TED1998
Brenda Laurel: Why not make video games for girls?
برێندا لۆرێڵ لەبارەی دروستکردنی یاری ئەلیکترۆنی بۆ کچان
Filmed:
Readability: 4
466,836 views
لە بەرنامەیەکی تێد لە ساڵی ١٩٩٨، برێندا لۆرێڵ دەپرسێت : بۆچی پڕ فرۆشترین یارییە ڤیدیۆییەکان تایبەت بۆ کوڕان درووستکراون؟
ئەو باس لەو لێکۆڵینەوەکانی لەگەڵ کچاندا دەکات کە زیاد لە دوو ساڵی خایاند تاوەکو یارییەک بۆ کچان درووست بکەن کە حەزیان لێی بێت و یاری پێ بکەن
Brenda Laurel - Designer and theorist
Brenda Laurel has been part of several major revolutions in the way humans use computers: virtual reality, interactive narratives and some fresh approaches to gaming. Full bio
Brenda Laurel has been part of several major revolutions in the way humans use computers: virtual reality, interactive narratives and some fresh approaches to gaming. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Back in 1992, I started working for a company
0
0
2000
لە ساڵی ١٩٩٢، ئیشم بۆ کۆمپانیایەك دەکرد
00:14
called Interval Research,
1
2000
2000
ناوی (ئنتێرڤاڵ ڕیسێرچ) بوو
00:16
which was just then being founded
2
4000
2000
کە لەو کاتەدا دامەزرێندرا بوو
00:18
by David Lidell and Paul Allen
3
6000
2000
لە لایەن (دەیڤت لیدڵ) و (پاوڵ ئالین)ەوە
00:20
as a for-profit research enterprise in Silicon Valley.
4
8000
4000
مەبەستەکەی قازانج کردن بوو لەو مادانەی کە لە لێکۆڵینەوەکانی
دۆڵی سلیکۆن دەدۆزرانەوە
دۆڵی سلیکۆن دەدۆزرانەوە
00:26
I met with David
5
14000
2000
دەیڤدم بینی
00:28
to talk about what I might do in his company.
6
16000
3000
بۆ ئەوەی قسەی لەگەڵ بکەم کە من پێویستە چی بکەم لە کۆمپانیاکەیدا
00:31
I was just coming out of a failed virtual reality business
7
19000
3000
لە ڕاستیدا من تازە بە تازە لە پڕۆژەیەکی شکست خواردووی بازرگانی یەوە هاتبووم
00:34
and supporting myself by being on the speaking circuit
8
22000
2000
داواکاری ئەوەم کرد کە بمە ئەندامی دەستەی ووتە بێژان
00:36
and writing books --
9
24000
2000
هەروەها نوسینی کتێبیش
00:38
after twenty years or so in the computer game industry
10
26000
3000
دوای ٢٠ ساڵ یان زیاتر لە پیشەسازی یاری کۆمپیتەر
00:41
having ideas that people didn't think they could sell.
11
29000
3000
بیرۆکەی وامان هەبوو کە خەڵکی تەنانەت بڕوای نەدەکرد کە شتەکانمان بفرۆشرێت
00:45
And David and I discovered
12
33000
2000
من و دەیڤد بۆمان دەرکەوت
00:47
that we had a question in common,
13
35000
2000
کە پرسیارێکی هاوبەشمان هەیە
00:49
that we really wanted the answer to,
14
37000
2000
کە بەڕاستی ئەو وەڵامەمان دەوێت
00:51
and that was,
15
39000
2000
کە دەڵێت
00:53
"Why hasn't anybody built any computer games for little girls?"
16
41000
3000
''بۆ چی هیچ کەسێک هیچ یارییەکی کۆمپیتەری دروست نەکردووە بۆ کچانی بچووك؟''
00:56
Why is that?
17
44000
2000
بۆچی وایە؟
00:58
It can't just be a giant sexist conspiracy.
18
46000
3000
ئەمە تەنها پیلانە دژی ڕەگەز
01:01
These people aren't that smart.
19
49000
3000
ئەو خەڵکانە ئەوەندە وریا نین
01:04
There's six billion dollars on the table.
20
52000
3000
لەسەر ئەو مێزە شەش بلیۆن دۆلاری لێ یە
01:07
They would go for it if they could figure out how.
21
55000
3000
ئەگەر بۆیان دەربکەوێت ئەم یارییانە چۆن درووست دەکرێت
لەوانەیە ئەو پارەیە بەکار بهێنن
لەوانەیە ئەو پارەیە بەکار بهێنن
01:10
So, what is the deal here?
22
58000
2000
کەواتە، ڕێکەوتنەکە لێرەدا چییە؟
01:12
And as we thought about our goals --
23
60000
3000
هەر وەک چۆن بیرمان لە ئامانجەکانمان کردۆتەوە
01:15
I should say that Interval is really a humanistic institution,
24
63000
3000
پێویستە ئەوە بڵێم ئەم (ئینتێرڤاڵ)ە دامەزراوەیەکی مرۆڤایەتییە
01:18
in the classical sense
25
66000
3000
بە بیرۆکەیەکی کلاسیکی
01:21
that humanism, at its best,
26
69000
3000
دەتوانین بەم شێوەیە پێناسەی مرۆڤایەتی بکەین
01:24
finds a way to combine clear-eyed empirical research
27
72000
3000
کە بریتی یە لە دۆزینەوەی ڕێگایەک بۆ تێکەڵ کردنی ئەزموونی لێکۆڵینەوەکان
01:27
with a set of core values
28
75000
3000
لەگەڵ ناوەڕۆکی چەندین بابەتی گرنگدا
01:30
that fundamentally love and respect people.
29
78000
3000
کە گرنگترین ئامانجی بریتیە لە خۆشویستن و ڕێز گرتن لە خەڵکی
01:33
The basic idea of humanism
30
81000
3000
بیرۆکەی سەرەکی مرۆڤایەتی
01:36
is the improvable quality of life;
31
84000
3000
بریتییە لە باشکردنی چۆنیەتی ژیان
01:39
that we can do good things,
32
87000
2000
ئێمە دەتوانین شتی باش بکەین
01:41
that there are things worth doing
33
89000
2000
کارێک کە شایەنی ئەوەبێت کە بیکەین
01:43
because they're good things to do,
34
91000
2000
لەبەر ئەوەی ئەکارەنە باشن ئەگەر بە ئەنجام بگەیەنرێن
01:45
and that clear-eyed empiricism
35
93000
2000
وە ئەزمونیی تەواویش هەیە
01:47
can help us figure out how to do them.
36
95000
3000
کە یارمەتیمان دەدات بزانین چۆن ئەم کارانە بکەین
01:50
So, contrary to popular belief,
37
98000
2000
کەواتە، بە پێچەوانەی بیرو و باوەڕی خەڵکی یەوە،
01:52
there is not a conflict of interest between empiricism and values.
38
100000
5000
نرخی یارییەکان لەگەڵ ئەو ئەزمونەی لێوەی پەیدا دەکەن هێندەیان جیاوازی نی یە !
01:57
And Interval Research is kind of the living example
39
105000
3000
وە لێکۆڵینەوەکانی (ئینتێرڤاڵ) جۆرێکن لە نموونەی زیندوو
02:00
of how that can be true.
40
108000
2000
کە چۆن دەبێت ئەوە ڕاست بێت
02:02
So David and I decided to go find out,
41
110000
2000
کەواتە من و دەیڤد بڕیارمان دا کە ئەوە بدۆزینەوە،
02:04
through the best research we could muster,
42
112000
2000
لە ڕێگەی ئەو باشترین لێکوڵینەوانەی کە دەتوانین وە دەستیان بخەین
02:06
what it would take to get a little girl
43
114000
3000
دەتوانین چی بکەین تاکو سەرەنجی کچانی منداڵ ڕابکێشین
02:09
to put her hands on a computer,
44
117000
2000
کە دەستەکانی بخاتە سەر کۆمپیتەرێك،
02:11
to achieve the level of comfort and ease with the technology
45
119000
3000
تاکو قۆناغی سادەو ساکاری بەکارهێنانی تەکنەلۆژیا تێبپەڕێنن
02:14
that little boys have because they play video games.
46
122000
3000
کە کوڕەکانیش هەمان ئەو ئەزمونەیان هەیە بەهۆی یارییە ئەلکترۆنییەکانەوە
02:17
We spent two and a half years conducting research;
47
125000
3000
دوو ساڵ و نیومان بەسەر برد لە پێناو توێژینەوەیەکدا؛
02:20
we spent another year and a half in advance development.
48
128000
4000
ساڵ و نیوێکی کەمان بەسەر برد لە بایەخ پێدان بە گەشە کردنی
02:24
Then we formed a spin-off company.
49
132000
3000
دواتریش کۆمپانیاکەمان دامەزراند.
02:27
In the research phase of the project at Interval,
50
135000
4000
وە قۆناغەکانی گەڕانی پڕۆژەکە لە (ئینتێرڤاڵ)،
02:31
we partnered with a company called Cheskin Research,
51
139000
3000
پەیمانمان بەست لەگەڵ کۆمپانیایەکدا ناوی (چیسکین) بوو بۆتوێژینەوە
02:34
and these people -- Davis Masten and Christopher Ireland --
52
142000
4000
وە ئەمانە (داڤیز ماستن) و (کریستۆفەر ئیرلەند)
02:38
changed my mind entirely about what market research was
53
146000
3000
ڕای منیان لەسەر لێکۆڵینەوەکانی بازاڕ بەتەواوەتی گۆڕی
02:41
and what it could be.
54
149000
1000
وە دەبوایە چیم بکردایە
02:42
They taught me how to look and see,
55
150000
3000
فێریان کردم کە چۆن سەیری کەموو بیبینم
02:45
and they did not do the incredibly stupid thing
56
153000
3000
وە ئەوان شتی باوەڕپێ نەکراو و شێتانە
02:48
of saying to a child,
57
156000
2000
بە منداڵان ناڵێن
02:50
"Of all these things we already make you,
58
158000
2000
''هەموو ئەو شتانەی کە وات لێ دەکات،
02:52
which do you like best?" --
59
160000
1000
کامیان بە باشترین بزانیت؟ ''
02:53
which gives you zero answers that are usable.
60
161000
2000
وەڵامێکی بێ مانات دەداتێ کە بۆ بەکارهێنان شیاوە.
02:55
So, what we did for the first two and a half years
61
163000
3000
کەواتە، چی بکەین بۆ یەکەم دوو ساڵ و نیو لە تەمەنی منداڵان
02:58
was four things:
62
166000
2000
چوار شتە:
03:00
We did an extensive review of the literature
63
168000
3000
ئێمە گۆڤارێکی ئەدەبی فراوانمان بڵاو کردەوە
03:03
in related fields, like cognitive psychology,
64
171000
2000
لە بوارە پەیوەندی دارەکاندا وەك زانینی دەرونزانی
03:05
spatial cognition, gender studies,
65
173000
2000
هەست پێکردن، زانینی جۆری ڕەگەز،
03:07
play theory, sociology, primatology.
66
175000
3000
یاری بیردۆزی، کۆمەڵناسی، سەرەک مەترانزانی.
03:10
Thank you Frans de Waal, wherever you are,
67
178000
2000
سوپاس بۆ تۆ (فرانس دی واڵ)، لە هەر شوێنێکیت،
03:12
I love you and I'd give anything to meet you.
68
180000
3000
خۆشمدەوێیت و وە هەموو شتێك دەبەخشم بۆ بینینت.
03:15
After we had done that with a pretty large team of people
69
183000
3000
دوای ئەوەی ئەمەمان ئەنجام دا لەگەڵ تیمێکی گەورەی چاکدا
03:18
and discovered what we thought the salient issues were
70
186000
3000
هەر وەک بیرمان لێ کردبووەوە، ئەمانەی باسم کرد شتە دیارەکان بوون
03:21
with girls and boys and playing --
71
189000
3000
لە یاری کردنی کچان و کوڕاندا
03:24
because, after all, that's really what this is about --
72
192000
3000
لەبەرئەوەی هەرچۆنێک بێت، ئەمە ئەو ڕاستییەیە کە باسی دەکەین
03:27
we moved to the second phase of our work,
73
195000
2000
چوینە قۆناغی دووهەم لە ئیشەکەمان،
03:29
where we interviewed adult experts
74
197000
3000
مەبەستم ئەو کاتەیە کە چاوپێکەوتنێکمان لەگەڵ تازەپێگەشتویەکی شارەزادا کرد
03:32
in academia, some of the people
75
200000
2000
لە ئەکادیمی، هەندێك کەس٠٠٠٠
03:34
who'd produced the literature that we found relevant.
76
202000
2000
ئەو کەسانەی کە ئەو جۆرە بابەتە ئەدەبیانەیان دەنووسی کە پەیوەندیدار بوو بە کارەکانی ئێمەوە
03:36
Also, we did focus groups with people who were on the ground with kids every day,
77
204000
3000
هەروەها تەرکیزمان کردە سەر ئەو کەسانەی کە هەموو ڕۆژێك لەگەڵ منداڵانن،
03:39
like playground supervisors. We talked to them,
78
207000
2000
وەک سەرپەرشتیاری یاریگای منداڵان. قسەمان لەگەڵ کردن،
03:41
confirmed some hypotheses and identified some serious questions
79
209000
3000
جەند گریمانەیەکیان بۆ پشتڕاست کردینەوە و هەرەها
وەڵامی چەند پرسیارێکی گرنگیان داینەوە
وەڵامی چەند پرسیارێکی گرنگیان داینەوە
03:44
about gender difference and play.
80
212000
2000
دەربارەی جیاوازی رەگەز و یاری
03:46
Then we did what I consider to be the heart of the work:
81
214000
4000
پاشان چوینە سەر ئەو کارەی کە من بە کڕۆکی پڕۆژەکەمانم دەزانی
03:50
interviewed 1,100 children, boys and girls,
82
218000
3000
چاوپێکەوتنمان لەگەڵ ١،١٠٠ منداڵدا کرد، کوڕ و کچ،
03:53
ages seven to 12, all over the United States --
83
221000
3000
لە تەمەنی ٧ بۆ ١٢ ساڵی، لە سەرتاسەری ویلایەتە یەکگرتووەکان
03:56
except for Silicon Valley, Boston and Austin
84
224000
3000
بە تایبەتی دۆڵی سلیکۆن، بۆستۆن، ئۆستن
03:59
because we knew that their little families would have millions of computers in them
85
227000
4000
لەبەر ئەوەی دەمانزانی کە ئەو خێزانە بچوکانەی ئەوێ ملیۆنەها کۆمپیوتەریان هەیە
04:03
and they wouldn't be a representative sample.
86
231000
2000
ئەوانیش ئامادە نین لەسەر یەک بەرنامە بەردەوام بن
04:06
And at the end of those remarkable conversations
87
234000
3000
لە کۆتایی ئەو گفتوگۆ بایەخدارانەدا کە کردمانن لەگەڵ
04:09
with kids and their best friends across the United States,
88
237000
3000
منداڵان و هاوڕێ باشەکانیان لە ویلایەتە یەکگرتووەکاندا
04:12
after two years, we pulled together some survey data from another 10,000 children,
89
240000
3000
دوای دوو ساڵ، هەندێک زانیاری زیاترمان لە چاوپێکەوتن لەگەڵ ١٠،٠٠٠ منداڵی ترەوە دەست کەوت
04:15
drew up a set up of what we thought were the key findings of our research,
90
243000
9000
کە بوونە کۆمەڵە زانیارییەک، کە پێشتریش ئێمە هەر بە کلیلی لێکۆڵینەوەکانی خۆمانمان دەزانی
04:24
and spent another year transforming them into design heuristics,
91
252000
4000
وە ساڵێکی ترمان بەسەر برد لە بەرجەستە کردنی ئەو بیرۆکانەدا
04:28
for designing computer-based products --
92
256000
3000
بۆ دیزاینکردنی بەرهەمە کۆمپیوتەرییەکان
04:31
and, in fact, any kind of products -- for little girls, ages eight to 12.
93
259000
4000
کردماننە هەرجۆرە بەرهەمێک کە بشێن بۆ کچانی بچوك لە ٨ بۆ ١٢ ساڵ
04:35
And we spent that time designing interactive prototypes for computer software
94
263000
5000
ئەو کاتەشمان بۆ دیزاین کردنی نمونەی بەرنامە کۆمپیوتەرییەکان بەکار هێنا
04:40
and testing them with little girls.
95
268000
2000
لەگەڵ کچی بچوکدا تاقیمان کردنەوە
04:42
In 1996, in November, we formed the company Purple Moon
96
270000
5000
لە تشرینی دووەمی ساڵی ١٩٩٦ کۆمپانیای (پێرپڵ موون)مان دامەزراند
04:47
which was a spinoff of Interval Research,
97
275000
2000
کە بە بەشێك دادەنرێت لە کۆمپانیای (ئنتێرڤاڵ) بۆ لێکۆڵینەوە
04:49
and our chief investors were Interval Research, Vulcan Northwest,
98
277000
3000
سەرۆکی بەرهەمهێنەری لێکۆڵینەوەی (ئینتێرڤاڵ)، ڤەڵکان نۆرسوێست بوو
04:52
Institutional Venture Partners and Allen and Company.
99
280000
3000
کە شەریك بوون لە ڕێکخراو و پڕۆژە و کۆمپانیای (ئەلێن)
04:55
We launched a website on September 2nd
100
283000
4000
لە ٢ ی ئەیلولدا ناونیشانێکی ئەلیکترۆنیمان لەسەر تۆڕی ئینتەرنێت کردەوە
04:59
that has now served 25 million pages,
101
287000
2000
کە ئێستا ٢٥ میلیۆن لاپەڕەی ئەلکترۆنی هەیە،
05:01
and has 42,000 registered young girl users.
102
289000
5000
وە ٤٢٠٠٠ بەکارهێنەری کچی بچوکی هەیە.
05:06
They visit an average of one and a half times a day,
103
294000
4000
تێکڕای کردنەوەی ئەم سایتە لە ڕۆژ و نیوێکدا،
05:10
spend an average of 35 minutes a visit,
104
298000
3000
بریتی یە لە یەک بینین بۆ هەر ٣٥ خولەکێک
05:13
and look at 50 pages a visit.
105
301000
2000
وە هەر میوانێك سەیری ٥٠ پەیج دەکات
05:15
So we feel that we've formed a successful online community with girls.
106
303000
5000
کەواتە ئێمە وا هەست دەکەین کە بەرنامەیەکی ئەلکترۆنی باشمان داناوە بۆ کچان
05:20
We launched two titles in October --
107
308000
2000
دوو ناونیشانمان دەست کەوت لە تشرینی یەکەم
05:22
"Rockett's New School" -- the first of a series
108
310000
2000
''خوێندنگەی نوێی ڕۆکێت'' یەکەمین زنجیرەی
05:24
of products -- is about a character called Rockett beginning her first day of school
109
312000
4000
بەرهەم هێنرا.. کە دەربارەی دەست پێکردنی یەکەم ڕۆژی خوێندنگەی کارەکتەرێک بوو
05:28
in eighth grade at a brand new place, with a blank slate,
110
316000
3000
کە لە قۆناغی هەشتەم بوو، لە شوێنێکی نوێ شتێک هەڵواسرابوو
05:31
which allows girls to play with the question of, "What will I be like when I'm older?"
111
319000
6000
کە ڕێگەی بە کچان دەدا یاری لەگەڵ ئەو پرسیارە بکەن کە دەڵێت:
''کە گەورەبووم چۆن دەبم؟''
''کە گەورەبووم چۆن دەبم؟''
05:37
"What's it going to be like to be in high school or junior high school?
112
325000
3000
''وەك چی ئەبێت کاتێك من لە ناوەندی بم یان لە دوا ناوەندی؟''
05:40
Who are my friends?";
113
328000
2000
''هاوڕێکانم کێ دەبن؟''
05:42
to exercise the love of social complexity
114
330000
2000
بۆ هەست کردن بە خۆشەویستی لەناو ئاڵۆزییەکانی کۆمەڵگادا
05:44
and the narrative intelligence that drives most of their play behavior;
115
332000
4000
وە هەروەها چیرۆکی زرنگی کە وا لە زۆربەیان دەکات هەڵسوکەوت بە باشی بکەن
05:48
and which embeds in it values about noticing that we have lots of choices
116
336000
6000
ئەمانە بەنرخی خۆیان دەسەلمێنن و نیشانمان دەدات کە ئێمە هەڵبزاردنی زۆرمان لەبەردەمدایە
05:54
in our lives and the ways that we conduct ourselves.
117
342000
3000
لە ژیانماندا و هەروەها ڕیگەی زۆریشمان لەبەردەستدایە کە خۆمانی پیادا بەڕێوە بەرین
05:57
The other title that we launched is called "Secret Paths in the Forest,"
118
345000
3000
ناونیشانەکەی تر کە پێی گەیشتووین ناوی ''ڕێگایەکی نهێنی لە دارستاندا''
06:00
which addresses the more fantasy-oriented, inner lives of girls.
119
348000
3000
کە ئێستا بە باشترین یاری خەیاڵگەری ناودەبرێت بۆ بەرەو باشتر کردنی ژیانی ناوەوەی کچان
06:03
These two titles both showed up in the top 50 entertainment titles in PC Data --
120
351000
5000
ئەم دوو ناونیشانەبوونە دوو لە ٥٠ باشترین یارییە دڵخۆشکارەکان لە یارییە کۆمپیوتەرییەکاندا
06:08
entertainment titles in PC Data
121
356000
3000
ناونیشانە دڵخۆشکارەکان لە ئامێرە کۆمپیوتەرییەکاندا
06:11
in December, right up there with "John Madden Football,"
122
359000
4000
لە کانونی یەکەمدا، لەگەڵ ئامادەبونی یاریزانی تۆپی پێ (جۆن مادن)
06:15
which thrills me to death.
123
363000
2000
کە ترساندمی تا ڕادەی مردن
06:17
So, we're real,
124
365000
2000
کەواتە، ئێمە ڕاستین،
06:19
and we've touched several hundreds of thousands of little girls.
125
367000
4000
وە کاریگەریمان کردۆتە سەر سەدان هەزار کچی بچوک
06:23
We've made half-a-billion impressions
126
371000
3000
دەتونین بڵێین کە کاریگەریمان لەسەر نیو ملیۆن کەس هەبووە
06:26
with marketing and PR for this brand, Purple Moon.
127
374000
4000
جگە لە کردنەوەی بەشی فرۆشتن و درووستکردنی پەیوەندی لەگەڵ بەم بەشەی پێرپڵ موون
06:30
Ninety-six percent of them, roughly, have been positive;
128
378000
3000
لە سەدا نەوەد و شەش لەمانە پۆسێتیڤ بوون؛
06:33
four percent of them have been "other."
129
381000
2000
لەسەدا چواری لە جۆرەکانی ترن
06:35
I want to talk about the other,
130
383000
2000
ئەمەوێت لەبارەی ئەوانی ترەوە قسە بکەم،
06:37
because the politics of this enterprise, in a way,
131
385000
3000
لەبەر ئەوەی ئەم پڕۆژە ژیرانەیە، بەڕێگەیەك
06:40
have been the most fascinating part of it, for me.
132
388000
2000
کە بەلای منەوە زۆر سەرەنج ڕاکێشە
06:42
There are really two kinds of negative reviews that we've received.
133
390000
4000
دوو ڕەخنەی نێگەتیڤمان لێ گیراوە
06:46
One kind of reviewer is a male gamer
134
394000
4000
یەکێک لە ڕەخنە گرەکان کوڕێکە کا یری کۆمپیوتەر دەکات
06:50
who thinks he knows what games ought to be,
135
398000
2000
بە بڕوای خۆی ئەزانێت کە یارییەکان پێویستە چۆن بن،
06:52
and won't show the product to little girls.
136
400000
2000
ناشیەوێت بەرهەمەکانمان بۆ کچە منداڵەکان بێت.
06:55
The other kind of reviewer is a certain flavor of feminist
137
403000
4000
ڕەخنەگرەکەی تریش بە تەواوی لایەنگری ئافرەتان بوو
06:59
who thinks they know what little girls ought to be.
138
407000
2000
کە بڕوای وایە دەزانێت کە پێویستە کچی بچوك چۆن بێت.
07:02
And so it's funny to me that these interesting, odd bedfellows
139
410000
6000
زۆر پێکەنیناوییە کە ئەم خەڵکە سەیر و سەمەرە و خەواڵووانە
07:08
have one thing in common:
140
416000
2000
شتێکی هاوبەشییان هەیە:
07:10
they don't listen to little girls.
141
418000
2000
گوێ لە کچانی بچوك ناگرن.
07:14
They haven't looked at children
142
422000
3000
گرنگی بە منداڵان نادەن
07:17
and they're certainly not demonstrating any love for them.
143
425000
3000
وە بە دڵنییاییەوە هیچ خۆشەویستییەکیان بۆ دەرنابڕن.
07:21
I'd like to play you some voices of little girls
144
429000
3000
حەز ئەکەم تۆزێك لە دەنگی کچی بچوکتان بۆ لێبەم
07:24
from the two-and-a-half years of research that we did --
145
432000
2000
لە ماوەی دوو ساڵ و نیو لەو توێژینەوەیەی کە کردومانە
07:26
actually, some of the voices are more recent.
146
434000
2000
لە ڕاستیدا، هەندێك لە دەنگەکان زۆر نوێن.
07:28
And these voices will be accompanied by photographs
147
436000
3000
ئەم دەنگانە وێنەشیان لەگەڵدایە
07:31
that they took for us of their lives,
148
439000
2000
ئەو وێنانەی کە هی ژیانی خۆیانە
07:33
of the things that they value and care about.
149
441000
2000
هی ئەو شتانەی گوێیان داوەتێ و بەنرخ بوون بەلایانەوە.
07:35
These are pictures the girls themselves never saw, but they gave to us
150
443000
3000
ئەمە ڕەسمی ئە کچەیە کە خۆی هەرگیز نەیبینیوە، بەڵام یاویانە بە ئێمە
07:38
This is the stuff those reviewers don't know about and aren't listening to
151
446000
5000
ئەم شتانە کە نیشان دەدرێت دەربارەی نازانن یان گوێیان پێ نەداوە
07:43
and this is the kind of research I recommend to those
152
451000
2000
ئەمە جۆرێکە لە توێژینەوە کە بە بڕوای من باشتر وایە ئەو کەسانەی
07:45
who want to do humanistic work.
153
453000
2000
کە ئەیانەوێت کار لە مرۆڤایەتییا بکەن سوودی لێ وەربگرن
07:47
Girl 1: Yeah, my character is usually a tomboy.
154
455000
2000
کچی ١: بەڵێ، دەورەکەم هەمیشە کوڕانییە.
07:49
Hers is more into boys.
155
457000
2000
کچ زیاتر ئەبێت بە کوڕ.
07:51
Girl 2: Uh, yeah.
156
459000
2000
کچی ٢: ئەه، بەڵێ
07:53
Girl 1: We have -- in the very beginning of the whole game, always we do this:
157
461000
3000
كچی ١: ئێمە واین.. لە سەرەتای هەموو یارییەکدا، ئەمە دەکەین:
07:56
we each have a piece of paper; we write down our name, our age --
158
464000
3000
هەر یەکەمان پارچەیە وەرەقەمان دەداتێ؛ ناو و تەمەنی خۆمانی لەسەر دەنوسین
07:59
are we rich, very rich, not rich, poor, medium, wealthy,
159
467000
6000
وە ئێمە دەوڵەمەندین، زۆر دەوڵەمەندین، دەوڵەمەند نین، فەقیرین، ناوەندین، ساماندارین
08:05
boyfriends, dogs, pets -- what else -- sisters, brothers, and all those.
160
473000
7000
هاوڕێکانیان،سەگەکانیان، ئاژەڵەکانیان..چیتر..خوشکەکانیان، براکانیان، هەموو ئەمانە.
08:12
Girl 2: Divorced -- parents divorced, maybe.
161
480000
4000
کچی ٢: تەلاق درا .. دایکی تەلاقدرا، لەوانەیە.
08:16
Girl 3: This is my pretend [unclear] one.
162
484000
3000
کچی ٣: من وا خۆم نیشان دەدەم (ڕوون نییە)
08:19
Girl 4: We make a school newspaper on the computer.
163
487000
2000
کچی ٤: ڕۆژنامەی قوتابخانەمان بە کۆمپیتەر دروست کردووە.
08:21
Girl 5: For a girl's game also usually they'll have really pretty scenery
164
489000
5000
کچی ٥:هەروەها بۆ یاری کچان هەمیشە دیمەنی جوان هەیە
08:26
with clouds and flowers.
165
494000
2000
لەگەڵ هەور و گوڵەکان.
08:28
Girl 6: Like, if you were a girl and you were really adventurous and a real big tomboy,
166
496000
4000
کچی ٦: هەروەك، ئەگەر تۆ کچێك بویتایە وە بە ڕاستی سەرەڕۆ بویتایە وە کوڕانیش بویتایە
08:32
you would think that girls' games were kinda sissy.
167
500000
4000
وا هەست دەکەیت کە یاری کچان جۆرێکی ترسنۆکانەیە
08:36
Girl 7: I run track, I played soccer,
168
504000
4000
کچی ٧: من پێشبڕکێ دەکەم، من یاری تۆپی پێ دەکەم،
08:40
I play basketball, and I love a lot of things to do.
169
508000
3000
باسکە دەکەم، وە حەز دەکەم زۆر شت بکەم.
08:43
And sometimes I feel like I can't really enjoy myself unless it's like a vacation,
170
511000
8000
هەندێکات وا هەست دەکەم کە ناتوانم خۆشی لە خۆم ببینم هەتاوەکو گەشتێک نەکەم
08:51
like when I get Mondays and all those days off.
171
519000
4000
وەك دووشەممە یان هەر ڕۆژێک لە ڕۆژە پشووەکانی تر
08:55
Girl 8: Well, sometimes there is a lot of stuff going on
172
523000
3000
کچی ٨: باشە، هەندێ کات زۆر شت ڕوودەدات
08:58
because I have music lessons and I'm on swim team --
173
526000
4000
لەبەرئەوەی من لە فێربونی مۆسیقا و تیمی مەلەم...
09:02
all this different stuff that I have to do,
174
530000
3000
پێویستە ئەم هەموو شتە جیاوازە بکەم،
09:05
and sometimes it gets overwhelming.
175
533000
3000
وە هەندێکات ئەمە پەرێشانکەرە
09:08
Girl 9: My friend Justine
176
536000
4000
کچی ٩: هاوڕێکەم جەستین
09:12
kinda took my friend Kelly, and now they're being mean to me.
177
540000
4000
بە شیوەیەک لە شێوەکان (کیلی) هاوڕیمیان لێ سەندووم، ئێستا ئەمانە لای من مانا دەبەخشن
09:16
Girl 10: Well, sometimes it gets annoying when your brothers and sisters,
178
544000
3000
کچی ١٠: باشە، هەندێ کات بێزارم ئەکات کاتێك براکان و خوشکەکانم
09:19
or brother or sister, when they copy you and you get your idea first
179
547000
5000
یان برا یان خوشك،کاتێک لاسایی تۆ دەکەنەوە و ئەو بیرۆکەیەی کە تۆ یەکەمجار هەتبووە
09:24
and they take your idea and they do it themselves.
180
552000
6000
بیرۆکەکەت دەبەن و خۆیان جێبەچێی دەکەن بۆ خۆیان
09:30
Girl 11: Because my older sister, she gets everything
181
558000
3000
کچی ١١: لەبەرئەوەی خوشکە گەورەکەم، هەموو شتێك وەردەگرێت
09:33
and, like, when I ask my mom for something, she'll say, "No" -- all the time.
182
561000
4000
وە، کاتێك داوام لە دایکم دەکرد بۆ شتێك، هەموو کات دەیگوت،''نەخێر'' ..هەمووکات
09:37
But she gives my sister everything.
183
565000
2000
بەڵام هەموو شتێکی دەدا بە خوشکەکەم
09:39
Brenda Laurel: I want to show you, real quickly, just a minute
184
567000
2000
برندا لورا: من ئەمەوێت شتێکی خێراتان نیشان بدەم، تەنها دەقەیەك
09:41
of "Rockett's Tricky Decision," which went gold two days ago.
185
569000
3000
بۆ '' بڕیارە هەڵخەڵەتێنەرەکەی ڕۆکێت'' کە دوو ڕۆژ لەمەو پێش خەڵاتەکەی بەدەست هێنابوو
09:44
Let's hope it's really stable.
186
572000
3000
با هیوا بخوازین بەڕاستی جێگیر بێت
09:47
This is the second day in Rockett's life.
187
575000
3000
ئەمە دووەم ڕۆژە لە ژیانی (ڕۆکێت)
09:50
The reason I'm showing you this
188
578000
2000
هۆکاری ئەوەی کە من ئەمەتان نیشان دەدەم
09:52
is I'm hoping that the scene that I'm going to show you will look familiar
189
580000
4000
ئەوەیە کە هیوا دەخوازم ئەم دیمەنانەی دەیبینن یەکەمجارتان نەبێت و پێشتر پێی ئاشنا بوبێتن
09:56
and sound familiar, now that you've listened to some girls' voices.
190
584000
3000
دەنگەکانیش ئاشنا بن، ئێستا گوێتان لە دەنگی جەند کچێک دەبێت
09:59
And you can see how we've tried to incorporate the issues that matter to them
191
587000
5000
وە دەتوانن ببینن کە چۆن هەوڵ دەدەین بۆ دروست کردنی پەیوەندییەک لە نێوان ئەو شتانەی کە بەلای ئەوانەوە گرنگە
10:04
in the game that we've created.
192
592000
2000
لەو یارییەی کە ئێمە دروستمان کردووە.
10:09
Miko: Hey Rockett! C'mere!
193
597000
2000
میکۆ: هێی ڕۆکێت! وەرە ئێرە
10:11
Rockett: Hi Miko! What's going on?
194
599000
2000
رۆکێت: چۆنی میکۆ! چی ڕودەدات؟
10:13
Miko: Did you hear about Nakilia's big Halloween party this weekend?
195
601000
3000
میکۆ: بیستوتە دەربارەی ئاهەنگی هۆلۆوین کە لە کۆتایی ئەم هەفتەیەدا نیکیلییا دەیکات؟
10:16
She asked me to make sure you knew about it.
196
604000
2000
داوای لێکردم کە دڵنیابم کە تۆ زانیوتە.
10:18
Nakilia invited Reuben too, but --
197
606000
3000
نیکیلیا بانگێشتی (روبین)یشی کردووە، بەڵام...
10:21
Rockett: But what? Isn't he coming?
198
609000
2000
ڕۆکێت: بەڵام چێ؟ نایەت؟
10:23
Miko: I don't think so.
199
611000
2000
میکۆ: بڕوا ناکەم بێت
10:25
I mean, I heard his band is playing at another party the same night.
200
613000
3000
مەبەستم، بیستومە تیپەکەی مۆسیقا لێدەدەن لە ئاهەنگێکی تر لە هەمان شەودا.
10:28
Rockett: Really? What other party?
201
616000
2000
ڕۆکێت: بەڕاست؟ ئاهەنگی تری چی؟
10:32
Girl: Max's party is going to be so cool, Whitney.
202
620000
4000
کچ: ئاهەنگەکەی ماکس زۆر خۆش دەبێت، ویتنی.
10:36
He's invited all the best people.
203
624000
2000
هەموو هاوڕێ نزیکەکانی بانگهێشت کردووە
10:38
BL: I'm going to fast-forward to the decision point
204
626000
3000
بی ئێڵ: من بە نیازم کە بە خێرایی بگەمە خاڵی بڕیار دان
10:41
because I know I don't have a lot of time.
205
629000
2000
لەبەرئەوەی من دەزانم کە کاتم زۆر نییە.
10:43
After this awful event occurs, Rocket gets to decide how she feels about it.
206
631000
4000
دوای ئەو کارەساتە ناخۆشەی ڕویدا، ڕۆکێت دەیەوێت بزانێت کە هەستی چۆنە دەربارەی ڕوداوەکە.
10:47
Rockett: Who'd want to show up at that party anyway?
207
635000
3000
ڕۆکێت: بەهەرحاڵ کێ یەت بۆ ئاهەنگەکە؟
10:50
I could get invited to that party any day if I wanted to.
208
638000
3000
ئەگەر بمەوێت دەتوانم بانگهێشتی بکەم بۆ ئاهەنگەکە هەر ڕۆژێک بێت
10:54
Gee, I doubt I'll make Max's best people list.
209
642000
4000
گومانم هەیە من لیستی هاوڕێ باشەکانی ماکس دیاری دەکەم.
10:58
BL: OK, so we're going to emotionally navigate.
210
646000
2000
بی ئێڵ: باشە، کەواتە بەرەو لایەنێکی خراپی کاریگەر دەچین.
11:00
If we were playing the game, that's what we'd do.
211
648000
2000
ئەگەر ئێمە ئەو یارییە بکەین، کەواتە ئاوها دەبین
11:02
If at any time during the game we want to learn more about the characters,
212
650000
3000
ئەگەر لەهەر کاتێکدا لەکاتی یارییەکەدا ویستمان زیاتر فێر بین لەبارەی ئەکتەرەکانەوە،
11:05
we can go into this hidden hallway,
213
653000
2000
دەتوانین بڕۆین بۆ هۆڵە شاراوەکە
11:07
and I'll quickly just show you the interface.
214
655000
3000
بەخێرایی ڕوکەشەکەیتان نیشان دەدم
11:10
We can, for example, go find Miko's locker
215
658000
5000
دەتوانین، بۆ نمونە، بڕۆ دۆڵابەکەی میکۆ بدۆزەرەوە
11:15
and get some more information about her.
216
663000
3000
وە هەندێ زانیاری زۆر بهێنە دەربارەی ئەو
11:18
Oops, I turned the wrong way.
217
666000
2000
ئۆو، هەڵە باسم کرد.
11:20
But you get the general idea of the product.
218
668000
2000
بەڵام بیرۆکەی سەرەکی بەرهەمەکان تێگەیشتوون
11:22
I wanted to show you the ways, innocuous as they seem,
219
670000
3000
ویستم ڕێگاکانتان نیشان بدەم، هەر وەک دیارە بێ زیانن
11:25
in which we're incorporating what we've learned about girls --
220
673000
3000
کە پەیوەندیەکمان دروست کردووە لە نێوان ئەو شتانەی دەربارەی کچان زانیمانن لەگەڵ
11:28
their desires to experience greater emotional flexibility,
221
676000
4000
داواکارییەکانیان بۆ بەکارهێنانی یاری خۆش و کاریگەر
11:32
and to play around with the social complexity of their lives.
222
680000
5000
وە بۆ یاری کردن لەگەڵ ئاڵۆزییەکانی ئەو ژیانەی کە خۆیان تیایدا دەژین
11:38
I want to make the point that what we're giving girls, I think, through this effort,
223
686000
6000
دەمەوێت ئەوە بڵێم ، ئەوەی کە بەم هەموو هەوڵە بۆ کچانی دەکەین
11:44
is a kind of validation,
224
692000
3000
جۆرێکە لە پشگیریکردن،
11:47
a sense of being seen.
225
695000
2000
بۆ ئەوەی بە ژیری ببینرێن
11:49
And a sense of the choices that are available in their lives.
226
697000
3000
ژیریش هەڵبژاردنێکە کە لە ژیانیاندا دەتوانن هەڵی بژێرن
11:52
We love them.
227
700000
2000
ئێمە ئەوانمان خۆشدەوێت
11:54
We see them.
228
702000
2000
ئەوان دەبینین
11:56
We're not trying to tell them who they ought to be.
229
704000
2000
ئێمە هەوڵی ئەوە نادەین کە پێیان دەبێت لە داهاتوودا ببنە کێ.
11:58
But we're really, really happy about who they are.
230
706000
3000
بەڵام ئێمە لە ڕاستیدا، زۆر دڵخۆشین بە کەسایەتی ڕاستەقینەی خۆیان
12:01
It turns out they're really great.
231
709000
2000
دەرکەوتووە کە ئەوان زۆر مەزنن
12:03
I want to close by showing you a videotape
232
711000
4000
دەمەوێت بە نیشاندانی پارچە ڤیدیۆیەک کۆتای پێ بهێنم
12:07
that's a version of a future game in the Rockett series
233
715000
4000
کە ڤێرژنی داهاتووی یاری زنجیرەکانی ڕۆکێت-ە
12:11
that our graphic artists and design people put together,
234
719000
4000
کە گرافیک-کار و دیزاینەرەکانمان درووستیان کردووە
12:15
that we feel would please that four percent of reviewers.
235
723000
5000
کە وا هەستدەکەم ئەم بەرهەمەمان ئەو ٪٤ ڕەخنە گرە ڕەشبینانەش دڵخۆش دەکات
12:50
"Rockett 28!"
236
758000
2000
''ڕۆکێت ٢٨!''
12:57
Rockett: It's like I'm just waking up, you know?
237
765000
3000
ڕۆکێت: وەك ئەوە وایە کە هەستم لە خەو، دەزانیت؟
13:01
BL: Thanks.
238
769000
2000
سوپاس
ABOUT THE SPEAKER
Brenda Laurel - Designer and theoristBrenda Laurel has been part of several major revolutions in the way humans use computers: virtual reality, interactive narratives and some fresh approaches to gaming.
Why you should listen
With a PhD in theater and a focus on interactive narratives, Brenda Laurel landed in Silicon Valley at the perfect moment -- at a time when theorists and technologists were exploring new ways that our expanded computing power could link us and entertain us in ways we couldn't yet imagine. She worked as a software designer and researcher for Atari and Activision, and co-founded a telepresence company in 1990.
In 1994 she became a founding member of Paul Allen and David Liddle's Interval Research, a legendary Silicon Valley think tank studying the connection between tech and everyday life. Interval was meant to spin off profitable companies, and Laurel led one of the highest-profile spinoffs, Purple Moon, a software company devoted to making games and interactive communities for girls. In the end-of-the-'90s collapse of the CD-ROM market, Purple Moon was acquired by Mattel and killed. Laurel wrote about the experience in the monograph Utopian Entrepreneur, "a guide to doing socially positive work in the context of business."
Laurel is the chair of the Graduate Program in Design at California College of the Arts. Her paper "Designed Animism: Poetics for a New World" looks at the new field of distributed sensing and how it can help us discover patterns in nature.
Read the TED Blog's Q&A with Brenda Laurel >>
Brenda Laurel | Speaker | TED.com