,
vazhdova karrierën e muzikës.
vazhdova karrierën e muzikës.
06:29
Different place, but unfortunately
the same old story.
the same old story.
116
377000
3200
Vend i ndryshëm, po fatkeqësisht,
e njëjta histori.
e njëjta histori.
Më kujtohet një mesazh
që më kishin dërguar
që më kishin dërguar
06:32
I remember a message sent to me
saying that I was going to be killed
saying that I was going to be killed
117
380840
3536
që thoshte se do të më vrisnin
dhe lumenj me gjak do të rridhnin
dhe lumenj me gjak do të rridhnin
06:36
and that rivers of blood
were going to flow
were going to flow
118
384400
3376
06:39
and that I was going to be raped
many times before I died.
many times before I died.
119
387800
3456
dhe unë do të përdhunohesha
shumë herë para se të vdisja.
shumë herë para se të vdisja.
06:43
By this point, I have to say,
120
391280
1416
Në këtë pikë, dua të them,
06:44
I was actually getting used
to messages like this,
to messages like this,
121
392720
2456
po mësohesha me mesazhe të tilla,
06:47
but what became different was that
now they started threatening my family.
now they started threatening my family.
122
395200
4280
por çfarë ndryshoi ishte që nisën të
kërcënonin familjen time.
kërcënonin familjen time.
06:52
So once again, I packed my suitcase,
I left music and I moved to the US.
I left music and I moved to the US.
123
400760
5240
Pra edhe njëherë, bëra valixhen,
lashë muzikën dhe shkova në SHBA.
lashë muzikën dhe shkova në SHBA.
06:58
I'd had enough.
124
406520
1256
Mjaft.
06:59
I didn't want to have anything
to do with this anymore.
to do with this anymore.
125
407800
2616
Nuk doja të kisha të bëja më me këtë gjë.
07:02
And I was certainly not
going to be killed for something
going to be killed for something
126
410440
2656
Dhe sigurisht nuk do vdisja për diçka
07:05
that wasn't even my dream --
it was my father's choice.
it was my father's choice.
127
413120
2680
që nuk ishte as ëndrra ime --
ishte zgjidhja e babait tim.
ishte zgjidhja e babait tim.
07:10
So I kind of got lost.
128
418200
3176
U ndieva pak e humbur.
07:13
I kind of fell apart.
129
421400
1536
U ndieva e shqyer.
07:14
But I decided that what I wanted to do
130
422960
2336
Po vendosa që çfarë unë doja të bëja
07:17
is spend the next
however many years of my life
however many years of my life
131
425320
3336
ishte të kaloja vitet e ardhshme
të jetës time
të jetës time
07:20
supporting young people
132
428680
1656
duke mbështetur njerëzit e rinj
07:22
and to try to be there in some small way,
133
430360
2896
dhe të provoja të isha
afër tyre në disa mënyra,
afër tyre në disa mënyra,
07:25
whatever way that I could.
134
433280
1696
në çfarëdo lloj mënyre mundesha.
07:27
I started volunteering
for various organizations
for various organizations
135
435000
3256
Nisa vullnetarizmin për disa organizata
07:30
that were working
with young Muslims inside of Europe.
with young Muslims inside of Europe.
136
438280
4640
që punonin me muslimanët e rinj në Evropë.
07:36
And, to my surprise, what I found was
137
444080
3016
Dhe, për habi, çfarë zbulova ishte
07:39
so many of these young people
were suffering and struggling.
were suffering and struggling.
138
447120
4480
që shumë nga këta të rinj po vuanin
dhe po luftonin.
dhe po luftonin.
07:44
They were facing so many problems
with their families and their communities
with their families and their communities
139
452440
3536
Po përballeshin me shumë probleme me
familjet e komunitetet e tyre
familjet e komunitetet e tyre
07:48
who seemed to care more
about their honor and their reputation
about their honor and their reputation
140
456000
3616
që dukeshin të interesuar më
shumë për nderin dhe reputacionin
shumë për nderin dhe reputacionin
07:51
than the happiness
and the lives of their own kids.
and the lives of their own kids.
141
459640
2760
se sa për lumturinë
dhe jetën e fëmijëve të tyre.
dhe jetën e fëmijëve të tyre.
07:55
I started feeling like maybe I wasn't
so alone, maybe I wasn't so weird.
so alone, maybe I wasn't so weird.
142
463760
4000
Nisa të ndihesha që nuk isha aq e vetmuar,
ndoshta nuk isha aq e çuditshme.
ndoshta nuk isha aq e çuditshme.
08:00
Maybe there are more
of my people out there.
of my people out there.
143
468280
2320
Ndoshta ka shumë njerëz si unë në botë.
Problemi është, që pjesa më e madhe e
njerëzve nuk kuptojnë
njerëzve nuk kuptojnë
08:03
The thing is, what most people
don't understand
don't understand
144
471280
2216
08:05
is that there are so many of us
growing up in Europe
growing up in Europe
145
473520
4296
që ka shumë nga ne që jetojnë në Evropë.
08:09
who are not free to be ourselves.
146
477840
2416
që nuk janë të lirë të jenë vetvetja.
08:12
We're not allowed to be who we are.
147
480280
2080
Nuk na lejohet të jemi kush jemi.
08:15
We are not free to marry
148
483360
4056
Nuk jemi të lirë të martohemi
08:19
or to be in relationships
with people that we choose.
with people that we choose.
149
487440
2936
ose të jemi në një marredhenie
me një njeri që zgjedhim vetë.
me një njeri që zgjedhim vetë.
08:22
We can't even pick our own career.
150
490400
1656
Nuk mund të zgjedhim as karrierën tonë.
08:24
This is the norm in the Muslim
heartlands of Europe.
heartlands of Europe.
151
492080
3776
Kjo është normale në epiqëndrën
muslimane të Evropës.
muslimane të Evropës.
08:27
Even in the freest societies
in the world, we're not free.
in the world, we're not free.
152
495880
3080
Edhe në shoqëritë më të lira në botë,
ne nuk jemi të lirë
ne nuk jemi të lirë
08:31
Our lives, our dreams, our future
does not belong to us,
does not belong to us,
153
499640
3896
Jetët tona, ëndrrat tona,
e ardhmja jonë nuk na përket neve,
e ardhmja jonë nuk na përket neve,
08:35
it belongs to our parents
and their community.
and their community.
154
503560
3256
I përket prindërve tanë
dhe komunitetit tonë.
dhe komunitetit tonë.
08:38
I found endless stories of young people
155
506840
3080
Zbulova historira të pafunda të të rinjsh
08:42
who are lost to all of us,
156
510880
2895
që janë të humbura te gjithë ne,
08:45
who are invisible to all of us
157
513799
1736
që janë të padukshme për të gjithë ne,
08:47
but who are suffering,
and they are suffering alone.
and they are suffering alone.
158
515559
2801
po që po vuajnë dhe po vuajnë vetëm.
08:51
Kids we are losing to forced marriages,
to honor-based violence and abuse.
to honor-based violence and abuse.
159
519520
4320
Fëmijët që humbim në martesa të detyruara,
në dhunime dhe abuzime në emër të nderit.
në dhunime dhe abuzime në emër të nderit.
08:57
Eventually, I realized after several
years of working with these young people,
years of working with these young people,
160
525280
3696
Përfundimisht, kuptova pas vitesh
që punoja me këta të rinj,
që punoja me këta të rinj,
që nuk do jem më në gjëndje
të vazhdoj të vrapoj.
të vazhdoj të vrapoj.
09:01
that I will not be able to keep running.
161
529000
2016
09:03
I can't spend the rest of my life
being scared and hiding
being scared and hiding
162
531040
4656
Nuk mund të kaloj gjithë jetën time
e frikësuar dhe duke u fshehur
e frikësuar dhe duke u fshehur
09:07
and that I'm actually
going to have to do something.
going to have to do something.
163
535720
2440
e që unë duhet të bej me të vërtet diçka.
09:11
And I also realized
that my silence, our silence,
that my silence, our silence,
164
539640
3096
Kuptova edhe që heshtja ime, heshtja jonë,
09:14
allows abuse like this to continue.
165
542760
2320
lejon dhunë si kjo të vazhdojë.
09:18
So I decided that I wanted to put
my childhood superpower to some use
my childhood superpower to some use
166
546000
4496
Kështu vendosa që doja të përdorja
superfuqinë e fëmijërisë time
superfuqinë e fëmijërisë time
09:22
by trying to make people on the different
sides of these issues understand
sides of these issues understand
167
550520
4696
për të bërë njerëzit e anëve të ndryshme
të kësaj çështje të kuptojnë
të kësaj çështje të kuptojnë
09:27
what it's like to be a young person stuck
between your family and your country.
between your family and your country.
168
555240
5120
çfarë është të jesh një i ri i bllokuar
midis familjes dhe shtetit.
midis familjes dhe shtetit.
09:32
So I started making films,
and I started telling these stories.
and I started telling these stories.
169
560960
3520
Kështu fillova të bëja filma,
dhe fillova të tregoja këto histori.
dhe fillova të tregoja këto histori.
09:36
And I also wanted people to understand
the deadly consequences of us
the deadly consequences of us
170
564880
4416
Unë doja edhe që njerëzit të kuptojnë
pasojat vdekjeprurëse
pasojat vdekjeprurëse
09:41
not taking these problems seriously.
171
569320
2080
e mos marrjes seriozisht të problemeve.
09:44
So the first film I made was about Banaz.
172
572000
2360
Filmi i parë që bëra ishte mbi Banaz-in.
09:47
She was a 17-year-old
Kurdish girl in London.
Kurdish girl in London.
173
575440
3240
Ajo ishte një 17-vjeçare kurde në Londër.
09:51
She was obedient, she did
whatever her parents wanted.
whatever her parents wanted.
174
579520
2800
Ajo ishte vajzë e bindur,
bënte çfarë prindërit i thonin.
bënte çfarë prindërit i thonin.
09:54
She tried to do everything right.
175
582840
2416
Provonte të bënte gjithçka drejt.
09:57
She married some guy
that her parents chose for her,
that her parents chose for her,
176
585280
2616
U martua me një djalë
që i zgjodhën prindërit,
që i zgjodhën prindërit,
09:59
even though he beat
and raped her constantly.
and raped her constantly.
177
587920
2960
edhe pse ai e rrihte
dhe e përdhunonte vazhdimisht.
dhe e përdhunonte vazhdimisht.
10:03
And when she tried to go
to her family for help, they said,
to her family for help, they said,
178
591880
2816
Dhe kur ajo provoi të shkonte tek familja
e saj për ndihmë, ata thanë,
e saj për ndihmë, ata thanë,
10:06
"Well, you got to go back
and be a better wife."
and be a better wife."
179
594720
2256
"Duhet të kthehesh mbrapsht
dhe te bëhesh nuse më e mirë."
dhe te bëhesh nuse më e mirë."
10:09
Because they didn't want
a divorced daughter on their hands
a divorced daughter on their hands
180
597000
2816
Sepse ata nuk donin
një vajzë të ndarë tek dera e tyre
një vajzë të ndarë tek dera e tyre
10:11
because, of course, that would
bring dishonor on the family.
bring dishonor on the family.
181
599840
2960
sepse, sigurisht, kjo do të sillte
turp në familje.
turp në familje.
10:15
She was beaten so badly
her ears would bleed,
her ears would bleed,
182
603680
2600
Ajo ishte qëlluar aq shumë
saqë nga veshët i dilte gjak,
saqë nga veshët i dilte gjak,
10:19
and when she finally left
and she found a young man that she chose
and she found a young man that she chose
183
607200
5096
dhe kur në fund u largua
dhe gjeti një djalë që ajo zgjodhi
dhe gjeti një djalë që ajo zgjodhi
10:24
and she fell in love with,
184
612320
1816
dhe ra në dashuri,
10:26
the community and the family found out
185
614160
2256
komuniteti dhe familja e zbuloi
10:28
and she disappeared.
186
616440
1400
dhe ajo u zhduk.
10:30
She was found three months later.
187
618440
1840
U gjet tre muaj më vonë.
10:33
She'd been stuffed into a suitcase
and buried underneath the house.
and buried underneath the house.
188
621200
4120
E futur në një valixhe
dhe e varrosur nën tokën e shtëpisë.
dhe e varrosur nën tokën e shtëpisë.
10:40
She had been strangled,
she had been beaten to death
she had been beaten to death
189
628040
3520
E kishin mbytur,
e kishin qëlluar deri në vdekje
e kishin qëlluar deri në vdekje
10:44
by three men, three cousins,
on the orders of her father and uncle.
on the orders of her father and uncle.
190
632760
4520
nga tre burra, tre kusherinj,
me urdhërin e babait dhe xhaxhait.
me urdhërin e babait dhe xhaxhait.
10:49
The added tragedy of Banaz's story
191
637960
2176
Tragjedisë të Banaz i shtohet fakti
10:52
is that she had gone to the police
in England five times asking for help,
in England five times asking for help,
192
640160
5896
që ajo kish shkuar në polici
në Angli pese herë për ndihmë,
në Angli pese herë për ndihmë,
10:58
telling them that she was
going to be killed by her family.
going to be killed by her family.
193
646080
3056
duke i treguar se ajo do të vritej
nga familja e saj.
nga familja e saj.
11:01
The police didn't believe her
so they didn't do anything.
so they didn't do anything.
194
649160
2880
Policia nuk e besoi atë
kështu nuk bëri asgjë.
kështu nuk bëri asgjë.
11:05
And the problem with this
195
653080
1256
Dhe problemi me këtë
11:06
is that not only are so many of our kids
facing these problems
facing these problems
196
654360
4376
është që jo vetëm janë shumë nga fëmijët
tanë që përballen me këto probleme
tanë që përballen me këto probleme
11:10
within their families
and within their families' communities,
and within their families' communities,
197
658760
3096
brenda familjeve dhe brenda komuniteteve,
11:13
but they're also meeting misunderstandings
198
661880
3640
po ato përballohen me keqkuptime
11:18
and apathy in the countries
that they grow up in.
that they grow up in.
199
666640
3520
dhe apati ne vendet ku rriten.
11:23
When their own families betray them,
they look to the rest of us,
they look to the rest of us,
200
671640
4696
Kur familjet e tyre i tradhëtojnë,
ata shikojnë nga ne,
ata shikojnë nga ne,
11:28
and when we don't understand,
201
676360
2056
dhe kur ne nuk kuptojmë,
11:30
we lose them.
202
678440
1200
ne i humbim ata.
11:33
So while I was making this film,
several people said to me,
several people said to me,
203
681120
3176
Ndërsa po bëja filmin,
disa njerëz më thanë,
disa njerëz më thanë,
11:36
"Well, Deeyah, you know,
this is just their culture,
this is just their culture,
204
684320
2536
"Mirë, Deeya, ti e di,
kjo është kultura e tyre,
kjo është kultura e tyre,
kjo është çfarë këta njerëz
bëjnë me fëmijët e tyre
bëjnë me fëmijët e tyre
11:38
this is just what those people
do to their kids
do to their kids
205
686880
2191
11:41
and we can't really interfere."
206
689095
1560
dhe ne nuk mund të ndërhyjmë."
11:43
I can assure you
being murdered is not my culture.
being murdered is not my culture.
207
691880
3200
Unë ju siguroj që të vritesh
nuk është në kulturën time.
nuk është në kulturën time.
11:48
You know?
208
696280
1216
E dini?
Dhe sigurisht njerëzit që janë si unë,
11:49
And surely people who look like me,
209
697520
1696
11:51
young women who come
from backgrounds like me,
from backgrounds like me,
210
699240
2496
gra të reja që vijnë
nga të kaluara si imja,
nga të kaluara si imja,
11:53
should be subject to the same rights,
the same protections
the same protections
211
701760
4096
duhet të kenë të njëjta të drejta,
të njëjta mbrojtje
të njëjta mbrojtje
11:57
as anybody else in our country, why not?
212
705880
3000
si çdo njeri tjetër në këtë shtet, pse jo?
12:02
So, for my next film,
I wanted to try and understand
I wanted to try and understand
213
710360
4736
Kështu, për filmin e ardhshëm,
doja të provoja të kuptoja
doja të provoja të kuptoja
12:07
why some of our young
Muslim kids in Europe
Muslim kids in Europe
214
715120
2856
si disa muslimanë të rinj në Evropë
12:10
are drawn to extremism and violence.
215
718000
2080
janë tërhequr nga ekstremizmi dhe dhuna.
12:12
But with that topic,
216
720880
1256
Po me këtë çështje,
12:14
I also recognized that I was going
to have to face my worst fear:
to have to face my worst fear:
217
722160
3160
mësova që unë isha duke u përballur
me frikën time më të madhe:
me frikën time më të madhe:
12:19
the brown men with beards.
218
727040
1600
burrat musliman me mjekër.
12:22
The same men, or similar men,
219
730880
2816
Të njëjta burra, o të ngjashëm,
12:25
to the ones that have hounded me
for most of my life.
for most of my life.
220
733720
2800
me ata që më lënduan për pjesën
më të madhe të jetës time.
më të madhe të jetës time.
12:29
Men that I've been afraid of
most of my life.
most of my life.
221
737560
2696
Burra që i kisha pasur frikë
tërë jetën time.
tërë jetën time.
12:32
Men that I've also deeply disliked,
222
740280
2856
Burra që unë i urreja thellë,
12:35
for many, many years.
223
743160
1440
për shumë, shumë vite.
12:37
So I spent the next two years
interviewing convicted terrorists,
interviewing convicted terrorists,
224
745160
3976
Kështu kalova dy vitet e ardhshme duke
intervistuar terroristë të dënuar,
intervistuar terroristë të dënuar,
12:41
jihadis and former extremists.
225
749160
2496
xhihadistë dhe ish ekstremistë.
12:43
What I already knew,
what was very obvious already,
what was very obvious already,
226
751680
3336
Çfarë unë dija,
ishte shumë e qartë tashmë,
ishte shumë e qartë tashmë,
12:47
was that religion, politics,
Europe's colonial baggage,
Europe's colonial baggage,
227
755040
5176
ishte që feja, politika,
e kaluara kolonialiste e Evropës,
e kaluara kolonialiste e Evropës,
12:52
also Western foreign policy
failures of recent years,
failures of recent years,
228
760240
4256
dhe dështimet e politikës të jashtme
të të viteve të kaluara,
të të viteve të kaluara,
12:56
were all a part of the picture.
229
764520
1480
ishin të gjitha pjesë e kuadrit.
12:58
But what I was more interested
in finding out was what are the human,
in finding out was what are the human,
230
766520
3256
Por çfarë më interesonte më shumë
për të zbuluar ishte kush janë njerëzit,
për të zbuluar ishte kush janë njerëzit,
13:01
what are the personal reasons
231
769800
1576
kush janë arsyet personale
13:03
why some of our young people
are susceptible to groups like this.
are susceptible to groups like this.
232
771400
4320
pse disa nga të rinjtë janë të
prekshëm nga grupe si këto.
prekshëm nga grupe si këto.
13:09
And what really surprised me
was that I found wounded human beings.
was that I found wounded human beings.
233
777000
4360
Dhe çfarë më surprizoi ishte që gjeta
njerëz të lënduar.
njerëz të lënduar.
13:15
Instead of the monsters
that I was looking for,
that I was looking for,
234
783760
2456
Në vend të përbindëshave që po kërkoja,
13:18
that I was hoping to find --
235
786240
1376
që doja të gjeja--
13:19
quite frankly because
it would have been very satisfying --
it would have been very satisfying --
236
787640
3136
sinqerisht sepse do të kishte qënë
shumë e kënaqshme--
shumë e kënaqshme--
13:22
I found broken people.
237
790800
1600
gjeta njerëz të vuajtur.
13:25
Just like Banaz,
238
793520
1496
Si Banaz-i,
13:27
I found that these young men
were torn apart
were torn apart
239
795040
3256
zbulova që këta djem të rinj ishin shqyer
13:30
from trying to bridge the gaps
240
798320
2536
duke provuar të bashkonin boshllëqet
13:32
between their families
and the countries that they were born in.
and the countries that they were born in.
241
800880
3480
midis familjeve të tyre
dhe vendit ku ata kishin lindur.
dhe vendit ku ata kishin lindur.
13:37
And what I also learned
is that extremist groups, terrorist groups
is that extremist groups, terrorist groups
242
805720
3376
Dhe çfarë mësova tjetër është
që grupet ekstremiste, terroristët
që grupet ekstremiste, terroristët
13:41
are taking advantage
of these feelings of our young people
of these feelings of our young people
243
809120
3456
përfitonin nga ndjenjat e
këtyre të rinjëve
këtyre të rinjëve
13:44
and channeling that -- cynically --
channeling that toward violence.
channeling that toward violence.
244
812600
3856
dhe i kanalizonin këtë drejt dhunës.
13:48
"Come to us," they say.
245
816480
1576
"Eja tek ne", thonë ata.
13:50
"Reject both sides,
your family and your country
your family and your country
246
818080
2976
"Refuzo të dy anët,
familjen tënde dhe shtetin tënd
familjen tënde dhe shtetin tënd
13:53
because they reject you.
247
821080
1656
sepse ata ty të refuzojnë.
13:54
For your family, their honor
is more important than you
is more important than you
248
822760
3096
Për familjen tënde, nderi saj
është më i rëndësishëm se ty
është më i rëndësishëm se ty
13:57
and for your country,
249
825880
1256
dhe për shtetin tënd,
13:59
a real Norwegian, Brit or a French person
will always be white and never you."
will always be white and never you."
250
827160
5880
norvegjezi i vërtetë, anglezi ose francezi
do të jetë gjithmonë i bardhë por jo ti."
do të jetë gjithmonë i bardhë por jo ti."
14:06
They're also promising our young people
the things that they crave:
the things that they crave:
251
834040
3456
Ata po i premtojnë të rinjve
gjërat që dëshirojnë:
gjërat që dëshirojnë:
14:09
significance, heroism,
a sense of belonging and purpose,
a sense of belonging and purpose,
252
837520
4336
rëndësi, heroizëm,
një arsye për prani dhe qëllim,
një arsye për prani dhe qëllim,
14:13
a community that loves and accepts them.
253
841880
2400
një komunitet që i do dhe i pranon.
14:17
They make the powerless feel powerful.
254
845200
2936
Bëjnë të pafuqishmit
të ndihen të fuqishëm.
të ndihen të fuqishëm.
14:20
The invisible and the silent
are finally seen and heard.
are finally seen and heard.
255
848160
4880
Të padukshmit dhe të heshturit
më në fund dëgjohen.
më në fund dëgjohen.
14:27
This is what they're doing
for our young people.
for our young people.
256
855120
2536
Kjo është çfarë po i bëjnë të rinjëve.
14:29
Why are these groups doing this
for our young people and not us?
for our young people and not us?
257
857680
3840
Pse këto grupe po e bëjnë këtë
për të rinjtë tanë dhe jo ne?
për të rinjtë tanë dhe jo ne?
14:34
The thing is,
258
862760
1576
E vërteta është,
14:36
I'm not trying to justify
259
864360
3336
nuk dua të justifikoj
14:39
or excuse any of the violence.
260
867720
3736
ose të fal asnjë lloj dhune.
14:43
What I am trying to say
is that we have to understand
is that we have to understand
261
871480
3576
Çfarë dua të them është
që ne duhet të kuptojmë
që ne duhet të kuptojmë
14:47
why some of our young people
are attracted to this.
are attracted to this.
262
875080
3160
Pse disa nga të rinjtë joshen nga kjo.
14:51
I would like to also show you, actually --
263
879680
2336
Do doja t'ju tregoja, faktikisht--
14:54
these are childhood photos
of some of the guys in the film.
of some of the guys in the film.
264
882040
3280
këto janë foto fëmijërie
të disa prej burrave të filmit.
të disa prej burrave të filmit.
14:59
What really struck me
is that so many of them --
is that so many of them --
265
887240
2960
Çfarë më pengon më shumë
është që shumë prej këtyre --
është që shumë prej këtyre --
15:02
I never would have thought this --
266
890960
1656
nuk do kisha menduar kurrë--
15:04
but so many of them
have absent or abusive fathers.
have absent or abusive fathers.
267
892640
3320
po shumë prej këtyre kanë patur mungesë
babai ose një baba të dhunshëm.
babai ose një baba të dhunshëm.
15:08
And several of these young guys
268
896800
1936
Dhe disa nga këta të rinj
15:10
ended up finding caring
and compassionate father figures
and compassionate father figures
269
898760
4136
përfunduan duke kërkuar dashuri
dhe mëshirën e figurës së babait
dhe mëshirën e figurës së babait
15:14
within these extremist groups.
270
902920
1600
brënda grupeve ekstremiste.
15:17
I also found men
brutalized by racist violence,
brutalized by racist violence,
271
905920
3160
Gjeta edhe burra të brutalizuar
nga dhuna raciale,
nga dhuna raciale,
po gjetën një mënyrë për të ndaluar
së ndjeri viktima
së ndjeri viktima
15:21
but who found a way
to stop feeling like victims
to stop feeling like victims
272
909800
2256
15:24
by becoming violent themselves.
273
912080
1496
duke u bërë të dhunshëm vet.
15:25
In fact, I found something,
to my horror, that I recognized.
to my horror, that I recognized.
274
913600
5296
Në fakt, zbulova diçka,
në tmerrin tim, që njojta.
në tmerrin tim, që njojta.
15:30
I found the same feelings that I felt
as a 17-year-old as I fled from Norway.
as a 17-year-old as I fled from Norway.
275
918920
6320
Zbulova të njëjtat ndjenja që ndieja si
17 vjeçare kur u largova nga Norvegjia.
17 vjeçare kur u largova nga Norvegjia.
15:38
The same confusion, the same sorrow,
276
926160
3376
Të njejtën hutim, të njëjtën dhimbje,
15:41
the same feeling of being betrayed
277
929560
3480
dhe të njëjta ndjenja
të të qënit i tradhtuar
të të qënit i tradhtuar
15:46
and not belonging to anyone.
278
934760
1600
dhe mos përkasjes te asnjë.
15:50
The same feeling of being lost
and torn between cultures.
and torn between cultures.
279
938560
3120
E njëjta ndjenjë e të qënit e humbur
dhe e shqyer midis dy kulturave.
dhe e shqyer midis dy kulturave.
15:54
Having said that,
I did not choose destruction,
I did not choose destruction,
280
942760
2536
E thënë kjo, unë nuk zgjodha shkatërrimin,
15:57
I chose to pick up a camera
instead of a gun.
instead of a gun.
281
945320
2736
unë zgjodha të mbaja lart një kamera
në vend të një arme.
në vend të një arme.
16:00
And the reason I did that
is because of my superpower.
is because of my superpower.
282
948080
3336
Arsyeja pse e bëra këtë
është falë superfuqive të mia.
është falë superfuqive të mia.
16:03
I could see that understanding
is the answer, instead of violence.
is the answer, instead of violence.
283
951440
4896
Unë mund të shikoja që të kuptuarit
është përgjigjja, në vend të dhunës.
është përgjigjja, në vend të dhunës.
16:08
Seeing human beings
284
956360
1696
Të shikosh qëniet njerëzore
16:10
with all their virtues and all their flaws
285
958080
3736
me gjithë virtytet e tyre
dhe gjithë të metat e tyre
dhe gjithë të metat e tyre
16:13
instead of continuing the caricatures:
286
961840
1856
në vënd të vazhduarit karikaturen:
16:15
the us and them, the villains and victims.
287
963720
2656
ne dhe ata, horrët dhe viktimat.
16:18
I'd also finally
come to terms with the fact
come to terms with the fact
288
966400
2096
Më në fund kuptova në fakt
16:20
that my two cultures
didn't have to be on a collision course
didn't have to be on a collision course
289
968520
3656
që dy kulturat nuk duhet të përplasen
16:24
but instead became a space
where I found my own voice.
where I found my own voice.
290
972200
3120
po të bëhet një hapsirë
ku unë gjeta zërin tim.
ku unë gjeta zërin tim.
16:27
I stopped feeling
like I had to pick a side,
like I had to pick a side,
291
975840
2736
Ndalova të ndihesha sikur
duhet të zgjidhja një anë,
duhet të zgjidhja një anë,
16:30
but this took me many, many years.
292
978600
2080
po për këtë mu deshën shumë, shumë vite.
16:33
There are so many
of our young people today
of our young people today
293
981640
2016
Ka shumë nga të rinjtë tanë sot
16:35
who are struggling with these same issues,
294
983680
2016
që po luftojnë me të njëjtat çështje,
16:37
and they're struggling with this alone.
295
985720
2000
dhe po luftojnë me to vetëm.
16:41
And this leaves them open like wounds.
296
989440
2640
Dhe kjo lë hapur një plagë.
16:44
And for some, the worldview
of radical Islam
of radical Islam
297
992560
3056
Dhe për disa, vizioni botëror
i radikalizmit islamik
i radikalizmit islamik
16:47
becomes the infection
that festers in these open wounds.
that festers in these open wounds.
298
995640
3360
bëhet një infeksion
që përhapet në atë plagë.
që përhapet në atë plagë.
16:53
There's an African proverb that says,
299
1001160
3000
Është një fjalë e urtë afrikane që thotë,
16:57
"If the young are not
initiated into the village,
initiated into the village,
300
1005960
3016
"Nëse të rinjtë nuk janë
angazhuar në fshat,
angazhuar në fshat,
17:01
they will burn it down
just to feel its warmth."
just to feel its warmth."
301
1009000
2760
ata do të djegin atë vetëm për ngrohtësi."
17:05
I would like to ask --
302
1013240
1480
Dua të pyes--
17:07
to Muslim parents and Muslim communities,
303
1015640
2536
prindërve musliman
dhe komunitetit musliman,
dhe komunitetit musliman,
17:10
will you love and care for your children
304
1018200
2416
i doni ju fëmijët tuaj
17:12
without forcing them
to meet your expectations?
to meet your expectations?
305
1020640
2776
pa i detyruar ata
të përmbushin shpresat tuaja?
të përmbushin shpresat tuaja?
17:15
Can you choose them instead of your honor?
306
1023440
2440
Mund të zgjidhni ata në vënd të nderit?
17:18
Can you understand
why they're so angry and alienated
why they're so angry and alienated
307
1026400
3015
Mund të kuptoni pse ata janë kaq
të inatosur dhe të tjetërsuar
të inatosur dhe të tjetërsuar
17:21
when you put your honor
before their happiness?
before their happiness?
308
1029440
2320
kur ju vini nderin tuaj
para lumturisë së tyre?
para lumturisë së tyre?
17:24
Can you try to be a friend to your child
309
1032520
2576
Mundeni ju të bëheni miq me fëmijët tuaj
17:27
so that they can trust you
310
1035119
1777
që ata të besojnë tek ju
17:28
and want to share with you
their experiences,
their experiences,
311
1036920
2295
dhe të ndajnë me ju përvojat e tyre,
17:31
rather than having
to seek it somewhere else?
to seek it somewhere else?
312
1039240
2240
më tepër se t'i kërkojnë
në vënde të tjera?
në vënde të tjera?
17:34
And to our young people
tempted by extremism,
tempted by extremism,
313
1042359
3081
Dhe për të rinjtë tanë të joshur
nga ekstremismi,
nga ekstremismi,
17:38
can you acknowledge
that your rage is fueled by pain?
that your rage is fueled by pain?
314
1046680
3640
A mundeni të kuptoni që inati juaj është
i ushqyer nga vuajtja?
i ushqyer nga vuajtja?
17:43
Will you find the strength
to resist those cynical old men
to resist those cynical old men
315
1051640
3416
A do gjeni forcën të kundërshtoni
ata burra pleq cinik
ata burra pleq cinik
17:47
who want to use your blood
for their own profits?
for their own profits?
316
1055080
3200
që duan të përdorin gjakun
tuaj për interesat e tyre?
tuaj për interesat e tyre?
17:51
Can you find a way to live?
317
1059040
1920
Mund të gjeni një mënyrë për të jetuar?
17:53
Can you see that the sweetest revenge
318
1061880
2256
Mund të shikoni që hakmarrja më e ëmbël
17:56
is for you to live
a happy, full and free life?
a happy, full and free life?
319
1064160
3456
është për ju lumturia, dhe jeta e lirë?
17:59
A life defined by you and nobody else.
320
1067640
2360
Një jetë e përcaktuar
nga ju dhe asnjë tjetër.
nga ju dhe asnjë tjetër.
18:02
Why do you want to become
just another dead Muslim kid?
just another dead Muslim kid?
321
1070560
3680
Pse do të bëhesh një tjetër fëmijë
musliman i vdekur?
musliman i vdekur?
18:07
And for the rest of us, when will we start
listening to our young people?
listening to our young people?
322
1075080
4160
Dhe për të tërë ne, kur do nisim
të dëgjojmë fëmijët tanë?
të dëgjojmë fëmijët tanë?
18:12
How can we support them
323
1080520
1256
Si mund t'i përkrahim
18:13
in redirecting their pain
into something more constructive?
into something more constructive?
324
1081800
3960
të drejtojmë dhimbjen
e tyre drejt diçka më konstrutive?
e tyre drejt diçka më konstrutive?
18:18
They think we don't like them.
325
1086760
1456
Ata mendojnë që
ne si pëlqejmë.
ne si pëlqejmë.
18:20
They think we don't care
what happens to them.
what happens to them.
326
1088240
2776
Ata mendojnë që ne nuk
na intereson çfarë i ndodh.
na intereson çfarë i ndodh.
18:23
They think we don't accept them.
327
1091040
1776
Ata mendojnë se ne nuk i pranojmë.
18:24
Can we find a way
to make them feel differently?
to make them feel differently?
328
1092840
2720
Mund të gjëjmë një mënyrë
për t'i bërë të ndihen ndryshe?
për t'i bërë të ndihen ndryshe?
18:29
What will it take for us
to see them and notice them
to see them and notice them
329
1097280
2936
Çfarë do na kushtonte
t'i shikonim dhe të kujdeseshim për ata
t'i shikonim dhe të kujdeseshim për ata
18:32
before they become either the victims
or the perpetrators of violence?
or the perpetrators of violence?
330
1100240
4936
para se ata të shndërohen në viktima
ose në kryesine e dhunës?
ose në kryesine e dhunës?
18:37
Can we make ourselves care about them
and consider them to be our own?
and consider them to be our own?
331
1105200
3576
Mund të bëhemi më të kujdeshëm për ta
dhe t'i konsiderojmë si prej nesh?
dhe t'i konsiderojmë si prej nesh?
18:40
And not just be outraged when the victims
of violence look like ourselves?
of violence look like ourselves?
332
1108800
4856
Dhe mos të ndihemi të shqetsuar kur
viktimat e dhunës të na ngjajnë?
viktimat e dhunës të na ngjajnë?
18:45
Can we find a way to reject hatred
and heal the divisions between us?
and heal the divisions between us?
333
1113680
5016
E gjejmë dot një mënyrë për të refuzuar
urrejtjen e të afrojmë ndarjen midis nesh?
urrejtjen e të afrojmë ndarjen midis nesh?
18:50
The thing is we cannot afford
to give up on each other or on our kids,
to give up on each other or on our kids,
334
1118720
3976
Fakti është që s'mund të përballojmë
të mohojmë veten dhe fëmijët tanë,
të mohojmë veten dhe fëmijët tanë,
18:54
even if they've given up on us.
335
1122720
2136
edhe nëse ata na kanë mohuar ne.
18:56
We are all in this together.
336
1124880
2176
Ne jemi të gjithë bashkë këtu.
18:59
And in the long term, revenge and violence
will not work against extremists.
will not work against extremists.
337
1127080
5480
Me kalimin e kohës, hakmarrja dhe dhuna
nuk do funksionojnë kundër ekstremistëve.
nuk do funksionojnë kundër ekstremistëve.
19:05
Terrorists want us
to huddle in our houses in fear,
to huddle in our houses in fear,
338
1133480
3776
Terroristët duan që ne të kemi frikë
në shtëpitë tona,
në shtëpitë tona,
19:09
closing our doors and our hearts.
339
1137280
2176
të mbyllim dyert dhe zemrën tonë.
19:11
They want us to tear open
more wounds in our societies
more wounds in our societies
340
1139480
3816
Ata duan që ne të hapim më shumë plagë
në shoqërinë tonë
në shoqërinë tonë
19:15
so that they can use them
to spread their infection more widely.
to spread their infection more widely.
341
1143320
3536
kështu ata mund ti përdorin për të
shpërndarë infeksionin e tyre sa më shumë.
shpërndarë infeksionin e tyre sa më shumë.
19:18
They want us to become like them:
342
1146880
2696
Ata duan që ne të bëhemi si ta:
19:21
intolerant, hateful and cruel.
343
1149600
2240
intolerant, urrejtës dhe mizorë.
19:26
The day after the Paris attacks,
344
1154200
2456
Një ditë pas sulmit të Parisit,
19:28
a friend of mine
sent this photo of her daughter.
sent this photo of her daughter.
345
1156680
3400
një mikja ime më dërgoi fotografinë e
vajzës së saj.
vajzës së saj.
19:32
This is a white girl and an Arab girl.
346
1160800
2456
Kjo është një vajzë e bardhë
dhe një vajzë arabe.
dhe një vajzë arabe.
19:35
They're best friends.
347
1163280
1200
Ato janë shoqe të ngushta.
19:37
This image is the kryptonite
for extremists.
for extremists.
348
1165120
3480
Kjo fotografi është kriptoniti
për ekstremistët.
për ekstremistët.
19:43
These two little girls
with their superpowers
with their superpowers
349
1171240
3056
Këto dy vajza të vogla
me superfuqitë e tyre
me superfuqitë e tyre
19:46
are showing the way forward
350
1174320
1496
tregojnë rrugën që duhet të ndjekim
19:47
towards a society
that we need to build together,
that we need to build together,
351
1175840
3400
drejt një shoqërie
që ne duhet të ndërtojmë së bashku,
që ne duhet të ndërtojmë së bashku,
19:52
a society that includes and supports,
352
1180120
3320
një shoqëri që mban dhe mbështet,
19:56
rather than rejects our kids.
353
1184480
2200
më shumë se të refuzojë fëmijët tanë.
Ju falemnderit që më dëgjuat.
19:59
Thank you for listening.
354
1187960
1336
20:01
(Applause)
355
1189320
8992
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Deeyah Khan - FilmmakerDeeyah Khan is working to create intercultural dialogue and understanding by confronting the world's most complex and controversial topics.
Why you should listen
Deeyah Khan is an Emmy and Peabody award-winning documentary film director and founder of Fuuse, a media and arts company that puts women, people from minorities and third-culture kids at the heart of telling their own stories. In 2016, Khan became the first UNESCO Goodwill Ambassador for artistic freedom and creativity. She has received many honors for her work supporting freedom of expression, human rights and peace, including the Ossietzky Prize, the University of Oslo's Human Rights Award and the Peer Gynt Prize from the Parliament of Norway.
Born in Norway to immigrant parents of Pashtun and Punjabi ancestry, Khan's experience of living between different cultures, both the beauty and the challenges, shapes her artistic vision. Her 2012 multi-award winning documentary, Banaz: A Love Story, chronicles the life and death of Banaz Mahmod, a young British Kurdish woman murdered by her family in a so-called honor killing. Khan's second film, the Grierson and Bafta award-nominated Jihad, involved two years of interviews and filming with Islamic extremists, convicted terrorists and former jihadis. One of Fuuse's recent initiatives, born of Deeyah’s own experiences, is sister-hood, a digital magazine and series of live events spotlighting the voices of women of Muslim heritage. Khan has also produced a number of critically acclaimed albums, including Listen to the Banned, a compilation that brought together musicians from around the world who have been subject to persecution, 'censorship and imprisonment.
The focus of Khan's work and access to voices that are often overlooked and misunderstood has led to increasing demand as a speaker at international human rights events and platforms including the United Nations. She was described by The Times of London thus: "To say Deeyah Khan is an inspiration is an understatement. She is one of the bravest, most indomitable women … facing down bullies and extremists with intelligence and unflinching spirit."
(Photo: Geir Dokken)
Deeyah Khan | Speaker | TED.com