TED2017
Greg Gage: Electrical experiments with plants that count and communicate
Greg Gage: Sayan ve iletişim kuran bitkilerle yapılan elektrik deneyleri
Filmed:
Readability: 3.3
3,342,326 views
Sinir bilimci Greg Gage, beyni, yüksek lisans düzeyindeki laboratuvarlarda incelemek için kullanılan gelişmiş donanımları ortaokul ve lise sınıflarına (ve bazen de TED sahnesine) getirir. Dokunulduğunda yapraklarını kapatan küstüm otu ve Venüs sinekkapanını, bitkilerin bilgiyi iletmek, hareketi başlatmak ve hatta saymak için elektrik sinyallerini nasıl kullandığını göstermek için EKG'ye bağladığında şaşırmaya hazır olun.
Greg Gage - Neuroscientist
TED Fellow Greg Gage helps kids investigate the neuroscience in their own backyards. Full bio
TED Fellow Greg Gage helps kids investigate the neuroscience in their own backyards. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm a neuroscientist,
0
760
1256
Ben bir sinir bilimciyim
00:14
and I'm the co-founder of Backyard Brains,
1
2040
2296
ve Backyard Brains'in kurucu ortağıyım
00:16
and our mission is to train
the next generation of neuroscientists
the next generation of neuroscientists
2
4360
3856
ve bizim misyonumuz
gelecek nesil sinir bilimcilerini
gelecek nesil sinir bilimcilerini
00:20
by taking graduate-level
neuroscience research equipment
neuroscience research equipment
3
8240
3016
lisansüstü sinir bilim araştırma
ekipmanlarını alarak eğitmek
ekipmanlarını alarak eğitmek
00:23
and making it available for kids
in middle schools and high schools.
in middle schools and high schools.
4
11280
3440
ve bundan ortaokul ve lise
öğrencilerinin de faydalanmasını sağlamak.
öğrencilerinin de faydalanmasını sağlamak.
00:27
And so when we go into the classroom,
5
15520
1856
Ve böylece sınıfa girdiğimizde,
00:29
one way to get them thinking
about the brain, which is very complex,
about the brain, which is very complex,
6
17400
3896
çok karmaşık olan beyin hakkında
düşünmelerini sağlamanın bir yolu,
düşünmelerini sağlamanın bir yolu,
00:33
is to ask them a very simple
question about neuroscience,
question about neuroscience,
7
21320
2936
onlara sinir bilimi hakkında
çok basit bir soru sormak
çok basit bir soru sormak
00:36
and that is, "What has a brain?"
8
24280
2040
ve bu soru da: "Neyin beyni vardır?"
00:39
When we ask that,
9
27040
1256
Bunu sorduğumuzda
00:40
students will instantly tell you
that their cat or dog has a brain,
that their cat or dog has a brain,
10
28320
4055
öğrencilerin ilk söyleyeceği şey kedi
veya köpeklerinin beyni olduğu olacaktır
veya köpeklerinin beyni olduğu olacaktır
00:44
and most will say that a mouse
or even a small insect has a brain,
or even a small insect has a brain,
11
32400
4576
ve çoğu bir farenin veya hatta küçük bir
böceğin bir beyni olduğunu söyleyecektir,
böceğin bir beyni olduğunu söyleyecektir,
00:49
but almost nobody says
that a plant or a tree
that a plant or a tree
12
37000
2816
fakat neredeyse hiçbiri
bir bitkinin veya ağacın
bir bitkinin veya ağacın
00:51
or a shrub has a brain.
13
39840
2176
veya çalının beyni olduğunu söylemez.
00:54
And so when you push --
14
42040
2496
Ve biraz zorlayıp --
00:56
because this could actually
help describe a little bit
help describe a little bit
15
44560
2576
- çünkü bu aslında beynin
nasıl çalıştığını tanımlamada
nasıl çalıştığını tanımlamada
00:59
how the brain actually functions --
16
47160
2176
biraz yardımcı olabilir -
01:01
so you push and say,
17
49360
1216
şunları söylediğinizde:
01:02
"Well, what is it that makes
living things have brains versus not?"
living things have brains versus not?"
18
50600
3536
"Yaşayan canlıların beyninin olması veya
olmasmasını sağlayan şey nedir?"
olmasmasını sağlayan şey nedir?"
01:06
And often they'll come back
with the classification
with the classification
19
54160
2456
Ve genellikle, hareket eden şeylerin
beyinleri olduğuna dair
beyinleri olduğuna dair
01:08
that things that move tend to have brains.
20
56640
3776
tasnifler yapacaklardır.
01:12
And that's absolutely correct.
21
60440
1616
Ve bu kesinlikle doğru.
01:14
Our nervous system evolved
because it is electrical.
because it is electrical.
22
62080
2456
Sinir sistemimiz
elektrikli olduğu için evrildi.
elektrikli olduğu için evrildi.
01:16
It's fast, so we can quickly respond
to stimuli in the world
to stimuli in the world
23
64560
3136
Hızlı olduğu için uyarıcılara
hemen cevap verebiliyor
hemen cevap verebiliyor
01:19
and move if we need to.
24
67720
2216
ve gerektiğinde hareket ediyoruz.
Ama geri dönüp öğrenciyi
şöyle zorlayabilirsiniz:
şöyle zorlayabilirsiniz:
01:21
But you can go back
and push back on a student,
and push back on a student,
25
69960
2216
01:24
and say, "Well, you know,
you say that plants don't have brains,
you say that plants don't have brains,
26
72200
3056
"Bitkilerin beyni olmadığını söyledin,
01:27
but plants do move."
27
75280
1456
ama bitkiler hareket eder."
01:28
Anyone who has grown a plant
28
76760
1856
Bitki yetiştirmiş herkes
01:30
has noticed that the plant will move
29
78640
1976
bitkinin hareket ettiğini ve
01:32
and face the sun.
30
80640
1816
Güneş'e döndüğünü fark eder.
01:34
But they'll say,
"But that's a slow movement.
"But that's a slow movement.
31
82480
2136
"Ama o yavaş bir hareket," diyeceklerdir.
01:36
You know, that doesn't count.
That could be a chemical process."
That could be a chemical process."
32
84640
3016
"Bu sayılmaz.
Kimyasal bir işlem olabilir."
Kimyasal bir işlem olabilir."
Peki ya hızlı hareket eden bitkiler?
01:39
But what about fast-moving plants?
33
87680
2376
01:42
Now, in 1760, Arthur Dobbs,
the Royal Governor of North Carolina,
the Royal Governor of North Carolina,
34
90080
5096
1760 yılında, Kuzey Karolina valisi
Arthur Dobbs
Arthur Dobbs
01:47
made a pretty fascinating discovery.
35
95200
2536
oldukça büyüleyici bir keşif yaptı.
01:49
In the swamps behind his house,
36
97760
2856
Evinin arkasındaki bataklıkta
01:52
he found a plant that would spring shut
37
100640
3656
içine her böcek girdiğinde kapanan
01:56
every time a bug would fall in between it.
38
104320
2680
bir bitki türü buldu.
01:59
He called this plant the flytrap,
39
107720
2936
Ona sinekkapan adını verdi
02:02
and within a decade,
it made its way over to Europe,
it made its way over to Europe,
40
110680
2936
ve on yıl içinde şanı
Avrupa'ya kadar yayıldı,
Avrupa'ya kadar yayıldı,
02:05
where eventually the great Charles Darwin
got to study this plant,
got to study this plant,
41
113640
3536
ve nihayetinde büyük Charles Darwin
bu bitki üzerinde çalıştı
bu bitki üzerinde çalıştı
02:09
and this plant absolutely blew him away.
42
117200
2016
ve bu bitki onun aklını başından aldı.
02:11
He called it the most wonderful
plant in the world.
plant in the world.
43
119240
2536
Onun dünyadaki en muhteşem bitki
olduğunu söyledi.
olduğunu söyledi.
02:13
This is a plant
that was an evolutionary wonder.
that was an evolutionary wonder.
44
121800
2256
Bu evrim harikası bir bitkiydi.
02:16
This is a plant that moves quickly,
45
124080
1976
Bu, çok hızlı hareket eden bir bitki
02:18
which is rare,
46
126080
1296
ki çok nadirdir
02:19
and it's carnivorous, which is also rare.
47
127400
1976
ve etobur, bu da gayet enderdir.
02:21
And this is in the same plant.
48
129400
1456
Ve bu da aynı bitkide var.
02:22
But I'm here today to tell you
49
130880
1456
Bugün burada anlatacağım şey,
02:24
that's not even the coolest thing
about this plant.
about this plant.
50
132360
2416
bitkinin en harika yanının bu olmadığı.
02:26
The coolest thing
is that the plant can count.
is that the plant can count.
51
134800
2520
En harika yanı
bu bitkinin sayabiliyor olması.
bu bitkinin sayabiliyor olması.
02:30
So in order to show that,
52
138560
1376
Bunu göstermek için,
02:31
we have to get some vocabulary
out of the way.
out of the way.
53
139960
2176
bazı kelimeleri halletmemiz gerekiyor.
02:34
So I'm going to do what we do
in the classroom with students.
in the classroom with students.
54
142160
3256
O yüzden, sizinle sınıfta öğrencilerle
yaptığımız şeyi yapacağım.
yaptığımız şeyi yapacağım.
02:37
We're going to do
an experiment on electrophysiology,
an experiment on electrophysiology,
55
145440
3856
Elektrofizyoloji üzerine
bir deney yapacağız,
bir deney yapacağız,
02:41
which is the recording
of the body's electrical signal,
of the body's electrical signal,
56
149320
3136
bu da vücuttaki sinirlerden
veya kaslardan gelen
veya kaslardan gelen
02:44
either coming from neurons
or from muscles.
or from muscles.
57
152480
2296
elektrik sinyallerinin kaydedilmesi demek.
02:46
And I'm putting some electrodes
here on my wrists.
here on my wrists.
58
154800
2336
Ve burada bileklerime
elektrotlar bağlıyorum.
elektrotlar bağlıyorum.
02:49
As I hook them up,
59
157160
1336
Ve bunları bağladığımda
02:50
we're going to be able to see a signal
60
158520
2176
buradaki ekranda sinyaller
02:52
on the screen here.
61
160720
1456
görebileceğiz.
02:54
And this signal may be familiar to you.
62
162200
1896
Ve bu sinyal size tanıdık gelebilir.
02:56
It's called the EKG,
or the electrocardiogram.
or the electrocardiogram.
63
164120
2176
Buna EKG veya elektrokardiyogram denir.
02:58
And this is coming
from neurons in my heart
from neurons in my heart
64
166320
2456
Ve bu, aksiyon potansiyeli denen
şeyi ateşleyen
şeyi ateşleyen
03:00
that are firing
what's called action potentials,
what's called action potentials,
65
168800
2536
kalbimdeki sinirlerden geliyor.
03:03
potential meaning voltage and action
meaning it moves quickly up and down,
meaning it moves quickly up and down,
66
171360
3856
Potansiyelin anlamı voltaj, aksiyonun ise
yukarı aşağı hızlı hareket eder demek,
yukarı aşağı hızlı hareket eder demek,
03:07
which causes my heart to fire,
67
175240
1456
ki bu kalbimin ateşlemesine sebep oluyor
03:08
which then causes
the signal that you see here.
the signal that you see here.
68
176720
2816
ve bu da burada gördüğünüz
sinyalleri oluşturuyor.
sinyalleri oluşturuyor.
03:11
And so I want you to remember the shape
of what we'll be looking at right here,
of what we'll be looking at right here,
69
179560
3736
Ve ayrıca burada bakacağımız şeyin
şeklini hatırlamanızı istiyorum
şeklini hatırlamanızı istiyorum
çünkü bu önemli olacak.
03:15
because this is going to be important.
70
183320
1856
Bu, beynin aksiyon potansiyeli şeklinde
03:17
This is a way that the brain
encodes information
encodes information
71
185200
2416
03:19
in the form of an action potential.
72
187640
1696
bilgi şifrelemesinin bir yolu.
03:21
So now let's turn to some plants.
73
189360
2320
Şimdi bazı bitkilere dönelim.
03:24
So I'm going to first
introduce you to the mimosa,
introduce you to the mimosa,
74
192920
3536
Şimdi ilk olarak sizi
mimoza ile tanıştırayım,
mimoza ile tanıştırayım,
03:28
not the drink, but the Mimosa pudica,
75
196480
3216
içecek olan değil, küstüm otu.
03:31
and this is a plant that's found
in Central America and South America,
in Central America and South America,
76
199720
3336
Ve bu, Orta ve Güney Amerika'da
bulunan bir bitki
bulunan bir bitki
03:35
and it has behaviors.
77
203080
1976
ve çeşitli davranışları var.
03:37
And the first behavior
I'm going to show you
I'm going to show you
78
205080
2096
Ve size göstereceğim ilk davranış,
03:39
is if I touch the leaves here,
79
207200
2096
yapraklarına dokunduğumda,
03:41
you get to see that the leaves
tend to curl up.
tend to curl up.
80
209320
2200
yukarı doğru kıvrıldığını göreceksiniz.
03:45
And then the second behavior is,
81
213280
2256
Ve ikinci davranış işe,
03:47
if I tap the leaf,
82
215560
2176
yaprağa hafifçe vurduğumda,
03:49
the entire branch seems to fall down.
83
217760
1816
tüm dal düşer gibi oluyor.
03:51
So why does it do that?
84
219600
1536
Peki bunu neden yapıyor?
03:53
It's not really known to science.
85
221160
1616
Bilimsel olarak bilinmiyor.
03:54
One of the reasons why
could be that it scares away insects
could be that it scares away insects
86
222800
3216
Bunu yapmasının sebeplerinden biri
böcekleri korkutup kaçırmak
böcekleri korkutup kaçırmak
veya otoburlara daha az
çekici görünmek olabilir.
çekici görünmek olabilir.
03:58
or it looks less appealing to herbivores.
87
226040
2176
04:00
But how does it do that?
Now, that's interesting.
Now, that's interesting.
88
228240
2496
Peki bunu nasıl yapıyor?
İşte bu ilginç.
İşte bu ilginç.
04:02
We can do an experiment to find out.
89
230760
2136
Bunu bulmak için bir deney yapabiliriz.
04:04
So what we're going to do now,
90
232920
1456
Şimdi yapacağımız şey,
04:06
just like I recorded
the electrical potential from my body,
the electrical potential from my body,
91
234400
3416
tıpkı vücudumun elektrik
potansiyelini kaydetmem gibi,
potansiyelini kaydetmem gibi,
04:09
we're going to record the electrical
potential from this plant, this mimosa.
potential from this plant, this mimosa.
92
237840
3816
bu bitkinin, mimozanın
elektrik potansiyelini kaydedeceğiz.
elektrik potansiyelini kaydedeceğiz.
04:13
And so what we're going to do
is I've got a wire wrapped around the stem,
is I've got a wire wrapped around the stem,
93
241680
5496
Ve şimdi yapacağımız şey --
gövde etrafına sarılmış bir kablom var
gövde etrafına sarılmış bir kablom var
04:19
and I've got the ground electrode where?
94
247200
2080
ve topraklama elektrotu da nerede?
04:22
In the ground. It's an electrical
engineering joke. Alright.
engineering joke. Alright.
95
250360
2936
Toprakta. Elektrik mühendisliği
şakası... Pekala.
şakası... Pekala.
04:25
(Laughter)
96
253320
1336
(Gülüşmeler)
04:26
Alright. So I'm going to go ahead
and tap the leaf here,
and tap the leaf here,
97
254680
2736
Pekala. Şimdi buradaki
yaprağa hafifçe vuracağım
yaprağa hafifçe vuracağım
04:29
and I want you to look
at the electrical recording
at the electrical recording
98
257440
2375
ve bitkinin içinde göreceğimiz
04:31
that we're going to see inside the plant.
99
259839
1961
elektrik kaydına bakmanızı istiyorum.
04:34
Whoa. It is so big,
I've got to scale it down.
I've got to scale it down.
100
262520
2896
Vay be. Çok büyük.
Biraz azaltmam lazım.
Biraz azaltmam lazım.
04:37
Alright. So what is that?
101
265440
1416
Pekala. Peki bu nedir?
04:38
That is an action potential
that is happening inside the plant.
that is happening inside the plant.
102
266880
2976
Bu, bitkinin içinde meydana
gelen aksiyon potansiyeli.
gelen aksiyon potansiyeli.
04:41
Why was it happening?
103
269880
1256
Neden oluyordu?
04:43
Because it wanted to move. Right?
104
271160
1616
Çünkü hareket etmek istedi, değil mi?
04:44
And so when I hit the touch receptors,
105
272800
3016
Ve dokunma algılayıcılarına vurduğumda,
04:47
it sent a voltage all the way down
to the end of the stem,
to the end of the stem,
106
275840
3176
aşağıya doğru gövdenin dibine kadar
bir voltaj gönderdi
bir voltaj gönderdi
ve bu da harekete neden oldu.
04:51
which caused it to move.
107
279040
1256
04:52
And now, in our arms,
we would move our muscles,
we would move our muscles,
108
280320
2256
Şimdi kollarımızda
kaslarımızı oynatabiliyoruz
kaslarımızı oynatabiliyoruz
04:54
but the plant doesn't have muscles.
109
282600
1696
fakat bitkilerin kasları yok.
04:56
What it has is water inside the cells
110
284320
2256
Onda olan şey hücrelerin içindeki sudur
04:58
and when the voltage hits it,
it opens up, releases the water,
it opens up, releases the water,
111
286600
2936
ve voltaj ona çarptığında,
açılır ve suyu salar,
açılır ve suyu salar,
05:01
changes the shape of the cells,
and the leaf falls.
and the leaf falls.
112
289560
2434
hücrelerin şeklini değiştirir
ve yaprak düşer.
ve yaprak düşer.
05:04
OK. So here we see an action potential
encoding information to move. Alright?
encoding information to move. Alright?
113
292480
4936
Burada hareket için bilgi kodlaması yapan
aksiyon potansiyeli görüyoruz. Tamam mı?
aksiyon potansiyeli görüyoruz. Tamam mı?
Peki daha fazlasını yapabilir mi?
05:09
But can it do more?
114
297440
1496
05:10
So let's go to find out.
115
298960
1256
Araştırıp görelim.
05:12
We're going to go to our good friend,
the Venus flytrap here,
the Venus flytrap here,
116
300240
3056
Yakın arkadaşımız Venüs
sinekkapanına gideceğiz
sinekkapanına gideceğiz
05:15
and we're going to take a look
at what happens inside the leaf
at what happens inside the leaf
117
303320
4416
ve bir sinek üzerine konduğunda
yaprağın içerisinde
yaprağın içerisinde
05:19
when a fly lands on here.
118
307760
1936
ne olduğuna bakacağız.
05:21
So I'm going to pretend
to be a fly right now.
to be a fly right now.
119
309720
2696
Şimdi bir sinek gibi davranacağım.
05:24
And now here's my Venus flytrap,
120
312440
1656
Ve şimdi işte Venüs sinekkapanı
05:26
and inside the leaf,
you're going to notice
you're going to notice
121
314120
2016
ve yaprağın içinde, fark edeceksiniz ki
05:28
that there are three little hairs here,
and those are trigger hairs.
and those are trigger hairs.
122
316160
3216
üç küçük tüy var ve bunlar
tetikleyici tüylerdir.
tetikleyici tüylerdir.
05:31
And so when a fly lands --
123
319400
1376
Ve bir sinek konduğunda --
05:32
I'm going to touch
one of the hairs right now.
one of the hairs right now.
124
320800
2496
Şimdi tüylerden birine dokunacağım.
05:35
Ready? One, two, three.
125
323320
1440
Hazır? Bir, iki, üç.
05:39
What do we get? We get
a beautiful action potential.
a beautiful action potential.
126
327000
2456
Ne oldu? Güzel bir aksiyon potalsiyeli.
05:41
However, the flytrap doesn't close.
127
329480
2520
Lakin, sinekkapan kapanmadı.
05:44
And to understand why that is,
128
332640
1456
Ve bunun nedenini anlamak için
05:46
we need to know a little bit more
about the behavior of the flytrap.
about the behavior of the flytrap.
129
334120
3216
sinekkapanı davranışı hakkında
daha fazla bilgiye ihtiyacımız var.
daha fazla bilgiye ihtiyacımız var.
Birincisi, kapanların tekrar açılması
uzun sürüyor --
uzun sürüyor --
05:49
Number one is that it takes
a long time to open the traps back up --
a long time to open the traps back up --
130
337360
3296
05:52
you know, about 24 to 48 hours
if there's no fly inside of it.
if there's no fly inside of it.
131
340680
4176
yani, içerisinde sinek yoksa
24 ila 28 saat arası.
24 ila 28 saat arası.
05:56
And so it takes a lot of energy.
132
344880
1696
Yani çok fazla enerji gerektiriyor.
05:58
And two, it doesn't need to eat
that many flies throughout the year.
that many flies throughout the year.
133
346600
3216
İkincisi, yıl boyunca çok fazla
sinek yemesi gerekmiyor.
sinek yemesi gerekmiyor.
06:01
Only a handful. It gets
most of its energy from the sun.
most of its energy from the sun.
134
349840
2656
Bir avuç kadar yeterli..
Enerjisinin çoğunu Güneş'ten alıyor.
Enerjisinin çoğunu Güneş'ten alıyor.
06:04
It's just trying to replace
some nutrients in the ground with flies.
some nutrients in the ground with flies.
135
352520
3216
Sadece, topraktaki bazı besinleri
böceklerle değiştirmeye çalışıyor.
böceklerle değiştirmeye çalışıyor.
06:07
And the third thing is,
136
355760
1256
Ve üçüncüsü,
06:09
it only opens then closes the traps
a handful of times
a handful of times
137
357040
2976
kapan ölene kadar, onları çok az sayıda
06:12
until that trap dies.
138
360040
1640
açıp kapatır.
06:14
So therefore, it wants
to make really darn sure
to make really darn sure
139
362120
2696
O yüzden, sinekkapan kapanmadan önce
06:16
that there's a meal inside of it
before the flytrap snaps shut.
before the flytrap snaps shut.
140
364840
4416
içinde bir yem olduğundan
tam olarak emin olmak ister.
tam olarak emin olmak ister.
06:21
So how does it do that?
141
369280
1200
Peki bunu nasıl yapıyor?
06:23
It counts the number of seconds
142
371280
2616
Bu tüyler üzerindeki art arda
dokunuşlar arasındaki
dokunuşlar arasındaki
06:25
between successive
touching of those hairs.
touching of those hairs.
143
373920
3216
saniyeleri sayar.
06:29
And so the idea is
that there's a high probability,
that there's a high probability,
144
377160
2416
Çünkü eğer içeride bir sinek varsa,
06:31
if there's a fly inside of there,
that it's going to be clicked together,
that it's going to be clicked together,
145
379600
3456
yüksek ihtimalle kapanacaktır
ve ilk aksiyon potansiyelini aldığında
06:35
and so when it gets the first
action potential,
action potential,
146
383080
2216
saymaya başlar: bir, iki...
06:37
it starts counting, one, two,
147
385320
1416
Ve 20'ye ulaşıp tekrar ateşlemezse
06:38
and if it gets to 20
and it doesn't fire again,
and it doesn't fire again,
148
386760
2216
o zaman kapanmayacaktır,
06:41
then it's not going to close,
149
389000
1416
ama içerideyken bu gerçekleşirse
o zaman sinekkapan kapanacaktır.
o zaman sinekkapan kapanacaktır.
06:42
but if it does it within there,
then the flytrap will close.
then the flytrap will close.
150
390440
2856
Şimdi deneye geri dönüyoruz.
06:45
So we're going to go back now.
151
393320
1456
Venüs sinekkapanına tekrar dokunacağım.
06:46
I'm going to touch
the Venus flytrap again.
the Venus flytrap again.
152
394800
2016
20 saniyeden fazla bir süredir
konuşuyorum.
konuşuyorum.
06:48
I've been talking
for more than 20 seconds.
for more than 20 seconds.
153
396840
2016
Tüye ikinci bir kez dokunduğumda
ne olduğunu görebileceğiz.
ne olduğunu görebileceğiz.
06:50
So we can see what happens
when I touch the hair a second time.
when I touch the hair a second time.
154
398880
2960
06:55
So what do we get?
We get a second action potential,
We get a second action potential,
155
403720
2456
Evet, ne oldu?
İkinci bir aksiyon potansiyeli,
İkinci bir aksiyon potansiyeli,
06:58
but again, the leaf doesn't close.
156
406200
1896
ama yine, yaprak kapanmadı.
07:00
So now if I go back in there
157
408120
1936
Şimdi oraya tekrar gelirsem
07:02
and if I'm a fly moving around,
158
410080
1896
ve etrafta dolanan bir sineksem,
07:04
I'm going to be touching
the leaf a few times.
the leaf a few times.
159
412000
2176
yaprağa birkaç kez dokunurdum.
07:06
I'm going to go and brush it a few times.
160
414200
2416
Gidip birkaç kez sürteceğim.
07:08
And immediately,
161
416640
1416
Ve birden,
07:10
the flytrap closes.
162
418080
1736
sinekkapan kapanır.
07:11
So here we are seeing the flytrap
actually doing a computation.
actually doing a computation.
163
419840
4136
Burada sinekkapanın aslında
bir hesaplama yaptığını görüyoruz.
bir hesaplama yaptığını görüyoruz.
07:16
It's determining
if there's a fly inside the trap,
if there's a fly inside the trap,
164
424000
2496
Kapanın içinde sinek olup
olmadığını belirliyor
olmadığını belirliyor
07:18
and then it closes.
165
426520
1496
ve sonra kapanıyor.
07:20
So let's go back to our original question.
166
428040
2400
Şimdi asıl sorumuza dönelim.
07:23
Do plants have brains?
167
431520
2296
Bitkilerin beyni var mıdır?
07:25
Well, the answer is no.
168
433840
1576
Cevap, hayır.
07:27
There's no brains in here.
169
435440
1376
Burada beyin yok.
07:28
There's no axons, no neurons.
170
436840
3576
Akson yok, nöron yok.
07:32
It doesn't get depressed.
171
440440
1376
Bunalıma girmiyor.
07:33
It doesn't want to know
what the Tigers' score is.
what the Tigers' score is.
172
441840
2376
Tigers'ın maç skoru nedir
bilmek istemiyor.
bilmek istemiyor.
Kendini gerçekleştirme sorunları yok.
07:36
It doesn't have
self-actualization problems.
self-actualization problems.
173
444240
2096
07:38
But what it does have
is something that's very similar to us,
is something that's very similar to us,
174
446360
3416
Ama bize benzeyen bir şeye sahip,
07:41
which is the ability
to communicate using electricity.
to communicate using electricity.
175
449800
3056
o da elektriği kullanarak
iletişim kurma kabiliyeti.
iletişim kurma kabiliyeti.
07:44
It just uses slightly
different ions than we do,
different ions than we do,
176
452880
2256
Sadece bizden biraz farklı
iyonlar kullanıyor
iyonlar kullanıyor
07:47
but it's actually doing the same thing.
177
455160
2016
ama aslında aynı şeyi yapıyor.
07:49
So just to show you
178
457200
2176
Böylece sizlere
07:51
the ubiquitous nature
of these action potentials,
of these action potentials,
179
459400
3296
aksiyon potansiyellerinin
doğasını size gösterdim.
doğasını size gösterdim.
07:54
we saw it in the Venus flytrap,
180
462720
2216
Venüs sinekkapanında bunu gördük,
07:56
we've seen an action
potential in the mimosa.
potential in the mimosa.
181
464960
2136
küstüm otunda bunu gördük.
Hatta insanda bir
aksiyon potansiyeli bile gördük.
aksiyon potansiyeli bile gördük.
07:59
We've even seen
an action potential in a human.
an action potential in a human.
182
467120
2376
08:01
Now, this is the euro of the brain.
183
469520
3216
Şimdi bu, beynin "Euro"su.
08:04
It's the way that all
information is passed.
information is passed.
184
472760
2136
Tüm bilginin geçtiği yol.
08:06
And so what we can do
is we can use those action potentials
is we can use those action potentials
185
474920
2816
Bu aksiyon potansiyellerini
bitki türleri arasında
bitki türleri arasında
08:09
to pass information
186
477760
1496
bilgi aktarmak için
08:11
between species of plants.
187
479280
1736
kullanabiliriz.
08:13
And so this is our interspecies
plant-to-plant communicator,
plant-to-plant communicator,
188
481040
4416
Yani bu bizim, türler arası
bitki iletişimcimiz
bitki iletişimcimiz
08:17
and what we've done
is we've created a brand new experiment
is we've created a brand new experiment
189
485480
3176
ve burada Venüs sinekkapanının
08:20
where we're going to record
the action potential from a Venus flytrap,
the action potential from a Venus flytrap,
190
488680
3536
aksiyon potansiyelini kaydedeceğimiz
yepyeni bir deney yaptık
yepyeni bir deney yaptık
08:24
and we're going to send it
into the sensitive mimosa.
into the sensitive mimosa.
191
492240
2776
ve bunu küstüm otuna göndereceğiz.
08:27
So I want you to recall what happens
192
495040
1736
Mimozanın yapraklarına dokunduğumuzda
08:28
when we touch the leaves of the mimosa.
193
496800
1936
neler olduğunu hatırlamanızı istiyorum.
08:30
It has touch receptors
that are sending that information
that are sending that information
194
498760
2656
Onda aksiyon potansiyeli
formunda bilgi gönderen
formunda bilgi gönderen
08:33
back down in the form
of an action potential.
of an action potential.
195
501440
2096
dokunma aygılayıcıları var.
08:35
And so what would happen
196
503560
1336
Peki Venüs sinekkapanından
08:36
if we took the action potential
from the Venus flytrap
from the Venus flytrap
197
504920
3616
aksiyon potansiyelini alıp, mimozanın
08:40
and sent it into
all the stems of the mimosa?
all the stems of the mimosa?
198
508560
3080
gövdesinin tümüne gönderirsek ne olur?
08:44
We should be able to create
the behavior of the mimosas
the behavior of the mimosas
199
512440
3016
Bilfiil dokunmadan mimoza davranışını
08:47
without actually touching it ourselves.
200
515480
1896
oluşturabilmeliyiz.
Ve müsaade ederseniz,
08:49
And so if you'll allow me,
201
517400
2016
08:51
I'm going to go ahead
and trigger this mimosa right now
and trigger this mimosa right now
202
519440
3455
şimdi Venüs sinekkapanındaki
tüylere dokunarak
tüylere dokunarak
08:54
by touching on the hairs
of the Venus flytrap.
of the Venus flytrap.
203
522919
3817
bu mimozayı
harekete geçireceğim.
harekete geçireceğim.
08:58
So we're going to send information
about touch from one plant to another.
about touch from one plant to another.
204
526760
3600
Yani bir bitkiden diğerine
dokunma bilgisi göndereceğiz.
dokunma bilgisi göndereceğiz.
09:06
So there you see it.
205
534640
1696
İşte gördünüz.
09:08
So --
206
536360
1216
Yani --
09:09
(Applause)
207
537600
6016
(Alkış)
09:15
So I hope you learned a little bit,
something about plants today,
something about plants today,
208
543640
3056
Umarım bugün bitkiler hakkında
bir şeyler öğrenmişsinizdir,
bir şeyler öğrenmişsinizdir,
09:18
and not only that.
209
546720
1216
hatta daha fazlasını.
Bitkilerin, sinirbilimi öğretmede
kullanılabildiğini ve beraberinde
kullanılabildiğini ve beraberinde
09:19
You learned that plants could be used
to help teach neuroscience
to help teach neuroscience
210
547960
3016
nöroevrimi getirdiğini
öğrenmişsinizdir.
öğrenmişsinizdir.
09:23
and bring along the neurorevolution.
211
551000
1736
09:24
Thank you.
212
552760
1216
Teşekkür ederim.
09:26
(Applause)
213
554000
2720
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Greg Gage - NeuroscientistTED Fellow Greg Gage helps kids investigate the neuroscience in their own backyards.
Why you should listen
As half of Backyard Brains, neuroscientist and engineer Greg Gage builds the SpikerBox -- a small rig that helps kids understand the electrical impulses that control the nervous system. He's passionate about helping students understand (viscerally) how our brains and our neurons work, because, as he said onstage at TED2012, we still know very little about how the brain works -- and we need to start inspiring kids early to want to know more.
Before becoming a neuroscientist, Gage worked as an electrical engineer making touchscreens. As he told the Huffington Post: "Scientific equipment in general is pretty expensive, but it's silly because before [getting my PhD in neuroscience] I was an electrical engineer, and you could see that you could make it yourself. So we started as a way to have fun, to show off to our colleagues, but we were also going into classrooms around that time and we thought, wouldn't it be cool if you could bring these gadgets with us so the stuff we were doing in advanced Ph.D. programs in neuroscience, you could also do in fifth grade?" His latest pieces of gear: the Roboroach, a cockroach fitted with an electric backpack that makes it turn on command, and BYB SmartScope, a smartphone-powered microscope.
Greg Gage | Speaker | TED.com