TEDxDU 2010
Kim Gorgens: Protecting the brain against concussion
Kim Gorgens: Ochrona przed wstrząsem mózgu
Filmed:
Readability: 3.9
525,269 views
Neuropsycholog Kim Gorgens dyskutuje o lepszej ochronie naszych mózgów przed ryzykiem wstrząsu ze szczególnym naciskiem na noszenie kasków przez dzieci.
Kim Gorgens - Neuropsychologist
Kim Gorgens studies the brain's response to injury -- and advocates that we mind our (gray) matter. Full bio
Kim Gorgens studies the brain's response to injury -- and advocates that we mind our (gray) matter. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So, a funny thing happened
0
1000
2000
Śmieszna rzecz przytrafiła mi się
00:18
on my way to becoming a brilliant,
1
3000
2000
gdy stawałam się znakomitym,
00:20
world-class neuropsychologist:
2
5000
2000
światowej klasy neuropsychologiem:
00:22
I had a baby.
3
7000
2000
urodziłam dziecko.
00:24
And that's not to say
4
9000
2000
I nie, żebym chciała
00:26
I ever went on to become
5
11000
2000
kiedykolwiek zostać
00:28
a brilliant, world-class neuropsychologist.
6
13000
2000
znakomitym, światowej klasy neuropsychologiem.
00:30
Sorry, TED.
7
15000
2000
Przykro mi, TED.
00:33
But I did go on to be a reasonably astute,
8
18000
3000
Ale stałam się całkiem bystrym,
00:36
arguably world-class worrier.
9
21000
3000
światowej klasy martwicielem.
00:39
One of my girlfriends in graduate school, Marie,
10
24000
3000
Jedna z moich przyjaciółek z uniwersytetu, Marie,
00:42
said, "Kim, I figured it out.
11
27000
2000
powiedziała: "Kim, rozgryzłam to.
00:44
It's not that you're more neurotic than everyone else;
12
29000
3000
Tu nie chodzi o to, że jesteś bardziej znerwicowana niż wszyscy inni,
00:47
it's just that you're more honest
13
32000
2000
jesteś po prostu bardziej szczera
00:49
about how neurotic you are."
14
34000
2000
na temat tego, jak znerwicowana jesteś."
00:51
So in the spirit of full disclosure,
15
36000
2000
Więc, w duchu pełnego obnażania się,
00:53
I brought some pictures to share.
16
38000
3000
przyniosłam zdjęcia, by je pokazać.
00:56
Awwww.
17
41000
2000
Oooooo.
00:58
I'll just say, July.
18
43000
3000
Powiem tylko - czerwiec.
01:01
(Laughter)
19
46000
5000
(Śmiech)
01:06
Zzzzzzip
20
51000
2000
Zzzzzip
01:08
for safety.
21
53000
2000
dla bezpieczeństwa
01:12
Water wings --
22
57000
2000
Pływaczki --
01:14
an inch of water.
23
59000
3000
przy calu wody.
01:17
And then, finally, all suited up
24
62000
2000
I ostatnie, w pełnym rysztunku przygotowany
01:19
for the 90-minute drive to Copper Mountain.
25
64000
3000
na 90-minutową drogę do Copper Mountain.
01:22
So you can get kind of a feel for this.
26
67000
3000
Wiecie, jak to jest.
01:26
So my baby, Vander,
27
71000
2000
Moje dziecko, Vander,
01:28
is eight years old now.
28
73000
2000
ma teraz osiem lat.
01:30
And, despite being cursed
29
75000
2000
I, pomimo mojej
01:32
with my athletic inability,
30
77000
2000
ułomności sportowej,
01:34
he plays soccer.
31
79000
2000
gra w piłkę.
01:36
He's interested in playing football.
32
81000
2000
Interesuje go piłka nożna.
01:38
He wants to learn how to ride a unicycle.
33
83000
2000
Chce się nauczyć jazdy na monocyklu.
01:40
So why would I worry?
34
85000
2000
Dlaczego więc się martwię?
01:42
Because this is what I do. This is what I teach.
35
87000
3000
Ponieważ to jest to, czym się zajmuję. Tego uczę.
01:45
It's what I study. It's what I treat.
36
90000
2000
To jest to, co badam. To jest to, co leczę.
01:47
And I know that kids get concussed every year.
37
92000
3000
I wiem, że dzieci doznają wstrząsu mózgu każdego roku.
01:51
In fact, more than four million people sustain a concussion every year,
38
96000
3000
W rzeczywistości, ponad cztery miliony osób doznaje wstrząsu mózgu każdego roku,
01:54
and these data are just among kids under 14
39
99000
3000
a są to dane dotyczące dzieci poniżej 14 roku życia,
01:57
who were seen in emergency rooms.
40
102000
3000
które widzieliśmy na pogotowiach.
02:00
And so when kids sustain a concussion,
41
105000
2000
Kiedy dzieciaki doznają wstrząsu mózgu,
02:02
we talk about them getting dinged or getting their bell rung,
42
107000
3000
stosujemy określenie: "zadzwonił im dzwon" [wyrażenie używane do opisania stanu osoby, która uderzyła się w głowę]
02:05
but what is it that we're really talking about?
43
110000
3000
lecz o czym tak naprawdę mówimy?
02:08
Let's take a look.
44
113000
2000
Spójrzmy.
02:13
All right. "Starsky and Hutch," arguably, yes.
45
118000
3000
Okej, tak, bez wątpienia "Starsky i Hutch".
02:16
So a car accident.
46
121000
2000
Wypadek samochodowy.
02:18
Forty miles an hour into a fixed barrier --
47
123000
2000
Stała przeszkoda przy prędkości 40 mil na godzinę --
02:20
35 Gs.
48
125000
2000
przeciążenie rzędu 35G.
02:25
A heavy weight boxer
49
130000
2000
Bokser wagi ciężkiej
02:27
punches you straight in the face --
50
132000
2000
uderza Cię prosto w twarz --
02:29
58 Gs.
51
134000
2000
58G.
02:37
In case you missed it, we'll look again.
52
142000
2000
Jeśli to przegapiliście, spójrzmy jeszcze raz.
02:39
So look to the right-hand side of the screen.
53
144000
3000
Patrzcie na prawą stronę ekranu.
02:48
What would you say?
54
153000
2000
Co powiecie?
02:50
How many Gs?
55
155000
2000
Ile G?
02:53
Close.
56
158000
2000
Blisko.
02:55
Seventy-two.
57
160000
2000
72.
02:57
Would it be crazy to know,
58
162000
2000
Nie do wiary -
02:59
103 Gs.
59
164000
3000
103G.
03:02
The average concussive impact
60
167000
2000
Średnia uderzenia potrzebna do wywołania wstrząsu mózgu
03:04
is 95 Gs.
61
169000
2000
to 95G.
03:07
Now, when the kid on the right doesn't get up,
62
172000
3000
Jeśli ten dzieciak po prawej się nie podnosi,
03:10
we know they've had a concussion.
63
175000
2000
wiemy, że doznał wstrząsu mózgu.
03:12
But how about the kid on the left,
64
177000
2000
Ale co z tym dzieciakiem po lewej,
03:14
or the athlete that leaves the field of play?
65
179000
2000
lub tym sportowcem, który schodzi z boiska?
03:16
How do we know
66
181000
2000
Skąd wiemy,
03:18
if he or she has sustained a concussion?
67
183000
3000
czy on lub ona nie doznali wstrząsu mózgu?
03:21
How do we know
68
186000
2000
Skąd wiemy,
03:23
that legislation that would require that they be pulled from play,
69
188000
3000
że przepisy, które wymagają ściągnięcia ich z boiska,
03:26
cleared for return to play,
70
191000
2000
upoważniają ich do powrotu do gry,
03:28
applies to them?
71
193000
2000
dotyczą właśnie ich?
03:30
The definition of concussion
72
195000
2000
Definicja wstrząsu mózgu
03:32
doesn't actually require a loss of consciousness.
73
197000
2000
nie wymaga utraty przytomności.
03:34
It requires only a change in consciousness,
74
199000
3000
Wymaga jedynie zmiany w przytomności
03:37
and that can be any one of a number of symptoms,
75
202000
3000
i może to być jeden z wielu symptomów,
03:40
including feeling foggy, feeling dizzy,
76
205000
3000
takich jak mroczki przed oczami, zawroty głowy
03:43
hearing a ringing in your ear,
77
208000
2000
dzwonienie w uszach,
03:45
being more impulsive or hostile than usual.
78
210000
3000
bycie bardziej impulsywnym lub nieprzyjaznym niż zazwyczaj.
03:48
So given all of that and given how darn neurotic I am,
79
213000
3000
Biorąc to wszystko i moją nerwicę pod uwagę
03:51
how do I get any sleep at all?
80
216000
3000
jak w ogóle udaje mi się zasnąć?
03:54
Because I know
81
219000
2000
Ponieważ wiem,
03:56
our brains are resilient.
82
221000
2000
że nasze mózgi są elastyczne.
03:58
They're designed to recover
83
223000
2000
Są stworzone do odzyskania sprawności
04:00
from an injury.
84
225000
3000
po urazie.
04:03
If, God forbid,
85
228000
2000
Jesli, broń Boże,
04:05
any of us left here tonight and sustained a concussion,
86
230000
3000
któreś z nas dzisiaj dozna wstrząsu mózgu,
04:08
most of us would go on to fully recover
87
233000
2000
większość z nas w pełni wydobrzeje,
04:10
inside of a couple hours
88
235000
2000
w przeciągu od paru godzin
04:12
to a couple of weeks.
89
237000
2000
do paru tygodni.
04:14
But kids are more vulnerable to brain injury.
90
239000
2000
Lecz dzieci są bardziej podatne na urazy mózgu.
04:16
In fact, high school athletes are three times more likely
91
241000
3000
W rzeczywistości, sportowcy w wieku licealnym są trzykrotnie bardziej podatni
04:19
to sustain catastrophic injuries
92
244000
2000
na doznanie katastrofalnych w skutkach urazów,
04:21
relative even to their college-age peers,
93
246000
3000
w porównaniu do ich kolegów z uniwersytetów,
04:24
and it takes them longer
94
249000
2000
i dłużej zajmuje im
04:26
to return to a symptom-free baseline.
95
251000
2000
powrót do bezobjawowego stanu wyjściowego.
04:29
After that first injury,
96
254000
2000
Po pierwszym urazie,
04:31
their risk for second injury
97
256000
2000
ryzyko kolejnego
04:33
is exponentially greater.
98
258000
2000
jest trzyktrotnie większe.
04:35
From there, their risk for a third injury,
99
260000
3000
Stąd ryzyko trzeciego urazu
04:38
greater still, and so on.
100
263000
3000
jest jeszcze większe i ciągle rośnie.
04:41
And here's the really alarming part:
101
266000
3000
I tutaj następuje naprawdę niepokojąca część:
04:45
we don't fully understand
102
270000
2000
nie rozumiemy w pełni
04:47
the long-term impact of multiple injuries.
103
272000
3000
długoterminowego wpływu wielokrotnych urazów.
04:50
You guys may be familiar with this research
104
275000
2000
Możecie być zaznajomieni z badaniem,
04:52
that's coming out of the NFL.
105
277000
2000
wykonanym na potrzeby NFL.
04:54
In a nutshell,
106
279000
2000
W skrócie:
04:56
this research suggests
107
281000
2000
te badania wskazują,
04:58
that among retired NFL players
108
283000
2000
że wśród emerytowanych graczy NFL,
05:00
with three or more career concussions,
109
285000
3000
którzy mieli trzy lub więcej wstrząsy mózgu w trakcie swojej kariery,
05:03
the incidents of early-onset dementing disease
110
288000
3000
przypadki przedwcześnie pojawiającej się choroby starczej,
05:06
is much greater than it is for the general population.
111
291000
3000
są o wiele częstsze niż u reszty populacji.
05:09
So you've all seen that -- New York Times, you've seen it.
112
294000
3000
Tak więc, wszyscy to widzieliście -- New York Times też to widział.
05:12
What you may not be familiar with
113
297000
2000
Czego możecie nie wiedzieć, to
05:14
is that this research was spearheaded
114
299000
2000
to, że te badania były zainicjonowane
05:16
by NFL wives who said,
115
301000
3000
przez żony graczy NFL, które skarżyły się:
05:19
"Isn't it weird that my 46-year-old husband
116
304000
3000
"Czy to nie dziwne, że mój 46-letni mąż
05:22
is forever losing his keys?
117
307000
2000
zawsze gubi klucze?
05:24
Isn't it weird that my 47-year-old husband
118
309000
3000
Czy to nie dziwne że mój 47-letni mąż
05:27
is forever losing the car?
119
312000
3000
zawsze zapomina o samochodzie?
05:30
Isn't it weird that my 48-year-old husband
120
315000
2000
Czy to nie dziwne, że mój 48-letni mąż
05:32
is forever losing his way home
121
317000
2000
wciąż zapomina drogi do domu
05:34
in the car, from the driveway?"
122
319000
3000
z samochodu zaparkowanego na podjeździe?"
05:37
So I may have forgotten to mention
123
322000
3000
Możliwe, że zapomniałam wspomnieć
05:40
that my son is an only child.
124
325000
3000
o tym, że mój syn to jedynak.
05:43
So it's going to be really important
125
328000
3000
Więc jest to niezwykle ważne,
05:46
that he be able to drive me around some day.
126
331000
4000
żeby był w stanie mnie kiedyś podwozić.
05:54
So how do we guarantee the safety of our kids?
127
339000
3000
Więc w jaki sposób możemy zagwarantować bezpieczeństwo naszym dzieciom?
05:57
How can we 100 percent
128
342000
3000
Jak możemy w 100 procentach
06:00
guarantee the safety of our kids?
129
345000
2000
zagwarantować bezpieczeństwo naszym dzieciom?
06:02
Let me tell you what I've come up with.
130
347000
3000
Pozwólcie, że powiem wam, na co wpadłam.
06:05
(Laughter)
131
350000
5000
(Śmiech)
06:10
If only.
132
355000
2000
Żeby tylko.
06:12
My little boy's right there, and he's like, "She's not kidding.
133
357000
2000
Mój synek ma minę mówiącą: "Ona nie żartuje.
06:14
She's totally not kidding."
134
359000
3000
Ona naprawdę nie żartuje."
06:17
So in all seriousness,
135
362000
2000
Więc poważnie -
06:19
should my kid play football?
136
364000
2000
czy moje dziecko powinno grać w piłkę?
06:21
Should your kid play football? I don't know.
137
366000
3000
Czy wasze dzieci powinny grać w piłkę? Nie wiem.
06:24
But I do know there are three things you can do.
138
369000
3000
Ale wiem, że są trzy rzeczy, które możecie zrobić.
06:28
The first: study up.
139
373000
3000
Po pierwsze, edukujcie się.
06:31
You have to be familiar with the issues we're talking about today.
140
376000
3000
Musicie wiedzieć o wszystich rzeczach, o których dzisiaj była mowa.
06:34
There are some great resources out there.
141
379000
3000
Istnieją znakomite źródła.
06:37
The CDC has a program, Heads Up.
142
382000
2000
CDC ma program Heads Up,
06:39
It's at CDC.gov.
143
384000
2000
dostępny na CDC.gov.
06:41
Heads Up is specific to concussion in kids.
144
386000
3000
Heads Up dotyczy głównie wstrząsów mózgu u dzieci.
06:44
The second is a resource I'm personally really proud of.
145
389000
3000
Z drugiego źródła jestem osobiście dumna.
06:47
We've just rolled this out in the last couple months --
146
392000
2000
Zapoczątkowaliśmy to dopiero parę miesięcy temu --
06:49
CO Kids With Brain Injury.
147
394000
3000
CO Kids With Brain Injury.
06:52
This is a great resource for student athletes,
148
397000
2000
Jest to znakomite źródło dla studentów sportowców,
06:54
teachers, parents, professionals,
149
399000
3000
nauczycieli, rodziców, profesjonalistów różnych branż,
06:57
athletic and coaching staff.
150
402000
2000
zawodników oraz trenerów.
06:59
It's a great place to start
151
404000
2000
Jest to doskonałe miejsce, by zacząć,
07:01
if you have questions.
152
406000
2000
jeśli macie jakiekolwiek pytania.
07:03
The second thing is: speak up.
153
408000
3000
Drugą rzeczą jest upominać się.
07:06
Just two weeks ago,
154
411000
2000
Zaledwie dwa tygodnie temu
07:08
a bill introduced by Senator Kefalas
155
413000
2000
projekt ustawy zaproponowany przez senatora Kefalasa,
07:10
that would have required
156
415000
2000
który wprowadza wymóg
07:12
athletes, kids under 18,
157
417000
2000
noszenia kasku podczas jazdy rowerem
07:14
to wear a helmet when they're riding their bike
158
419000
2000
dla sportowców, dzieci ponieżej 18 roku życia,
07:16
died in committee.
159
421000
2000
przepadł.
07:19
It died in large part
160
424000
2000
Przepadł w głównej mierze dlatego,
07:21
because it lacked constituent buy-in;
161
426000
4000
że brakowało wkładu wyborców,
07:25
it lacked stakeholder traction.
162
430000
2000
brakowało poparcia stron zainteresowanych.
07:27
Now I'm not here to tell you what kind of legislation
163
432000
2000
Nie stoję tutaj, by mówić wam, jaki rodzaj legislacji
07:29
you should or shouldn't support,
164
434000
2000
powinniście lub nie powinniście popierać,
07:31
but I am going to tell you that, if it matters to you,
165
436000
3000
ale powiem wam, że jeśli coś jest dla was ważne,
07:34
your legislators need to know that.
166
439000
3000
ustawodawcy muszą o tym wiedzieć.
07:37
Speak up also with coaching staff.
167
442000
2000
Porozmawiajcie z trenerami.
07:39
Ask about what kind of protective equipment is available.
168
444000
3000
Zapytajcie, jaki sprzęt ochronny jest dostępny.
07:42
What's the budget for protective equipment?
169
447000
2000
Ile wynosi budżet na ten sprzęt?
07:44
How old it is?
170
449000
2000
Jak stary on jest?
07:46
Maybe offer to spearhead a fundraiser
171
451000
2000
Może zaoferujcie zainicjonowanie zbiórki pieniężnej
07:48
to buy new gear --
172
453000
2000
na zakup nowego wyposażenia.
07:50
which brings us to suit up.
173
455000
2000
Co prowadzi nas do ubioru -
07:52
Wear a helmet.
174
457000
2000
noście hełm.
07:55
The only way to prevent a bad outcome
175
460000
3000
Jedynym sposobem na zapobieganie złym skutkom,
07:58
is to prevent that first injury from happening.
176
463000
3000
jest zapobieganie pierwszym urazom.
08:02
Recently, one of my graduate students,
177
467000
3000
Ostatnio jeden z moich studentów, Tom,
08:05
Tom said,
178
470000
2000
powiedział,
08:07
"Kim, I've decided to wear a bike helmet
179
472000
2000
"Kim, zdecydowałem się nosić kask rowerowy
08:09
on my way to class."
180
474000
2000
na mojej drodze na zajęcia."
08:12
And Tom knows that that little bit of foam in a bike helmet
181
477000
3000
Tom wie, że ta odrobina gąbki w kasku rowerowym,
08:15
can reduce the G-force of impact by half.
182
480000
3000
potrafi zredukować siłę uderzenia o połowę.
08:19
Now I thought that it was
183
484000
2000
Na początku myślałam, że to
08:21
because I have this totally compelling helmet crusade,
184
486000
3000
z powodu mojej przekonywującej hełmowej krucjaty,
08:24
right, this epiphany of Tom's.
185
489000
3000
że to stąd wzięło się owo objawienie Toma.
08:27
As it turns out, it occurred to Tom that a $20 helmet
186
492000
3000
Jak się okazało, dla Toma kask za 20 dolarów
08:30
is a good way to protect a $100,000 graduate education.
187
495000
4000
jest dobrym sposobem na ochornę kosztującej 100,000$ edukacji.
08:34
(Laughter)
188
499000
3000
(Śmiech)
08:39
So, should Vander play football?
189
504000
3000
Więc, czy Vander powinien grać w piłkę?
08:42
I can't say no,
190
507000
2000
Nie mogę powiedzieć nie,
08:44
but I can guarantee
191
509000
2000
ale mogę zagwarantować,
08:46
that every time he leaves the house
192
511000
2000
że za każdym razem, gdy opuszcza dom
08:48
that kid's wearing a helmet --
193
513000
3000
ma na głowie kask --
08:51
like to the car,
194
516000
2000
czy to na drodze do samochodu,
08:53
or at school.
195
518000
3000
czy też w szkole.
08:56
So whether athlete, scholar,
196
521000
2000
Więc niezależnie, czy jest to sportowiec, naukowiec,
08:58
over-protected kid, neurotic mom,
197
523000
3000
przesadnie chronione dziecko, znerwicowana mama,
09:01
or otherwise,
198
526000
2000
czy inny przypadek,
09:03
here's my baby, Vander,
199
528000
2000
tutaj macie moje dziecko, Vandera,
09:05
reminding you
200
530000
2000
przypominającego wam,
09:07
to mind your matter.
201
532000
2000
by dbać o swoje sprawy.
09:09
Thank you.
202
534000
2000
Dziękuję.
09:11
(Applause)
203
536000
4000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Kim Gorgens - NeuropsychologistKim Gorgens studies the brain's response to injury -- and advocates that we mind our (gray) matter.
Why you should listen
As a neuropsychologist working in the field of brain injuries, Kim Gorgens has seen firsthand the damage sports-related impacts can do. And as chair of the State of Colorado Traumatic Brain Injury Trust Fund Board and a member of the Brain Injury Legislative Collaborative, she’s working to shape Colorado law around youth sports injuries.
Gorgens, an assistant clinical professor in the University of Denver Graduate School of Professional Psychology, also is the president-elect of the Colorado Neuropsychological Society and has an appointment to the American Psychological Association’s Council on Disability in Psychology.
Kim Gorgens | Speaker | TED.com