TED2010
Michael Shermer: The pattern behind self-deception
Μάικλ Σέρμερ: Το πρότυπο πίσω από την αυτο-εξαπάτηση
Filmed:
Readability: 4.3
2,854,890 views
Ο Μάικλ Σέρμερ υποστηρίζει ότι η ροπή των ανθρώπων να πιστεύουν περίεργα πράγματα -- από τις απαγωγές από εξωγήινους έως τις ράβδους των ραβδοσκόπων -- συνοψίζεται σε δύο από τις πιο βασικές, πάγια συναπτόμενες ικανότητες επιβίωσης που διαθέτει ο εγκέφαλός μας. Εξηγεί τη φύση τους αλλά και το πώς μας βάζουν σε μπελάδες.
Michael Shermer - Skeptic
Michael Shermer debunks myths, superstitions and urban legends -- and explains why we believe them. Along with publishing Skeptic Magazine, he's author of Why People Believe Weird Things and The Mind of the Market. Full bio
Michael Shermer debunks myths, superstitions and urban legends -- and explains why we believe them. Along with publishing Skeptic Magazine, he's author of Why People Believe Weird Things and The Mind of the Market. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So since I was here last in '06,
0
1000
3000
Λοιπόν, την τελευταία φορά που βρισκόμουν εδώ, το ΄06,
00:19
we discovered that global climate change
1
4000
2000
διαπιστώσαμε ότι το θέμα της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής
00:21
is turning out to be a pretty serious issue,
2
6000
2000
μετατρέπεται σε ένα αρκετά σοβαρό ζήτημα.
00:23
so we covered that fairly extensively
3
8000
2000
Λοιπόν, καλύψαμε αυτό το θέμα αρκετά διεξοδικά
00:25
in Skeptic magazine.
4
10000
2000
στο περιοδικό "Skeptic".
00:27
We investigate all kinds
5
12000
2000
Διερευνούμε όλα τα είδη
00:29
of scientific and quasi-scientific controversies,
6
14000
3000
των επιστημονικών και ημι-επιστημονικών αντιπαραθέσεων.
00:32
but it turns out we don't have to worry about any of this
7
17000
2000
Αλλά φαίνεται ότι δεν πρέπει να ανησυχούμε για τίποτε από όλα αυτά
00:34
because the world's going to end in 2012.
8
19000
2000
επειδή ο κόσμος θα καταστραφεί το 2012.
00:36
Another update:
9
21000
2000
Μία ακόμη ενημέρωση:
00:38
You will recall I introduced you guys
10
23000
2000
Θυμηθείτε ότι σας παρουσίασα
00:40
to the Quadro Tracker.
11
25000
2000
τον ανιχνευτή "Quadro".
00:42
It's like a water dowsing device.
12
27000
2000
Μοιάζει με συσκευή ανίχνευσης νερού.
00:44
It's just a hollow piece of plastic with an antenna that swivels around.
13
29000
3000
Πρόκειται απλά για ένα κούφιο κομμάτι πλαστικού με μία κεραία που περιστρέφεται.
00:47
And you walk around, and it points to things.
14
32000
2000
Και εσύ κινείσαι και αυτό στρέφεται προς πράγματα.
00:49
Like if you're looking for marijuana in students' lockers,
15
34000
3000
Όπως όταν ψάχνεις για μαριχουάνα στα ντουλάπια των μαθητών,
00:52
it'll point right to somebody.
16
37000
2000
θα εστιάσει αμέσως σε κάποιον.
00:54
Oh, sorry. (Laughter)
17
39000
2000
Ωχ, συγγνώμη. (Γέλια)
00:56
This particular one that was given to me
18
41000
2000
Αυτό το συγκεκριμένο που μου δόθηκε
00:58
finds golf balls,
19
43000
2000
ανιχνεύει μπάλες του γκολφ,
01:00
especially if you're at a golf course
20
45000
2000
ειδικά όταν βρίσκεσαι σε κάποιο γήπεδο του γκολφ
01:02
and you check under enough bushes.
21
47000
3000
και ψάχνεις κάτω από αρκετούς θάμνους.
01:05
Well, under the category of "What's the harm of silly stuff like this?"
22
50000
3000
Λοιπόν, εντασσόμενη στην κατηγορία: "Ποια είναι η ζημία που προκαλούν ανόητα αντικείμενα όπως αυτό;"
01:08
this device, the ADE 651,
23
53000
3000
αυτή η συσκευή, η ADE 651,
01:11
was sold to the Iraqi government
24
56000
3000
πωλήθηκε στην Ιρακινή κυβέρνηση
01:14
for 40,000 dollars apiece.
25
59000
2000
προς 40.000 δολλάρια το τεμάχιο.
01:16
It's just like this one, completely worthless,
26
61000
2000
Είναι ακριβώς όπως αυτή εδώ, εντελώς άχρηστη,
01:18
in which it allegedly worked by "electrostatic
27
63000
2000
η οποία λειτουργούσε δήθεν με "ηλεκτροστατική
01:20
magnetic ion attraction,"
28
65000
3000
έλξη μαγνητικών ιόντων",
01:24
which translates to
29
69000
2000
κάτι που μπορεί να μεταφραστεί ως
01:26
"pseudoscientific baloney" -- would be the nice word --
30
71000
3000
"ψευδοεπιστημονική αερολογία" -- αυτή θα ήταν μία ταιριαστή λέξη --
01:29
in which you string together a bunch of words that sound good,
31
74000
2000
περίπτωση κατά την οποία τοποθετείς μαζί ένα σωρό λέξεις που ηχούν ωραία
01:31
but it does absolutely nothing.
32
76000
2000
αλλά που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
01:33
In this case, at trespass points,
33
78000
3000
Σε αυτή την περίπτωση, σε σημεία ελέγχου διέλευσης,
01:36
allowing people to go through
34
81000
2000
το να επιτρέψεις σε ανθρώπους να περάσουν
01:38
because your little tracker device said they were okay,
35
83000
3000
επειδή η μικρή ανιχνευτική σου συσκευή δεν εντόπισε κάποιο πρόβλημα,
01:41
actually cost lives.
36
86000
3000
μπορεί στην πραγματικότητα να κοστίσει ζωές.
01:44
So there is a danger to pseudoscience,
37
89000
2000
Ενέχονται, λοιπόν, κίνδυνοι στην ψευδοεπιστήμη,
01:46
in believing in this sort of thing.
38
91000
3000
στο να πιστεύεις σε τέτοιου είδους πράγματα.
01:49
So what I want to talk about today is belief.
39
94000
3000
Το θέμα, λοιπόν, που θα ήθελα να αναπτύξω σήμερα είναι η πίστη.
01:52
I want to believe,
40
97000
2000
Θέλω να πιστεύω,
01:54
and you do too.
41
99000
2000
και το ίδιο κι εσείς.
01:56
And in fact, I think my thesis here is that
42
101000
2000
Και στην πραγματικότητα, πιστεύω ότι η άποψή μου εδώ είναι ότι
01:58
belief is the natural state of things.
43
103000
2000
η πίστη αποτελεί τη φυσική κατάσταση των πραγμάτων.
02:00
It is the default option. We just believe.
44
105000
2000
Είναι η εξ ορισμού επιλογή. Απλώς πιστεύουμε.
02:02
We believe all sorts of things.
45
107000
2000
Πιστεύουμε τα πάντα.
02:04
Belief is natural;
46
109000
2000
Το να πιστεύουμε είναι φυσιολογικό.
02:06
disbelief, skepticism, science, is not natural.
47
111000
2000
Η δυσπιστία, ο σκεπτικισμός, η επιστήμη δεν είναι φυσιολογικά.
02:08
It's more difficult.
48
113000
2000
Είναι πιο δύσκολο.
02:10
It's uncomfortable to not believe things.
49
115000
2000
Είναι άβολο το να μην πιστεύεις.
02:12
So like Fox Mulder on "X-Files,"
50
117000
3000
Έτσι λοιπόν, όπως ο Φοξ Μέλντερ στα "Χ-Files"
02:15
who wants to believe in UFOs? Well, we all do,
51
120000
3000
ποιος θέλει να πιστεύει στην ύπαρξη των UFO; Λοιπόν, όλοι θέλουμε.
02:18
and the reason for that is because
52
123000
2000
Και ο λόγος γι' αυτό είναι ότι
02:20
we have a belief engine in our brains.
53
125000
3000
υπάρχει εγκατεστημένη στον εγκέφαλό μας μία μηχανή πίστης.
02:23
Essentially, we are pattern-seeking primates.
54
128000
3000
Ουσιαστικά, είμαστε πρωτεύοντα που αναζητούν πρότυπα.
02:26
We connect the dots: A is connected to B; B is connected to C.
55
131000
3000
Ενώνουμε τις τελείες: η Α ενώνεται με τη Β; η Β ενώνεται με τη Γ.
02:29
And sometimes A really is connected to B,
56
134000
3000
Και μερικές φορές η Α ενώνεται στην πραγματικότητα με τη Β.
02:32
and that's called association learning.
57
137000
2000
Και αυτό ονομάζεται μάθηση μέσω συσχετισμών.
02:34
We find patterns, we make those connections,
58
139000
3000
Βρίσκουμε πρότυπα, προβαίνουμε σε αυτές τις συνδέσεις,
02:37
whether it's Pavlov's dog here
59
142000
2000
είτε πρόκειται για το σκυλί του Παβλόφ
02:39
associating the sound of the bell with the food,
60
144000
3000
που συσχετίζει τον ήχο του κουδουνιού με το φαγητό
02:42
and then he salivates to the sound of the bell,
61
147000
2000
και μετά εκκρίνει σάλιο με το που ακούει τον ήχο του κουδουνιού,
02:44
or whether it's a Skinnerian rat,
62
149000
2000
είτε πρόκειται για έναν αρουραίο του Σκίνερ,
02:46
in which he's having an association
63
151000
2000
περίπτωση κατά την οποία υπάρχει μία σύνδεση
02:48
between his behavior and a reward for it,
64
153000
2000
ανάμεσα στην συμπεριφορά του και σε κάποια ανταμοιβή γι' αυτήν
02:50
and therefore he repeats the behavior.
65
155000
2000
και γι' αυτό το λόγο επαναλαμβάνει την συμπεριφορά.
02:52
In fact, what Skinner discovered
66
157000
2000
Στην πραγματικότητα, αυτό που ανακάλυψε ο Σκίνερ
02:54
is that, if you put a pigeon in a box like this,
67
159000
3000
είναι ότι, εάν τοποθετήσει κάποιος ένα περιστέρι σε ένα κουτί σαν αυτό
02:57
and he has to press one of these two keys,
68
162000
2000
και αυτό θα πρέπει να πατήσει ένα από αυτά τα δύο πλήκτρα,
02:59
and he tries to figure out what the pattern is,
69
164000
2000
θα προσπαθήσει να κατανοήσει ποιο είναι το πρότυπο
03:01
and you give him a little reward in the hopper box there --
70
166000
2000
και εσείς θα του δώσετε μία μικρή ανταμοιβή στο κουτί τροφοδοσίας εκεί.
03:03
if you just randomly assign rewards
71
168000
3000
Εάν απλώς κατά τυχαίο τρόπο δίνετε ανταμοιβές
03:06
such that there is no pattern,
72
171000
2000
έτσι ώστε να μην υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο
03:08
they will figure out any kind of pattern.
73
173000
2000
θα κατανοήσουν οποιοδήποτε πρότυπο.
03:10
And whatever they were doing just before they got the reward,
74
175000
2000
Και οτιδήποτε και εάν έκαναν πριν πάρουν την ανταμοιβή,
03:12
they repeat that particular pattern.
75
177000
2000
επαναλαμβάνουν αυτό το συγκεκριμένο πρότυπο.
03:14
Sometimes it was even spinning around twice counterclockwise,
76
179000
3000
Μερικές φορές μάλιστα περιστρεφόταν δύο φορές κατά την αντίστροφη φορά των δεικτών του ρολογιού [αριστερόστροφα]
03:17
once clockwise and peck the key twice.
77
182000
3000
μία φορά κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού [δεξιόστροφα] και μετά ράμφιζε το πλήκτρο δύο φορές.
03:20
And that's called superstition,
78
185000
2000
Και αυτό ονομάζεται πρόληψη.
03:22
and that, I'm afraid,
79
187000
2000
Και αυτό, φοβάμαι,
03:24
we will always have with us.
80
189000
2000
θα μας συνοδεύει πάντα.
03:26
I call this process "patternicity" --
81
191000
2000
Ονομάζω αυτή τη διαδικασία "patternicity" (η τάση να πιστεύουμε ως αληθή πράγματα που δεν είναι και να τους αποδίδουμε νόημα ακόμη και από τα πιο ασαφή και ανεπαρκή στοιχεία που διαθέτουμε)
03:28
that is, the tendency to find meaningful patterns
82
193000
2000
πρόκειται δηλαδή για την τάση να βρίσκουμε μεστά νοήματος πρότυπα
03:30
in both meaningful and meaningless noise.
83
195000
3000
τόσο σε μεστές νοήματος περιπτώσεις θορύβου όσο και σε περιπτώσεις θορύβου χωρίς νόημα.
03:33
When we do this process, we make two types of errors.
84
198000
3000
Όταν ακολουθούμε αυτή τη διαδικασία, υποπίπτουμε σε δύο τύπους λαθών.
03:36
A Type I error, or false positive,
85
201000
2000
Το λάθος Τύπου Ι ή αλλιώς ψευδώς θετικό
03:38
is believing a pattern is real
86
203000
2000
αφορά το να πιστεύει κάποιος ότι ένα πρότυπο είναι αληθινό
03:40
when it's not.
87
205000
2000
όταν αυτό δεν είναι.
03:42
Our second type of error is a false negative.
88
207000
2000
Ο δεύτερος τύπος λάθους είναι ο ψευδώς αρνητικός.
03:44
A Type II error is not believing
89
209000
2000
Το λάθος Τύπου ΙΙ αφορά το να μην πιστεύει κάποιος
03:46
a pattern is real when it is.
90
211000
3000
ότι ένα πρότυπο είναι αληθινό όταν αυτό είναι.
03:49
So let's do a thought experiment.
91
214000
2000
Ας προβούμε, λοιπόν, σε ένα νοητικό πείραμα.
03:51
You are a hominid three million years ago
92
216000
2000
Είστε ένας ανθρωπίδης πριν τρία εκατομμύρια χρόνια
03:53
walking on the plains of Africa.
93
218000
3000
που περιπλανάται στις πεδιάδες της Αφρικής.
03:56
Your name is Lucy, okay?
94
221000
2000
Το όνομά σας είναι Λούσυ, εντάξει;
03:58
And you hear a rustle in the grass.
95
223000
2000
Και ακούτε ένα θρόισμα στις φυλλωσιές.
04:00
Is it a dangerous predator,
96
225000
2000
Πρόκειται για ένα επικίνδυνο αρπακτικό
04:02
or is it just the wind?
97
227000
2000
ή είναι απλώς ο άνεμος;
04:04
Your next decision could be the most important one of your life.
98
229000
3000
Η επόμενη απόφασή σας θα μπορούσε να είναι η πιο σημαντική της ζωής σας.
04:07
Well, if you think that the rustle in the grass is a dangerous predator
99
232000
3000
Βλέπετε, εάν σκεφτείτε ότι το θρόισμα στις φυλλωσιές είναι ένα επικίνδυνο αρπακτικό
04:10
and it turns out it's just the wind,
100
235000
2000
και αποδειχτεί ότι είναι απλώς ο άνεμος
04:12
you've made an error in cognition,
101
237000
2000
υποπέσατε σε ένα γνωσιακό λάθος,
04:14
made a Type I error, false positive.
102
239000
2000
ένα λάθος Τύπου Ι, ένα ψευδώς θετικό.
04:16
But no harm. You just move away.
103
241000
2000
Αλλά δεν παθαίνετε κάτι. Απλώς απομακρύνεστε.
04:18
You're more cautious. You're more vigilant.
104
243000
2000
Είστε πιο επιφυλακτικός. Είστε πιο προσεκτικός.
04:20
On the other hand, if you believe that the rustle in the grass is just the wind,
105
245000
2000
Από την άλλη πλευρά, εάν πιστεύετε ότι το θρόισμα στις φυλλωσιές είναι απλώς ο άνεμος
04:22
and it turns out it's a dangerous predator,
106
247000
3000
και αποδειχτεί ότι πρόκειται για ένα επικίνδυνο αρπακτικό,
04:25
you're lunch.
107
250000
2000
θα αποτελέσετε το γεύμα του.
04:27
You've just won a Darwin award.
108
252000
2000
Μόλις κερδίσατε ένα βραβείο Δαρβίνου.
04:29
You've been taken out of the gene pool.
109
254000
2000
Ανασυρθήκατε από την δεξαμενή γονιδίων.
04:31
Now the problem here is that
110
256000
2000
Τώρα, το πρόβλημα εδώ έγκειται στο ότι
04:33
patternicities will occur whenever the cost
111
258000
2000
οι τάσεις μας να πιστεύουμε ως αληθή πράγματα που δεν είναι θα εμφανίζονται όποτε το κόστος
04:35
of making a Type I error
112
260000
2000
του να υποπέσει κάποιος σε ένα λάθος Τύπου Ι
04:37
is less than the cost of making a Type II error.
113
262000
2000
είναι μικρότερο από το κόστος του να υποπέσει σε ένα λάθος Τύπου ΙΙ.
04:39
This is the only equation in the talk by the way.
114
264000
2000
Παρεμπιπτόντως, αυτή είναι και η μόνη εξίσωση σε αυτή τη συζήτηση.
04:41
We have a pattern detection problem
115
266000
2000
Αντιμετωπίζουμε, όμως, ένα πρόβλημα εντοπισμού προτύπου
04:43
that is assessing the difference between a Type I and a Type II error
116
268000
3000
και αυτό έγκειται στο ότι ο υπολογισμός της διαφοράς ανάμεσα σε ένα λάθος Τύπου Ι και σε ένα λάθος Τύπου ΙΙ
04:46
is highly problematic,
117
271000
2000
είναι αρκετά προβληματικός
04:48
especially in split-second, life-and-death situations.
118
273000
3000
ιδιαίτερα σε καταστάσεις όπου η μάχη μεταξύ ζωής και θανάτου κρίνεται σε κλάσματα δευτερολέπτου.
04:51
So the default position
119
276000
2000
Έτσι λοιπόν, η εξ ορισμού θέση
04:53
is just: Believe all patterns are real --
120
278000
2000
είναι απλώς η εξής: "να πιστεύετε ότι όλα τα πρότυπα είναι αληθινά".
04:55
All rustles in the grass are dangerous predators
121
280000
3000
"Όλα τα θροΐσματα στις φυλλωσιές είναι επικίνδυνα αρπακτικά
04:58
and not just the wind.
122
283000
2000
και όχι απλώς ο άνεμος".
05:00
And so I think that we evolved ...
123
285000
2000
Κι έτσι νομίζω ότι εξελιχθήκαμε ...
05:02
there was a natural selection for the propensity for our belief engines,
124
287000
3000
υπήρχε μία φυσική επιλογή όσον αφορά την τάση των συστημάτων που παράγουν τις πεποιθήσεις μας,
05:05
our pattern-seeking brain processes,
125
290000
2000
των διαδικασιών εύρεσης προτύπων των εγκεφάλων μας,
05:07
to always find meaningful patterns
126
292000
2000
να ανακαλύπτουν πάντα μεστά νοήματος πρότυπα
05:09
and infuse them with these sort of
127
294000
2000
και να τους προσδίδουν τέτοιου είδους
05:11
predatory or intentional agencies that I'll come back to.
128
296000
3000
αρπακτικούς ή εμπρόθετους πράκτορες στους οποίους θα επανέλθω.
05:14
So for example, what do you see here?
129
299000
2000
Για παράδειγμα, τι βλέπετε εδώ;
05:16
It's a horse head, that's right.
130
301000
2000
Είναι το κεφάλι ενός αλόγου, σωστά;
05:18
It looks like a horse. It must be a horse.
131
303000
2000
Μοιάζει με άλογο. Πρέπει να είναι άλογο.
05:20
That's a pattern.
132
305000
2000
Αυτό είναι το πρότυπο.
05:22
And is it really a horse?
133
307000
2000
Είναι όμως στην πραγματικότητα ένα άλογο;
05:24
Or is it more like a frog?
134
309000
3000
Ή μήπως μοιάζει περισσότερο με βάτραχο;
05:27
See, our pattern detection device,
135
312000
2000
Βλέπετε, η συσκευή εντοπισμού προτύπων που διαθέτουμε,
05:29
which appears to be located in the anterior cingulate cortex --
136
314000
3000
η οποία φαίνεται να είναι εγκατεστημένη στον κογχομετωπιαίο φλοιό --
05:32
it's our little detection device there --
137
317000
3000
είναι η μικρή μας συσκευή εντοπισμού εκεί --
05:35
can be easily fooled, and this is the problem.
138
320000
2000
μπορεί εύκολα να εξαπατηθεί, και αυτό είναι το πρόβλημα.
05:37
For example, what do you see here?
139
322000
2000
Για παράδειγμα, τι βλέπετε εδώ;
05:39
Yes, of course, it's a cow.
140
324000
3000
Μα ναι, φυσικά. Είναι μία αγελάδα.
05:42
Once I prime the brain -- it's called cognitive priming --
141
327000
3000
Μόλις προϊδεάσω τον εγκέφαλο --- αυτό ονομάζεται γνωσιακή ανάδυση --
05:45
once I prime the brain to see it,
142
330000
2000
μόλις προϊδεάσω τον εγκέφαλο για να τη δει,
05:47
it pops back out again even without the pattern that I've imposed on it.
143
332000
3000
αυτή αναδύεται και πάλι ακόμη και χωρίς το πρότυπο που επέβαλα στον εγκέφαλο.
05:50
And what do you see here?
144
335000
2000
Και τι βλέπετε εδώ;
05:52
Some people see a Dalmatian dog.
145
337000
2000
Κάποιοι βλέπουν έναν σκύλο Δαλματίας.
05:54
Yes, there it is. And there's the prime.
146
339000
2000
Ναι, νάτος. Και εκεί βρίσκεται ο προϊδεασμός.
05:56
So when I go back without the prime,
147
341000
2000
Όταν λοιπόν επιστρέψω χωρίς να σας προϊδεάσω
05:58
your brain already has the model
148
343000
2000
ο εγκέφαλός σας ήδη κατέχει το μοντέλο
06:00
so you can see it again.
149
345000
2000
και έτσι μπορείτε να το δείτε ξανά.
06:02
What do you see here?
150
347000
3000
Τι βλέπετε εδώ;
06:05
Planet Saturn. Yes, that's good.
151
350000
2000
Τον πλανήτη Κρόνο. Ναι, σωστά.
06:07
How about here?
152
352000
3000
Κι εδώ;
06:10
Just shout out anything you see.
153
355000
3000
Απλώς πείτε δυνατά οτιδήποτε βλέπετε.
06:14
That's a good audience, Chris.
154
359000
2000
Πρόκειται για καλό ακροατήριο, Κρις.
06:16
Because there's nothing in this. Well, allegedly there's nothing.
155
361000
3000
Γιατί δεν υπάρχει κάτι εδώ. Λοιπόν, υποθετικά δεν υπάρχει κάτι.
06:19
This is an experiment done by Jennifer Whitson
156
364000
3000
Πρόκειται για ένα πείραμα που πραγματοποιήθηκε από την Τζένιφερ Γουΐτσον
06:22
at U.T. Austin
157
367000
2000
στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν
06:24
on corporate environments
158
369000
2000
αναφορικά με τα εταιρικά περιβάλλοντα
06:26
and whether feelings of uncertainty and out of control
159
371000
3000
και με το εάν συναισθήματα αβεβαιότητας και έλλειψης του ελέγχου
06:29
makes people see illusory patterns.
160
374000
2000
κάνουν τους ανθρώπους να βλέπουν ψευδαισθητικά πρότυπα.
06:31
That is, almost everybody sees the planet Saturn.
161
376000
3000
Αυτό σημαίνει ότι όλοι σχεδόν βλέπουν τον πλανήτη Κρόνο.
06:34
People that are put in a condition of feeling out of control
162
379000
3000
Άνθρωποι που βρίσκονται σε μία κατάσταση αίσθησης μη κατοχής του ελέγχου
06:37
are more likely to see something in this,
163
382000
2000
είναι πολύ πιθανό να δουν κάτι εδώ
06:39
which is allegedly patternless.
164
384000
3000
που υποθετικά δεν έχει πρότυπο.
06:42
In other words, the propensity to find these patterns
165
387000
3000
Με άλλα λόγια, η τάση να δει κάποιος αυτά τα πρότυπα
06:45
goes up when there's a lack of control.
166
390000
3000
αυξάνεται όταν υπάρχει έλλειψη του ελέγχου εκ μέρους του ατόμου.
06:48
For example, baseball players are notoriously superstitious
167
393000
3000
Για παράδειγμα, οι παίκτες του μπέιζμπολ είναι διαβόητα προληπτικοί
06:51
when they're batting,
168
396000
2000
όταν χτυπούν [την μπάλα],
06:53
but not so much when they're fielding.
169
398000
2000
αλλά όχι τόσο πολύ όταν την πετούν.
06:55
Because fielders are successful
170
400000
2000
Και αυτό συμβαίνει επειδή οι παίκτες που πετούν την μπάλα επιτυγχάνουν
06:57
90 to 95 percent of the time.
171
402000
2000
στο 90 με 95 τοις εκατό των προσπαθειών.
06:59
The best batters fail seven out of 10 times.
172
404000
3000
Οι καλύτεροι μπάτερ (παίκτες που χτυπούν την μπάλα) αποτυγχάνουν επτά στις δέκα φορές.
07:02
So their superstitions, their patternicities,
173
407000
2000
Έτσι λοιπόν οι προλήψεις τους, οι τάσεις τους να πιστεύουν ως αληθή πράγματα που δεν είναι
07:04
are all associated with feelings of lack of control
174
409000
3000
συνδέονται όλες με την αίσθηση έλλειψης του ελέγχου
07:07
and so forth.
175
412000
2000
και ούτω καθεξής.
07:10
What do you see in this particular one here, in this field?
176
415000
3000
Τι βλέπετε συγκεκριμένα εδώ, σε αυτό το γήπεδο;
07:13
Anybody see an object there?
177
418000
2000
Βλέπει κάποιος από εσάς κάποιο αντικείμενο εκεί;
07:15
There actually is something here,
178
420000
2000
Υπάρχει κάτι στην πραγματικότητα εδώ
07:17
but it's degraded.
179
422000
2000
αλλά η εικόνα είναι χαμηλής ανάλυσης.
07:19
While you're thinking about that,
180
424000
2000
Ενόσω συλλογίζεστε επάνω σε αυτό,
07:21
this was an experiment done by Susan Blackmore,
181
426000
2000
[να σας πω ότι] αυτό ήταν ένα πείραμα που πραγματοποιήθηκε από την Σούζαν Μπλάκμορ,
07:23
a psychologist in England,
182
428000
2000
ψυχολόγο στην Αγγλία,
07:25
who showed subjects this degraded image
183
430000
2000
η οποία επέδειξε σε κάποιους ανθρώπους αυτή την εικόνα χαμηλής ανάλυσης
07:27
and then ran a correlation between
184
432000
2000
και εν συνεχεία δημιούργησε έναν συσχετισμό με
07:29
their scores on an ESP test:
185
434000
2000
τους βαθμούς τους σε ένα τεστ ESP (τεστ εξωαισθητήριας αντίληψης),
07:31
How much did they believe in the paranormal,
186
436000
2000
πόσο πολύ, δηλαδή, πιστεύουν στο ανεξήγητο,
07:33
supernatural, angels and so forth.
187
438000
3000
το υπερφυσικό, τους αγγέλους και ούτω καθεξής.
07:36
And those who scored high on the ESP scale,
188
441000
3000
Και εκείνοι που είχαν υψηλή βαθμολογία στην κλίμακα του τεστ ESP
07:39
tended to not only see
189
444000
2000
είχαν την τάση όχι μόνο να βλέπουν
07:41
more patterns in the degraded images
190
446000
2000
περισσότερα πρότυπα στις εικόνες χαμηλής ανάλυσης,
07:43
but incorrect patterns.
191
448000
2000
αλλά και εσφαλμένα πρότυπα.
07:45
Here is what you show subjects.
192
450000
2000
Ορίστε τι δείχνουμε στους συμμετέχοντες στα τεστ.
07:47
The fish is degraded 20 percent, 50 percent
193
452000
3000
Το ψάρι σε εικόνα υποβαθμισμένη κατά 20 τοις εκατό, κατά 50 τοις εκατό,
07:50
and then the one I showed you,
194
455000
2000
και εν συνεχεία στη φωτογραφία που σας έδειξα,
07:52
70 percent.
195
457000
2000
κατά 70 τοις εκατό.
07:54
A similar experiment was done by another [Swiss] psychologist
196
459000
2000
Ένα παρόμοιο πείραμα πραγματοποιήθηκε από έναν άλλο [Ελβετό] ψυχολόγο
07:56
named Peter Brugger,
197
461000
2000
τον Πήτερ Μπρύγκερ,
07:58
who found significantly more meaningful patterns
198
463000
3000
ο οποίος ανακάλυψε ότι πολύ περισσότερα μεστά νοήματος πρότυπα
08:01
were perceived on the right hemisphere,
199
466000
2000
γίνονταν αντιληπτά στο δεξί ημισφαίριο
08:03
via the left visual field, than the left hemisphere.
200
468000
3000
μέσω του αριστερού οπτικού τομέα από ό,τι στο αριστερό ημισφαίριο [του εγκεφάλου].
08:06
So if you present subjects the images such
201
471000
2000
Έτσι λοιπόν, εάν παρουσιάσετε στα άτομα τις εικόνες κατά τέτοιο τρόπο
08:08
that it's going to end up on the right hemisphere instead of the left,
202
473000
3000
ώστε να καταλήξουν στο δεξί ημισφαίριο [του εγκεφάλου τους] αντί στο αριστερό
08:11
then they're more likely to see patterns
203
476000
2000
τότε είναι πολύ πιο πιθανό να δουν πρότυπα
08:13
than if you put it on the left hemisphere.
204
478000
2000
από ό,τι εάν τις παρουσιάσετε έτσι ώστε να καταλήξουν στο αριστερό ημισφαίριο.
08:15
Our right hemisphere appears to be
205
480000
2000
Το δεξί μας ημισφαίριο φαίνεται να είναι το κέντρο
08:17
where a lot of this patternicity occurs.
206
482000
2000
όπου λαμβάνει χώρα πολλή από αυτή την τάση να πιστεύουμε ως αληθή πράγματα που δεν είναι.
08:19
So what we're trying to do is bore into the brain
207
484000
2000
Αυτό, λοιπόν, που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να διεισδύσουμε στον εγκέφαλο
08:21
to see where all this happens.
208
486000
2000
για να καταλάβουμε πού συμβαίνουν όλα αυτά.
08:23
Brugger and his colleague, Christine Mohr,
209
488000
3000
Ο Μπρύγκερ και η συνάδερφός του, η Κριστίν Μορ,
08:26
gave subjects L-DOPA.
210
491000
2000
χορήγησαν στα άτομα L-DOPA.
08:28
L-DOPA's a drug, as you know, given for treating Parkinson's disease,
211
493000
3000
Το L-DOPA είναι ένα φάρμακο, όπως γνωρίζετε, που χορηγείται για τη θεραπεία της νόσου Πάρκινσον,
08:31
which is related to a decrease in dopamine.
212
496000
3000
η οποία συνδέεται με τη μείωση των επιπέδων της ντοπαμίνης [στον οργανισμό].
08:34
L-DOPA increases dopamine.
213
499000
2000
Το L-DOPA αυξάνει τα επίπεδα της ντοπαμίνης.
08:36
An increase of dopamine caused
214
501000
2000
Και η αύξηση των επιπέδων της ντοπαμίνης έκανε
08:38
subjects to see more patterns
215
503000
2000
τα άτομα να δουν περισσότερα πρότυπα
08:40
than those that did not receive the dopamine.
216
505000
2000
από εκείνα που δεν έλαβαν την ντοπαμίνη.
08:42
So dopamine appears to be the drug
217
507000
2000
Έτσι λοιπόν, η ντοπαμίνη φαίνεται να είναι ένα φάρμακο
08:44
associated with patternicity.
218
509000
2000
που συνδέεται με την τάση να πιστεύουμε ως αληθή πράγματα που δεν είναι.
08:46
In fact, neuroleptic drugs
219
511000
2000
Στην πραγματικότητα, τα νευροληπτικά φάρμακα
08:48
that are used to eliminate psychotic behavior,
220
513000
2000
που χρησιμοποιούνται για την εξάλειψη των ψυχωτικών συμπεριφορών
08:50
things like paranoia, delusions
221
515000
2000
συμπτώματα όπως η παράνοια, οι ψευδαισθήσεις
08:52
and hallucinations,
222
517000
2000
και οι παραισθήσεις
08:54
these are patternicities.
223
519000
2000
όλα αυτά εκφράζουν την τάση να πιστεύουμε ως αληθή πράγματα που δεν είναι.
08:56
They're incorrect patterns. They're false positives. They're Type I errors.
224
521000
3000
Πρόκειται για εσφαλμένα πρότυπα. Είναι ψευδώς θετικά. Είναι λάθη Τύπου Ι.
08:59
And if you give them drugs
225
524000
2000
Και εάν χορηγήσετε στα άτομα φάρμακα
09:01
that are dopamine antagonists,
226
526000
2000
που είναι ανταγωνιστές της ντοπαμίνης,
09:03
they go away.
227
528000
2000
τότε τα εσφαλμένα πρότυπα εξαφανίζονται.
09:05
That is, you decrease the amount of dopamine,
228
530000
2000
Δηλαδή, μειώνοντας την ποσότητα της ντοπαμίνης
09:07
and their tendency to see
229
532000
2000
μειώνεται και η τάση τους να βλέπουν
09:09
patterns like that decreases.
230
534000
2000
τέτοιου είδους πρότυπα.
09:11
On the other hand, amphetamines like cocaine
231
536000
3000
Από την άλλη πλευρά, αμφεταμίνες όπως η κοκαΐνη
09:14
are dopamine agonists.
232
539000
2000
είναι αγωνιστές της ντοπαμίνης.
09:16
They increase the amount of dopamine.
233
541000
2000
Αυξάνουν τα επίπεδα της ντοπαμίνης.
09:18
So you're more likely to feel in a euphoric state,
234
543000
3000
Έτσι λοιπόν, είναι πολύ πιθανό να αισθανθείτε σε μία κατάσταση ευφορίας
09:21
creativity, find more patterns.
235
546000
2000
μία δημιουργικότητα, να αναγνωρίσετε περισσότερα πρότυπα.
09:23
In fact, I saw Robin Williams recently
236
548000
2000
Στην πραγματικότητα, παρακολούθησα πρόσφατα τον Ρόμπιν Ουίλιαμς
09:25
talk about how he thought he was much funnier
237
550000
2000
να συζητά για το πώς θεωρούσε ότι ήταν περισσότερο διασκεδαστικός
09:27
when he was doing cocaine, when he had that issue, than now.
238
552000
3000
όταν λάμβανε κοκαΐνη, όταν βρισκόταν σε αυτή την κατάσταση, από ό,τι τώρα.
09:30
So perhaps more dopamine
239
555000
2000
Άρα πιθανόν η αύξηση των επιπέδων της ντοπαμίνης
09:32
is related to more creativity.
240
557000
2000
να συνδέεται με την αύξηση των επιπέδων δημιουργικότητας.
09:34
Dopamine, I think, changes
241
559000
2000
Νομίζω ότι η ντοπαμίνη μεταβάλλει
09:36
our signal-to-noise ratio.
242
561000
2000
το λόγο σήματος-προς-θόρυβο.
09:38
That is, how accurate we are
243
563000
2000
Τουτέστιν, με πόση ακρίβεια
09:40
in finding patterns.
244
565000
2000
ανακαλύπτουμε πρότυπα.
09:42
If it's too low, you're more likely to make too many Type II errors.
245
567000
3000
Εάν βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, είναι πολύ πιο πιθανό να υποπέσετε σε πάρα πολλά σφάλματα Τύπου ΙΙ.
09:45
You miss the real patterns. You don't want to be too skeptical.
246
570000
2000
Έτσι σας διαφεύγουν τα πραγματικά πρότυπα. Δεν θέλετε να είστε και πολύ σκεπτικιστές.
09:47
If you're too skeptical, you'll miss the really interesting good ideas.
247
572000
3000
Εάν είστε πολύ σκεπτικιστές, θα χάσετε τις πραγματικά ενδιαφέρουσες, καλές ιδέες.
09:51
Just right, you're creative, and yet you don't fall for too much baloney.
248
576000
3000
Ακριβώς, είστε δημιουργικοί, και όμως δεν δίνετε πολλή πίστη στις αερολογίες.
09:54
Too high and maybe you see patterns everywhere.
249
579000
3000
[Από την άλλη] εάν είστε πολύ "φτιαγμένοι", μπορεί να βλέπετε πρότυπα παντού.
09:57
Every time somebody looks at you, you think people are staring at you.
250
582000
3000
Κάθε φορά που κάποιος σας κοιτάζει, νομίζετε ότι σας κοιτάζει επίμονα.
10:00
You think people are talking about you.
251
585000
2000
Νομίζετε ότι οι άλλοι μιλούν για εσάς.
10:02
And if you go too far on that, that's just simply
252
587000
2000
Και εάν το παρακάνετε με αυτή την αίσθηση, αυτό απλώς
10:04
labeled as madness.
253
589000
2000
ονομάζεται τρέλα.
10:06
It's a distinction perhaps we might make
254
591000
2000
Πρόκειται για μία διάκριση που πιθανόν θα μπορούσαμε να κάνουμε
10:08
between two Nobel laureates, Richard Feynman
255
593000
2000
ανάμεσα σε δύο κατόχους του βραβείου Νόμπελ, τον Ρίτσαρντ Φέινμαν
10:10
and John Nash.
256
595000
2000
και τον Τζον Νας.
10:12
One sees maybe just the right number
257
597000
2000
Ο ένας μάλλον βλέπει ακριβώς το σωστό αριθμό
10:14
of patterns to win a Nobel Prize.
258
599000
2000
προτύπων που χρειάζεται για να κερδίσει το Νόμπελ.
10:16
The other one also, but maybe too many patterns.
259
601000
2000
Το ίδιο και ο άλλος, αλλά ίσως πολύ περισσότερα πρότυπα.
10:18
And we then call that schizophrenia.
260
603000
3000
Και αυτό στη συνέχεια το αποκαλούμε σχιζοφρένεια.
10:21
So the signal-to-noise ratio then presents us with a pattern-detection problem.
261
606000
3000
Έτσι λοιπόν, ο λόγος σήματος-προς-θόρυβο παρουσιάζει εν συνεχεία ένα πρόβλημα ανίχνευσης προτύπου.
10:24
And of course you all know exactly
262
609000
2000
Και φυσικά όλοι γνωρίζετε ακριβώς
10:26
what this is, right?
263
611000
2000
τι είναι αυτό, σωστά;
10:28
And what pattern do you see here?
264
613000
2000
Και τι πρότυπο βλέπετε εδώ;
10:30
Again, I'm putting your anterior cingulate cortex to the test here,
265
615000
3000
Για άλλη μια φορά βάζω σε δοκιμασία τον κογχομετωπιαίο σας φλοιό εδώ,
10:33
causing you conflicting pattern detections.
266
618000
3000
προκαλώντας σας αντικρουόμενες ανιχνεύσεις προτύπων.
10:36
You know, of course, this is Via Uno shoes.
267
621000
2000
Γνωρίζετε, φυσικά, ότι αυτά είναι παπούτσια Βία Ούνο.
10:38
These are sandals.
268
623000
3000
Αυτά είναι σανδάλια.
10:41
Pretty sexy feet, I must say.
269
626000
3000
Αρκετά ελκυστικά πόδια, θα έλεγα.
10:44
Maybe a little Photoshopped.
270
629000
2000
Ίσως και λίγο διορθωμένα με το Photoshop.
10:46
And of course, the ambiguous figures
271
631000
2000
Και, φυσικά, οι αόριστες μορφές
10:48
that seem to flip-flop back and forth.
272
633000
2000
που φαίνονται να παλινδρομούν μπρος - πίσω.
10:50
It turns out what you're thinking about a lot
273
635000
2000
Αποδεικνύεται ότι οτιδήποτε σκέφτεστε περισσότερο
10:52
influences what you
274
637000
2000
επηρεάζει αυτό που
10:54
tend to see.
275
639000
2000
έχετε την τάση να βλέπετε.
10:56
And you see the lamp here, I know.
276
641000
2000
Και βλέπετε τη λάμπα εδώ, το ξέρω.
10:58
Because the lights on here.
277
643000
3000
Επειδή τα φώτα είναι αναμμένα.
11:01
Of course, thanks to the environmentalist movement
278
646000
2000
Φυσικά, χάρη στο περιβαλλοντικό κίνημα
11:03
we're all sensitive to the plight of marine mammals.
279
648000
3000
είμαστε όλοι ευαισθητοποιημένοι αναφορικά με την κακή κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα θαλάσσια θηλαστικά.
11:06
So what you see in this particular ambiguous figure
280
651000
3000
Αυτό που βλέπετε, λοιπόν, σε αυτή τη θολή φιγούρα
11:09
is, of course, the dolphins, right?
281
654000
2000
είναι, φυσικά, δελφίνια, σωστά;
11:11
You see a dolphin here,
282
656000
2000
Βλέπετε ένα δελφίνι εδώ.
11:13
and there's a dolphin,
283
658000
2000
Κι εδώ ένα δελφίνι.
11:15
and there's a dolphin.
284
660000
2000
Επίσης υπάρχει ένα δελφίνι κι εδώ.
11:17
That's a dolphin tail there, guys.
285
662000
3000
Κι αυτή είναι η ουρά ενός δελφινιού εκεί, παιδιά.
11:20
(Laughter)
286
665000
3000
(Γέλια)
11:25
If we can give you conflicting data, again,
287
670000
3000
Εάν μπορούμε να σας τροφοδοτήσουμε με αντικρουόμενα δεδομένα, πάλι,
11:28
your ACC is going to be going into hyperdrive.
288
673000
3000
ο κογχομετωπιαίος σας φλοιός θα οδηγηθεί σε σύγχυση.
11:31
If you look down here, it's fine. If you look up here, then you get conflicting data.
289
676000
3000
Εάν κοιτάζετε εδώ κάτω, είναι εντάξει. Εάν κοιτάζετε εδώ πάνω, τότε λαμβάνετε αντικρουόμενα δεδομένα.
11:34
And then we have to flip the image
290
679000
2000
Και ύστερα θα πρέπει να αναστρέψουμε την εικόνα
11:36
for you to see that it's a set up.
291
681000
2000
για να δείτε ότι είναι στημένη.
11:40
The impossible crate illusion.
292
685000
2000
Η ψευδαίσθηση του "αδύνατου κιβωτίου".
11:42
It's easy to fool the brain in 2D.
293
687000
2000
Είναι εύκολο να εξαπατήσετε τον εγκέφαλό σας σε δισδιάστατες εικόνες.
11:44
So you say, "Aw, come on Shermer, anybody can do that
294
689000
2000
Λέτε, λοιπόν, "Έλα τώρα, Σέρμερ, όλοι μπορούν να το κάνουν αυτό
11:46
in a Psych 101 text with an illusion like that."
295
691000
2000
σε ένα κείμενο εισαγωγής στην Ψυχολογία με μία ψευδαίσθηση σαν και αυτή".
11:48
Well here's the late, great Jerry Andrus'
296
693000
2000
Λοιπόν, αυτή είναι η τελευταία, θαυμάσια τρισδιάστατη ψευδαισθητική εικόνα
11:50
"impossible crate" illusion in 3D,
297
695000
3000
του "αδύνατου κιβωτίου" του Τζέρυ Άντρους,
11:53
in which Jerry is standing inside
298
698000
2000
όπου ο Τζέρυ στέκεται μέσα
11:55
the impossible crate.
299
700000
2000
στο αδύνατο κιβώτιο.
11:57
And he was kind enough to post this
300
702000
2000
Και είχε την ευγενή καλοσύνη να το δημοσιεύσει αυτό
11:59
and give us the reveal.
301
704000
2000
και να μας αποκαλύψει τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.
12:01
Of course, camera angle is everything. The photographer is over there,
302
706000
3000
Φυσικά, η γωνία της κάμερας παίζει το σημαντικότερο λόγο. Ο φωτογράφος στέκεται εκεί πέρα.
12:04
and this board appears to overlap with this one, and this one with that one, and so on.
303
709000
3000
Και αυτή η σανίδα φαίνεται να επικαλύπτει αυτήν και αυτή εδώ εκείνη, και ούτω καθεξής,
12:07
But even when I take it away,
304
712000
2000
αλλά ακόμη και όταν την απομακρύνω,
12:09
the illusion is so powerful because of how are brains are wired
305
714000
2000
η ψευδαίσθηση είναι τόσο ισχυρή εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο συνάπτονται οι εγκέφαλοί μας
12:11
to find those certain kinds of patterns.
306
716000
3000
για να ανακαλύπτουν αυτά τα συγκεκριμένα πρότυπα.
12:14
This is a fairly new one
307
719000
2000
Αυτή εδώ είναι μία σχετικά πρόσφατη εικόνα
12:16
that throws us off because of the conflicting patterns
308
721000
2000
που μας παραπλανά εξαιτίας των αντικρουόμενων προτύπων
12:18
of comparing this angle with that angle.
309
723000
3000
που προκύπτουν όταν συγκρίνουμε αυτή τη γωνία με εκείνη τη γωνία.
12:21
In fact, it's the exact same picture side by side.
310
726000
3000
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για την ίδια ακριβώς εικόνα, εάν τοποθετήσουμε τις φωτογραφίες τη μία δίπλα στην άλλη.
12:24
So what you're doing is comparing that angle
311
729000
2000
Αυτό που κάνετε είναι ότι συγκρίνετε αυτή τη γωνία
12:26
instead of with this one, but with that one.
312
731000
2000
με εκείνη τη γωνία αντί με αυτήν εδώ.
12:28
And so your brain is fooled.
313
733000
2000
Και έτσι ο εγκέφαλός σας εξαπατάται.
12:30
Yet again, your pattern detection devices are fooled.
314
735000
2000
Και επιπλέον, οι μηχανισμοί εντοπισμού προτύπων των εγκεφάλων σας εξαπατώνται.
12:32
Faces are easy to see
315
737000
2000
Είναι εύκολο να διακρίνουμε τα πρόσωπα
12:34
because we have an additional evolved
316
739000
2000
επειδή διαθέτουμε ένα επιπρόσθετο εξελιγμένο
12:36
facial recognition software
317
741000
2000
λογισμικό αναγνώρισης προσώπων
12:38
in our temporal lobes.
318
743000
3000
στους κροταφικούς λοβούς μας.
12:41
Here's some faces on the side of a rock.
319
746000
3000
Εδώ είναι κάποια πρόσωπα στην πλαγιά ενός βράχου.
12:44
I'm actually not even sure if this is -- this might be Photoshopped.
320
749000
3000
Και δεν είμαι καν σίγουρος εάν πρόκειται για πραγματική φωτογραφία -- μπορεί να έχει υποστεί επεξεργασία με το Photoshop.
12:47
But anyway, the point is still made.
321
752000
2000
Παρ' όλα αυτά, η εικόνα μας βοηθάει να καταλήξω εκεί που θέλω.
12:49
Now which one of these looks odd to you?
322
754000
2000
Τώρα, ποιο από αυτά τα πρόσωπα σας φαίνεται παράξενο;
12:51
In a quick reaction, which one looks odd?
323
756000
2000
Χωρίς δεύτερη σκέψη, ποιο σας φαίνεται παράξενο;
12:53
The one on the left. Okay. So I'll rotate it
324
758000
2000
Αυτό στα αριστερά. Εντάξει. Οπότε θα αντιστρέψω την εικόνα
12:55
so it'll be the one on the right.
325
760000
2000
ώστε το πρόσωπο να έρθει στη δεξιά πλευρά.
12:57
And you are correct.
326
762000
2000
Και έχετε δίκιο.
12:59
A fairly famous illusion -- it was first done with Margaret Thatcher.
327
764000
3000
Μία αρκετά γνωστή ψευδαίσθηση -- και πρωτοεφαρμόστηκε σε φωτογραφία της Μάργκαρετ Θάτσερ.
13:02
Now, they trade up the politicians every time.
328
767000
2000
Τώρα, "πωλούν" τους πολιτικούς όλη την ώρα.
13:04
Well, why is this happening?
329
769000
2000
Γιατί συμβαίνει λοιπόν αυτό;
13:06
Well, we know exactly where it happens,
330
771000
2000
Βλέπετε, ξέρουμε ακριβώς πού λαμβάνει χώρα αυτή η διαδικασία,
13:08
in the temporal lobe, right across, sort of above your ear there,
331
773000
3000
στον κροταφικό λοβό, εγκάρσια, λίγο πιο πάνω από το αυτί σας, εκεί.
13:11
in a little structure called the fusiform gyrus.
332
776000
3000
Σε μία μικρή κατασκευή που ονομάζεται ατρακτοειδής έλικα.
13:14
And there's two types of cells that do this,
333
779000
2000
Και υπάρχουν δύο τύποι κυττάρων που συμμετέχουν σε αυτή την διαδικασία,
13:16
that record facial features either globally,
334
781000
3000
που δηλαδή καταγράφουν χαρακτηριστικά προσώπων είτε γενικά,
13:19
or specifically these large, rapid-firing cells,
335
784000
2000
είτε συγκεκριμένα αυτά τα μεγάλα, ταχείας βολής κύτταρα
13:21
first look at the general face.
336
786000
2000
καταγράφουν πρώτα γενικά το πρόσωπο.
13:23
So you recognize Obama immediately.
337
788000
2000
Έτσι αναγνωρίζετε αμέσως τον Ομπάμα.
13:25
And then you notice something quite
338
790000
2000
Και εν συνεχεία παρατηρείτε ότι υπάρχει κάτι
13:27
a little bit odd about the eyes and the mouth.
339
792000
2000
παράξενο αναφορικά με τα μάτια και το στόμα.
13:29
Especially when they're upside down,
340
794000
2000
Ειδικά όταν είναι αναποδογυρισμένα
13:31
you're engaging that general facial recognition software there.
341
796000
3000
το λογισμικό αναγνώρισης γενικού προσώπου επικεντρώνεται εκεί.
13:34
Now I said back in our little thought experiment,
342
799000
3000
Τώρα, προανέφερα στο μικρό μας νοητικό πείραμα
13:37
you're a hominid walking on the plains of Africa.
343
802000
2000
ότι είστε ένας ανθρωπίδης που περιπλανάται στις πεδιάδες της Αφρικής.
13:39
Is it just the wind or a dangerous predator?
344
804000
3000
Είναι απλώς ο άνεμος ή ένα επικίνδυνο αρπακτικό;
13:42
What's the difference between those?
345
807000
2000
Ποια η διαφορά ανάμεσά τους;
13:44
Well, the wind is inanimate;
346
809000
2000
Λοιπόν, ο άνεμος είναι άψυχο αντικείμενο,
13:46
the dangerous predator is an intentional agent.
347
811000
2000
το επικίνδυνο αρπακτικό είναι ένας πράκτορας με προθέσεις.
13:48
And I call this process agenticity.
348
813000
2000
Και ονομάζω αυτή τη διαδικασία "agenticity" (η τάση μας να πιστεύουμε ότι ο κόσμος μας ελέγχεται σκόπιμα από αόρατους πράκτορες).
13:50
That is the tendency to infuse patterns
349
815000
2000
Πρόκειται για την τάση μας να εμποτίζουμε τα πρότυπα
13:52
with meaning, intention and agency,
350
817000
2000
με νόημα, πρόθεση και πράκτορες,
13:54
often invisible beings from the top down.
351
819000
3000
συχνά αόρατα όντα προερχόμενα από ψηλά.
13:57
This is an idea that we got
352
822000
2000
Αυτή την ιδέα τη δανειζόμαστε
13:59
from a fellow TEDster here, Dan Dennett,
353
824000
2000
από έναν άλλο TEDster εδώ, τον Ντάνιελ Ντένετ,
14:01
who talked about taking the intentional stance.
354
826000
2000
ο οποίος αναφέρθηκε στην υιοθέτηση της προθεσιαρχικής προσέγγισης.
14:03
So it's a type of that expanded to explain, I think, a lot of different things:
355
828000
3000
Πρόκειται, λοιπόν, για έναν τύπο αυτού επεκτεινόμενο για να εξηγήσει, νομίζω, πολλά διαφορετικά πράγματα,
14:06
souls, spirits, ghosts, gods, demons, angels,
356
831000
3000
ψυχές, πνεύματα, φαντάσματα, θεούς, δαίμονες, αγγέλους,
14:09
aliens, intelligent designers,
357
834000
2000
εξωγήινους, ευφυείς σχεδιαστές,
14:11
government conspiracists
358
836000
2000
κυβερνητικούς κατασκευαστές θεωριών συνωμοσίας
14:13
and all manner of invisible agents
359
838000
2000
και όλα τα είδη αόρατων πρακτόρων
14:15
with power and intention, are believed
360
840000
2000
με ισχύ και πρόθεση που θεωρείται
14:17
to haunt our world and control our lives.
361
842000
2000
ότι στοιχειώνουν τον κόσμο μας και ελέγχουν τις ζωές μας.
14:19
I think it's the basis of animism
362
844000
2000
Νομίζω ότι αποτελούν τη βάση του ανιμισμού
14:21
and polytheism and monotheism.
363
846000
3000
και του πολυθεϊσμού και του μονοθεϊσμού.
14:24
It's the belief that aliens are somehow
364
849000
2000
Πρόκειται για την πεποίθηση ότι οι εξωγήινοι είναι κατά κάποιο τρόπο
14:26
more advanced than us, more moral than us,
365
851000
2000
πιο εξελιγμένοι από εμάς, πιο ηθικοί από εμάς
14:28
and the narratives always are
366
853000
2000
και οι ιστορίες πάντα λένε ότι
14:30
that they're coming here to save us and rescue us from on high.
367
855000
3000
έρχονται εδώ για να μας σώσουν και να μας γλιτώσουν από ψηλά.
14:33
The intelligent designer's always portrayed
368
858000
2000
Ο ευφυής σχεδιαστής πάντα παρουσιάζεται
14:35
as this super intelligent, moral being
369
860000
3000
σαν αυτό το υπέρ ευφυές, ηθικό ον
14:38
that comes down to design life.
370
863000
2000
που έρχεται κάτω στη Γη για να σχεδιάσει τη ζωή.
14:40
Even the idea that government can rescue us --
371
865000
2000
Ακόμη και η ιδέα ότι η κυβέρνηση μπορεί να μας σώσει.
14:42
that's no longer the wave of the future,
372
867000
2000
Αυτό δεν αποτελεί πλέον το σχήμα του μέλλοντος.
14:44
but that is, I think, a type of agenticity:
373
869000
2000
Αλλά αυτός είναι, νομίζω, ένας τύπος της τάσης μας να πιστεύουμε στην ύπαρξη αόρατων πρακτόρων,
14:46
projecting somebody up there,
374
871000
2000
το να προβάλεις, δηλαδή, κάποιον εκεί επάνω
14:48
big and powerful, will come rescue us.
375
873000
2000
δυνατό και ισχυρό που θα έρθει για να μας σώσει.
14:50
And this is also, I think, the basis of conspiracy theories.
376
875000
2000
Και αυτό συνιστά, επίσης, τη βάση για την ανάπτυξη των θεωριών συνωμοσίας.
14:52
There's somebody hiding behind there pulling the strings,
377
877000
3000
Υπάρχει κάποιος που κρύβεται πίσω από όλα κινώντας τα νήματα,
14:55
whether it's the Illuminati
378
880000
2000
είτε πρόκειται για τους Πεφωτισμένους
14:57
or the Bilderbergers.
379
882000
2000
είτε για την ομάδα Μπίλντερμπεργκ.
14:59
But this is a pattern detection problem, isn't it?
380
884000
2000
Αλλά αυτό είναι ένα πρόβλημα εντοπισμού προτύπων, έτσι δεν είναι;
15:01
Some patterns are real and some are not.
381
886000
2000
Κάποια πρότυπα υφίστανται και κάποια άλλα όχι.
15:03
Was JFK assassinated by a conspiracy or by a lone assassin?
382
888000
3000
Ο Τζον Κέννεντυ δολοφονήθηκε στο πλαίσιο κάποιας συνωμοσίας εναντίον του ή από κάποιο μοναχικό δολοφόνο;
15:06
Well, if you go there -- there's people there on any given day --
383
891000
3000
Λοιπόν, εάν πάτε εκεί [στον τόπο του εγκλήματος] -- υπάρχουν άνθρωποι εκεί κάθε ημέρα --
15:09
like when I went there, here -- showing me where the different shooters were.
384
894000
3000
όπως όταν πήγα εγώ εκεί, εδώ -- που μου έδειξαν πού στέκονταν οι διάφοροι σκοπευτές.
15:12
My favorite one was he was in the manhole.
385
897000
3000
Ο αγαπημένος μου ήταν αυτός που στεκόταν στο φρεάτιο.
15:15
And he popped out at the last second, took that shot.
386
900000
3000
Και εμφανίστηκε ξαφνικά το τελευταίο δευτερόλεπτο και διέπραξε την απόπειρα.
15:18
But of course, Lincoln was assassinated by a conspiracy.
387
903000
2000
Φυσικά, όμως, ο Λίνκολν δολοφονήθηκε στο πλαίσιο μιας συνωμοσίας.
15:20
So we can't just uniformly dismiss
388
905000
2000
Έτσι λοιπόν, δεν μπορούμε απλώς κατά τον ίδιο τρόπο να αντιπαρερχόμαστε
15:22
all patterns like that.
389
907000
2000
όλα τα πρότυπα έτσι.
15:24
Because, let's face it, some patterns are real.
390
909000
2000
Επειδή, ας το αποδεχθούμε, κάποια πρότυπα είναι αληθινά.
15:26
Some conspiracies really are true.
391
911000
2000
Κάποιες θεωρίες συνωμοσίας είναι στην πραγματικότητα αληθινές.
15:30
Explains a lot, maybe.
392
915000
2000
Αυτό, ίσως, εξηγεί πολλά.
15:32
And 9/11 has a conspiracy theory. It is a conspiracy.
393
917000
3000
Και τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου ακολουθούνται από μία θεωρία συνωμοσίας. Είναι μία συνωμοσία.
15:35
We did a whole issue on it.
394
920000
2000
Το κάναμε ολόκληρο ζήτημα.
15:37
Nineteen members of Al Queda plotting to fly planes into buildings
395
922000
2000
19 μέλη της Αλ Κάιντα να μηχανορραφούν για να διαπεράσουν ολόκληρα κτίρια με αεροπλάνα
15:39
constitutes a conspiracy.
396
924000
2000
αυτό αποτελεί συνωμοσία.
15:41
But that's not what the "9/11 truthers" think.
397
926000
2000
Όμως οι "υπερασπιστές της αλήθειας σχετικά με την 11η Σεπτεμβρίου" δεν έχουν την ίδια γνώμη.
15:43
They think it was an inside job by the Bush administration.
398
928000
3000
Πιστεύουν ότι ήταν δουλειά σχεδιασμένη εκ των έσω από την διακυβέρνηση Μπους.
15:46
Well, that's a whole other lecture.
399
931000
2000
Λοιπόν, αυτό αποτελεί αντικείμενο μιας άλλης διάλεξης.
15:48
You know how we know that 9/11
400
933000
2000
Αλλά γνωρίζετε πώς γνωρίζουμε ότι η 11η Σεπτεμβρίου
15:50
was not orchestrated by the Bush administration?
401
935000
2000
δεν οργανώθηκε από την κυβέρνηση Μπους;
15:52
Because it worked.
402
937000
2000
Επειδή πέτυχε.
15:54
(Laughter)
403
939000
3000
(Γέλια)
15:57
(Applause)
404
942000
3000
(Χειροκρότημα)
16:00
So we are natural-born dualists.
405
945000
2000
Άρα είμαστε γεννημένοι δυιστές.
16:02
Our agenticity process comes from
406
947000
2000
Η διαδικασία της τάσης μας να πιστεύουμε στην ύπαρξη αόρατων πρακτόρων προέρχεται
16:04
the fact that we can enjoy movies like these.
407
949000
2000
από το γεγονός ότι μπορούμε να απολαμβάνουμε ταινίες σαν κι αυτές.
16:06
Because we can imagine, in essence,
408
951000
2000
Επειδή μπορούμε να φανταστούμε, στην ουσία,
16:08
continuing on.
409
953000
2000
τη συνέχειά τους.
16:10
We know that if you stimulate the temporal lobe,
410
955000
2000
Γνωρίζουμε ότι εάν ερεθίσετε τον κροταφικό λοβό,
16:12
you can produce a feeling of out-of-body experiences,
411
957000
2000
μπορείτε να παράξετε την αίσθηση εμπειριών έξω-από-το σώμα σας,
16:14
near-death experiences,
412
959000
2000
επιθανάτιων εμπειριών,
16:16
which you can do by just touching an electrode to the temporal lobe there.
413
961000
3000
τις οποίες μπορείτε να επιτύχετε απλώς τοποθετώντας ένα ηλεκτρόδιο στον κροταφικό λοβό, εκεί.
16:19
Or you can do it through loss of consciousness,
414
964000
2000
Ή ακόμη μπορείτε να τις επιτύχετε μέσω απώλειας της συνείδησης,
16:21
by accelerating in a centrifuge.
415
966000
2000
επιταχύνοντας σε έναν φυγοκεντρωτή.
16:23
You get a hypoxia, or a lower oxygen.
416
968000
3000
Υφίστασθε υποξία ή μείωση του εισπνεόμενου οξυγόνου.
16:26
And the brain then senses
417
971000
2000
Και τότε ο εγκέφαλός σας αισθάνεται
16:28
that there's an out-of-body experience.
418
973000
2000
ότι βιώνει μία έξω-από-το σώμα εμπειρία.
16:30
You can use -- which I did, went out and did --
419
975000
2000
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε - πράγμα το οποίο έκανα κι εγώ, πήγα έξω και το έκανα --
16:32
Michael Persinger's God Helmet,
420
977000
2000
το Κράνος του Θεού που κατασκεύασε ο Μάικλ Πέρσινγκερ
16:34
that bombards your temporal lobes with electromagnetic waves.
421
979000
2000
το οποίο βομβαρδίζει τους κροταφικούς λοβούς σας με ηλεκτρομαγνητικά κύματα.
16:36
And you get a sense of out-of-body experience.
422
981000
3000
Και βιώνεις την αίσθηση μίας έξω-από-το σώμα εμπειρίας.
16:39
So I'm going to end here with a short video clip
423
984000
2000
Θα κλείσω λοιπόν εδώ με ένα μικρής διάρκειας βίντεο
16:41
that sort of brings all this together.
424
986000
2000
που κατά κάποιο τρόπο συνοψίζει όλα όσα λέχθησαν μέχρι τώρα.
16:43
It's just a minute and a half.
425
988000
2000
Διαρκεί μόνο ενάμιση λεπτό.
16:45
It ties together all this into the power of expectation and the power of belief.
426
990000
3000
Τα συνενώνει όλα αυτά στη δύναμη της προσδοκίας και στη δύναμη της πίστης.
16:48
Go ahead and roll it.
427
993000
2000
Πάμε λοιπόν.
16:50
Narrator: This is the venue they chose for their fake auditions
428
995000
3000
Αφηγητής: Αυτή είναι η αίθουσα που επέλεξαν για τις δήθεν ακροάσεις τους
16:53
for an advert for lip balm.
429
998000
2000
για μία διαφήμιση ελαίου για χείλη.
16:55
Woman: We're hoping we can use part of this
430
1000000
2000
Γυναίκα: Ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε τμήμα αυτής της ακρόασης
16:57
in a national commercial, right?
431
1002000
2000
σε ένα διαφημιστικό εθνικής εμβέλειας, σωστά;
16:59
And this is test on some lip balms
432
1004000
2000
Και εδώ δοκιμάζουμε κάποια έλαια χειλιών
17:01
that we have over here.
433
1006000
2000
που έχουμε εδώ.
17:03
And these are our models who are going to help us,
434
1008000
2000
Και αυτά είναι τα μοντέλα μας που θα μας βοηθήσουν,
17:05
Roger and Matt.
435
1010000
2000
ο Ρότζερ και ο Ματ.
17:07
And we have our own lip balm,
436
1012000
2000
Και έχουμε το δικό μας έλαιο χειλιών,
17:09
and we have a leading brand.
437
1014000
2000
και μια ευπώλητη μάρκα.
17:11
Would you have any problem
438
1016000
2000
Θα είχες κάποιο πρόβλημα
17:13
kissing our models to test it?
439
1018000
2000
να φιλήσεις τα μοντέλα μας για να το δοκιμάσεις;
17:15
Girl: No.
440
1020000
2000
Κορίτσι: Όχι.
17:17
Woman: You wouldn't? (Girl: No.) Woman: You'd think that was fine.
441
1022000
2000
Γυναίκα: Δεν θα είχες; (Κορίτσι: Όχι). Γυναίκα: Πιστεύεις ότι αυτό θα ήταν εντάξει.
17:19
Girl: That would be fine. (Woman: Okay.)
442
1024000
2000
Κορίτσι: Αυτό θα ήταν εντάξει. (Γυναίκα: Εντάξει).
17:21
So this is a blind test.
443
1026000
3000
Αυτό είναι ένα τεστ που διεξάγεται με τα μάτια κλειστά.
17:24
I'm going to ask you to go ahead
444
1029000
2000
Θα σου ζητήσω να προχωρήσεις
17:26
and put a blindfold on.
445
1031000
2000
και να δέσεις τα μάτια σου με ένα μαντήλι.
17:29
Kay, now can you see anything? (Girl: No.)
446
1034000
3000
Τώρα μπορείς να δεις κάτι; (Κορίτσι: Όχι).
17:32
Pull it so you can't even see down. (Girl: Okay.)
447
1037000
2000
Τράβηξέ το ώστε να μην μπορείς να βλέπεις ούτε κάτω. (Κορίτσι: Εντάξει).
17:34
Woman: It's completely blind now, right?
448
1039000
2000
Γυναίκα: Δεν βλέπεις απολύτως τίποτα τώρα, σωστά;
17:36
Girl: Yes. (Woman: Okay.)
449
1041000
2000
Κορίτσι: Ναι. (Γυναίκα: Εντάξει).
17:38
Now, what I'm going to be looking for in this test
450
1043000
3000
Τώρα, αυτό που θα εξετάσω με αυτό το τεστ
17:41
is how it protects your lips,
451
1046000
3000
είναι ο τρόπος με τον οποίο το έλαιο προστατεύει τα χείλη σου,
17:44
the texture, right,
452
1049000
2000
την υφή, εντάξει,
17:46
and maybe if you can discern any flavor or not.
453
1051000
3000
και ίσως εάν μπορείς να διακρίνεις κάποια γεύση ή όχι.
17:49
Girl: Okay. (Woman: Have you ever done a kissing test before?)
454
1054000
3000
Κορίτσι: Εντάξει. (Γυναίκα: Έχεις ξανακάνει τεστ φιλιού ποτέ;)
17:52
Girl: No.
455
1057000
2000
Κορίτσι: Όχι.
17:54
Woman: Take a step here.
456
1059000
2000
Γυναίκα: Κάνε ένα βήμα μπροστά εδώ.
17:56
Okay, now I'm going to ask you to pucker up.
457
1061000
2000
Εντάξει, τώρα θέλω να σουφρώσεις τα χείλη σου.
17:58
Pucker up big and lean in just a little bit, okay?
458
1063000
3000
Σούφρωσε τα χείλη σου αρκετά και γύρε λίγο, εντάξει;
18:06
(Music)
459
1071000
4000
(Μουσική)
18:10
(Laughter)
460
1075000
5000
(Γέλια)
18:19
(Laughter)
461
1084000
3000
(Γέλια)
18:30
Woman: Okay.
462
1095000
2000
Εντάξει.
18:32
And, Jennifer, how did that feel?
463
1097000
2000
Τζένιφερ, πώς ένιωσες;
18:34
Jennifer: Good.
464
1099000
2000
Τζένιφερ: Καλά.
18:36
(Laughter)
465
1101000
7000
(Γέλια)
18:43
Girl: Oh my God!
466
1108000
2000
Κορίτσι: Ω, Θεέ μου.
18:45
(Laughter)
467
1110000
4000
(Γέλια)
18:50
Michael Shermer: Thank you very much. Thank you. Thanks.
468
1115000
3000
Μάικλ Σέρμερ: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Σας ευχαριστώ. Ευχαριστώ.
ABOUT THE SPEAKER
Michael Shermer - SkepticMichael Shermer debunks myths, superstitions and urban legends -- and explains why we believe them. Along with publishing Skeptic Magazine, he's author of Why People Believe Weird Things and The Mind of the Market.
Why you should listen
As founder and publisher of Skeptic Magazine, Michael Shermer has exposed fallacies behind intelligent design, 9/11 conspiracies, the low-carb craze, alien sightings and other popular beliefs and paranoias. But it's not about debunking for debunking's sake. Shermer defends the notion that we can understand our world better only by matching good theory with good science.
Shermer's work offers cognitive context for our often misguided beliefs: In the absence of sound science, incomplete information can powerfully combine with the power of suggestion (helping us hear Satanic lyrics when "Stairway to Heaven" plays backwards, for example). In fact, a common thread that runs through beliefs of all sorts, he says, is our tendency to convince ourselves: We overvalue the shreds of evidence that support our preferred outcome, and ignore the facts we aren't looking for.
He writes a monthly column for Scientific American, and is an adjunct at Claremont Graduate University and Chapman University. His latest book is The Believing Brain: From Ghosts and Gods to Politics and Conspiracies—How We Construct Beliefs and Reinforce Them as Truths. He is also the author of The Mind of the Market, on evolutionary economics, Why Darwin Matters: Evolution and the Case Against Intelligent Design, and The Science of Good and Evil. And his next book is titled The Moral Arc of Science.
Michael Shermer | Speaker | TED.com