TEDMED 2010
Bruce Feiler: The council of dads
Bruce Feiler: Rada Ojców
Filmed:
Readability: 3.4
514,485 views
Kiedy zdiagnozowano u niego raka, Bruce Feiler zaczął się martwić przede wszystkim o swoją rodzinę i małe dzieci. Dlatego też - jak opowiada w swojej zabawnej, pełnej dygresji, ale też uważnie przemyślanej przemowie - poprosił najbliższych przyjaciół, by byli częścią "rady ojców", służąc własną mądrością życiową jego córkom bliźniaczkom podczas ich dorastania.
Bruce Feiler - Writer
Bruce Feiler is the author of "The Secrets of Happy Families," and the writer/presenter of the PBS miniseries "Walking the Bible." Full bio
Bruce Feiler is the author of "The Secrets of Happy Families," and the writer/presenter of the PBS miniseries "Walking the Bible." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
My story actually began when I was four years old
0
0
3000
Moja historia zaczyna się, kiedy miałem 4 lata,
00:18
and my family moved to a new neighborhood
1
3000
2000
wraz z przeprowadzką nowej dzielnicy
00:20
in our hometown of Savannah, Georgia.
2
5000
2000
rodzinnego Savannah w stanie Georgia.
00:22
And this was the 1960s
3
7000
2000
Było to w latach 60.,
00:24
when actually all the streets in this neighborhood
4
9000
2000
kiedy wszystkie ulice w sąsiedztwie
00:26
were named after Confederate war generals.
5
11000
3000
nosiły nazwy od generałów wojny secesyjnej.
00:29
We lived on Robert E. Lee Boulevard.
6
14000
2000
Mieszkaliśmy na bulwarze Roberta E. Lee.
00:31
And when I was five,
7
16000
2000
Kiedy miałem 5 lat,
00:33
my parents gave me an orange Schwinn Sting-Ray bicycle.
8
18000
3000
dostałem od rodziców pomarańczowy rower Schwinn Stingray.
00:36
It had a swooping banana seat and those ape hanger handlebars
9
21000
3000
Miał siedzenie o kształcie banana i kierownicę jak małpie ramiona,
00:39
that made the rider look like an orangutan.
10
24000
3000
przez którą wyglądało się jak orangutan.
00:42
That's why they were called ape hangers.
11
27000
2000
Dlatego nazywały się „małpie ramiona".
00:44
They were actually modeled on hotrod motorcycles of the 1960s,
12
29000
3000
Były zaprojektowane na wzór motocykli hot rod z lat 60.,
00:47
which I'm sure my mom didn't know.
13
32000
2000
jednak moja mama na pewno tego nie wiedziała.
00:49
And one day I was exploring this cul-de-sac
14
34000
3000
Pewnego dnia odkrywałem ślepą ulicę,
00:52
hidden away a few streets away.
15
37000
2000
ukrytą kilka przecznic dalej.
00:54
And I came back,
16
39000
2000
W drodze powrotnej
00:56
and I wanted to turn around and get back to that street more quickly,
17
41000
2000
chciałem zawrócić i spróbować dojechać szybciej do tej ulicy,
00:58
so I decided to turn around in this big street
18
43000
3000
postanowiłem więc zawrócić na dużej ulicy,
01:01
that intersected our neighborhood,
19
46000
2000
przecinającej naszą dzielnicę,
01:03
and wham! I was hit by a passing sedan.
20
48000
3000
bach! Uderzył mnie przejeżdżający samochód.
01:06
My mangled body flew in one direction,
21
51000
2000
Moje pokiereszowane ciało i rower
01:08
my mangled bike flew in the other.
22
53000
3000
poleciały w dwóch kierunkach.
01:11
And I lay on the pavement stretching over that yellow line,
23
56000
3000
Leżałem na chodniku na żółtej linii
01:14
and one of my neighbors came running over.
24
59000
2000
i przybiegła moja sąsiadka.
01:16
"Andy, Andy, how are you doing?" she said, using the name of my older brother.
25
61000
3000
"Andy, jak się czujesz?" – zapytała, używając imienia mojego starszego brata.
01:19
(Laughter)
26
64000
2000
(Śmiech)
01:21
"I'm Bruce," I said, and promptly passed out.
27
66000
3000
„Jestem Bruce" – powiedziałem i straciłem przytomność.
01:24
I broke my left femur that day --
28
69000
2000
Złamałem lewą kość udową,
01:26
it's the largest bone in your body --
29
71000
2000
największą w naszym ciele.
01:28
and spent the next two months in a body cast
30
73000
3000
Spędziłem dwa miesiące zagipsowany
01:31
that went from my chin to the tip of my toe
31
76000
2000
od brody do palców lewej nogi
01:33
to my right knee,
32
78000
2000
i prawego kolana,
01:35
and a steel bar went from my right knee
33
80000
2000
od którego prowadził stalowy pręt
01:37
to my left ankle.
34
82000
2000
do lewej kostki.
01:39
And for the next 38 years,
35
84000
2000
Przez następne 38 lat ten wypadek
01:41
that accident was the only medically interesting thing
36
86000
2000
był jedyną medycznie ciekawą rzeczą,
01:43
that ever happened to me.
37
88000
3000
jaka mi się przytrafiła.
01:46
In fact, I made a living by walking.
38
91000
2000
Właściwie zarabiałem na życie, chodząc.
01:48
I traveled around the world, entered different cultures,
39
93000
2000
Podróżowałem dookoła świata, do różnych kultur,
01:50
wrote a series of books about my travels,
40
95000
2000
napisałem szereg książek o moich podróżach,
01:52
including "Walking the Bible."
41
97000
2000
w tym „Śladami Biblii".
01:54
I hosted a television show by that name
42
99000
2000
Prowadziłem program w telewizji
01:56
on PBS.
43
101000
2000
o tym tytule na kanale PBS.
01:58
I was, for all the world, the "walking guy."
44
103000
3000
Byłem dla każdego wędrującym facetem.
02:01
Until, in May 2008,
45
106000
3000
Do maja 2008,
02:04
a routine visit to my doctor
46
109000
2000
rutynowa wizyta u lekarza
02:06
and a routine blood test
47
111000
2000
i rutynowe badanie krwi
02:08
produced evidence in the form of an alkaline phosphatase number
48
113000
3000
wykazały poziom fosfatazy alkalicznej oznaczający,
02:11
that something might be wrong with my bones.
49
116000
3000
że coś może być nie tak z moimi kośćmi.
02:15
And my doctor, on a whim, sent me to get a full-body bone scan,
50
120000
3000
Mój lekarz wysłał mnie na USG całego ciała,
02:18
which showed that there was some growth in my left leg.
51
123000
3000
które wykazało narośl w mojej lewej nodze.
02:21
That sent me to an X-ray, then to an MRI.
52
126000
3000
Wysłano mnie na prześwietlenie i rezonans magnetyczny.
02:24
And one afternoon, I got a call from my doctor.
53
129000
3000
Pewnego popołudnia zadzwonił mój lekarz:
02:28
"The tumor in your leg
54
133000
2000
„Nowotwór w twojej nodze
02:30
is not consistent with a benign tumor."
55
135000
2000
nie jest nowotworem niezłośliwym".
02:32
I stopped walking,
56
137000
2000
Wstrzymałem krok.
02:34
and it took my mind a second to convert that double negative
57
139000
3000
Zajęło mi chwilę, by zamienić tę podwójną negację
02:37
into a much more horrifying negative.
58
142000
2000
w bardziej przerażającą negację.
02:39
I have cancer.
59
144000
2000
Mam raka.
02:41
And to think that the tumor was in the same bone,
60
146000
3000
Pomyśleć tylko, że nowotwór był w tej samej kości,
02:44
in the same place in my body
61
149000
2000
w tym samym miejscu w organizmie,
02:46
as the accident 38 years earlier --
62
151000
3000
co rana z wypadku sprzed 38 lat.
02:49
it seemed like too much of a coincidence.
63
154000
3000
Zdawało się, że to nie przypadek.
02:52
So that afternoon, I went back to my house,
64
157000
2000
Tego popołudnia poszedłem do domu,
02:54
and my three year-old identical twin daughters, Eden and Tybee Feiler,
65
159000
3000
moje 3-letnie bliźniaczki, Eden i Tybee Feiler,
02:57
came running to meet me.
66
162000
2000
wybiegły mi na spotkanie.
02:59
They'd just turned three,
67
164000
2000
Dopiero co skończyły 3 latka,
03:01
and they were into all things pink and purple.
68
166000
2000
uwielbiały wszystko, co różowe i fioletowe.
03:03
In fact, we called them Pinkalicious and Purplicious --
69
168000
3000
Nazywaliśmy je panny Różowińska i Fiolecińska –
03:06
although I must say, our favorite nickname
70
171000
2000
chociaż nasze ulubione określenie
03:08
occurred on their birthday, April 15th.
71
173000
2000
pochodziło z dnia ich urodzin, 15 kwietnia.
03:10
When they were born at 6:14 and 6:46
72
175000
3000
Kiedy się urodziły o 6.14 i 6.46
03:13
on April 15, 2005,
73
178000
3000
15 kwietnia 2005, nasz zwykle ponury,
03:16
our otherwise grim, humorless doctor looked at his watch,
74
181000
2000
bez poczucia humoru doktor spojrzał na zegarek
03:18
and was like, "Hmm, April 15th -- tax day.
75
183000
3000
i powiedział: „Hmm, 15 kwietnia, dzień składania PIT-ów.
03:21
Early filer and late filer."
76
186000
3000
Wczesna podatniczka i spóźnialska podatniczka."
03:24
(Laughter)
77
189000
4000
(Śmiech)
03:29
The next day I came to see him. I was like, "Doctor, that was a really good joke."
78
194000
3000
Następnego dnia powiedziałem mu: „Doktorze, to był dobry dowcip".
03:32
And he was like, "You're the writer, kid."
79
197000
2000
On na to: „To Pan jest pisarzem".
03:34
Anyway -- so they had just turned three,
80
199000
2000
Wtedy dopiero co skończyły 3 latka,
03:36
and they came and they were doing this dance they had just made up
81
201000
2000
przybiegły tańcząc taniec, który właśnie wymyśliły,
03:38
where they were twirling faster and faster until they tumbled to the ground,
82
203000
3000
kręciły się coraz szybciej, aż w końcu upadły na ziemię
03:41
laughing with all the glee in the world.
83
206000
3000
śmiejąc się z radości.
03:44
I crumbled.
84
209000
2000
Nogi się pode mną ugięły.
03:46
I kept imagining all the walks I might not take with them,
85
211000
3000
Myślałem o spacerach, na które z nimi nie pójdę,
03:49
the art projects I might not mess up,
86
214000
2000
projektach z plastyki, których nie spartaczę,
03:51
the boyfriends I might not scowl at,
87
216000
2000
chłopakach, którym nie rzucę groźnych spojrzeń,
03:53
the aisles I might not walk down.
88
218000
3000
ołtarzach, do których ich nie zaprowadzę.
03:56
Would they wonder who I was, I thought.
89
221000
2000
Myślałem, czy będą się zastanawiać, kim byłem.
03:58
Would they yearn for my approval,
90
223000
2000
Czy będą tęsknić za moją aprobatą,
04:00
my love, my voice?
91
225000
3000
moją miłością, głosem?
04:03
A few days later, I woke with an idea
92
228000
2000
Kilka dni później obudziłem się z pomysłem,
04:05
of how I might give them that voice.
93
230000
2000
jak mogę im dać ten głos.
04:07
I would reach out to six men
94
232000
2000
Zwróciłbym się do sześciu mężczyzn
04:09
from all parts of my life
95
234000
2000
z różnych dziedzin mojego życia
04:11
and ask them to be present
96
236000
2000
i poprosiłbym ich o obecność
04:13
in the passages of my daughters' lives.
97
238000
3000
w ważnych momentach życia moich córek.
04:16
"I believe my girls will have plenty of opportunities in their lives,"
98
241000
2000
"Wierzę, że one będą miały w życiu mnóstwo możliwości" –
04:18
I wrote these men.
99
243000
2000
– napisałem do nich.
04:20
"They'll have loving families and welcoming homes,
100
245000
2000
"Będą miały kochające rodziny i gościnne domy,
04:22
but they may not have me.
101
247000
2000
ale może im zabraknąć mnie.
04:24
They may not have their dad.
102
249000
2000
Zabraknąć taty.
04:26
Will you help be their dad?"
103
251000
2000
Czy pomożesz w byciu ich tatą?"
04:28
And I said to myself
104
253000
2000
Pomyślałem sobie,
04:30
I would call this group of men "the Council of Dads."
105
255000
3000
że nazwę tę grupę „Radą Ojców".
04:34
Now as soon as I had this idea,
106
259000
2000
Jak tylko wpadłem na ten pomysł,
04:36
I decided I wouldn't tell my wife. Okay.
107
261000
3000
zdecydowałem, że nie powiem żonie.
04:39
She's a very upbeat,
108
264000
2000
Ona jest bardzo radosną,
04:41
naturally excited person.
109
266000
2000
naturalnie entuzjastyczną osobą.
04:43
There's this idea in this culture -- I don't have to tell you --
110
268000
3000
W tej kulturze, nie muszę wam mówić,
04:46
that you sort of "happy" your way through a problem.
111
271000
2000
najlepiej się uśmiechać w kłopotach.
04:48
We should focus on the positive.
112
273000
2000
Skupić się na dobrych stronach.
04:50
My wife, as I said, she grew up outside of Boston.
113
275000
2000
Moja żona dorastała pod Bostonem.
04:52
She's got a big smile. She's got a big personality.
114
277000
2000
Ma wielki uśmiech. Wielką osobowość.
04:54
She's got big hair --
115
279000
2000
Ma wielką fryzurę.
04:56
although, she told me recently, I can't say she has big hair,
116
281000
3000
Ostatnio mi powiedziała, że nie mogę tak mówić,
04:59
because if I say she has big hair,
117
284000
2000
bo jak tak powiem,
05:01
people will think she's from Texas.
118
286000
2000
ludzie pomyślą, że jest z Teksasu.
05:03
And it's apparently okay to marry a boy from Georgia,
119
288000
2000
Widocznie można wyjść za chłopaka z Georgii,
05:05
but not to have hair from Texas.
120
290000
3000
ale nie można mieć fryzury z Teksasu.
05:08
And actually, in her defense, if she were here right now,
121
293000
2000
W jej obronie, jeśli tu by teraz była,
05:10
she would point out that, when we got married in Georgia,
122
295000
3000
wspominałaby, że jak braliśmy ślub w Georgii,
05:13
there were three questions
123
298000
2000
były trzy pytania
05:15
on the marriage certificate license,
124
300000
2000
przy pozwoleniu na ślub,
05:17
the third of which was, "Are you related?"
125
302000
3000
a ostatnie brzmiało: „Czy jesteście spokrewnieni?"
05:20
(Laughter)
126
305000
3000
(Śmiech)
05:23
I said, "Look, in Georgia at least we want to know.
127
308000
2000
Powiedziałem: „W Georgii przynajmniej chcemy wiedzieć,
05:25
In Arkansas they don't even ask."
128
310000
3000
w Arkansas nawet nie pytają".
05:28
What I didn't tell her is, if she said, "Yes," you could jump.
129
313000
2000
Nie powiedziałem, że jej „tak" przyspieszyłoby
05:30
You don't need the 30-day waiting period.
130
315000
2000
30-dniowy okres oczekiwania.
05:32
Because you don't need the get-to-know-you session at that point.
131
317000
3000
Nie trzeba wtedy uczęszczać na spotkania zapoznawcze.
05:35
So I wasn't going to tell her about this idea,
132
320000
2000
Nie chciałem mówić jej o pomyśle,
05:37
but the next day I couldn't control myself, I told her.
133
322000
2000
ale nie mogłem się powstrzymać i powiedziałem.
05:39
And she loved the idea,
134
324000
2000
Pomysł bardzo jej się spodobał,
05:41
but she quickly started rejecting my nominees.
135
326000
3000
ale szybko zaczęła odrzucać moich kandydatów.
05:45
She was like, "Well, I love him, but I would never ask him for advice."
136
330000
3000
Mówiła: „Uwielbiam go, ale nigdy bym go nie poprosiła o radę".
05:48
So it turned out that starting a council of dads
137
333000
2000
Okazało się, że założenie Rady Ojców
05:50
was a very efficient way to find out
138
335000
2000
było skutecznym sposobem, żeby dowiedzieć się,
05:52
what my wife really thought of my friends.
139
337000
2000
co moja żona myśli o moich przyjaciołach.
05:54
(Laughter)
140
339000
2000
(Śmiech)
05:56
So we decided that we needed a set of rules,
141
341000
2000
Postanowiliśmy, że potrzebujemy zasad
05:58
and we came up with a number.
142
343000
2000
i kilka uzgodniliśmy.
06:00
And the first one was no family, only friends.
143
345000
2000
Pierwsza - nie będzie rodziny, tylko przyjaciele.
06:02
We thought our family would already be there.
144
347000
2000
Pomyśleliśmy, że rodzina i tak będzie obok.
06:04
Second, men only.
145
349000
2000
Po drugie, tylko mężczyźni.
06:06
We were trying to fill the dad-space in the girls' lives.
146
351000
2000
Próbujemy wypełnić miejsce taty w życiu dziewczynek.
06:08
And then third, sort of a dad for every side.
147
353000
3000
A po trzecie, coś jak tata na każdy aspekt.
06:11
We kind of went through my personality
148
356000
2000
Zastanowiliśmy się nad moją osobowością
06:13
and tried to get a dad who represented each different thing.
149
358000
2000
by znaleźć ojców reprezentujących coś innego.
06:15
So what happened was I wrote a letter to each of these men.
150
360000
2000
Napisałem list do każdego z nich,
06:17
And rather than send it,
151
362000
2000
lecz zamiast go wysłać,
06:19
I decided to read it to them in person.
152
364000
3000
postanowiłem przeczytać go im osobiście.
06:22
Linda, my wife, joked that it was like having six different marriage proposals.
153
367000
3000
Linda, moja żona, śmiała się, że to było jak sześć oświadczyn,
06:25
I sort of friend-married each of these guys.
154
370000
3000
a ja niby wziąłem przyjacielski ślub z każdym z nich.
06:28
And the first of these guys was Jeff Schumlin.
155
373000
2000
Pierwszym z nich był Jeff Schumlin.
06:30
Now Jeff led this trip I took to Europe
156
375000
2000
Jeff był przewodnikiem mojej europejskiej wycieczki,
06:32
when I graduated from high school in the early 1980s.
157
377000
3000
gdy ukończyłem szkołę średnią na początku lat 80.
06:35
And on that first day we were in this youth hostel in a castle.
158
380000
3000
Pierwszego dnia nocowaliśmy w schronisku na zamku.
06:38
And I snuck out behind,
159
383000
2000
Zaczaiłem się z tyłu.
06:40
and there was a moat, a fence and a field of cows.
160
385000
3000
Była tam fosa, ogrodzenie i pastwisko z krowami.
06:43
And Jeff came up beside me and said,
161
388000
2000
Jeff przyszedł i zapytał:
06:45
"So, have you ever been cow tipping?"
162
390000
2000
„Przewracałeś kiedyś krowy?"
06:47
I was like, "Cow tipping?
163
392000
2000
Ja na to: „Przewracać krowy?"
06:49
He was like, "Yeah. Cows sleep standing up.
164
394000
2000
On mówi: „Tak. Krowy śpią na stojąco,
06:51
So if you approach them from behind, down wind,
165
396000
3000
jeśli podejdzie się je z wiatrem od tyłu,
06:54
you can push them over and they go thud in the mud."
166
399000
2000
i popchnie to przewrócą się w błoto."
06:56
So before I had a chance to determine whether this was right or not,
167
401000
3000
Zanim zdążyłem pomyśleć, czy to prawda,
06:59
we had jumped the moat, we had climbed the fence,
168
404000
2000
już skakaliśmy przez fosę, wspinaliśmy się na ogrodzenie,
07:01
we were tiptoeing through the dung
169
406000
2000
skradaliśmy się w gnoju
07:03
and approaching some poor, dozing cow.
170
408000
3000
do jakiejś biednej, drzemiącej krowy.
07:07
So a few weeks after my diagnosis,
171
412000
2000
Kilka tygodni po mojej diagnozie
07:09
we went up to Vermont,
172
414000
2000
pojechaliśmy do Vermont.
07:11
and I decided to put Jeff as the first person in the Council of Dads.
173
416000
3000
Chciałem, żeby Jeff był pierwszą osobą w Radzie Ojców.
07:14
And we went to this apple orchard, and I read him this letter.
174
419000
3000
Poszliśmy do sadu i tam przeczytałem mu mój list.
07:17
"Will you help be their dad?"
175
422000
2000
„Czy pomożesz być dla nich tatą?"
07:19
And I got to the end -- he was crying and I was crying --
176
424000
2000
Dokończyłem czytać, obaj płakaliśmy,
07:21
and then he looked at me, and he said, "Yes."
177
426000
2000
wtedy spojrzał na mnie i powiedział „tak".
07:23
I was like, "Yes?"
178
428000
2000
Ja na to: „Tak?"
07:25
I kind of had forgotten there was a question at the heart of my letter.
179
430000
2000
Zapomniałem, że w liście było pytanie.
07:27
And frankly, although I keep getting asked this,
180
432000
2000
Szczerze, często ktoś mnie o to pyta,
07:29
it never occurred to me that anybody would turn me down
181
434000
2000
jednak nie myślałem, że ktoś mógłby odmówić,
07:31
under the circumstances.
182
436000
3000
w tych okolicznościach.
07:34
And then I asked him a question, which I ended up asking to all the dads
183
439000
3000
Zadałem mu pytanie, które zadałem innym ojcom,
07:37
and ended up really encouraging me to write this story down in a book.
184
442000
3000
zachęciło mnie ono, by opisać tę historię w książce.
07:40
And that was, "What's the one piece of advice
185
445000
2000
Brzmiało: „Jaką jedną radę
07:42
you would give to my girls?"
186
447000
2000
udzieliłbyś moim córkom?"
07:44
And Jeff's advice was,
187
449000
2000
Radą Jeffa było:
07:46
"Be a traveller, not a tourist.
188
451000
2000
„Bądź podróżnikiem, nie turystą.
07:48
Get off the bus. Seek out what's different.
189
453000
3000
Wyjdź z autobusu. Szukaj tego, co inne.
07:51
Approach the cow."
190
456000
2000
Zbliż się do krowy."
07:53
"So it's 10 years from now," I said,
191
458000
2000
„Przypuśćmy, że za 10 lat moje córki
07:55
"and my daughters are about to take their first trip abroad, and I'm not here.
192
460000
3000
wybierają pierwszy raz za granicę, a mnie już nie ma.
07:58
What would you tell them?"
193
463000
2000
Co byś im powiedział?"
08:00
He said, "I would approach this journey
194
465000
2000
Odrzekł: „Podszedłbym do tej podróży,
08:02
as a young child might approach a mud puddle.
195
467000
2000
jak małe dziecko do kałuży błota.
08:04
You can bend over and look at your reflection in the mirror
196
469000
3000
Można się pochylić i zobaczyć swoje odbicie,
08:07
and maybe run your finger and make a small ripple,
197
472000
3000
przejechać po niej palcem i zrobić falę
08:10
or you can jump in and thrash around
198
475000
2000
albo wskoczyć i turlać się,
08:12
and see what it feels like, what it smells like."
199
477000
3000
by zobaczyć, jaka jest w dotyku, jaki ma zapach."
08:15
And as he talked he had that glint in his eye
200
480000
2000
Kiedy mówił, miał w oku ten błysk,
08:17
that I first saw back in Holland --
201
482000
2000
który pierwszy raz widziałem wtedy w Holandii,
08:19
the glint that says, "Let's go cow tipping,"
202
484000
2000
błysk mówiący: „Chodźmy przewracać krowy",
08:21
even though we never did tip the cow,
203
486000
3000
chociaż żadnej nie przewróciliśmy,
08:24
even though no one tips the cow,
204
489000
2000
choć nikt nie przewraca krów,
08:26
even though cows don't sleep standing up.
205
491000
3000
choć krowy nie śpią na stojąco.
08:30
He said, "I want to see you back here girls, at the end of this experience,
206
495000
3000
Powiedział: „Na koniec Waszych doświadczeń, chcę was,
08:33
covered in mud."
207
498000
2000
dziewczyny, zobaczyć, całe w błocie."
08:38
Two weeks after my diagnosis, a biopsy confirmed
208
503000
2000
Dwa tygodnie po diagnozie biopsja potwierdziła,
08:40
I had a seven-inch osteosarcoma
209
505000
2000
że miałem 18-centymetrowego kostniakomięsaka
08:42
in my left femur.
210
507000
2000
w mojej lewej kości udowej.
08:44
Six hundred Americans a year get an osteosarcoma.
211
509000
3000
Kostniakomięsaka dostaje 600 Amerykanów rocznie.
08:47
Eighty-five percent are under 21.
212
512000
2000
85 procent ma mniej niż 21 lat.
08:49
Only a hundred adults a year
213
514000
2000
Tylko stu dorosłych rocznie
08:51
get one of these diseases.
214
516000
2000
choruje na jedną z tych chorób.
08:53
Twenty years ago, doctors would have cut off my leg and hoped,
215
518000
3000
20 lat tamu obcięto by mi nogę z nadzieją
08:56
and there was a 15 percent survival rate.
216
521000
3000
na 15 procent szans na przeżycie.
08:59
And then in the 1980's, they determined
217
524000
2000
W latach 80. odkryto,
09:01
that one particular cocktail of chemo could be effective,
218
526000
3000
że szczególny rodzaj chemioterapii może być skuteczny.
09:04
and within weeks I had started that regimen.
219
529000
3000
W ciągu tygodni zacząłem program.
09:07
And since we are in a medical room,
220
532000
2000
Będąc w tematach medycznych, dodam, że
09:09
I went through four and a half months of chemo.
221
534000
2000
przeszedłem cztery i pół miesiąca chemii.
09:11
Actually I had Cisplatin, Doxorubicin
222
536000
2000
Przyjmowałem Cisplatin, Doxorubicin
09:13
and very high-dose Methotrexate.
223
538000
3000
i bardzo dużą dawkę Methotrexate.
09:16
And then I had a 15-hour surgery
224
541000
2000
Przeszedłem 15-godzinną operację,
09:18
in which my surgeon, Dr. John Healey
225
543000
2000
w czasie której mój chirurg, doktor John Healey
09:20
at Memorial Sloan-Kettering Hospital in New York,
226
545000
2000
ze szpitala Memorial Sloan-Kettering w Nowym Jorku
09:22
took out my left femur
227
547000
2000
wyjął moją lewą kość udową
09:24
and replaced it with titanium.
228
549000
3000
i zastąpił ją tytanem.
09:27
And if you did see the Sanjay special,
229
552000
2000
Jeśli oglądaliście „Sanjay special",
09:29
you saw these enormous screws
230
554000
2000
widzieliście te ogromne śruby,
09:31
that they screwed into my pelvis.
231
556000
2000
które przykręcili do mojej miednicy.
09:33
Then he took my fibula from my calf,
232
558000
3000
Wycięli kość strzałkową z mojej łydki
09:36
cut it out and then relocated it to my thigh,
233
561000
3000
i przenieśli do mojego uda,
09:39
where it now lives.
234
564000
2000
gdzie się teraz znajduje.
09:41
And what he actually did was he de-vascularized it from my calf
235
566000
3000
Lekarz odciął ją od naczyń z mojej łydki
09:44
and re-vascularized it in my thigh
236
569000
2000
i ponownie unaczynnił w moim udzie,
09:46
and then connected it
237
571000
2000
a potem połączył ją
09:48
to the good parts of my knee and my hip.
238
573000
3000
ze zdrowymi tkankami mojego kolana i biodra.
09:51
And then he took out a third of my quadriceps muscle.
239
576000
3000
Potem wyjął jedną trzecią mojego mięśnia czworogłowego uda.
09:54
This is a surgery so rare
240
579000
2000
To tak rzadka operacja,
09:56
only two human beings have survived it before me.
241
581000
3000
że tylko dwoje ludzi przede mną ją przeżyło.
09:59
And my reward for surviving it
242
584000
2000
Moją nagrodą za przeżycie
10:01
was to go back for four more months of chemo.
243
586000
3000
były następne cztery miesiące chemii.
10:04
It was, as we said in my house,
244
589000
2000
To był, jak mówiliśmy w domu,
10:06
a lost year.
245
591000
2000
stracony rok, bo w tych początkowych
10:08
Because in those opening weeks, we all had nightmares.
246
593000
3000
tygodniach wszyscy mieliśmy koszmary.
10:11
And one night I had a nightmare that I was walking through my house,
247
596000
2000
Jednej nocy miałem koszmar, że chodziłem po domu,
10:13
sat at my desk and saw photographs of someone else's children
248
598000
3000
usiadłem przy moim biurku i zobaczyłem zdjęcia
10:16
sitting on my desk.
249
601000
2000
cudzych dzieci stojące na biurku.
10:18
And I remember a particular one night that, when you told that story of --
250
603000
3000
Pamiętam noc, kiedy opowiadał pan tę historię o...,
10:21
I don't know where you are Dr. Nuland --
251
606000
2000
nie wiem, gdzie jesteś doktorze Nuland,
10:23
of William Sloane Coffin --
252
608000
2000
o Williamie Sloane Coffinie,
10:25
it made me think of it.
253
610000
2000
nie mogłem przestać o tym myśleć.
10:27
Because I was in the hospital after, I think it was my fourth round of chemo
254
612000
3000
Byłem w szpitalu po, wydaje mi się, czwartym cyklu chemii,
10:30
when my numbers went to zero, and I had basically no immune system.
255
615000
3000
kiedy nie miałem praktycznie układu odpornościowego,
10:33
And they put me in an infectious disease ward at the hospital.
256
618000
3000
położyli mnie na oddziale zakaźnym w szpitalu
10:36
And anybody who came to see me had to cover themselves in a mask
257
621000
3000
i każdy, kto mnie odwiedzał, musiał mieć maskę,
10:39
and cover all of the extraneous parts of their body.
258
624000
3000
która przykrywała wszystkie odkryte części ciała.
10:43
And one night I got a call from my mother-in-law
259
628000
2000
Pewnej nocy zadzwoniła moja teściowa,
10:45
that my daughters, at that time three and a half,
260
630000
2000
że moje córeczki, a miały wtedy 3 i pół roku,
10:47
were missing me and feeling my absence.
261
632000
3000
tęskniły za mną i bardzo im mnie brakowało.
10:50
And I hung up the phone,
262
635000
2000
Odłożyłem słuchawkę
10:52
and I put my face in my hands,
263
637000
2000
i ukryłem twarz w dłoniach,
10:54
and I screamed this silent scream.
264
639000
4000
wydając z siebie niemy krzyk.
10:58
And what you said, Dr. Nuland -- I don't know where you are --
265
643000
2000
To, co powiedziałeś doktorze Nuland, nie wiem, gdzie pan jest,
11:00
made me think of this today.
266
645000
2000
przypomniało mi ten moment,
11:02
Because the thought that came to my mind
267
647000
2000
bo te myśli, które mnie wtedy ogarnęły,
11:04
was that the feeling that I had
268
649000
2000
to uczucie,
11:06
was like a primal scream.
269
651000
2000
było jak krzyk pierwotny.
11:08
And what was so striking --
270
653000
2000
Przerażająca była,
11:10
and one of the messages I want to leave you here with today --
271
655000
3000
jedna z myśli, którą chce wam dziś przekazać,
11:13
is the experience.
272
658000
2000
to doświadczenie.
11:15
As I became less and less human --
273
660000
3000
Gdy coraz mniej przypominałem człowieka,
11:18
and at this moment in my life, I was probably 30 pounds less than I am right now.
274
663000
3000
a ważyłem wtedy jakieś 13 kilogramów mniej niż teraz,
11:21
Of course, I had no hair and no immune system.
275
666000
3000
nie miałem włosów, systemu odpornościowego,
11:24
They were actually putting blood inside my body.
276
669000
3000
właściwie to pompowali we mnie krew,
11:27
At that moment I was less and less human,
277
672000
2000
w tym czasie,
11:29
I was also, at the same time,
278
674000
2000
byłem może też jednocześnie
11:31
maybe the most human I've ever been.
279
676000
3000
najbardziej ludzki w całym moim życiu.
11:34
And what was so striking about that time
280
679000
3000
Największe wrażenie zrobiło na mnie to,
11:37
was, instead of repulsing people,
281
682000
2000
że zamiast budzić w ludziach wstręt,
11:39
I was actually proving to be a magnet for people.
282
684000
2000
okazałem się dla ludzi magnesem.
11:41
People were incredibly drawn.
283
686000
2000
Przyciągałem ludzi.
11:43
When my wife and I had kids, we thought it would be all-hands-on-deck.
284
688000
3000
Myśleliśmy, że narodziny dzieci przyciągną ręce do pomocy.
11:46
Instead, it was everybody running the other way.
285
691000
2000
Zamiast tego, wszyscy trzymali się z daleka,
11:48
And when I had cancer, we thought it'd be everybody running the other way.
286
693000
3000
kiedy miałem raka myśleliśmy, że się odwrócą,
11:51
Instead, it was all-hands-on-deck.
287
696000
2000
a wszyscy wyrywali się do pomocy.
11:53
And when people came to me,
288
698000
2000
Gdy ludzie mnie odwiedzali,
11:55
rather than being incredibly turned off by what they saw --
289
700000
2000
zamiast odczuwać ogromny wstręt do tego, co widzieli,
11:57
I was like a living ghost --
290
702000
2000
wyglądałem jak żywy trup,
11:59
they were incredibly moved
291
704000
2000
czuli się zachęceni do tego,
12:01
to talk about what was going on in their own lives.
292
706000
3000
by opowiadać o swoim życiu.
12:04
Cancer, I found, is a passport to intimacy.
293
709000
3000
Rak, okazało się, jest przepustką do poufałości,
12:07
It is an invitation, maybe even a mandate,
294
712000
2000
zaproszeniem, może nawet upoważnieniem,
12:09
to enter the most vital arenas of human life,
295
714000
3000
do wejścia do najistotniejszych obszarów ludzkiego życia,
12:12
the most sensitive and the most frightening,
296
717000
2000
do najbardziej wrażliwych i przerażających,
12:14
the ones that we never want to go to,
297
719000
2000
tych, w które nie chcemy się zapuszczać,
12:16
but when we do go there,
298
721000
2000
ale kiedy już tam dotrzemy,
12:18
we feel incredibly transformed when we do.
299
723000
3000
czujemy niesamowitą przemianę.
12:21
And this also happened to my girls as they began to see,
300
726000
3000
Tak samo było z moimi córeczkami, jak zaczęły to obserwować
12:24
and, we thought, maybe became an ounce more compassionate.
301
729000
3000
i może nauczyły się odrobinę bardziej współczuć.
12:27
One day, my daughter Tybee,
302
732000
2000
Jednego dnia moja córka Tybee
12:29
Tybee came to me, and she said, "I have so much love for you in my body, daddy,
303
734000
3000
powiedziała mi: „Mam do ciebie tak dużo miłości w moim ciele, tatusiu,
12:32
I can't stop giving you hugs and kisses.
304
737000
2000
nie mogę przestać cię przytulać i całować.
12:34
And when I have no more love left, I just drink milk,
305
739000
3000
Kiedy już jej nie będzie, napiję się mleka,
12:37
because that's where love comes from."
306
742000
2000
bo z mleka bierze się miłość."
12:39
(Laughter)
307
744000
2000
(Śmiech)
12:41
And one night my daughter Eden came to me.
308
746000
2000
Pewnej nocy przyszła do mnie moja córka Eden,
12:43
And as I lifted my leg out of bed,
309
748000
2000
gdy podniosłem nogę z łóżka,
12:45
she reached for my crutches and handed them to me.
310
750000
3000
sięgnęła po moje kule i mi je podała.
12:48
In fact, if I cling to one memory of this year,
311
753000
2000
Jeśli miałbym zapamiętać tylko jedną rzecz z tamtego roku,
12:50
it would be walking down a darkened hallway
312
755000
2000
byłoby to wspomnienie, że idę zaciemnionym korytarzem,
12:52
with five spongy fingers
313
757000
2000
a pięć pulchnych paluszków
12:54
grasping the handle underneath my hand.
314
759000
2000
trzyma za uchwyt tuż pod moją dłonią.
12:56
I didn't need the crutch anymore,
315
761000
2000
Kule nie były mi już potrzebne,
12:58
I was walking on air.
316
763000
2000
chodziłem w chmurach.
13:01
And one of the profound things that happened
317
766000
2000
Jedną z prawdziwie wielkich rzeczy, które się wtedy wydarzyły,
13:03
was this act of actually connecting to all these people.
318
768000
3000
było stworzenie więzi z tymi wszystkimi ludźmi.
13:06
And it made me think -- and I'll just note for the record --
319
771000
2000
Przywiodło mi to na myśl, wspomnę, żeby było jasne,
13:08
one word that I've only heard once actually
320
773000
2000
jedno słowo, usłyszane raz,
13:10
was when we were all doing Tony Robbins yoga yesterday --
321
775000
3000
kiedy wczoraj ćwiczyliśmy jogę Tony'ego Robbinsa,
13:13
the one word that has not been mentioned in this seminar actually
322
778000
2000
nie padło ono w czasie tego seminarium,
13:15
is the word "friend."
323
780000
2000
to słowo: przyjaciel.
13:17
And yet from everything we've been talking about --
324
782000
2000
Jednocześnie we wszystkim, o czym mówiliśmy,
13:19
compliance, or addiction, or weight loss --
325
784000
2000
uległość, uzależnienie czy utrata wagi,
13:21
we now know that community is important,
326
786000
2000
wiemy, że ważna jest społeczność,
13:23
and yet it's one thing we don't actually bring in.
327
788000
3000
a tej jednej rzeczy nie uwzględniamy.
13:26
And there was something incredibly profound
328
791000
2000
Było coś niesamowicie głębokiego
13:28
about sitting down with my closest friends
329
793000
2000
w byciu razem z moimi przyjaciółmi
13:30
and telling them what they meant to me.
330
795000
2000
i mówieniu im, jak wiele dla mnie znaczą.
13:32
And one of the things that I learned is that over time,
331
797000
2000
Z czasem doświadczyłem,
13:34
particularly men, who used to be non-communicative,
332
799000
3000
że zwłaszcza niekomunikatywni mężczyźni,
13:37
are becoming more and more communicative.
333
802000
2000
otwierają cię coraz częściej.
13:39
And that particularly happened -- there was one in my life --
334
804000
2000
Stało się to przede wszystkim, dla mnie było to niepowtarzalne,
13:41
is this Council of Dads
335
806000
2000
przez tę Radę Ojców,
13:43
that Linda said, what we were talking about,
336
808000
2000
która, jak powiedziała Linda, gdy o tym rozmawialiśmy,
13:45
it's like what the moms talk about at school drop-off.
337
810000
3000
przypominała rozmowy mam, które podwożą dzieci do szkoły.
13:48
And no one captures this modern manhood to me
338
813000
2000
Nikt, według mnie, nie uosabia nowoczesnej męskości
13:50
more than David Black.
339
815000
2000
lepiej niż David Black.
13:52
Now David is my literary agent.
340
817000
2000
David to mój agent literacki.
13:54
He's about five-foot three and a half on a good day,
341
819000
2000
Ma on około 161 cm wzrostu w kapeluszu,
13:56
standing fully upright in cowboy boots.
342
821000
2000
wyprostowany w butach kowbojskich.
13:58
And on kind of the manly-male front, he answers the phone --
343
823000
3000
Z takiej typowo męskiej strony, odbiera telefon,
14:01
I can say this I guess because you've done it here --
344
826000
2000
chyba mogę to powiedzieć, bo ktoś już to zrobił tu przede mną,
14:03
he answers the phone, "Yo, motherfucker."
345
828000
3000
odbiera telefon, mówiąc: „Hej, sukinsynie!"
14:06
He gives boring speeches about obscure bottles of wine,
346
831000
3000
Wygłasza nudne przemowy na temat nieznanych win,
14:09
and on his 50th birthday he bought a convertible sports car --
347
834000
3000
a na 50. urodziny kupił sobie sportowego kabrioleta.
14:12
although, like a lot of men, he's impatient; he bought it on his 49th.
348
837000
3000
Chociaż, jak wielu, jest niecierpliwy, kupił go na 49. urodziny.
14:15
But like a lot of modern men, he hugs, he bakes,
349
840000
3000
Jak wielu nowoczesnych mężczyzn, przytula, piecze,
14:18
he leaves work early to coach Little League.
350
843000
2000
wychodzi wcześniej z pracy, bo trenuje ligę młodzików.
14:20
Someone asked me if he cried when I asked him to be in the council of dads.
351
845000
3000
Zapytano mnie, czy David płakał, gdy poprosiłem go, by był w Radzie Ojców.
14:23
I was like, "David cries when you invite him to take a walk."
352
848000
2000
Odpowiedziałem: David płacze, gdy ktoś chce z nim iść na spacer.
14:25
(Laughter)
353
850000
2000
(Śmiech)
14:27
But he's a literary agent,
354
852000
2000
Jest agentem literackim,
14:29
which means he's a broker of dreams in a world where most dreams don't come true.
355
854000
3000
czyli pośredniczy marzeniom, gdzie większość pozostaje niespełnionych.
14:32
And this is what we wanted him to capture --
356
857000
2000
Chcieliśmy, by właśnie to uosabiał,
14:34
what it means to have setbacks and then aspirations.
357
859000
3000
co znaczy przeżywać niepowodzenia i znów mieć aspiracje.
14:37
And I said, "What's the most valuable thing you can give to a dreamer?"
358
862000
3000
Zapytałem go: „Co jest najcenniejszą rzeczą, jaką może dostać marzyciel?"
14:40
And he said, "A belief in themselves."
359
865000
3000
Odpowiedział: „Wiarę w samego siebie."
14:43
"But when I came to see you," I said, "I didn't believe in myself.
360
868000
2000
"Kiedy pierwszy raz do ciebie przyszedłem nie wierzyłem w siebie,
14:45
I was at a wall."
361
870000
2000
trafiłem na mur."
14:47
He said, "I don't see the wall," and I'm telling you the same,
362
872000
2000
Powiedział: „Nie widzę żadnego muru". Wam mówię to samo.
14:49
Don't see the wall.
363
874000
2000
Nie patrzcie na mur.
14:51
You may encounter one from time to time,
364
876000
2000
Możesz czasem jakiś napotkać,
14:53
but you've got to find a way to get over it, around it, or through it.
365
878000
2000
ale musisz znaleźć sposób, by go pokonać, obejść lub przejść.
14:55
But whatever you do, don't succumb to it.
366
880000
3000
Cokolwiek zrobisz, nie poddawaj się mu,
14:58
Don't give in to the wall.
367
883000
2000
na daj się murowi.
15:02
My home is not far from the Brooklyn Bridge,
368
887000
3000
Mój dom leży niedaleko Mostu Brooklińskiego.
15:05
and during the year and a half I was on crutches,
369
890000
2000
Podczas tego półtora roku, kiedy chodziłem o kulach,
15:07
it became a sort of symbol to me.
370
892000
2000
stał się dla mnie pewnego rodzaju symbolem,
15:09
So one day near the end of my journey,
371
894000
2000
więc pod koniec mojej podróży
15:11
I said, "Come on girls, let's take a walk across the Brooklyn Bridge."
372
896000
3000
powiedziałem: „Dziewczyny, chodźmy na drugą stronę Mostu"
15:14
We set out on crutches.
373
899000
2000
Wyruszyliśmy o kulach.
15:16
I was on crutches, my wife was next to me,
374
901000
2000
Ja byłem o kulach, obok mnie żona,
15:18
my girls were doing these rockstar poses up ahead.
375
903000
3000
moje córki z przodu robiły pozy gwiazd rocka.
15:21
And because walking was one of the first things I lost,
376
906000
3000
Chodzenie było jedną z moich utraconych rzeczy,
15:24
I spent most of that year
377
909000
2000
więc większość tamtego roku spędziłem
15:26
thinking about this most elemental of human acts.
378
911000
2000
myśląc o tej podstawowej ludzkiej czynności.
15:28
Walking upright, we are told,
379
913000
2000
Wyprostowany chód, mówią,
15:30
is the threshold of what made us human.
380
915000
3000
był początkiem człowieczeństwa.
15:33
And yet, for the four million years humans have been walking upright,
381
918000
3000
Mimo to przez te cztery miliony lat chodzenia prosto,
15:36
the act is essentially unchanged.
382
921000
2000
sama czynność w istocie się nie zmieniła.
15:38
As my physical therapist likes to say,
383
923000
2000
Jak to mówi mój fizjoterapeuta:
15:40
"Every step is a tragedy waiting to happen."
384
925000
3000
„Każdy krok naraża nas na niebezpieczeństwo."
15:43
You nearly fall with one leg,
385
928000
2000
O mało co nie upada się jedną nogą,
15:45
then you catch yourself with the other.
386
930000
3000
potem łapie się równowagę drugą.
15:48
And the biggest consequence of walking on crutches --
387
933000
2000
Największym skutkiem chodzenia o kulach,
15:50
as I did for a year and a half --
388
935000
2000
jak ja chodziłem przez półtora roku,
15:52
is that you walk slower.
389
937000
2000
jest to, że chodzimy wolniej.
15:54
You hurry,
390
939000
2000
Spieszymy się.
15:56
you get where you're going, but you get there alone.
391
941000
3000
Dochodzimy, gdzie chcemy, ale dochodzimy sami.
15:59
You go slow, you get where you're going,
392
944000
2000
Chodząc wolniej dochodzimy, gdzie chcemy,
16:01
but you get there with this community
393
946000
2000
ale dojdziemy tam w grupie,
16:03
you built along the way.
394
948000
2000
którą stworzymy po drodze.
16:05
At the risk of admission, I was never nicer
395
950000
2000
Zaryzykuję stwierdzenie, że nigdy nie byłem milszy
16:07
than the year I was on crutches.
396
952000
2000
niż wtedy, kiedy chodziłem o kulach.
16:09
200 years ago,
397
954000
2000
200 lat temu
16:11
a new type of pedestrian appeared in Paris.
398
956000
3000
w Paryżu pojawił się nowy rodzaj spacerowicza,
16:14
He was called a "flaneur," one who wanders the arcades.
399
959000
3000
flaneur, ktoś, kto przechadza się pod arkadami.
16:17
And it was the custom of those flaneurs
400
962000
3000
W zwyczaju mieli oni,
16:20
to show they were men of leisure
401
965000
2000
chcąc pokazać, że mieli dużo wolnego czasu,
16:22
by taking turtles for walks
402
967000
2000
zabieranie na spacer żółwi
16:24
and letting the reptile set the pace.
403
969000
3000
i pozwalanie im na dyktowanie tempa.
16:27
And I just love this ode to slow moving.
404
972000
2000
Uwielbiam tę odę do powolnego kroku,
16:29
And it's become my own motto for my girls.
405
974000
3000
stała się ona mottem dla moich dziewczynek.
16:32
Take a walk with a turtle.
406
977000
2000
Weź na spacer żółwia.
16:34
Behold the world in pause.
407
979000
3000
Spójrz na zatrzymujący się świat.
16:37
And this idea of pausing
408
982000
2000
Ta myśl zatrzymywania się
16:39
may be the single biggest lesson I took from my journey.
409
984000
3000
może być najważniejszą lekcją z mojej podróży.
16:42
There's a quote from Moses
410
987000
2000
Na Dzwonie Wolności
16:44
on the side of the Liberty Bell,
411
989000
2000
widnieją słowa Mojżesza,
16:46
and it comes from a passage in the book of Leviticus,
412
991000
3000
które pochodzą z fragmentu Księgi Kapłańskiej,
16:49
that every seven years you should let the land lay fallow.
413
994000
3000
że co siedem lat ziemia powinna leżeć odłogiem,
16:52
And every seven sets of seven years,
414
997000
2000
a co siedem siedmioletnich cykli
16:54
the land gets an extra year of rest
415
999000
3000
ziemia odpoczywa przez jeden dodatkowy rok,
16:57
during which time all families are reunited
416
1002000
2000
podczas którego rodziny się jednoczą,
16:59
and people surrounded with the ones they love.
417
1004000
3000
a ludzie otaczają się najbliższymi.
17:02
That 50th year is called the jubilee year,
418
1007000
3000
Ten 50. rok nazywany jest jubileuszowym,
17:05
and it's the origin of that term.
419
1010000
2000
stąd pochodzi to określenie.
17:07
And though I'm shy of 50,
420
1012000
2000
Mimo że mam mniej niż 50 lat,
17:09
it captures my own experience.
421
1014000
2000
obrazuje to też moje doświadczenie.
17:11
My lost year was my jubilee year.
422
1016000
3000
Mój stracony rok był moim jubileuszowym.
17:14
By laying fallow,
423
1019000
2000
Leżąc odłogiem,
17:16
I planted the seeds for a healthier future
424
1021000
2000
siałem ziarno pod zdrowszą przyszłość
17:18
and was reunited with the ones I love.
425
1023000
3000
i doświadczyłem zjednoczenia z najbliższymi.
17:21
Come the one year anniversary of my journey,
426
1026000
2000
Rok po moim doświadczeniu
17:23
I went to see my surgeon, Dr. John Healey --
427
1028000
2000
poszedłem do mojego chirurga, doktora Johna Healey.
17:25
and by the way, Healey, great name for a doctor.
428
1030000
3000
Tak na marginesie, Healey (uzdrawiacz), świetne nazwisko dla lekarza.
17:29
He's the president of the International Society of Limb Salvage,
429
1034000
3000
Jest on prezesem Międzynarodowego Towarzystwa Ratowania Kończyn,
17:32
which is the least euphemistic term I've ever heard.
430
1037000
3000
jest to najmniej eufemistyczna nazwa, jaką słyszałem,
17:35
And I said, "Dr. Healey, if my daughters come to you one day
431
1040000
3000
powiedziałem: „Doktorze Healey, jeśli moje córki przyszłyby kiedyś do pana
17:38
and say, 'What should I learn from my daddy's story?'
432
1043000
2000
i zapytały: Czego powinna nas nauczyć historia taty?,
17:40
what would you tell them?"
433
1045000
2000
co by im pan powiedział?"
17:42
He said, "I would tell them what I know,
434
1047000
2000
Odparł: „Powiedziałbym im to, co wiem,
17:44
and that is everybody dies,
435
1049000
4000
że każdy umiera,
17:48
but not everybody lives.
436
1053000
3000
ale nie każdy żyje.
17:51
I want you to live."
437
1056000
2000
Chciałbym, żebyście żyły."
17:53
I wrote a letter to my girls
438
1058000
2000
Napisałem list do moich córek,
17:55
that appears at the end of my book, "The Council of Dads,"
439
1060000
2000
który znajduje się na końcu mojej książki „Rada Ojców"
17:57
and I listed these lessons,
440
1062000
2000
i wymieniłem te wszystkie nauki,
17:59
a few of which you've heard here today:
441
1064000
2000
kilka z nich dziś usłyszeliście:
18:01
Approach the cow, pack your flipflops,
442
1066000
2000
podejdź do krowy, zapakuj klapki,
18:03
don't see the wall,
443
1068000
2000
nie patrz na mur,
18:05
live the questions,
444
1070000
2000
żyj pytaniami,
18:07
harvest miracles.
445
1072000
2000
zbieraj cuda.
18:09
As I looked at this list -- to me it was sort of like a psalm book of living --
446
1074000
3000
Ta lista, była dla mnie czymś w rodzaju księgą psalmów o żyjących,
18:12
I realized, we may have done it for our girls,
447
1077000
3000
zdałem sobie sprawę, że choć może robiliśmy to dla dziewczynek,
18:15
but it really changed us.
448
1080000
2000
tak naprawdę odmieniło to nas samych.
18:17
And that is, the secret of the Council of Dads,
449
1082000
2000
To właśnie jest sekretem Rady Ojców,
18:19
is that my wife and I did this
450
1084000
2000
że razem z żoną zrobiliśmy to,
18:21
in an attempt to help our daughters,
451
1086000
3000
by pomóc naszym córkom,
18:24
but it really changed us.
452
1089000
2000
a tak naprawdę odmieniło to nas.
18:26
So I stand here today
453
1091000
2000
Tak więc stoję tu dzisiaj
18:28
as you see now, walking without crutches or a cane.
454
1093000
4000
i jak widzicie, chodzę bez kul czy laski.
18:32
And last week I had my 18-month scans.
455
1097000
2000
W zeszłym tygodniu miałem USG po 18 miesiącach.
18:34
And as you all know,
456
1099000
2000
Jak wiecie, każdy, kto miał raka
18:36
anybody with cancer has to get follow-up scans.
457
1101000
2000
musi mieć badania kontrolne na wypadek nawrotów.
18:38
In my case it's quarterly.
458
1103000
2000
W moim przypadku, co kwartał.
18:40
And all the collective minds in this room, I dare say,
459
1105000
2000
Chyba wszystkie głowy tu zebrane
18:42
can never find a solution for scan-xiety.
460
1107000
3000
nigdy nie znajdą antidotum na strach przed USG.
18:45
As I was going there, I was wondering, what would I say
461
1110000
2000
W drodze na badania zastanawiałem się, jak bym zareagował
18:47
depending on what happened here.
462
1112000
2000
w zależności od tego, co tam się wydarzy.
18:51
I got good news that day,
463
1116000
2000
Tamtego dnia otrzymałem dobre wieści
18:53
and I stand here today cancer-free,
464
1118000
2000
i jestem tu teraz całkowicie zdrowy, nie mam raka,
18:55
walking without aid
465
1120000
2000
chodzę bez pomocy
18:57
and hobbling forward.
466
1122000
3000
i kuśtykania.
19:00
And I just want to mention briefly in passing -- I'm past my time limit --
467
1125000
3000
Chciałem jeszcze wspomnieć, przekroczyłem już czas,
19:03
but I just want to briefly mention in passing
468
1128000
2000
ale chciałem wspomnieć
19:05
that one of the nice things that can come out of a conference like this
469
1130000
2000
o jednej dobrej rzeczy, która może być efektem takiej konferencji.
19:07
is, at a similar meeting,
470
1132000
2000
Na podobnym spotkaniu
19:09
back in the spring,
471
1134000
2000
zeszłej wiosny
19:11
Anne Wojcicki heard about our story
472
1136000
2000
Anne Wojcicki usłyszała naszą historię
19:13
and very quickly -- in a span of three weeks --
473
1138000
2000
i bardzo szybko, w przeciągu trzech tygodni,
19:15
put the full resources of 23andMe,
474
1140000
2000
dała nam do dyspozycji środki 23andMe
19:17
and we announced an initiative in July
475
1142000
3000
i w lipcu ogłosiliśmy inicjatywę,
19:20
to get to decode the genome
476
1145000
2000
mającą na celu wykrycie genomu
19:22
of anybody, a living person
477
1147000
3000
u jakiejkolwiek żywej osoby
19:25
with a heart tissue, bone sarcoma.
478
1150000
3000
z mięsakiem serca lub kości.
19:28
And she told me last night, in the three months since we've done it,
479
1153000
3000
Zeszłej nocy powiedziała mi, że w trzy miesiące,
19:31
we've gotten 300 people who've contributed to this program.
480
1156000
3000
300 osób wzięło udział w tym programie.
19:34
And the epidemiologists here will tell you,
481
1159000
2000
Od epidemiologów możecie się dowiedzieć,
19:36
that's half the number of people who get the disease
482
1161000
2000
że to połowa ludzi, którzy chorują na tę chorobę
19:38
in one year in the United States.
483
1163000
2000
rocznie w USA.
19:40
So if you go to 23andMe,
484
1165000
2000
Więc jeśli wejdziecie na stronę 23andMe
19:42
or if you go to councilofdads.com, you can click on a link.
485
1167000
3000
lub na councilofdads.com, możecie kliknąć na link.
19:45
And we encourage anybody to join this effort.
486
1170000
3000
Zachęcamy każdego, by się przyłączył.
19:48
But I'll just close what I've been talking about
487
1173000
3000
Ale zakończę to, o czym mówiłem,
19:51
by leaving you with this message:
488
1176000
2000
zostawiając was z tą myślą:
19:53
May you find an excuse to reach out to some long-lost pal,
489
1178000
2000
Znajdźcie wymówkę, by skontaktować się z dawno niewidzianym kumplem
19:55
or to that college roommate,
490
1180000
2000
albo z kolegą z pokoju w akademiku
19:57
or to some person you may have turned away from.
491
1182000
2000
albo z jakąś osobą, od której się odwróciliście.
19:59
May you find a mud puddle to jump in someplace,
492
1184000
3000
Znajdźcie kałużę błota i wskoczcie w nią
20:02
or find a way to get over, around, or through any wall
493
1187000
2000
lub poszukajcie sposobu, by pokonać mur,
20:04
that stands between you and one of your dreams.
494
1189000
3000
stojący na przeszkodzie między wami a waszymi marzeniami.
20:07
And every now and then,
495
1192000
2000
A od czasu do czasu
20:09
find a friend, find a turtle,
496
1194000
2000
znajdźcie przyjaciela, znajdźcie żółwia
20:11
and take a long, slow walk.
497
1196000
3000
i idźcie na długi, powolny spacer.
20:14
Thank you very much.
498
1199000
3000
Dziękuję bardzo.
20:17
(Applause)
499
1202000
10000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Bruce Feiler - WriterBruce Feiler is the author of "The Secrets of Happy Families," and the writer/presenter of the PBS miniseries "Walking the Bible."
Why you should listen
Bruce Feiler is the author of nine books, including Walking the Bible, Abraham, and America’s Prophet. He is also the writer/presenter of the PBS miniseries Walking the Bible. His book The Council of Dads tells the uplifting story of how friendship and community can help one survive life’s greatest challenges. Most recently Feiler published The Secrets of Happy Families, in which he calls for a new approach to family dynamics, inspired by cutting-edge techniques gathered from experts in the disciplines of science, business, sports and the military.
Feiler’s early books involve immersing himself in different cultures and bringing other worlds vividly to life. These include Learning to Bow, an account of the year he spent teaching in rural Japan; Looking for Class, about life inside Oxford and Cambridge; and Under the Big Top, which depicts the year he spent performing as a clown in the Clyde Beatty-Cole Bros. Circus.
Walking the Bible describes his perilous, 10,000-mile journey retracing the Five Books of Moses through the desert. The book was hailed as an “instant classic” by the Washington Post and “thoughtful, informed, and perceptive” by the New York Times.
Bruce Feiler | Speaker | TED.com