TED2009
Philip Zimbardo: The psychology of time
Philip Zimbardo zaman hakkında sağlıklı saptalamar yapıyor
Filmed:
Readability: 4.4
1,798,097 views
Psikolog Philip Zimbardo mutluluk ve başarının kökeninin çoğumuzun görmezden geldiği bir huya bağlı olduğunu söylüyor: geçmişe, şu ana ve geleceğe karşı kendimizi yönlendirme şeklimiz. Yaşamımızı iyileştirmenin ilk aşaması olarak zamana karşı tutumumuzu ayarlamamızı öneriyor.
Philip Zimbardo - Psychologist
Philip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism. Full bio
Philip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
I want to share with you
0
0
2000
Sizinle, kısa bir süre içinde
00:20
some ideas about the secret power of time,
1
2000
2000
zamanın gizli gücü hakkında bazı fikirlerimi
00:22
in a very short time.
2
4000
3000
paylaşacağım.
00:25
Video: All right, start the clock please. 30 seconds studio.
3
7000
3000
Video: Tamam, lütfen geri sayım başlasın. 30 saniye içinde stüdyodayız.
00:28
Keep it quiet please. Settle down.
4
10000
5000
Sessiz olun lütfen. Yerleşin.
00:33
It's about time. End sequence. Take one.
5
15000
6000
Zamanı geldi. Bitiş sahnesi. Birinci çekim.
00:39
15 seconds studio.
6
21000
3000
15 saniye içinde stüdyodayız.
00:42
10, nine, eight, seven,
7
24000
3000
10, dokuz, sekiz, yedi,
00:45
six, five, four, three, two ...
8
27000
7000
altı, beş, dört, üç, iki ...
00:52
Philip Zimbardo: Let's tune into the conversation
9
34000
2000
Philip Zimbardo: Hadi Adem'i ayartan diyalogun
00:54
of the principals in Adam's temptation.
10
36000
4000
ilkelerine kulak verelim şimdi.
00:58
"Come on Adam, don't be so wishy-washy. Take a bite." "I did."
11
40000
4000
Hadi Adem, mırın kırın etme. Bir tanecik ısırık al. Ben aldım.
01:02
"One bite, Adam. Don't abandon Eve."
12
44000
3000
Bir ısırık, Adem. Havva'yı yalnız bırakma.
01:05
"I don't know, guys.
13
47000
3000
Bilmiyorum, beyler.
01:08
I don't want to get in trouble."
14
50000
2000
Başımı belaya sokmak istemiyorum.
01:10
"Okay. One bite. What the hell?"
15
52000
5000
Tamam. Bir ısırık. Ne olacak ki?
01:15
(Laughter)
16
57000
2000
(Kahkahalar)
01:17
Life is temptation. It's all about yielding, resisting,
17
59000
3000
Hayat baştan çıkarılmadır.. Hayat teslim olmak, direnmek,
01:20
yes, no, now, later, impulsive, reflective,
18
62000
3000
evet, hayır, şimdi, sonra, tahrik etme, aksettirme,
01:23
present focus and future focus.
19
65000
3000
şimdiye ve geleceğe odaklanma demektir.
01:26
Promised virtues fall prey to the passions of the moment.
20
68000
2000
Taahhüt edilen erdemler anlık ihtirasların kurbanı olurlar.
01:28
Of teenage girls who pledged sexual abstinence and virginity until marriage --
21
70000
3000
Evliliğe kadar cinsel ilişkiden uzak durmaya söz veren genç kızlardan --
01:31
thank you George Bush --
22
73000
2000
sağolasın George Bush--
01:33
the majority, 60 percent, yielded to sexual temptations within one year.
23
75000
4000
büyük bir kısmı, yüzde 60'ı, bir sene içinde cinsel tutkularına teslim oldular.
01:37
And most of them did so without using birth control.
24
79000
3000
Ve bir çoğu bunu doğum kontrolü olmadan yaptı.
01:40
So much for promises.
25
82000
2000
Söz vermenin anlamı olmadı.
01:42
Now lets tempt four-year-olds, giving them a treat.
26
84000
4000
Hadi şimdi de dört yaşındakileri kışkırtalım, şekerleme verelim.
01:46
They can have one marshmallow now. But if they wait
27
88000
2000
Şimdi isterlerse sadece bir lokum alabilirler. Ama deneyci
01:48
until the experimenter comes back, they can have two.
28
90000
2000
gelene kadar beklerlerse, iki tane alabilecekler.
01:50
Of course it pays, if you like marshmallows, to wait.
29
92000
3000
Eğer lokumları seviyorsanız, elbette beklemeye değecek.
01:53
What happens is two-thirds of the kids give in to temptation.
30
95000
3000
Sonuç olarak çocukların 2/3'i lokumların cazibesine dayanamıyor.
01:56
They cannot wait. The others, of course, wait.
31
98000
3000
Bekleyemiyorlar. Diğerleri, elbette, bekliyorlar.
01:59
They resist the temptation. They delay the now for later.
32
101000
4000
Cazibeye karşı koyuyorlar. Şimdiyi, sonrası için erteliyorlar.
02:03
Walter Mischel, my colleague at Stanford,
33
105000
2000
Walter Mischel, Stanford'daki meslektaşım,
02:05
went back 14 years later,
34
107000
2000
14 sene sonra dönüp,
02:07
to try to discover what was different about those kids.
35
109000
3000
bu değişik tipteki çocukların akibetini inceledi.
02:10
There were enormous differences between kids who resisted
36
112000
2000
Seneler geçtikçe bekleyen çocuklarla, teslim olan çocukların
02:12
and kids who yielded, in many ways.
37
114000
2000
arasında dağlar kadar fark oluşmuştu.
02:14
The kids who resisted scored 250 points higher on the SAT.
38
116000
4000
Karşı koyan çocuklar SAT sınavında 250 puan daha fazla almışlar.
02:18
That's enormous. That's like a whole set of different IQ points.
39
120000
4000
Çok büyük bir fark. Değişik bir IQ puanı kümesi gibi bu.
02:22
They didn't get in as much trouble. They were better students.
40
124000
3000
Başları daha az belaya girmiş. Daha iyi öğrenciler olmuşlar.
02:25
They were self-confident and determined. And the key for me today,
41
127000
2000
Kendine güvenen ve kararlı bireyler olmuşlar. Ve benim için önemli olan,
02:27
the key for you,
42
129000
2000
sizin için de yani,
02:29
is, they were future-focused rather than present-focused.
43
131000
3000
şimdi-odaklı olmaları yerine gelecek-odaklı olmaları.
02:32
So what is time perspective? That's what I'm going to talk about today.
44
134000
3000
Yani zaman perspektifi nedir? Bu konu hakkında konuşacağım bugün.
02:35
Time perspective is the study of how individuals,
45
137000
3000
Zaman perspektifi, bireylerin, hepimizin, deneyim
02:38
all of us, divide the flow of your human experience
46
140000
3000
akışımızı nasıl zaman bölgeleri ve zaman kategorileri
02:41
into time zones or time categories.
47
143000
2000
gibi bölümlere ayırdığımızı inceler.
02:43
And you do it automatically and non-consciously.
48
145000
2000
Bunu otomatik olarak bilinçsiz bir şekilde yapıyoruz.
02:45
They vary between cultures, between nations,
49
147000
2000
Kültürler, milletler, bireyler, sosyal sınıflar ve
02:47
between individuals, between social classes,
50
149000
2000
eğitim seviyelerine göre farklılık gösteren
02:49
between education levels.
51
151000
2000
bir şey bu.
02:51
And the problem is that they can become biased,
52
153000
2000
Ve sorun şu ki çok önyargılı bir hale gelebiliyorlar.
02:53
because you learn to over-use some of them and under-use the others.
53
155000
4000
Çünkü bazı parçaları aşırı bazılarını ise az kullanmayı öğreniyoruz.
02:57
What determines any decision you make?
54
159000
2000
Verdiğiniz herhangi bir kararı ne etkiliyor?
02:59
You make a decision on which you're going to base an action.
55
161000
3000
Bir karar veriyorsunuz, ve buna göre bir eylemde bulunuyorsunuz.
03:02
For some people it's only about what is in the immediate situation,
56
164000
3000
Bazıları için bu sadece şu andaki durumla alakalı bir süreçtir,
03:05
what other people are doing and what you're feeling.
57
167000
3000
millet ne yapıyor ve siz ne hissediyorsunuz gibi.
03:08
And those people, when they make their decisions in that format --
58
170000
3000
Ve bu kişiler, bu biçime uyarak karar aldıkları zaman--
03:11
we're going to call them "present-oriented,"
59
173000
2000
onlara "bugün odaklı" diyoruz.
03:13
because their focus is what is now.
60
175000
2000
Çünkü odaklandıkları şey şu an.
03:15
For others, the present is irrelevant.
61
177000
2000
Diğerleri için, şimdi çok alakasızdır.
03:17
It's always about "What is this situation like that I've experienced in the past?"
62
179000
3000
Onların düşüncesi "Bu durum önceden yaşadığım neye benziyor acaba?"dır
03:20
So that their decisions are based on past memories.
63
182000
3000
Yani onların kararı geçmişteki anıların üzerine kuruludur.
03:23
And we're going to call those people "past-oriented," because they focus on what was.
64
185000
4000
Ve bu tip kişilere "geçmiş merkezli" diyeceğiz. Çünkü olmuş şeylere odaklılar.
03:27
For others it's not the past, it's not the present,
65
189000
2000
Geri kalanlar için ne geçmiş, ne şimdi önemlidir,
03:29
it's only about the future.
66
191000
2000
sadece gelecek önemlidir.
03:31
Their focus is always about anticipated consequences.
67
193000
2000
Onların odağı beklenen sonuçlar üzerindedir.
03:33
Cost-benefit analysis.
68
195000
3000
Tutar-kâr analizleri yaparlar.
03:36
We're going to call them "future-oriented." Their focus is on what will be.
69
198000
3000
Bunlara da "gelecek merkezli" diyeceğiz. Olacak şeylere odaklılar.
03:39
So, time paradox, I want to argue,
70
201000
2000
Yani, zaman paradoksunu tartışacağım,
03:41
the paradox of time perspective,
71
203000
2000
zaman perspektifi paradoksu,
03:43
is something that influences every decision you make,
72
205000
3000
siz bilmeden, aldığınız tüm kararları etkileyen
03:46
you're totally unaware of.
73
208000
2000
bir şeydir.
03:48
Namely, the extent to which you have one of these
74
210000
2000
Yani, bu sunduğum zaman perspektiflerinden
03:50
biased time perspectives.
75
212000
2000
en az birine sahipsiniz.
03:52
Well there is actually six of them. There are two ways to be present-oriented.
76
214000
3000
Aslında bunlardan altı tane var. Geçmiş merkezli olmanın iki yolu var.
03:55
There is two ways to be past-oriented, two ways to be future.
77
217000
2000
Şimdi merkezli olmanın iki yolu var, gelecek merkezli olmanın da.
03:57
You can focus on past-positive, or past-negative.
78
219000
4000
Geçmişe olumlu da bakabilirsiniz, olumsuz da.
04:01
You can be present-hedonistic,
79
223000
2000
Şimdiden haz da alabilirsiniz,
04:03
namely you focus on the joys of life, or present-fatalist --
80
225000
3000
yani yaşamın güzelliklerine odaklanırsınız, ya da yazgıcı olabilirsiniz.
04:06
it doesn't matter, your life is controlled.
81
228000
2000
Önemi yok. Yaşamınız kontrol altında.
04:08
You can be future-oriented, setting goals.
82
230000
2000
Gelecek merkezli olup, hedefler koyabilirsiniz.
04:10
Or you can be transcendental future:
83
232000
2000
Ya da deneyüstücü olursunuz:
04:12
namely, life begins after death.
84
234000
3000
yani, yaşam ölümden sonra başlayabilir.
04:15
Developing the mental flexibility to shift time perspectives fluidly
85
237000
2000
Durumun gereklerine göre zaman perspektiflerinizi değiştirmek için
04:17
depending on the demands of the situation,
86
239000
3000
gerekli zihinsel esnekliği geliştirme,
04:20
that's what you've got to learn to do.
87
242000
2000
işte bunu öğrenmeniz gerekiyor.
04:22
So, very quickly, what is the optimal time profile?
88
244000
3000
Yani, çok hızlı, en uygun zaman profili nedir?
04:25
High on past-positive. Moderately high on future.
89
247000
2000
Geçmişe-olumlusu yüksek. Geleceğe-umutlusu orta derece.
04:27
And moderate on present-hedonism.
90
249000
2000
Ve orta derecede şimdiye-hazcı.
04:29
And always low on past-negative
91
251000
3000
Ve her zaman geçmişe olumsuzu
04:32
and present-fatalism.
92
254000
2000
ve şimdiye-yazgıcılığı düşük.
04:34
So the optimal temporal mix is what you get from the past --
93
256000
3000
Yani en uygun zamansal karışım geçmişten ne aldığınıza--
04:37
past-positive gives you roots. You connect your family, identity and your self.
94
259000
4000
geçmişe olumluluğa dayanıyor. Ailenize, kimliğinize ve benliğinize bağlanıyorsunuz.
04:41
What you get from the future is wings
95
263000
2000
Gelecekten aldığınız ise yeni hedeflere
04:43
to soar to new destinations, new challenges.
96
265000
2000
ve yeni meydan okumalara yol alan kanatlarınızdır.
04:45
What you get from the present hedonism
97
267000
2000
Şimdiye-hazcılıktan kazanacağınız ise
04:47
is the energy, the energy to explore yourself,
98
269000
3000
enerjidir, kendinizi, yeni yerleri, insanları,
04:50
places, people, sensuality.
99
272000
4000
hisleri keşfetme enerjisi.
04:54
Any time perspective in excess has more negatives than positives.
100
276000
4000
Herhangi bir zaman perspektifinin fazlası olumludan çok olumsuzluk barındırır.
04:58
What do futures sacrifice for success?
101
280000
3000
Gelecekçiler, başarı için neyi feda eder?
05:01
They sacrifice family time. They sacrifice friend time.
102
283000
2000
Ailelerine ayıracaklerı vakti. Arkadaşlarıyla geçirecekleri vakti.
05:03
They sacrifice fun time. They sacrifice personal indulgence.
103
285000
4000
Eğlence vakitlerini. Kendilerine ayıracakları vakti feda eder.
05:07
They sacrifice hobbies. And they sacrifice sleep. So it affects their health.
104
289000
5000
Hobilerini. Ve uykularını feda eder. Yani sağlıklarını da etkiler.
05:12
And they live for work, achievement and control.
105
294000
3000
Ve çalışmak için yaşarlar, elde etmek, kontrol etmek için.
05:15
I'm sure that resonates with some of the TEDsters.
106
297000
3000
Eminim bu bazı TEDçilerde de oluyordur.
05:18
(Laughter)
107
300000
2000
(Kahkahalar)
05:20
And it resonated for me. I grew up as a poor kid in the South Bronx ghetto,
108
302000
3000
Bende de oldu. Güney Bronx banliyölerinde Sicilyalı bir ailenin fakir bir çocuğu
05:23
a Sicilian family -- everyone lived in the past and present.
109
305000
3000
olarak yetiştim. Herkes geçmişte ve bugünde yaşıyordu.
05:26
I'm here as a future-oriented person
110
308000
2000
Ben ise gelecek merkezli, sınıfında
05:28
who went over the top, who did all these sacrifices
111
310000
2000
üste çıkan, tüm fedakarlıkları yapan bir olarak buradayım
05:30
because teachers intervened, and made me future oriented.
112
312000
4000
çünkü öğretmenlerim araya girdi, ve beni gelecek merkezli yaptı.
05:34
Told me don't eat that marshmallow,
113
316000
2000
Bana lokumu yemememi söylediler,
05:36
because if you wait you're going to get two of them,
114
318000
2000
çünkü beklersem bu lokumdan iki tane kazanacağım,
05:38
until I learned to balance out.
115
320000
3000
ta ki dengeyi bulana kadar böyleydi.
05:41
I've added present-hedonism, I've added a focus on the past-positive,
116
323000
5000
Şimdiki-hazcılığı ekledim. Geçmişe-olumluluğa odaklanmayı da ekledim.
05:46
so, at 76 years old, I am more energetic than ever, more productive,
117
328000
3000
Ve 76 yaşında, daha önce olmadığım kadar enejiğim, üretkenim,
05:49
and I'm happier than I have ever been.
118
331000
3000
ve hiç olmadığım kadar da mutluyum.
05:52
I just want to say that we are applying this to many world problems:
119
334000
2000
Sadece şunu eklemek istiyorum, bu yöntemi bir çok dünya problemine
05:54
changing the drop-out rates of school kids,
120
336000
2000
uygulayarak okulu bırakanların sayısını değiştiriyoruz,
05:56
combating addictions, enhancing teen health,
121
338000
3000
bağımlılıkla savaşıyoruz, gençliğin sağlığını güçlendiriyoruz,
05:59
curing vets' PTSD with time metaphors -- getting miracle cures --
122
341000
3000
gazilerin travma sonrası depresyonlarını zaman benzetmeleriyle --mucize gibi-- iyileştiriyoruz.
06:02
promoting sustainability and conservation,
123
344000
2000
sürdürülebilirliği ve korunmayı teşvik ediyoruz,
06:04
reducing physical rehabilitation where there is a 50-percent drop out rate,
124
346000
4000
yüzde 50 bırakma oranı olan fiziksel rehabilitasyonu azaltıyoruz,
06:08
altering appeals to suicidal terrorists,
125
350000
2000
intihar teröristliğine başvurmayı kesiyoruz,
06:10
and modifying family conflicts as time-zone clashes.
126
352000
4000
ve zaman-bölgesi çatışmaları sonucunda oluşan aile çatışmalarını düzeltiyoruz.
06:14
So I want to end by saying:
127
356000
2000
Yani şunu diyerek bitirmek istiyorum,
06:16
many of life's puzzles can be solved
128
358000
3000
hayatın bir çok bulmacası sizin ve
06:19
by understanding your time perspective and that of others.
129
361000
3000
başkalarının zaman perspektiflerini anlayarak çözülebilir.
06:22
And the idea is so simple, so obvious,
130
364000
2000
Ve fikir çok basit, çok ortada,
06:24
but I think the consequences are really profound.
131
366000
2000
ama sonuçları bence gerçekten çok derin.
06:26
Thank you so much.
132
368000
2000
Çok teşekkür ediyorum.
06:28
(Applause)
133
370000
1000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Philip Zimbardo - PsychologistPhilip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism.
Why you should listen
Philip Zimbardo knows what evil looks like. After serving as an expert witness during the Abu Ghraib trials, he wrote The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil. From Nazi comic books to the tactics of used-car salesmen, he explores a wealth of sources in trying to explain the psychology of evil.
A past president of the American Psychological Association and a professor emeritus at Stanford, Zimbardo retired in 2008 from lecturing, after 50 years of teaching his legendary introductory course in psychology. In addition to his work on evil and heroism, Zimbardo recently published The Time Paradox, exploring different cultural and personal perspectives on time.
Still well-known for his controversial Stanford Prison Experiment, Zimbardo in his new research looks at the psychology of heroism. He asks, "What pushes some people to become perpetrators of evil, while others act heroically on behalf of those in need?"
Philip Zimbardo | Speaker | TED.com