We the Future
Tashka and Laura Yawanawá: The Amazon belongs to humanity -- let's protect it together
تاشکا و لاورا یاواناوا: ئەمازۆن موڵکی هەموو مرۆڤایەتییە- با بەیکەوە بیپارێزین
Filmed:
Readability: 4
139,417 views
تاشکا و لاورا یاواناوا پێشڕەوی خەڵکی ئەکری، بەرازیل دەکەن، کەوا هۆزێکە ٥٠٠،٠٠٠ هێکتەر دارستانە باراناویەکانی ئەمازۆن پێکدێنیت، وەکو لەو ماوەیەدا سووتانی ئامازۆن جیهانی بە ئاگاهێنایەوە، تاشکا لاورا داوامان لێدەکەن ئەو ساتە بگۆڕین بۆ هەلێک بۆ ئەوەی پاڵپشتی لە خەڵکی ڕەسەنی ئەمازۆن کەوا شارەزاین هەیە بکەین، زانیاری و ئامێرەکان پێویستن بۆ بارێزگاریکردن لە زەوی
Tashka and Laura Yawanawá - Leaders of the Yawanawá
Chief Tashka Yawanawá and Laura Yawanawá represent the critical perspective often missed in the discussions about the future of indigenous people in Brazil: that of the indigenous people themselves. Full bio
Chief Tashka Yawanawá and Laura Yawanawá represent the critical perspective often missed in the discussions about the future of indigenous people in Brazil: that of the indigenous people themselves. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Tashka Yawanawá (Sharp exhale)
0
3560
1596
تاشکا یاواناوا (هەناسەدانی تیژ)
00:17
(Sharp exhale)
1
5180
1150
(هەناسەدانی تیژ)
00:18
(Sharp exhale)
2
6966
1302
(هەناسەدانی تیژ)
00:20
(Sharp exhale)
3
8292
1150
(هەناسەدانی تیژ)
00:23
(Singing)
4
11855
6551
(گۆرانی دەچرێت)
01:07
(Singing ends)
5
55378
2487
(گۆرانی چرین کۆتای پێدێت)
01:11
(Sharp exhale)
6
59530
1150
(هەناسەدانی تیژ)
01:19
I'm Tashka Yawanawá.
7
67535
1785
من تاشکا یاواناوام.
01:22
I'm here with my wife.
8
70360
1467
لێرەم لەگەڵ هاوژینەکەم.
01:24
I come from the Yawanawá community,
9
72781
5471
لە کۆمەڵگەی یاواناواوە هاتووم.
01:30
which is located in the state of Acre
10
78276
2175
کەوا دەکەوێتە هەرێمی ئەکری
01:32
in the Brazilian Amazon.
11
80475
1400
لە ئەمازۆنی بەرازیل.
01:35
Takes some days to arrive here.
12
83617
2067
چەند ڕۆژێکی خایاند تا گەیشتینە ئێرە.
01:38
I just did the song
13
86969
2220
تەنها گۆرانیم چڕی
01:41
to reconnect us
to the spirit of the rainforest.
to the spirit of the rainforest.
14
89213
3449
بۆ ئەوەی دووبارە گیان بە بەری
دارستانی باراناوی بکەین.
دارستانی باراناوی بکەین.
01:45
From immemorial time,
15
93173
2254
لە سەردەمی کۆنەوە.
01:47
my people live in the Yawanawá territory.
16
95451
3610
خەڵکەکەم لە هەرێمی یاواناوا دەژین.
01:51
We see this holistic way
17
99998
3469
ئەوە ڕووخسارە دەبینین
01:56
of how nature is.
18
104584
2271
کە چۆن سروشت.
01:58
Nature, to us, belongs
to the whole of humanity.
to the whole of humanity.
19
106879
5539
سروشت، بۆ ئێمە. موڵکی هەموو مرۆڤایەتییە.
02:05
And we Yawanawá see
20
113212
1937
و ئێمەی یاواناوا
02:08
the environment, the forest, as alive.
21
116276
2533
ژینگە، دارستان، وەکو زیندوەێک دەبینین.
02:11
But everything is always a challenge.
22
119807
3503
بەڵام هەموو کات هەمووشتێک بەرەنگاریکردننە
02:15
Mostly now, because I think
many of you know
many of you know
23
123673
3571
بەتایبەتی ئێستاکە، چونکە
پێموایە زۆرێک لە ئێوە دەزانن
پێموایە زۆرێک لە ئێوە دەزانن
02:19
that the Amazon now is on fire.
24
127268
2856
کەوا ئێستا ئەمازۆن لە ناو ئاگردا دەسووتێت.
02:23
That affects all of us.
25
131186
2645
ئەوەش کاریگەری لە هەموومان دەکات.
02:27
Destroying the Amazon does not affect
just the indigenous people,
just the indigenous people,
26
135371
4555
لە ناوچوونی ئەمازۆن تەنها
کاریگەری لە خەڵکە ڕەسەنەکەی ئەمازۆن ناکات،
کاریگەری لە خەڵکە ڕەسەنەکەی ئەمازۆن ناکات،
02:31
because we are all connected.
27
139950
2316
چونکە ئێمە هەموومان پیکەوە بەستراوین.
02:34
Whatever we do in my community,
if I burn everything,
if I burn everything,
28
142578
3420
لە کۆمەڵگەیەکەم هەرچیەک بکەین
ئەگەر هەمووشتێک بسووتێنم،
ئەگەر هەمووشتێک بسووتێنم،
ئەوە کاریگەری
لەسەر ئێرەش دەبێت،
لەسەر ئێرەش دەبێت،
02:38
it's going to affect it here,
29
146022
1416
02:39
when the snow comes here at Christmas.
30
147462
2377
کاتێک لێرە لە بۆنەی سەری ساڵ
بەفر دەبارێت.
بەفر دەبارێت.
02:41
If you pollute here,
31
149863
1413
ئەگەر ئێرە پیس بکەن،
02:43
it's going to affect it when the rain
comes to my country.
comes to my country.
32
151300
4793
لە وەرزی باران بارین
کاریگەری لە وڵاتەکەی من دەکات.
کاریگەری لە وڵاتەکەی من دەکات.
02:48
I used to say we all belong
to the global village.
to the global village.
33
156981
4556
هەمیشە دەڵێم هەموومان موڵکی
لادێیەکی جیهانین.
لادێیەکی جیهانین.
02:53
I used to say, Amazon belongs to humanity,
34
161561
4381
هەمیشە دەڵێم، ئەمازۆن موڵکی مرۆڤایەتییە،
پێویستە مرۆڤایەتی بیپارێزێت
وەکو چۆن خەڵکە ڕەسەنەکان گرنگی پێدەدەن.
وەکو چۆن خەڵکە ڕەسەنەکان گرنگی پێدەدەن.
02:57
and also that humanity needs to take care
as the indigenous do in the world.
as the indigenous do in the world.
35
165966
5850
03:04
And for this reason,
36
172776
2728
و لەبەر ئەوە هۆکارە.
03:08
today is a time to wake, unite us.
37
176474
5492
ئەمڕۆ کاتی ئەوەیە هەستین، خۆمان یەکبخەین.
03:13
We Yawanawá are doing our part.
38
181990
1859
ئێمە گرنگی بە بەشەکەی خۆمان دەدەین.
03:16
We take care of Mother Earth.
39
184331
2134
و گرنگی بە زەوی دایک دەدەین.
و ئێستا، هاوژینەکەم
بەردەوامی بە بابەتەکە دەدات.
بەردەوامی بە بابەتەکە دەدات.
03:20
And now, I will give to my wife.
40
188090
2190
03:23
Laura Yawanawá: We are here
with our hearts crying.
with our hearts crying.
41
191844
4103
لاورا یاواناوا: ئێمە لێرەین
لەگەڵ دڵە گریاوەکانمان.
لەگەڵ دڵە گریاوەکانمان.
03:28
I am smiling here, but my heart is crying,
42
196511
3245
لێرە زەردەخەنە دەکەم، بەڵام
لە ناخەوە دڵم دەگری،
لە ناخەوە دڵم دەگری،
03:31
because a lot of our forests
are being destroyed.
are being destroyed.
43
199780
4084
چونکە زۆرێک لە دارستانەکانمان
لەناوچوون.
لەناوچوون.
03:36
And I just want to give you a message.
44
204748
3055
و تەنها دەمەوێت پەیامێکتان پێڕابگەیەنم.
03:40
This crisis is giving
humanity two options.
humanity two options.
45
208328
5062
ئەو کارەساتە دوو بژاردە
دەدات بە مرۆڤایەتی
دەدات بە مرۆڤایەتی
03:46
One option is you help to end,
to destroy and exterminate
to destroy and exterminate
46
214049
6617
بژاردەی یەکەم هاوکاریکردنمان بۆ
کۆتای هێنا بە وێرانکردن و بنبڕکردنی
کۆتای هێنا بە وێرانکردن و بنبڕکردنی
03:52
all our forests and all
our cultures that go with it.
our cultures that go with it.
47
220690
4591
هەموو دارستانەکانمان و هەموو کلتورەکامان.
03:57
Or, we transform this crisis
into an opportunity
into an opportunity
48
225792
5537
یان ئەو کارەساتە بۆ هەلێک دەگۆڕین.
04:03
to empower indigenous people,
49
231353
2437
بۆ بە هێزکرنی خەڵکە ڕەسەنەکەی ئەمازۆن،
04:05
to support indigenous people
50
233814
2166
بۆ پاڵپشتی کردنی خەڵکە ڕەسەنەکەی ئەمازۆن
04:08
and to save the rainforest
and their cultures.
and their cultures.
51
236004
4373
و بۆ پاراستنی دارستانی
باراناوی و کلتورەکەیان.
باراناوی و کلتورەکەیان.
04:12
And how can you do that?
52
240401
1698
و چۆن دەتوانی ئەوە بکەین؟
04:14
We have, the Yawanawá,
we created a life plan,
we created a life plan,
53
242927
5896
ئێمەی، یاواناوا
پلانی ژیانمان داناوە،
پلانی ژیانمان داناوە،
04:20
which is our strategic planning
54
248847
2905
کەوا پلانی ستراتیچی دادەنێین.
04:23
that tells us the steps
of how we want to secure our territory.
of how we want to secure our territory.
55
251776
5405
ئەوە هەنگاوەکانمان پێدەڵێت
کە چۆن دەمانەوێت هەرێمەکەمان ئاسایش بکەین.
کە چۆن دەمانەوێت هەرێمەکەمان ئاسایش بکەین.
04:29
We take care of about
200,000 hectares of rainforest.
200,000 hectares of rainforest.
56
257205
4126
گرینگی بە نزیکە ٢٠٠،٠٠٠ هێکتەر
لە دارستانی باراناوی دەدەین.
لە دارستانی باراناوی دەدەین.
04:33
But now it's under threat.
57
261355
1733
بەڵام ئێستا لە ژێر مەترسییە.
04:35
So this life plan shows the steps
for us to secure our land,
for us to secure our land,
58
263752
5945
کەواتە ئەو پلانی ژیانە هەنگاوەکانی
پێشانمان دەدات بۆ ئاسایشی زەویەکانمان،
پێشانمان دەدات بۆ ئاسایشی زەویەکانمان،
04:41
our biodiversity,
59
269721
1880
بۆ هەمەچەشنی زیندەیەکانمان
04:43
our culture, our education.
60
271625
2603
کلتورەکەمان، پەروەردەکەمان.
04:46
I invite you all,
61
274688
2873
هەمووتان بانگێشت دەکەم
04:49
I invite all companies,
62
277585
2365
هەموو کۆمپانیاکان بانگێشت دەکەم
04:51
I invite all governments,
all civil society,
all civil society,
63
279974
3992
هەموو حوکمەتەکان بانگێشت دەکەم،
هەموو کۆمەڵگەیەکی شارستانی،
هەموو کۆمەڵگەیەکی شارستانی،
04:55
to listen to indigenous peoples,
64
283990
1889
تا گوێ لە خەڵکە ڕەسەنەکی
ئەمازۆن بگرەن،
ئەمازۆن بگرەن،
04:57
to go back to our roots.
65
285903
2467
بۆ گەڕانەوە بۆ بنچینەوە ڕەسەنایەتیمان.
05:00
We have been here
for many, many ... for centuries.
for many, many ... for centuries.
66
288776
5174
بۆ زۆر، زۆر... بۆ چەند سەدەیەک
لێرەین.
لێرەین.
05:05
And we have been trying
to scream to the world
to scream to the world
67
293974
2857
و هەوڵمانداوە هاورکردنمان بگاتە جیهان
05:08
that we need to protect
our territory, our nature.
our territory, our nature.
68
296855
2778
کەوا پێویستە پارێزگاری
لە هەرێمەکەمان، سروشتەکەمان بکەین.
لە هەرێمەکەمان، سروشتەکەمان بکەین.
05:11
And you never listen to us.
69
299657
1849
و هەرگیز گوێتان لێمان نەگرت.
05:13
Never.
70
301530
1166
هەرگیز.
05:14
I guess this crisis is teaching humanity
71
302720
3944
پێموایە ئەو کارەساتە وانەیەک
فێری مرۆڤایەتی دەکات
فێری مرۆڤایەتی دەکات
05:18
that now you need to listen to us
72
306688
2286
کەوا پێویستە ئێستا گوێمان لێبگرەن
05:20
and to support indigenous
peoples directly,
peoples directly,
73
308998
2809
و ڕاستەوخۆ پاڵپشتی خەڵکی
ڕەسەنی ئەمازۆن بکەن،
ڕەسەنی ئەمازۆن بکەن،
05:23
to support their initiatives directly.
74
311831
3040
ڕاستەوخۆ پاڵپشتی هانگاوەکانیان بکەن.
05:26
So that's the message
that I would love to leave to you.
that I would love to leave to you.
75
314895
5444
لەبەر ئەوە دەمەوێت ئەوە پەیامە
بۆ ئێوە چێبێڵم.
بۆ ئێوە چێبێڵم.
05:32
That indigenous people have the answer,
76
320363
2286
خەڵکی ڕەسەنی ئامازۆن بۆ خۆیان
وڵامەکەیان لایە.
وڵامەکەیان لایە.
05:34
and if you want to save the Amazon,
77
322673
2261
و ئەگەر دەتەوێت پارێزگاری
لە ئامازۆن بکەیت.
لە ئامازۆن بکەیت.
05:36
we have to take action now.
78
324958
2690
پێویستە هەرئێستا هەنگاوبنێن.
05:41
TY: (Sharp exhale)
79
329927
1200
(هەناسەدانی تیژ)
05:46
(Applause)
80
334389
4981
(چەپڵەرێزان)
ABOUT THE SPEAKER
Tashka and Laura Yawanawá - Leaders of the YawanawáChief Tashka Yawanawá and Laura Yawanawá represent the critical perspective often missed in the discussions about the future of indigenous people in Brazil: that of the indigenous people themselves.
Why you should listen
For Tashka and Laura Yawanawá, leaders of the Yawanawá people living in the Acre region of Brazil, engagement with the world begins with his people’s right to self-determination and self-worth.
The son of a former leader of the Yawanawá, as a boy Tashka witnessed the near annihilation of his culture by the New Tribes Mission and by the pressure of economic interests. He studied in the United States and visited other indigenous communities. With other tribal leaders in the Amazon, he is working to restore dignity, identity and a sustainable economic future to indigenous populations, founded on their own values, culture and definition of prosperity.
Tashka and Laura Yawanawá | Speaker | TED.com