TED2010
Michael Specter: The danger of science denial
1: 1
Filmed:
Readability: 3
2,161,284 views
1
Michael Specter - Writer
Michael Specter is a staff writer for the New Yorker. His new book, Denialism, asks why we have increasingly begun to fear scientific advances instead of embracing them. Full bio
Michael Specter is a staff writer for the New Yorker. His new book, Denialism, asks why we have increasingly begun to fear scientific advances instead of embracing them. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Let's pretend right here we have a machine.
0
0
3000
Hãy giả vờ như ngay tại đây
chúng ta có một cỗ máy
chúng ta có một cỗ máy
00:18
A big machine, a cool, TED-ish machine,
1
3000
2000
Một cỗ máy lớn, một cỗ máy TED thú vị,
00:20
and it's a time machine.
2
5000
2000
và nó là một cỗ máy thời gian.
Và mỗi người ở đây đều phải sử dụng nó.
00:22
And everyone in this room has to get into it.
3
7000
2000
00:24
And you can go backwards, you can go forwards;
4
9000
2000
Và bạn có thể đi tới quá khứ hay tương lai
00:26
you cannot stay where you are.
5
11000
2000
nhưng bạn không được ở hiện tại của mình.
Tôi tự hỏi bạn chọn gì, vì tôi đã hỏi
00:28
And I wonder what you'd choose, because I've been asking my friends
6
13000
2000
bạn mình câu hỏi này nhiều lần
và họ đều muốn quay về quá khứ.
và họ đều muốn quay về quá khứ.
00:30
this question a lot lately and they all want to go back.
7
15000
3000
00:33
I don't know. They want to go back before there were automobiles
8
18000
2000
Có thể họ muốn quay lại
trước thời có ô tô
trước thời có ô tô
00:35
or Twitter or "American Idol."
9
20000
2000
hay Twitter hay "American Idol."
00:37
I don't know.
10
22000
2000
Tôi không biết.
00:39
I'm convinced that there's some sort of pull
11
24000
2000
Tôi tin là có sức hút nào đấy
00:41
to nostalgia, to wishful thinking.
12
26000
2000
với sự luyến tiếc quá khứ, sự mơ tưởng.
00:43
And I understand that.
13
28000
2000
Và tôi hiểu điều đó.
00:45
I'm not part of that crowd, I have to say.
14
30000
3000
Thật lòng mà nói thì
tôi không thuộc nhóm đó.
tôi không thuộc nhóm đó.
Tôi không quay lại,
không phải vì không thích mạo hiểm
không phải vì không thích mạo hiểm
00:48
I don't want to go back, and it's not because I'm adventurous.
15
33000
2000
00:50
It's because possibilities on this planet,
16
35000
2000
Mà bởi vì trên hành tinh này,
00:52
they don't go back, they go forward.
17
37000
2000
họ không đi ngược lại,
họ tiến lên.
họ tiến lên.
00:54
So I want to get in the machine, and I want to go forward.
18
39000
3000
Bởi vậy nếu tôi có dùng cái máy,
thì tôi sẽ đi tới tương lai
thì tôi sẽ đi tới tương lai
00:57
This is the greatest time there's ever been on this planet
19
42000
3000
Đây là thời đại tuyệt vời nhất
trong lịch sử của hành tinh này
trong lịch sử của hành tinh này
01:00
by any measure that you wish to choose:
20
45000
2000
xét trên bất kỳ phương diện nào
01:02
health, wealth,
21
47000
2000
sức khỏe, của cải,
01:04
mobility, opportunity,
22
49000
2000
tính linh hoạt, cơ hội,
01:06
declining rates of disease ...
23
51000
2000
tỉ lệ bệnh tật giảm ...
Chưa từng có một thời đại nào như vậy.
01:08
There's never been a time like this.
24
53000
2000
Ông cố và bà cố của tôi đều mất
01:10
My great-grandparents died, all of them,
25
55000
2000
01:12
by the time they were 60.
26
57000
2000
khi họ 60 tuổi.
01:14
My grandparents pushed that number to 70.
27
59000
2000
Con số đó tăng lên 70 đối với ông bà tôi.
01:16
My parents are closing in on 80.
28
61000
2000
Bố mẹ tôi thì đang gần 80.
01:18
So there better be
29
63000
3000
Và rất có thể là
01:21
a nine at the beginning of my death number.
30
66000
3000
tuổi thọ của tôi sẽ bắt đầu bằng số 9.
01:24
But it's not even about people like us,
31
69000
2000
Nhưng nó không phải về
những người như chúng ta,
những người như chúng ta,
01:26
because this is a bigger deal than that.
32
71000
3000
nó còn to lớn hơn nhiều.
01:29
A kid born in New Delhi today
33
74000
2000
Ngày nay, một đứa trẻ sinh ra ở New Delhi
01:31
can expect to live as long as
34
76000
2000
có thể sống lâu bằng
người giàu nhất thế giới 100 năm trước.
01:33
the richest man in the world did 100 years ago.
35
78000
2000
01:35
Think about that, it's an incredible fact.
36
80000
2000
Đây là chuyện khó có thể tin được.
01:37
And why is it true?
37
82000
2000
Và tại sao nó là sự thật?
01:39
Smallpox. Smallpox killed billions
38
84000
2000
Bệnh đậu mùa. Nó đã giết
01:41
of people on this planet.
39
86000
2000
hàng tỷ người trên trái đất.
01:43
It reshaped the demography of the globe
40
88000
2000
Nó định hình lại
nhân khẩu học thế giới
nhân khẩu học thế giới
01:45
in a way that no war ever has.
41
90000
2000
theo cách mà
không cuộc chiến tranh nào làm được.
không cuộc chiến tranh nào làm được.
01:47
It's gone. It's vanished.
42
92000
2000
Nó đã qua rồi. Và biến mất.
01:49
We vanquished it. Puff.
43
94000
2000
Chúng ta đã đánh bại nó.
Trong thế giới trù phú này,
01:51
In the rich world,
44
96000
2000
các căn bệnh đe dọa
những người đời trước
những người đời trước
01:53
diseases that threatened millions of us just a generation ago
45
98000
3000
01:56
no longer exist, hardly.
46
101000
2000
nay hầu như không còn nữa.
01:58
Diphtheria, rubella, polio ...
47
103000
2000
bệnh bạch hầu, rubella, bại liệt ...
02:00
does anyone even know what those things are?
48
105000
3000
Liệu có ai còn biết chúng là cái gì?
02:03
Vaccines, modern medicine,
49
108000
3000
Vắc-xin, y học hiện đại,
02:06
our ability to feed billions of people,
50
111000
2000
khả năng nuôi sống hàng tỷ người.
02:08
those are triumphs of the scientific method.
51
113000
2000
Đó là những thành công lớn của khoa học.
02:10
And to my mind, the scientific method --
52
115000
2000
Và tôi cho rằng, phương pháp khoa học --
02:12
trying stuff out,
53
117000
2000
kiểm tra, thử nghiệm.
02:14
seeing if it works, changing it when it doesn't --
54
119000
3000
xem chúng có hiệu quả không
và thay đổi nếu nó không hiệu quả,
và thay đổi nếu nó không hiệu quả,
02:17
is one of the great accomplishments of humanity.
55
122000
2000
là một trong những thành quả
lớn nhất của nhân loại.
lớn nhất của nhân loại.
02:19
So that's the good news.
56
124000
2000
Đó là những tin tốt.
02:21
Unfortunately, that's all the good news
57
126000
2000
Không may là, những tin tốt chỉ có vậy
02:23
because there are some other problems, and they've been mentioned many times.
58
128000
3000
vì vẫn còn nhiều vấn đề khác,
đã được đề cập nhiều lần.
đã được đề cập nhiều lần.
02:26
And one of them is that
59
131000
2000
Và một trong số đó là việc
02:28
despite all our accomplishments,
60
133000
2000
bất chấp những thành tựu
ta đạt được,
ta đạt được,
02:30
a billion people go to bed hungry
61
135000
2000
một tỷ người trên trái đất vẫn đi ngủ
02:32
in this world every day.
62
137000
2000
với cái bụng đói mỗi ngày.
02:34
That number's rising, and it's rising really rapidly, and it's disgraceful.
63
139000
3000
Con số đó đang tăng rất nhanh,
và điều đó thật đáng hổ thẹn.
và điều đó thật đáng hổ thẹn.
02:37
And not only that, we've used our imagination
64
142000
3000
Không chỉ vậy,
chúng ta đã dùng trí tưởng tượng của mình
chúng ta đã dùng trí tưởng tượng của mình
02:40
to thoroughly trash this globe.
65
145000
2000
để ra sức hủy hoại địa cầu.
02:42
Potable water, arable land,
66
147000
2000
Nước ngọt, đất trồng trọt,
02:44
rainforests, oil, gas:
67
149000
2000
rừng nhiệt đới, dầu, khí đốt:
02:46
they're going away, and they're going away soon,
68
151000
3000
đang biến mất.
Những thứ này sẽ biến mất sớm.
Những thứ này sẽ biến mất sớm.
02:49
and unless we innovate our way out of this mess,
69
154000
3000
và trừ phi chúng ta tìm ra cách
để thoát khỏi mớ hỗn độn này,
để thoát khỏi mớ hỗn độn này,
02:52
we're going away too.
70
157000
2000
chúng ta cũng biến mất luôn.
02:54
So the question is: Can we do that? And I think we can.
71
159000
3000
Câu hỏi ở đây là: Liệu ta có làm được?
Tôi nghĩ là ta có thể.
Tôi nghĩ là ta có thể.
02:57
I think it's clear that we can make food
72
162000
2000
Rõ ràng là ta có thể làm ra thức ăn
02:59
that will feed billions of people without raping the land that they live on.
73
164000
3000
để nuôi hàng tỷ người
mà không chiếm đoạt phần đất nơi họ sống.
mà không chiếm đoạt phần đất nơi họ sống.
03:02
I think we can power this world with energy
74
167000
2000
Tôi nghĩ ta có thể khai thác năng lượng mà
03:04
that doesn't also destroy it.
75
169000
2000
mà không cần phải tàn phá trái đất.
03:06
I really do believe that, and, no, it ain't wishful thinking.
76
171000
3000
Tôi thực sự tin điều đó
và đó không phải là điều viễn vông.
và đó không phải là điều viễn vông.
03:09
But here's the thing that keeps me up at night --
77
174000
3000
Nhưng, có một điều
làm tôi trăn trở mỗi tối--
làm tôi trăn trở mỗi tối--
03:12
one of the things that keeps me up at night:
78
177000
3000
một trong những điều
làm tôi trăn trở mỗi tối:
làm tôi trăn trở mỗi tối:
03:16
We've never needed progress in science more than we need it right now. Never.
79
181000
3000
Ta chưa bao giờ cần khoa học
phải phát triển như lúc này.
phải phát triển như lúc này.
03:19
And we've also never been in a position
80
184000
2000
Và ta cũng chưa từng ở trong tình thế
để triển khai nó đúng cách
mà hôm nay ta có thể
mà hôm nay ta có thể
03:21
to deploy it properly in the way that we can today.
81
186000
2000
03:23
We're on the verge of amazing, amazing events
82
188000
3000
Chúng ta đang tiến gần đến
những sự kiện tuyệt vời
những sự kiện tuyệt vời
03:26
in many fields,
83
191000
2000
trong nhiều lĩnh vực,
03:28
and yet I actually think we'd have to go back
84
193000
2000
tuy nhiên, tôi nghĩ là ta
phải đi ngược về
phải đi ngược về
03:30
hundreds, 300 years, before the Enlightenment,
85
195000
3000
1 trăm, 3 trăm năm,
trước thời kì khai sáng,
trước thời kì khai sáng,
03:33
to find a time when we battled progress,
86
198000
3000
tới thời điểm chúng ta chống lại
sự phát triển,
sự phát triển,
03:36
when we fought about these things
87
201000
2000
khi mà chúng ta chống lại những điều này
03:38
more vigorously, on more fronts, than we do now.
88
203000
3000
một cách mạnh mẽ, thẳng thắn hơn bây giờ.
03:41
People wrap themselves in their beliefs,
89
206000
2000
Con người luôn mang trong mình niềm tin,
03:43
and they do it so tightly that you can't set them free.
90
208000
3000
họ ôm chặt nó đến khó mà bỏ nó ra được.
03:46
Not even the truth will set them free.
91
211000
2000
Cả sự thật cũng không làm họ thay đổi.
03:48
And, listen, everyone's entitled to their opinion;
92
213000
3000
Mỗi người đều có quyền có ý kiến riêng,
03:51
they're even entitled to their opinion about progress.
93
216000
2000
kể cả ý kiến về sự phát triển
03:53
But you know what you're not entitled to?
94
218000
2000
Nhưng bạn không có quyền gì, biết không?
03:55
You're not entitled to your own facts. Sorry, you're not.
95
220000
3000
Bạn không có quyền về sự thật.
Xin lỗi, bạn không có quyền đó
Xin lỗi, bạn không có quyền đó
03:58
And this took me awhile to figure out.
96
223000
2000
Tôi mất 1 thời gian
để nhận ra điều này.
để nhận ra điều này.
04:00
About a decade ago, I wrote a story about vaccines
97
225000
2000
10 năm trước, tôi viết
1 câu chuyện về vắc-xin
1 câu chuyện về vắc-xin
04:02
for The New Yorker. A little story.
98
227000
2000
cho tờ New Yorker.
1 câu chuyện nhỏ.
1 câu chuyện nhỏ.
04:04
And I was amazed to find opposition:
99
229000
2000
Tôi ngạc nhiên khi thấy sự đối lập;
04:06
opposition to what is, after all,
100
231000
3000
sự đối lập với, xét cho cùng,
04:09
the most effective public health measure in human history.
101
234000
3000
các biện pháp y tế công cộng
hiệu quả nhất trong lịch sử nhân loại
hiệu quả nhất trong lịch sử nhân loại
04:12
I didn't know what to do,
102
237000
2000
Tôi không biết phải làm gì
04:14
so I just did what I do: I wrote a story and I moved on.
103
239000
3000
nên tôi viết 1 câu chuyện và tiếp tục.
04:17
And soon after that,
104
242000
3000
Và không lâu sau đó;
04:20
I wrote a story about genetically engineered food.
105
245000
2000
Tôi viết 1 bài về thực phẩm biến đổi gen.
04:22
Same thing, only bigger.
106
247000
2000
Chuyện tương tự xảy ra,
có điều lớn hơn.
có điều lớn hơn.
04:24
People were going crazy.
107
249000
2000
Mọi người trở nên quá khích.
04:26
So I wrote a story about that too,
108
251000
2000
Nên tôi viết thêm 1 bài về điều đó,
04:28
and I couldn't understand why
109
253000
2000
và tôi đã không hiểu tại sao
04:30
people thought this was "Frankenfoods,"
110
255000
2000
mọi người nghĩ nó theo hướng xấu
04:32
why they thought moving molecules around
111
257000
2000
tại sao họ nghĩ rằng
làm phân tử chuyển động
làm phân tử chuyển động
04:34
in a specific, rather than a haphazard way,
112
259000
3000
theo 1 cách cụ thể,
thay vì chuyển động hỗn loạn
thay vì chuyển động hỗn loạn
04:37
was trespassing on nature's ground.
113
262000
3000
đã xâm phạm quy luật tự nhiên
04:40
But, you know, I do what I do. I wrote the story, I moved on.
114
265000
2000
Nhưng bạn biết đấy.
Tôi đã viết bài báo đó.
Tôi đã viết bài báo đó.
04:42
I mean, I'm a journalist.
115
267000
2000
Ý tôi là, tôi là 1 nhà báo
04:44
We type, we file, we go to dinner. It's fine.
116
269000
3000
Chúng tôi đánh máy, sắp xếp, đi ăn tối.
Điều đó là bình thường
Điều đó là bình thường
04:47
(Laughter)
117
272000
2000
( Tiếng cười)
04:50
But these stories bothered me,
118
275000
2000
Nhưng những câu chuyện này
làm tôi khó chịu
làm tôi khó chịu
04:52
and I couldn't figure out why, and eventually I did.
119
277000
2000
Tôi đã không hiểu tại sao,
giờ tôi đã hiểu
giờ tôi đã hiểu
04:54
And that's because those fanatics that were driving me crazy
120
279000
3000
Bởi vì những người cuồng tín đó
làm tôi phát điên
làm tôi phát điên
04:57
weren't actually fanatics at all.
121
282000
2000
từng không cuồng tín chút nào.
04:59
They were thoughtful people, educated people, decent people.
122
284000
3000
Họ từng là những người chu đáo,
được giáo dục, lịch sự và tử tế.
được giáo dục, lịch sự và tử tế.
05:02
They were exactly like the people in this room.
123
287000
3000
Họ giống như những con người
trong căn phòng này
trong căn phòng này
05:06
And it just disturbed me so much.
124
291000
2000
Và nó khiến tôi vô cùng khó chịu.
05:08
But then I thought, you know, let's be honest.
125
293000
3000
Nhưng sau đó tôi nghĩ rằng
05:11
We're at a point in this world
126
296000
2000
Chúng ta đang ở thời điểm
05:13
where we don't have the same relationship to progress that we used to.
127
298000
3000
mà chúng ta không có cùng 1 mối quan hệ
với sự tiến bộ như trước
với sự tiến bộ như trước
05:16
We talk about it ambivalently.
128
301000
2000
Chúng ta nói về nó 1 cách không chắc chắn
05:18
We talk about it in ironic terms with little quotes around it:
129
303000
2000
với 1 thuật ngữ mỉa mai cùng dấu ngoặc kép
05:20
"progress."
130
305000
2000
"tiến triển"
05:23
Okay, there are reasons for that, and I think we know what those reasons are.
131
308000
3000
Có lý do cho điều đó,
và tôi nghĩ chúng ta đều biết.
và tôi nghĩ chúng ta đều biết.
05:26
We've lost faith in institutions,
132
311000
2000
Ta mất niềm tin vào thể chế chính trị,
05:28
in authority,
133
313000
2000
vào nhà cầm quyền,
05:30
and sometimes in science itself,
134
315000
2000
và đôi lúc vào khoa học
05:32
and there's no reason we shouldn't have.
135
317000
2000
Không có lý do nào ta không nên làm vậy.
05:34
You can just say a few names
136
319000
2000
Bạn có thể nói 1 vài cái tên
05:36
and people will understand.
137
321000
2000
và mọi người sẽ hiểu.
05:38
Chernobyl, Bhopal, the Challenger,
138
323000
3000
Thảm họa Chernobyl, Bhopal,
thảm họa tàu Challenger,
thảm họa tàu Challenger,
05:41
Vioxx, weapons of mass destruction,
139
326000
3000
thuốc Vioxx, vũ khí hủy diệt hàng loạt
05:44
hanging chads.
140
329000
2000
hanging chads ( Florida-2000 )
05:46
You know, you can choose your list.
141
331000
3000
Bạn có thể chọn danh sách của mình.
05:49
There are questions and problems
142
334000
2000
Tồn tại những câu hỏi và vấn đề
05:51
with the people we used to believe were always right,
143
336000
2000
với những người mà ta tin
là luôn đúng,
là luôn đúng,
05:53
so be skeptical.
144
338000
2000
vì vậy, hãy nghi ngờ.
05:56
Ask questions, demand proof, demand evidence.
145
341000
3000
Đặt câu hỏi, yêu cầu bằng chứng
05:59
Don't take anything for granted.
146
344000
2000
Đừng coi mọi thứ là hiển nhiên.
06:01
But here's the thing: When you get proof,
147
346000
3000
Nhưng khi bạn có bằng chứng,
06:04
you need to accept the proof, and we're not that good at doing that.
148
349000
3000
bạn cần chấp nhận nó,
và ta không giỏi làm việc này.
và ta không giỏi làm việc này.
06:07
And the reason that I can say that is because
149
352000
2000
Lý do tôi nói vậy là vì
06:09
we're now in an epidemic of fear
150
354000
2000
chúng ta đang sống trong sự sợ hãi
06:11
like one I've never seen and hope never to see again.
151
356000
3000
mà tôi chưa từng thấy và hy vọng
không bao giờ thấy nữa.
không bao giờ thấy nữa.
06:14
About 12 years ago, there was a story published,
152
359000
2000
Khoảng 12 năm trước,
1 câu chuyện được công bố
1 câu chuyện được công bố
06:16
a horrible story,
153
361000
2000
1 câu chuyện kinh khủng, xấu xa,
06:18
that linked the epidemic of autism
154
363000
3000
cho rằng bệnh tự kỷ có liên quan tới
06:21
to the measles, mumps and rubella vaccine shot.
155
366000
3000
bệnh sởi, bệnh quai bị và vắc xin rubella
06:24
Very scary.
156
369000
2000
Rất đáng sợ.
06:26
Tons of studies were done to see if this was true.
157
371000
3000
Hàng ngàn học sinh thử nghiệm xem
điều đó có đúng hay không.
điều đó có đúng hay không.
06:29
Tons of studies should have been done; it's a serious issue.
158
374000
3000
Nó trở thành một vấn đề nghiêm trọng.
06:32
The data came back.
159
377000
2000
Dữ liệu được cập nhật.
06:34
The data came back from the United States, from England,
160
379000
2000
Chúng đến từ Mỹ, Anh,
06:36
from Sweden, from Canada,
161
381000
2000
từ Thụy Điển, Canada,
06:38
and it was all the same: no correlation,
162
383000
2000
kết quả đều như nhau,
06:40
no connection, none at all.
163
385000
2000
không có mối tương quan nào cả.
06:42
It doesn't matter. It doesn't matter
164
387000
2000
Nó không quan trọng
06:44
because we believe anecdotes,
165
389000
2000
vì ta tin vào các giai thoại,
06:46
we believe what we see, what we think we see,
166
391000
2000
tin vào thứ ta thấy,
thứ ta nghĩ ta thấy,
thứ ta nghĩ ta thấy,
06:48
what makes us feel real.
167
393000
2000
thứ làm ta cảm nhận là có thật.
06:50
We don't believe a bunch of documents
168
395000
2000
Ta không tin vào các văn bản, tài liệu
06:52
from a government official giving us data,
169
397000
2000
mà chính phủ cung cấp
06:54
and I do understand that, I think we all do.
170
399000
2000
tôi hiểu điều đó,
chúng ta đều hiểu
chúng ta đều hiểu
06:56
But you know what?
171
401000
2000
Nhưng bạn biết không?
06:58
The result of that has been disastrous.
172
403000
2000
Kết quả của nó thật thảm khốc.
07:00
Disastrous because here's a fact:
173
405000
3000
Sự thật là:
07:03
The United States is one of the only countries in the world
174
408000
2000
Mỹ là 1 trong những nước trên thế giới
07:05
where the vaccine rate for measles is going down.
175
410000
3000
mà tỷ lệ tiêm vắc xin bệnh sởi
đang giảm dần.
đang giảm dần.
07:08
That is disgraceful,
176
413000
2000
Điều đó thật đáng hổ thẹn,
07:10
and we should be ashamed of ourselves.
177
415000
2000
và chúng ta nên tự thấy xấu hổ về mình.
07:12
It's horrible.
178
417000
2000
Thật kinh khủng.
07:14
What kind of a thing happened
179
419000
2000
Chuyện gì đã xảy ra
07:16
that we could do that?
180
421000
2000
làm chúng ta làm như vậy?
07:18
Now, I understand it. I do understand it.
181
423000
3000
Giờ tôi đã hiểu thật sự.
07:21
Because, did anyone have measles here?
182
426000
2000
Vì, có ai ở đây bị bệnh sởi không?
07:23
Has one person in this audience ever seen someone die of measles?
183
428000
3000
Ai ngồi trong phòng này
từng thấy người chết vì bệnh sởi nào?
từng thấy người chết vì bệnh sởi nào?
07:26
Doesn't happen very much.
184
431000
2000
Điều đó không xảy ra nhiều lắm.
07:28
Doesn't happen in this country at all,
185
433000
2000
Nó không xảy ra trong đất nước này,
07:30
but it happened 160,000 times in the world last year.
186
435000
2000
nhưng nó đã xảy ra 160000 lần
trên thế giới năm ngoái.
trên thế giới năm ngoái.
07:32
That's a lot of death of measles --
187
437000
2000
Quá nhiều cái chết vì bệnh sởi--
07:34
20 an hour.
188
439000
2000
20 người 1 giờ.
07:36
But since it didn't happen here, we can put it out of our minds,
189
441000
3000
Nhưng vì nó không xảy ra ở đây,
ta có thể loại bỏ ý nghĩ đó,
ta có thể loại bỏ ý nghĩ đó,
07:39
and people like Jenny McCarthy
190
444000
2000
và những người giống Jenny McCarthy
07:41
can go around preaching messages
191
446000
2000
có thể truyền tải thông điệp
07:43
of fear and illiteracy from platforms
192
448000
2000
về sự sợ hãi và nạn mù chữ trên sân khấu
07:45
like "Oprah" and "Larry King Live."
193
450000
3000
giống Opra và Larry King Live.
07:48
And they can do it because
194
453000
2000
Họ có thể vì
07:50
they don't link causation and correlation.
195
455000
2000
họ không liên kết kết quả với sự tương quan.
07:52
They don't understand that these things seem the same,
196
457000
3000
Họ không hiểu rằng
2 điều đó có vẻ giống nhau
2 điều đó có vẻ giống nhau
07:55
but they're almost never the same.
197
460000
2000
nhưng không phải như nhau.
07:57
And it's something we need to learn, and we need to learn it really soon.
198
462000
3000
Đó là điều ta cần phải học sớm.
08:00
This guy was a hero, Jonas Salk.
199
465000
3000
Jonas Salk là anh hùng.
08:03
He took one of the worst scourges of mankind away from us.
200
468000
3000
Ông đã giúp ta tránh được tai họa
kinh khủng nhất của loài người
kinh khủng nhất của loài người
08:06
No fear, no agony. Polio -- puff, gone.
201
471000
3000
Không sợ hãi, không đau đớn.
Bệnh bại liệt--biến mất.
Bệnh bại liệt--biến mất.
08:09
That guy in the middle, not so much.
202
474000
3000
Người đứng ở giữa.
08:12
His name is Paul Offit.
203
477000
2000
Tên ông ấy là Paul Offit.
08:14
He just developed a rotavirus vaccine with a bunch of other people.
204
479000
2000
Ông ấy vừa phát triển vắc xin rotavirus
với 1 nhóm người
với 1 nhóm người
08:16
It'll save the lives of 400 to 500,000 kids
205
481000
3000
Nó sẽ cứu sống 400-500 trẻ em
08:19
in the developing world every year.
206
484000
2000
trong thế giới đang phát triển hàng năm.
08:21
Pretty good, right?
207
486000
2000
Rất tốt, phải không?
08:23
Well, it's good, except that Paul goes around talking about vaccines
208
488000
2000
Đúng vậy, ngoại trừ việc Paul
đi rêu rao với mọi người về nó
đi rêu rao với mọi người về nó
08:25
and says how valuable they are
209
490000
2000
và nó có giá trị như nào
08:27
and that people ought to just stop the whining.
210
492000
2000
và mọi người nên ngừng than vãn.
08:29
And he actually says it that way.
211
494000
2000
Ông ấy thực sự nói theo hướng đó.
08:31
So, Paul's a terrorist.
212
496000
3000
Vậy,Paul là 1 kẻ khủng bố.
08:34
When Paul speaks in a public hearing,
213
499000
2000
Khi Paul phát biểu với dư luận,
08:36
he can't testify without armed guards.
214
501000
2000
ông ấy không thể tuyên bố mà
thiếu đội vũ trang.
thiếu đội vũ trang.
08:38
He gets called at home
215
503000
2000
Ông ấy bị chặn lại ngay tại nhà mình
08:40
because people like to tell him
216
505000
2000
vì mọi người thích nói cho ông ấy biết
08:42
that they remember where his kids go to school.
217
507000
2000
rằng họ nhớ con ông học ở trường nào.
08:44
And why? Because Paul made a vaccine.
218
509000
3000
Tại sao? Vì Paul đã làm ra 1 vắc xin.
08:47
I don't need to say this, but vaccines are essential.
219
512000
3000
Tôi không muốn nói điều này, nhưng
vắc xin rất quan trọng.
vắc xin rất quan trọng.
08:50
You take them away, disease comes back,
220
515000
2000
Bạn vứt bỏ vắc xin,
bệnh tật sẽ quay lại,
bệnh tật sẽ quay lại,
08:52
horrible diseases. And that's happening.
221
517000
3000
những bệnh kinh khủng.
Và điều đó đang xảy ra.
Và điều đó đang xảy ra.
08:55
We have measles in this country now.
222
520000
2000
Giờ đây, nước ta đã có dịch sởi.
08:57
And it's getting worse, and pretty soon kids
223
522000
2000
Nó dần trở nên tệ hơn,
và không bao lâu nữa trẻ em
và không bao lâu nữa trẻ em
08:59
are going to die of it again because it's just a numbers game.
224
524000
2000
sẽ lại chết vì nó, vì
đó chỉ là trò chơi con số.
đó chỉ là trò chơi con số.
09:01
And they're not just going to die of measles.
225
526000
2000
Chúng sẽ không chỉ chết vì bệnh sởi.
09:03
What about polio? Let's have that. Why not?
226
528000
2000
Còn bệnh bại liệt thì sao?
Tại sao không?
Tại sao không?
09:05
A college classmate of mine wrote me a couple weeks ago and said
227
530000
3000
Bạn học đại học với tôi viết cho tôi
1 lá thư vài tuần trước và nói
1 lá thư vài tuần trước và nói
09:08
she thought I was a little strident.
228
533000
2000
cô ấy nghĩ tôi có chút hoa mỹ.
09:10
No one's ever said that before.
229
535000
3000
Chưa có ai nói vậy với tôi cả.
09:13
She wasn't going to vaccinate her kid against polio,
230
538000
2000
Cô ấy sẽ không cho con tiêm
vắc xin bại liệt,
vắc xin bại liệt,
09:15
no way.
231
540000
2000
không bao giờ.
09:17
Fine.
232
542000
2000
Được thôi.
09:19
Why? Because we don't have polio. And you know what?
233
544000
2000
Tại sao? Ta không bị bại liệt.
Bạn biết gì không?
Bạn biết gì không?
09:21
We didn't have polio in this country yesterday.
234
546000
3000
Hôm qua, ta không có bệnh bại liệt
trên đất nước này.
trên đất nước này.
09:24
Today, I don't know, maybe a guy got on a plane in Lagos this morning,
235
549000
3000
Sáng nay, có lẽ 1 anh chàng đã
lên máy bay ở Lagos, tôi không biết,
lên máy bay ở Lagos, tôi không biết,
09:27
and he's flying to LAX, right now he's over Ohio.
236
552000
2000
anh ấy bay đến LAX,
hiện tại bay qua ở Ohio
hiện tại bay qua ở Ohio
09:29
And he's going to land in a couple of hours, he's going to rent a car,
237
554000
3000
Anh ấy sẽ hạ cánh trong vòng vài giờ tới,
rồi sẽ thuê 1 chiếc xe
rồi sẽ thuê 1 chiếc xe
09:32
and he's going to come to Long Beach,
238
557000
2000
anh ấy sẽ đến Long Beach
09:34
and he's going to attend one of these fabulous TED dinners tonight.
239
559000
3000
và sẽ dự 1 trong những bữa tối tuyệt vời
của TED tối nay
của TED tối nay
09:37
And he doesn't know that he's infected with a paralytic disease,
240
562000
3000
mà không hề biết mình đã nhiễm
bệnh liệt
bệnh liệt
09:40
and we don't either because that's the way the world works.
241
565000
3000
chúng ta cũng vậy vì ta
không biết được cách thế giới vận hành
không biết được cách thế giới vận hành
09:43
That's the planet we live on. Don't pretend it isn't.
242
568000
3000
Đó là hành tinh ta đang sống.
Đừng tỏ ra là không phải.
Đừng tỏ ra là không phải.
09:46
Now, we love to wrap ourselves in lies. We love to do it.
243
571000
3000
Ta thích được bao bọc
bởi những lời nói dối.
bởi những lời nói dối.
09:49
Everyone take their vitamins this morning?
244
574000
2000
Mọi người có uống vitamin sáng nay không?
09:51
Echinacea, a little antioxidant
245
576000
2000
Echinacea, 1 chút chất chống oxy hóa
09:53
to get you going.
246
578000
2000
để bạn làm việc
09:55
I know you did because half of Americans do every day.
247
580000
3000
Tôi biết bạn có làm vì
nửa số dân Mỹ cũng vậy, hàng ngày.
nửa số dân Mỹ cũng vậy, hàng ngày.
09:58
They take the stuff, and they take alternative medicines,
248
583000
3000
Họ uống nhiều thứ, và
uống thuốc xen nhau.
uống thuốc xen nhau.
10:01
and it doesn't matter how often
249
586000
2000
Và không quan trọng ta thường xuyên
10:03
we find out that they're useless.
250
588000
2000
phát hiện ra rằng
chúng vô dụng như nào
chúng vô dụng như nào
10:05
The data says it all the time.
251
590000
2000
Dữ liệu luôn nói lên điều đó.
10:07
They darken your urine. They almost never do more than that.
252
592000
3000
Chúng làm nước tiểu của ta sẫm màu hơn,
không hơn không kém
không hơn không kém
10:10
(Laughter)
253
595000
2000
( Tiếng cười )
10:12
It's okay, you want to pay 28 billion dollars for dark urine?
254
597000
3000
Không sao, bạn muốn trả 23 tỷ đô
cho nước tiểu sẫm màu hơn ư?
cho nước tiểu sẫm màu hơn ư?
10:15
I'm totally with you.
255
600000
2000
Tôi hoàn toàn đồng ý.
10:17
(Laughter)
256
602000
2000
( Tiếng cười )
10:19
Dark urine. Dark.
257
604000
3000
Nước tiểu sẫm màu!!!
10:22
Why do we do that? Why do we do that?
258
607000
2000
Tại sao ta làm vậy?
Tại sao?
Tại sao?
10:24
Well, I think I understand, we hate Big Pharma.
259
609000
2000
Tôi nghĩ tôi hiểu điều đó.
Ta ghét nhà thuốc lớn,
Ta ghét nhà thuốc lớn,
10:26
We hate Big Government. We don't trust the Man.
260
611000
2000
chính phủ to lớn.Ta
không tin "người đó"
không tin "người đó"
10:28
And we shouldn't: Our health care system sucks.
261
613000
3000
Và ta không nên tin: hệ thống chăm sóc
sức khỏe của ta rất tệ.
sức khỏe của ta rất tệ.
10:31
It's cruel to millions of people.
262
616000
2000
Nó tàn nhẫn với hàng triệu người
10:33
It's absolutely astonishingly cold
263
618000
3000
Nó lạnh lùng đến kinh ngạc
10:36
and soul-bending to those of us who can even afford it.
264
621000
3000
và ảnh hưởng đến tâm hồn của cả những ai
có khả năng trả tiền.
có khả năng trả tiền.
10:39
So we run away from it, and where do we run?
265
624000
3000
Vì vậy ta chạy trốn khỏi nó, tới đâu?
10:42
We leap into the arms of Big Placebo.
266
627000
2000
Ta nhảy vào tay của thuốc trấn an.
10:44
(Laughter)
267
629000
3000
( Tiếng cười )
10:47
That's fantastic. I love Big Placebo.
268
632000
2000
Điều đó thật tuyệt.
Tôi thích thuốc trấn an
Tôi thích thuốc trấn an
10:49
(Applause)
269
634000
5000
( Vỗ tay )
10:54
But, you know, it's really a serious thing
270
639000
3000
Nhưng bạn biết không,
đó là vấn đề nghiêm trọng
đó là vấn đề nghiêm trọng
10:57
because this stuff is crap,
271
642000
2000
bởi thứ này là đồ bỏ đi
10:59
and we spend billions of dollars on it.
272
644000
2000
và ta đã chi hàng tỷ đô cho nó
11:01
And I have all sorts of little props here.
273
646000
3000
Tôi có tất cả các loại đạo cụ ở đây
11:04
None of it ... ginkgo, fraud;
274
649000
2000
Tất cả chúng đều không...ginkgo, lừa đảo
11:06
echinacea, fraud;
275
651000
2000
echinacea, lừa đảo
11:08
acai -- I don't even know what that is
276
653000
2000
acai--tôi còn không biết đây là gì nữa
11:10
but we're spending billions of dollars on it -- it's fraud.
277
655000
3000
nhưng ta đã chi hàng tỷ đô cho nó--
nó là sự lừa gạt
nó là sự lừa gạt
11:13
And you know what? When I say this stuff, people scream at me,
278
658000
2000
Bạn biết không, khi tôi nói điều này,
mọi người đã hét vào mặt tôi
mọi người đã hét vào mặt tôi
11:15
and they say, "What do you care? Let people do what they want to do.
279
660000
3000
họ nói "ông quan tâm làm gì?
Hãy để mọi người làm điều họ muốn.
Hãy để mọi người làm điều họ muốn.
11:18
It makes them feel good."
280
663000
2000
Nó làm họ thấy thoải mái
11:20
And you know what? You're wrong.
281
665000
2000
Bạn sai rồi
11:22
Because I don't care
282
667000
2000
Vì tôi không quan tâm
11:24
if it's the secretary of HHS
283
669000
2000
kể cả thư ký của HHS
11:26
who's saying, "Hmm, I'm not going to take the evidence
284
671000
3000
nói rằng "Hmm, tôi sẽ không chấp nhận chứng cứ
11:29
of my experts on mammograms,"
285
674000
2000
từ các chuyên gia về
ảnh của những khối u ở ngực qua tia X
ảnh của những khối u ở ngực qua tia X
11:31
or some cancer quack who wants to treat his patient
286
676000
3000
hoặc 1 tên lang băm muốn chữa
cho bệnh nhân
cho bệnh nhân
11:34
with coffee enemas.
287
679000
2000
bằng phương pháp thải độc cà phê.
11:36
When you start down the road
288
681000
2000
Khi bạn bắt đầu ở cuối con đường
11:38
where belief and magic replace evidence and science,
289
683000
3000
nơi mà niềm tin và ma thuật thế chỗ
bằng chứng và khoa học
bằng chứng và khoa học
11:41
you end up in a place you don't want to be.
290
686000
2000
cuối cùng bạn sẽ ở 1 nơi mà mình
không muốn
không muốn
11:43
You end up in Thabo Mbeki South Africa.
291
688000
2000
Bạn sẽ giống như Thabo Mbeki của Nam Phi
11:45
He killed 400,000 of his people
292
690000
3000
Ông ấy đã giết 400000 người dân của mình
11:48
by insisting that beetroot,
293
693000
2000
bằng cách khăng khăng rằng củ cải đường
11:50
garlic and lemon oil
294
695000
2000
tỏi và dầu chanh
11:52
were much more effective than the antiretroviral drugs
295
697000
2000
còn tốt hơn cả thuốc antiretroviral
11:54
we know can slow the course of AIDS.
296
699000
2000
mà ta biết là có thể làm chậm
diễn biến của bệnh AIDS
diễn biến của bệnh AIDS
11:56
Hundreds of thousands of needless deaths
297
701000
2000
Hàng trăm hàng ngàn cái chết
không cần thiết
không cần thiết
11:58
in a country that has been plagued
298
703000
3000
ở 1 nước đã bị mắc bệnh dịch hạch
12:01
worse than any other by this disease.
299
706000
2000
tệ hại hơn bất cứ loại dịch nào
12:03
Please, don't tell me
300
708000
2000
Làm ơn, đừng nói với tôi rằng
12:05
there are no consequences to these things.
301
710000
2000
không có bất cứ hậu quả nào của điều đó.
12:07
There are. There always are.
302
712000
2000
Luôn luôn có!
12:09
Now, the most mindless epidemic
303
714000
2000
Bệnh dịch đơn giản nhất
12:11
we're in the middle of right now
304
716000
2000
mà ta đang gặp phải
12:13
is this absurd battle
305
718000
2000
chính là cuộc chiến nực cười này
12:15
between proponents of genetically engineered food
306
720000
3000
giữa lời đề nghị về thực phẩm
biến đổi gen
biến đổi gen
12:18
and the organic elite.
307
723000
2000
và thực phẩm hữu cơ thuần túy
12:20
It's an idiotic debate. It has to stop.
308
725000
2000
Nó là cuộc tranh luận ngu ngốc
cần phải dừng lại
cần phải dừng lại
12:22
It's a debate about words, about metaphors.
309
727000
3000
Nó tranh cãi về từ ngữ, ẩn dụ
12:25
It's ideology, it's not science.
310
730000
2000
Nó lý tưởng nhưng không khoa học
12:27
Every single thing we eat, every grain of rice,
311
732000
2000
Từng thứ ta ăn, mỗi hạt gạo
12:29
every sprig of parsley,
312
734000
2000
mỗi nhánh mùi tây
12:31
every Brussels sprout
313
736000
2000
từng cây cải Bruxen
12:33
has been modified by man.
314
738000
2000
đã được chúng ta nhân giống
12:35
You know, there weren't tangerines in the garden of Eden.
315
740000
2000
Đã từng không có quýt trong
vườn Eden
vườn Eden
12:37
There wasn't any cantaloupe. (Laughter)
316
742000
2000
Từng không có dưa chuột vàng
12:39
There weren't Christmas trees. We made it all.
317
744000
3000
Từng không có cây thông Noel.
Ta làm nên những thứ đó
Ta làm nên những thứ đó
12:42
We made it over the last 11,000 years.
318
747000
3000
Ta đã làm nên chúng hơn 1100 năm qua
12:45
And some of it worked, and some of it didn't.
319
750000
2000
Và có 1 số thứ thành công,
1 số không
1 số không
12:47
We got rid of the stuff that didn't.
320
752000
2000
Ta loại bỏ các sản phẩm không hiệu quả
12:49
Now we can do it in a more precise way --
321
754000
2000
Giờ ta có thể làm ra thứ có
độ chính xác cao hơn
độ chính xác cao hơn
12:51
and there are risks, absolutely --
322
756000
2000
và có cả rủi ro, tất nhiên
12:53
but we can put something like vitamin A into rice,
323
758000
3000
nhưng ta có thể bỏ thứ như
vitamin A vào gạo
vitamin A vào gạo
12:56
and that stuff can help millions of people,
324
761000
3000
thứ có thể giúp cho hàng triệu người
12:59
millions of people, prolong their lives.
325
764000
3000
kéo dài tuổi thọ
13:02
You don't want to do that?
326
767000
2000
Bạn không muốn làm vậy sao?
13:04
I have to say, I don't understand it.
327
769000
3000
Tôi phải nói rằng,
tôi không hiểu được điều đó
tôi không hiểu được điều đó
13:07
We object to genetically engineered food.
328
772000
2000
Ta phản đối thực phẩm biến đổi gen
13:09
Why do we do that?
329
774000
2000
Tại sao?
13:11
Well, the things I constantly hear are:
330
776000
2000
Những lý do mà tôi liên tục được nghe là:
13:13
Too many chemicals,
331
778000
2000
Quá nhiều hóa chất
13:15
pesticides, hormones,
332
780000
2000
thuốc trừ sâu, hoocmon
13:17
monoculture, we don't want giant fields
333
782000
2000
sự độc canh, ta không muốn
những ruộng đồng lớn
những ruộng đồng lớn
13:19
of the same thing, that's wrong.
334
784000
2000
có những thứ giống nhau,
thật sai lầm
thật sai lầm
13:21
We don't companies patenting life.
335
786000
2000
Ta không muốn các công ty
phát minh sự sống
phát minh sự sống
13:23
We don't want companies owning seeds.
336
788000
2000
Ta không muốn họ sở hữu hạt giống
13:25
And you know what my response to all of that is?
337
790000
2000
Và bạn biết câu trả lời của tôi
là gì không
là gì không
13:27
Yes, you're right. Let's fix it.
338
792000
3000
Bạn đúng đó. Hãy thay đổi nó
13:30
It's true, we've got a huge food problem,
339
795000
2000
Thực tế là chúng ta có vấn đề
lớn về thực phẩm
lớn về thực phẩm
13:32
but this isn't science.
340
797000
2000
nhưng đây không phải khoa học
13:34
This has nothing to do with science.
341
799000
2000
Nó không liên quan gì đến
khoa học hết
khoa học hết
13:36
It's law, it's morality, it's patent stuff.
342
801000
3000
Nó là luật, là đạo đức,
là thứ được công nhận bằng sáng chế
là thứ được công nhận bằng sáng chế
13:39
You know science isn't a company.
343
804000
2000
Khoa học không phải là 1 công ty
13:41
It's not a country.
344
806000
2000
cũng không phải là 1 đất nước
13:43
It's not even an idea; it's a process.
345
808000
3000
Nó cũng không là 1 ý tưởng, mà
là 1 quá trình
là 1 quá trình
13:46
It's a process, and sometimes it works and sometimes it doesn't,
346
811000
3000
Và đôi lúc nó thành công, đôi lúc không
13:49
but the idea that we should not allow
347
814000
3000
nhưng mà ý nghĩ rằng
chúng ta không nên cho phép
chúng ta không nên cho phép
13:52
science to do its job
348
817000
2000
khoa học làm việc của nó
13:54
because we're afraid,
349
819000
2000
vì ta sợ
13:56
is really very deadening,
350
821000
2000
là 1 việc làm trì trệ,
13:58
and it's preventing millions of people
351
823000
2000
nó ngăn cản hàng triệu người
14:00
from prospering.
352
825000
2000
thành công, phát đạt
14:02
You know, in the next 50 years
353
827000
2000
50 năm tiếp đây
14:04
we're going to have to grow 70 percent more food than we do right now,
354
829000
3000
ta sẽ phải trồng hơn 70% lượng thực phẩm
ta trông hiện tại
ta trông hiện tại
14:07
70 percent.
355
832000
2000
70%
14:09
This investment in Africa over the last 30 years.
356
834000
3000
Bằng với sự đầu tư vào Châu Phi
hơn 30 năm qua
hơn 30 năm qua
14:12
Disgraceful. Disgraceful.
357
837000
2000
Thật hổ thẹn
14:14
They need it, and we're not giving it to them.
358
839000
2000
Họ cần chúng, và ta không cho họ
14:16
And why? Genetically engineered food.
359
841000
3000
Tại sao? Thực phẩm biến đổi gen
14:19
We don't want to encourage people
360
844000
2000
Ta không muốn khích lệ mọi người
14:21
to eat that rotten stuff, like cassava for instance.
361
846000
3000
ăn thứ tồi tệ đó,
như sắn chẳng hạn
như sắn chẳng hạn
14:24
Cassava's something that half a billion people eat.
362
849000
2000
Sắn được nửa tỷ người ăn
14:26
It's kind of like a potato.
363
851000
2000
Nó giống như khoai tây vậy
14:28
It's just a bunch of calories. It sucks.
364
853000
2000
1 đống calories. Và nó dở ẹc
14:30
It doesn't have nutrients, it doesn't have protein,
365
855000
2000
Nó không có dinh dưỡng,
không có protein
không có protein
14:32
and scientists are engineering
366
857000
2000
các nhà khoa học đang dùng kỹ thuật
14:34
all of that into it right now.
367
859000
2000
đưa tất cả những thứ đó vào sắn
ngay bây giờ
ngay bây giờ
14:36
And then people would be able to eat it and they'd be able to not go blind.
368
861000
3000
Mọi người sẽ có thể ăn nó và không bị mù
14:39
They wouldn't starve, and you know what?
369
864000
2000
Họ sẽ không chết vì đói.
Và bạn biết không?
Và bạn biết không?
14:41
That would be nice. It wouldn't be Chez Panisse,
370
866000
3000
Điều đó thật tuyệt. Nó sẽ không giống
Chez Panisse
Chez Panisse
14:44
but it would be nice.
371
869000
2000
nhưng sẽ rất tuyệt
14:48
And all I can say about this is:
372
873000
2000
Tất cả những gì tôi có thể nói là
14:50
Why are we fighting it?
373
875000
2000
Tại sao ta lại từ chối nó?
14:52
I mean, let's ask ourselves: Why are we fighting it?
374
877000
2000
Hãy tự hỏi bản thân mình xem
14:54
Because we don't want to move genes around?
375
879000
2000
Vì ta không muốn biến đổi gen?
14:56
This is about moving genes around. It's not about chemicals.
376
881000
3000
Không phải. Nó không phải hóa chất
14:59
It's not about our ridiculous passion for hormones,
377
884000
3000
Nó không phải vấn đề về sự đam mê nực cười
của ta về hoocmon
của ta về hoocmon
15:02
our insistence on having bigger food,
378
887000
2000
hay sự kiên trì để có thức ăn to hơn
15:04
better food, singular food.
379
889000
2000
ngon hơn, thức ăn suy biến
15:06
This isn't about Rice Krispies,
380
891000
2000
Đây không phải về Rice Kcrispies
15:08
this is about keeping people alive,
381
893000
2000
mà là về đảm bảo cho con người được sống
15:10
and it's about time we started to understand what that meant.
382
895000
3000
Đã đến lúc ta hiểu điều đó
nghĩa là gì
nghĩa là gì
15:13
Because, you know something?
383
898000
2000
Bới vì, bạn biết không?
15:15
If we don't, if we continue to act the way we're acting,
384
900000
3000
Nếu chúng ta cứ tiếp tục làm
những việc mà chúng ta đang làm,
những việc mà chúng ta đang làm,
15:18
we're guilty of something that I don't think we want to be guilty of:
385
903000
3000
Ta sẽ phạm phải lỗi
mà tôi không nghĩ là ta muốn phạm phải:
mà tôi không nghĩ là ta muốn phạm phải:
15:21
high-tech colonialism.
386
906000
2000
Chủ nghĩa thực dân công nghệ cao.
15:23
There's no other way to describe what's going on here.
387
908000
2000
Không có cách nào để miêu tả
chuyện gì đang xảy ra
chuyện gì đang xảy ra
15:25
It's selfish, it's ugly,
388
910000
2000
Nó thật ích kỷ, xấu xa
15:27
it's beneath us,
389
912000
2000
nó ở trong chúng ta
15:29
and we really have to stop it.
390
914000
3000
và ta phải làm cho nó dừng lại
15:32
So after this amazingly fun conversation,
391
917000
3000
Vậy, sau cuộc trò chuyện vui vẻ
đáng ngạc nhiên này
đáng ngạc nhiên này
15:35
(Laughter)
392
920000
2000
( Tiếng cười )
15:37
you might want to say, "So, you still want to get in this
393
922000
2000
bạn có thể muốn nói: "Vậy,
bạn vẫn muốn
bạn vẫn muốn
15:39
ridiculous time machine and go forward?"
394
924000
2000
dùng chiếc máy thời gian này và
đi vào tương lại?"
đi vào tương lại?"
15:41
Absolutely. Absolutely, I do.
395
926000
3000
Tất nhiên tôi muốn vậy
15:44
It's stuck in the present right now,
396
929000
2000
Nó đang kẹt ở hiện tại
15:46
but we have an amazing opportunity.
397
931000
2000
nhưng ta có 1 cơ hội tuyệt vời
15:48
We can set that time machine on anything we want.
398
933000
3000
Ta có thể đặt 1 cỗ máy thời gian
vào bất kỳ thứ gì ta muốn
vào bất kỳ thứ gì ta muốn
15:51
We can move it where we want to move it,
399
936000
2000
Di chuyển nó đến nơi ta muốn
15:53
and we're going to move it where we want to move it.
400
938000
2000
và ta sẽ làm như vậy
15:55
We have to have these conversations and we have to think,
401
940000
3000
Ta phải có những cuộc trò chuyện
như thế này, và ta phải nghĩ,
như thế này, và ta phải nghĩ,
15:58
but when we get in the time machine and we go ahead,
402
943000
3000
nhưng khi ta vào máy thời gian
và đi về phía trước
và đi về phía trước
16:01
we're going to be happy we do.
403
946000
2000
ta sẽ thấy hạnh phúc
16:03
I know that we can,
404
948000
2000
Tôi biết chúng ta có thể
16:05
and as far as I'm concerned,
405
950000
2000
và theo như những gì tôi biết được
16:07
that's something the world needs right now.
406
952000
3000
đó là điều thế giới đang cần bây giờ
16:10
(Applause)
407
955000
2000
(Tiếng vỗ tay)
16:12
Thank you.
408
957000
3000
Cám ơn.
16:15
Thank you.
409
960000
2000
Cám ơn.
16:17
Thank you. Thank you.
410
962000
4000
Cám ơn. Cám ơn.
ABOUT THE SPEAKER
Michael Specter - WriterMichael Specter is a staff writer for the New Yorker. His new book, Denialism, asks why we have increasingly begun to fear scientific advances instead of embracing them.
Why you should listen
Michael Specter's new book, Denialism: How Irrational Thinking Hinders Scientific Progress, Harms the Planet and Threatens Our Lives, dives into a worrisome strain of modern life -- a vocal anti-science bias that may prevent us from making the right choices for our future. Specter studies how the active movements against vaccines, genetically engineered food, science-based medicine and biotechnological solutions to climate change may actually put the world at risk. (For instance, anti-vaccination activists could soon trigger the US return of polio, not to mention the continuing rise of measles.) More insidiously, the chilling effect caused by the new denialism may prevent useful science from being accomplished.
Specter has been a writer for the New Yorker for more than a decade; before that, he was a science writer and then the Moscow bureau chief for the New York Times. He writes about science and politics for the New Yorker, with a fascinating sideline in biographical profiles.
Michael Specter | Speaker | TED.com