TEDSummit
Gerard Ryle: How the Panama Papers journalists broke the biggest leak in history
Gerard Ryle: Làm thế nào các nhà báo của tờ Panama đã tiết lộ vụ rò rỉ lớn nhất lịch sử
Filmed:
Readability: 5
1,077,388 views
Gerard Ryle dẫn đầu đội ngũ quốc tế tiết lộ hồ sơ Panama, 11,5 triệu tài liệu mật rò rỉ từ 40 năm hoạt động của công ty luật Panama Mossack Fonseca, cung cấp một cái nhìn chưa từng có vào phạm vi và phương pháp hoạt động của thế giới bí mật của tài chính nước ngoài. Hãy lắng nghe câu chuyện đằng sau dự án hợp tác báo chí lớn nhất trong lịch sử.
Gerard Ryle - Investigative journalist
As director of the International Consortium of Investigative Journalists, Gerard Ryle is one of the key figures behind the Panama Papers. Full bio
As director of the International Consortium of Investigative Journalists, Gerard Ryle is one of the key figures behind the Panama Papers. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
What do you do if you had
to figure out the information
to figure out the information
0
610
2656
Bạn sẽ làm gì nếu bạn
phải tìm ra thông tin
phải tìm ra thông tin
đằng sau 11.5 triệu tài liệu,
00:15
behind 11.5 million documents,
1
3290
2401
thẩm tra và tìm ra ý nghĩa của chúng?
00:17
verify it and make sense of it?
2
5715
1896
00:20
That was a challenge
3
8150
1152
Đó là một thử thách
mà một nhóm các nhà báo
phải đối mặt cuối năm ngoái.
phải đối mặt cuối năm ngoái.
00:21
that a group of journalists
had to face late last year.
had to face late last year.
4
9326
2857
00:24
An anonymous person
calling himself John Doe
calling himself John Doe
5
12662
3436
Một người ẩn danh
tự xưng là John Doe
tự xưng là John Doe
bằng cách nào đó đã tìm cách sao chép hồ sơ
trong gần 40 năm
trong gần 40 năm
00:28
had somehow managed to copy
nearly 40 years of records
nearly 40 years of records
6
16122
3052
của công ty luật
Panama Mossack Fonseca.
Panama Mossack Fonseca.
00:31
of the Panamanian law firm
Mossack Fonseca.
Mossack Fonseca.
7
19198
3500
00:35
This is one of many firms around the world
8
23317
2690
Đây là một trong nhiều công ty trên toàn thế giới
00:38
that specialize in setting up accounts
in offshore tax havens
in offshore tax havens
9
26031
3531
chuyên về lĩnh vực lập tài khoản trốn thuế
ở các thiên đường thuế nước ngoài
ở các thiên đường thuế nước ngoài
giống như ở British Virgin Islands,
00:41
like the British Virgin Islands,
10
29586
2000
00:43
for rich and powerful people
who like to keep secrets.
who like to keep secrets.
11
31610
3672
cho những người giàu và quyền lực,
những người thích giữ bí mật.
những người thích giữ bí mật.
00:48
John Doe had managed to copy
every spreadsheet from this firm,
every spreadsheet from this firm,
12
36195
3538
John Doe đã tìm cách sao chép từng bảng tính
từ công ty này,
từ công ty này,
từng hồ sơ khách hàng,
00:51
every client file,
13
39757
1594
từng email,
00:53
every email,
14
41375
1699
00:55
from 1977 to the present day.
15
43098
2779
từ năm 1977 đến nay.
00:58
It represented the biggest cache
16
46912
2315
Nó cho thấy bộ lưu trữ lớn nhất
01:01
of inside information
into the tax haven system
into the tax haven system
17
49251
2786
của thông tin nội bộ vào hệ thống trốn thuế
01:04
that anyone had ever seen.
18
52061
1528
mà người ta đã từng thấy.
01:06
But it also presented a gigantic challenge
to investigative journalism.
to investigative journalism.
19
54092
4848
Nhưng nó cũng cho thấy một thử thách khổng lồ
cho báo chí điều tra
cho báo chí điều tra
01:11
Think about it:
11.5 million documents,
11.5 million documents,
20
59870
3932
Hãy thử nghĩ xem:
11,5 triệu tài liệu,
11,5 triệu tài liệu,
01:16
containing the secrets of people
from more than 200 different countries.
from more than 200 different countries.
21
64335
4090
chứa đựng bí mật của nhiều người
ở hơn 200 quốc gia khác nhau.
ở hơn 200 quốc gia khác nhau.
Bạn bắt đầu từ đâu
với một nguồn tài liệu lớn như vậy?
với một nguồn tài liệu lớn như vậy?
01:20
Where do you start
with such a vast resource?
with such a vast resource?
22
68449
2477
Bạn bắt đầu từ đâu để
bắt đầu kể một câu chuyện
bắt đầu kể một câu chuyện
01:22
Where do you even begin to tell a story
23
70950
2079
01:25
that can trail off
into every corner of the globe,
into every corner of the globe,
24
73053
2591
có thể ảnh hưởng
đến mọi ngõ ngách của thế giới
đến mọi ngõ ngách của thế giới
01:28
and that can affect almost
any person in any language,
any person in any language,
25
76367
3045
và có thể ảnh hường hầu như
đến tất cả mọi người ở mọi ngôn ngữ ,
đến tất cả mọi người ở mọi ngôn ngữ ,
01:31
sometimes in ways
they don't even know yet.
they don't even know yet.
26
79436
2427
thỉnh thoảng theo cách mà
họ thậm chí cũng không biết.
họ thậm chí cũng không biết.
01:34
John Doe had given the information
to two journalists
to two journalists
27
82513
2502
John Doe đã đưa thông tin
cho hai nhà báo
cho hai nhà báo
ở tờ báo Đức
Süddeutsche Zeitung.
Süddeutsche Zeitung.
01:37
at the German newspaper
Süddeutsche Zeitung.
Süddeutsche Zeitung.
28
85039
2615
01:40
He said he was motivated
by -- and I quote --
by -- and I quote --
29
88562
3234
Anh ấy nói rằng mình được thúc đẩy bởi--
và tôi trích dẫn --
và tôi trích dẫn --
"Quy mô của sự bất công
mà các tài liệu có thể tiết lộ."
mà các tài liệu có thể tiết lộ."
01:43
"The scale of the injustice
that the documents would reveal."
that the documents would reveal."
30
91820
3580
01:48
But one user alone can never make sense
31
96401
1983
Nhưng một người đơn độc không thể tìm ra ý nghĩa
01:50
of such a vast amount of information.
32
98408
1930
của một số lượng lớn thông tin như vậy.
01:52
So the Süddeutsche Zeitung reached out
33
100362
1862
Nên tờ Süddeutsche Zeitung tìm đến
01:54
to my organization in Washington, DC,
34
102248
2744
tổ chức của tôi ở Washington, DC,
01:57
The International Consortium
of Investigative Journalists.
of Investigative Journalists.
35
105016
3371
Hiệp Hội Các Nhà Báo Điều Tra Quốc Tế.
02:01
We decided to do something
that was the very opposite
that was the very opposite
36
109926
2574
Chúng tôi quyết định làm điều ngược lại
02:04
of everything we'd been taught
to do as journalists:
to do as journalists:
37
112524
2741
với những gì chúng tôi được dạy
để làm nhà báo:
để làm nhà báo:
02:07
share.
38
115289
1155
chia sẻ.
02:08
(Laughter)
39
116468
1381
(cười)
02:10
By nature, investigative
reporters are lone wolves.
reporters are lone wolves.
40
118324
3654
Về bản chất, phóng viên điều tra là
những con sói đơn độc.
những con sói đơn độc.
02:14
We fiercely guard our secrets,
41
122002
1829
Chúng tôi quyết liệt bảo vệ
các bí mật của mình,
các bí mật của mình,
02:15
at times even from our editors,
42
123855
1534
thỉnh thoảng thậm chí
khỏi các biên tập viên,
khỏi các biên tập viên,
02:17
because we know that the moment
we tell them what we have,
we tell them what we have,
43
125413
2860
bởi chúng tôi biết thời khắc chúng tôi
nói ra câu chuyện chúng tôi có,
nói ra câu chuyện chúng tôi có,
02:20
they'll want that story right away.
44
128297
1880
họ sẽ muốn câu chuyện đó ngay lập tức.
02:22
And to be frank,
45
130691
1298
Thẳng thắn mà nói,
02:24
when you get a good story,
46
132607
1422
khi bạn có một câu chuyện hay
02:26
you like to keep the glory to yourself.
47
134053
2404
bạn muốn giữ vinh quang đó cho chính mình.
02:29
But there's no doubt
that we live in a shrinking world,
that we live in a shrinking world,
48
137733
2609
Nhưng không nghi ngờ gì,
chúng ta đang sống trong một thế giới dần thu hẹp,
chúng ta đang sống trong một thế giới dần thu hẹp,
02:32
and that the media has largely
been slow to wake up to this.
been slow to wake up to this.
49
140366
3169
và truyền thông phần lớn rất chậm
bắt kịp với điều này.
bắt kịp với điều này.
02:35
The issues we report on
are more and more transnational.
are more and more transnational.
50
143559
3036
Vấn đề chúng tôi đưa ra càng ngày càng trở nên
xuyên quốc gia hơn.
xuyên quốc gia hơn.
02:39
Giant corporations operate
on a global level.
on a global level.
51
147135
2728
Các tập đoàn khổng lồ hoạt động
trên cấp độ toàn cầu.
trên cấp độ toàn cầu.
02:42
Environmental and health
crises are global.
crises are global.
52
150441
3293
Cuộc khủng hoảng môi trường
và sức khoẻ mang tính toàn cầu.
và sức khoẻ mang tính toàn cầu.
Vì vậy, dòng tài chính và khủng hoảng kinh tế
cũng là toàn cầu.
cũng là toàn cầu.
02:45
So, too, are financial flows
and financial crises.
and financial crises.
53
153758
2969
02:49
So it seems staggering
that journalism has been so late
that journalism has been so late
54
157488
3004
Nên lấy làm lạ rằng báo chí
đã quá muộn
đã quá muộn
02:52
to cover stories in a truly global way.
55
160516
2552
để kể câu chuyện ở quy mô toàn cầu.
02:55
And it also seems staggering
that journalism has been so slow
that journalism has been so slow
56
163783
3004
Và cũng lấy làm lạ rằng báo chí đã quá chậm
02:58
to wake up to the possibilities
that technology brings,
that technology brings,
57
166811
3409
để đánh thức những khả năng
mà công nghệ mang lại,
mà công nghệ mang lại,
03:02
rather than being frightened of it.
58
170244
2004
thay vì sợ hãi chúng.
03:05
The reason journalists
are scared of technology is this:
are scared of technology is this:
59
173666
2949
Lý do các nhà báo sợ hãi công nghệ là:
03:09
the profession's largest institutions
are going through tough times
are going through tough times
60
177477
3560
các tổ chức lớn nhất trong ngành
đang trải qua thời kỳ khó khăn
đang trải qua thời kỳ khó khăn
03:13
because of the changing way
that people are consuming news.
that people are consuming news.
61
181061
3238
do con người thay đổi
cách tiêu thụ tin tức.
cách tiêu thụ tin tức.
03:16
The advertising business models
that have sustained reporting are broken.
that have sustained reporting are broken.
62
184958
4492
Các mô hình kinh doanh quảng cáo
nhằm duy trì các tờ báo bị đổ vỡ.
nhằm duy trì các tờ báo bị đổ vỡ.
03:21
And this has plunged
journalism into crisis,
journalism into crisis,
63
189890
2658
Và điều này đã đưa báo chí
vào cuộc khủng hoảng,
vào cuộc khủng hoảng,
03:24
forcing those institutions
to reexamine how they function.
to reexamine how they function.
64
192572
4095
buộc các tổ chức phải
xem xét lại cách họ hoạt động.
xem xét lại cách họ hoạt động.
03:30
But where there is crisis,
65
198258
1653
Nhưng ở đâu có khủng hoảng,
03:31
there is also opportunity.
66
199935
1523
ở đó cũng có cơ hội.
03:34
The first challenge presented
67
202013
1454
Thử thách đầu tiên
03:35
by what would eventually become
known as the Panama Papers
known as the Panama Papers
68
203491
2848
mà sau này sẽ được biết tới là Hồ sơ Panama
là làm cho các tài liệu dễ tìm kiếm và dễ đọc
03:38
was to make the documents
searchable and readable.
searchable and readable.
69
206363
2549
03:40
There were nearly five million emails,
70
208936
2627
Có gần năm triệu email,
03:43
two million PDFs that needed
to be scanned and indexed,
to be scanned and indexed,
71
211587
3313
hai triệu bản PDF cần được
scan và lập mục lục,
scan và lập mục lục,
và hàng triệu tài liệu và
các loại giấy tờ khác.
các loại giấy tờ khác.
03:46
and millions more files
and other kinds of documents.
and other kinds of documents.
72
214924
2812
03:50
They all needed to be housed
in a safe and secure location
in a safe and secure location
73
218162
2837
Tất cả chúng đều cần được cất giữ
tại một vị trí an toàn
tại một vị trí an toàn
trên dữ liệu đám mây.
03:53
in the cloud.
74
221023
1157
03:54
We next invited reporters
to have a look at the documents.
to have a look at the documents.
75
222961
3471
Tiếp theo chúng tôi mời các phóng viên
cùng xem các văn bản.
cùng xem các văn bản.
Tổng cộng, phóng viên từ hơn
100 tổ chức truyền thông
100 tổ chức truyền thông
03:58
In all, reporters from more
than 100 media organizations
than 100 media organizations
76
226456
3860
04:02
in 76 countries --
77
230340
1643
ở 76 quốc gia
04:04
from the BBC in Britain
78
232433
2045
từ BBC ở Anh
04:06
to Le Monde newspaper in France
79
234502
2216
đến tờ Le Monde ở Pháp
04:08
to the Asahi Shimbun in Japan.
80
236742
2388
đến tờ Asahi Shimbun từ Nhật Bản.
04:12
"Native eyes on native names,"
we called it, the idea being,
we called it, the idea being,
81
240473
3750
"Những đôi mắt bản xứ rà soát những cái tên ở bản xứ"
chúng tôi gọi ý tưởng này như thế
chúng tôi gọi ý tưởng này như thế
04:16
who best to tell you
who was important to Nigeria
who was important to Nigeria
82
244247
3359
người phù hợp nhất để nói cho bạn
chuyện gì quan trọng với Nigeria
chuyện gì quan trọng với Nigeria
04:19
than a Nigerian journalist?
83
247630
1570
còn ai hơn một nhà báo Nigeria?
04:21
Who best in Canada than a Canadian?
84
249623
2125
Ai hiểu biết về Canada
hơn một người Canada?
hơn một người Canada?
04:24
There were only two rules
for everyone who was invited:
for everyone who was invited:
85
252247
3056
Chỉ có hai quy tắc cho tất cả
những người được mời tham gia:
những người được mời tham gia:
04:27
we all agreed to share everything
that we found with everybody else,
that we found with everybody else,
86
255327
4182
chúng tôi đều đồng ý chia sẻ tất cả những gì
chúng tôi tìm thấy với mọi người,
chúng tôi tìm thấy với mọi người,
04:32
and we all agreed to publish
together on the same day.
together on the same day.
87
260335
2634
và chúng tôi đồng ý công bố cùng nhau
vào cùng một ngày.
vào cùng một ngày.
04:35
We chose our media partners based on trust
88
263769
2035
Chúng tôi chọn các đối tác truyền thông
dựa trên sự tin tưởng
dựa trên sự tin tưởng
đã được xây dựng qua các dự án
hợp tác nhỏ từ trước
hợp tác nhỏ từ trước
04:37
that had been built up through
previous smaller collaborations
previous smaller collaborations
89
265828
3218
04:41
and also from leads
that jumped out from the documents.
that jumped out from the documents.
90
269070
3007
và cũng từ các tư liệu
từ các văn bản.
từ các văn bản.
04:44
Over the next few months,
91
272625
1235
Trong vài tháng sau đó,
04:45
my small nonprofit organization
of less than 20 people
of less than 20 people
92
273884
2658
tổ chức nhỏ phi lợi nhuận của tôi
với ít hơn 20 người
với ít hơn 20 người
04:48
was joined by more than 350 other
reporters from 25 language groups.
reporters from 25 language groups.
93
276566
4433
đã mời được 350 phóng viên
đến từ 25 nhóm ngôn ngữ.
đến từ 25 nhóm ngôn ngữ.
04:54
The biggest information leak in history
94
282035
1922
Vụ rò rỉ thông tin lớn nhất lịch sử
04:55
had now spawned the biggest
journalism collaboration in history:
journalism collaboration in history:
95
283981
3396
đã tạo ra sự hợp tác báo chí
lớn nhất lịch sử:
lớn nhất lịch sử:
05:00
376 sets of native eyes doing
what journalists normally never do,
what journalists normally never do,
96
288091
6088
376 cặp mắt bản địa làm công việc mà
các nhà báo thường không làm,
các nhà báo thường không làm,
làm việc vai kề vai,
05:06
working shoulder to shoulder,
97
294203
1611
05:07
sharing information,
98
295838
1626
chia sẻ thông tin,
05:09
but telling no one.
99
297488
1417
nhưng không nói cho ai khác,
05:12
For it became clear at this point
100
300102
1599
Để nó trở nên rõ ràng vào thời điểm này
05:13
that in order to make
the biggest kind of noise,
the biggest kind of noise,
101
301725
2357
rằng để tạo ra
tiếng vang lớn nhất,
tiếng vang lớn nhất,
05:16
we first needed
the biggest kind of silence.
the biggest kind of silence.
102
304106
3185
đầu tiên chúng tôi cần
sự im lặng lớn nhất.
sự im lặng lớn nhất.
05:20
To manage the project
over the many months it would take,
over the many months it would take,
103
308490
2730
Để quản lý dự án trong nhiều tháng
05:23
we built a secure virtual newsroom.
104
311244
1817
chúng tôi tạo nên một toàn soạn ảo
được bảo mật.
được bảo mật.
05:25
We used encrypted communication systems,
105
313085
2475
Chúng tôi sử dụng hệ thống giao tiếp
được mã hoá,
được mã hoá,
05:28
and we built a specially
designed search engine.
designed search engine.
106
316157
2690
và chúng tôi xây dựng một công cụ tìm kiếm
được thiết kế riêng.
được thiết kế riêng.
05:30
Inside the virtual newsroom,
107
318871
1627
Bên trong toà soạn ảo,
05:32
the reporters could gather
around the themes
around the themes
108
320522
2087
các phóng viên có thể
thu thập thông tin quanh các chủ đề
thu thập thông tin quanh các chủ đề
05:34
that were emerging from the documents.
109
322633
1981
nổi bật lên từ các tài liệu.
05:36
Those interested in blood diamonds
or exotic art, for instance,
or exotic art, for instance,
110
324638
5306
Ví dụ, những ai quan tâm
đến kim cương máu hay nghệ thuật
đến kim cương máu hay nghệ thuật
05:41
could share information about how
the offshore world was being used
the offshore world was being used
111
329968
3190
có thể chia sẻ thông tin về việc
làm thế nào để lãnh thổ miễn thuế được dùng
làm thế nào để lãnh thổ miễn thuế được dùng
05:45
to hide the trade in both
of those commodities.
of those commodities.
112
333182
2207
để che giấu sự giao thương cho các nhu cầu đó
05:47
Those interested in sport
could share information
could share information
113
335413
2440
Những ai quan tâm đến thể thao
có thể chia sẻ thông tin
có thể chia sẻ thông tin
về việc các ngôi sao thể thao nổi tiếng
đưa bản quyền hình ảnh của họ
đưa bản quyền hình ảnh của họ
05:49
about how famous sports stars
were putting their image rights
were putting their image rights
114
337877
3265
05:53
into offshore companies,
115
341166
1524
đến các công ty ở nước ngoài
05:54
thereby likely avoiding taxes
116
342714
2263
và như thế có thể tránh thuế
05:57
in the countries
where they plied their trade.
where they plied their trade.
117
345001
2476
ở các nước nơi họ tiến hành giao thương.
06:00
But perhaps most exciting of all
118
348097
1788
Nhưng có lẽ điều thú vị nhất
06:01
were the number of world leaders
and elect politicians
and elect politicians
119
349909
3477
là con số các nhà lãnh đạo
và các chính trị gia của thế giới
và các chính trị gia của thế giới
06:05
that were emerging from the documents --
120
353410
2028
có mặt trong các tài liệu --
06:08
figures like Petro Poroshenko in Ukraine,
121
356540
3009
những người như Petro Poroshenko ở Ukraine,
06:12
close associates
of Vladimir Putin in Russia
of Vladimir Putin in Russia
122
360824
3526
cộng sự gần gũi với Vladimir Putin ở Nga
06:17
and the British Prime Minister,
David Cameron, who is linked
David Cameron, who is linked
123
365852
3157
và thủ tướng Anh David Cameron,
06:21
through his late father, Ian Cameron.
124
369033
2317
thông qua người cha quá cố của ông,Ian Cameron.
06:24
Buried in the documents
were secret offshore entities,
were secret offshore entities,
125
372529
3231
Chôn sâu trong các tài liệu
là các tổ chức nước ngoài bí mật,
là các tổ chức nước ngoài bí mật,
như Wintris Inc.,
06:27
such as Wintris Inc.,
126
375784
1788
06:30
a company in the British Virgin Islands
127
378427
1876
một công ty ở quần đảo British Virgin
06:32
that had actually belonged
to the sitting Icelandic prime minister.
to the sitting Icelandic prime minister.
128
380327
3642
mà thực ra thuộc về
Thủ tướng đương nhiệm Iceland.
Thủ tướng đương nhiệm Iceland.
06:36
I like to refer to Johannes Kristjansson,
129
384435
2411
Tôi muốn đề cập tới Johannes Kristjansson,
06:38
the Icelandic reporter
we invited to join the project,
we invited to join the project,
130
386870
2917
một phóng viên Iceland
đã được chúng tôi mời tham gia dự án,
đã được chúng tôi mời tham gia dự án,
06:41
as the loneliest man in the world.
131
389811
1872
như một người đàn ông
cô độc nhất trên thế giới.
cô độc nhất trên thế giới.
06:44
For nine months, he refused paid work
132
392231
2289
Trong chín tháng, ông từ chối nhận tiền
để làm công việc này
để làm công việc này
06:46
and lived off the earnings of his wife.
133
394544
2083
và sống bằng thu nhập của vợ mình.
06:49
He pasted tarps
over the windows of his home
over the windows of his home
134
397308
2083
Ông dán giấy
lên các cửa sổ nhà mình
lên các cửa sổ nhà mình
06:51
to prevent prying eyes
during the long Icelandic winter.
during the long Icelandic winter.
135
399415
3530
để tránh những con mắt tò mò
trong suốt mùa đông dài ở Iceland.
trong suốt mùa đông dài ở Iceland.
06:55
And he soon ran out of excuses
to explain his many absences,
to explain his many absences,
136
403505
3798
Và khi ông không thể thanh minh
cho nhiều lần vắng mặt của mình,
cho nhiều lần vắng mặt của mình,
06:59
as he worked red-eyed,
137
407327
1566
bởi anh đã làm việc đến đỏ mắt,
07:00
night after night,
138
408917
1206
đêm này qua đêm khác,
07:02
month after month.
139
410147
1237
tháng này qua tháng khác.
07:03
In all that time, he sat on information
140
411972
2348
Trong suốt thời gian đó,
anh ấy ngồi trên lượng thông tin
anh ấy ngồi trên lượng thông tin
07:06
that would eventually bring down
the leader of his country.
the leader of his country.
141
414344
3243
có thể hạ bệ
nhà lãnh đạo của đất nước mình.
nhà lãnh đạo của đất nước mình.
07:10
Now, when you're an investigative reporter
and you make an amazing discovery,
and you make an amazing discovery,
142
418100
3689
Giờ đây, khi bạn là một phóng viên điều tra
và bạn có một khám phá tuyệt vời,
và bạn có một khám phá tuyệt vời,
07:13
such as your prime minster can be linked
to a secret offshore company,
to a secret offshore company,
143
421813
3881
như Thủ tướng nước bạn có thể liên quan
đến một công ty nước ngoài bí mật
đến một công ty nước ngoài bí mật
07:17
that that company has a financial
interest in Icelandic banks --
interest in Icelandic banks --
144
425718
4126
và công ty đó có lãi suất tài chính
trong các ngân hàng Iceland --
trong các ngân hàng Iceland --
07:21
the very issue he's been elected on --
145
429868
2350
vấn đề chính mà nhờ đó ông ta được bầu--
07:24
well, your instinct
is to scream out very loud.
is to scream out very loud.
146
432242
2650
bản năng của bạn là muốn hét lên thật to.
07:28
Instead, as one of the few people
that he could speak to,
that he could speak to,
147
436044
2894
Thay vào đó, là một trong số ít
những người anh ấy có thể chia sẻ,
những người anh ấy có thể chia sẻ,
07:30
Johannes and I shared
a kind of gallows humor.
a kind of gallows humor.
148
438962
2951
Johannes và tôi chia sẻ
một sự hài hước cay đắng
một sự hài hước cay đắng
07:34
"Wintris is coming," he used to say.
149
442391
1721
"Wintris đang tới đó,"
anh ấy thường nói như thế.
anh ấy thường nói như thế.
07:36
(Laughter)
150
444136
1529
(Cười)
07:37
(Applause)
151
445689
1997
(Vỗ tay)
07:41
We were big fans of "Game of Thrones."
152
449314
2250
Chúng tôi là những fan bự của "Game of Thrones."
07:44
When reporters like Johannes
wanted to scream,
wanted to scream,
153
452759
3136
Khi những phóng viên như Johannes
muốn hét lên,
muốn hét lên,
07:47
they did so inside the virtual newsroom,
154
455919
2675
họ hét lên trong toà soạn ảo,
07:50
and then they turned
those screams into stories
those screams into stories
155
458618
2219
và họ biến tiếng hét đó thành những câu chuyện
07:52
by going outside the documents
to court records,
to court records,
156
460861
3118
bằng cách chuyển những tài liệu đó
thành hồ sơ vụ án
thành hồ sơ vụ án
07:56
official company registers,
157
464479
1660
đăng ký công ty trốn thuế chính thức,
07:58
and by eventually putting questions
to those that we intended to name.
to those that we intended to name.
158
466163
4045
và cuối cùng bằng cách đặt câu hỏi
cho những người mà chúng tôi định gọi tên
cho những người mà chúng tôi định gọi tên
08:03
Panama Papers actually allowed
the reporters to look at the world
the reporters to look at the world
159
471178
4032
Hồ sơ Panama thực sự cho phép
các phóng viên nhìn thấy thế giới
các phóng viên nhìn thấy thế giới
qua một lăng kính khác với mọi người.
08:07
through a different lens
from everybody else.
from everybody else.
160
475234
2616
08:09
As we were researching the story,
161
477874
1920
Trong khi chúng tôi nghiên cứu các câu chuyện,
không liên quan đến mình,
08:11
unconnected to us,
162
479818
1418
08:13
a major political bribery scandal
happened in Brazil.
happened in Brazil.
163
481260
3131
một vụ bê bối chính trị lớn
xảy ra ở Brazil.
xảy ra ở Brazil.
08:17
A new leader was elected in Argentina.
164
485339
2615
Một nhà lãnh đạo mới được bầu lên ở Argentina.
08:20
The FBI began to indict officials at FIFA,
165
488608
3891
FBI bắt đầu truy tố các quan chức ở FIFA,
08:24
the organization that controls
the world of professional soccer.
the world of professional soccer.
166
492523
3803
tổ chức kiếm soát giới bóng đá chuyên nghiệp.
08:29
The Panama Papers
actually had unique insights
actually had unique insights
167
497089
2277
Hồ sơ Panama thực sự có các thông tin độc nhất
08:31
into each one of these unfolding events.
168
499390
2246
cho từng sự kiện xảy ra.
08:33
So you can imagine the pressure
and the ego dramas
and the ego dramas
169
501660
3440
Cho nên bạn có thể tưởng tượng ra
áp lực và những kịch tính
áp lực và những kịch tính
08:37
that could have ruined
what we were trying to do.
what we were trying to do.
170
505124
2489
có thể đã huỷ hoại những gì
chúng tôi đang cố gắng làm.
chúng tôi đang cố gắng làm.
08:39
Any of one of these journalists,
171
507637
1538
Bất kỳ ai trong số các nhà báo này,
08:41
they could have broken the pact.
172
509199
1721
họ cũng có thể đã phá vỡ hiệp ước.
08:42
But they didn't.
173
510944
1150
Nhưng không ai làm thế.
08:44
And on April 3 this year,
174
512464
1568
Và vào ngày 3 tháng 4 năm nay,
08:46
at exactly 8pm German time,
175
514056
2181
vào đúng 8h tối giờ Đức,
08:48
we published simultaneously
in 76 countries.
in 76 countries.
176
516261
3477
chúng tôi đồng thời công bố ở 76 quốc gia.
08:52
(Applause)
177
520220
6983
(Vỗ tay)
09:03
The Panama Papers quickly became
one of the biggest stories of the year.
one of the biggest stories of the year.
178
531640
3612
Hồ sơ Panama nhanh chóng trở thành
một trong những câu chuyện lớn nhất của năm.
một trong những câu chuyện lớn nhất của năm.
Đây là cảnh ở Iceland
một ngày sau khi chúng tôi công bố.
một ngày sau khi chúng tôi công bố.
09:07
This is the scene in Iceland
the day after we published.
the day after we published.
179
535276
3204
09:10
It was the first of many protests.
180
538504
2144
Đó là cuộc biểu tình đầu tiên
trong số nhiều cuộc biểu tình
trong số nhiều cuộc biểu tình
09:13
The Icelandic prime minister
had to resign.
had to resign.
181
541047
2360
Thủ tướng Iceland đã phải từ chức.
Đó là vụ từ chức đầu tiên
trong nhiều vụ từ chức khác
trong nhiều vụ từ chức khác
09:15
It was a first of many resignations.
182
543431
2348
09:18
We spotlighted many famous people
such as Lionel Messi,
such as Lionel Messi,
183
546275
3563
Chúng tôi phát hiện ra
nhiều người nổi tiếng, như Lionel Messi,
nhiều người nổi tiếng, như Lionel Messi,
09:21
the most famous
soccer player in the world.
soccer player in the world.
184
549862
2328
cầu thủ bóng đá nổi tiếng nhất thế giới.
09:24
And there were some
unintended consequences.
unintended consequences.
185
552726
2290
Và đã có một số hậu quả không lường.
09:27
These alleged members
of a Mexican drug cartel were arrested
of a Mexican drug cartel were arrested
186
555454
3677
Những thành viên tình nghi
của một tổ chức ma tuý Mexico bị bắt
của một tổ chức ma tuý Mexico bị bắt
09:31
after we published details
about their hideout.
about their hideout.
187
559155
2851
sau khi chúng tôi công bố thông tin
về nơi ẩn náu của chúng.
về nơi ẩn náu của chúng.
09:34
They'd been using the address
188
562615
1940
Chúng đã sử dụng địa chỉ
để đăng ký một công ty nước ngoài.
09:36
to register their offshore company.
189
564579
1970
09:38
(Laughter)
190
566573
2795
(Cười)
09:43
There's a kind of irony
in what we've been able to do.
in what we've been able to do.
191
571091
2561
Có một sự châm biếm
trong những việc chúng tôi có thể làm.
trong những việc chúng tôi có thể làm.
Công nghệ -- mạng Internet --
đã phá vỡ mô hình kinh doanh báo chí
đã phá vỡ mô hình kinh doanh báo chí
09:45
The technology -- the Internet --
that has broken the business model
that has broken the business model
192
573676
3706
09:49
is allowing us to reinvent
journalism itself.
journalism itself.
193
577406
2554
lại cho phép chúng tôi tái tạo lại chính nền báo chí
09:52
And this dynamic is producing
194
580516
1688
Và sự năng động này đang tạo ra
09:54
unprecedented levels
of transparency and impact.
of transparency and impact.
195
582228
2840
sự minh bạch và tác động chưa từng có
09:57
We showed how a group of journalists
can effect change across the world
can effect change across the world
196
585772
3486
Chúng tôi cho thấy làm thế nào mà
một nhóm các nhà báo có thể ảnh hưởng đến sự thay đổi thế giới
một nhóm các nhà báo có thể ảnh hưởng đến sự thay đổi thế giới
10:01
by applying new methods
and old-fashioned journalism techniques
and old-fashioned journalism techniques
197
589282
3980
bằng cách áp dụng phương pháp mới
và kỹ năng báo chí cũ
và kỹ năng báo chí cũ
10:05
to vast amounts of leaked information.
198
593286
2404
vào số lượng lớn các thông tin bị rò rỉ.
10:08
We put all-important context
around what was given to us by John Doe.
around what was given to us by John Doe.
199
596319
4252
Chúng tôi đưa tất cả các bối cảnh quan trọng
quanh những gì John Doe cung cấp.
quanh những gì John Doe cung cấp.
10:13
And by sharing resources,
200
601205
1585
Và bằng cách chia sẻ tài nguyên,
10:14
we were able to dig deep --
201
602814
1689
chúng tôi có thể đào sâu --
10:16
much deeper and longer than most
media organizations allow these days,
media organizations allow these days,
202
604527
4375
sâu hơn và xa hơn những gì
hầu hết các tổ chức truyền thông cho phép lúc này,
hầu hết các tổ chức truyền thông cho phép lúc này,
vì các vấn đề tài chính.
10:20
because of financial concerns.
203
608926
1743
10:23
Now, it was a big risk,
204
611500
1583
Giờ đây, nó là một nguy cơ lớn,
10:25
and it wouldn't work for every story,
205
613107
1988
và nó có thể không hiệu quả cho tất cả các câu chuyện,
10:27
but we showed with the Panama Papers
206
615119
2004
nhưng chúng tôi cho thấy với hồ sơ Panama
10:29
that you can write about any country
from just about anywhere,
from just about anywhere,
207
617147
2938
bạn có thể viết về bất kỳ quốc gia nào
hầu như từ bất cứ đâu,
hầu như từ bất cứ đâu,
10:32
and then choose your preferred
battleground to defend your work.
battleground to defend your work.
208
620109
3514
và sau đó chọn chiến trường
để bảo vệ công việc của bạn.
để bảo vệ công việc của bạn.
10:36
Try obtaining a court injunction
209
624195
1575
Hãy thử tìm một toà án
10:37
that would prevent the telling
of a story in 76 different countries.
of a story in 76 different countries.
210
625794
3920
có thể chặn việc kể câu chuyện
từ 76 nước khác nhau.
từ 76 nước khác nhau.
10:42
Try stopping the inevitable.
211
630377
1687
Hãy thử dừng việc không thể dừng.
10:45
Shortly after we published,
I got a three-word text from Johannes:
I got a three-word text from Johannes:
212
633353
3730
Không lâu sau khi chúng tôi công bố,
tôi nhận được tin nhắn gồm 3 chữ từ Johannes:
tôi nhận được tin nhắn gồm 3 chữ từ Johannes:
10:49
"Wintris has arrived."
213
637804
2218
"Wintris đến rồi."
10:52
(Laughter)
214
640046
1398
(Cười)
10:53
It had arrived and so, too, perhaps
has a new era for journalism.
has a new era for journalism.
215
641468
3732
Nó đã đến, và có lẽ mở ra
một kỷ nguyên mới cho báo chí.
một kỷ nguyên mới cho báo chí.
10:57
Thank you.
216
645673
1156
Xin cảm ơn.
10:58
(Applause)
217
646853
6954
(Vỗ tay)
11:09
Bruno Giussani: Gerard, thank you.
218
657612
1660
Bruno Giussani: Gerard, cảm ơn anh.
11:11
I guess you're going to send
that applause to the 350 journalists
that applause to the 350 journalists
219
659296
3075
Tôi đoán anh sẽ gửi tràng pháo tay này
đến 350 nhà báo
đến 350 nhà báo
những người đã làm việc cùng anh, đúng không?
11:14
who worked with you, right?
220
662395
1578
Vâng, một số câu hỏi tôi muốn hỏi anh.
11:15
Now, a couple of questions
I would like to ask.
I would like to ask.
221
663997
2211
11:18
The first one is,
222
666232
1167
Câu hỏi thứ nhất,
11:19
you'd been working
in secrecy for over a year
in secrecy for over a year
223
667423
2668
anh đã làm việc trong bí mật
trong vòng hơn một năm
trong vòng hơn một năm
với 350 đồng nghiệp từ khắp thế giới --
11:22
with 350-something colleagues
from all over the world --
from all over the world --
224
670115
3626
có giây phút nào anh nghĩ rằng
11:25
was there ever a moment when you thought
225
673765
3331
11:29
that the leak may be leaked,
226
677120
2128
sự rò rỉ có thể xảy ra,
11:31
that the collaboration may just be broken
227
679272
2703
sự hợp tác này có thể bị phá vỡ
11:33
by somebody publishing a story?
228
681999
1579
bởi ai đó đăng một bài báo?
11:35
Or somebody not in the group
releasing some information
releasing some information
229
683602
2818
Hoặc ai đó không ở trong nhóm
đăng thông tin
đăng thông tin
11:38
that they got to know?
230
686444
1321
mà họ biết được?
11:40
Gerard Ryle: We had a series
of crises along the way,
of crises along the way,
231
688228
2652
Gerard Ryle: chúng tôi có một loạt các khủng hoảng,
11:42
including when something major
was happening in the world,
was happening in the world,
232
690904
2731
cả chuyện khi một số vụ lớn
xảy ra trên thế giới,
xảy ra trên thế giới,
các nhà báo từ những nước đó
muốn xuất bản ngay lập tức.
muốn xuất bản ngay lập tức.
11:45
the journalists from that country
wanted to publish right away.
wanted to publish right away.
233
693659
3023
11:48
We had to calm them down.
234
696706
1209
Chúng tôi phải giúp họ bình tĩnh lại.
11:49
Probably the biggest crisis we had
was a week before publication.
was a week before publication.
235
697939
3144
Khủng hoảng lớn nhất chúng tôi trải qua
là khoảng một tuần trước khi công bố
là khoảng một tuần trước khi công bố
11:53
We'd sent a series of questions
to the associates of Vladimir Putin,
to the associates of Vladimir Putin,
236
701107
4011
Chúng tôi gửi một loạt các câu hỏi
đến các cộng sự của Vladimir Putin,
đến các cộng sự của Vladimir Putin,
11:57
but instead of responding,
237
705142
1493
nhưng thay vì trả lời,
11:58
the Kremlin actually held
a press conference and denounced us,
a press conference and denounced us,
238
706659
2963
Điện Kremlin lại tổ chức họp báo và tố cáo chúng tôi
và tố cáo toàn bộ sự việc như là,
tôi đoán, một âm mưu của phương Tây.
tôi đoán, một âm mưu của phương Tây.
12:01
and denounced the whole thing
as being, I guess, a plot from the West.
as being, I guess, a plot from the West.
239
709646
3417
Vào thời điểm đó, Putin nghĩ là
nó chỉ nhắm vào ông ta.
nó chỉ nhắm vào ông ta.
12:05
At that point, Putin thought
it was just about him.
it was just about him.
240
713087
3016
12:08
And, of course, a lot of editors
around the world
around the world
241
716127
2504
Và, đương nhiên, rất nhiều biên tập viên
trên toàn thế giới
trên toàn thế giới
12:10
were very nervous about this.
242
718655
1701
rất lo lắng về điều này.
Họ nghĩ câu chuyện sắp bị lộ.
12:12
They thought the story
was going to get out.
was going to get out.
243
720380
2063
Bạn có thể tưởng tượng lượng thời gian
họ bỏ ra,
họ bỏ ra,
12:14
You can imagine the amount
of time they'd spent,
of time they'd spent,
244
722467
2253
12:16
the amount of resources,
money spent on this.
money spent on this.
245
724744
2159
lượng tài nguyên, tiền bạc bỏ ra.
Nên tôi đã phải dành tuần cuối cùng
giúp mọi người bình tĩnh lại,
giúp mọi người bình tĩnh lại,
12:18
So I had to basically spend
the last week calming everyone down,
the last week calming everyone down,
246
726927
3037
12:21
a bit like a general,
where you're holding your troops back:
where you're holding your troops back:
247
729988
2882
giống như một vị tướng,
khi bạn đang phải kìm quân:
khi bạn đang phải kìm quân:
12:24
"Calm, remain calm."
248
732894
1300
"Bình tĩnh, giữ bình tĩnh."
12:26
And then eventually,
of course, they all did.
of course, they all did.
249
734218
2152
Và cuối cùng, mọi người đã làm được.
12:29
BG: And then a couple weeks ago or so,
250
737323
2468
BG: Và vài tuần sau đó,
anh đã công bố rất nhiều tài liệu
cùng một cơ sở dữ liệu mở
cùng một cơ sở dữ liệu mở
12:31
you released a lot of the documents
as an open database
as an open database
251
739815
3969
12:35
for everybody to search
via keyword, essentially.
via keyword, essentially.
252
743808
2736
cho tất cả mọi người có thể tìm kiếm
thông qua từ khoá.
thông qua từ khoá.
12:39
GR: We very much believe
253
747029
1165
GR: Chúng tôi rất tin rằng
12:40
that the basic information
about the offshore world
about the offshore world
254
748218
2402
các thông tin cơ bản
về các thiên đường trốn thuế
về các thiên đường trốn thuế
12:42
should be made public.
255
750644
1153
đều cần được công khai.
12:43
Now, we didn't publish
the underlying documents
the underlying documents
256
751821
2877
Giờ đây, chúng tôi không xuất bản
các tài liệu mật
các tài liệu mật
12:46
of the journalists we're working with.
257
754722
1865
của các nhà báo chúng tôi đang làm việc cùng.
12:48
But the basic information
such as the name of a person,
such as the name of a person,
258
756611
2582
Nhưng những thông tin cơ bản như
tên của một người,
tên của một người,
12:51
what their offshore company was
and the name of that company,
and the name of that company,
259
759217
2924
công ty ở nước ngoài của họ là gì,
và tên của công ty đó,
và tên của công ty đó,
12:54
is now all available online.
260
762165
1356
tất cả đều có sẵn trên mạng.
12:55
In fact, the biggest resource
of its kind basically is out there now
of its kind basically is out there now
261
763545
3960
Thực tế là, nguồn dữ liệu lớn nhất
cơ bản là có ngoài kia.
cơ bản là có ngoài kia.
13:00
BG: Gerard, thank you for the work you do.
262
768374
1873
BG: Gerard, cảm ơn vì công việc anh đã làm.
13:02
GR: Thank you.
263
770271
1158
GR: Xin cảm ơn.
13:03
(Applause)
264
771453
3513
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Gerard Ryle - Investigative journalistAs director of the International Consortium of Investigative Journalists, Gerard Ryle is one of the key figures behind the Panama Papers.
Why you should listen
Gerard Ryle is the director of the International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) in Washington, DC.
When journalists at the Süddeutsche Zeitung newspaper in Germany got hold of the documents from a whistleblower, their volume and complexity pushed them to turn to the ICIJ, which brought together 376 investigative journalists from more than 100 news organizations in 76 countries.
The reporters spent months collaborating in researching and checking the documents, using protected communication channels, bespoke search engines and other specialized tools built by ICIJ, and ICIJ coordinated the release of the information across the world. It was the biggest cross-border collaboration in journalism history. The Panama Papers resulted in resignations or political outcries in Britain, Iceland, Spain, Malta and Pakistan and triggered dozens of official inquires around the world.
Before joining as the ICIJ's first non-American director in September 2011, Ryle spent more than 25 years working as an investigative reporter, author and editor in Australia and in Ireland. He has more than 60 journalism awards from six countries, including honors from the George Polk Awards, Harvard University and the University of Liege. Reporters Without Borders has described his work with ICIJ as "the future of investigative journalism worldwide."
(Photo: Le Monde / Melissa Golden)
Gerard Ryle | Speaker | TED.com